2008 - 01 - Spinner Magazine

Coverstory: Nieuwe rubriek:

g n i k e r p s e b e d i Uitgebre

ne

Wheel of Fortu

De eerste foto’s van Shrek

Inclusief bouwplaat:

mini Cirqus Voltaire

... en de nieuwe Indiana Jones.. .

Het Spinner Magazine is een uitgave van de Nederlandse Flipper Vereniging en verschijnt vier maal per jaar in een oplage van 1000 stuks: -maart -juni

-september -december

nummer nummer nummer nummer

1, 2, 3, 4,

deadline deadline deadline deadline

voor voor voor voor

de de de de

kopij: kopij: kopij: kopij:

eind eind eind eind

februari mei augustus november

Losse nummers: € 8,00 PTT periodiek: 146128 ISSN: 1382-4066 KVK: 40482631 IBAN: NL 04 PSTB 0007233926 BIC: PSTBNL21

Redactionele bijdragen: Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publikatie in het SPINNER Magazine. Artikelen kunnen schriftelijk (bij voorkeur digitaal) worden aangeleverd. Teksten (zonder opmaak) in DOS/Windows formaat (Rich Text Format of Word).

Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: Spinner Redactie Team: Jonathan Joosten, Bas Vis, Jim Jansen e-mail: jonathan@nfvpinball.nl, bas@nfvpinball.nl Advertentie tarieven NFV Spinner Magazine: 1/4 pagina € 40,00(1x) € 120,00 1/2 pagina € 85,00(1x) € 255,00 1 pagina € 135,00(1x) € 405,00 achterkant (kleur): op aanvraag commerciële Spinnertjes € 15,00(1x)

(jaarcontract,4x) (jaarcontract,4x) (jaarcontract,4x) €

45,00

(jaarcontract,4x)

Niet-commerciële Spinnertjes van leden zijn gratis.

Per Spinnertje kunnen maximaal drie flipperkasten worden aangeboden. Geef uw Spinnertje (bij voorkeur schriftelijk/elektronisch) door aan de redactie of het secretariaat.

Nadere inlichtingen over advertentie mogelijkheden bij de secretaris (zie colofon).

Aansprakelijkheid: De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten.

Copyright: Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren.

Lidmaatschap van de Nederlandse Flipper Vereniging: Je kunt lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij het secretariaat. Het is ook mogelijk lid te worden via onze website (www.nfvpinball.nl).

Lidmaatschap kost € 30,00 per kalenderjaar.

Bankrekeningnr. 69.34.40.759 (ING) of giro 7233926 t.n.v. NFV, te Amsterdam.

Betaling voor Belgische leden: Belgisch rekeningnr. 979-6129316-85 t.n.v. de Nederlandse Flipper Vereniging.

Gezinslidmaatschap: voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om per gewoon lid tot maximaal 3 gezinsleden extra op te geven. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd. De contributie voor deze duo-leden is € 6,- p.p.

Opzeggingen: schriftelijk uiterlijk 2 maanden voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester.

Prijslijst shop Nederlandse Flipper Vereniging Artikel Leden Niet-Leden

Opmerkingen

Flyerposters: € 12,00 € 15,00 (Verkrijgbaar bij evenementen) Attack From Mars, Cactus Canyon, Cirqus Voltaire, Congo, Indiana Jones, Junk Yard, Medieval Madness, Monster Bash, No Fear, No Good Gofers, Scared Stiff, Star Trek: The Next Generation, Tales Of The Arabian Nights, The Addams Famliy, Theatre Of Magic, Twilight Zone

4 Flyerposters naar keuze € 40,00 € 50,00 Posters: Kopruitenposter € 12,00 €15,00 Poster Dirty Harry € 7,00 €12,00 Verzenden poster(s) inclusief koker € 8,75 Flyers: Pinball flyers € 1,50 € 3,00 Pinball flyers, per 3 stuks € 3,75 € 6,75 NFV Tshirts € 10,00 € 12,50 NFV Polo’s € 18,50 € 20,00 Lectuur: Spinners < 2007 € 1,00 € 2,50 Spinners vanaf 2007 € 3,00 € 8,00 Lidmaatschap NFV 2008 € 30,00 € 30,00 Incl. info-pakket voor nieuwe leden

Hét blad voor de flipperliefhebber De Spinner is het verenigingsblad van / voor en door leden van de Nederlandse Flipper Vereniging en verschijnt 4 keer per jaar.

INHOUD

14

17 18

23

24

Van de redactie..............................................Jonathan Joosten.................... 4 Van de secretaris............................................Bas Vis................................ 4 Van het NFV bestuursteam..............................Bas Vis................................ 6 Van de ledenadministratie................................Arie Pijl. ............................. 5 Nieuw: De club van 100..................................Bas Vis, Gerard van de Sanden. . 7 De NFV bedankt: Jean Paul de Win...................Jonathan joosten.................... 7 Flipperen in de media............................................................................... 8 Nieuws..........................................................Jonathan Joosten.................. 11 Coverstory: STERN Pinball...............................Playmeter Magazine............... 14 De “nieuwe” Stern: Shrek...............................Jonathan Joosten.................. 17 De nieuwe Stern: Wheel of Fortune................Jonathan Joosten.................. 18 Gespot op internet: Family Guy schetsen.........Jonathan Joosten.................. 22 De volgende Stern: Indiana Jones..................Jonathan Joosten.................. 23 De eerste keer: Haunted House.....................Jonathan Joosten.................. 24 Magische machines................................................................................ 26 Een kopruit pakt je bij de ballen (1)..................Niko Groenewegen................ 27 Verslag: EM kick off meeting............................Bas Vis.............................. 30 De collectie van... Frank Douwenga...................Gerard van de Sanden............ 32 Nieuws van de Kasten Commissie.....................Jonathan Joosten.................. 34 Flippers op free play (1)..................................Bas Vis, Steven van der Staaij 35 Cursus flipperherstel en basiskennis..................Bas Vis, Donald de Ronde. ..... 36 Techniek: ICA Defener....................................Arie Pijl, Edwin Nijs............. 38 Techniek: Energiebezuinigingskoorts slaat toe....Stefan Bergers.................... 40 Reanimatie van een ‘Space Shuttle’ (II).............Richard Baan. ..................... 42 Mijn eigen flipperkast maken: Book of Kells (5)..Richard Baan. ..................... 44 De techniek staat voor niets: Schema’s lezen...Richard Baan. ..................... 46 Creatief met flippers: Mini flipperkasten bouwen Sascha Voskuil.................... 49 Verslag: Boxing Avond Flipperen (BAF 9)...........Bart Bremen........................ 50 European Pinball Championship 2008................Jonathan Joosten.................. 51 Verslag: Belgisch Flipper Kampioenschap 2008...Kris van Clapdorp................. 52 Competitie: Belgische Flipper Competitie...........Pascal van Wontergem. .......... 53 Aankondiging: Team Pinball Championship 2008 Lieven Engelbeen. ................. 54 Overzicht: NFV Competities 2008.....................Bas Vis.............................. 55 NFV Evenementen kalender voorjaar 2008................................................ 56 Spinnertjes / NFV Ranking...............................Vraag en Aanbod.................. 57 Column: Op locatie.........................................De Vijfde Speler................. 58 Club van 100...................................................................................... 59

26

38 49

50

COLOFON Hoofdredactie en opmaak: Jonathan Joosten (jonathan@nfvpinball.nl)

NFV Dagelijks Bestuur Secretaris / waarnemend voorzitter: Bas Vis, tel: 0297-263451 (bas@nfvpinball.nl) Penningmeester: Nienke Lemmens (nienke@nfvpinball.nl)

Redactie: Jim Jansen, Bas Vis (redactie@nfvpinball.nl)

Communicatie en Promotie: Jonathan Joosten (jonathan@nfvpinball.nl) Kasten Commissie / Clubhuis: Edwin Nijs (kc@nfvpinball.nl) Coördinator België: Lieven Engelbeen (lieven@nfvpinball.nl)

Aan dit nummer werkten mee: Richard Baan, Gerard van de Sanden, Mila Groot, Winfred de Ruijter, Donald de Ronde, Bart Bremen, Daniëlla Hijlkema, Lieven Engelbeen, Pascal van Wontergem, Sascha Voskuil, Niko Groenewegen, Bonnie Theard (playmeter magazine), Pinballnews.com, Arie pijl, Edwin Nijs, Stefan Bergers, Kris van Clapdorp, Steven van der Staaij, Bram Camp Omslag ontwerp: Jonathan Joosten

Ledenadministratie (en tijdelijk bestuurslid): Arie Pijl (ledenadministratie@nfvpinball.nl) Website: Mark van der Gugten (webmaster@nfvpinball.nl) Evenementen Organisatie: Daniëlle Hijlkema (evenementen@nfvpinball.nl) Wedstrijd Organisatie: Ad Jonker (wedstrijd@nfvpinball.nl) Ereleden: Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken Druk: Print X-Press - Amersfoort Websites: www.nfvpinball.nl, www.nfvpinball.com, http://wiki.nfvpinball.nl, http://dpo.nfvpinball.nl

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Van de redactie

Jonathan Joosten

Zo, de eerste Spinner van 2008 is weer klaar. Een nummer waar opnieuw op het laatste moment een hoop in geplaatst of uit gehaald en toen toch weer geplaatst moest worden.

De week voor pasen doken foto’s op van twee prototypen van nieuwe Stern flipperkasten en die wil ik de lezers niet onthouden. Helaas ontbreken er een paar vaste rubrieken.

Daar zijn verschillende redenen voor. Deel 2 van het NFV ronde-tafel gesprek van december 2007 stond gepland voor deze Spinner, maar door privé omstandigheden is de tekst nog niet uitgeschreven. Ondanks dat toch weer 60 pagina’s bomvol flippernieuws.

Ik ben blij om te zien dat er leuke en verrassende bijdragen zijn van leden die tot op heden niet regelmatig voor de Spinner schreven. Daardoor is het weer een gevarieerd blad geworden.

Sascha Voskuil werkte een prachtige bouwplaat uit om een mini Cirqus Voltaire flipperkast in elkaar te knutselen, naar aanleiding van een topic op het NFV forum. Leuk! Dat soort initiatieven juich ik toe.

Nieuw in deze Spinner is de rubriek Magische Machines.

Regelmatig ving ik geluiden op van liefhebbers van elektromechanische flipperkasten dat de NFV er vooral

voor dotmatrix spelers zou zijn.

Dan begon ik meestal uit te leggen dat de NFV een erg grote collectie EM flippers heeft, en er ook evenementen voor EM liefhebbers worden georganiseerd.

Alleen is bekend dat sommige wedstrijdspelers de voorkeur geven aan de nieuwere flipperkasten.

Wat mij betreft: flipperen is flipperen en persoonlijk vind ik het prachtig om de verhalen achter artwork en techniek in bepaalde fasen uit de flippergeschiedenis te horen. Magische Machines was de afgelopen jaren een blad wat Henk de Jager uitgaf. Als NFV zijn we blij om Henk aan boord te hebben en in de Spinner een aantal pagina’s te reserveren voor EM flipperkasten.

Tot slot: De NFV heeft zeer dingend een nieuw clubhuis nodig.

Bij deze het verzoek aan iedereen die een geschikte locatie weet contact op te nemen met Bas Vis. Veel lees plezier!

Van de secretaris Beste NFV-er, Leuk om even van gedachten te wisselen op deze donderdagavond voor Pasen. Regen, eigenlijk al te laat.

Lekkere whisky, Blöf uit de boxen. Blij dat je even tijd voor me hebt, want ik wil even wat kwijt. Mag ik je vertellen hoe ik word op en neer geslingerd tussen tegengestelde stemmingen?

Eigenlijk is het dat bekende verhaal van dat glas? Dat halfvol is. Of is het toch half leeg?

Kijk, ik hou van een vol glas. Dat zorgt voor een prettig gevoel, smaakt die whisky ook beter. En zonder overdrijven voor een halfvol, zelfs vol glas zijn een heleboel argumenten aan te voeren want de NFV: - verwelkomt dit kwartaal meer dan 30 nieuwe leden - heeft een record aantal deelnemers aan de NFV flippercompetities - gaat eindelijk de Technische Workshops organiseren - kent een prachtige nieuwe rubriek in de Spinner (Magische Machines) Verder ondtwikkelen de versterkingen van het NFV Team ontwikkelen diverse Acties (oa. Club van 100) en is de NFV flipperkastencollectie verder uitgebreid met leuke kasten.

Ook de NFV Steunpunten organiseren veel activiteiten. Neem daarbij nog eens de successen van NFV-ers bij het recente EPC 2008 in Denemarken, het feit dat er weer een paar nieuwe (Stern-)flipperkasten op de markt gaan komen. Geweldig, let the sun shine in…het lijkt wel hoogzomer terwijl er in het paasweekeinde toch echt sneeuw gaat vallen.

Dat smaakt naar meer. Ik ga nog eens inschenken. Of toch niet doen, want ik voel opeens dat ik misschien niet zo’n vrolijke dronk over me heb vandaag. Mag ik daaraan toegeven ? Dat is aardig van je. Wat er aan de hand is? Nou vooruit dan, omdat je zo aandringt.

In het kort komt het hierop neer: één van de pijlers van de vereniging, de Spinner, kraakt danig in haar voegen. Veel werk en te weinig handen, het bekende verhaal. Voornamelijk dankzij de inspanningen van Jonathan is het blad er de laatste jaren sterk op vooruit gegaan. Het was altijd al een mooi blad, maar kom bij mij niet aan met ‘vroeger was het beter’. De lat

Bas Vis ligt nu hoog en natuurlijk mag die niet naar beneden. Minder pagina’s?

Bah. Geen professioneel ogende cover? Jakkes. Aan de top komen is moeilijk, aan de top blijven ware kunst…

Waar het probleem in zit? We hebben te veel leden die uitsluitend geabonneerd zijn op dit fantastische blad en zich niet realiseren wat er bij komt kijken om 60 pagina’s met een gevarieerd aanbod te presenteren. Die niet inzien dat we een hoofdredacteur hebben die echt extra support nodig heeft bij het maken van De Spinner. Ook van de relatief grote groep actieve leden zijn er weinig mensen die bereid blijken om een bijdrage te leveren.

Complimenten zijn er volop, maar we hebben liever iemand die helpt bij de opmaak of het organiseren / initiëren van kopij…

Er zijn legio leden die aangeven het jammer te vinden dat er niet meer persoonlijke flipperervaringen in ons blad staan. Of zo’n mooi interview met een flipper(ontwerp) legende. Of een beschrijving van een fraaie klassieker. Of een verhaal over de import en exploitatie van die nieuwe Spiderman, want daar zijn er toch aardig wat van verkocht? Beseffen ze dan niet dat ons blad een weergave is van de bereidheid van diezelfde leden om daaraan mee te werken ? En als ze het al begrijpen dan is er blijkbaar weinig intentie om daar verandering in te brengen. Ik maak het nog eens tot mijn lijfspreuk: de vereniging dat ben je zelf… Maar een stukje zelfkritiek mag ook wel. Het is waar dat we niet goed hierover gecommuniceerd hebben. Daar ga ik direct werk van maken. Er komen een paar ‘advertenties’ in de Spinner. Gaan we ‘ns kijken wat dat oplevert.

Dank voor het luisterend oor. Ik heb niet direct de illusie dat het helpt, maar het lucht wel een beetje op. Laat ik dat glas nu maar leeg drinken en naar bed gaan. Niet meer schrijven, want zo’n narrig stukje nodigt niet echt uit om ook eens een bijdrage te schrijven of leveren. Morgen gezond weer op….

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Van de ledenadministratie Op het gebeid van de ledenadministratie gebeurt op dit moment van alles. Binnenkort zal Gerard van de Sanden dit gaan overnemen van Arie Pijl, reeds vanaf het begin van dit jaar is Gerard betrokken bij de ledenadministratie en heeft al zijn steentje bijgedragen. Toch is het goed nog een aantal zaken voor ieder lid even op een rij te zetten, want daar is nogal eens wat misverstand over wie nu wat moet doen.

Eigen profiel van een NFV-lid Alle leden hebben een eigen profiel, dit zijn in feite de gegevens van een lid zoals adres, woonplaats, telefoonnummer, email adres, geboortedatum etc. Dit bestand en kan iedereen zelf inzien en iedereen heeft ook zelf de taak dit te wijzigen via de website van de NFV indien noodzakelijk.

Zodra je via de website je profiel wijzigt, wordt dit doorgevoerd in het databestand van de ledenadministratie.

Dus bij bijvoorbeeld een verhuizing kun je zelf je nieuwe adres in het ledenbestand doorvoeren en dan wordt dit ook direct aangepast.

Is dit voordat de etiketten uitgedraaid zijn voor verzending van post van de NFV, zoals de Spinner dan komt deze op het nieuwe adres aan. Hiermee kunnen de leden dus zelf de adreswijzingen en aanpassingen in hun profiel doorvoeren, dit ontlast de vrijwilligers die vaak al veel tijd aan de NFV besteden. Let er dus op dat u uw profiel altijd up-to-date houdt Wachtwoord ledendeel van de NFV-site Als je het wachtwoord kwijt bent om in te loggen, kun je dit zelf met je mail adres erbij weer in orde maken door op ‘wachtwoord vergeten’ te klikken en de procedure door te lopen. Het wachtwoord wordt opgeslagen in een code en is ook voor de ledenadministratie en webmaster niet in te zien, alleen uzelf kunt dit wijzigen.

Arie Pijl

Voor nieuwe leden geldt dat er eerst een profiel moet worden aangemaakt via de website van de NFV. Zodra het profiel er is moet er een mail gestuurd worden naar de ledenadministratie van de NFV om te melden dat er een profiel is aangemaakt en dat de betreffende persoon lid wilt worden. Deze procedure gaat nu aangepast worden en wordt automatisch gemaakt.

Er wordt een mail gestuurd naar het lid wat een profiel heeft ingevuld en lid wilt worden inclusief een inschrijvingsformulier.

Zodra dit ondertekend retour gekomen is bij de ledenadministratie wordt een lidnummer toegekend aan het nieuwe lid en krijgt hij/zij een welkomstpakket. Tevens worden dan de volgende mogelijkheden voor hem/haar geboden: • Inloggen op het forum en daar aan deelnemen • Plaatsen van een spinnertje • Ontvangen van de spinner • Invullen van mijn NFV, aanmaken van een persoonlijke pagina en het invullen van de flippercollectie etc.

Ook op evenementen is het mogelijk direct lid te worden door middel van een aanmelding/inschrijfformulier. Hier wordt dan de verschuldigde contributie voor het resterende jaar contact betaald en wordt de ledenkorting op een NFV evenement direct verrekend.

Contact met de ledenadministratie Kunt u zelf niet via de website inloggen naar het ledendeel van de NFV-site dan kunt u altijd uw aanmelding of adreswijziging etc. aan de ledenadministratie doorgeven op het adres Pronkmos 11, 3904 BS Veenendaal of Cannenburg 102, 3328 AV Dordrecht.

Voor alle vragen op het gebeid van de ledenadministratie kunt u mailen met ledenadministratie@nfvpinball.nl . Een antwoord zal nooit lang op zich laten wachten.

Het NFV Spinner Magazine zoekt: 1. RUBRIEKS REDACTEUREN

3. CREATIEVE REDACTEUR

De Spinner kent een aantal goed gewaardeerde en gelezen rubrieken, waarvoor leden bij toerbeurt kopij aanleveren.

Voorbeelden daarvan zijn De Klassieker (artikel over een favoriete kast ouder dan 10 jaar) en In the Spotlight (artikel over iemand die beroepsmatig actief is in de flipperwereld).

Graag willen we daar nog twee rubrieken aan toevoegen (Mijn Gameroom en Mijn Persoonlijke Top 5).

Zoals de meesten wel weten maakt Jonathan Joosten inmiddels 2 jaar het Spinner Magazine. Om de afhankelijkheid van één persoon wat te verkleinen is versterking gewenst.

Samenwerken zorgt ongetwijfeld voor extra inspiratie, waardoor pagina’s er nog leuker uitzien. Onderdeel ervan is ook de opmaak van de voorpagina (‘cover’) van de NFV.

Wat zoeken we ? Mensen die de coördinatie wil doen voor een rubriek zodat er voor de genoemde rubrieken een leuke bijdrage in de volgende Spinner komt. Je hoeft dus niet zelf te schrijven, maar benadert leden hiervoor. Het tijdsbeslag is beperkt en je helpt ons om voldoende en tijdige kopij bij de redactie van De Spinner te krijgen.

2. NIEUWS REDACTEUREN De NFV informeert haar leden graag over nieuwe ontwikkelingen in de flipperindustrie. Veel van de leden van de NFV volgen het internationale flippernieuws via het internet.

Om de NFV website up to date te houden is de NFV op zoek naar mensen die het laatste nieuws met andere leden willen delen door korte nieuwsberichtjes voor de website te schrijven.

Het nieuws kan eventueel ook voor het Spinner Magazine gebruikt worden.

Wat zoeken we ? Iemand die het leuk vindt om uit het grote nieuwsaanbod selecties te maken voor de NFV. Ook hier: het kost weinig tijd. Je deelt met anderen wat je zelf al aan nieuws gevonden had.

We zoeken mensen met interesse in het maken van bladen die zich aan het einde van elk kwartaal eens over de Spinner in wording willen buigen om het blad beter te maken en het opmaken leuker te maken. De Spinner wordt gemaakt met Indesign, dus enige handigheid daarmee helpt.

4. OVERIGE SUPPORT Er komt veel kijken bij het maken van een blad als De Spinner.

We willen graag nog een aantal zaken verder uitwerken: onderzoek naar de mogelijkheden om het blad in full-colour uit te geven (‘haalbaarheidsonderzoek’) en onderzoek naar vergroten van de advertentie-opbrengsten.

Tenslotte: het kritisch nakijken van de definitieve opmaak draagt bij aan de kwaliteit van het blad. We zoeken mensen met een goede kennis van grammatica en taal die bereid zijn op die manier een steentje bij te dragen aan ons verenigingsblad Voor alle vacatures geldt: reacties graag naar : jonathan@ nfvpinball.nl

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Info NFV Bestuursteam 1e kwartaal 2008 Er zijn de nodige ontwikkelingen binnen de vereniging.

Hoofdpunten: clubhuis, redactie Spinner en evenementen. In deze Spinner een korte update van de belangrijkste zaken.

1. Clubhuis

Er waren sinds het najaar van 2007 serieuze contacten met een project ontwikkelaar (TCNPP) over een loods op een bedrijventerrein in het Carthesisius Kwartier in Utrecht. De contacten waren goed, maar na een bezichtiging in januari bleef een huuraanbieding echter uit. Medio maart werd duidelijk dat er een contract met een grote partij gesloten gaat worden voor het gehele complex, waarbij men niet het risico wil lopen dat een verhuur van de loods een succesvolle deal kan tegenwerken. De beoogde samenwerking met de NFV is daarom afgeblazen.

Er zijn in de voorbije maanden vele alternatieven de revue gepasseerd. Om uiteenlopende redenen heeft de zoektocht geen succes opgeleverd. De prijs per m2 blijft het belangrijkste struikelblok. Op korte termijn zal het NFV Bestuur een beslissing over opslag nemen, want de verhuurder van onze locatie in Deventer heeft ons gevraagd om voor eind april de Gashavenstraat te verlaten. De zoektocht naar een clubhuis zal op de website en in De Spinner opnieuw aandacht krijgen.

Bas Vis

4. Competities

Een nieuwe editie van de TPL is uitgesteld totdat het nieuwe NFV Funhouse is gerealiseerd. In plaats daarvan mogen de TPL-ers in 2008 deelnemen in de RPL’s. Dit jaar is er plaats voor 80 deelnemers, verdeeld over 4 leagues. In vergelijking met voorgaand jaar is er meer support op het gebied van wedstrijdleiding (Gerard van de Sanden, Ronald Oenema).

Aan het eind van het seizoen speelt de top 4 van elke league de finale om het NFV kampioenschap. Uit de evaluatie komt tevens de wens naar voren om met een seizoen van september tot juni te werken (in plaats van een kalenderjaar).

5. Steunpunten

Het NFV Bestuur ziet nog steeds een belangrijke rol voor de Steunpunten en wil daarom de activiteiten bevorderen. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten bepaald: • Streven naar 2 bijeenkomsten per jaar • Proberen spreiding Steunpunten te verbeteren (er is niets in NO Nederland).

• Ruimere vergoeding (tot max. € 50 per bijeenkomst) • Actieve benadering van (nieuwe) leden uit de regio hiervoor door SP-houder • Doelstelling: nadere kennismaking en promotie activiteiten van de NFV 6. Financiën

2. Evenementen

Uitgangspunt is om elk kwartaal minimaal 1 evenement te blijven organiseren. Met het vertrek vanuit het NFV Funhouse zijn de mogelijkheden wel beperkt. Het voorstel voor het 1e halfjaar: - ESPP 2008, trekker Edwin, datum: zaterdag 12 april Ideeën: geen wedstrijd, 20-30 kasten, afscheidsevenement(je) in het NFV Funhouse in Deventer.

- Teamchampionship 2008, trekker Lieven, datum zaterdag 17 mei Locatie: Pinball Boulevard (Zwijndrecht), maximaal 12 teams (= 48 spelers).

- NFV Pinball BBQ, trekker Bas, richt datum: zaterdag 28 juni Ideeën: openingsevenement nieuwe clubhuis, samenwerking met Jan & Tonia.

- DPO 2008, trekker Rob Capel, richtdatum: zaterdag 1 / zondag 2 november 3. Spinner

Er is dringend behoefte aan versterking van de redactie.

Daniella Hylkema (Steunpunt Almere) helpt het NFV Bestuur actief mee om een team op te zetten. Het gaat om creatieve support (bij de opmaak van de Spinner) en aan kopij.

Positieve ontwikkelingen waren er ook: er komt een katern Magische Machines (over EM-ers) in de Spinner. Verder is het de bedoeling om het aantal vaste rubrieken te vergroten en hiervoor te gaan werken met ‘teams’ van 4, zodat iedereen 1x per jaar een artikel zou moeten bijdragen. Aanmeldingen hiervoor zijn zeer welkom.

Ander punt van aandacht blijven de advertenties in De Spinner en op de NFV-site. Voor 2008 zouden er bij voorkeur meer adverteerders moeten komen. Arie Pijl heeft aangegeven bij de advertentie verkoop voor 2008 een bijdrage te willen leveren.

Nienke heeft de administratie over 2007 bijgewerkt.

Liquiditeiten per 31-12-2007 : meer dan > € 15.000. Voor de verzekering is het nodig om een nieuw overzicht van de NFV collectie te maken inclusief een indicatie van de waarde.

De incasso actie heeft al ca. € 1.500 opgeleverd. Dat zijn betalingen door leden die hun achterstand over 2007 alsnog hebben voldaan. Voor de contributie-inning 2008 is de incasso gedaan en is er een mail naar leden gestuurd. Voor de leden die nog niet uit eigen beweging betaald hebben volgt op korte termijn een betalingsverzoek per post (inclusief € 2,50 opslag in verband met gemaakte kosten).

7. Technische Workshops Via het NFV Forum is een initiatief gestart om te inventariseren hoeveel belangstelling er is voor een cursus ‘basis techniek’.

De lijst van mensen die interesse hebben om ‘bijgeschoold’ te worden groeide in een korte tijd tot boven de 20. Dat gaf vertrouwen om verder te gaan met de uitwerking van de plannen. Donald de Ronde heeft de rol van coördinator op zich genomen en is direct ook actief begonnen met nadenken over de opzet van zo’n cursus. Plan is om in het 2e kwartaal ook daadwerkelijk te beginnen. Voorlopige datum is 24 mei 2008.

8. Promotie In het verleden stond de NFV ook op de Rock Around the Jukebox. Die is oktober 2008. Bij een volgend overleg zal het NFV Bestuur bekijken wat de mogelijkheden zijn om als NFV daarbij te zijn. Qua promotie / fondsenwerving heeft het NFV Bestuur een suggestie van Gerard van de Sanden overgenomen om een ‘Club van 100’ op te zetten. Dit werkt goed bij veel verenigingen en is wellicht ook een mogelijkheid voor de NFV.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Nieuw: De club van 100 De NFV bedankt: Jean Paul de Win

Inleiding Hoe implementeren we een gedifferentieerde contributie?

Het bleek een niet zo eenvoudig te beantwoorden vraag.

Als er al een onderscheid gemaakt moest worden tussen ‘actieve’ en ‘normale’ NFV-leden dan bleken de criteria moeilijk te definiëren. Bovendien zou de invoering ongetwijfeld zorgen voor discussie: immers, de scheiding is niet altijd eenvoudig aan te geven. Met een extra bijdrage voor de contributiespelers vonden we een voorzichtige opening, meer niet.

Gerard van de Sanden (Team BAF) kwam begin dit jaar met een idee naar het NFV Bestuur. Zou het niet het overwegen waard zijn om via een Club van 100 voor een verbreding van de financiële basis van de vereniging te sturen? Na wat uitleg (niet iedereen kende het begrip…) groeide het enthousiasme: hiermee kunnen leden die hadden aangegeven de contributie (veel) te laag te vinden op een vrijwillige basis de vereniging extra steunen.

De opzet is simpel: een uitnodiging naar leden, sponsors en andere indirect betrokkenen om de vereniging te steunen. Dat kan eenmalig, maar ook jaarlijks. Met de extra opbrengsten willen we de activiteiten van de vereniging uitbouwen. Elk jaar kiezen we een thema. Dit jaar is de keus duidelijk gezien de aanstaande verhuizing: we gaan de opbrengst met name aan ons eigen thuishonk (het NFV Funhouse) en de daarin aanwezige collectie flipperkasten besteden. Vandaar ook de aanvulling voor dit 1e jaar van dit nieuwe initiatief: NFV Club van 100 – Funhouse Funders. Het idee voor 2009 hebben we ook al: NFV Club van 100 – Spinner Sponsors. We willen dan investeren in het volledig in kleur uitbrengen van ons clubblad.

We hebben al wat contacten gelegd om de bereidheid van leden en sponsors te polsen. We rekenen ons niet bij voorbaat rijk en mikken in het 1e jaar op een extra budget van € 2.000.

De ‘Club van 100’ is in de verenigingswereld een bekend fenomeen. Voor de ‘sponsors’ is er ook een tegenprestatie.

Natuurlijk is het leuk als die ook te maken heeft met onze passie: flipperen. Gerard van de Sanden vond ook een sponsor van het initiatief: onder de deelnemers wordt jaarlijks een weekend verloot in De Watertoren van Vlissingen. Een prachtige omgeving om eens een weekend uit te waaien. De toren is groot genoeg om een gezelschap van 6-10 personen te ontvangen. En kies dat gezelschap zorgvuldig want er staat een prachtige collectie flipperkasten die onbeperkt bespeeld mag worden. Die prijs is alleen al een reden om mee te doen…

Begin januari ontving de redactie van het Spinner Magazine een mailtje met een minder leuke boodschap. Jean Paul de Win, sinds 2003 de man die de voorkant van het Spinner Magazine maakt, gaf te kennen te stoppen met het maken van de cover. Een nieuwe baan en zijn gezin waren de voornaamste argumenten om het stokje over te dragen. Op de redactie zijn we vol begrip, maar teleurstelling is er ook een beetje.

