Auschwitz Bulletin, 1965, nr. 04 April

nederlands auschwitz comité

BEVRIJDINGSNUMMER april

1965

secr. voorlopig: v. Walbeeckstraat 9hs, amsterdam-w., postgiro 29 30 87 bankrek.: amsterdamsche bank nr 106540, bijk.: van baerles'traat amsterdam z.

zij hadden enthousiast gejuicht bij het gebral van Hitier, Göring, Goebbels. ik heb een foto gezien; duitse soldaten, lachend revolvers leegschietend in de nek van joodse mannen, neergeknield op de rand van een kuil. na twintig jaar; uit de grijnzende revolverhelden groeiden beleefd lachende duitsers tevreden wandelend in de straten en parken van de herbouwde steden, winkelend in een „Wirtschaftswunder"warenhuis. zij juichen enthousiast voor Adenauer, Kennedy, De Gaulle. nooit meer praten over de „heroïeke hakenkruis-dagen" te velen hebben angst voor „Selbstbeschmutzung". greet van amstel

Op 4 mei naar de Dam Laat niemand achterblijven, nu wij op 4 mei voor de twintigste maal in een stille tocht door Amsterdam trekken om op de Dam gedurende twee minuten allen tezamen onze doden te gedenken.

Opstellen: Nassaukade tussen Bosboom Toussainstraat en Kinkerstraat.

Vertrek: ongeveer 18.30 uur.

Aankomst op de Dam: ongeveer 19.45 uur.

Na de twee minuten stilte zal mevrouw Loudi Nijhoff voordragen.

Het Nederlands Auschwitz Comité zal bloemen leggen bij het Nationaal Monument.

„Halt" zegt de hand. „Pas op! Denk aan wat er gebeurde! Vergeet niet hoeveel mensen moesten sterven!"

Dit schreef Pierre Janssen in zijn voor de schooljeugd van 10 tot 15 jaar bestemd boekje 'Een paar minuten is het stil' over het gedenkteken, dat Willem Reyers maakte voor Zijpersluis, „een grote stenen hand in het gras", i Hans Samsom maakte deze foto (evenals die van het boekje) en stond hem af voor ons blad.

Wij publiceren deze verbeelding van een Nederlands monument, nu de eerste steen voor het internationale monument te Auschwitz juist is gelegd, ten overstaan van tienduizenden, van wie twintig Nederlanders, die door de zorg van ons comité daar konden getuigen, als Reyers' hand: „Pas op! Denk aan wat er gebeurde!" En dat dit hooit meer mag gebeuren, dank zij ons allen.

1

Vrij

Doe

en onafhankelijk

wat

WORD

fa m iIie - 1 e I ev i s iew e ek bI a d

honderdduizenden

ABONNEE

VAN

DIT

reeds UNIEKE

deden : BLAD !

5 0 c t p e r w e e k • fl 6 . 5 0 p e r k w a r t a a l

Televizier, Postbus 2, Leiden Eerste

steenlegging te Auschwitz-Birkenau

EEN M O N U M E N T IN De Viscount v a n de Poolse luchtvaart maatschappij brengt t w i n t i g H o l l a n d e r s en zeven Belgen v a n Schiphol n a a r W a r s c h a u . Allen m e t h e t z e l f d e d o e l . A a n w e z i g t e zijn bij d e eerste steenlegging v a n h e t M o n u m e n t . M a a r met verschillende gedachten o p de gezichten t e l e z e n . V o o r v e l e n h e t w e e r z i e n v a n eon k a m p w a a r w e r d g e l e d e n e n lijden w e r d g e z i e n . A n d e r e n v e r l a n g e n d in g e d a c h t e n d i c h t e r bij h u n d i e r b a r e n t e zijn, d i e d a a r d o o r h e t beest w e r d e n a f g e m a a k t . E e n g r o t e k r a n s met Hollandse lentebloemen w o r d t meeget o r s t . L e n t e b l o e m e n d i e e e n b e l o f t e v o o r een b e t e r e t o e k o m s t a a n d u i d e n e n d i e o o k '.al komen. D a t beloven wij als wij ze straks n a een reis v a n d u i z e n d e n k i l o m e t e r s o p h u n rustplaats zullen leggen.

O n z e g r o e p is klein m a a r z i c h b e w u s t , d a t we o o k v o o r veel anderen dit doen. Als we 's m o r g e n s in d e k o u d e v o o r j a a r s z o n in A u s c h w i t z uit d e bus stappen v o e l e n w i j a e w a r m t e v a n d e tien d u i z e n d e n e n n o g eens tien d u i z e n d e n u i t a l l e d e l e n v a n d e w e r e l d die h i e r n a a r t o e g e s t r o o m d zijn.

