nederlands auschwitz comité
Secr.: E. Furth, Diemerkade 43, Diemen, tel. 020-905310 Bankrek.: AMRO Bank, bijk. Van Baerlestr., Amsterdam-Z. Gemeente Giro N 5500 N.A.C. Postgiro nr. 293087 Redaktie: E. Tas, Amsteldijk 23, Amsterdam-Z, tel. 795716 Administratie: telefoon 0 2 0 - 1 8 41 59
De zaak v. A., M. en L. Menten is gepakt. Tot in deze wintermaand toe is de zaak-Menten topnieuws geweest. Geen producer zou een plot durven bedenken, laat staan verfilmen, waar een minister zo een indrukwekkende reeks miskleunen uithaalt, waar journalisten en andere privé-personen de justitie moeten voortslepen. Hoe dan ook, de moordende multimiljonair zat. Dat hoe is er dan ook naar. Er was een daglange Kamerzitting (door minister van Agt op drie kwartier begroot) voor nodig. Bossen vol krantenartikelen, een etmaal t.v. zijn aan de zaak gewijd. Intussen is Loyen, een andere, iets minder fortuinlijke SS-er berecht. Er zijn getuigen die de bloeddorst van beiden bevestigen. De gelddorst van de oudste staat al vast. En zijn invloed, zijn ten eigen bate welbestede dorst naar macht. Onmogelijk zelfs in een dik ochtendblad een overzicht van de steeds hoger aanrollende stortvloed feiten te geven. Hier dan ook alleen maar heel enkele conclusies.
Falende berechting Een minderheidsgroep heten wij, als wij eens in een rubriek als 'meer over minder' worden gevraagd. En onder de cliënten van CRM staan wij te boek bij de slachtoffers van vervolging en verzet. Wij leven nog met de jaren '40-'45, elke dag, of er nu weer delen van een verzamelwerk over die jaren verschijnen of niet. Wij weten dat er processen worden gevoerd tegen enkele beulen. Onze lezers blijven vrij geregeld op de hoogte van berechting en al te vaak falende berechting van
nazi-misdadigers. Niet tot ons genoegen duiken op gezette tijden berechten en gestraften in ons land op: dat zijn de drie die zoveel barmhartigheid nodig hebben. De heer Wilms heeft na ruim dertig jaar zowaar nu berouw gewekt. Thans heeft de Hoge Raad nog een verzoekschrift namens Kotalla te behandelen. Barmhartigheid en vergetelheid heersen er al genoeg. Hoeveel Oostfrontstrijders en profiteurs leven er ongestraft onder ons? Hoevelen hebben zomin een politiebureau als een achterpagina gehaald? Hoevelen kunnen bij de tv-beelden uit München of Mannheim hun eigen wapenfeiten bij de Waffen-SS gedenken? Hoeveel verraders van b.v. duizenden ondergedoken en vermoorde joden zijn ooit gepakt? Dit zijn enkele gedachten die bij menigeen in de afgelopen weken of maanden wel zijn opgekomen. Nogmaals, geen film had ons het kunnen voorzetten: de kunstkoperSS-slachter wiens dossier al een kwart eeuw in een regeringsla ligt en die nu — hoopte men — wordt uitgeleverd. Bewijzen, tot de botten van de slachtoffers toe zijn gevonden in de SowjetUnie. Menten blijft zichzelf gelijk: 'rotjood!' riep hij bij zijn arrestatie de journalist Knoop toe. En zijn meer berooide SS-collega die laat uitzoeken of de Nederlandse rechter wel bevoegd is. Ook diens dossier lag allang in een la. Tegelijk wordt een zogezegd plaatselijke misdadiger, Philippa, die zich 29 jaar aan de justitie heeft weten te onttrekken en tot vier jaar was veroordeeld nu al bevoorrecht in het vooruitzicht van nog voortijdiger vrijlating. Het is geen film en geen colportageroman: wij maken het reëel mee.
Misdaad mag niet voortduren Het wil zeggen, alweer en opnieuw, dat de tragedie van de tweede wereldoorlog nog allerminst is afgewikkeld. Niet omdat wij, de slachtoffers, het nooit kunnen vergeten — en hoe zouden wij. De misdaad waarvan wij overlevenden en getuigen zijn is niet afgehandeld. Ook niet, wij zien dat duidelijker dan ooit, ook niet in Nederland. Het verleden is niet overwonnen. Dit onverwerkte verleden krijgen wij in deze dagen op onze boterham. Wij, dat is heel Nederland, ons handjevol daarbij inbegrepen uiteraard. Er zijn op beeldschermen en papier weer krokodillentranen gehuild; door het uitzoeken van de zaak-Menten en vooral door een rechtzaak worden weer oude wonden opengereten. Vragen de huilers zich wel eens af wat niet of half berechten, vrijspreken, vrijlaten of laten ontsnappen van de beulen de mensen aandoet die eens hun prooi waren? Ook onder ons zijn veel mensen die nooit kunnen spreken over wat zij hebben gezien en ondergaan. Precies zo is het gesteld met de getuigen inzake Loyen en Menten. Toch komen zij. Zij vliegen naar de gerechtshoven, zij staan rechter-commissarissen en journalisten te woord. Zij doen dat om henzelf, om hun lotgenoten. Zij doen het om de doden, die nooit meer zullen spreken. Zij doen als wij. Ook wij verlangen dat de schuldigen worden gegrepen, dat er recht wordt gedaan, omdat wij nog voelen en weten wat er misdreven is. Wij doen dat ook om ons en de anderen, om onze ouders, familie cn vrienden die vermoord zijn. Wij doen het bovenal om onze kinderen, alle kinderen. Zonder recht duurt misdaad voort en weegt leed nog zwaarder. Dat is de zaak v. A., M. en L.