Niet in JPdW, want die leverde keer op keer vakwerk, maar wel het besef dat er nog meer werk op de schouders van de redactie komt te rusten. Daar speelt ook de wetenschap mee dat het moeilijk wordt om het niveau van JPdW te benaderen.

De afbeelding hier boven geeft goed weer welk talent Jean Paul heeft. Menig NFV-lid was aangenaam verrast bij het zien van de nieuwe voorkant van de Spinner.

Gelukkig zijn er vast meer grafische talenten binnen de NFV en Jean Paul vond het een mooi moment om iemand anders de kans te geven om de Spinner van een spectaculaire cover te voorzien. Bij deze daarom dank aan Jean Paul voor alle jaren dat hij zich heeft ingezet, en een oproep voor nieuw talent wat zich graag met de cover van de volgende Spinners wil bezig houden. Reacties zijn welkom via email: jonathan@nfvpinball. nl. Tot slot wenst de NFV Jean Paul veel succes in zijn nieuwe baan en carrière.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Flipperen in de media

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Flipperen in de media

In de Veronica-gids werd onlangs het bovenstaande stukje over Per Holknekt geplaatst. Het gaat niet over flipperen, maar Per is wel ĂŠĂŠn van de beste flipperaars uit Zweden met een zeer interessante levensgeschiedenis.

Met een beetje geluk in de volgende Spinner een eigen interview...

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Flipperen in de media Eddy Zoey en co op de Dracula Het was net middag geworden op 2 januari jongstleden en ik lag nog op bed een beetje mijn roes van Oud & Nieuw weg te slapen toen de bel ging. Vanuit mijn badkamerraam keek ik neer op Eddy Zoëy en een cameraploeg van BNN. Die zijn van het programma ‘Nu we er toch zijn’ realiseerde ik me. Gauw in m’n ochtendjas naar beneden gerend om ze binnen te laten.

Toen de koffie doorliep heb ik me even opgefrist. Ze kwamen naar Westervoort om de gastvrijheid van dit dorp te testen. Bij mij kwamen ze voor de lunch. Toen we allemaal aan de koffie, thee en een goede bruine boterham met kaas zaten en ik al was geïnterviewd, vroeg ik of ze een potje wilden flipperen.

In de hoek van mijn huiskamer staat namelijk een Dracula flipperkast. Dit hadden ze nog niet eerder meegemaakt en voor dat ik het wist stonden Eddy en co een potje te flipperen.

Om de 1 of andere reden wilde Eddy tijdens zijn bezoek zo af en toe eens een balletje opgooien of ik geen nerd was. De eerste keer omdat hij hoorde dat ik geen relatie had en de tweede keer omdat ik een flipperkast had. Ik vind flipperen zelf meer iets voor kroegtijgers dan voor nerds maar goed: ik pareerde zijn vraag met dat flipperen volgens mij ook juist iets voor technisch aangelegde mensen is en gewoonweg ook leuk is. Vervolgens liet ik een Spinner zien en begon ik over de NFV. “Bestaat dat?” Was hun verbijsterde reactie. “Ja”, zei ik “en ze zoeken ook nog een clubhuis…”

Ook vroegen ze me naar Tommy van the Who en ik moest bekennen dat ik deze rockopera eigenlijk nog nooit gezien of gehoord had. Wel attendeerde ik ze nog op mijn bekers die ik in Arnhem en Etten had gewonnen. Ook waarom ik juist deze kast had en wat ie me gekost had kwam aan de orde. Eddy maakte ook nog de vergelijking met een jukebox en het verhaal van Photoplays die flipperkasten grotendeels verdrongen hebben, werd besproken Tijdens het flipperen realiseerde ik me dat ik ze nog geen asbak had aangeboden. (Dit hoort naar mijn mening ook bij gastvrij zijn). En ja hoor de cameraman wilde wel een sigaretje roken. De geluidsman vroeg me of hij zijn halve joint die hij buiten had laten liggen ook op mocht roken. Aldus geschiedde.

En dus stond deze geluidsman met een joint in zijn mond een beetje mijn flipperkast te bespelen. Lachen.

Dan natuurlijk de vraag wat ze van dat dikke uur dat ze bij mij over de vloer waren, zouden gaan uitzenden.

Het antwoord valt te zien op de site www.uitzendinggemist. nl dan even doorklikken naar de ‘Nu we er toch zijn’ van 22 januari op Nederland 3 en kijken maar.

Ik kan je vertellen: Die joint hebben ze er uitgeknipt. Wel hebben ze een flitsend geheel van het flipperen gemaakt met muziek uit Tommy er bij. Erg leuk en erg relaxte gasten die Zoëy en co.

Bram Camp

10

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Nieuws Speelvelden rerun I

In deze Spinner veel nieuws over de reproductie van speelvelden die lastig te verkrijgen zijn, maar waar wel vraag naar is. Allereerst ging er een gerucht dat er reproductie speelvelden van Medieval Madness en Monster Bash aan komen. Het gerucht is inmiddels bevestigd, maar er is nog geen duidelijkheid over de kosten en productiedatum.

De MB speelvelden zullen een hoop verzamelaars blij maken, want menig MB speelveld heeft te kampen met een aan flinke slijtage onderhevige scoop en Drac-trac (de uitsparing in het speelveld waarlangs het Dracula figuur beweegt). Aangezien van MB ook al reproductie artwork voor de zijkanten te koop is, kan menig bezitter van deze flipperkast zijn/haar exemplaar met deze onderdelen in vrijwel nieuw staat brengen.

De keuze voor Medieval Madness speelvelden is opvallend, omdat verwacht werd dat die toch al volop beschikbaar zouden worden als Wayne Gillard / The Pinball Factory uit Australië met de re-run van Medieval Madness voor de dag zou komen.

Maar de status van dat project is bij velen onbekend en nu lijkt een andere fabrikant Wayne wellicht een slag voor te zijn.

Belangstellenden kunnen intekenen op de speelvelden van MM en MB bij Wizard in Bunschoten (www.pinballwizard.nl).

Funhouse: nieuwe software

Op de website van Action Pinball (www.actionpinball. com) is een nieuwe “home ROM” te koop voor Funhouse (Williams, 1990). Home ROMs zijn doorgaans aangepaste software versies bedoeld voor thuis gebruik.

Speelvelden rerun II

Bij Classic Playfield Reproductions zit men in de tussentijd ook niet stil.

Begin dit jaar werden de nieuwe speelvelden voor Black Knight (Williams, 1980) uitgeleverd.

Op de website zijn inmiddels nog een aantal reproductie speelvelden aangekondigd.

Allereerst staat Xenon (Bally, 1981) op het programma. Een logische keuze, want Xenon flipperkasten met een mooi speelveld zijn vrij zeldzaam.

Er kan inmiddels worden ingetekend via de website en bij voldoende aanmeldingen wordt het speelveld in mei van dit jaar in productie genomen. Verder is men op de website www.classicplayfield.com polls gestart om te bepalen of speelvelden van Flight 2000 (Stern, 1980) en Eight Ball (Bally, 1977) interessant genoeg zijn om in productie te nemen.

Ook is er een poll om uit te vinden of er vraag is naar een restauratie service voor Attack from Mars (Bally, 1995) speelvelden. Hierbij dienen belangstellenden hun eigen (kaal gestripte) speelveld op te sturen, waarna het hout waar nodig gerestaureerd wordt en er een nieuwe opdruk op het speelveld wordt aangebracht. Wie de rerun van Fathom (Bally, 1981) speelvelden in 2004 gemist heeft kan middels een poll kenbaar maken belangstelling te hebben. Tot slot is er voor de Centaur (Bally, 1981) liefhebbers een poll voor een ingekleurd “deluxe” speelveld. Het originele speelveld is grotendeels in zwart wit, maar op de website staat inmiddels een voorbeeld van een speelveld in 12 kleuren. Het is de bedoeling van dit speelveld slechts 25 stuks te produceren. Kosten: US$ 699,-, maar dan heb je wel wat.

De nieuwe versie, 9.05H, zit vol aanpassingen in de software die vooral de speler die de kast goed kent zullen opvallen. Op www. actionpinball.com/tech/fh_home. txt is te lezen wat er in de nieuwe software allemaal aangepast is. De software is via de website ook te bestellen.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Behalve speelvelden reproduceert men oa ook plastic sets en onlangs is de plasticset van Playboy (Bally, 1978) opnieuw in productie genomen. De nieuwe set is van sterker plastic en met laser gesneden. Deze set is inmiddels leverbaar. Voor alle info en gedetailleerde foto’s: www.classicplayfield.com.

11

Nieuws The Sopranos Pinball op Visual PinMame

Dream Pinball screenshots

Tot nu toe konden gamers over een Pinball spelletje op de Wii alleen maar dromen, tot sinds kort dan! Bekijk op www. wiigamer.nl/article/8622p1.html nieuwe beelden van Dream Pinball.

SouthPeak Games heeft enige tijd geleden aangekondigd dat ze werken aan een flippergame met de titel Dream Pinball!

Flipper op zes verschillende flipperkasten met allerlei themaâ&#x20AC;&#x2122;s, of tegen elkaar in een meerspelerstand tot vier personen! Ook zijn er verschillende manieren om een goed beeld te krijgen (camerastanden). De game zal zowel voor de Nintendo DS als Wii verschijnen en zou ergens dit voorjaar uit in Europa. Zie hieronder een van de nieuwe screenshots!

Liefhebbers weten het al jaren: met Visual Pinmame zijn een hoop bestaande flipperkasten gesimuleerd voor op de computer. Ook de Stern flipperkasten worden gesimuleerd, maar doorgaans pas een jaar of 2 na de release van de flipperkast.

De meest recente Stern flipperkast in VPM is The Sopranos.

Wie de kast niet in het echt heeft kunnen spelen, kan zijn lol nu op met deze simulatie. Kijk voor alle software op www. pinballnirvana.com.

(Door Mike Dobbe - 2008-01-10 - Nieuws - Bron: Wiiz)

Grootse jaren 50 en 60 beurs in Vierzon (Frankrijk) De liefhebbers wisten het waarschijnlijk allang, in Vierzon (Frankrijk) is jaarlijks het nodige te beleven op flippergebied. Vooral de liefhebbers van elektromechanische flippers kunnen hier hun lol op. 26 en 27 april is er een beurs met naast flippers ook amerikaanse autoâ&#x20AC;&#x2122;s en jukeboxes. Meer info: www. flippers-jukeboxes.net.

12

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Nieuws

Jos Deboosere

Good Morning America, één van de meest populaire ochtendshows van de Verenigde Staten met elke dag circa 5.000.000 kijkers, heeft afgelopen vrijdag 18 januari 2008 een item gebracht over de zestigste verjaardag van de flipperkast. Oorspronkelijk zou dit stuk gebracht worden op 27 december, maar omstandigheden zorgden ervoor dat de datum met ongeveer een maand werd achteruit geschoven. Hiermee is tevens bewezen dat een flipperkast geen vrouw is, want die wacht namelijk geen 3 weken op haar verjaardagsfeest.

Het item kwam er na maanden lobbywerk door de AAMA (American Amusement Machine Association). Stern Pinball bouwde zelfs speciaal voor deze uitzending een unieke Good Morning America flipperkast. Het complete artwork van een Family Guy flipperkast werd herwerkt: de translite beschikt nu over een foto van de verschillende presentatoren, op het cabinet zijn de logo’s van ABC en Good Morning America gezet, alle plastics werden aangepast en ook het speelveld werd veranderd met nieuwe graphics en bobble-heads van de presentatoren. Zelfs de typische begintune van Good Morning America werd in de flipperkast geïntegreerd. Grafisch is het geen superbe kast, maar een unicum is het zeker wel. Stern stelde bovendien verschillende flipperkasten ter beschikking: Wheel of Fortune®, Spiderman™, ©Disney’s Pirates of the Caribbean, World Poker Tour™. Joshua & Zach Sharpe (wereldwijd bekend in flipperkastmiddens) speelden op de kasten samen met enkele TVpresentatoren en gaven uitleg over het flipperen en de hobby. Robin Roberts, één van de presentatoren, was niet van de Spiderman en GMA-kast weg te slaan. Op de achtergrond stond ook al een groep enthousiaste studenten te wachten die na het uitzenden van het stuk op de flipperkasten mochten spelen. Het productie-team was dolenthousiast om te kunnen spelen op de verschillende flipperkasten en overtuigde Stern om minstens één kast te mogen houden. Was de show nu een succes?

Wel, de Good Morning America-flipperkast staat nu in de green room van ABC. Dit is de kamer waar beroemdheden wachten vooraleer ze de set van Good Morning America betreden. Hopelijk ontdekken enkele van de miljoenen kijkers het flipperen en komen er zo weer enkele nieuwe hobbyisten bij!

Bekijk zelf het segment op youtube  http://www.youtube.com/ watch?v=iny44uhH3jA

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

13

Coverstory: STERN Pinball

Het Amerikaanse Playmeter Magazine plaatste in januari 2008 een artikel over Stern Pinball als coverstory in hun blad.

Mila Groot en Winfred de Ruijter vertaalden het artikel voor de Spinner.

Met dank aan Bonnie Theard van Playmeter Magazine.

Stern Pinball Stern Pinball is de enige en laatste fabrikant van flipperkasten, die overgebleven is. Het is dan ook logisch dat je zou willen weten hoe 1 man de hele industrie overleefd heeft. Hier is het verhaal: In de 30-er jaren begon een onverslaanbare, circa 20 jaar jongeman zijn carriere in de automatenbusiness: Sam Stern was zijn naam. Hij startte als exploitant in Philadelphia (Pennsylvania), toen vrienden hem adviseerden ook wat tafelflippers in te zetten. Het waren eenvoudige versies, met pins (spijkers) om ballen te geleiden en een schuifsysteem om munten in te kunnen werpen.

Sam zette ze in, maar was een beetje bezorgd of het wel goed zou gaan. Toen hij de volgende dag terugkwam, kreeg hij meteen les 1 uit de automatenbusiness: stel nooit je automaten op in andermans bedrijf, want ze verdwijnen toch meteen uit het zicht. De kasten lagen Sam Stern en Harry Williams achter de bar op de grond.

Hij was boos en besloot de nieuwe, moderne business direct vaarwel te zeggen. Maar zijn vrienden moedigden hem aan de moed niet op te geven. En ja, nog een poging dan....

Sam wilde het wel proberen. Hij zette de flippers ergens anders in, maar kreeg nog dezelfde avond een telefoontje: de kasten waren al stuk. Toen hij op weg ging om de kasten te gaan maken, beloofde Sam zichzelf dat het nu echt over was met die automatenbusiness. Maar toen hij bij de klant kwam, werd het probleem al snel duidelijk: er zaten al zoveel munten in het apparaat, dat de muntschuif verstopt was geraakt. Dus Sam bleef in de industrie, en begon daarmee een familietraditie. Veel distributeurs van het eerste uur, waren oorspronkelijk gestart als exploitant. Zo ook Sam. Hij is gewoon distributeur geworden, om daarmee over de nieuwste spellen eerder en goedkoper te kunnen beschikken. Toen hij eenmaal distributeur geworden was, heeft hij zich daarop volledig toegelegd.

In 1947, was de 35-jarige Sam Stern in Chicago (Illinois) om zijn leveranciers te bezoeken. Een daarvan was de Williams fabriek, en hij knoopte daar een gesprek aan met Harry

14

Williams. Sam zette zijn voeten op het bureau van Harry, en vroeg toen als geintje of Harry de boel niet aan hem wilde verkopen. Harry dacht altijd na, als hij in zijn Bonanza vliegtuig rond vloog. Daarom maakte hij toen een drie uur durende vlucht boven Chicago, om er eens goed over na te denken. Toen hij geland was, verkocht hij 50% van zijn aandelen in het bedrijf aan Sam. Geschiedenis Dus, als je Gary Stern (de zoon van Sam) hoort zeggen dat hij al zijn hele leven in de flipperindustrie zit, dan overdrijft hij niet. Als kind bracht Gary al vele uren in de Williams fabriek door, tijdens weekends, vakanties en na school ging hij vaak met zijn vader naar de fabriek.

Gary kan zich nog herinneren dat hij aan zakelijk diners deelnam waar zijn vader Sam, Harry Williams en andere legendes uit de industrie met elkaar spraken. Vanaf zijn 16e werkte hij in de zomervakanties bij Williams. Zijn vrienden zullen wel jaloers geweest zijn...! Nadat hij zijn rechtenstudie in Chicago en zijn accountancystudie in Tulane (New Orleans) had afgerond, werkte Gary een paar jaren in de rechterlijke macht. Maar, de flipperindustrie lonkte. hij hing zijn wetboeken aan de wilgen en ging fulltime met zijn vader bij Williams werken. Tot de dood van Sam, in 1994, werkten ze daar samen. 2 Jaren later startte Gary met Stern Pinball, dat oorspronkelijk Data East Pinball Co. heette. In 1994 verkocht hij de zaak aan Sega, daarna heette het Sega Pinball. In 1999 kocht Gary de zaak weer van Sega, en hij hernoemde het wederom: Stern Pinball Inc. Veel van de mensen die bij Stern Pinball werken, inclusief de ontwerpers, engineers, inkopers, verkopers en productiepersoneel, werken al bijna hun hele leven in de flipperindustrie. “Bij Stern Gary Stern, President en eigewillen we gewoon allemaal naar, met Phillis Rosenthal, BOM geld verdienen”, zei Gary.

Engineer Maar daarnaast hebben we een missie, “en dat is om het flipperen in leven te houden”.

Gary denkt dat er geen enkel serieus groot bedrijf, nog overweegt om in de flipperindustrie te stappen. Waarom weet hij dat zo zeker? “De investering zou gewoon te groot zijn.

Gezien de huidige grootte van de flipperindustrie, is er maar plaats voor 1 flipperfabrikant. De wereld zou natuurlijk best doordraaien zonder flippers”, vervolgt Gary, “maar we zouden in dat geval een stuk geschiedenis missen”. En exploitanten zouden een stuk van de spellenmarkt moeten missen, zodat ze een minder gevarieerd aanbod kunnen bieden”.

Het flipperspel “Flipperen is een unieke ervaring. Het is een mechanisch actiespel, een balspel zoals vele bekende sporten,” legt Gary uit.

“Het kan niet nagebootst worden. Al zijn er wel heel wat pogingen gedaan om flipperen op beeldschermen na te bootsen, geen daarvan was in staat om de echte flipperervaring te beleven.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Gary Stern met enkele bezoekers van de factory tour tijdens Pinball Expo 2007

Playmeter Magazine (www.playmeter.com) Vertaling: Mila Groot, Winfred de Ruijter

Alle pogingen zijn tot nu toe mislukt en dat zal altijd wel zo blijven. De beste uitleg die hier ooit over gegeven is, kwam van de legendarische ontwerper Harry Williams: “The ball is wild!”.

Gary is ervan overtuigd dat een flipperkast de beste investering is, vergeleken met alle andere geldinworpautomaten. Nadat de kast in exploitatie heeft gestaan, kan de exploitant hem altijd kwijt: of bij de distributeur, of bij een particulier rechtstreeks. Vaak hebben exploitanten zelfs een waardevermeerdering in plaats van afschrijving: ze verkopen kasten voor meer geld dan ze hem zelf hebben gekocht!

“Maar de kansen voor geldinworp-automaten nemen wereldwijd af”, zegt Gary. “In alle landen wordt een nietrokersbeleid van kracht, een sterker alcoholbeleid en deze trend zet alleen maar verder door. Daarnaast concurreren we met andere vrije tijdsactiviteiten, zoals thuisentertainment (tv etc.)”.

Er zit wel een groeikans in flipperwedstrijden. Alle Stern flipperkasten worden tegenwoordig uitgeleverd met een gemakkelijk instelbaar spelsysteem. De kast doet vrijwel al het werk: de computer doet alle wedstrijdberekeningen.

Exploitanten die meer willen weten, kunnen contact opnemen met Joe Blackwell. De Internationale Flipper Pinball Associatie (IFPA), geleid door de Sharpe boys (Josh en Zach zijn columnisten van het blad de Play Meter, net als hun vader Roger) houden toernooien in de hele werled, en ranken de spelers. et aantal flippertoernooien groeit. Er zijn nu nieuwe toernooien tijdens de belangrijkste beurzen.

Daarnaast worden er steeds meer spellen, zowel nieuw als gebruikt, aan particulieren verkocht. Flipperen blijft toch altijd voor een speciaal publiek, dat er gericht op afkomt.

Flipperkasten kwamen onlangs in december nog onder de aandacht bij het tv-programma Good Morning America. Daar krijg je ook weer geïnteresseerden door. De prijzen voor flipperkasten thuis kunnen behoorlijk fors zijn, zoals bij het bedrijf The Sharper Image, waar je een kast koopt voor $5,000, maar dan komt vervoer en belasting er nog bij.

Licenties en ontwerp Licenties-thema’s dragen ertoe bij dat er meer opbrengst in de exploitatie komt, nieuwe kasten uitgebracht worden, meer kasten verkocht worden aan particulieren en zorgen voor een grotere 2e handsmarkt, volgens Gary. Daarom, benadrukt hij, worden alle Stern titels onder een licentie uitgebracht: dat is aantrekkelijker voor spelers.

Als de kast goed ontworpen is, zullen er ook elementen van de licentie in voorkomen, zodat de speler weet wat hij moet doen.

Als voorbeeld: het schip laten zinken in de Pirates of the Caribbean. De titel alleen al geeft de ontwerpers ideeën om het spel te gaan ontwerpen. Het belangrijkste is daarbij, dat het ontwerpteam bij licentiekasten in aanraking komt met interessante en creatieve mensen uit verschillende

achtergronden: van de televisiewereld, filmwereld, sport (zoals Nascar) en zelfs bij producten zoals Harley-Davidson.

Gary is ervan overtuigd dat een ding niet veranderd is sinds de tijd van Sam: je moet als ontwerper een spel maken dat zowel aantrekkelijk is voor de gevorderde speler, als voor de beginner. Het moet getalenteerdere spelers uitdagen, zonder beginners te frustreren. “Het spel moet gewoon voor iedereen zowel leuk als uitdagend zijn”, zegt Gary.

Hij vervolgde nog met: “Vandaag de dag heb ik zowel gelezen als gehoord dat ontwerpers van spellen over de hele werled hetzelfde nastreven: meer nieuwe spelers aantrekken, zonder de vast schare te verliezen. Dit geldt voor thuisvideo spellen, fruitautomaten en al het overige spelontwerp.”

De theorie hierachter is, zo legde Gary uit, dat je meer geld verdient, als je meer spelers aantrekt. Om dit te kunnen bereiken, zijn spellen steeds ingewikkelder geworden, zoals alle producten om je heen. Video heeft steeds meer toepassingen en is steeds realistischer geworden.

Fruitautomaten hebben bovenspellen of high-tech spellen.

Flipperkasten zijn moderner dan in Sam’s tijd, legt Gary uit.

“Je kunt ook geen auto’s meer verkopen met raampjes die je handmatig moet bedienen of met AM-radio’s. En, spellen moeten veel meer te doen hebben voor spelers, dan vroeger”.

Op dit moment heeft Stern de Wheel of Fortune in productie en deze kast zal tot februari of maart van de band af rollen.

In deze kast proberen drie kandidaten de puzzels op te lossen die op de dot matrix display worden getoond. Ook draaien ze aan het rad om hun punten te bepalen, net zoals in de show die al 25 jaar op televisie is. Maar ook als spel is het in Las Vegas populair; vanaf het moment dat je het vliegveld verlaat hoor je overal de kreet “Wheel of Fortune”. De tv-show wordt overal gekeken - vooral in kroegen waar veel arbeiders komen – vijf dagen per week, tenzij er een footballwedstrijd wordt uitgezonden. Joe Blackwell, Sterns klantenservicemanager, zegt dat hij meer vrouwen op de Wheel of Fortune ziet spelen die proberen de puzzels op te lossen. Stern zal overigens een update van de puzzels op de website beschikbaar stellen voor wie er al weer doorheen is.

Thuis gebruik De Wheel of Fortune is bij uitstek een kast om in een kroeg te zetten, maar ook voor thuis is het een prima thema. De Wheel Watchers Club heeft ten slotte maar liefst drie miljoen leden!

Dus als vader thuiskomt met een Wheel of Fortune ‘voor de kinderen’, zal moeder er weinig bezwaar tegen hebben.

Stern kiest de thema’s voor zijn kasten op basis van geschiktheid op locatie en het thuisgebruik daarna. De Family Guy staat inmiddels nummer 1 op alle flipperhitlijsten. Volgens Jolly Baker, manager verkoop bij Stern, zou de Family Guy wel eens een topverdiener kunnen worden. Restaurantketen Subway gebruikt dit thema in al hun reclame en de serie wordt op vier verschillende tv-zenders uitgezonden, door Warner Bros wel tien keer per week, zowel op tijden voor kinderen als voor volwassenen. Kortom, Family

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

15

Guy is een onderdeel van het huishouden geworden. Jolly Baker zegt, “Deze kast is vooral op locatie erg in trek. Het gaat over de meest populaire serie voor mannen en vrouwen tussen 18 en 34 en dat is precies onze markt. Die kast moet eigenlijk bij elke yup thuis staan en in elke universiteitskroeg”.

In tegenstelling tot vroeger, toen een kast altijd maar één keer werd geproduceerd, doet Stern tegenwoordig vervolgproducties van bestaande kasten. Ze hebben bijvoorbeeld net nog een serie van The Simpsons Pinball Party gemaakt, en ook van Family Guy en de Pirates of the Caribbean. Van Spider-Man wordt nog een tweede serie gedaan en volgend jaar komen er zelfs nog meer. De reden is dat er ook nieuwe afleveringen en films blijven komen van de Simpsons, Family Guy, Spider-Man en Pirates en Stern speelt daar handig op in door deze kasten opnieuw uit te brengen en zo de bekendheid vast te houden.

Daarnaast maken ze ook speciale uitgaven van bestaande kasten.

Zo hebben ze bijvoorbeeld 500 kasten gemaakt van de Gold Edition Elvis en die zijn behoorlijk waardevol. Ook van Dale Jr. hebben ze 600 extra kasten gemaakt met nieuw artwork en veel chroom. Deze kast is gemaakt in samenwerking met Dale Earnhardt Inc. dus de rode auto, Budweiser en #8 zitten er allemaal in. Van Spider-Man heeft Stern ook een tweede, speciale editie uitgebracht: Black Spider-Man. In het laatste deel van de derde film verwisselt de superheld zijn bekende roodblauwe kostuum voor een zwarte.

De 500 limited edition kasten hebben een nieuw kabinet en een zwarte kopruit met de zwarte Spider-Man. De poten, rails, kopkastscharnier en lijst om de kopkast zijn allemaal van chroom en het chroom aan de zijkant heeft spinnenwebben erin. Daarnaast is de kopruit gezeefdrukt en gespiegeld, iets wat al meer dan tien jaar niet meer is gedaan. Het thema van de nieuwste kast van Stern is Shrek.

Hoewel Stern het meest bekend is van zijn flippers, maakt het bedrijf ook redemption games, een soort behendigheidsspelletjes zoals je die ook op de kermis vindt.

Hiervan maken ze ongeveer één nieuwe per anderhalf jaar, ook op basis van licenties. Omdat ze vaak dezelfde thema’s gebruiken als voor de flippers, kunnen ze kosten besparen bij het ontwerp door delen te hergebruiken. De Simpsons Kooky Carnival was bijvoorbeeld een groot succes waarvan er al 1,100 verkocht zijn.

Het management Gary vertelt dat er veel ervaren mensen bij Stern werken en dat ze ook contracten hebben lopen met flipperlegenden buiten het bedrijf. Net als Gary zelf zijn het allemaal experts op het gebied van flipper- en speltheorie en stuk voor stuk hebben ze het flipperhart op de juiste plaats. De beste ontwerpers werken bij Stern: de van Williams bekende ontwerpers als Pat Lawlor (van hem is de Addams Family van Williams, Monopoly van Stern) en Steve Ritchie (High

Speed bij Williams en bij Stern de Spider-Man). Ook Dennis Nordman (Pirates of the Caribbean, Wheel of Fortune en Simpsons Kooky Carnival). Onlangs is ook John Borg, die we kennen van de Star Wars van Stern, naar het bedrijf teruggekomen.

Ray Tanzer is de manager Sheridan Oursler, BOM Engineer, techniek en is afkomstig van en Ray Tanzer, Director of MeD. Gottlieb & Co. Hij houdt chanical Engineering toezicht op de techniek en het speelveldontwerp. Hij wordt ondersteund door John Rotharmel, Oleg Korepanov, Rob Blakeman and Mike Redoble. Phillis Rosenthal en Sheridan Ousler zijn verantwoordelijk voor de techniek en de documentatie. Spelregels en software staan onder toeziend oog van manager software Lonnie Ropp, die zich daar al sinds 1986 bij Stern mee bezig houdt. In het team van Lonnie zitten Lonnie Ropp, Director of Softonder andere Lyman Sheats, ware Engineering Dwight Sullivan en Keith Johnson, die allemaal aan bekende kasten van Williams hebben meegewerkt. Mark Galvez doet de dot matrix animaties en Mike Kyzivat, gamer en programmeur, is één van de weinige nieuwe aanwinsten bij de afdeling ontwerp. Geluid valt onder de verantwoordelijkheid van David Thiel, die hiervoor Shah Jahan, IT Director, en Mark bij Gottlieb, Incredible Galvez, Dot Matrix Display Artist Technologies en een tijdje bij Microsoft heeft gewerkt. Marc Schoenberg is art director en onderhoudt de contacten met betrekking tot de licenties. Marc is ook zo iemand die al zijn hele leven met flipperen bezig is: zijn vader was namelijk een zakenpartner van de Sterns. Het licentiebeheer is één van de meest belangrijke taken bij Stern en, volgens Gary, één van de meest moeilijke ook. Ervaren flipperkunstenaars Kevin O’Connor en John Youssi (beide bekend van Williams, Stern, IGT) houden zich bezig met het artwork. Soms levert de eigenaar van de licentie artwork voor het kabinet en het speelveld maar dit soort werk vereist talent en wordt daarom altijd verzorgd door Kevin en John.

Productie en de financiën zijn onder beheer van een Stern veteraan met twintig jaar ervaring in het bedrijf Michael O’Donnell, tevens vice-president, algemeen directeur en controller. Hij wordt ondersteund door Shirley Zebro, haar dochter Andrea Palacios en accountant en hoofd debiteurenadministratie Jackie Harris. Ook deze mensen zijn al twintig jaar bij Stern in dienst. Manager Productie is Don Thorne, sinds 1976 bij Stern sinds ze Chicago Coin overnamen.