Polen, burgers, boeren, arbeiders, mijnwerk e r s in h u n b e s t e p a k g e s t o k e n e n v o o r a l veel jeugd, uit beide Duitslanden, Griekenland, Hongarije, Roemenie, Israël, A m e r i k a , Denemarken, L u x e m b u r g e.v.a. E e n zee v a n m e n s e n g o l f t tussen d e b a r a k k e n d o o r , t h a n s in v r i j h e i d . O u d e k a m p g e n o t e n z i e n e l k a a r weer na vele jaren. Omhelzingen, ontroering.

P a r t i s a n e n , m a k k e r s in d e strijd t e g e n h e t nazi-ondier schudden elkaar de hand. D o o d se stilte v a l t a l s d e b e l d i e v r o e g e r h e t a p p e l i n l u i d d e d o o r h e t L a g e r k l i n k t . N u is h e t een a p p e l , v o o r d e d o d e n : „Wij roepen U, U bent bij ons, wij zijn bij U". Dit zal nooit weer gebeuren".

Gij die

WORDING

nu leeft, vergeet het niet en zegt met mij „Nooit weer Auschwitz" * D a n spreekt generaal K o n c z a r o w v a n het Sowjet-leger die A u s c h w i t z bevrijdde, d a a r n a de Poolse minister-president J . C y r a n k i e w i c z , zelf een o u d - A u s c h w i t z e r . D a n volgt het d é f i l é l a n g s d e d o d e n m u u r tussen d e b e r u c h t e b l o k k e n 1 0 en 11 w a a r m i n s t e n s 2 0 . 0 0 0 gevangenen werden neergeschoten.

Meters hoog stapelen de bloemen en kransen zich o p , met linten in w e l t w i n t i g talen, o.a. hebreeuws.

Een uur d a a r n a staan weer tienduizenden tussen d e r u ï n e s v a n d e d o o r h e t H e r r e n v o l k o p g e b l a z e n g a s k a m e r s en c r e m a t o r i a .

Bij een e e n v o u d i g m e t s e l w e r k z a l d e e e r s t e steen v o o r h e t M o n u m e n t g e l e g d w o r d e n .

N a h e t v o o r l e z e n v a n d e o o r k o n d e , d i e in een b r o n z e n k o k e r in e e n m u u r w o r d t g e plaatst, w o r d t de plaquette met het eenvoud i g e o p s c h r i f t in m a r m e r : „ 1 1 K w i e t n a 1 9 6 5 , O s w i e c i m " gelegd. D i t beknopt verslag k o r t v o o r h e t a f d r u k k e n v a n ons bulletin gereedgekomen, wil ons aller voldoening n a a r v o ren brengen d a t d o o r giften v a n al o n z e l e z e r s d i t begin m o g e l i j k is g e w e e s t . H e l a a s laat onze Nederlandse regering tot nu v e r stek g a a n . O p ons rust de plicht a a n d e v o l tooing te werken door te geven, veel te g e v e n v o o r h e t m o n u m e n t d a t een w a a r s c h u w i n g v a n d e o u d e r e n a a n d e j e u g d z a l zijn. „Nooit weer Auschwitz". * In ons volgend bulletin, zullen wij uitv o e r i g e r o p d e h e r d e n k i n g t e r u g k o m e n en d e letterlijke tekst v a n het appel a f d r u k k e n .

Onthoudt vooral dit n u m m e r : Nederlands Comité voor Monument Auschwitz, Postgiro 157000.

M . V e r d c>ner van B a e r l e s t r a a t 8 4 Telefoon 72 26 08 Amsterdam Koffers Handschoenen - Damestassen Parapluies - R e i s a r t i k e l e n Alle luxe lederwaren

Kanttekeningen Lij een dagboek „Als ik het mijn dochtertje van elf jaar vertel, d a n zegt ze:, dat gelooft niemand, dat dat allemaal gebeurd i s " .

Levie de L a n g e hoorde een vriend zo spreken en schreef zijn belevenissen neer, n u vijf jaar geleden Z o ontstond „Levie de Lange's dagboek". Niemand zou ook wensen, dit te moeten geloven: hoe zijn vrouw werd vermoord e n zijn kinderen, alle vijftien, net als veertien broers e n zusters en nog talloze andere verwanten. E n d a n zijn eigen lijdensweg: precies 2 7 maanden in een Silezische kolenmijn e n nog eens 1 0 9 dagen dodenmars . . . en de laatste 2 7 alleen nog lopen, lopen . . .

E e n ijzersterke m a n , die alles doorstond, maar n u ook invalide is. „ W e e t U , wat ze mij voor mezelf hebben u i t b e t a a l d ? " vraagt h i j . „Niets. E n ƒ 2 6 2 . 5 0 per overleden gezinslid".