HERDENKING EN REÜNIE 1977
2.30
uur
Aanvang reünie in het RAI-restaurant, Europaplein 8, Amsterdam-z. Zaal open om 2 uur. Toegang vrij. Aangeboden wordt een kopje koffie of thee met cake. Enny de Leeuwe zal verzetspoëzie voordragen. 'Met Mozart aan de wandel' heet een programma dat zal worden uitgevoerd 23 januari 1977 wordt de dag van de door een kwartet ons welbekend van radio en/of t.v., bestaande uit Henny 32ste Auschwitz-herdenking. Evenals vorig jaar bestaat de her- May, sopraan; Herman Emmink, bariton; Wim Verhagen, voordracht denking uit twee delen. en Wim Valenkamp aan de piano. 1 uur Bloemlegging bij de vernieuwde ge- Het programma en de toespraak zullen denkplaats rondom de urn met as uit u ruimschoots tijd laten voor een geAuschwitz op de Nieuwe Oosterbe- zellig praatje, het hernieuwen van graafplaats, Amsterdam-o, ingang oude en het aanknopen van nieuwe Kruislaan, bereikbaar met tramlijn 9 contacten, kortom voor een plezierig samenzijn. en buslijn 8.
Ons werk Enige opmerkingen n.a.v. enige artikelen in het N.I.W. van 10/12 waarin zowel ons comité als mijn naam worden genoemd. 1) Iedereen, dus ook de heer Teeboom, die zo graag werkgroepen organiseert, en de N.I.W.-redactie, weet dat zonder de onafgebroken actie van het Nederlands Auschwitz Comité (op dit punt sinds 1965) er nooit een W.U.V. zou zijn gekomen. De eerste stap hiertoe was de RO III, een regeling die in 1968 en in '71 uit de Bijstandsregeling was losgemaakt. 2) Ik heb daar inderdaad heel veel werk voor verzet, meer dan in een lang krantenartikel kan en dat hoort ook zo. Dat werk heb ik altijd gedaan in en met het N.A.C, dat als grondslag had en heeft: Nooit meer Auschwitz. Dat houdt in bestrijden en signaleren van oud of herlevend fascisme en de eis van zo doeltreffend mogelijke bestrijding van oologsmisdadigers. Het betekent ook herdenkingen houden en de duizenden die in de loop der jaren aan onze herdenkingen deelnamen kunnen dat bevestigen. Lees ik goed, dan gaat het de heer Teeboom alleen om geld en mogen wij onze vermoorde familieleden wel vergeten. Het is juist onze grote kracht onze vrienden de inspiratie te
blijven geven: opkomen voor hun belangen en onze vijanden aan te wijzen. In die geest zetten wij onze herdenkingen voort. Jos
6
uur
Diner
Aangezien er vorig jaar grote belangstelling bleek te bestaan voor het diner, is er nu ook de gelegenheid langer bijeen te blijven in het RAI-restaurant aan een gezamenlijke maaltijd. De kosten van dit diner van drie gangen plus een glas wijn en een kopje koffie bedragen f 28,—. Ook is desgewenst een kosjere maaltijd te verkrijgen. Toegangsbewijzen reünie (gratis) en opgaven voor het diner aan te vragen bij het secretariaat tel. 020—90 53 10 mevr. E. Furth, Diemerkade 43, Diemen, of bij D. van Geens, tel. 020—18 4 1 59, F. Degen, tel. 020—94 18 48.
Van urn tot gedenkteken
Slagter
90 JAAR JONG Wie zou Lien van Amerongen of de burgerlijke stand niet geloven? Beiden zeggen dat zij 90 wordt. Het is niet te geloven en toch waar. Negen tienden van een eeuw activiteit. Grotendeels was die activiteit erop gericht de kunst bij de mensen, de mensen bij de kunst te brengen. Gericht op het leven dat haar gelukkig zo lang en zo rijk is geschonken. Boekdelen vol heeft ze vol hartelijke erkentelijkheid van de groten der aarde. Lien van Amerongen is een medewerster van ons comité van het eerste uur. Lang is uiteraard de rij van kunstenaars die zij voor onze herdenking 'tipte'. Lang zijn ook de verantwoordingen van de bedragen die zij jaar in jaar uit voor het N.A.C. ophaalde. Er wordt naar haar helder oordeel altijd geluisterd — hoe lang eigenlijk al? Heel lang nog, Lien! E.T.
Velen van ons kennen de urn op de Nieuwe Oosterbegraafplaats waar wij elk jaar op of omstreeks 27 januari bloemen leggen. Verleden jaar heeft burgemeester Samkalden bij de herdenking een ruimere plaats aangeboden voor de urn, waarin zich as bevindt die door enkelen van ons uit Auschwitz is meegebracht. De gemeente stelt het omringende terrein zonder meer ter beschikking. Jan Wolkers heeft als groot vriend van ons comité en van ons werk opnieuw twee aanzienlijke giften gestort. Maar hij deed meer. Hij heeft ook naar ons idee juist het passende gedenkteken voor de vergrote ruimte ontworpen. Onnodig te zeggen: de urn blijft. Op 23 januari zal er in elk geval iets van de nieuwe toestand zijn te zien. Voor ieder van ons die familieleden in Auschwitz, Sobibor of een ander vernietingingskamp heeft verloren bestaat gelegenheid iets bij te dragen voor een waardig en simpel gedenkteken voor onze doden zonder graf. Stort een bedrag op postgiro 293087 of gemeente giro Amsterdam N 5500, t.n.v. NAC, Amsterdam met vermelding 'Urn'. Zo wordt de urn nog meer tot gedenkteken.