Hij wordt ondersteund door de fabrieksleider Fernando Hurtado, vroeger in dienst bij Williams, en zijn assistent Scott Spirawk. De zoon van Fernando is een voormalig ontwerper bij Stern en werkt nu aan een speelveld.

Ontwerper Dennis Nordman

16

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Manager inkoop is Eddie Spears, vroeger van Bally, en hij wordt geassisteerd door inkoper Arnie Mahler. Marsha Rosenblum is de HR manager. Sterns computergenie en manager informatiesystemen is Shah Jahan, ook al bijna twintig jaar werkzaam bij Stern. Gary beweert dat Stern Pinball de best ingerichte serviceorganisatie heeft. Joe Blackwell heeft hier de leiding en onder hem werken Patrick Powers, van Aladdins Castle, en Chas Siddiqi, een tester. Bestellingen van onderdelen worden afgehandeld door Dorothy Brown.

Jay Alfer is de technisch schrijver aan wie we de meest complete handleidingen te danken hebben. Manager verkoop is Jolly Backer, wiens flipperloopbaan hem onder andere langs Betson, Bally, Sega en Jaleco heeft gevoerd. Hij was in 1986 bij Data East toen zij begonnen.

Dan is er Shelley Sax; zij werkt al bijna dertig jaar samen met Gary, alleen onderbroken door een uitstapje naar CapCom van elf maanden.

Shelley doet zo veel verschillende taken dat zij het beste aangeduid kan worden als MvA (manusje van alles). Ten slotte hebben veel van de mensen op de werkvloer jarenlange ervaring zowel bij andere flipperbedrijven als bij Stern. Ze hebben onlangs nog het afscheid gevierd van een medewerker die na twintig jaar dienst het bedrijf verliet.

Als je Stern in enkele woorden zou moeten omschrijven, dan mogen de volgende woorden niet in het rijtje ontbreken: kennis, ervaring, doorzettingsvermogen, toewijding, vasthoudendheid, volharding en vastberadenheid.

De ‘nieuwe’ STERN: Shrek

Jonathan Joosten

Op internet deden al enige tijd geruchten de ronde dat Stern Pinball bezig was met een Shrek flipperkast. De geruchten werden bevestigd door www.pinballsales.com, waar eigenaar Jack aangaf bij de ontwikkeling betrokken te zijn geweest.

Volgens hem is er al jaren vraag naar een Shrek flipperkast.

Op de Enada beurs in Rimini is het eerste spelende exemplaar getoond. Het aantal foto’s is op dit moment beperkt, maar er is al wel een officieel persbericht van Stern.

De Shrek flipperkast is gebaseerd op het speelveld wat Pat Lawlor ontwierp voor Family Guy. Artwork artiest John Youssie voorzag het kabinet en speelveld van nieuw artwork. In het spel zijn elementen van alle drie de shrek films verwerkt.

Geheel in stijl zijn de siderails van de Shrek flipperkast uitgevoerd in Shrek groen.

Dat Stern de laatste tijd wel vaker bestaande speelveldontwerpen van een nieuw thema voorzag is bekend.

Tot nu toe ging het dan om gelimiteerde oplagen. Van Shrek worden in eerste instantie 500 exemplaren gebouwd, maar er is geen limiet gesteld aan de productie. Bij voldoende vraag rollen er dus meer flippers van de band. In de komende Spinner meer over deze ‘nieuwe’ Stern.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

17

De nieuwe STERN: Wheel of Fortune Belofte maakt schuld en dus is hier het tweede deel van de review van de nieuwe flipper van Stern, Wheel of Fortune.

Inmiddels heeft Martin Ayub weer uitgebreide reviews geplaatst op Pinball News en hieronder volgt een samenvatting van zijn review van de regels en de meest belangrijke onderdelen van de kast.

Zoals gebruikelijk begint het spel met het afschieten van de bal en je hebt daarbij drie keuzen: de bal met een hard schot in de bumpers laten belanden, met een zacht schot op de rechter ramp of ergens daar tussenin voor het Toss Up skill shot. Het is moeilijk te zeggen waar precies tussen hard en zacht het schot moet zijn maar dat is natuurlijk wel een typisch kenmerk van een skill shot: je moet er vaardigheid in hebben. Als het schot lukt, win je 1 miljoen punten en de Toss Up begint. In de show is dit het begin van het spel waarbij wordt bepaald wie er begint.

Een countdown start en de eerste puzzel verschijnt.

Terwijl de punten aftellen van 1 miljoen en de letters worden omgedraaid moet je zo snel mogelijk, of in ieder geval binnen ongeveer vijf seconden, de ball lock onder de mini-ramp schieten. Lukt het, dan scoor je de overgebleven punten en worden alle letters omgedraaid.

Voor de eerste keer is dit nog geen geweldige hoeveelheid punten, maar de aantallen worden elke keer hoger: de tweede keer is het skill shot 2 miljoen en de countdown 4, daarna is het 3 en 6 etc. Best de moeite waard dus!

Het spel Als de bal in het spel is (dus ook zonder het skill shot), begint het echte Rad van Fortuin. Je moet ervoor zorgen dat de kandidaten (Lonnie, Maria en Keith) letters raden van het woord of gezegde om punten te verzamelen, zodat jij die weer kan scoren. Je hebt wel invloed op hoeveel letters ze raden maar niet op welke letters dat zijn. Je kunt maar van één kandidaat de punten in zijn prize bank scoren.

Als een kandidaat een letter raadt, krijgt hij/zij daarvoor het aantal punten op het rad maal het aantal keer dat die letter in het antwoord voorkomt. Op de kleine DMD in het speelveld zie je welke letter is gekozen en dat is wel handig omdat je het vaak niet goed kunt horen. Daarna wordt het rad voor elke kandidaat opnieuw gedraaid en kun je bepalen met welke kandidaat je verder speelt. Dat doe je door op het target voor het poppetje van de desbetreffende kandidaat te schieten, die daarmee dus weer een letter raadt.

Je moet elke keer wachten totdat het rad is gestopt met draaien en het beste vang je daarvoor even de bal op. Je hebt dan meteen de tijd om even naar de display te kijken zodat je

18

ook weet op welke waarde het rad is gestopt. De waarden op het rad variëren van 30K tot 50K en daarnaast zijn er prijzen als jackpots, een reis en een extra bal die kunt verdienen door op de kandidaat te schieten waar hij bij hoort. Ook zijn er minder fijne prijzen op het rad: een beurt overslaan (geen letter mogen raden) en bankroet (alle punten in de prize bank zijn weg). Deze prijzen hoef je niet te scoren maar gelden direct; wacht dus niet te lang met het innen van je punten want je kan ze zo kwijt zijn! Als er genoeg letters zijn geraden, krijg je de kans om voor 25K (van de kandidaat die aan de beurt is, niet je eigen punten) een klinker te kopen. Je hoeft dat niet meteen te doen want je zou ook kunnen wachten tot het rad op een gunstiger punt stilstaat. Hoe dan ook, je koopt de klinker door in de ball lock onder de mini-ramp te schieten als “Buy a Vowel” brandt. Als er voldoende letters geraden zijn, gaat deze ball lock weer aan maar dan met “Solve Puzzle”. Als je dan de bal in de lock schiet, worden de punten in de prize bank van de kandidaat die dan aan de beurt is, toegevoegd aan je eigen prijzenpot. Aan het einde van elke bal worden bij de end of ball bonus de punten van je prijzenpot bij je score opgeteld. Dit is uiteraard interessant maar op de totale score is dit maar een klein deel; belangrijker is het oplossen van de puzzels zelf, waardoor er weer op andere plaatsen punten te halen zijn.

Iets links van het midden halverwege het speelveld zit het Bonus Wheel. Je kunt hierop zes modes spelen, die je moet starten door alle vijf de letters van B-ON-U-S te raken (alle loops en ramps) en de bal in de ball lock te schieten. Als alle letters geraakt zijn, gaat het wiel draaien en de mode die brandt wanneer je de bal in de lock schiet, wordt gestart. Alle modes duren dertig seconden.

Wheel Frenzy doet zijn naam eer aan en geeft punten op alle switches. Hoeveel punten hangt af van met welke kandidaat je speelt: je scoort namelijk zijn/haar aantal punten op het rad.

Je kunt de score dus beïnvloeden door ofwel van kandidaat te wisselen, ofwel door aan het rad te draaien (middelste ramp). Er is geen spinner dus voor een leuke hoeveelheid punten ben je vooral op de pop bumpers aangewezen. Risky

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Martin Ayub (Pinballnews.com), vertaling: Mila Groot

Spinning begint met alle letters van B-O-N-U-S knipperend ten teken dat die banen een jackpot scoren. Ook hier is de waarde afhankelijk van de kandidaten en hun bedragen op het rad. Alleen als een kandidaat brandt, telt zijn bedrag mee voor de jackpot. Schiet je de middelste ramp, dan gaat het rad draaien en wisselen de punten. Een jackpot gaat uit als je hem gescoord hebt, totdat je alle vijf gehad hebt en dan gaan ze weer allemaal aan. De mode Ramp Rampage gaat uiteraard om de drie ramps en is vrij simpel: de linker ramp scoort de punten van Lonnie maal tien, de middelste de punten van Maria maal tien en de rechter ramp scoort de punten van Keith maal tien. Na elk schot wordt de multiplier voor die ramp met tien verhoogd. Zoals inmiddels gebruikelijk heb je dus invloed op het aantal punten door aan het rad te draaien dus schiet vooral op de middelste ramp als je niet tevreden bent met de huidige punten. De lastigste mode is waarschijnlijk Combos want je moet hiervoor snelle combinaties kunnen maken met de vijf B-O-N-U-S schoten. Elk schot apart is een one way combo (met een score van de punten van de drie kandidaten maal een multiplier die begint bij 5x) en als je binnen een vrij beperkte tijd nog een ramp of loop schiet, wordt dat een two way combo. Er zijn vijf schoten dus je kunt maximaal een five way combo maken. Elke combo is 600K waard en deze score wordt bij elke volgende combo vermenigvuldigd met twee, drie etc. De multiplier begint bij 5 en wordt ook telkens verdubbeld.

Keep it Spinning heeft wel wat van een frenzy mode omdat je switches moet blijven raken maar je hebt hierbij een duidelijk doel: houdt het rad draaiende en wel zo hard mogelijk. Hoe meer switches je raakt, hoe hard hij draait, des te meer punten je scoort. De tegenovergestelde mode is Stop The Wheel. Het doel is om het draaiende rad te stoppen door een kandidaat te raken. Je scoort dan de punten op het rad en de beurt van de kandidaat is voorbij. Als je nu één van de andere kandidaten raakt, krijg je diens punten maal een multiplier (beginnend bij 1x), waarna de kandidaat uit gaat en de multiplier verhoogd wordt. Als je de laatste kandidaat mist, wordt de multiplier weer op 1 gezet. Ten slotte is er de Contestant Hurry Up mode. In deze mode kun je een hurry up starten door een kandidaat te schieten: als je daarna één van de vijf B-O-N-U-S schoten maakt, scoor je wat er over is van de hurry up. Deze begint bij 10x de rad-waarde van de kandidaat en telt binnen vijf seconden af naar nul.

Twee handige tips wat betreft de modes: wacht niet tot het rad op een gunstige stand staat want aan het begin van elke mode wordt het rad opnieuw gedraaid, en je haalt de beste scores als je de modes combineert met een multiball. Over multiballen gesproken: er zijn er twee, namelijk Wheel of Fortune Multiball en Trip Multiball. Om het Wheel of Fortune Multiball lampje op de ball lock aan te krijgen moet je alle negen groene standup targets raken die verspreid zijn over het speelveld en multiball spellen. Schiet in de lock en de multiball (plus eventuele Bonus Wheel modes) begint.

In deze multiball zijn er telkens maximaal vier van de zes jackpots aan, beginnend met de meest linker vier: linker loop, linker ramp, ball lock en middelste ramp. De eerste jackpot scoort 750K (of meer, als de waarde inmiddels verhoogd is in de pop bumpers), de tweede het dubbele daarvan, de derde

scoort drie maal die score en de laatste vijf maal. Daarna moet je een kandidaat schieten om weer vier jackpots aan te krijgen, waarbij nu ook de andere twee schoten kunnen meedoen. Zo speel je de multiball tot je minder dan twee ballen in het spel hebt. De waarde van de jackpot blijft overigens staan dus de volgende keer dat je de multiball start, ga je verder met dezelfde waarde. De andere multiball is Trip Multiball. Trip Multiball kan op twee manieren gestart worden. De eerste is als er een prize puzzle wordt gespeeld: Pat kondigt dat aan bij het begin van een puzzel en in het midden van het speelveld gaat dan onder Round een nummer branden. De tweede manier is als het rad op Trip eindigt en de kandidaat raadt de juiste letter; de multiball wordt gestart als je dan in de ball lock schiet om de puzzel op te lossen. Met Trip Multiball zijn er vier reizen te winnen: Chicago, Australië, Afrika en Nashville, elk met eigen animaties, muziek en achtergrondplaatjes. De multiball heeft drie ballen maar als je combineert met Wheel of Fortune Multiball, krijg je ze alle vier.

Het basisprincipe van deze multiball is hetzelfde als de radmultiball: er branden vier jackpots die per schot een bepaald aantal punten opleveren (500K) maal de multiplier (ook weer 1x, 2x, 3x, 5x). Wat deze multiball echter veel interessanter maakt, is dat je combo’s van de jackpots kunt maken die ook weer een multiplier opleveren. Een voorbeeld: de eerste jackpot is 600K, de tweede is 600K x 2 en als je de derde er direct achteraan scoort, wordt die dus 600K x 3 x 2 = 3.6 miljoen. Na elke superjackpot (de laatste van de vier) gaat de multiplier weer naar 1 en komt er 100K bij de jackpotwaarde.

Na de modes en de multiballen zou je verwachten dat er een eindspel in de kast zit en het speelveld suggereert dat dat ook zo is. Rechts van het midden staat er Wizard Bonus op het speelveld, met lampjes voor het Bonus Wheel, Super Jackpot en Four Puzzles. Helaas leek dit in de geteste versie van de kast niet te werken.

Andere spelelementen Het speelveld van de Wheel of Fortune is erg open, waarbij de pop bumpers links bovenin één van de weinige features zijn.

Je verhoogt hier niet alleen de jackpotwaarden maar de pop bumpers scoren zelf ook punten. Ze beginnen bij 1K en daar komen na 10 hits weer 100 punten bij. Je kunt hier ook een multiplier overheen krijgen (alleen voor de gewone punten, niet de jackpots), namelijk als je de bal via de rechter loop in de pops krijgt. Bij elke loop gaat de multiplier omhoog tot maximaal 10. Naast deze punten wordt ook de waarde van de Wild Card verhoogd. Naast de punten van de Wild Card krijg je ook een willekeurige award, variërend van bonus multipliers tot extra ballen. Om een Wild Card te scoren schiet je het bochtje links boven de inlane (vergelijkbaar met de Treasure Lane van de PotC). Aan het begin van het spel is hij altijd aan en je kunt hem later weer aan zetten door het derde drop target voor de rechter ramp neer te schieten. Zorg er wel voor dat je voor die tijd je eerste Wild Card binnen hebt, anders gaat die aan je neus voorbij. Een voorbeeld van een Wild Card is de Special: wat je krijgt is afhankelijk van de instellingen maar meestal is dit een vrij spel. Specials kun je overigens ook op het rad scoren. Een andere Wild Card is

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

19

de Free Spin: een nieuwe bal in het spel. Je krijgt een Free Spin als de bal over een brandende rollover in één van de vier outlanes het spel verlaat, als een soort kickback dus. Je kunt de outlanes aan krijgen door het eerste drop target voor de rechter ramp te raken. Als je de bal door het midden langs één van de twee drain lanes kwijt raakt, maak je kans op Big Money. Het rad gaat dan draaien en de eerste keer scoor je 10x de waarde waarop het rad stopt. Voor elke volgende keer wordt er x5 bij de multiplier opgeteld. Daarna ben je wel echt de bal kwijt en is het tijd voor de Bonus count. De basis voor bonus bestaat waarschijnlijk uit het aantal switches dat je geraakt hebt. Daarbij komt 5K voor elke goed geraden letter, plus 50K voor elke puzzel die je hebt opgelost. Hierop wordt een multiplier toegepast en de punten uit je prijzenpot worden erbij opgeteld. Alles bij elkaar kunnen je bonuspunten dus behoorlijk oplopen. Na de bonus volgt de match animatie, waarbij – hoe kan het ook anders – het rad van fortuin wordt gebruikt om de gebruikelijke getallen voorbij te laten komen.

De kast zelf De Wheel of Fortune heeft een reguliere dotmatrixdisplay in de kopkast maar het gebruik ervan is anders dan normaal. Het oppervlak is permanent verdeeld in één deel voor de scores en één deel voor de animaties van het spel. De scores nemen ongeveer een derde deel van de display in beslag dus voor de rest blijft er twee derde deel over. Het voordeel hiervan is dat niet alleen tijdens het spel de score altijd zichtbaar is, ook na afloop blijven ze gewoon staan: erg handig met wedstrijden dus. Onder de huidige score staat ook elke toevoeging, van een geraakte pop bumper tot een super jackpot. De animaties in het rechter deel zijn van prima kwaliteit: ze hebben niet geprobeerd om bestaande beelden en de logo’s van de show in de DMD te proppen maar hebben het ontwerp volledig op de mogelijkheden en beperkingen van de DMD gebaseerd. En het resultaat mag er zijn: veel animaties met bewegende beelden maar ook mooie achtergrondjes bij tekst. De kleine display in het speelveld voegt eigenlijk niet veel toe aan het spel, leidt misschien eigenlijk alleen maar af omdat hij op een plek zit waar je op de bal moet letten.

De muziek in de kast is het themamuziekje van het 25jarig bestaan van de show in de VS. Veel variatie kan je niet verwachten op een gepatenteerd stukje muziek maar ze hebben er een paar leuke draaien aan kunnen geven, met name bij de Bonus Wheel modes. Hier zit een lekker tempo in, wat goed helpt om je eraan te herinneren dat je maar dertig seconden hebt. Ook qua quotes van Pat Sajak heeft Stern zijn best gedaan: zelfs als hij twee keer vlak achter elkaar hetzelfde zegt, zijn dat verschillende opnames, waardoor hij niet meteen in herhaling valt. De stemmen van de kandidaten daarentegen zijn wat minder: de mannen komen allebei een beetje sloom over en Maria juist nogal hyper. Maar goed, smaken verschillen, en misschien went het ook wel na een paar potjes.

van de regenboog. Zowel op de kast als op het speelveld wordt voor je gevoel voor elk onderdeel een andere kleur gebruikt en dat maakt het wel erg druk. Toch is dat inderdaad vooral een gevoel want als je kijkt naar de onderdelen die werkelijk op het speelveld zitten, zijn dat er verrassend weinig.

Bovenaan het speelveld zitten de pop bumpers, de ramps, de kandidaten en het wiel en verder is het speelveld vrijwel leeg.

Dat is natuurlijk ook niet zo gek als je bedenkt dat het spel Rad van Fortuin als flipperthema eigenlijk maar vier bruikbare onderdelen heeft: het rad, het letterbord, de presentator en de kandidaten. De presentator doet alleen mee met zijn stem, het rad maakt geen speelbaar onderdeel uit van het speelveld en het letterbord is verwerkt in de DMD: je houdt dus eigenlijk alleen de kandidaten over om iets mee te doen.

Dus wat heeft Dennis Nordman gedaan: hij is gaan spelen met de plaatsing van de flippers. Het is niet nieuw (Buckaroo en Flipper Clown van Gottlieb hadden ook twee drain lanes) en het is vast ook niet blijvend maar het is wel anders. Ook het splitsen van de outlanes is niet nieuw; Silverball Mania had dit ook al. Beide aanpassingen hebben wel een groot voordeel: ze geven de kast iets extra’s maar ze zijn niet duur in uitvoering.

En kostenbesparing is dan wèl weer iets blijvends bij Stern.

Het is bijvoorbeeld al weer vijf jaar geleden dat Stern een kast maakte waar de bal nog onder het speelveld doorging, namelijk in Ripley’s Believe It Or Not!. Ook gebruikt Stern niet meer de “drie keer locken en dan multiball”-strategie: beide multiballen zijn eenvoudig te starten. Voor een toevallige speler is dat misschien leuk, voor thuisgebruik is dat waarschijnlijk een reden om de instellingen aan te passen.

Conclusie van Pinball News Je moet bij deze kast echt je vooroordelen over de show en de fans opzij zetten want de kast is de moeite waard om te spelen. Misschien verwacht je het niet maar de aparte stand van de flippers en de drain lanes ertussen is toch leuk om mee te spelen.

Dat er mensen van Stern op de kopruit en in de kast staan (met hun eigen namen bovendien) gaat wel wat ver maar zit het spel ook niet in de weg. Er zit nauwelijks humor in de kast dus krom liggen van de lach is er niet bij, maar het thema is goed uitgewerkt in het ontwerp en hij speelt prettig dus waag een gokje op de Wheel of Fortune!

De lichteffecten zijn niet fenomenaal maar over de verlichting van het rad met LED’s hebben ze absoluut goed nagedacht, vooral over de combinatie van het licht met de beweging van het rad en de aandacht die door de verlichting naar de prijzen gaat. Het rad is natuurlijk ook het centrale punt bij de Wheel of Fortune Multiball: alle verlichting gaat uit behalve de witte LED’s op het rad, de rode jackpot pijlen en de twee rode flashers, alles knipperend op het ritme waarin het publiek “Wheel of Fortune” roept.

Zoals vaak bij een gepatenteerd thema is de kopruit niet heel spannend: er mogen geen dingen in zitten die niet positief bijdragen aan het thema en dat resulteert meestal in een vrij brave afbeelding. Zo ook bij de Wheel of Fortune. Wat wel goed gebruikt wordt om ook de mensen die geen WoF-fan zijn over te halen om geld in de kast te gooien, zijn alle kleuren

20

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

NIEUW

bij STERN importeur GAME-XL Black Spider-Man (Limited Edition) Wheel of Fortune Binnenkort: Shrek

Nieuwe Sterns op voorraad:

World Poker Tour /// Pirates of the Caribbean /// Family Guy /// Spider-Man Ook vele occasions beschikbaar!!!

Game XL

Friezenstraat 3, 5249 JT Rosmalen T +31 (0)73 5222264, F +31 (0)73 5222287 www.game-xl.nl, E-mail: info@game-xl.nl Advertentie ontwerp: JJ - Unigroove Productions

Gespot op internet: Family Guy schetsen

Greg Colton, de tekenaar van het Family Guy artwork op de flipperkast heeft op internet enkele early schetsen geplaatst.

Duidelijk is dat hij verschillende invalshoeken heeft geprobeerd, maar voor sommige geen toestemming kreeg van de licentiehouder. Meer schetsen plus commentaar van Greg zelf zijn te vinden op http://usergallery.myhomegameroom. com/gallery/Family-Guy-Concept-Art/Translight_Concept_Op_ Sequence?full=1

22 22

NFV Spinner Magazine, jaargang 16, nummer 2 NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

De volgende STERN: Indiana Jones

Een week voor de Spinner naar de drukker zou gaan doken er op internet foto’s op van 2 nieuwe Stern flipperkasten: Shrek en Indiana Jones. Prototypen van deze flipperkasten stonden op de Enada 2008 beurs in het Italiaanse Rimini. Federico Croci, webmaster van www.tilt.it, plaatste een foto op internet waar hij op de nieuwe Indiana Jones speelde, met Gary Stern aan zijn zijde. Dat leverde een flinke golf aan reacties op.

Een paar dagen later stonden de meeste foto’s van het prototype van Indiana Jones op zijn website.

Omdat de software volgens Frederico zich echt in een ontwikkelfase bevindt wil hij geen commentaar geven op het spel, maar de foto’s laten in ieder geval zien wat we kunnen verwachten. Per Indiana Jones film zijn 4 modes, genummerd 1-2-3-4, dus 16 in totaal. Op het speelveld zijn toys uit alle 4 de films te herkennen. Meest in het oog springt de ‘Ark van het verbond’ uit de eerste Indiana Jones film. Vanuit de Ark wordt multiball op spectaculaire wijze gestart. Boven op de rechter ramp bevindt zich de Cristal Skull uit de nieuwe Indiana Jones film.

Verwacht wordt dat de flipperkast begin juni 2008 leverbaar zal zijn. De nieuwe Indiana Jones film gaat vanaf 22 mei draaien. Ongetwijfeld in de komende Spinner veel meer aandacht voor deze nieuwe Indiana Jones flipperkast.

NFV Spinner Magazine, jaargang 16, nummer 2 NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

23 23

De eerste keer: Haunted House (Gottlieb 1982) In deze Spinner in de rubriek ‘De eerste keer...’: Haunted House (Gottlieb, 1982). Op het NFV forum werd de leden gevraagd: Wat weet je nog van de eerste keer dat je deze flipperkast met 3 speelveld niveaus speelde?

Hoe beviel de kast? Welke indruk is je bijgebleven?

Jonathan Joosten Ik kwam de kast voor het eerst tegen op een camping in Normandië, waar ook nog een Kiss, Charlie’s Angels en Dolly Parton stonden (en een jukebox waar menig franc in verdween om Den Harrow’s - Bad Boy te draaien). Dat was in 1985 meen ik, dus die kasten waren toen al een paar jaar oud. HH maakte indruk vanwege de 3 niveaus in het speelveld en de muziek.

Hoe het spel werkte had ik geen idee van, maar elke dag hing ik in die kantine rond en stond ik achter de flippers. Veel meekijken als anderen speelden. Erg leuk :) Barry Stolp Mijn eerste keer op deze kast moet nog komen. Wellicht straks in het Funhouse?

Ruud Wouters Pas een keer op gespeeld, bij Hans Balk in de winkel. Ik was wel onder de indruk en ben ontzettend jaloers op de club dat die hem wel in het bezit heeft.

Was wel verbaasd over de tegenstellingen op het speelveld en op de kopruit. De kopruit doet echt denken aan een duister, eng spookhuis, en het speelveld daarintegen staat vol met vrolijke, lachende, gezellige spookjes. Over het geluid kan ik geen zinnig woord zeggen. Mes enfin, een echte klassieker om te koesteren.

Onno Leenen Met recht een klassieker! Een aantal jaren terug heb ik deze flipper voor een klant gerepareerd. De flipper werkte niet goed en ik dacht dat fixen we wel even.

Niets was minder waar, wat een ellende knettergek werd ik van dat ding. Nachten ben ik bezig geweest uiteindelijk werd het een prestige kwestie het is gelukt maar vraag niet hoe.

Veel tips van het internet gehaald en Hans Balk heeft me toen nog

24

Jonathan Joosten

geholpen met wat vreemde electronica. Uiteindelijk nog even een potje gespeeld lekkere theatrale muziek overigens en toen is deze flipper snel weer vertrokken. Voor mij was de kick de reparatie het spelen bijzaak.

Pascal van Wonterghem Ik heb de kast nog nooit “in het echt” gespeeld. ik heb ze wel al zien staan op een beurs, zeer mooie kast, maar we mochten er niet op spelen. ik heb ze wel al veel gespeeld op de pc via het spel “microsoft pinball arcade”. een zeer mooi uitgewerkt flipperspel trouwens...

Ronald Blom Haunted House kwam bij mij wat traag over, maar eiste daarentegen wel precisieschoten. Venijn zat in het idee dat de kast traag was, vooral de bumpers kunnen behoorlijk uit de hoek komen. Ik was merendeels gewend aan Bally kasten en de flippers reageren bij een Gottlieb toch weer iets anders. Benedenbord vond ik niet echt gemakkelijk vanwege het “omgekeerd” staan, is even wennen. Maar wel echt een klassieker!

Richard Baan Mijn eerste keer was op een RFC (toen dat nog bestond) bij Wim thuis. Ik heb zelf de kopruit aan de muur hangen en had de kast altijd graag een keer goed willen spelen, en dit keer kon dat.

Mijn eerste indruk was een geweldige kast met perfect geluid: klassieke melodietjes, maar andere kasten uit 1982 hadden dat niet. Ook een leuke speelveldopbouw: een huis met 3 verdiepingen. Leuk artwork met wat spookjes, schedels enzo.

Echt een schitterende kast in zijn tijd.

Bas Vis Wat je van ver haalt is altijd lekkerder... Mijn enige ‘live’ ervaring is in een café in hartje Parijs. Na het halen van mijn eindexamen verbleef ik een kleine week in die stad en heb ik meer tijd achter die flipperkast doorgebracht dan dat ik besteedde aan het bekijken van bezienswaardigheden als de Eifeltoren.

Dus ik ruik nog de franse koffie, ik hoor nog het espressoautomaat, proef nog de dikke sigarettenrook en voel nog het enthousiasme waarmee we de kast bespeelden. De drie levels boden een geweldige variate, waarbij inderdaad het verzonken speelveld(je) uitermate uitdagend was. Je speelt achterstevoren, net als bij de gorilla game in de Congo, maar dan met echte flippers...

Recent inderdaad ook de PC-variant weer eens gespeeld en die is verbluffend goed. Ik kan nauwelijks wachten tot we onze ‘donatie’ speelklaar hebben !

Jos Koemeester De eerste was voor mij in mijn stamcafé ergens eind jaren 80.

Elke vrijdag en zaterdag was ik daar te vinden om te spelen op een geweldige kast: Sorcerer. Op een kwartje kon je wel eens uren doorbrengen. Op een dag was deze kast vervangen door een Haunted House. Ik was al vrij pissig dat “mijn” kast er niet meer stond, maar na een paar keer een spel gespeeld te hebben was ik helemaal uit mijn humeur. Binnen de kortste keren was ik door een hoop geld heen. Als tegenmaatregel heb ik de cafébaas verteld nooit meer een voet over de drempel te doen, zolang die kast er zou staan. Later ben ik ‘m wel gaan waarderen, maar toen niet. Ik vond de kast een drama, ik wist niet wat ik moest raken en ja dan is zo’n eerste indruk gewoon negatief. Nadat na enige maanden ook de Haunted House uit het café was vetrokken, ben ik voor het eerst weer teruggekomen....

Zoals gezegd ging ik ‘m later wel waarderen, alleen is nu de kans om er een te vinden wel kleiner geworden.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Gerard van de Sanden Mijn eerste keer was in de zomer een hele tijd geleden,Ik ben uiteindelijk met haar getrouwd en we hebben 2 schatten van kinderen.

Maar genoeg gekheid,mijn allereerste keer was op een Playstation 2. was wel onder de indruk.maar ondanks dat ik hem wel eens in het eggie ben tegengekomen heb ik hem nog nooit “live” bespeeld.

Arthur de Jong Eerste keer was vers uit de doos. Ik was niet zo’n fan van Gottlieb’s,maar deze kast vond ik toch wel erg leuk.