Ook voor de massa slavenwerk, die hij met zijn potig lichaam zo onvoorstelbaar lang a a n de beulen heeft geleverd kreeg hij nooit een cent vergoed. „ D e kolenmijn in Briez in Jawiszonice viel niet onder de I . G . - F a r b e n ; toen die uitkeerden heb ik geschreven, naar D u i t s land e n naar Amerika. N i e t s " .

Niets. Alleen een smart, waarbij D a n te's hel vervaalt. E n v a n 2 oktober ' 4 2 tot 7 mei ' 4 5 — nog twee dagen n a Nederlands bevrijding! — in S S - k l a u wen. „ I k heb een aanklacht wegens moord ingediend tegen de S S - c o m m a n d a n t K o w a l d " , zegt de Lange. O f men er ooit iets v a n zal h o r e n ?

Hoe het zei: in Levie de L a n g e zien wij een levend, zuiver voorbeeld van wat nooit k a n worden .goedgemaakt' noch verjaren.

M e n leze het n a in zijn dagboek.

P u b »ers, <LÜT.d^^rS

d

aeren D e m e e s t e in h u n p u b e r t e i t o n d e r g e d o k e n k i n d e r e n k o n d e n d e v o o r die leeftijd g e w o n e p r o b l e m e n niet o p de n o r m a l e wijze a f w i k k e l e n .

H e t is d a n o o k g e e n w o n d e r , d a t d e z e r p u b e r s d e o n d e r d u i k u i t k w a m e n als g e t r a u m a t i s e e r d e m e n s e n .

V a n een a a n t a l h u n n e r , en d i t g e l d t v o o r a l v a n d i e g e n e n , die o p d o k e n o m t e b e m e r k e n d a t één o f b e i d e o u d e r s n i e t m e e r z o u d e n t e r u g k e r e n , k a n m e n z e g g e n , d a t zij in h u n p u b e r t e i t zijn blijven s t e k e n •— een u i t d r u k k i n g die z o v a a k s l o r d i g g e b r u i k t w o r d t o m a a n t e g e v e n d a t i e m a n d z i c h n i e t als een v o l w a s s e n e g e d r a a g t , m a a r d i e w i j in d i t g e v a l h e l a a s t e r e c h t m o e t e n g e b r u i k e n en w a a r v a n w i j de consequenties n a d e r o n d e r de ogen zullen zien.

W a t b e t e k e n t h e t n.1. v o o r een m e n s w a n n e e r hij b e r o o f d w o r d t v a n e e n f u n d a m e n t e l e l e v e n s s i t u a t i e en f u n d a m e n t e l e l e v e n s a c h t e r g r o n d n.1. zijn o u d e r s en d e eigen g e z i n s g e m e e n s c h a p in d a t s t a d i u m v a n zijn o n t w i k k e l i n g w a a r i n hij hen z o b i t t e r n o d i g h e e f t o m t o t een v o l w a s s e n mens te kunnen uitgroeien?

H e t b e t e k e n t , d a t hij v o o r d e o p g a v e g e s t e l d w o r d t , o m een p r o c e s v a n menswording te voltooien, zonder de beschikking te hebben o v e r d e s l e u t e l f i g u r e n u i t zijn l e v e n s g e s c h i e d e n i s , z o d a t hij g e e n m o g e l i j k h e i d m e e r h e e f t z i c h m e t hen t e c o n f r o n t e r e n . H i j k a n h e n n i e t m e e r z i e n z o a l s z e in w e r k e l i j k h e i d zijn, h e n a c c e p t e r e n als m e n s e n m e t f o u t e n en t e k o r t k o m i n g e n , r e ë l e m e n s e n v a n v l e e s en b l o e d .

D e o u d e r s zijn e r i m m e r s n i e t m e e r , zij k u n n e n n i e t m e t b v . e e n b e p a a l d f a m i l i e g r a p j e o f een v o o r h e t g e z i n t y p i s c h e u i t d r u k k i n g d e s p a n n i n g d o o r b r e k e n , die h e t i n d i v i d u a t i e - p r o c e s m e t z i c h m e e b r e n g t . Z i j zijn v e r v a n g e n d o o r v r e e m d e n , d i e w e l g e n e g e n h e i d k u n n e n b i e d e n , m a a r n i e t d a t s p e c i f i e k eigene v a n h e t eigen g e z i n .

H e t blijven s t e k e n in d e p u b e r t e i t n u k a n z i c h in h e t v o l w a s s e n l e v e n v a n d e m e n s m a n i f e s t e r e n als een o n v e r m o g e n o m a u t o r i t e i t s s i t u a ties t e a c c e p t e r e n d . w . z . e i n d e l o o s s c h o p t m e n t e g e n „ z e r e b e n e n " v a n d e g e n e n , d i e h o g e r g e p l a a t s t zijn o p d e h i ë r a r c h i s c h e l a d d e r en e i n d e l o o s l o k t m e n o p - en a a n m e r k i n g e n u i t o m d a a r d a n w e e r in een n i m m e r a f l a t e n d e strijd t e g e n in t e g a a n .

