nederlands auschwitz comité
juli-augustus
secr. voorlopig: v. Walbeeckstraat 9hs, amsterdam-w., postgiro 2 9 3 0 8 7 bankrek.: amsterdamsche bank nr 1 0 6 5 4 0 , bijk.: van baerlestraat amsterdam z.
Geen proefkonijnen der geschiedenis W i j zijn bijeen twintig j a a r na de o v e r w i n n i n g o p het nazisme, b e r e i k t d o o r het solidaire streven der geallieerden, w a a r a a n wij onze redding d a n k e n . T w i n t i g j a a r , lang genoeg om elk verleden d o o r leven, geschiedenis en nieuwe generaties te doen v e r v a g e n . O o k wij zouden dit vol vreugde doen, als dit verleden dood, slechts een s c h a t k a m e r v a n droeve herinneringen en eigendom der doden w a s ; het is echter o o k nu dreigend en levend heden. Tadeusz Holuj heeft op 12 april j.l. verslag uitgebracht van de activiteiten en bedoelingen van het Internationaal Auschwitz Comité, alvorens zijn functie van secretaris-generaal over te dragen om zich geheel aan zijn literair werk te kunnen wijden — Holuj is een der bekendste Poolse schrijvers. Men vindt hier de hoofdzaken van het verslag.
A l s wij niet een vereniging v a n a c h tenswaardige veteranen en invaliden willen w o r d e n , die men v e r t o o n t als p r o e f k o n i j n e n der geschiedenis, als wij de m a r t e l g a n g v a n miljoenen k a m p s l a c h t o f f e r s a c h t e r a f werkelijk zin willen verlenen, o p d a t onze stem gehoor v i n d t , dan moeten wij de w e reld zeggen w i e wij zijn en vertegenw o o r d i g e n , w e l k recht wij hebben in het geweten der v o l k e n de wereld v a n de , T o t e n k o p f ' w a k k e r te houden, w e l k e plichten w i j jegens het heden hebben en dit jegens ons. H e t Internationale Auschwitz C o m i t é v e r t e g e n w o o r d i g t de gevangenen en nabestaanden v a n gevangenen v a n dit vreselijkste k a m p , dat t e r e c h t synoniem en symbool v a n alle a n d e r e k a m p e n v a n het D e r d e rijk werd. Objectief, naar omvang van terrein en massamoord was A u s c h w i t z het grootste, v o l m a a k s t e w e r k tuig der n a z i p o l i t i e k , het grootste k e r k h o f ter w e r e l d . O o k een subjectief beeld uit een enorm a a n t a l h e r inneringen, uit literatuur en f i l m . H e t dreigende spookbeeld v a n de
1965
twintigste eeuw krijgt niet in de l a a t ste plaats d o o r de kampprocessen, m a a r v o o r a l d o o r het wijd en zijd doordringende inzicht in een nieuwe bedreiging der mensheid m e t massale vernietiging algemene betekenis. N i e t uit valse eerzucht, v e r w a a n d heid noch onderschatting v a n a n d e ren spreken wij als I n t . A u s c h w i t z C o m i t é in zekere zin uit n a a m v a n alle gevangenen v a n de c o n c e n t r a t i e k a m p e n v a n het D e r d e rijk. D a t is het bittere recht ons door de geschiedenis en de huidige wereld v e r l e e n d . V a n ons v o o r a l worden niet alleen getuigenissen geëist w a t „ A u s c h w i t z " was, m a a r o o k hoe het z o v e r is gek o m e n , w a t de o o r z a k e n zijn, w a t deze schande v a n de twintigste eeuw en v a n de menselijke beschaving h e e f t mogelijk g e m a a k t . H e t was een groot experiment, d a t vrijwel v o l ledig is geslaagd. H e t was evenwel in al zijn gruwelijkheid slechts een w e r k t u i g t o t wereldverovering v a n n a z i - D u i t s l a n d , het was slechts het resultaat v a n zijn ideologie en p o l i tiek. A l weten wij allemaal o o k p r e cies hoe die k a m p w e r k e l i j k h e i d eruit zag, toch houden wij ons misschien al te weinig en al te l a f met de o o r z a a k e r v a n bezig. Als wij nu , N o o i t meer A u s c h w i t z ' zeggen, dan doen wij meestal het zwijgen t o t de v o o r tekens en symptomen, die destijds het o n t s t a a n mogelijk m a a k t e n en thans de weg n a a r een nieuw A u s c h w i t z banen o f kunnen banen. H e t is te laat om ach en wee te roepen, w a n neer de poorten der vernietiging al open gaan. Ontoereikende berechting W i j verlieten de n a z i k a m p e n in de vaste overtuiging, d a t de wereld, die wij a a n t r o f f e n , uit onze ervaringen lering zou t r e k k e n . A l in het k a m p volgden wij uit illegale b r o n n e n n a u w l e t t e n d het ontstaan v a n een int e r n a t i o n a a l recht tegen m a s s a m o o r d .
KONINGIN ELISABETH tot overlevenden van Auschwitz De Belgische k o n i n g i n - m o e d e r E l i s a b e t h r i c h t t e zich a a n de vooravond van de plechtigheden te A u s c h w i t z en de zitting v a n het IAK tot E d w a r d Ochab, v o o r z i t t e r van de Poolse S t a a t s r a a d m e t de volgende boodschap:
„In deze dagen van herinnering aan Auschwitz ben ik van ganser harte met Uw zo moedig en zo zwaar beproefd volk, waar ik van houd en treur ik om alle slachtoffers van geheel Europa, die in Auschwitz zijn gestorven. Ik ben met de overlevenden en roep hen op de jeugd voor te lichten over het verleden, opdat zij werkt voor een edele en waardige toekomst voor alle mensen. Wij zullen nooit het grote aantal slachtoffers vergeten, die zijn gestorven opdat de mensen hun vrijheid zouden herwinnen. Ik verzoek U, mijnheer de voorzitter, om mijn levendige sympathie te betuigen aan de leden van het Internationaal Auschwitz Comité. Elisabeth. Paleis Brussel 10 april
Laken, 1965.
H e t grote N e u r e n b e r g e r proces w a s v o o r ons niet alleen een bewijs, d a t de vrije wereld de v o o r oorlog, t e r reur en massamoord v e r a n t w o o r d e lijke nazimisdadigers zal bestraffen, m a a r dat deze er zich o o k v o o r altijd v a n distancieert. U i t een reeks p r o cessen tegen de z w a a r s t e , v o o r de n a zikampen verantwoordelijke misdadigers, zoals die v a n M a j d a n e k , B u c h e n w a l d , Bergen-Belsen, de laatste g o l f SS-processen in de B o n d s r e p u bliek, b o v e n a a n ons A u s c h w i t z - p r o ces, evenals het E i c h m a n n - p r o c e s in Israël o f d a t v a n diens h a n d l a n g e r N o v a k in O o s t e n r i j k o f tegen K r u m e y in F r a n k f o r t k a n men de v o l gende conclusies t r e k k e n :
Vervolg op pag. 2