Er was gewoon een boel te doen,en het geluid was erg verzorgd. Alleen was het bij de meeste mensen toen toch echt nog te doen om de vrije spelen,en ik was daarop geen uitzondering hoewel ik meestal gratis kon spelen. De Bally kasten uit die tijd haden vaak erg veel specials te halen en de Gottlieb’s niet echt. Wat wel mooi was aan Gottlieb flippers uit die tijd was dat de flippers de hele dag door krachtig aanvoelden,terwijl Bally en Williams na een aantal potjes slapper werden (vooral Williams). Ook had je er weinig storingen mee,de eerste jaren. Ik ben trouwens nog op zoek naar een nette kopruit voor mijn eigen Haunted House nu we het erover hebben.... (ik ben in April jarig Richard) Jasper van Eeden Haunted House is een kast die ik niet in mijn jeugd gespeeld heb; ik begon met het bezoeken van arcades aan het begin van de jaren ‘90. Toen flipperen voor mij een hobby werd en ik steeds meer over verschillende kasten las, was Haunted House wel een kast die mij opviel; vanwege zowel de 3 speelvelden als het thema en het bijbehorende artwork. Een half jaar terug heb ik de kast eindelijk voor het eerst kunnen bespelen, toen een vriend een kast van hem inruilde voor een Haunted House.

Ik vond het direct een erg mooie kast om te zien; Het artwork is mooi en in attract mode zijn de bliksemflitsen achter de kopruit supermooi om te zien. Ik merkte dat de kast zijn eigen unieke sfeer heeft ten opzichte van andere kasten. Ook het geluid is absoluut uniek voor zijn tijd; waar andere kasten het nog moesten doen met simpele bliepjes of monotone achtergrondgeluiden, speelde HH al een compleet muziekstuk af.

De eerste keer spelen op HH was een unieke ervaring; het achterstevoren flipperen op het lage speelveld en het vreemde bovenspeelveld maken het een unieke machine. Op de lange termijn bleek de kast echter wat saai; de software loopt wat achter bij het speelvelddesign. Er is niet echt een doel behalve het verhogen van je (bonus)punten. Een multiball had dit spookhuis bijvoorbeeld echt tot leven kunnen doen komen.

Qua ruleset vind ik de top Williams kasten uit die tijd (bij Black Knight) vernieuwender en leuker.

Al met al was mijn eerste keer op de Haunted House een erg leuke ervaring en zou ik de kast graag weer spelen als ik hem tegenkom. Wegens de beperkte ruleset hoef ik hem niet in mijn collectie. Ik heb inmiddels wel een (defecte) Gotlieb Spirit, ook een multilevel kast die volgens kenners de sfeer van Haunted House combineert met het spel van Black hole.

Hopelijk krijg ik die ooit nog eens aan de gang...

Ad Jonker Wederom blijkt dat ik mijn jeugd in een hele gunstige periode voor wat betreft flipperen mee maakte. De naam die daarbij hoort is Hommerson. Ik kwam er pas laat achter dat de hal een betaversie was voor wat betreft flipperkasten. Er hebben er veel meer gestaan dan gemiddeld en vooral ook vrij bijzondere. In 1981 stond er de zeg maar voorloper van HH, de Black Hole. Deze kast heeft al een tegengesteld onderveld, dus het naar je toe flipperen was ik al wat gewend. Overigens is Black Hole wel een multi-ball spel. Als de bal beneden was moest je een bank drop-targets omschieten, anders verloor je de bal als die weer naar boven kwam direct.

Bij Haunted House dus nog een bovenverdieping erbij. Het spel is wellicht niet zo bijzonder, maar deze kast viert dit jaar ook alweer haar 26ste verjaardag. Wat ik wel aardig vond in de regels is dat je op alle drie de lagen een extra bal kon halen. Alleen die op het bovenste veld moest je beneden aan zien te schieten en omgekeerd. Je moet dus wel van alle drie de verdiepingen gebruik maken. De kast lijkt wellicht wat langzaam, maar behalve dat deze modellen een breder speelveld hebben zijn ze doorgaans ook tien centimeter langer.

En ik heb reeds mogen spelen op getunede versies die meer de snelheid hebben gelijk een Johnny Mnemonic. Dan wordt het toch verrassend moeilijk een mooie score neer te zetten.

Mede dankzij dat heerlijke orgeldeuntje in de attract mode reken ik deze kast tot een klassieker.

Nieuwe leden Alex Albertema - Veendam Anthony van Nies - Nuenen Arie Beckers - Rhoon Armando Sleeking - Amersfoort Bart Smulders - Eindhoven Ben van Brecht - Ochten Berry Stolk - Oude Bildtzijl Cees van Dijk - Moergestel Ed Hage - Kinderdijk Edwin Ros - Rotterdam Eric Starkenburg - Gorredijk Erik Lamers - Den Haag Gerard Deijkers - Leiden Gerwin de Groot - Vroomshoop

Hans van der Horst - Valburg Henry Gijsbertse - Renswoude Jeffrey Stolp - Dordrecht Jerry Roelen - Berkel en Rodenrijs Joeri Blome - Gasselte Leo Leunis - Barendrecht Marcel Kersten - Rotterdam Mart Oenema - Gorredijk Michel Heijdra - Leiden Nico Schaap - Almere Oscar van Rossum - Amsterdam Pascal Willems - Ulestraten Pepijn Vermeulen - Delft Pieter Vink - Noordwijkerhout

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

René Boxem - Rhenen Ron van Spengen - Boskoop Ronald Blaas - Lelystad Ronny Leyers - Oostmalle Ronny van den Berk - Hoevenen Sacha Panic - Delft Sander de Munter - Dordrecht Wido de Bonth - Drunen Wilco Kieftenbeld - Wolvega

De NFV heet alle nieuwe leden van harte welkom!

25

Een nieuwe rubriek, maar een bekende naam Op het NFV Forum stond recent een topic over het verschijnen van het laatste nummer van het blad Magische Machines. Dit blad over machines (méér dan alleen flipperkasten) uit lang vervlogen tijden werd gemaakt door Henk de Jager. Uit de reacties van een aantal leden sprak, naast oprechte waardering voor het blad, ook de zorg dat er nu helemaal niets meer te lezen is over elektro mechanische flipperkasten.

Ongeveer tegelijkertijd deden we een interne evaluatie binnen de redactie van De Spinner over de inhoud van ons verenigingsblad en kwamen we tot de conclusie dat we (nog) iets meer variatie qua inhoud zouden willen. Verslagen van activiteiten / wedstrijden zijn leuk, maar alles met mate.

Interviews richten zich vooral op de bekende namen uit het recente verleden en niet zo op het rijke flippertijdperk daarvoor.

Dat vonden we jammer. Voeg daarbij de liefde bij JJ en bij de redactie voor alle generaties flipperkasten en onze groeiende collectie SS en EM-ers (dankzij het Donatieplan) en het werd ons duidelijk wat we zouden willen uitbreiden: kopij over de oudere generaties flipperkasten...

Bovenstaande was aanleiding voor ons als NFV Bestuur om contact met Henk de Jager op te nemen met de vraag of we misschien zouden kunnen samenwerken om in De Spinner een volwaardige rubriek op te zetten over Elektro Mechanische flippers. Henk heeft, naast zijn reparatie handboek en brede praktische ervaring, immers een schat aan historisch materiaal waarvan nog maar relatief weinig mensen het bestaan kennen. De reactie van Henk was positief en als 1e stap is zijn lidmaatschap van de NFV hernieuwd.

Maar: voor een echte rubriek is meer nodig. Het idee groeide om met een groep van liefhebbers bij toerbeurt een bijdrage te leveren. Na een oproep op het Forum deed Niko Groenewegen de toezegging om een artikel te schrijven en het resultaat daarvan lees je in deze Spinner. Oftewel: het begin is er !

Meet instemming van Henk de Jager blijft de naam Magische Machines behouden, maar dan als naam van deze rubriek.

EM-ers een blik op de toekomst In de gesprekken met Henk de Jager ontstond ook het idee om met een aantal liefhebbers van de oudste generatie flipperkasten bij elkaar te komen om ideeën uit te wisselen en te bekijken of we kunnen komen tot iets van een vaste vorm van samenwerking (kwartaalbijeenkomst?). Als liefhebbers onder elkaar praten over de mogelijkheid om een Technische Workshops te houden, ervaringen bij het onderhoud & restauratie van EM-flipperkasten te delen en de opzet en inhoud van een vaste rubriek in De Spinner te bespreken. En natuurlijk een paar partijtjes te flipperen.

Niko Groenewegen wilde wel gastheer zijn, op voorwaarde dat er niet gesleuteld wordt aan zijn kasten. De limiet voor het aantal deelnemers stelden we op 12. Dan kun je nog een zinvolle ‘brainstorm’-sessie houden en blijft het voor de gastheer een beetje overzichtelijk. Na een paar telefoontjes was er direct al een handvol enthousiaste leden en een oproep op het NFV Forum deed de rest. Elders in deze Spinner de eerste uitkomsten van deze sessie.

Aanmeldingen voor het EM-initiatief blijven natuurlijk welkom.

In de vorm van artikelen voor De Spinner, van support bij onderhoud / reparatie en van organisatie van toekomstige bijeenkomsten. Aanmeldingen graag sturen naar: bas@ nfvpinball.nl

EM: Levend en Levendig (Niko Groenewegen) Na het recente verdwijnen van het (2-maandelijkse) tijdschrift “Magische Machines” van Henk de Jager (en kompaan Ramon Leysner) lijkt het mij een nieuwe kans, om via de “Spinner” kennis, ervaring, anekdotes en mooie foto’s van flipperaars, die nog met elektromechanische flipperkasten een band hebben, te (blijven) delen. Of “levend te houden”, zoals dat voor oude dingen vaak gezegd wordt Ik ben een vaste bezoeker van de jaarlijkse Jukeboxbeurs in Rosmalen. Altijd spendeer ik dan de meeste tijd aan de opstellingsruimtes, waar flipperkasten. aangeboden worden.

Alle generaties. Dotmatrix, Solid State en Electro Mechanisch.

Je kunt ze er namelijk allen vinden. Dat weerspiegelt zich ook in de Nederlandse Flipper Vereniging, hoewel de elektromechanische liefhebbers ver in de minderheid zijn.. Dat lijkt me ook een logische en goede zaak. Dat geldt ook voor muziek, auto’s, vakantiebestemmingen en sex-symbolen.

Ik hoop, dat de NFV in de berichtgeving via de Spinner ook de lol van EM-flipperkasten zal blijven onderzoeken en presenteren.Het bezit, dat de Kastencommissie van de NFV onderhand heeft opgebouwd, bestaat voor het grootste deel uit EM-ers. Saaie en leuke. Waardevolle en waardeloze.

Indien die allemaal nog eens gerepareerd kunnen worden en speelklaar opgesteld kunnen worden, zal dat de belangstelling voor het flipperverleden nog levender en levendiger houden.

Een artikel blijft toch een stuk een-dimensionale tekst. Met foto’s erbij ben je nog niet bij drie.

26

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Niko Groenewegen

Een kopruit pakt je bij de ballen (deel 1) Reclame De 1e kennismaking met een flipperkast speelt zich in enkele seconden af. Het is de kopruit en vervolgens – na dichterbij komen - de blik op het speelveld. Om het spel zélf te kunnen beoordelen heb je een langere adem nodig en een handvol munten. De kopruit is de “advertentie” van de rest van de kast.

Begin jaren ’90 bezochten Ine en ik regelmatig de houten loods van Patrick van Gelder in Eindhoven. De naam “Wizard” was zojuist door hem bedacht. Dat was niet alleen een leuk uitje op zaterdagmiddag. Het was ook een ontdekkingstocht (iemand die wel eens bij Carl Jacobs in Schilde langs geweest is, weet wat ik bedoel). Bij binnenkomst moesten we eerst door een grote, donkere opslagruimte, voordat we in de verwarmde en verlichte ruimte kwamen, waar de werkende flipperkasten speelklaar stonden opgesteld. Op zo’n speelmiddag konden we vervolgens met een hele reeks flipperkasten kennismaken; gratis en voor niks. En we lieten ons door Patrick wegwijs maken, in Flipperland. Achteraf heb ik spijt, dat ik niet veel meer tijd en aandacht aan dat donkere voorportaal heb besteed. (Donkere gaten en voorportalen zijn eigenlijk altijd spannend.) Daar stonden zo’n 30-tal oude EM-flipperkasten - op hun kont -, wachtend op een plek in het verlichte deel van de loods. Oud, ouder en oudst. Na zo’n speelmiddag een flipperkast mee terugnemen naar Rotterdam, was niet echt een realistisch idee. Wél was er steevast een “mooie” kopruit als souvenir. Leunend tegen de muur, in weer zo’n achteraf hok, stonden er steevast een stuk of 50.

Er wordt wel beweerd, dat het begrip ‘mooi” iets persoonlijks of subjectiefs is. “Schoonheid” zou dan alleen in het oog van de (be)kijker wonen. Kijk je echter in oudere tijdschriften naar foto’s van auto’s, kleding, huisinrichting, kapsels of luister je bijvoorbeeld naar muziek uit de jaren ‘50 of ’70, dan ga je hier toch aan twijfelen. “Mooi” is in het begin altijd ‘lelijk” maar als de massa er aan gewend is, dan slaat het begrip om.

Nieuwe tijden vragen blijkbaar om een nieuwe vulling van het begrip “mooi”. Het hoort bij een bepaalde cultuur.

Voor de lezer die zich nu afvraagt, waar dit artikel in godsnaam heen gaat………. Welnu, hierheen: Er zijn onderhand redelijk wat flipperboeken op de markt.

Steeds dikker en met steeds meer en nog mooiere kleurenfoto’s. Sla eens zo’n flipperboek open en blader eens terug naar de jaren ‘70, ‘60 en ‘50. Het zijn vooral de kopruiten, die in dit geval interessant zijn. De blikvangers van de flipperkast. Veel liefhebbers van flipperkasten uit de jaren ’60 zijn een fan van Gottlieb-tekenaar Roy Parker of collega Gordon Morrison. Ronde vormen, cartoonachtig, vrolijk. De Gottlieb-stijl was in die tijd de standaardstijl, omdat Gottlieb de marktleider was. De kopruiten die ik in die Eindhovense loods van Patrick “mooi” vond en mee naar huis nam, waren heel anders. Ze waren getekend door Jerry Kelley en door Christian Marche. En over die eerste kunstenaar zou ik het – na deze lange aanloop – willen hebben.

Pot ‘o’ Gold Jerry Kelley , voorheen een industrieel vormgever, werd in 1964 door Williams als tekenaar binnengehaald. Zijn eerste tijd werkte hij aan indoor bowlingbanen (“shuffle-alleys”).

Door zijn vorige beroep zal hij met een iets andere insteek de flipperwereld binnengekomen zijn. Zijn 1e kast (een 2-speler),

uit 1965, en is niet nieuw qua thema, maar wel qua vormen en kleuren.

Kelley hield duidelijk van Moderne Kunst. Kubistische, abstracte en geometrische schilders, waarvan Picasso een bekend voorbeeld is. In de schilderkunst van de jaren ’60 was die Moderne Kunst wel doorgedrongen, maar niet in de flipperindustrie. Kelley veroorzaakte hier een breuk met de bekende tekentraditie. Interessante vraag blijft, of de jonge flipperaars medio jaren ’60, spelend in kroegen en snackbars, op dit soort moderne vormgeving zat te wachten en het ook “mooi” vonden. Waarschijnlijk niet.

Een plaatje zegt meer dan 1000 woorden. (Jammer, dat de “Spinner” niet in kleur is, maar gelukkig weet iedereen tegenwoordig de weg naar “The Internet Pinball Machine Database” te vinden.) De kopruit is in feite een “handtekening” van Kelley. Veel gekleurde en hoekige, snijdende vlakken. In dit geval in verschillende blauw-, bruinroze,- en grijstinten. Kelley-kleuren zijn ’vlakke’ kleuren; nooit uitbundig/vrolijk of helder. Typisch voor Kelley zijn ook de gestileerde vormen van de duikers. Een grote, abstracte duiker wordt belaagd door een hoekige haai. Twee andere, op dezelfde manier getekende, duikers proberen beschutting te zoeken in een gezonken schip, uit wiens binnenste de goudstukken over de zeebodem verspreid zijn. Kijk je goed naar dat opengekrulde gat in de scheepsromp, dan zie je, dat er een mini-flipperspelletje in zit. Een “bagatelle. Verrek; een kopruit animatie! Dat zal wel geen verdienste geweest zijn van tekenaar Kelley, maar van ontwerper Steve Kordek. Na het weglopen van elke speelbal wordt er een klein balletje in de kopruit omhoog geschoten, waarmee variërende, extra punten binnengehaald worden. (Geheugenspelletje voor aftakelende flipperaars: in welke moderne, dotmatrixkasten komt dit kopruitspelletje ook voor?)

Voor de volledigheid: het symmetrische speelveld bezit dezelfde hoekige, gekleurde vlakken. Dominante kleur is groen. Dezelfde mens- en visachtige afbeeldingen. Via de vele roll-over, roll-under en stand-up-knoppen moeten de cijfers 1 t/m 9 gescoord worden. Hierdoor worden de negen lampjes in een grote, blauwe letter “W” (aan de onderkant van het speelveld) verlicht, voor de extra ballen, replay en special.

Beat-Time Inspelen op moderne thema’s is in de flipperindustrie niet nieuw. In 1965, als Kelley zijn 2e kast voor Williams tekent (opnieuw een 2-speler), zijn de Beatles al aardig op weg om onsterfelijk te worden. Op de kopruit van “Beat Time” worden ze neergezet als “The Bootles”. Kijk maar naar het drumstel van de muziekgroep.

Hier achter zal wel de poging schuilgaan om het bekende copyrightprobleem te omzeilen. Als hedendaagse reclamemaker kom je hier waarschijnlijk niet meer mee weg!

De kast zal pas later, in 1967 uitgebracht worden (na de overstap van Kelley naar Bally) en is eigenlijk een

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

27

simpel spel. Het ontwerp is van Steve Kordek. Op de kopruit 3 muziekmakende Bootles (of proberen ze hun muziekinstrumenten te wurgen?) , waarbij de 4e zich bezighoudt met het wegdragen (?) van een hysterische fan.

Twee andere ‘groupies’ vragen tegelijkertijd ook om aandacht.

Welk liedje gezongen wordt, is ook wel te raden De tekst op de kopruit luidt “Yayayayayayaya”. Is dit nu een typische Kelleykast? Ja en nee. De Bootles en de fans zijn niet “abstract” te noemen.

Ook geen snijdende, hoekige vlakken. Kijkend naar de manier waarop de vingers (ja .. inderdaad: de vingers) van de figuren getekend zijn, begint Kelly echter om de hoek te komen kijken. Tekenstijl “kleuterschool”, maar o zo modern in die tijd.

Duidelijk “Kelley” zijn ook de zwarte vlakken en de veelheid aan kleurschakeringen, nu in het groen.

Voor de volledigheid: het speelveld wordt aan de onderkant gedomineerd door 2 grote dansers (let op die vingers) rond een LP. ( Een El-Pé, lieve kijkbuiskinderen, was een hele grote CD.) Die LP is interessant. Het is beschreven met een 6-tal (mogelijke) namen van beatbandjes. Wie heeft er nog nooit gehoord van “the Groaning Bones”. Of van “the Low Rumbles”.

Of van “the Lurches”. Ik niet, …maar dat zegt natuurlijk niks.

Midden op het speelveld zit een opstaand, draaiend wiel, met daarop de cijfers 3, 6, 9 en 12. Hiermee zijn o.a. de 4 lampjes in de buitenrand van de LP brandend te krijgen, i.v.m. de extra bal en replay. En daarmee is de hele opzet van het spel onthuld. Niet echt boeiend, maar ook weer niet zó makkelijk om ze allen te scoren.

A Go-Go In 1966 verschijnt een Kelley flipperkast, die eveneens de jeugdcultuur uit die tijd als thema heeft. De kopruit heeft veel kleur, veel beweging en natuurlijk veel geometrische vormen. Het “beatnik”-tijdperk heerst en dat zie je ook terug in de extase van de vele dansers. Ze cirkelen in het rond, temidden van cocktailglazen en gekleurde bubbles. Wat voor bubbles? Zijn het pillen? De XTC-pil van die tijd was LSD. Zou daarmee de dansroes verhoogd zijn? Of moet dit een prettige dranksfeer verbeelden? Proost! De overheersende kleur is lila; in verschillende tinten. Maar ook fris blauw en groen. De bekende zwarte vlakken, puntige vingers, hoekige vormen.

De dansers op de achtergrond zijn het meest abstract.

Het speelveld is in dominante roze- en groentinten en bevat een nieuwe flipper uitvinding, die in latere jaren door veel fabrikanten overgenomen is: de “captive-ball spinner unit”.

Een rad-van-fortuin, oftewel een roulette, waarbij een klein balletje je de kans geeft om een extra bonus te verdienen.

28

Het merkwaardige is, dat dit draaigeval onderin het speelveld geplaatst is, waar normaal de bal tussen de flippers weg zou lopen. Dit noodzaakte, om de flippers naar de zijkant van de kast te verplaatsen en er dan ook maar meteen 2 x 2 van te maken. Lukt het de speler om de bal in het gat bovenin het speelveld te plaatsen, dan gaat onderin het fortuin-rad draaien en wordt de bonus verhoogd. Het ontwerp van de kast komt voor rekening van Norm Clark. Kelley tekende 5 grote dansers op het speelveld. Volgens mij zijn ze in “twist”-stijl afgebeeld.

Chubby Checker’s hit uit 1960 was nog niet vergeten.

(2e Vraag voor aftakelende flipperaars: op welke moderne, dotmatrixkasten komt zo’n roulettewiel ook voor?)

Verhuizing Eind 1966 wisselt Kelley van werkgever. Hij vertrekt bij Williams en begint flipperkasten te tekenen bij Bally.

Bij Bally zal hij zijn echte roem gaan verwerven. (In 1963 had hij trouwens voor Bally al eens een geheel nieuw type fruitautomaat ontwikkeld.) Bally begon al een duidelijk eigen, esthetische stijl te ontwikkelen. Kleurrijke kasten, met a-symmetrische speelvelden. (Vergelijk ze maar eens met de symmetrische speelvelden van Gottlieb uit die tijd.)

Humoristische kasten van Art Stenholm werden bij Bally afgewisseld met het serieuzere en elegantere werk van George Molentin. Het flipperpubliek bleef echter voor marktleider Gottlieb kiezen.

Maar met de entree van Jerry Kelley verandert dat. Bally - voordien sterk op het gebied van bingo- en fruitautomaten - gaat nu de nummer één op flipperkastengebied worden. Bally (-rijk geworden in Las Vegas-) had zich ten doel gesteld om

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

binnen 3 jaar de flippermarkt (ook in groeimarkt Europa) te domineren. Hiertoe werd een onbeperkt budget beschikbaar gesteld. De droom van elke ontwerper!

Capersville De Nederlandse Flipper Vereniging bezit er zelfs 2 exemplaren van deze flipperkast. “Capersville” is de 1e kast die Kelly voor Bally tekent. Op de markt vanaf december 1966. Er werden er méér dan 5.000 van geproduceerd, terwijl Bally’s normale productie van nieuwe flipperkasten destijds tussen de 600 en 800 lag.

“Capersville” was ook technologisch vernieuwend, met bijv. een andere scoremotor en het verdwijnen van de rumoerige, lange, zware relaisbanken, maar dat is hier minder interessant. Kelly schreef later, dat hij enorm heeft moeten vechten om deze kast in productie te krijgen. Het management zag niks in de spelopbouw, de donkere kleuren en vond ook de titel van de kast onzinnig. Als je “caper” met “kappertje” of “bokkensprong” vertaalt, dan kan ik daar wel in komen. Maar ik zie in het woordenboek, dat het ook gewoon “misdaad” en “overval” betekent. In de moderne tijd zou men deze kast “CSI” genoemd hebben. “Capersville” heeft als thema dus een mysterieuze misdaadstad. Kelley plaatst het verhaal in de toekomst. Twee detectives, een man en een vrouw, die er uitzien als 2 modepoppen met een gek hoedje op, voeren een onderzoek uit. Hun gezichten springen er op de kopruit uit, waarbij de rest van het lichaam weggelaten is en ook de overige activiteit naar de achtergrond verdwijnt. Eigenlijk een nogal minimalistische kopruit. Veel zwart. En fletsere kleuren blauw en groen. De titel van de kast is toepasselijk bloedrood en is dwars over het slachtoffer geschreven. Je moet goed kijken, om die vorm tot iets herkenbaars te maken. Deze dode (?), deze uitgestrekte vorm, doet denken aan de duikers in “Pot’o’Gold, maar dan nog abstracter. De vingers van de inspecteurs en het slachtoffer zijn onderhand volledig Kelleyachtig uitgegroeid. Links onderin de kopruit een draaiend codewiel, waarmee een extra spel-bonus getoond wordt.

Vierkantje, kruisje, driehoekje.

Het verhaal is op het speelveld beter te volgen. Kelley tekent hier een onderwater achtervolging. Met duikers en onderzeeërs. In de bekende stijl, dus hoekig, getekend.

(Dezelfde rond-koppetje, hoekig-lichaam-figuren op de groenwitte buitenkant van de kast.) De speelveldkleuren bestaan uit diverse watertinten, groen en blauw.

Het spel zelf is super. Een technisch hoogstandje. Dat komt door de spelontwerper Ted Zale, die nog meer van dit soort superkasten in latere jaren zal gaan ontwikkelen. Samen met Kelley (als tekenaar) levert dit duo daarmee een stuk flippergeschiedenis af. Een kast van Ted Zale heeft bijna altijd een “flipper-zipper”, (zoals Bally het zelf op de flyer noemt), een veelheid aan gekleurde, opverende paddestoelknoppen (“mushroom bumpers”) en reeksen openklappende hekjes.

Deze paddestoelen zijn trouwens het handelsmerk van Ted Zale en nooit door een andere fabrikant geïmiteerd. Wordt een bepaalde paddestoelknop geraakt, dan schuiven de beide flippers naar elkaar toe (=zippen), waardoor de bal níet meer door het midden weg kan lopen. De droom van elke

flipperaar! Helaas heft het raken van een andere paddestoel deze hemelse toestand weer op.

Bally heeft 21 verschillende kasten met dit zippermechaniek uitgevoerd.

Kelley maakte voor 11 ervan de tekeningen.

“Capersville” is de 1e flipperkast met een 3-ballen-multiball. Doordat de 2 opvangkommen (“kick-out holes”) in de bovenkant van het veld de ballen opsparen, is het mogelijk 3 ballen tegelijk voor je kiezen te krijgen. Daarnaast is er aan de rechterkant ook nog een zogenaamde “ladderbaan”. Een gevangen bal zakt – na elk gericht schot - in 4 fases weer het speelveld in.

Dit ladderbaan-idee was in 1964 al eens in een flipperkast verwerkt en is, na “Capersville”, alleen in 1971 nog een keer gebruikt. (Prijsvraag!) Aan de linkerkant, een terugschopgat, die de bal naar de bovenkant van het veld schiet. Deze terugschietbaan (is er een normaal Nederlands woord voor “kick-back”?) verandert ook de code-bonusteller, die in de kopruit zichtbaar is. Vierkantje, kruisje of driehoekje; voor 100 tot 500 punten. Hiernaast bezit de kast ook nog een ander bonussysteem, wat je bij meer Ted Zale-kasten ziet, en zichtbaar is in de gele tellers, rechts onderin de kopruit. Op de flyer van deze flipperkast zijn trouwens ook de normale puntentellers in de kleur geel gefotografeerd.

Bij de werkelijke productie werden dit echter voor het eerst witte telrollen.

Henk de Jager (de man van de 1001 verhalen en weetjes) wist te vertellen, dat er een fabrieksfoutje in de kast zit. Één van de paddestoelknoppen scoort helemaal niet; telt geen punten. Men is vergeten daarvoor de juiste bedrading aan te leggen. Door ruimtegebrek onder het speelveld (-vanwege de complexiteit van de kast-) is er ook geen rechter slingshot gemonteerd. Vol is vol.

Kijkend naar de gigantische verkoopaantallen van “Capersville” was de entree van Kelley bij Bally in feite meteen zijn hoogtepunt. Achteraf bezien is zoiets geen leuk carrièrebeeld. Het verkoopsucces van “Capersville” zette ook de concurrenten van Bally aan het denken. Het had invloed op hun toekomstige ontwerpen en vormgeving. Voor de “Capersville” werd er in Duitsland in 1970 een ombouwkit op de markt gebracht, onder de naam “Hippye”. Deze “Hippye” is verbazingwekkend om te zien, vanwege de 100% andere stijl, uitstraling, kleurenpalet, thema, enz.

Persoonlijk vind ik de volgende, toekomstige ontwerpen van het duo Zale –Kelley aantrekkelijker. Zowel qua vormgeving als qua spel. In de volgende “Spinner” wil ik dit verhaal vervolgen en afronden, door nog wat andere juweeltjes van Kelley’s tekenstijl te bekijken. Het is de moeite waard om eens met een andere blik naar oudere, vooral EMflipperkasten, te gaan kijken. Flipperkasten zijn kunst. Keith Temple noemde zijn boek ook “Pinball Art”. In het clubhuis van de NFV kom je genoeg van deze kunstwerken tegen om onder de bekoring te raken.

---- wordt vervolgd ----

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

29

Verslag EM Kick off meeting 15 maart 2008

Op zaterdag 15 maart verzamelde een select gezelschap zich bij NFV Steunpunt Rotterdam. Doel van het gesprek: ideeën uitwisselen. Na een kort introductie rondje waren de deelnemers het er over eens: er is onbalans en het zou goed zijn als meer mensen kennis met Elektro Mechanische flipperkasten zouden maken. Want de EM-er is vooral ook onbekend bij de mensen die na de jaren 70 zijn begonnen met flipperen. En onbekend maakt zoals bekend onbemind…

De bijeenkomst zelf kenmerkte zich door een groot enthousiasme en creativiteit bij de deelnemers. De liefhebbers van de techniek waren goed vertegenwoordigd: - Onno Leenen (Odoorn, bj 1961, favo EM-er: Dogies) - Henk de Jager (Almere, bj 1954, favo EM-er: Dogies) - Ronald Blom (Middelburg, bj 1963, favo EM-er: Wizard) - Niko Groenewegen (R’dam, bj 1954, favo EM-er: Dogies) Andere deelnemers hadden ook veel liefde voor de ‘oudere’ flipperkast, maar dan in een brede zin: - Ine Groenewegen (R’dam, bj < 1960, favo EM-er: Safari) - Ruud Wouters (Zwijndrecht, bj 1973, favo EM-er: Four Million BC) - Bart van Dijk (Dordrecht, bj 1961, favo EM-er: Captain Fantastic) - Edwin Nijs (Dreumel, bj 1973, favo EM-er: Big Valley) - Bas Vis (bouwjaar 1965, favo EM-er, Nip-It) Ook Frank Douwenga en Ad Jonker hadden graag mee gedaan, maar waren verhinderd. Heel leuk voor mij als ‘flipperfanaat’ om wat beter kennis te maken met mensen die hun hart vooral bij de techniek van de oude flipperkast hebben. En op een eenmaal perfect spelende kast gauw uitgekeken raken, terwijl voor mij dan juist het ‘genieten’ begint. Zo vul je elkaar natuurlijk goed aan !