E e n a n d e r e m a n i f e s t a t i e v a n een o n o p g e l o s t e p u b e r t e i t s - p r o b l e m a t i e k is h e t z i c h n i e t k u n n e n b i n d e n a a n één p a r t n e r , h e t m o e t e n f l a d d e ren v a n de éne n a a r de a n d e r e grote liefde (de p u b e r t e i t s - s c h w a r m e r e i ) m e t a l l e g e v o l g e n v a n d i e n . W a n n e e r m e n n.1. d e v o l w a s s e n leeftijd heeft bereikt, w o r d t men d o o r de buitenwereld beleefd als z i j n d e v o l w a s s e n , d a n w o r d e n die eisen g e s t e l d , d i e n u e e n m a a l a a n de volwassene gesteld w o r d e n .

N o g w e e r een a n d e r f a c e t v a n een niet a f g e w i k k e l d e p u b e r t e i t s - p r o b l e m a t i e k zien w e bij d i e g e n e n die d o o r d e o n d e r d u i k s i t u a t i e w e r d e n g e t r o f f e n o p h e t o g e n b l i k d a t zij m i d d e n in h e t p u b e r t e i t s c o n f l i c t t u s s e n a f h a n k e l i j k h e i d en o n a f h a n k e l i j k h e i d s s t r e v i n g e n z a t e n .

W a n n e e r zij in d i t c o n f l i c t zijn blijven s t e k e n v i n d e n w i j d a a r v a n in h u n v o l w a s s e n l e v e n steeds w e e r d e w e e r s l a g . Z i j s c h o m m e l e n h e e n en w e e r tussen d e w e n s z é l f v e r z o r g d t e w o r d e n , g e e n v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d t e h o e v e n n e m e n en d e eis alles z é l f t e r e g e l e n , g e e n a d v i e s v a n w i e d a n o o k t e a a n v a a r d e n en alles z e l f v e e l b e t e r t e m o e t e n w e t e n en k u n n e n . M e n k a n z i c h v o o r s t e l l e n w e l k e g e v o l g e n een d e r g e l i j k e w i s s e l i n g in instelling m e t z i c h m e d e b r e n g t v o o r a l m e t b e t r e k k i n g t o t d e v e r h o u d i n g m e t d e e i g e n k i n d e r e n . Z o o o k d e r e l a t i e t o t een a u t o r i t e i t b . v . d e o n d e r w i j z e r v a n d e k i n d e r e n , d e h u i s a r t s , een p o l i t i e a g e n t . O f w e l zij l a t e n z i c h niets z e g g e n in s i t u a t i e s , w a a r i n zij bij u i t s t e k een a d v i e s n o d i g h e b b e n , o f o o k o p a n d e r e o g e n b l i k k e n g a a n zij o v e r a l h e e n o m a d v i e z e n in t e w i n n e n o v e r heel e e n v o u d i g e d i n g e n o m d a t zij g e e n eigen v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d a a n d u r v e n .

E e n a n d e r e m o e i l i j k e z a a k v o o r d i e g e n e n , die z e l f h u n p u b e r t e i t o n d e r d e r g e l i j k e p a t h o l o g i s c h e o m s t a n d i g h e d e n m o e s t e n b e l e v e n , is d e z o t o t a a l a n d e r e l e v e n s s i t u a t i e v a n h u n k i n d e r e n . I n h u n eigen o n t w i k k e l i n g z i t een h i a a t , d a t zij o n d e r de m e e s t g u n s t i g e o m s t a n d i g h e d e n v o o r een g e d e e l t e h e b b e n k u n n e n i n h a l e n . Z i j zijn z e l f o p g e g r o e i d in een tijd v a n e r n s t i g e o o r l o g s d r e i g i n g en v e r v o l g i n g . V e r g e -

Mevrouw R. Swelheim-de

Boer

vervolgt haar reeks artikelen over ondergedoken kinderen en hun moeilijkheden na het weer opduiken .

l e k e n m e t h u n j e u g d is d e j e u g d v a n h u n k i n d e r e n in o n z e „ w e l v a a r t s s t a a t " m e t o p d e a c h t e r g r o n d d e s t a a t I s r a ë l als s y m b o o l v a n j o o d s herstel een haast paradijselijke situatie. N u leert de e r v a r i n g d a t het v o o r een o u d e r v a a k b i j z o n d e r m o t i l i j k is d a t g e n e a a n zijn k i n d e r e n t e g e v e n , w a t m e n z e l f t e w e i n i g g e k e n d h e e f t , n.1. in d i t g e v a l een o n b e z o r g d g e n i e t e n v a n d e g o e d e g a v e n des l e v e n s .

I n d e b e w u s t e s f e e r w i l d e o u d e r niets l i e v e r d a n d a t zijn k i n d een g e l u k k i g e r j e u g d z a l h e b b e n d a n hij z e l f g e h a d h e e f t , o n b e w u s t e t e g e n s t r o m i n g e n zijn e r e c h t e r v a a k v e r a n t w o o r d e l i j k v o o r d a t d e o u d e r , „ z o n d e r d a t hij z i c h d a t u i t e r a a r d r e a l i s e e r t " h e t k i n d h e t l e v e n m o e i l i j k m a a k t . H i j d o e t d i t d o o r t e h o g e eisen t e s t e l l e n o f steeds t e h a m e r e n o p d e e r n s t des l e v e n s , d e t o e k o m s t o f o o k d o o r in een k r a m p a c h t i g p o g e n z e l f a l s n o g in t e h a l e n w a t hij in zijn jonge j a r e n gemist heeft, te weinig open te s t a a n v o o r de b e h o e f t e v a n zijn k i n d , d a t e c h t e r w e l m o g e l i j k heel a n d e r e w e n s e n en v e r v e r l a n g e n s h e e f t en d i t t e w e i n i g a a n d a c h t t e g e v e n .

H e t k a n o o k zijn d a t m e n z i c h h a r d n e k k i g blijft b l i n d s t a r e n o p d a t gene w a t m e n z e l f n i e t h e e f t g e h a d en dit m e t m a n en m a c h t a a n h e t kind t r a c h t te geven.

H e t is w e l d u i d e l i j k d a t d e t r a u m a t i s e r i n g d e r o u d e r s k a n blijven d o o r w e r k e n in h u n r e l a t i e t o t en h u n a a n p a k v a n d e eigen k i n d e r e n .

J u i s t v o o r d e p u b e r s m a a k t e h e t een g r o o t al d a n n i e t t e r u g k w a m e n .

verschil of hun

ouders

W a s d i t n i e t h e t g e v a l d a n w e r d e n z e bij f a m i l i e , in p l e e g g e z i n n e n o f t e h u i z e n g e p l a a t s t , w a a r b i j d e e r v a r i n g l e e r t , d a t juist d e p l a a t s i n g bij f a m i l i e v a a k m i s l u k t e . D i t m e e s t a l t e n g e v o l g e v a n d e z e e r g e c o m p l i c e e r d e g e v o e l s r e l a t i e s die o n t s t o n d e n . S o m s h a d d e n d e f a m i l i e leden eigen k i n d e r e n v e r l o r e n , w a t een a m b i v a l e n t e i n s t e l l i n g t . o . v . het „ n i e u w e " kind met zich m e e b r a c h t , terwijl de puber z a t m e t de pijnlijke v r a a g w a a r o m d e z e f a m i l i e w é l g e s p a a r d w a s g e b l e v e n en zijn o u d e r s n i e t . K w a m e n d e o u d e r s w é l t e r u g , d a n b l e e k h e t in een a a n t a l g e v a l l e n v o o r h e t k i n d m o g e l i j k o m a l s n o g t o t een redelijk h a r m o n i s c h e uitgroei te k o m e n . Veel hing u i t e r a a r d a f v a n de p s y c h i s c h e s i t u a t i e v . d. o u d e r s die t e r u g k e e r d e n uit k a m p o f o n d e r d u i k . W a r e n zij d o o r h e t m e e g e m a a k t e z e l f o n e v e n w i c h t i g g e w o r d e n , d a n w e r k t e d e z e l a b i l i t e i t begrijpelijk w e e r d o o r in d e o p v o e ding v a n d e k i n d e r e n en b l e e k h e t h u n n i e t m o g e l i j k h e t k i n d o p d e juiste w i j z e o p t e v a n g e n .

W a n n e e r s l e c h t s één d e r o u d e r s t e r u g k e e r d e , h e r t r o u w d e (soms e n i g s zins o n b e r a d e n o m m a a r w e e r een „ n o r m a a l " g e z i n t e h e b b e n ) w e r d h e t k i n d g e c o n f r o n t e e r d m e t d e s t i e f k i n d s i t u a t i e , die juist v o o r een p u b e r z o b i j z o n d e r m o e i l i j k t e v e r w e r k e n is.

W a n n e e r d e o v e r g e b l e v e n o u d e r n i e t h e r t r o u w d e , k w a m h e t k i n d in een g e b r o k e n g e z i n m e t a l l e m o e i l i j k h e d e n v o o r d e o p v o e d i n g d i e h i e r a a n i n h a e r e n t zijn.