Veel anekdotes kwamen langs tijdens de ruim 3 uur durende ‘brainstorm sessie’. Ook waren er enkele concrete plannen om er daadwerkelijk aan de slag te gaan. De belangrijkste resultaten op een rijtje:

1. Spinner rubriek Magische Machines Ronald, Niko en Onno willen zich hiervoor inspannen. Zeker als ook anderen een steentje willen bijdragen (AdJo?) gaat het om een leuke uitdaging en een acceptabele belasting.

Henk bekijkt de concepten en voegt tekst toe op basis van zijn kennis & ervaring. Niko Groenewegen bijt het spits af met een prachtig artikel over ontwerper Jim Kelley in Spinner 4 , met

30

Bas Vis

waardevolle aanvullingen van Henk. Het is de bedoeling om in de komende Spinners telkens ook één van de EM-kasten uit de NFV-collectie te belichten, waarbij de schat aan beschrijvingen van Henk als basis veel mogelijkheden biedt. Ook zijn persoonlijke ervaringen / anekdotes zullen door de Spinner lezers ongetwijfeld goed gelezen worden. Nog een aantal ideeën: bespreking / behandeling van veel voorkomende storingen en behandeling van kenmerkende flipperelementen die hun oorsprong vinden in het EM-tijdperk.

2. Het beste uit de NFV-collectie halen Net als bij moderne kasten is er bij de EM-ers ook duidelijk verschil in populariteit van kasten. Onno en Henk gaan op 12 april samen met Edwin een inventarisatie van de NFV-collectie maken en de 10-12 meest populaire kasten selecteren.

Daarvan zal de uiterlijke en technische staat beoordeeld worden. De beschikbare capaciteit en (financiële) middelen zullen vervolgens aan het in optimale staat brengen van die kasten worden besteed. Indien mogelijk verdient het voorkeur als die restauratie bij de technici thuis kan plaatsvinden. In het nieuwe clubhuis komt dan straks een selectie te staan om de leden te laten zien hoe leuk EM-ers zijn.

3. Technische Workshops Het verschil in techniek tussen moderne flipperkasten en EMers is groot. Henk heeft veel al veel beschreven, maar een ‘praatje bij het plaatje’ moet de liefhebbers die zich zelf met de techniek willen gaan bezighouden over de drempel helpen.

Ronald wil graag zo’n workshop in de regio ZW-Nederland houden (Rotterdam?) en Henk in de regio Midden Nederland (Bunschoten?). Ruud en Onno zouden daarbij support kunnen geven. Nadere details nog uit te werken.

4. Golden Oldies – EM evenement De NFV zou meer kunnen doen om EM-evenementen te bevorderen. Onno heeft dit voorjaar een eigen evenement georganiseerd, maar dat was niet bij de NFV bekend. Deze evenementen zijn gericht op een specifieke doelgroep, maar daarmee zouden we wel de kring van actieve leden kunnen vergroten. Zodra er een NFV-collectie is van > 10 EM-kasten zou ook een NFV EM-evenement tot de mogelijkheden moeten behoren. Misschien in het najaar van 2008?

Namens Niko, Ine, Henk, Ronald, Onno, Edwin, Ruud en Bart (die was er ook, maar ..): to be continued!

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Met spoed gezocht:

Clubhuis (250 m2 of meer) voor de flipperkasten collectie van de NFV (120 stuks)

Het mag van alles zijn: een leegstaande schuur, een oude loods, een onverhuurbaar bedrijfspand, of elke andere geschikte ruimte Grote voorkeur voor midden Nederland Beperkt budget, de hoofdprijs kan (helaas) niet betaald worden Suggesties: email Bas Vis (bas@nfvpinball.nl)

De

van ...

Tekst: Gerard van de Sanden

Foto’s: Donald de Ronde

Voordat we beginnen aan het interview krijgen we eerst een rondleiding. Donald en ik nemen een sfeerimpressie van het totale verzamelde materiaal. Naast de kasten die opgesteld staan en allemaal werken staan er nog een aantal projecten in een zijgelegen gedeelte van de schuur. Wanneer we wat zijn afgekoeld door de lage temperatuur belanden we in de woonkamer aan de eettafel voor een kopje koffie, even warm worden. Gedurende het interview blijkt dat er nog een grote hobby is van Frank, namelijk likeuren en whisky`s verzamelen.

Frank en Donald hebben gelijk een tweede gespreksonderwerp en er passeren allerlei namen van ‘single-malt’ Whisky’s de revue. Binnen no-time staat er een complete whisky verzameling op tafel welke op gepaste wijze even moeten worden getest. Nippend van deze 12 jaar oude flesjes besluit ik als BOB om bijtijds af te haken met de wetenschap dat er `s nachts nog terug gereden moet worden, maar Frank en Donald laten het goed smaken. Gelukkig blijven de sigaren achterwege.

Zaterdag 16 Februari, De radio op weg naar Etten (Gelderland) wordt onduidelijk en wanneer we een nieuwe zender proberen te zoeken zijn het uitsluitend Duitse zenders die we nog kunnen ontvangen.

Tevens een binnenkomend SMS-je over voordelige beltarieven in Duitsland doet me realiseren dat we zeer dicht tegen de Duitse grens zitten en een behoorlijk eind van huis zijn.

We zijn op weg naar het ‘Gelders Arkade Museum” waar vanavond een Electro-Mechanische flipperwedstrijd georganiseerd wordt, wat zij wel vaker doen. Voor ons een mooie gelegenheid om een interview voor de Collectie Van.. te combineren met een avondje vertier. Reisgenoten zijn Donald de Ronde (vaste fotograaf van De Collectie van..)

Patrick Blijleven (Team BAF member) en Peter Noorlander (Watertorenfanaat).

Frank Douwenga, blonde krullenbol, is een zeer sympathieke man van bijna 50 jaar (dit wordt hij volgend jaar). Hij ontvangt ons op een gastvrije manier. In het dagelijks leven is Frank productmanager bij ACO, een bedrijf wat gespecialiseerd is in lijnafwatering. Maatwerk is zijn specialiteit. Het is een technische job waar hij het uitstekend naar zijn zin heeft.

Naast werken moet er uiteraard ook tijd voor ontspanning zijn, en zoals Frank al aangeeft: een man moet een hobby hebben!

Samen met Hans Balk is hij initiatiefnemer van het Gelders Arkade Museum waar hun gezamenlijke collectie 95 kasten bevat, van de oudjes tot aan een Lord of the Rings met alles er op, er aan en er in. Alhoewel Arkade een verzamelwoord is voor allerlei amusements automaten zijn het de flipperkasten die momenteel de boventoon voeren. In de toekomst verwacht hij dat hier een mooie balans in komt en zullen er tevens wat meer videokasten aan worden toegevoegd.

Mijn gedachten nemen de vrije loop als ik aan het Gelders Arkade Museum te Etten denk: “Wat is dat toch eigenlijk een mooie voor de hand liggende afkorting” GAME (Gelders Arkade Museum Etten).

32

Als traditie, vanaf zijn studie/college jaren, houdt Frank al meer dan twintig jaar op de laatste vrijdag voor de kerst, de traditionele cocktailavond met studievrienden van vroeger. Hier worden meer dan honderd verschillende likeuren gebruikt voor het maken van heerlijke cocktail drankjes.

Doorvragend naar hoe het allemaal begon, komen we terecht bij een kast uit 1964, Williams Oh Boy. Die is al sinds 1974 in het bezit van de familie Douwenga. Deze was eerst van zijn vader, maar later heeft Frank deze losgepeuterd en geruild tegen een orgel. Onlangs was er de gelegenheid daar om een mooier exemplaar te kopen maar vanwege de emotionele waarde heeft Frank besloten om dit niet te doen, ook zou hij deze kast voor geen goud verkopen!

In het begin van zijn verzamelwoede heeft Frank eens een veiling bezocht (Zevenaar) waar met ouderwetse biedbordjes geveild werd, waar hij maar liefst negen (flipper)kasten heeft gekocht. Het is dat zijn vrouw met haar volledige gewicht aan de arm van Frank ging hangen anders waren het er waarschijnlijk nog veel meer geweest.

Een verdere rondleiding brengt ons langs meer bijzondere exemplaren, Een Orbitor1 met het speelveld als een badkuip, Een Space Race van Recel, een Electro Mechanische kast met elektronisch geluid, Twee Bananenflippers, de Disco fever en de Time Warp. Van de vier splitlevel Williams flipperkasten met Magna Save zijn er drie in de collectie namelijk Jungle Lord, Pharaoh en Black Knight, alleen de Solar Fire ontbreekt.

Zo laat ik me ook informeren over de bijna complete zipper flipper collectie. Er zijn er achttien in productie genomen waarvan er zestien in bezit zijn. Verder valt mijn oog op een zeer aparte kast, de High Score Pool, een mix tussen een Popeye (waar je de bal ook de helft van het spel kwijt bent) en een Rapid Fire.

Maar het meest bijzonder is toch wel de ALGAR van Williams waar er maar 349 van gemaakt zijn. Deze XXL widebody is op een zeer bijzonder manier verkregen. Frank had via Ebay een Ford Granada station gekocht uit `82, deze stond alleen

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

in Zwitserland en moest dus opgehaald worden. In zijn Saab met trekhaak is Frank op pad gegaan met een auto-ambulance en op de terugweg een geplande tussenstop gemaakt in Tübingen (D.) om een speelveld van een Comet op te halen.

Daar aangekomen bleek dat de man in kwestie twee kasten in de verkoop had, een Mars God of War en de ALGAR. Franks flipperhart ging sneller kloppen maar hoe moest hij de kasten naar Nederland krijgen. Uiteindelijk zijn beide kasten in de Ford Granada gegleden en heeft Frank met heel wat gewicht achter zich aan de terugreis gemaakt.

Mijn voorkeur naar snelle kasten brengt mij bij de vraag wat Frank een “snelle”kast vind. Heel droog komt hij met de Jungle van Gottlieb aanzetten om dat deze in Duitsland met 200 km per uur achter in zijn auto stond.

De Tip van… De voormalig voorzitter van een Badminton vereniging te Doetinchem, is dat je bij transport in een gewone auto de ogen van de deuren kunt gebruiken als anker om je flipperkast aan vast te sjorren. Het zal je maar gebeuren dat bij een frontale botsing je overlevingkansen behoorlijk slinken omdat je huidige aankoop je verpletterd.

Rest mij om te zeggen dat ik als Dot Matrix liefhebber een geweldige aflevering van de GameNight te Etten heb meegemaakt. Bijna dertig spelers die door middel van Headto-Head aan de wedstrijd beginnen. Winst betekent door naar de volgende ronde, bij verlies door naar de verliezers ronde waar uiteindelijk nog wel de mogelijkheid bestaat om ver te kunnen komen maar dan mag je niet meer verliezen.

Na drie maal winst beland ik al in de halve finale waar de beste twee spelers door mogen naar de FINALE. De kast is de Space Race en Ad Jonker begint met een geweldige eerste bal waar maar geen eind aan lijkt te komen. Met mijn eerste bal ga ik net over de score van Ad heen waar ik daarna de voorsprong niet meer uit handen geef. Edwin Nijs en Rob uit Apeldoorn worden respectievelijk derde en vierde.

De finale werd gespeeld op een Joust zipper flipper (voorloper van de Medieval Madness) met het productie nummer 1.

Spannende finale. Tussen twee wedstrijdleiders (Ad Jonker is wedstrijdleider bij NFV evenementen, Gerard van de Sande is wedstrijdleider op de BAF avonden - red.) waar ik EM specialist Ad Jonker met een kleine voorsprong de oren was.

Ook al ben ik niet vaak in de gelegenheid om een Finale te spelen het smaakt wel naar meer. Zeker ook als je wedstrijdspelers als Roy Wils, René van Gool en Brenn Oosterbaan heb kunnen beletten dat zij er met deze prachtige titel vandoor gingen.

De Game Night is zeker een aanrader waar regelmatig afwisselend Electro Mechanische, Solid State en Dot Matrix avonden worden gehouden! Een must om daar eens deel van uit te maken, de sfeer is er in ieder geval Top!

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

33

Nieuws van de Kasten Commissie Jonathan Joosten

Ook in deze Spinner weer leuk nieuws van de Kasten Commissie. De collectie van de NFV blijft groeien en het aantal spelende flipperkasten neemt ook toe.

Minder leuk nieuws is dat de onderhandelingen met een Utrechtse projectontwikkelaar voor een nieuw clubhuis op niets uitliepen en de NFV nu zeer dringend een nieuw clubhuis nodig heeft.

Nieuwe donaties Het Flipperkasten Donatie Plan is al jaren een succes en levert nog steeds regelmatig nieuwe aanwinsten op.

NFV-lid Mark Heine uit Utrecht attendeerde zijn vriend Jason van de Groenekan op het NFV donatieplan. Jason en zijn gezin emigreren binnenkort naar Indonesië, maar op zolder stond nog een Champ (Bally, 1974) die de deur uit moest. Nadat er geen kopers voor de kast bleken, besloot Jason de kast aan de NFV te doneren. Mark Heine assisteerde met de kast van zolder halen en inmiddels is de flipperkast opgeslagen in de buurt van Utrecht.

NFV-lid Bart van Dijk had ook al moeite met het slijten van zijn Band Wagon (Bally, 1965). Na de donatie van de Champ besloot Bart zijn band Wagon ook aan de NFV te doneren.

aan. Uiteindelijk bracht hij de flipperkast zelf naar het clubhuis in Deventer. De kast werd dezelfde middag nog opgebouwd en speelt perfect.

Bas Vis, secretaris van de NFV, kocht onlangs een Laser Ball (Williams, 1979) van Jeroen Brands (ook al een NFV-lid).

Bas besloot deze flipperkast aan de NFV te doneren. Richard Baan bood aan om te kast op te knappen en is inmiddels in een vergevorderd stadium. Op zijn website zijn de vorderingen te volgen.

Richard was al enige tijd bezig met het opknappen van de Space Shuttle (Williams, 1984) van de NFV. Elders in deze Spinner staan zijn vorderingen. De kast is klaar en speelt perfect!

Bas Vis doneerde tevens een Playboy (Bally, 1978) aan de NFV die momenteel door Arthur de Jong wordt opgeknapt. Zie ook het stukje in het kader.

SS TRIP

Yvonne Dekkers uit Hoek van Holland meldde ook een donatie aan: een Time Machine (Zaccaria, 1983). De flipperkast werd samen met de Band Wagon opgehaald door Bas Vis en Edwin Nijs.

Arno Punt, ook al een NFVlid, had onlangs een Dolly Parton (Bally, 1979) gekocht, maar vond het spel niet uitdagend genoeg vergeleken bij het modernere werk. Hij bood de NFV de flipperkast

34

(door Bas Vis)

Op zondag 10 maart 2008 kocht ik in Noord Oost Drenthe een mooie Paragon. Een aanvulling op mijn collectie die ik al lang wilde. Op bezoek bij verkoper Joeri stond er nog een leuke kast: een Playboy van Bally uit 1978. Mooie kopruit, redelijk goed speelveld, zeker voor een kast van 30 jaar oud. Voor iemand met liefde voor reparatie / restauratie ongetwijfeld een dankbaar project. Joeri had ruimte nodig en dus mocht-ie mee voor een vriendenprijsje… Ik zag het wel zitten, maar ik kon maar één kast meenemen. Even het telefoonnummer van Arthur de Jong opgezocht en een belletje gepleegd naar Borgercompagnie. Ook daar het licht op groen: Arthur wilde voor de NFV die kast wel opknappen. ’s Middags ging ik diezelfde dag nog even op bezoek bij Richard Baan in Groningen. Ik was nu toch in de buurt… Een spelletje op de Space Shuttle maakte duidelijk dat die kast er niet alleen fantastisch uit ziet. In de huiskamer stond het andere NFV-project dat Richard had aangepakt: een Laser Ball van Williams uit 1979. Die kwam van Jeroen Brands uit Assen voor een kleine vergoeding. Altijd leuk zo’n widebody. Richard had het speelveld helemaal kaal en het was duidelijk: ook een kast met potentie.

Op de terugweg nog een tussenstop in Deventer. Daar had Arno Punt juist zelf zijn eigen donatie gebracht (jaja, gekker moet het niet worden): een Dolly Parton van Bally uit 1978.

Natuurlijk even een paar partijtjes proberen: een perfect spelend exemplaar. JJ verbeterde de highscore op de kast met een zeer nette 993.210, bijna klokje rond.

Voor een man met een Solid State-hart was het een zeer geslaagde dag. Een mooie kast voor de eigen collectie en twee voor de NFV. Toch was er één persoon die nog meer plezier aan de dag beleefde: mijn zoon Tom. Omdat hij een duidelijke 6 -3 overwinning op zijn vader boekte…

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Flippers op freeplay - deel 1 In de Spinners van het voorbije jaar stonden de 1e verhalen over NFV-flippers op locatie. Specifiek gaat het dan om de Fish Tales in het Sophia Kinderziekenhuis in Zwolle (met René Timmer als ‘supporter’) en de Twister in het Leids Universitair Medisch Centrum (support: Ronald Knor).

Sinds het najaar van 2007 staat er ook een flipperkast op een heel andere locatie: het Ewoud Gasthuis is IJsselstein.

De gemiddelde bewoner daar is de 70 gepasseerd maar dat betekent niet dat er geen enthousiasme is voor het spelen op de Grand Prix (EM-er uit 1976). Ook Steven van der Staaij heeft de sprong gewaagd en een kast op locatie neergezet. De ervaringen met de inzet van deze kasten geven een gevarieerd beeld over hoe het is om een kast in ‘exploitatie’ te hebben.

In dit eerste deel kijken we hoe het met deze twee flippers gaat.

Grand Prix (Williams, 1976) Locatie: Ewoud gasthuis (IJsselstein) Sinds: september 2007 NFV supporters: Bas Vis / Theo v Vroenhoven Het begon als een idee om de bewoners wat extra te bieden tijdens de feestweek in het najaar van 2007. Maar vanwege het succes bleef de kast staan. En volgens Levina Hoogwerf (onze contactpersoon ter plaatse) wordt er regelmatig een spel gespeeld op de flipperkast. In het weekend is dat iets meer dan op doordeweekse dagen, gemiddeld is het 3x per dag. Ook de bezoekers die niet zelf kunnen staan doen mee: je kunt ook met een rolstoel een heel behoorlijke positie achter de flipperkast realiseren.

Er is een vaste groep ouderen die flipperen, de vrouwen zijn in de meerderheid maar dat kan ook niet anders (noot redactie: er zijn veel meer vrouwlijke bewoners dan mannen).

Ook zittend in een rolstoel kan er prima een spelletje worden geflipperd, zo heeft de ervaring geleerd. Omdat de kast redelijk vlak staat afgesteld is bovendien niet de hoogste reactiesnelheid benodigd om toch een leuk spelletje te kunnen spelen…

De Grand Prix houdt zich heel goed. Er is geen vast schema voor onderhoud en tot nu toe is nog maar 1x een beroep gedaan op de ‘storingsdienst’. De klacht was als volgt omschreven: ‘het balletje blijft vastzitten’.

Theo van Vroenhoven wist het euvel snel te verhelpen.

Weliswaar heeft hij vooral ervaringen met moderne kasten, maar het bleek in dit geval om een kleine mechanische storing te gaan die eenvoudig was te verhelpen.

Op verzoek blijft de kast voorlopig staan, om te bekijken wat de interesse op de langere termijn is.

Bas Vis

Alien Poker (Williams, 1980 ) Locatie: Droomhuis (Wageningen) Sinds: Februari 2008 Project van: Steven vd Staaij Support : Flipperwinkel ‘Het Droomhuis’ in Wageningen is een opvanghuis voor geestelijk en lichamelijk gehandicapte kinderen. “Een huis, dat aangepast is aan hun mogelijkheden en beperkingen,waar ze omgeven worden door alle zorg en aandacht, die zij nodig hebben,” zo lees ik op de website http://droomhuis.diva.nl/.

Aan het begin van dit studiejaar kreeg ik van een collega op de school waar ik les geef een vraag: of ik een flipperkast kon regelen voor het Droomhuis. Zijn zoon woont in dat huis en het leek ze leuk om een flipperkast te hebben ‘als ie maar flippert en veel lichtjes heeft en zo’, zo werd de opdracht ongeveer. Een ‘oud omaatje uit de straat’ was bereid de onkosten ervoor te betalen. Hoewel ze toegezegd had dat er geld beschikbaar was, hoorde ik van mijn collega dat ze het niet zo ruim had, dus dacht ik maar een goedkope oplossing te zoeken.

Na een post op het NFV forum, gaf Bas Vis aan dat er wel wat te regelen viel. Helaas, na veel heen en weer gebel en gemail, bleek de verhuizing van het Funhouse een praktische, korte termijn oplossing in de weg te zitten. Zo ben ik dan toch maar Marktplaats gaan afzoeken. Ik kwam terecht bij een Alien Poker in Nijmegen, waar ik zelf ook woon. De kast stond erop voor 250 euro, maar omdat het geluid het niet bleek te doen en de flippers zo goed als niet werkten, kon ik hem voor 150 meenemen. Hoewel mijn plan was een geheel werkende kast te kopen voor niet teveel geld, raad de lezer het al: ik besloot het te doen. Wel ging hier een mailtje naar de Flipperwinkel aan vooraf met de vraag over het geluid. Hans Balk bood aan de geluidsprint gratis te maken, omdat het voor een goed doel was!

Zo kwam de kast naar Wageningen. Ondertussen ben ik een paar keer na mijn werk bij het Droomhuis langs geweest om de rubbers te vervangen, kapotte lampjes te vervangen en de geluidsprint uit de kast te halen. De geluidsprint heb ik naar Hans gebracht, die hem op het moment van schrijven nog in revisie heeft. Van Hans kreeg ik ook nog, tegen mijn verwachting in, gratis flipperrevisiesetjes!

Ik moet de flippers nog reviseren, de displayspanning omlaag brengen en nog een paar andere dingen solderen die Hans aangaf dat die nuttig, zo niet noodzakelijk, zijn. Omdat ik deze zaken, behalve flipperrevisie, nog nooit heb gedaan, zal ik waarschijnlijk op het NFV Forum nog wel een oproep doen of iemand me daarbij wil helpen. Als Hans het uitlegt, klinkt het logisch en denk ik het wel te gaan kunnen, maar als ik er eenmaal aan moet beginnen, ga ik toch weer twijfelen of het wel slim is om zonder ervaring te doen.

Kortom: de kast is dus nog niet af, maar het hele project is gaande. Hoewel het me kostbare tijd kost, denk ik dat de voldoening als ie werkt uiteindelijk de moeite waard is. Dank aan iedereen voor meedenken op het forum en natuurlijk Hans bedankt voor de service en onderdelen. Ik hoop op een mooi eindresultaat met tevreden en vrolijke ‘klanten’, en stiekem hoop ik ook dat het onderhoud binnen de perken blijft.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

35

Techniek / Evenement: Cursus flipperherstel en basiskennis In diverse contacten met leden (bij evenementen en op het NFV Forum) kwam naar voren dat er nog veel mensen zijn die nog bij het begin moeten beginnen: - hoe werken de mechanische onderdelen?

- waarvoor dienen de diverse prints in de kopkast?

- hoe kan ik het beste een storing opsporen?

In het verleden zijn door Luc Lemmens en Hans Balk al eens initiatieven gestart om de NFV leden uitleg te geven. In deze Spinner een 1e opzet van ideeën om hier nu echt mee aan de slag te gaan.

Het 1e begin In eerste instantie willen we inventariseren hoe groot de belangstelling hiervoor is. Daar zijn we begin dit jaar mee begonnen door middel van een algemene oproep op het NFV Forum: - Wie wil meewerken om zo’n cursus van de grond te krijgen?

- Wie heeft belangstelling om deel te nemen?

Op beide vragen kwam veel reacties binnen. Donald de Ronde heeft de rol van coördinator op zich genomen en is direct ook actief begonnen met nadenken over de opzet van zo’n cursus.

Richard Baan geeft ook zijn input door middel van ideeën en feedback op ontwikkelde plannen. Ook Ronald Knor gaf aan zijn kennis graag beschikbaar te stellen voor het ontwikkelen van een mooie cursus.

Dus met de theorie komt het goed. Maar zijn er ook docenten?

Maurice Schouten gaf aan wel een klas met gemotiveerde NFVers te willen inwijden in de basis beginselen waarbij hij zich vooral zal richten op de DM-generatie. Patrick Roose is bereid om zijn kennis op het gebied van de Solid State-generatie te delen, terwijl de nieuwe werkgroep EM (met oa. Henk de Jager) zich zal buigen over de invulling voor de oudere (EM-) generatie flipperkasten. De basis is er. Maar supporters die willen helpen bij de opzet & het verzorgen van technische workshops zijn nog steeds zeer welkom.

De lijst van mensen die interesse hebben om ‘bijgeschoold’ te worden groeide in een korte tijd tot boven de 20. Dat gaf vertrouwen om verder te gaan met de uitwerking van de plannen…

Try-out Basis cursus techniek - Focus: DotMatrix kasten na 1990 Het is ons een genoegen om jullie uit te nodigen voor de ‘try out’ op zaterdag 24 mei aanstaande. Deze cursus is bedoeld om de werking van de flipperkast op technisch vlak beter te kunnen doorgronden. De cursus beperkt zich tot de uitleg van hoe de kast is samengesteld qua electronica. Verder zal er worden ingezoomd op de diverse onderdelen die regelmatig kapot kunnen gaan. Vanzelfsprekend kunnen alle NFV-leden zich aanmelden.

Theorie Cursusleider Support Locatie Datum Vanaf Deelnemers Aanmelden bij

36

: : : : : : : :

1 uur en Praktijk: 3 uur Maurice Schouten Donald de Ronde, Ronald Knor ZW Nederland zaterdag 24 mei 2008 14.00 uur maximaal 20 Donald de Ronde op donald@nfvpinball.nl

De voorlopige opzet van de 1e bijeenkomst bestaat uit de volgende onderdelen: 1 Theorie: Algemene uitleg van DM kasten; Bij deze 1e bijeenkomst specifiek aandacht voor twee aspecten: 1.1 Flipper kopkast: de inhoud in vogelvlucht In de kop vinden we een aantal printplaten. Algemene uitleg wat de functie is en wat het doet: 1. Driverboard (stuurt de onderdelen onder het speelveld aan) 2. Fliptronicboard (stuurt de flippers aan) 3. CPU board (is de computer zelf, met het programma en geheugen enzo) 4. Soundboard (stuurt het geluid aan) 5. Overige printen benoemen (dotmatrix controller, extra stuurprintjes etc) Elke flipperkast heeft deze printen nodig, ze zien er wel eens anders uit, een Stern ziet er anders uit dan een Williams, maar ze hebben beide een driverboard en CPU. Soms zitten de verschillende functies gezellig samen op 1 print. Specifiek aandacht voor het driverboard: uitleg van schema’s van een driverboard en uitleg functies van de diverse connectoren.

Onder het speelveld is er een wirwar van draadjes en assemblies en is het voor een leek onoverzichtelijk. Ook onder het speelveld zitten printjes. Uitleg en beschrijving van de belangrijkste functie van de diverse onderdelen. Specifiek onderwerp: Hoe stel ik een flipper af?

1.2 Specifiek onderdeel: Spoelen Op een flipover een simplistische manier tekenen van een aansturing van een spoel. Spanning, spoel en draad naar de driverboard. Tijdens uitleg meer componenten er in tekenen: a. De draad krijgt een draadkleur, die vind je op de spoel, maar ook op de connector van het driverbord.

Logica bekabeling. b. De connector krijgt een nummer en pin-nummer (tellen vanaf de 1: die staat op de print), een connector heeft een “key” zodat de connector er op 1 manier op kan. c. Op het driverbord zit een transistor, feitelijk niets meer dan een schakelaar d. De transistor heeft vaak een 2e transistor, bij een kortsluiting beide vervangen 1.3 Basiskennis techniek: hulpmiddelen Naast specifiek kennis is er ook aandacht voor het de hulpmiddelen.

Kort aandacht besteden aan zaken als goed flippergereedschap en de Multimeter: Uitleg over de multimeter: standen V en het piepje: wat doet het, en wat is het verschil tussen wissel en gelijkspanning. Hoe moet je meten, en wat betekent het eigenlijk? Waarom hoort er op beide aansluitingen van een spoel dezelfde spanning te staan?

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

NFV Shop info

Bas Vis, Donald de Ronde

2.

Praktijk Voor dit onderdeel splitsen we het gezelschap in groepjes van 5 die samen met één begeleider een eigen kast bekijken. Het is de bedoeling dat de volgende onderwerpen aan de orde komen: 2.1 Schema Laat het schema zien, en wijs op de draadkleuren, en van waar naar waar dat gaat (op het schema, en in de kast). Laat de cursisten zoveel mogelijk onderdelen benoemen.

2.2 Spoelen Zorg voor een werkende flipperkast waarvan een paar spoelen het niet doen: de cursisten gaan het probleem oplossen terwijl de “leraar” er bij staat en de mensen in de goede richting duwt. (zet de flipover met eerder gegeven uitleg er naast).

Ga nooit met gereedschap onder het speelveld aan de slag als de kast “aan” staat, dan mag er alleen gemeten worden.

Laat de cursisten meten, en laat ze hun conclusies trekken.

Laat de cursisten er onderling over discussiëren, zelf over nadenken.

2.3 Solderen van draadjes op spoelen (als je niet goed kan solderen moet je niet aan de printen zitten!)

1.

Waarmee kun je het beste solderen 2.

Wat zijn de gevaren van solderen Laat de cursisten het losse draadje weer aan de spoel zetten.

2.4 Afstellen flippers Laat de cursisten een flipper-assembly uit elkaar halen, schoonmaken, nieuwe coilstop / plunger er in zetten en juist afstellen in het speelveld.

2.6 1.

2.

3.

Andere afstellingen: Switches en lampjes Overige afstellingen zoals slingshots Droptargets

Extra: (afhankelijk van de tijd): Zorg voor een defecte kast waar een switchmatrix-probleem in zit.

1. lampjes, switches en opto’s 2.

Vanuit het schema redeneren Bij een vervolg bijeenkomst onderwerpen behandelen als: 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7

Speelveld & kabinet - Optische verbeteringen Speelveld leegmaken & shoppen Plastics en ramps reinigen Bijwerken kleine beschadigingen op het speelveld Schade’s bijwerken / inschilderen Beschermen speelveld (mylar / boeklon) Opnieuw bestikkeren van cabinet Kabelboom nakijken en eventueel reinigen

Vervolg nader in te vullen op basis van ‘try out aan de hand van feedback van de cursisten

Sinds eind vorig jaar neemt erik Boes de NFV shop met succes waar. Onlangs zijn wat prijswijzigingen doorgevoerd. Hieronder het vernieuwde overzicht van artikelen en prijzen.