B e l a n g r i j k w a s u i t e r a a r d o o k o f a l l e b r o e r s en z u s t e r s v a n h e t k i n d t e r u g k e e r d e n . D e i n v l o e d die h e t o v e r l i j d e n v a n een o u d e r o f d e d o o d v a n broer o f zuster kan hebben op de uitgroei v a n de p e r s o o n lijkheid v . e . k i n d w e r d r e e d s in een v o r i g a r t i k e l b e s p r o k e n ( d e idealisering v . d . o m g e k o m e n e , de schuldgevoelens o v e r het zelf ges p a a r d g e b l e v e n zijn e n z . ) D e overgebleven ouder voelde zich v a a k bijzonder schuldig, o m d a t hij b e s e f t e t e k o r t t e s c h i e t e n in de o p v o e d i n g , een s c h u l d g e v o e l d a t o o k v a a k o n t s t o n d t . o . v . d e k i n d e r e n , die n a d e o o r l o g g e b o r e n w e r den, o m d a t m e n h e t i d e e h a d h e n in z u l k een o n l e e f b a r e w e r e l d g e plaatst te hebben.

D e t e r u g g e k e e r d e o u d e r w e r d d o o r d e k i n d e r e n v e e l a l b e l e e f d als een u i t z o n d e r l i j k e f i g u u r , i e m a n d die o n a a n t a s t b a a r w a s , z o d a t zij n i e t wisten h o e zij d e z e o p een n a t u u r l i j k e w i j z e m o e s t e n b e n a d e r e n .

D a a r n a a s t b e s t o n d e r u i t e r a a r d een v e r v r e e m d i n g t . g . v . d e d i v e r g e n tie in l e v e n s s i t u a t i e , d i e dikwijls moeilijk t e o v e r b r u g g e n w a s .

Illegaal: e e n v e r t r o u w d e verschijning e e n s t e u n in de strijd Legaal: in m o d e r n e een

opmaak

betrouwbaar

voor-

lichter èn nu ook o c h t e n d b l a d .

H E M A DOE

M É É R

MET

MINDER

bon Ik

wens

mij

op T R O U W

te

a b o n n e r e n , doch ik betaal de

GELD

eerste

14

dagen

nog

geen

abonnementsgeld.

Naam

Leest naast Uw krant

Adres Plaats

Vrij Nederland

Ik b e t a a l : * per k w a r t a a l (ƒ10,35) * per m a a n d

Raamgracht 4, A m s t e r d a m , T e l . 020-240786 Postgiro 135176 —

(ƒ

G e m e e n t e g i r o V 900

3,45}

* s.v.p. d o o r h a l e n w a t u n i e t wenst.

In e n v e l o p p e m e t 15 c t postzegel zenden aan: Administratie TROUW,

Damesconfectie bedrijf

MAX NEBIG mode pour

dames

V e r k o o p m a n t e l c o s t u u m s ook aan p a r t i c u l i e r e n .

exclusieve modellen St. J a c o b s s t r a a t 9-11

—

Postbus 8 5 9 , A m s t e r d a m .

Amsterdam

—

T e l e f o o n 24 61 79

De auto voor iedereen

TRABANT vanaf

f 3575.Hoofddealer voor Amsterdam en omstreken

Ii de vries ;

I ^

.

'

gedipl. zanglerares koorstemvormster Agente

van s p e i j k s t r a a t 92 hs, a m s t e r d a m , t e l . 020-83668

Garage LEEH lste Jac. v. Campenstr.

Amsterdarn tel. 7 2 6 4 2 6 en

726545

31

Pensionering joodse nazi-slacktoffers O p het artikel over pensionering voor joodse nazi-slachtoffers zijn vele reacties gekomen. D e meeste zijn zeer positief, wat ons sterkt in de mening dat wij goed handelen.

O n s comité heeft daarom het besluit genomen een onderhoud met de betreffende minister ( i n het nieuwe kabinet ) a a n te vragen. W i j zullen hem het probleem voorleggen en misschien op korte termijn deze voor ons hoogst belangrijke zaak helpen regelen.

Onder auspiciën van wijlen koningin W i l h e l m i n a is n a de oorlog de Stichting 1 9 4 0 - ' 4 5 in het leven geroepen met het doel, in eerste instantie via particulier initiatief, de helpende hand te bieden a a n valide verzetsmensen en aan de nabestaanden van hen die in de verzetsstrijd waren gebleven.

E e n wet, de zg. Buitengewone P e n sioenwet, kwam tot stand, waarbij de Nederlandse regering de steeds toenemende kosten van verzorging enz. voor haar rekening n a m . A a n deze wet is veel gedokterd en hij vertoont nog steeds vele hiaten. Hij gaat niet zo ver als soortgelijke wetten elders, b.v. het Westduitse Bundesentschadigunsgesetz, dat alleen voor Duitse slachtof-

fers wordt toegepast. D e beperktheid van de Nederlandse wet zal wel aan krenterigheid en bepaalde onjuiste opvattingen te wijten zijn.

W a a r o m zijn wij steeds van de B u i tengewone Pensioenwet uitgesloten?

W i j , overlevenden van de vernietigingskampen, zijn slachtoffers van de nazi's, niemand zal het betwijfelen.

D e redenen, waarom de nazi's meenden ons te moeten opsluiten, in afwachting van de dood, doen niets ter zake. Of dit nu een door hen uitgevonden „ r a s " , geloof, represailles of iets anders was.

W i j vragen ons dan ook af, waarom wel Jehova-getuigen en h u n n a b e staanden, zowel als de slachtoffers van Putten en ook h u n nabestaanden ( v o l gens een aparte regeling) onder de Buitengewone Pensioenwet vallen en wij niet.

Het lijkt wel of Hitiers verfoeilijke en waanzinnige rassenleer nog altijd niet volledig heeft afgedaan. L a a t de N e derlandse regering het tegendeel bewijzen voor het te laat is. In 1 9 6 5 is een snelle oplossing wel heel dringend nodig.

Jos Slagter

Zij die hielpen V e r over de 1 0 . 0 0 0 handtekeningen kwamen getuigen van de mening van onze lezers en verdere vrienden: nazimisdaden kunnen niet verjaren. V e l e lijsten, die in het februari-nummer waren ingevouwen of die wij op verzoek hebben verstrekt, vermeldden ook een bedrag, inmiddels overgemaakt. V e r melding van alle lijsten zou dit nummer v a n ons blad goeddeels vullen!

Meestal zijn kleine bedragen en enige tientallen handtekeningen bijeengegaard: zo lijst 1 4 . 4 5 1 met f 2 . 5 0 en 7 3 2 3 met f 8 . - . O p nr. 1 1 . 1 5 2 , 1 4 . 3 9 9

en 6 8 5 8 staan telkens om en nabij de f 4 3 . - . I n Hengelo haalde nr. 1 4 . 4 7 8 wel f 4 6 . - op, nr. 1 1 . 4 7 4 bereikte de f 5 0 . - , 1 1 . 9 6 1 te Amsterdam bijna. Lijst 1 3 . 0 4 6 kwam met f 6 4 . - uit Scheveningen en de kroon spande nr. 3 8 3 3 : daar bleek liefst f 1 1 2 . - op te staan!

E e n oude oma zond lijst 1 2 2 9 9 met f 158,50!

A a n al die ( v e l e ) lezers, die gireerden en h u n lijstnummer hier niet vinden: U krijgt allen een bedankkaart, maar nog even geduld! W i j zitten niet stil: gun ons nog even tijd!

Ook daarvoor onze dank!

D a v i d van Geens, penningmeester, Orteliusstr. 1 7 8 hs., A m s t e r d a m - W .

N.B.: Tel. 0 2 0 - 8 5 5 7 2

ANNIE EN K I T T Y VOGEL die van 1 9 4 2 tot ' 4 5 ondergedoken waren bij mevrouw Sophie de J o n g e te Rotterdam, wordt verzocht zich bij ons te melden.

Cad su-Jokos Minister Witteveen heeft kortelings verklaard heel tevreden te zijn over de snelheid waarmee de afwikkeling der schadeloosstelling aan nazi-slachtoffers zich voltrokken heeft ( 2 0 jaar wachten wij a l ) .

J a m m e r is, dat men van deze zijde nooit eens de moeite heeft genomen bij de belanghebbenden te informeren; het gaat hiermee net als met statistieken, die op verschillende wijze kunnen worden uitgelegd.

B i j ons komen nog regelmatig klachten binnen van mensen, die zich benadeeld voelen.

E e n enkel voorbeeld uit de Jokos-praktijk. Mevrouw S . krijgt haar Jokosuitkering voor de inboedel van haar ouders niet, omdat deze inboedel niet geroofd is door officiële uitvoeders van het nationaal-socialistische bewind ( b . v . P u l s ) , maar door meer eigenmachtige Nederlandse rovers ( v a a k ook N S B - e r s ) .

W a t een haarkloverij, alsof het er wat op aankomt, waar die boedel n a a r toe is gesleept. O n z e onderdrukkers hebben deze roof toch in de hand gewerkt en zijn er praktisch nooit tegen opgetreden.

E e n ander voorbeeld uit de Cadsupraktijk. Mevrouw M., die jaren in Ravensbrück heeft doorgebracht, krijgt na vele telefoontjes de mededeling, dat haar papieren niet in orde zijn. E e n medewerker van de Cadsu zegt: ik kom wel eens een avondje bij U thuis om U te helpen en U in te lichten wat U doen moet.