Prijslijst shop Nederlandse Flipper Vereniging (alle prijzen zijn excl. Verzendkosten) Artikel Leden Niet leden Flyerposter

€12.€15.- Attack from Mars, Cactus Canyon, Cirqus Voltaire, Congo, Indiana Jones, Junk Yard, Medieval Madness, Monster Bash, No Fear, No Good Gofers, Scared Stiff, Star Trek the Next Generation, Tales Of The Arabian Nights, The Addams Family, Theatre of Magic, Twillight Zone.

Deze flyerposters zijn verkrijgbaar tijdens evenementen of te bestellen bij Erik Boes email: rikje@itfeweb.nl) Vanaf 4 posters of meer

€40.€50.(exclusief verzendkosten) Kopruitposter

€12.-

€15.-

Verzendkosten poster(s) verzendkoker.

€8,75 inclusief stevige

Originele Flyers Per 3 stuks Op dit moment verkrijgbaar:

-Austin Powers -Corvette -Dirty Harry (Duitse versie) -Elvis -Family Guy -Frankenstein -Godzilla -Golden eye -Grand Prix -Harley Davidson -High roller Casino -Indy 500 -Jack Bot -Lethal Weapon 3 (NL versie) -Lord of the Rings -Lost in Space -Lost World -Maverick -No Fear

€1,50 €3,75

-Playboy (Stern) -Pirates of the Caribbean -Revenge from Mars -Ripley’s believe it or not -Roadshow -Roller Coaster Tycoon -Safe Cracker -Simpsons pinball party -Sopranos -Soutpark -Spiderman (Stern) -Star Wars Espisode 1 -Tales from the crypt -Terminator 3 -Theatre of Magic -The Shadow -Tournament pinball Syst.

-Viper Night Drivin

Lectuur: Spinners van voor 2007 p/st.

Spinners vanaf 2007 p/st.

-1992 -1993 -1994 -1995 -1996 -1997 -1998 -1999

nr. nr. nr. nr. nr. nr. nr. nr.

4 1, 2, 3 1, 2, 3 1 1, 2, 3, 4 2, 3 1, 3 1, 2, 3

€ 2,50 € 6,75

€1. €2,50 €3,00 €8,00

-2000 -2001 -2002 -2003 -2004 -2005 -2006

nr. nr. nr. nr. nr. nr. nr.

1, 1, 1, 1, 1, 1, 1,

2, 2, 2, 2 2, 2, 2,

3, 4 3, 4 3 3, 4 3, 4 3, 4

I love pinball stickers €1,50 €3.NFV T-shirts € 10,00 € 12,50 Leverbaar in de maten S - XXL en in de kleuren Midnight Blue, Scarlet Red, Royal Bright en Grey Heather.

NFV polo’s € 18,50 € 20,00 Leverbaar in de maten S - XXXXL en in de kleuren Black, Red, Bottle Green, Ash Grey Heather en Royal Blue.

Alle bovenvermelde artikelen zijn te bestellen bij: Erik Boes, Lelystad, email: rikje@itfeweb.nl

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

37

Arie Pijl / Edwin Nijs

Op de HAN, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, is bij de afdeling ICA, Informatica en Communicatie Academie, een flipperkast omgebouwd als onderdeel van de stage van 5 studenten.

Het betreft een World Defender flipperkast, welke is aangekocht via Marktplaats en waarvan de volledige besturing en werking is vervangen door een eigen ontwerp. Zo is de besturing middels een PLC en werken de actuators en flippers op lucht.

De 5 studenten aan de HAN komen vanuit diverse woonplaatsen in Nederland en hebben in beginsel niets met flipperen. Toch hebben de 5 jongens een leuke opdracht aanvaard, het zijn: Jeroen van Lieshout, Sjoerd te Pas, Abdel Hamrioui, Gwendelmar Rosalia en Mathijs van Doeselaar. De betrokken docenten zijn: Leon Bronckers en Thijs Pruis.

Een bijzonder project met een fraai resultaat. Reden voor de NFV om een gesprek aan te gaan tijdens de open dag in Arnhem met de studenten. We spreken met Jeroen en Sjoerd.

Hoe komen jullie op het idee om een flipperkast te gebruiken voor dit project?

Jeroen: ‘Tijdens een brainstormsessie met alle leerlingen en docenten kwamen er een twintigtal onderwerpen op tafel, een flipperkast werd aangedragen door een docent Leon Bronckers.

Hierop reageerden een aantal leerlingen enthousiast en er werd een projectgroep gevormd door de vijf betrokkenen.

Niemand had verder enige ervaring met flipperkasten, behalve dat er wel eens een flipperkast bespeeld was in een kantine of iets dergelijks. Er was dan ook alleen het onderwerp bekend, verder nog geen plannen wat er mee te doen.’

Waarom hebben jullie voor deze flipperkast gekozen?

Jeroen: ‘Toen bekend was dat we iets met een flipperkast wilden doen, zochten we op Marktplaats naar een geschikt exemplaar. De eerste kast die binnen het budget viel, we weten de naam niet meer, stond bij de verkoper in de tuin met een zeil erover, de kast speelde niet maar volgens de verkoper was het maar een zekering. We vertrouwden dit toch niet helemaal vertrouwd en hebben van de koop afgezien.

De tweede kast was de World Defender van Bell Games (een omgebouwde Bally). Deze werd door de docenten in Amersfoort opgehaald. Behalve een kapotte flipper speelde deze kast voor een korte tijd wel. Snel na het in gebruik stellen bleek er batterij schade op de print te zitten en hebben we deze laten repareren bij Hans Balk in Arnhem. Door dit contact met de flipperwereld kregen we meer ingangen in bijvoorbeeld schema’s etc. via internet.

Wat was het uitgangspunt cq de doelstelling van het project?

Sjoerd: ‘De doelstelling was het laten zien dat industriële automatisering leuk kan zijn en ook voor spel gebruikt kan worden. Na het bestuderen van de schema’s bedachten we dat een flipperkast er uitermate geschikt voor was om dit met behulp van PLC’s en perslucht uit te voeren’.

Wat was het beschikbare budget?

Jeroen: ‘Vanuit de school was er een budget van €500. Hiervan ging €200 al op aan de aanschaf van de World Defender. Dit budget bleek al snel onvoldoende te zijn. Uiteindelijk is het budget een aantal malen aangepast omdat het resultaat ook voor langere tijd binnen de school gebruikt kan worden en hebben we €2000 aan externe kosten mogen maken. Als we de kosten meenemen van de materialen die al op school aanwezig waren dan komen we ongeveer uit op het dubbele’.

38 38

Hebben jullie nog hulp van flippertechneuten gehad?

Jeroen: ‘Toen de flipperkast opgehaald was, heeft deze een ochtend gespeeld, en is daarna defect geraakt. Op internet is vervolgens naar informatie gezocht en zo zijn we bij de Flipperwinkel terecht gekomen, deze zit hier in de buurt. Daar hebben we een aantal tips en links naar website gekregen waar we informatie over reparaties konden vinden (Marvin) en waar we schema’s konden downloaden(IPDB). De printen bleken door een lekkende batterij de MPU aangetast te hebben, waardoor ook de ROM onbruikbaar was geworden.

Toen de schema’s bekeken werden kwamen we op het idee om met perslucht en PLC’s te gaan werken.

De printen zijn nog wel gerepareerd maar uiteindelijk niet meer gebruikt en aan de Flipperwinkel verkocht. De overige, mechanische, onderdelen die niet meer gebruikt zijn liggen in een kist op school, eventueel voor toekomstige projecten.’

Wat vinden jullie docenten van het eindresultaat?

Sjoerd: ‘De docenten zijn heel blij en lovend met en over het resultaat, we hebben dan ook een extreem hoog cijfer gekregen, een 10. Volgens de docenten zijn alle mogelijkheden die erin zaten, er ook uitgehaald. Later is nog een camera toegevoegd waarmee een foto genomen word van de speler die de hoogste score haalt, de beste drie staan ook op het beeldscherm afgebeeld op een erepodium. De camera was over van een tweede project, een onderzoeksopstelling met camera’s.’

Hoe zijn jullie te werk gegaan, wat is er allemaal aangepast?

Jeroen: ‘We hebben eerst één onderdeel uitgevoerd met perslucht, toen dit goed bleek te werken zijn alle bewegende delen hiermee uitgevoerd. De lampjes trokken veel stroom, deze zijn vervangen door LED’s. Een computer stuurt de PLC’s aan en op het beeldscherm is zichtbaar welke onderdelen aangestuurd worden. Aangezien de kast vrij snel na aanschaf defect raakte, was niet helemaal bekend hoe de scores waren, dit is zelf bepaald aan de hand van de waarden op het speelveld.’

NFV Spinner Magazine, jaargang 16, nummer 2 NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Is er een overzicht van de gebruikte materialen?

Jeroen: ‘Ik kan slechts een beperkt overzicht geven van de gebruikte materialen, niet alles is namelijk destijds besteld: - 96 Push-in Leds van Conrad (kleuren wit, rood, groen, geel) - 1x 5volt Traco voeding - 1x 12volt Traco voeding - 1x 24volt Traco voeding - 1x FX0N Mitsubishi PLC - 1x rubberset voor World Defender - 1x doppenset (voor vastzetten van kunstof kapjes op speelveld) voor World Defender - 1x Lexaanplaat. (Precieze afmetingen weet ik niet, dit is 1x de grootte van een kopruit en een voor de zijkant.)

- 1x stekkerblok - 1x Creative Speakerset Inspire T3100 - 1x 18” NEC TFT scherm - 1x kabelgoot 2 meter 4 x 4 x 200 cm - 1x kabelgoot 2 meter 6 x 4 x 200 cm - 2x TL armatuur van de Praxis (voor verlichting in de kopkast en onderin) - 1x VIA Nano ITX met 512 MB RAM en voedingsmodule - 1x 20gb laptop hdd - 1x mini IDE -> IDE omzetter - 5x lampfittingen (waren stuk) - 3x flippers - 2x stekker - Hoop schroeven (ook veel hergebruikt van oude onderdelen) - Stickers (Maatwerk) - Vele meters kabel, schat enkele tientallen meters in totaal (waarvan een aantal herbruik en veel nieuw) - Schat een meter of 15 aan luchtslangen - Drukregelaar van Festo met vochtfilter - 1x Festo kleppenblok met luchtfilter en fittingen - 9x Festo cilinders, geen idee van luchtinhoud in cc - 3x Gele afdekdoppen voor bumpers.

We hebben geluiden uit de Twilight Zone flipperkast en Achmed the dead terrorist gehoord, welke geluiden hebben jullie allemaal gebruikt?

Sjoerd: ‘Voor geluiden in het speelveld is gebruik gemaakt van een soundpack van: http://www.meanrabbit.com/wavhtml/wavepage.htm en dan Meanrabbit Button Sampler.

Van de muziek weet ik niet meer van welke site deze komt.

In principe zijn 3 muziek deuntjes uit echte kasten en is 1 deuntje gebruikt uit een keygenerator voor een of andere tool.’

Wat zijn jullie eigen highscores?

Jeroen: ‘Onze eigen highscores. Pff exact weet ik het niet, maar denk zelf zo rond de 300.000 punten’.

Hoe lang hebben jullie over het project gedaan?

Sjoerd: ‘We zijn einde augustus begonnen, en waren eind januari klaar, zo’n 20 weken dus. Op de site (http://www. icadefender.nl), die overigens ook een onderdeel van het project is, laten wij de buitenwereld zien hoe de voortgang van het project is verlopen, we hebben niet alle weken een update gedaan, enkele weken zijn samengepakt omdat de voortgang minimaal was en er weinig nieuwe dingen te melden waren.

De site blijft voorlopig ook nog in de lucht, misschien dat het geheel naar een goedkoper domein verhuisd gaat worden’.

Wat gaat er nu met de ICA Defender gebeuren?

Jeroen: ‘De flipperkast is van school, en zal de komende jaren ingezet gaan worden ter promotie van de opleiding, zoals vandaag op de open dag, om leerlingen te werven. Verder zal deze beschikbaar blijven voor de leerlingen om te bespelen.

Wat er daarna mee gaat gebeuren is niet bekend, misschien worden de onderdelen weer voor een nieuw project gebruikt.

Er is een beknopte handleiding geschreven en er is een CD met de source codes gemaakt zodat er reparaties uitgevoerd kunnen worden’.

We hebben een paar potjes gespeeld, de flippers reageren iets met een vertraging, hoe komt dit?

Sjoerd: ‘We hebben een aantal onderdelen van school gekregen die we moesten gebruiken, waaronder een aantal PLC’s die de gewenste snelheid niet aankunnen, hierdoor reageren ze een fractie later. Andere (nieuwe) PLC’s hadden de kosten weer verder verhoogd en zouden sneller kunnen reageren, waardoor het spel beter zou zijn geweest’.

De flippers werken op perslucht, verliezen ze niet aan kracht of blijft de compressor de gehele tijd lopen?

Jeroen: ‘De toevoer naar de onderdelen staat afgeregeld op 5 bar, de compressor staat ingesteld op 8 bar en als deze onder de 6 bar komt, gaat deze weer lopen. Er is dus geen krachtverlies tenzij alle onderdelen binnen een korte tijd meerdere malen ingeschakeld worden, maar dit moet dan zo snel gebeuren dat dit nauwelijks zal voorkomen.

De compressor heeft een buffercapaciteit van 25 liter en dit is ruim voldoende. Er is eerst geëxperimenteerd met een 2 liter versie, maar die was duidelijk te klein. De compressor staat er trouwens naast, het is een stille versie, het geluid valt dus ook mee, het is niet storend’ .

Jullie hebben nu een compleet nieuwe besturing voor een flipperkast gemaakt, en noodgedwongen ook eigen regels bepaald. Zijn jullie nu de grondleggers voor een Nederlandse flipperfabriek?

Jeroen: ‘Dit was een leuk hobbyproject om te doen in een schoolomgeving, een complete flipperkast vanuit niets opbouwen is toch een stap te ver, daar komt veel meer bij kijken, met name op creativiteit. Dat is toch compleet anders dan de technische kant ervan. Dus toch maar niet”...

Conclusies NFV: Het team heeft een voortreffelijke prestatie geleverd. De ICA Defender speelt prima, het is even wennen aan de kleine vertraging in de reactie van de flippers. En deze zijn net iets minder krachtig dan de normale, door spoelen bekrachtigde flippers, maar alles is prima te schieten, de bal komt zonder problemen tot aan de droptarget bovenin het speelveld.

De zelf uitgedachte regels en het scoreverloop zijn ook iets anders dan we gewend zijn, de multipliers bijvoorbeeld worden bijvoorbeeld gebruikt om de scores direct te verdubbelen, verdrievoudigen of te vervijfvoudigen in plaats van de bonus.

Maar het enige wat we echt misten was dat de scores niet zichtbaar blijven na afloop van een spel, alleen de top drie scores blijven zichtbaar, met foto! Dit is echter makkelijk toe te voegen.

Ze zijn terecht trots op het eindresultaat en gezien het cijfer dat ze ervoor gekregen hebben zijn ook de docenten uitermate tevreden. Zelfs de faculteitsdirectrice kwam tijdens het gesprek nog vertellen hoe blij ze met de flipperkast was en dat deze bij verschillende evenementen, zoals het slaan van de 1e paal van een nieuw gebouw, ingezet zal gaan worden.

We gaan als flippervereniging uiteraard contact opnemen met de docenten om de flipperkast op een evenement te showen.

Wij waren onder de indruk en voorspellen dat de meeste dat zullen zijn na het zien en spelen van de ICA Defender.

We hopen dan ook als NFV deze bijzondere kast te kunnen inzetten op een evenement.

Wordt vervolgd!

NFV Spinner Magazine, jaargang 16, nummer 2 NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

39 39

Techniek: Energiebezuinigingskoorts slaat toe Ken je dat gevoel? Dat je je eigenlijk niet zo heel druk maakt om de energierekening, maar toch begint te denken dat ie misschien lager kan? Je verdient best lekker, hebt geen klagen, let ook niet echt op de kleintjes, maar toch... Of zou het komen door de aanwakkerende discussie over het milieu?

Doe je het niet voor je eigen portemonnee, dan doe je het wel voor het milieu!

Ik weet eerlijk gezegd niet wat mijn exacte beweegreden nou was, maar een tijdje terug sloeg de energiebezuinigingskoorts ook bij mij toe. Inmiddels zijn veel (230V) lampen vervangen door spaar- of ledlampen. Ook een flink energie-vretende pc die 24/7 aan stond, is vervangen door een mini-pc. En toen herinnerde ik me dat ik op internet iets had gelezen over ledlampjes voor de flipperkast...

Led-lampjes ??

Nou weet ik uit ervaring dat die led-lampen (in wat voor vorm dan ook) niet goedkoop zijn. Maar ik weet ook dat ze energiezuinig zijn, (zeer) weinig warmte afgeven, en lang meegaan. Toch leek het me wel slim om eerst ervaringen van andere flipperaars te lezen over het gebruik van de leds.

Dat werd googlen dus! Maar helaas, ik kon uiteindelijk geen duidelijke “JAAAA, dit is prachtig” of “NEEEE, niet doen” reactie vinden op het internet. Op het NFV forum wel flink wat reacties op de vraag wie ervaring had met de led-lampjes, maar geen duidelijk eind-oordeel vond ik.

Tja, wat doe je dan? Bestellen dan maar! Mocht het niet bevallen, dan kunnen altijd nog de oude lampjs er weer in.

Zo gezegd, zo gedaan: op www.medaillon.de vond ik uiteindelijk een set voor de Indiana Jones. Via de mail heb ik de lampjes besteld, waarbij ik een klein beetje een gok nam: ik betaalde vooruit. Nou doe ik dit best vaak, bestellen via het internet en vooruit betalen, maar dat gebeurt grotendeels op sites die betrouwbaar zijn. Of in ieder geval die indruk wekken. Is nog nooit fout gegaan, en deze keer gelukkig ook niet. Ik had de pech dat de kerstvakantie in de weg zat, anders had ik de lampjes sneller gehad.

Maar verder ging de levering prima.

Stefan Bergers

En het resultaat...

Uiteindelijk duurde het vervangen zo’n twee uur, en kon ik het eindresultaat gaan bekijken! Zoals ik op het NFV forum al meldde: ik flipper voornamelijk ’s avonds, in een kamer met veel (gedimde) sfeerverlichting. En dat was even wennen dus!

De gebruikte leds zijn van het type “HIER BEN IK”, dus redelijk fel. Al halverwege het eerste potje besloot ik om een aantal leds weer terug te vervangen door de normale lampen.

Want wat is het geval: de “oude” lampen vestrooien het licht heel erg, waardoor het gehele speelveld altijd redelijk verlicht is. De nieuwe led-lampen geven een vrij strakke bundel licht af, zonder de omgeving daar ook bij in het zonnetje te zetten.

Je hebt met de leds dus enorm fraai verlichte targets etc, maar het gehele speelveld is wat donkerder.

Maar wat ik al zei: het is even wennen vooral. Ik heb pas een paar potjes gespeeld met de nieuwe verlichting, dus een definitief eind-oordeel kan en wil ik ook nog niet geven. Ik heb een vermoeden dat ik misschien nog een paar leds weer ga vervangen door de oude lampen, maar niet veel. Want eigenlijk geven die leds best wel fraai licht!

En nu vraag je je natuurlijk af: wil ik die led-lampjes nou ook?

Ik kan je geen antwoord geven helaas. Het is een combinatie van factoren die je kunnen doen besluiten om ook aan zo’n Grote Lampjes Vervang Klus te beginnen. Kosten spelen daarbij ook een rol uiteraard, want ruim honderd euro voor een set lampjes (alleen het speeldveld, in de topkast is niets vervangen) is niet niks.

Enige tip die ik kan geven: ga eens kijken bij iemand die een kast heeft waar deze led-lampjes in zitten. Nog een tip: ik ken wel iemand die zo’n kast heeft ;-) Mocht je een keer willen komen kijken: mail me gerust. De deur staat niet altijd open, da’s te koud, maar eenieder die een keer wil komen kijken is uiteraard welkom.

Afijn, toen de lampjes eenmaal binnen waren, begon De Grote Vervang Klus! Eerst uiteraard de lampjes gesorteerd op type en kleur, want het IJ pakket bevat een diversiteit aan ledlichtjes. Met behulp van de bijgevoegde “bouwtekening” was het vrij eenvoudig om de lampen te vervangen. Ik deed het misschien niet helemaal op de veiligste manier, want ik verving ze terwijl de kast aan stond... Maar daar had ik een reden voor: op deze manier zag ik meteen of het nieuwe lampje het goed deed.

Tijdens het vervangen kwam ik nog voor een leuke uitdaging te staan: ik had het mini-playfield van mijn Indiana Jones nog nooit los gehad, wist eigenlijk niet eens hoe dat moest... Maar één goede blik op de juiste plek leerde me dit al snel. Dus ook (bijna) alle lampjes onder het mini-pf konden vervangen worden. Dit laatste was nog de meest lastige klus trouwens, want de lampjes zitten daar goed verstopt.

40

NFV Spinner Magazine, jaargang 16, 17, nummer 2 1

40

Oja: voor de nieuwsgierigen die zich nu nog afvragen hoeveel energie ik nu bespaar (daar begon het tenslotte mee...): met de oude lampen verbruikte de IJ in ongebruikte toestand (maar wel aan uiteraard) ca 200 watt. Na plaatsing van de led lampjes is dat gedaald tot ca 130 watt. Een besparing van zoâ&#x20AC;&#x2122;n 35% dus, dat vind ik zelf best de moeite. Het verbruikte piekvermogen is ook met ca 70 watt gedaald. Toegegeven, het kan niet tippen aan de besparing die ik met mijn nieuwe (24/7 aan staande) pc doe (van 200 naar 12 watt), maar toch, ik vind het lonen.

Al met al denk ik zelf een goede, leuke en ook zinnige aanpassing aan mijn Indy gedaan te hebben. Nu wordt het weer tijd voor een nieuwe high-score!

Stefan Belgers Harderwijk Email: stefan@belgers.com

Barry Stolp stuurde twee flipper gerelateerde afbeeldingen op. Allereerst de voorkant van een boek met daarop een mannetjes wat op een flipperkast speelt.

En een tekening van President Lincoln die een zeer oude variant van pinball speelt.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

41

Techniek: Reanimatie van een Space Shuttle (deel II)

Richard Baan

Richard Baan heeft zich onlangs ontfermt over een aan de NFV gedoneerde Space Shuttle (Williams, 1984). In de vorige Spinner was al te lezen hoe hij begonnen is.

Hieronder het vervolg...

Nadat de kast eenmaal werkte wilde ik even een aantal spelletjes spelen, want je moet de kast een beetje leren kennen om hem goed af te stellen, nietwaar? Helaas, ik kon geen spel afdrukken, de startknop was stuk. Maar de flippers deden het ook tijdens game-over dus ik heb hem tóch gespeeld. Lekker puh. Hij speelde voor geen meter, de flippers waren niet krachtig en haalde de ramp nog maar net.

Ik heb eerst maar eens de flippers uit elkaar gehaald terwijl mijn vrouw de lampjes aan de onderkant van het speelveld onder handen nam. De End-of-Stroke (EOS) contacten van de flippers waren erg ingebrand, en van één flipper hing het contactpuntje zelfs los aan het blad. Geen wonder dat de flipper wat te wensen over liet. Wonder boven wonder waren de flipper-plungers en de coilstop als nieuw. Ik heb er nieuwe EOS contacten op gezet en de kast speelt weer als een tierelier. Alleen dus ook tijdens game-over. Ach, nieuwigheid…

Een spel afgedrukt Voordat er een spel kan worden afgedrukt moeten er credits op staan. Maar ook die contacten deden niets. Op de CPU bleken 2 transistortjes defect te zijn. Die heb ik vervangen en de kast herkende de switches weer. Tevens heb ik U7 vervangen, dat was de oorzaak van het continu aangetrokken zijn van de special solenoids. Of eigenlijk 4 stuks: 2 bumpers, een slingshot en een flipperrelais. Verklaart ook waarom ik tijdens game-over kon flipperen.

Foutcode 7 Na vele spelletjes gespeeld te hebben is de kast helaas uitgevallen. Hij wilde sindsdien ook niet meer opstarten.

Foutcode 7, dat had ik al eerder gezien, maar nog niet echt aandacht aan besteed. In het boek staat deze code er niet bij. Gelukkig is er zo iets als het world wide web waar nog wel eea. te vinden is. De 12V zou missen. Dat klopt: de 12V was nog geen 9V, duidelijk wat aan de lage kant. Ik heb de brugcel en de elko vervangen van het voedingscircuit, et voilà: de kast deed het weer. Het vervangen van een brugcel en de bijbehorende elko is immers een standaard oplossing voor spontaan uitvallende kasten.

De lampjes Na de kast een paar spelletjes gespeeld te hebben viel me op dat het Multiball-lampje knipperde terwijl er geen bal gelocked was. Vreemd, dat heeft het namelijk wel goed gedaan.

Even opletten welke lampjes aan zijn, dat kan later handige informatie zijn. Het leek er op dat deze meeging met de linker lock. Tevens deden de Tilt, Game over en Match vervelend in de kop. Vreemd…

In het schema van de lampmatrix zitten ze naast elkaar; het leek er op dat kolom 1 mee ging als kolom 2 werd aangestuurd. Na een poosje werd het erger: alle lampen gingen fel branden en ik heb de kast maar z.s.m. uit gezet.

Balen zeg! De transistor van kolom 1 bleek defect te zijn en de aansturing daarvan. Dat IC’tje bestuurde 4 kolommen en die werden nu continu aangestuurd.

Een duidelijk aanwezige bel De Space Shuttle heeft geen knocker, dus bij een replay krijg je geen “pok” te horen. In plaats daarvan heeft hij een bel.

Daar was de draad van doorgeknipt, die was er zo weer aan gezet. De reden die de vorige eigenaar de kniptang heeft doen pakken was mij ook wel duidelijk: die bel is duidelijk “aanwezig” tijdens het spel. Niet alleen bij een replay, maar ook bij een rampschot enzo. Ik heb de draad met een kroonsteentje verbonden met de bel. Dan kan de vereniging besluiten de bel aan te sluiten bij een evenement, maar een thuisgebruiker kan er voor kiezen zijn buren te vriend te houden.

42

Hij is nu af, er moeten nog 2 displays in, die zal ik binnenkort van Erwin Bouma krijgen. Tof van hem: hij geeft belangeloos zijn displays aan de NFV en komt ze vervolgens nog brengen ook.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Speluitleg Het is een kast uit 1984 (24 jaar oud), en je moet daarbij denken dat ook het spel dus 24 jaar oud is. Een vergelijk met een Lord of the Rings die 1 kamer verder staat is dus niet terecht. Voor die tijd vind ik het een hele aardige kast.

Superflitsend, met gadgets (een Space Shuttle-model), een ramp en met spraak. Voor die tijd niet uitzonderlijk, maar ook zeker niet gewoon.

U-S-A lanes Als je lanceert komt de bal bij de lanes, met daaronder 3 bumpers waar de bal een redelijke tijd kan rondstuiteren. USA levert een bonus-X op. Deze gaat tot 7x, en geeft daarna een extra ball lit.

Ramp Naast de bumpers een ramp met een droptarget er voor. Staat het target omhoog kun je de ramp niet schieten. Naast de middelste ramp is nog een klein rampje waar de bal tegen een target aan knalt en weer terug rolt.

Schiet het target om, dan gaat â&#x20AC;&#x153;Stop & scoreâ&#x20AC;? branden, een oplopende score. Op het moment dat je over de ramp schiet krijg je de waarde waar hij dan op staat. Na verloop van tijd komt het droptarget weer omhoog. Schiet je over de ramp dan komt tussen de flippers een up-post omhoog.

Multiball Links en rechts een lock, als er geen bal in ligt kun je locken.

Ligt er wel een bal in kun je over de ramp schieten voor multiball. Lock je er ĂŠĂŠn kun je kiezen voor een 2-ball MB, of een 2e locken. Heb je er 2 gelocked, en schiet je over de ramp krijg je een MB van 3 ballen. Tijdens multiball blijft de â&#x20AC;&#x153;Stop & scoreâ&#x20AC;? veel langer actief, volgens mij continu.

3-bank droptargets / spinner Tussen de ramps is een 3-bank droptarget bank en een spinner, die bij de lanes uitkomt. De droptargets zorgen dat de spinner meer waard wordt, en opent de â&#x20AC;&#x153;airlockâ&#x20AC;?: een gate bij de rechter outlane. De spinner waarde begint bij 1000, en kan oplopen tot 7000, daarna een extra ball lit.

Tactiek De meeste punten zijn denk ik te behalen door eerst te locken, dan multiball te schieten. Dan de ballen zoveel mogelijk over de ramp en door de spinner te jassen. De spinner wordt dan goed gebruikt, en de ballen zijn een poosje uit beeld tijdens multiball. Met de overige bal kun je dan gericht schieten op de â&#x20AC;&#x153;Stop & scoreâ&#x20AC;?.

Shuttle targets Voor de ramps zijn 2x 3 targets en voor de ramp-entrance een droptarget. Schiet ze allemaal en je krijgt de Shuttle-value.

De kast kiest random een waarde, en zodra de kleine ramp is geschoten wordt er opnieuw een random waarde gekozen. De waarden lopen uiteen van 20k tot 100k, en van light outlanes tot extra ball en special.

Ik vind het wel een leuke kast voor zijn tijd. Hij heeft al aardig wat lichteffecten met flitsers, al dan niet gecombineerd met het uitschakelen van de GI, en gilt zelfs â&#x20AC;&#x153;Aaaaahhhhhâ&#x20AC;? als de Shuttle value wordt gewijzigd als deze juist op extra ball of special staat (dĂĄt was immers niet de bedoeling)â&#x20AC;Ś GeĂŻnteresseerden kunnen zien hoe de Space Shuttle is gereanimeerd op mijn website: www.pinball.beautyvof.com.

(advertentie)

-!8#!2% IS EEN ADEQUAAT mEXIBEL EN BETROUWBAAR AUTOMATISERINGSBEDRIJF /NS DIENSTENPAKKET BESTAAT UIT

)NFRASTRUCTUUR .ETWERKEN (ARDWARE 3OFTWARE -AATWERK !PPLICATIES 7EBSITES $ETACHERING

%EN GOEDE BEDRIJFS AUTOMATISERING VRAAGT OM EEN GRONDIGE AANPAK

0IETER ,IEFTINCKWEG (8 :AANDAM TEL s INFO MAXCARE NL s WWW MAXCARE NL

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

43

Mijn eigen flipperkast maken: Book of Kells Deel 5: Lichteffecten December 2005, in de donkere dagen voor kerst lekker met de flipperkast bezig. Midden in de nacht werd ik een keer wakker en herinnerde mij een probleem met de Xenon die ik jáááááááááren geleden heb gehad.