W a t is hier a a n de hand, vragen wij ons af.

W i j verzoeken hen, die klachten hebben zich schriftelijk bij ons te melden en niet persoonlijk bij onze mensen Jos Slagter, Valeriusstraat 2 4 0 Amsterdam-Z. 2

Ernst Gans CV.

»CARÜS0« Wilt

U

goede

voorlichting

Administratie-kantoor

J. Haan

en

advies, dan is CARUSO Uw zaak

K e i z e r s g r a c h t 820 A m s t e r d a m t e l . 24.48.36 Meer dan 40 jaar hèt adres voor voeringstoffen voor bontwerkers, kleermakers en damesconfectie.

voor gramofoonplaten,

met

zijn

e n o r m e voorraad op elk g e b i e d .

Onze prachtige verbouwing is zo juist gereed

Administratie — Belastingzaken

—

Verzekeringen

gekomen.

O F F . DEALER G A R R A R D motoren en combinaties Stereo e n Monoraal

Jan Evertsenstr. 126 - T e l . 87271 Amsterdam privé 192357

Molenmakersstraat —

Telefoon

19,

Zaandam,

02980—66491

HET GROTE NEDERLANDSE FAMILIEBLAD Iedere week een rijk gevarieerde inhoud!

Kostelijke ontspannings lectuur voor het hele gezin. Interessante reportages, boeiende documentaires, spannende verhalen en

schitterende kleurenfoto's.

Als unicum in Nederland: een parade van voetbalelftallen uit de ere-divisie op een uitklap van maar liefst vier grote Revue-pagina's!

Vraag eens een proefnummer van REVUE, het grote Nederlandse familieblad.

EEN UITGAVE V A N DE GEÏLLUSTREERDE PERS N.V., STADHOUDERSKADE 8 5 , A M S T E R D A M .

3 augustus—31

27 a p r i l — 1 8 m e i

RABBIJN Dr. J. SOETENDORP

2

weken

volledig

1

week

naar

verzorgd,

eigen

keuze

Hfl. 1895 (voor 2 weken) Hierbij inbegrepen

ITE'S

27- 4 - 1 9 6 5 — 1 8 - 5-1965 11120321-

1 w e e k verblijf in vakantiecentrum CAESAREA Zakgeld a l s Kibbutz-lid.

Bij de rondreis worden b e zoeken g e b r a c h t aan o.a.: Acre, Safed, Capernaum, Tiberias, Haifa, Jerusalem, B e e r - S h e b a , S o d o m , Eilat.

N A A R D E 7 de M A C C A B I A H PALACE HOTEL (B1 -Klasse)

I S R A Ë L

Hfl. 1077.— Inclusief zijn: 2 w e k e n werkend verblijf in Kibbutz 1 w e e k rondreis door Israël

zijn:

Vliegretour Tours door g e h e e l Israël in eigen b u s Hotels voor t w e e w e k e n Maaltijden „ ,, Verzekeringen Luchthavenbelasting

augustus

KIBBUTZ-TOUR

Reis onder leiding van

1965

Y o m h ' A t z m a o e t Tour

5 - 1 9 6 5 — 1- 6-1965

Lag B e o m e r Tour

6-1965—22- 6-1965

Shavuoth

7-1965—17- 8-1965

Z o m e r Tour

8 - 1 9 6 5 — 3 1 - 8-1965

Kibbutz Tour

9-1965—19-10-1965

Rosh Hashana Tour

Tour

1 9 - 1 0 - 1 9 6 5 — 9-11 -1965

H e r f s t Tour

1 6 - 1 1 - 1 9 6 5 — 7-12-1965

W i n t e r Tour

2 1 - 1 2 - 1 9 6 5 — 4- 1-1966

New Y e a r Tour

21-12-1965—11- 1-1966

Chanuka

Tour

PRIJZEN v.a. Hfl. 955.—

S P E L E N van 22 augustus - 5 september 1965

NATHANYA

SHARON HOTEL (CA-klasse)

HERZLIA

Fl. 1360.—

Fl. 1060.—

Bij d e z e prijzen zijn i n b e g r e p e n : v l i e g t i c k e t A m s t e r d a m - T e l - A v i v - A m s t e r d a m

—

14-daags

verblijf

m e t h a l f p e n s i o n in e e n t w e e p e r s . k a m e r m e t bad of d o u c h e in e e n v a n g e n o e m d e h o t e l s .

V L I E G R E T O U R

P E R

REISBUREAU Rokin 9-15 Amsterdam Tel. 243350

EL-AL

B O E I N G

J E T

Ook alle inlichtingen voor diverse trein/boot verbindingen naar Israël.

Wij verzorgen al uw reizen over de hele wereld.