Enerzijds knap irritant, want dat ging malen in mijn hoofd en ik kon toen niet meer slapen. Anderzijds wel een goed idee. Ik ben er maar uit gegaan en heb boven alle ideeën opgeschreven. De dag erop zat ik achter de PC om alles uit te proberen.

Xenon De Xenon had een keer een kapotte brugcel. En toen werden alle feature lamps opeens half zo fel. Alles werkte nog wel, maar de lampjes waren wat minder fel. Wat er namelijk gebeurde met de Xenon was dat de brugcel een AC spanning doorliet, en niet meer de AC gelijkrichtte (tot een pulserende DC, allemaal positieve halve sinusjes dus). Hierdoor werden de thyristoren alleen in de positieve helft van de sinus aangestuurd. Of eigenlijk werden ze wel aangestuurd, ze wilden alleen niet geleiden. De spanning was immers negatief.

Dat gaf mij het idee om de feature lamps te dimmen. Door de lampjes elke halve sinus aan te sturen brandt hij op volle sterkte. Doe ik de aansturing iets anders, namelijk door om en om elke halve sinus aan te sturen brandt hij half zo fel. Hij gaat dan aan-uit-aan-uit-aan-uit etc. Maar dat gaat zo snel dat het menselijk oog dat niet waar kan nemen. Een beetje vergelijkbaar met een film: de beeldjes gaan te snel voor het oog en dus lijkt het een vloeiende beweging.

Ik kan ze nu in 4 verschillende sterktes aan sturen. Meer kan niet omdat je het dan wel gaat zien: het lampje is dan langer uit dan aan en dat ga je zien als flikkering. Ik heb de lampjes van een Revenge from Mars bekeken en de flikkering die je daar ziet zie ik hier ook op de minste sterkte. Heel best acceptabel.

Richard Baan

Lichtsterkte Met alleen die aansturing ben ik er nog niet. Het geval wil namelijk dat de groene led 700 millicandela (mcd) geeft aan verlichtingssterkte als ik er 20mA aan stroom doorheen jas. En de rode en de blauwe maar 300. Dat kan wel gecompenseerd worden door een groter weerstandje te kiezen voor de groene.

Maar licht gaat kwadratisch met de stroom. Dat wil zeggen dat als je uitgaat van volle sterkte (100%) met 20mA dat je met de eerste 5 mA al op 50% van de lichtsterkte zit. Elke verdubbeling van lichtsterkte gaat 4x zoveel stroom kosten.

An sich geen probleem, maar ik moet het wel goed kunnen regelen.

Mosfets Ik heb een oplossing gevonden in mosfets. Dat zijn spanningsgestuurde transistors die doorgaans gebruikt worden als schakelaar. Ze worden bijvoorbeeld gebruikt om spoelen mee aan te sturen.

Maar het geval wil dat de weerstand in een mosfet afhankelijk is van de spanning op de gate. Dus als ik nu de spanning digitaal aan weet te sturen, bijvoorbeeld door zo’n digitaal potmetertje….. En dan daarmee 6 groepen leds aanstuur.

Dat is mooi: dan maak ik 6 groepen in de kop, en diezelfde 6 in het speelveld. Een boogschutter op het speelveld zowel als in de kop die geel wordt, terwijl de draak in de kop en die op het speelveld rood worden. Daar kan ik wel wat mee.

Elke led afzonderlijk Het zou natuurlijk nog mooier zijn om elke led afzonderlijk aan te kunnen sturen. Wat een lichteffecten zou je daarmee kunnen maken. Zie de kast helemaal uit staan, langzaam aan rood worden, dan vanuit het midden via oranje geel worden om over te gaan naar groen en via paars naar blauw.

Geweldig!

Maar dan moet ik wel een goedkope manier vinden om 225 kleuren verdeeld over 75 leds aan te sturen. Na een hele poos gezocht te hebben kwam ik op een TDA 8444 IC. Dat is een

Stel je eens voor: een hele lane vol met lampjes die allemaal op minimale sterkte branden en 1 felle, die van onder naar boven loopt om aan te geven dat de lane geschoten moet worden.

Aansturing RGB-leds Hoe zat dat ook al weer met die ledjes? Dat waren 3 leds in één behuizing: een rode, groene en een blauwe. En door de stroom door die leds te regelen kun je kleuren mengen. Dus een rode op volle sterkte en een blauwe op halve sterkte geeft een roodachtig paars. Goed. En hoe ga ik dat doen? Een potmetertje misschien? Die moet dan wel aan te sturen zijn door de PC. Die zijn er overigens wel: potmeters die digitaal aan te sturen zijn. Conrad heeft ze, en ze kosten een euro of 5. Keer 75 leds, keer 3 kleuren….. Hmmm. Niet echt een optie. Misschien kan ik de ledjes indelen in groepen, en dan per groep aansturen.

Maar dan wordt de stroom wel veel groter die door de potmeter wordt gestuurd.

44

IC’tje waar 8 DAC’s in zitten. Een DAC (Digitaal naar Analoog Converter) geeft aan de uitgang een variabele spanning afhankelijk van de door de PC geprogrammeerde waarde.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Dit IC is 6-bit. Ik heb in de PC 6 bitjes nodig om tot 64 te tellen. Dat wil dus zeggen dat ik de waarde in 64 stapjes kan aangeven. Met die 6 bitjes kan ik dus een bepaalde spanning elke keer 1/64 deel opkrikken. Als ik 0 aangeef is dat de minimale spanning en als ik 64 opgeef de maximale spanning.

Elke tussenliggende waarde is naar rato verdeeld.

En ik heb een maximum spanning aangegeven aan de DAC’s.

Dat maximum ga ik instellen op het punt dat de leds voor het gevoel niet echt feller meer worden als ik er stapjes bij doe.

Wat een geklooi!

Ik knoop dus de uitgang van het IC aan de gate van de mosfet, en die regelt de stroom door de led. De PC stuurt het IC serieel aan. Dat wil zeggen dat de nulletjes en eentjes achter elkaar aan naar het IC worden gezonden.

Te weinig stapjes Toen kwamen er 2 uitdagingen: ten eerste bleek de mosfet pas na ongeveer anderhalve volt te gaan geleiden. De eerste 28 stapjes had ik nodig om bij 1,5V te komen terwijl de led niets deed, die waren dus al nutteloos. Ten tweede de lichtsterkte die zich kwadratisch verhoudt met de stroom. Vanaf de 28e tot de 40e stap had ik iets aan, daarna kostte het heel veel stapjes om het ledje maar een beetje feller te laten branden.

Ik heb nu een –1,2V voeding aan de leds geknoopt (regelbaar, dan kan ik hem later preciezer instellen) zodat de min verschoven ligt tov. de ground. Op die manier “overbrug” ik de eerste anderhalve volt. Bij het eerste stapje wordt er al een spanningsverschil van 1,2V op de gate gezet. Scheelt al een boel stapjes.

NIEUW!

A ngen in US

De eerste attractmode De testopstelling gaf mij de gelegenheid om de attractmode maar eens te gaan programmeren met het test-ledje in de bumper.

Ik heb de leds eerst langzaamaan van uit naar rood laten gaan, dan weer terug uit, dan ook blauw en groen op die manier laten “pulseren”.

Dan zwelt rood weer aan en gaat geleidelijk via roze en paars naar blauw, via blauwgroen naar groen, en via geel weer naar rood om vervolgens weer uit te gaan.

Schitterend hoor. Ik kan bijna niet wachten om mijn hele kast zo te zien. Dat lijkt me een van de leukste dingen: lichteffecten programmeren.

Ik denk dat ik binnenkort maar eens een eerste whiteboardje in elkaar moet gaan zetten……..

(advertentie)

er betali d r o y e n o m USA - postadres uits-land D n e n in b rvice - ophaalse worldwide n e g n li ta e d - paypalb g Duitslan in lv o s m le b - EBAY pro

www.huifkar.de

De slimme eBay kruiwagen voor Duitsland, België en Nederland NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

45

De techniek staat voor niets: Schema’s lezen

Richard Baan

Indiana Jones the Pinball Adventure, leuke kast. Overigens niet de enige die “Pinball Adventure” als onderschrift heeft, Space Shuttle heeft het ook had ik laatst ergens gezien. Maargoed, ik ga eens een spel spelen op de Indy. Bij het opstarten geeft hij echter een foutmelding, en in het menu geeft hij aan wat er mis is: “Error Idol bad, check switches / motor”.

Nou, dat is leuk zeg! Heb je een Indy, doet hij het niet. En nu?

Hoe kom ik daar achter? Ik heb er een boek bij maar al die schema’s, een boel lijntjes in een heel dik boek, en onder het speelveld een boel draadjes waar een normaal mens geen wijs uit kan worden.

Hoe begin je?

Logisch nadenken, de kast geeft al aan dat het Idol “bad” is.

Het idol is de ball-lock, aan de rechterkant van het speelveld.

Boven het aanzicht van het opto-printje in het boek en onder een foto: Zoek de verschillen! Als het goed is zijn die er niet, maar in dit geval zijn de connectors bovenin (J5, 6 en 7) niet gebruikt, en dus zitten ze niet op het printje. Dat was waarschijnlijk wat goedkoper…

Even het speelveld omhoog, kijken of er losse connectors zijn.

Hmmm. Wat een boel draadjes zeg…. Dan maar eens in het boek kijken. Het boek bestaat uit 3 delen bij deze kast, en in deel 3 staan de schema’s van de hele kast. De kast gaf al aan: “check switches / motor”. De motor werd wel aangestuurd, die zag ik draaien, maar kennelijk verwacht de kast de switches te zien als de motor draait, maar dat is niet gebeurd. Welke switches het om gaat kun je zien op het switchlocationsschema: een plattegrond van het speelveld die aangeeft waar de switches zitten.

Het blijken switches 91, 92 en 93 te zijn. Wheel position 1, 2 en 3, niet de meest logische benaming.

Je ziet er een IC op zitten: U1, het is dat zwarte doosje met die pootjes: net een spinnetje. IC’s worden aangeduid met de letter U (van “Unknown”: je weet nooit wat er in zit…) 4 diodes (met code D): D1 t/m 4, elke switch is uitgevoerd met dioden omdat deze in een matrix zitten, zo ook de opto’s: die zitten op dit printje. En wat weerstanden. Deze worden aangeduid met R: in dit geval R1 t/m R14. En een condensator noemen we C. Switchmatrix De switchmatrix is op de laatste pagina van het boek gedrukt, en geeft informatie over hoe de switches zijn aangesloten.

Zoals gezegd zijn ook opto’s switches die in de matrix zitten.

Een matrix bestaat uit kolommen en rijen. Nu hebben de programmeurs het programma zo geschreven dat de kast weet welke switch het betreft afhankelijk van in welke kolom en rij deze aangesloten zit. Laten we de “Wheel positions” eens opzoeken: switches 91, 92 en 93.

Switch 93 zit in kolom 9 en rij 3. Handig…

Opto’s De betreffende switches zijn opto’s: switches die met licht werken. Dat wordt dus aangestuurd door een printje: een “Opto PCB”. PCB staat voor printed circuit board: een “printje” in Plain-Dutch…

46

Je kunt in de switchmatrix verschillende gegevens halen zoals welke kolom en rij het betreft, maar ook de draadkleuren, connectors en zelfs welk IC’tje hem aanstuurt of uitleest in de kop.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

J2, 3 en 4 zijn connectors die naar de opto’s gaan: de daadwerkelijke switches bij de Idol dus.

Ook hoe de diode aangesloten moet zijn. De diode heeft de “niet-band” kant aan de witte draad, en de “band”- kant aan de groene (of paars in dit geval…) De band van een diode is het streepje. Dit streepje geeft de stroomrichting aan, het is dus erg belangrijk dat deze goed zit.

De rijen hebben witte draadkleuren met een dunnere andere kleur, de kolommen precies het zelfde, maar groen.

De uitzondering die de regel bevestigt is juist hier aan de orde: we hebben hier te maken met een paarse draad: Paars/wit om precies te zijn. Dit komt omdat het kolom 9 is: een “extra” kolom; doorgaans heeft een switchmatrix maar 8 kolommen namelijk. Indiana Jones heeft zoveel contactjes dat er een 9e kolom nodig is.

Laat maar eens zien dan

Overzicht Hoe heb je nu overzicht op al deze informatie wat ingrijpt op zoveel schema’s en ook nog op verschillende pagina’s, met ook nog specifieke dingen die “alleen maar” bij deze kast voorkomen? Ook daar zijn schema’s voor bedacht. Juist alle specifieke zaken kun je op die manier mooi duidelijk overbrengen.

Op dit schema zie je dat de 9e kolom wordt aangestuurd door een extra printje in de kop. Vanaf daar gaat de paars/witte draad voor de kolom naar de aanstuurprint van de opto’s. Deze komt ook inderdaad uit op J1. De rijen (wit met een dunnere kleur) gaan wel naar de CPU, zoals elke switch. Op dit schema zie je ook dat de opto’s op J2, 3 en 4 zitten aangesloten. Ook netjes met draadkleuren er bij.

(advertentie)

HET SPEELAUTOMATEN ARCHIEF

Ruil, in- en verkoop van:

Kijk: op deze foto is duidelijk te zien dat de draden inderdaad die kleuren hebben. Het klopt dus… (en wel als een bus). Ze zitten op connector J1 van het printje. Hierop zitten de draden naar de kop: de 12V komt hier op (want elektronica heeft nu eenmaal spanning nodig, anders doet ‘ie het niet) maar ook de switch rijen en kolom.

FLYERS serviceboeken, schema’s, bondsbladen, boeken enz. over flippers, jukeboxen etc.

Inlichtingen: HET SPEELAUTOMATEN ARCHIEF

Klaas Boomsma

Tel/Fax: 058 213 9054 (na 19:00 uur)

Mobiel: 06 22 07 64 24

E-mail: flipperklaas@chello.nl

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

47

Opto PCB Als laatste de opto-PCB zelf. Ook daar is een schema van.

En ook daar vind je alle informatie terug. Draadkleuren, connectors, alles…

Allemaal netjes in een iets andere opmaak, maar het staat er allemaal. En als je goed kijkt kun je alles ook weer herkennen en terugvinden. De 4 diodes, de weerstanden, de condensator en het IC. Leuk hoor, het blijkt allemaal weer te kloppen.

Schema’s Feitelijk heb je van elke print een schema, en diverse schema’s hoe deze printen onderling verbonden zijn. Dus van de CPU tot het driverbord, van de opto-print tot de switchmatrix, een plattegrond waar alles zit. Je kan het zo gek niet bedenken of het staat op tekening.

Je moet het alleen even herkennen: een vierkant stelt een print voor en elk component heeft een symbool. Een zigzagsymbool is een weerstand, een pijl met een verticale lijn een diode. Maar als je dat eenmaal door hebt: die symbolen worden op elk schema weer gebruikt: een weerstand is altijd een zigzag-symbool.

Lees het boek maar eens door, vergelijk met wat je in de kast ziet en kijk eens of je de componenten kan herkennen.

NFV Technische Commissie Flipperkast defect??

Hoe sluit je een nieuwe spoel aan??

Hoe check ik of de opto’s goed zijn??

Technische vragen die leden van de NFV kunnen stellen aan de Technische Commissie.

De Technische Commissie wil NFV-leden helpen die zelf het initiatief hebben genomen om iets aan hun kast te gaan doen, maar met een technisch probleem zitten waardoor ze niet verder kunnen.

Eric Bartels is in principe altijd bereikbaar op zijn mobiel. Bel hem echter bij voorkeur niet op ‘onchristelijke’ tijden (na 22:00 of op zon- en feestdagen).

Of mensen die wel willen maar misschien niet weten waar ze moeten beginnen: de T.C. biedt hulp. Vragen kunnen zowel schriftelijk als telefonisch gesteld worden.

Gert-Jan de Haan Eric Bartels Telefoon

Telefoon 06-27456890 of 06-53520486 058-2661514

Verwacht geen kant en klare oplossingen, Eric en GertJan zullen je een stap op weg helpen zodat je zelf weer verder kan. Bel s.v.p. alleen op de aangegeven dagen en tijden. E-mailen kan natuurlijk altijd.

Maandag & Vrijdagavond

(19:00-21:30)

E-mail

info@technoplay.nl

(advertentie)

48

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Dinsdag &

Donderdagavond (19:00-21:30)

E-mail comrep@wanadoo.nl

Creatief met flippers: Mini flipperkasten bouwen

Sascha Voskuil

en vastplakken, het diplay schuin naar voren vouwen (-135°) zie kleine tekening op de bouwplaat. Het witte vlak 90° tov. de achterkant vouwen en de lipjes vastplakken aan de binnenzijkanten van het kabinet.

Op 1 februari 2008 startte George Bulte op het NFVforum met een nieuwe discussie. In dit topic toonde hij een tweetal mini-flipperkasten (“Attack from Mars” en “Medieval Madness”) die op de foto’s stonden te pronken op een schaal van 1:15. Er kwamen meteen een aantal positieve reacties en -enthousiast als ik ben- begon ik te tekenen en op internet te zoeken naar geschikte plaatjes om te gebruiken voor het ontwerp.

Snel stonden er een paar andere ontwerpen op het forum zoals de “Centaur” van Gerard, een “Junk Yard” van/via Oscar, “Cirqus Voltaire” (onderwerp van dit artikel) en een zeer knappe “Black Hole”. Dit alles vroeg om een vervolg in de Spinner en zie hier: de 1e bouwplaat voor het in elkaar knutselen van uw eerste mini flipperkast. Voordat je nu gelijk met een botte schaar aanvalt op de bouwplaat, lees eerst even geheel de volgende beschrijving door.

Benodigdheden : Lijm / mes + snijplank + liniaal / evt. schaar / dun transparant plastic voor de ruit / Beschrijving / vouwinstruktie: Beginnen met het heel licht insnijden van alle vouwranden voordat de onderdelen eruitgesneden worden, ze zijn te herkennen aan de stippellijn. Probeer het op een ander stuk papier om te zien hoe hard / zacht je moet snijden zodat je het papier makkelijk kunt vouwen zonder het in tweeën te snijden. Plakband staat immers niet bij de benodigdheden.

De buitenkant van kabinet-rand “B” uitsnijden, vouwen op de stippellijn en dan pas de binnenkant samen met de apron “A” uitsnijden.

De flipperkastpoten “P” kun je voor de stevigheid eerst in z’n geheel ruim uitknippen, beplakken aan de achterkant met papier, laten drogen en dan pas van elkaar losknippen / snijden en vouwen. Alle resterende onderdelen kunnen nu ook uitgesneden worden.

Het Kabinet “K” voorvouwen en weer vlakmaken. 2x de zwarte flap “K1” aan de binnenkant vastlijmen en het laatste stukje witte strip weer naar buiten vouwen, daar wordt later het speelveld op vastgemaakt. “K2” is de rand waar de lockbar zit en zorgt voor wat stevigheid aan de voorkant. Het 1e gedeelte in een hoek van 90° tov de voorkant vouwen, het 2e gedeelte geheel omvouwen (180°) en de laatste 2 mm weer terug (-90°). zie kleine tekening op de bouwplaat. Het geheel lijmen “K3” en “K4” kunnen nu ook gelijmd worden. Bij “K5” eerst de lichtgrijze strip onder het witte vlak 180° vouwen

De Kop “H” voorvouwen en weer vlak maken. 2x de zwarte flap “H1” 180° vouwen en lijmen tussen de aangegeven pijlen die op de bouwplaat staan. Tussen het onderste gedeelte van “H1” en “H2”, dus onder het Bally logo mag je straks plakrand “H3” friemelen.

Nu zijn er 3 vouwranden vlak bij elkaar, dat is het gedeelte van de bovenkant van de kop t/m de kopruit, links van de kop op de bouwplaat staat een zijaanzicht hoe het moet worden. Dus bovenkant kop horizontaal, 1e rand schuin naar binnen, 2e rand horizontaal naar binnen en de kopruit vertikaal naar beneden terugvouwen. Deze vorm erin maken en plak nu eerst de plakrand van “H2” vast.

Het is niet nodig om de plakranden “H3” en “H5” te lijmen maar het maakt het wel sterker. Probeer eerst de kop droog in elkaar te vouwen om te zien hoe alles inelkaar valt, vooral hoe “H3” tussen “H1” en “H2” zit. Smeer “H4” en eventueel “H3” + “H5” in met lijm en vouw de kop rondom in elkaar.

Het Speelveld “S”: de 3 donkere zijkanten omhoogvouwen en de plakranden vastlijmen. Bij de Apron “A” alle 6 zijkant-stukken naar beneden vouwen en de plakranden vastlijmen. Apron vastlijmen op het speelveld op een geschikte plek. Het speelveld kan nu in het kabinet gelijmd worden, tussen de apron en de voorkant van het kabinet ongeveer 5mm houden (=1mm tussen “K2” en apron).

Kabinet-rand “B” is als het goed is al een beetje gevouwen.

Aan de achterzijde een stukje transparant plastic van 37 x 78 x 0,2 mm. plakken. De lengte en breedte onder voorbehoud omdat ik niet zeker weet of het bij de drukker op schaal blijft.

Vervolgens de rand over het kabinet heenplakken.

De kop op het kabinet plakken, de 2 scharnieren “J” onder de kop tegen het kabinet en als laatste de 4 poten “L”.

Veel succes en aan de slag nu. Dit wordt vast vervolgd tip: Maak een foto van je knutselwerk en post hem op het forum http://www.nfvpinball.com/forum/p_message. php?messageid=73809 Speciale dank aan George Bulte voor de aanzet en Gerard van de Sanden die me genoeg wist te pushen om door te gaan. ;-)

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

49

Verslag: Boxing Avond Flipperen (BAF9)

Bart Bremen

In Spinner 1 van 2007 werd al geschreven over de B…. Avonden Flipperen (kortweg BAF) welke door Team Dordt met regelmaat worden georganiseerd. Op 19 januari 2008 stond BAF 9 op de agenda. Bart Nremen schreef voor de Spinner het volgende verslag.

BAF: een flipperwedstijd maar dan anders!

Zaterdag 19 januari 2008 vertrok een select groepje vanuit het onderste puntje van Limburg richting Zwijndrecht. Onder hen bevonden zich enkele coryfeeën uit de vaderlandse flippercompetitie, zoals oud Belgisch kampioen Roger Wijnands en de op dat moment regerende BAF kampioen Taco Wouters.

Roger draait als een professionele chauffeur de autobaan op terwijl Ralph en Taco als volleerde goochelaars diverse bierflesjes uit hun tas weten te toveren :) Het belooft een ouderwets gezellige BAF-avond te worden.

Bij aankomst worden we hartelijk begroet door het BAF team en zodra er aan de kleine financiële verplichting is voldaan, gaan we snel de hoofdzaal in. Tsjonge, tsjonge wat hebben deze jongens de zaakjes goed voor elkaar, een collectie om je vingers bij af te likken. Ik zal je de kastenlijst besparen maar 17 Bally/Willliams toppers als wedstrijdkasten. En aangezien “BAF” deze keer synoniem stond voor Boxing Avond Flipperen, hadden ze nog een extra wapen om in de strijd te gooien namelijk wedstrijdkast nummer 18: de Klassieke kermis boksbal!!!!

Vanaf 20 december 2007 kon er ingeschreven worden en aangezien het bij BAF 8 iets drukker was dan verwacht, is er deze keer voor gekozen om het aantal inschrijvingen tot maximaal 50 flipperliefhebbers te beperken. Dit zorgde voor een leuke sfeer en genoeg ruimte om te kunnen flipperen of socializen. Alle deelnemers moesten vooraf hun favoriete opkomstnummer doorgeven, al deze nummers zorgden voor de muzikale omlijsting van de avond. Dit leverde naast enkele geijkte nummers als “Eye of the tiger” en de theme van Rocky ook een paar verrassende combinaties op. Wat te denken van Geer van Sanden met als intro nummer “Dirty” en erelid Ad Jonkers met “Zeven dagen lang” van de Veulpoepers!

50

Tijdens de voorrondes werd iedere speler ingedeeld in een poule. Elke poule had 4 kasten waarop gespeeld moest worden. Je kon in je eentje spelen of ervoor kiezen om met meerdere spelers op één kast te spelen. Deze laatste vorm van spelen heeft mijn voorkeur en we hadden al gauw een teampje gevormd, samen met Ralph Beckers en Norbert Broman. Toen de wedstrijd eenmaal gestart was bleek de stoppenkast helaas niet opgewassen tegen al het flippergeweld, waardoor de spanning tot tweemaal toe uitviel en enkele potjes opnieuw gespeeld moesten worden.

Dit probleem werd echter gauw verholpen en zonder gemor werden de potjes opnieuw gespeeld. Dit voorval benadrukt voor mij de grote kracht van een BAF-avond, de wedstrijd is belangrijk maar dit mag niet ten koste gaan van de goede sfeer en gezelligheid. Uiteindelijk waren alle voorronde potjes gespeeld en bleek ik me net niet gekwalificeerd te hebben. Dit bleek uiteindelijk geen ramp te zijn aangezien ik me prima amuseerde met de boksbal en de inhoud van de ijskast ;)

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Richard van Tienen eindigde uiteindelijk op een verdienstelijke 3e plaats, waardoor de finale “uitgevochten” moest worden tussen regerend kampioen Taco “Burrito” Wouters en René “Goedemoggel” van Gool. De spanning steeg met de minuut tot er plots uit het niets een vrolijke maar onaantrekkelijke Ronde Miss voorbij kwam gelopen. Iedereen was ervan overtuigd dat het een man was, alleen Mark Heine twijfelde hieraan;) De opkomst muziek knalde uit de speakers waarna beide kemphanen als professionele bokser inclusief badjas en bokshandschoenen de arena betraden. De sportieve rivaliteit tussen de beide kemphanen bereikte bijna een kookpunt, ware het niet dat scheidsrechter Geer, alles in goede banen wist te leiden.

De finale bestond uit twee rondes, ronde 1, wie slaat het hardste op de boksbal. (om te bepalen wie als eerste moest starten op de wedstrijdkast). En ronde 2: de uiteindelijke finale op de flipperkast. Ronde 1 werd glansrijk gewonnen door René “Goedemoggel” van Gool, waardoor Taco als eerste moest starten op de uiteindelijke wedstrijdflipperkast. Waar Taco een lichtgewicht bleek te zijn bij het boksen, blijkt hij een zwaargewicht in de kunst van het flipperen. Na een spannende wedstrijd kwam Taco uiteindelijk als winnaar uit de bus, waardoor hij voor de 3e keer op rij BAF-kampioen werd, waardoor de prijs weer mee terug naar Limburg kon worden genomen.

Tijdens de afterparty ging het dak er compleet af, en alle aanwezigen onderstreepten hun waardering voor team BAF in de vorm van een serenade met de gevatte tekst: BAF IS OKAY OLÉ OLÉ!!!! De karaoke set werd van zolder gehaald en Gerard van de Sanden liet zijn vocale talent zien. Het duurde dan ook niet lang of iedereen zong en danste mee. Barry en een ander “niet nader te noemen” individu, kregen de kolder in hun kop en begonnen te strippen. In eerste instantie leek dit een leuk idee maar dit was misschien toch niet zo verstandig.

Een oplettende fotograaf en het gebruiksgemak van internet tegenwoordig, gooide de dag erna een kleine smet op het gebeuren. De regel: ‘Wat gebeurt bij BAF, blijft bij BAF’, werd duidelijk niet gehandhaafd :)

Dutch Pinball Team prolongeert Europese flippertitel Brenn Oosterbaan 2e in hoofdwedstrijd Het Dutch Pinball Team heeft tijdens het European Pinball Championship (EPC) in Kolding (Denemarken) de landenwedstrijd voor teams gewonnen. De Nederlanders versloegen in een zinderende finale het team uit Zweden door vanuit een achterstand terug te komen en te eindigen met 39-25.

De landenwedstrijd voor teams is onderdeel van het EPC wat van 7 - 9 maart werd georganiseerd. Vorig jaar won het Dutch Pinball Team dezelfde titel ook al, toen was het kampioenschap in Zweden. Het Dutch Pinball Team bestaat uit voormalig wereldkampioen flipperen Albert Nomden, Paul Jongma, Dirk Klaver en Mark van der Gugten. Een tweede team van Nederlandse spelers (Brenn Oosterbaan, Tom Looman, Roy Wils en martijn van Amsterdam) werd in dezelfde wedstrijd derde.

Foto: De winnende teams: Dutch Pinball Team (midden), Zweden (links) en Netherlands 2.

In de individuele hoofdwedstrijd werd Brenn Oosterbaan uit Amsterdam tweede. Hij versloeg in de halve finale Paul Jongma, maar moest het in de finale afleggen tegen de Zweed Jorian Engelbrektsson. Frank Bona uit frankrijk werd 3e.

Rond 4.00 uur werd het tijd om naar huis te gaan. Tijdens het inladen van de prijzen (BAF groei wisselbokaal en een trofee met een vergulde bokser), ging er nog het een en ander mis. Bij het enthousiast uitzwaaien van de organisatie werd de trofee van de tafel gestoten, waardoor het boksertje op de trofee gelijk gekwalificeerd was voor de Paralympics.

Maar dankzij het snel en doortastend ingrijpen van Patrick Blijlevens, werd de trofee in ere hersteld (lees: gelijmd). Snel nog een fles 7-up uit de koelkast gesnaaid voor onderweg en weg waren we. Om 7.00 uur stapte ik in mijn bed met een smile van oor tot oor, moe maar voldaan viel ik in slaap.

Conclusie: Houd je van een feestje en is flipperen je hobby?

Dan is BAF in de Pinball Boulevard zeker iets voor jou!!! Team BAF ga zo door.

Foto: Brenn Oosterbaan, Jorian Engelbrektsson en Frank Bona.

Een uitgebreid verslag van het EPC is te vinden op www.pinballnews.com/shows/epc2008/index.html

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

51

Verslag: Belgisch Flipper Kampioenschap 2008

Kris van Clapdorp

Dit jaar werd er wederom een Belgisch flipperkampioenschap georganiseerd. De initiatiefnemer was Collector Fantasies organisator Carl Jacobs. Deze benaderde Evert Brochez, mezelf en mijn vrouwtje Isabel met de vraag of we dit jaar de organisatie van deze wedstrijd op ons wilden nemen. Tijdens de wedstrijd konden we nog rekenen op de nodige hulp van vrijwilligers:Glenn, Kevin, Bart, Marian, Marijke, Ronny,… bedankt!

Aangezien we nog nooit zelf een wedstrijd georganiseerd hadden was het voor ons wat wennen en zoeken hoe alles in zijn werk ging;maar eens we onze draai gevonden hadden zijn we er voor 200% tegenaan gegaan. We hadden veel reclame gemaakt op advertentie sites en op www.gameroom. be. Ook hadden we gezorgd voor de nodige sponsors zodat iedere deelnemer een goed gevulde goodie-bag (met Tshirt,gadgets,…) mee naar huis kon nemen. Ook tijdens de wedstrijd zorgden we dat niemand honger had, er waren donuts à volanté.

Dit jaar hebben we ook weer de media warm kunnen maken om het BFK en flipperen in de bekendheid te brengen. Zo kregen we hier een ploeg van “Man bijt hond” over de vloer voor een reportage. Diverse radiostations deden interviews en radio 1 haalde zelfs een flipperkast (The Simpsons Pinball Party) in de studio waar een uur op gespeeld werd. Na de wedstrijd ook veel aandacht voor onze jeugdige kampioenen op TV en in de kranten.

Om op veilig te spelen hadden we het reglement en spelverloop van het jaar voordien zowat overgenomen. Wel nieuw dit jaar was dat er een aparte damesfinale was. De kwalificatie bestond erin dat iedere

52

deelnemer op zaterdag of zondag op 6 kasten een spel van 3 ballen moest spelen. De 6 kasten waren: Captain Fantastic (stond uitzonderlijk op 4 ballen), Space Station, Freddy a Nightmare on Elmstreet, Wheel of Fortune, Harley Davidson 3rd edition en Family Guy. De finale flipper hadden we net als vorig jaar netjes ingepakt en geheimgehouden.

We hebben bewust gezocht naar kasten die niet zo bekend zijn bij de spelers. Dit ook om lange speltijden te vermijden en iedereen gelijke kansen te geven. De scores van elke kast werden genoteerd en bijgehouden in een klassement.

De 8 beste mannen gingen door naar de halve finale,de 4 beste vrouwen gingen direct naar de finale. Zaterdag hadden reeds een 26-tal mannen en 10-tal vrouwen gespeeld. Stefan Verhoelst en Nikky Logan stonden toen aan de leiding. Zondag was het druk om te kwalificeren . In totaal kwamen 69 mannen en 13 vrouwen opdagen. Met 82 deelnemers mogen we hier toch wel van een succes spreken.

De 8 beste spelers gingen door naar de halve finale. Dat waren: Eric Buysen, Bart Baeyens, Glenn Pellis, Stefan Verhoelst, Dennis Verleyen, Kevin Roelants en Vincent Chardome. De halve finales werden tegelijkertijd gespeeld op WOF en FG. Op WOF speelden Glenn, Stefan V, Eric en Kevin.

Glenn nam direct een goede voorsprong en werd niet meer bedreigd. Op FG speelden Stefan P, Dennis, Bart en Vincent.

Hier won Stefan P voor Dennis.

Hierna werd de finale kast vakkundig uitgepakt door Robin en co.en konden de finales van start gaan. Onder de verpakking zat nog een splinternieuwe Wheel of Fortune. De kast hadden we op 5 ballen gezet om voor meer spanning te zorgen.

Eerst waren de vrouwen aan de beurt. De 4 finalisten waren : Nikky Logan, Lene Andersen, Maaike Kerschot en Evlyn Jacobs.

Evlyn mocht beginnen en de eerste bal bracht voor de 4 speelsters maar matige punten op. Bij de 2e bal bouwde Lene een mooie voorsprong op. Het bleef spannend tot de laatste bal maar Evlyn haalde Lene nog in en werd zo de 1e Belgische flipperkampioene. (lees verder onder aan pagina 47)

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Competitie: Belgische Flipper Competitie De meeste mensen die dit artikel lezen zullen het wel met mij eens zijn: “flipperen is leuk!”. Maar wat is er nog leuker? Een stevig wedstrijdje flipperen natuurlijk. Dat ondervonden al heel veel mensen die deelnamen aan wedstrijden van de NFV. Ikzelf zet mijn gameroom open voor de Lokale Flipper Competitie (LFC, voorheen RFC), de Regionale Pinball League (RPL), een regionale voorronde voor het Dutch Pinball Open en minstens één maal per jaar organiseer ik ook een flippertoernooi onder de naam van “NFV Steunpunt Deinze”. Voor mij dus geen gebrek aan een lekker wedstrijdje flipperen. Maar ik krijg regelmatig mails van mensen die mij vragen “Pascal, mag ik ook eens naar zo’n flipperwedstrijdje komen bij u thuis?”. Ik mailde dan vriendelijk terug dat dit geen enkel probleem was, gewoon even lid worden van de NFV en dan kan je aan al die dingen meedoen. Je krijgt er trouwens nog een clubblad bij en meer. Sommige mensen deden dat ook, maar ook vele anderen hadden daar geen behoefte aan. Zo kreeg ik soms de reactie: “waarom moeten wij geld betalen aan Nederland om in België te flipperen?” Tja ze hadden wel een klein beetje gelijk vond ik.

En die groep actieve Belgische flipperaars die geen NFV-lid waren werd steeds groter. Zo zagen we met de komst van het forum gameroom.be vele nieuwe namen opduiken van mensen die toch wel serieus met flipperen bezig zijn. Of neem nu het Belgisch Flipper Kampioenschap in Mechelen, daar waren 74 deelnemers aanwezig en ik kende niet de helft van deze mensen. Blijkbaar zijn er toch nog een hoop Belgen die graag eens een wedstrijdje flipperen. En met slechts één Belgisch flipperevenement per jaar moeten zij tevreden zijn? Daar moest iets aan gedaan worden. Daarom besloot begin februari 2008 daar eens werk van te maken. Er moest een Belgische Flipper Competitie komen.

Eerst deed ik alles alleen. Ik stelde een paar eisen: Het moest eenvoudig zijn. Geen vereniging, dus ook geen lidgeld. Iedere Belg ouder dan 16 jaar mag meedoen. Een competitie waarbij je ook kans maakt als je geen tijd hebt om veel wedstrijden mee te doen. Toen ik een beetje wist wat ik wou zocht ik een

(vervolg Belgisch Flipper Kampioenschap 2008) Daarna was het de beurt aan de mannen. De finale ging tussen Stefan Proot, Stefan Verhoelst, Glenn Pellis en Dennis Verleyen. Het werd een spannende finale tussen Stefan V en Glenn. Ook Stefan P kwam nog even opzetten. Bij de laatste bal had Stefan V redelijk vlug een tilt. Dan was het de beurt aan Glenn maar die ook een tilt kreeg. Toch had hij de bal lang genoeg in het spel gehouden om meer punten te krijgen.

Stefan P werd 3e en Dennis 4e.Zo werd Glenn Pellis met zijn 18 jaar meteen de jongste Belgische kampioen.

Pascal van Wontergem

partner. Glenn Verhoosele was mijn eerste keuze omdat hij niet ver woont en omdat hij nog niet bezig is met dergelijke dingen dus hoopte ik dat hij daar wel tijd voor zou hebben.

En Glenn ging akkoord. We deden een spoedvergadering en knutselden snel een eenvoudige site in elkaar. Er werd een wedstrijdreglement opgesteld en de nodige emailadressen verzameld om “het nieuws” later rond te mailen. Alles gebeurde namelijk in het geheim. Niemand anders was op de hoogte. We wilden het gewoon als verassing houden. Op twee weken tijd was alles klaar. De eerste wedstrijd zou bij mij thuis zijn en er was plaats voor 20 personen. De zondagavond, even voor middernacht gingen alle mails de deur uit en de site ging online. Er werd daarna ook gevraagd aan gameroom.be of we een eigen sub-forum konden krijgen. Dat werd diezelfde nacht nog in orde gebracht waarvoor dank aan Luc. Een eigen forum vonden we niet nodig, alle Belgische flipperliefhebbers zitten toch op gameroom en we wilden de Belgische flipperscène niet opsplitsen. En toen was het afwachten...

De volgende ochtend waren de reacties enorm! Enthousiasme alom bij de Belgen. De inschrijvingen liepen zeer vlot en na anderhalve dag zaten we al volgeboekt. Wow, dat hadden we niet gedacht. We kregen ook nog een verassing van Carl Jacobs van Gamecastle België. We mochten voor de wedstrijd een gloednieuwe Wheel Of Fortune gebruiken. Ondertussen is de eerste wedstrijd ook al gespeeld en waren alle reacties positief. Ook is onze tweede wedstrijd reeds gepland. En de inschrijvingen voor die wedstrijd waren ook in no time volzet.

Sterker nog, we hebben het aantal deelnemers opgetrokken van 20 naar 26. Maar daarna hebben we de inschrijvingen echt afgesloten.

De start van de Belgische Flipper Competitie kon zeker niet beter en we hopen dat het hele seizoen een succes wordt. Bij de deelnemers zitten alvast veel nieuwe namen, dat bewijst dat we ons doel niet hebben gemist.

Wie meer wil weten over de Belgische Flipper Competitie kan surfen naar onze site: www.belgischeflippercompetitie.be

De talrijke opkomst bewijst nog maar eens dat het flipperen in België niet dood is maar aan een echte revival bezig is.Dit en de talrijke positieve reacties achteraf heeft ons de moed gegeven om met het BFK-team verder te doen en hopelijk volgend jaar een BFK 2009 te organiseren.

Het mag duidelijk zijn dat er door de jeugdige kampioenen, 17 en 18 jaar, een nieuwe generatie flipperaars is opgestaan,en dat kunnen we alleen maar toejuichen. Het zijn misschien nog onbekende namen maar in de toekomst zullen ze nog van zich laten horen. Evlyn Jacobs is de dochter van … en zit al gans haar leven tussen de flippers. Glenn Pellis flippert al van in zijn kindertijd en heeft sinds zijn 12 jaar al thuis flippers. Glenn speelt ook al enkele jaren mee in de RFC met veel succes. Glenn leerde de trucs van het flipperen van zijn grote voorbeeld Peter Van Den Berghe. Die droeg dan ook, na de huldiging, zijn beruchte legendarische “pinball wizard” regenjas over aan Glenn.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

53

Aankondiging: Team Pinball Championship (TPC) Datum : Vanaf : Locatie :

zaterdag 17 mei 2008 14.00 uur Pinball Boulevard in Zwijndrecht

Overzicht reeds ingeschreven teams:

Velen onder jullie herinneren zich nog de hele leuke team competitiedag die we hielden in het NFV Funhouse vorig jaar.

Ook dit jaar willen we deze aparte competitiedag herhalen.

Editie 2008 zal doorgaan in Zwijndrecht op zaterdag 17 mei, vanaf 14 uùr.

Gastheer is team BAF en we zijn hen uitermate dankbaar dat ze die dag de deuren van hun prachtige gameroom willen openzetten voor een maximum van 12 teams.

Het winnende team krijgt een fraaie trofee: een verguld flipperbeeldje. Verder zijn er ook voor de verliezend finalist en de teams die de kruisfinales halen prijzen als herinnering aan deze prestatie.

Deelnemende teams Vanaf begin februari was er via de NFV-site de mogelijkheid tot voorinschrijving. Daar is volop gebruik van gemaakt, zodat nu al zeker is dan 9 teams deel zullen nemen. We zouden het leuk vinden om op 17 mei een deelnemersveld met 12 teams te hebben, dus meld je aan !

Het Dutch Pinball Team (DPT) zal proberen de prestatie van vorig jaar te herhalen Albert, Dirk, Paul en Mark zullen proberen de titel (weer) mee naar het hoge Noorden te nemen. Verder is er het Pinball Team Belgium (PTB) dat juist zal proberen de posities om te draaien en dit keer als winnaar uit de bus te komen. Lieven, David, Eric en Peter zullen gebrand zijn op revanche.

Ook de Lampjes die bij het DPO 2007 zo succesvol waren zijn opnieuw van de partij, net als De Amsterdammertjes en Team Rokabati. Ook van SP De Koog komt een vertegenwoordiging en er is opnieuw een tweede team uit België ingeschreven.

Een team dat voor het eerst gaat deelnemen is team ViciViciVici. Hiernaast een overzicht van de deelnemende teams en de spelers.

Voorlopig speelschema bij 10 teams 13.00 Pinball Boulevard open 14.00 1e ronde 1-3, 2-4, 5 vrij 14.45 2e ronde 1-4, 2-5, 3 vrij 15.30 3e ronde 1-5, 3-4, 2 vrij 16.15 4e ronde 2-3, 4-5, 1 vrij 17.00 5e ronde 1-2, 3-5, 4 vrij 18.00 pauze 20.00 finale wedstrijden

Dutch Pinball Team (DPT) Albert Nomden Paul Jongma Dirk Klaver Mark van der Gugten

Team VZW Kris Van Clapdorp Ivan Geentjens Kevin Roelants Glenn Pellis

Team De Amsterdammertjes Martijn Van Amsterdam Roy Wils Brenn Oosterbaan Rene Van Gool

Team De Lampjes Martijn Van Aken David Houwers Helen De Haan Norbert Broman

Pinball Team Belgium Lieven Engelbeen David Deturck Peter van den Bergh Eric Buysen Team BAF Gerard Van der Sanden Barry Stolp Donald De Ronde Patrick blijleven Team De Koog Patrick Lemmens Nienke Lemmens Martijn Van Mourik Egbert Van Vulpen Team Rokabati Ronald Oenema Klaas Oenema Bas Vis Erwin Bouma

bij 12 teams 1-6, 1-5, 1-4, 1-3, 1-2,

2-5, 2-4, 2-3, 2-6, 3-5,

3-4 3-6 5-6 4-5 4-6

Na het spelen van de poulewedstrijden is er een pauze. Vanaf 20.00 uur de halve finales en vervolgens de finale, alsmede de andere wedstrijden om de ereplaatsen.

Het streven is om rond 22.00 uur klaar te zijn.

Inschrijven In verband met de verschijning van Spinner 1 uit 2008 houden we de mogelijkheid voor inschrijving open tot eind april.

Of zoveel eerder als het maximum aantal van 12 teams is gehaald. Inschrijfgeld per team is € 20 (dwz. € 5 per speler).

Graag aanmelden met volledige teams alsook met jullie gekozen teamnaam.

Namens de organisatie, Lieven Engelbeen

54

Lieven Engelbeen

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Team ViciViciVici Andy De Ruiter Rody Neijsen Turgut Hefti Eko Elens

Overzicht: NFV Competities 2008 De NFV streeft ernaar het flipperen in Nederland en België te promoten. Dat doen we op verschillende manieren, onder andere door het organiseren van flippercompetities.

In de voorbije jaren is het aantal NFV-leden dat deelneemt aan de diverse competitievormen gestaag gegroeid. Die groei heeft zich dit jaar versterkt doorgezet, met in totaal liefst zo’n 140 deelnemers! , met name door de toename in de Lokale Flipper Competitie (LFC, voorheen RFC). De TPL en RPL zijn dit jaar samengevoegd tot 4 leagues: Noord, Midden, Zuid en België.

1. Lokale Flipper Competitie Hier is het mee begonnen. Een succes, met een grote groep trouwe spelers. Alleen de naam is vanaf 2008 gewijzigd, voor de rest blijft alles bij het oude...

De coördinatie van de LFC ligt dit jaar bij Patrick Lemmens.

Dankzij een actieve benadering van leden die hadden aangegeven interesse te hebben, is het aantal poules in 2008 gegroeid tot meer dan 25. Dat is een absoluut record.

Datzelfde geldt dus logischerwijs ook voor het aantal deelnemers: bijna 120 ! Naast de inschrijving van veel ‘vaste’ deelnemers, dit jaar ook veel nieuwe gezichten. De spreiding van de poules is ook verder verbeterd.

Bij de LFC gaat het vooral om de contacten met andere flipperliefhebbers uit de directe omgeving. De competitie heeft dus een lokaal karakter. Uit alle aanmeldingen zijn kleine groepjes van spelers gevormd die bij elkaar in de omgeving wonen (afstand normaliter < 30 km).

De opzet is eenvoudig: leden spelen wedstrijden bij elkaar.

Om de beurt treden de deelnemende spelers uit de LFC-poule op als ‘gastheer’. Ook leden die geen flipperkast bezitten konden zich inschrijven. Het is namelijk ook mogelijk om een speeldag bij een NFV Steunpunt te spelen of zelfs de volledige competitie bij een NFV Steunpunt te spelen.

De opzet en puntentelling zijn eenvoudig bij de LFC. Het is de bedoeling dat de deelnemers 1x per maand afspreken op een door hun zelf bepaalde dag en tijd. Per speelronde worden er 3 spelletjes gespeeld om de punten, de rest van het programma is vrij. Na het spelen van de 4 of 5 speelrondes, kwalificeert aan het eind van het seizoen de poulewinnaar (=speler met de meeste punten) zich voor de landelijke LFC-finale in het NFV clubhuis. De winnaar van deze finale krijgt namens de NFV een fraaie beker uitgereikt. Voor de overige finalisten is er ook een aandenken.

Karakteristieken LFC 2008: - aantal poules > 25 - aantal deelnemers in 2007 > 120 - poule winnaar kwalificeert zich voor landelijke finaledag - finale zaterdag 11 oktober 2008 (in het NFV clubhuis, onder voorbehoud)

Bas Vis

2. Regionale Pinball Leagues (RPL) De RPL is oor de liefhebbers die wat vaker een serieuze pot willen flipperen. Sinds de introductie in 2006 is het hard gegaan. De verwachtingen voor 2008 zijn opnieuw hoog gespannen. Het aantal inschrijvingen ligt begin maart op ca.

65, waarvan het merendeel ook deelneemt in de LFC. In de regio’s Midden en Noord is het aantal aanmeldingen dit jaar vergelijkbaar met vorig jaar. In Zuid is de opkomst groot en de RPL België is opnieuw volgeboekt !

Het organisatieteam bestaat dit jaar uit een team van wedstrijdleiders: Klaas/Ronald Oenema (Noord), Bas Vis/Ad Jonker (Midden), Gerard van de Sanden (Zuid) en Lieven Engelbeen (België). Om de competitie soepel te laten verlopen is er dit jaar in de voorbereiding meer aandacht besteed aan de opzet van het speelschema en de vastlegging van de speellocaties. De speeldagen vinden plaats op flipperlocaties verspreid over de regio (oa. bij Steunpunten). De definitieve data worden door de wedstrijdleiders bepaald maar dit is het voorstel qua speeldata: o warming up/kennismaking / extra speelronde weekend 22/23 maart 2008, o 2e ronde weekend 21/22 juni 2008, o 3e ronde weekend 20/21 september 2008, o 4e ronde weekend 13/14 december 2008, o 54e ronde weekend 21/22 maart 2009, o finale zaterdag 20 juni 2009.

De opzet is eenvoudig: de deelnemers spelen één partij tegen alle andere spelers op elke speeldag (zg. ‘head-tohead’). Afstand naar de speellocaties in de regio is normaliter maximaal 100 km. Speeldag is in het weekend. Aanvangstijd is steeds: 12.00 uur. Het aantal te spelen partijen is afhankelijk van het aantal aanwezige spelers, maar zal naar verwachting rond de 15 liggen. Nagestreefde eindtijd: 18.00 uur, met een uitloop naar 20.00 uur (in overleg). De definitieve speeldata & locaties worden tenminste vier weken vooraf bekend gemaakt.

De start van de RPL’s is in het voorjaar 2008, maar er is een verlengd seizoen. Het is de bedoeling is dat vanaf 2009 weer van september t/m juni spelen. De deelnemers betalen een bijdrage van € 5 per speeldag. Van deze inleg door de deelnemers gaat 50% naar de speellocatie / gastheren, 50% van de inleg is voor organisatie & prijzen.

Om de einduitslag te bepalen tellen van alle deelnemers de 3 beste resultaten. Een speler mag dus één speeldag missen of één resultaat laten vervallen. De beste 4 spelers van elke RPL plaatsen zich voor de finale op 20 juni 2009.

Karakteristieken RPL 2008: - aantal leagues

- aantal deelnemers - speelschema

Steunpunten

4 > 65 regionaal, oa. bij NFV

NB. Er zijn nog een beperkt aantal plaatsen in de RPL Noord, Midden en Zuid beschikbaar. Gezien de opzet, is het mogelijk om nog in te schrijven. De inschrijving staat open voor alle NFV-leden, voor iedereen die het leuk vindt om 1x per kwartaal een (mid)dag te flipperen tegen andere flipperliefhebbers. Het gaat om de punten, er is een leuke beker te winnen, maar waar het vooral om gaat is: lekker flipperen! Reacties naar: bas@nfvpinball.nl

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

55

NFV Evenementen kalender voorjaar 2008 maart mei juni vr 2-mei

vr 28-mrt Flipperavond bij Steunpunt Brabant, info: zie NFV-site za 29-mrt zo 30-mrt Kick Off NFV Pinball Leagues 2008, info: zie artikel & NFV-site

za 3-mei zo 4-mei vr 6-jun

za 7-jun

april

vr 9-mei

vr 4-apr

za 10-mei

za 5-apr

zo 11-mei

zo 6-apr Flippermiddag bij Steunpunt Alphen a/d Rijn, info: zie NFV-site

www.stockholmopen.nu

za 14-jun

vr 11-apr

zo 15-jun

za 17-mei NFV Team Pinball Championship (Zwijndrecht), zo 18-mei

za 12-apr Final Event NFV Funhouse Deventer,

info: zie NFV-site zo 13-apr

vr 20-jun

vr 23-mei za 24-mei NFV Technische Workshop (ZW-NL), info: zie artikel of mail donald@ nfvpinball.nl za 24-mei Fins Pinball Open (Helsinki), meer info: zo 25-mei http://spo2008. pinballofthemonth.com za 24-mei Pinballers Anonymous Monster Mee zo-25 mei (Chesham, UK), info: www.pinballersanonumous. ma 26-mei com/monster.htm

vr 18-apr za 19-apr Game Night Etten, DMD Night, info: www.shootmagain.nl za 19-apr German Pinball Open (Frankfurt), meer info: zo 20-apr www.flipperverein.de

vr 25-apr

zo 27-apr

zo 8-jun

Stockholm Pinball Open Zweeds flipperkampioenschap voor informatie, zie:

vr 13-jun

vr 16-mei

za 26-apr

zo 1-jun

za 21-jun NFV Pinball Leagues

2e speelronde op diverse zo 22-jun locaties in NL & BelgiĂŤ

vr 27-jun za 28-jun zo 29-jun

NFV Pinball BBQ, onder voorbehoud (locatie nnb, nadere info volgt)

Later in het jaar: flipperbeurs in Vierzon (Frankrijk), meer info: www.flipper-jukeboxes.net

vr 30-mei

Za 1-nov Dutch Pinball Open 2008

(onder voorbehoud) Zo 2-nov nadere details volgen

za 31-mei

De evenementenkalender is bij lange na nog niet compleet. Er zijn verschillende regelmatige flipperavonden die nog niet opgenomen zijn. De organisatoren / steunpunthouders worden verzocht hun evenementen door te geven aan de redactie (jonathan@nfvpinball.nl). Kijk voor de actuele agenda op de website van de NFV: www.nfvpinball.nl/agenda.

56

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Spinnertjes speciaal spel (getimede multiball) gespeeld worden.

Proefspelen kan op afspraak, foto’s op verzoek. € 1.950,Jonathan Joosten – Utrecht jonathan@nfvpinball.nl 0654 394 007 25 maart 2008

Te koop Banzai Run project Ik heb deze kast een paar jaar terug grotendeels in losse onderdelen gekocht (dwz: kop en body los, printen uit de kop) en ben begonnen de speelvelden te poetsen. Het onderste speelveld is van mylar voorzien. Door andere bezigheden heb ik die klus niet afgemaakt en als iemand anders het af wil maken: be my guest. Alle onderdelen zijn aanwezig. Het bovenste speelveld is reeds gepoetst en opnieuw gerubberd. Helaas geen foto’s beschikbaar en een digi camera al evenmin :( Leuke kast met collectors value voor de opknappende hobbyist. € 450,Safe Cracker Dit is een kleiner formaat flipperkast dan gebruikelijk.

Het spel is ook anders: je speelt op tijd en blijft ballen krijgen tot de tijd om is.

Door goed te spelen kan je extra tijd verdienen. Tevens is de kast voorzien van een token unit met special tokens.

Er zitten zo’n 100 tokens bij. Met die tokens kan een

World Cup Soccer technisch 100%,mooi speelveld , waarvan twee plastics een stukje is afgebroken.De kast is verkleurd en licht beschadigd. € 700,Rene Zwaaneveld Amsterdam y.hovius@chello.nl 020 7702724 7 Maart 2008 Bally Medusa Te koop ivm verhuizing (snik). Een goed spelende Bally Medusa. Goede displays, printen en speelveld. Body uiteraard wat beschadigingetjes. Spelend te zien etc. etc. € 400,Ruud Wouters - Dordrecht superloodgieter@gmail.com 06 53942481 7 Maart 2008

(vraag en aanbod) Gezocht

Hulp gevraagd in Wageningen In Wageningen heb ik, zoals ‘de weloplettende lezer’ van het forum wel weet, een Alien Poker geplaatst in een huis voor jong-gehandicapten.

Nou moet ik nog e.e.a. doen, waarbij ik niet bij alles even zeker van mezelf ben. Zou iemand van jullie me willen meehelpen? De zaken die nog moeten: - flipperrevisie - paar dingetjes solderen op de prints (o.a. stroom voor displays omlaag brengen, nog wat van deze kleine dingen) - flippers van serieel naar paralel schakelen (als dat nodig blijkt te zijn.... raadde Hans Balk aan). Wil je meer informatie, ben je bereid te helpen? Mail me of bel me. Ik

kan je eventueel ophalen met de auto (in overleg).

Steven van der Staaij Nijmegen staaij@hotmail.com 0628059254 19 Maart 2008 Dot-matrix display Gezocht een gebruikte, maar nog goede dot-matrix display.

Mag ook 1 of meer lijntjes missen. Kan ook ruilen met diverse onderdelen en/of slingshotplastics.

Maurice Schouten - Den Haag maurice_schouten@hotmail. com 06 45640975 7 Maart 2008 Dracula Gezocht een Dracula in verzamelstaat d.w.z.: Kabinet en kopkast onverkleurd en onbeschadigd. Speelveld onbeschadigd en geen gebroken plastics. Hoge beloning.

Giel van de Kop - Den Haag gielvandekop@wanadoo.nl 070 3642425 29 Februari 2008

Spinnertjes zijn Vraag en Aanbod advertenties van NFV leden.

Het plaatsen van een advertentie is gratis voor leden. Alleen niet commerciële Spinnertjes worden geplaatst.

Voor commerciële of ‘bulk’ advertenties (> 3 flipperkasten) gelden de advertentie tarieven die voor in het blad staan.

Spinnertjes aanmelden kan via de webstie van de NFV: www.nfvpinball.nl/spinnertjes.

Alle criteria dienen ingevuld te worden.

Op de website is het ook mogelijk om een foto bij een advertentie te plaatsen.

Op deze pagina’s staat een selectie van de meest recente Spinnertjes, zoals ze op de website stonden vlak voor het ter perse gaan van dit magazine. De redactie maakt een selectie op basis van actualiteit. Afhankelijk van het aanbod kan de redactie beslissen om geen foto bij een advertentie te plaatsen.

Kijk voor de meest recente Spinnertjes op de website van de NFV: www.nfvpinball.nl

NFV Ranking (24 maart 2008)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

Dirk Klaver Richard van Tienen Roy Wils Taco Wouters René Timmer Paul Jongma Roger Wijnands Michel van den Elzen Erwin Bouma Klaas Oenema René van Gool Brenn Oosterbaan Edwin Baelen Mark Heine Norbert Broman Albert Nomden Lieven Engelbeen Winfred de Ruijter Barry Stolp Mark van der Gugten Edwin Nijs Eko Elens John van der Wulp Martijn van Aken Peter van den Bergh Alex Duin Ralph Beckers Robin van Mourik Eric Hetem Rob Willemsen George Bulte David Houwers Patrick Blijleven Gerard van de Sanden Jonathan Joosten

1877 1860 1859 1822 1818 1813 1800 1798 1790 1778 1776 1775 1758 1753 1747 1745 1743 1717 1717 1710 1707 1706 1704 1693 1691 1691 1690 1688 1683 1683 1682 1681 1669 1667 1659

36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70

Bart Bremen 1658 David de Vries 1652 Eric Buysen 1651 Ed Hut

1649 Stefan Proot 1649 Ad Jonker 1648 Ciske Vreuls 1647 Helen de Haan-Verbeek 1641 Ronald de Boer 1632 Jaap Valent 1631 Pascal van Wonterghem1630 Henri van Dal 1624 Arno Punt 1623 Henk Schaap 1622 Jeffrey Stolp 1620 Glenn Pellis 1618 Arjan Lugthart 1615 Bram Lemmens 1614 David Deturck 1614 Tjalling Smits 1613 Nico Slemmer 1611 Martijn van Mourik 1611 Kevin Roelants 1606 Antony Croes-Lacroix 1603 Bas Vis 1598 Bart Bartholomeus 1595 Peter Noorlander 1594 Martijn van Amsterdam 1593 Tom Geneyn 1591 Ton van Turnhout 1589 Arie Pijl 1584 Tim Pennings 1573 Turgut Hefti 1570 Ruud Wouters 1566 Glenn Verhoosele 1562

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102

Jasmijn de Jong William van de Zand Erik Swetter Koen Willocx Egbert van Vulpen Patrick Lemmens John Vertooren Kris van Clapdorp Tom Loomans Ruby Plasschaert Bart Smulders Ron van Spengen Richard Tensen Ronald Knor Ruud Hijlkema Rob Capel Jos Deboosere Sander de Munter Melchior Appels Dimitri Verhoosele Theo van Vroenhoven Jos Koemeester Ronald Oenema Adriaan van Roeden Rob Sagasser Bert-Jan Brinkhuis Frank Oomen Bart van Dijk Ivan Geentjens Kees Roos Donald de Ronde Ronald Sijberden

1553 1553 1546 1546 1538 1536 1526 1522 1520 1511 1507 1506 1506 1497 1497 1497 1496 1495 1493 1492 1490 1489 1484 1481 1475 1465 1459 1458 1455 1436 1402 1365

57

DE VIJFDE SPELER

Op locatie Vanmiddag zat ik tijdens mijn lunch in café De Engelbewaarder, een van mijn favoriete flipper cafés In Amsterdam. Als sinds mensenheugenis staat er een flipperkast en na een korte onderbreking, toen er een half jaar een photoplay heeft gestaan, is er nu de mogelijkheid om op twee verschillende kasten te spelen. Meestal betreft het een nieuwe kast van Stern en een klassieker van Bally of Williams.

Ik verkoos deze middag Scared Stiff boven Pirates Of The Caribbean en speelde een paar potjes terwijl mijn koffie met tosti geserveerd werd. Terwijl ik het eindspel op een haar niet afmaakte, werd ik afgeleid door twee studenten, die niet ouder waren dan twintig die op de POTC aan het spelen waren.

Ervaren waren ze niet, maar ze hadden zichtbaar en hoorbaar veel lol. Het aardige aan een kast als POTC is dat je razendsnel een multiball hebt en dankzij de mooie gadgets –zoals het zinkende schip- heb je ook als matige speler het idee dat je een flipperaar op niveau bent. De twee speelden door, belden mobiel tussendoor naar een studiegenoot dat ze een college skipten en raakten verslingerend aan het spelletje. Weer twee enthousiastelingen erbij dacht ik ongemerkt, en meteen realiseerde dat het echte flipperen op locatie gebeurt en niet bij iemand thuis of in een gameroom.

Het eerste moment dat ik een kwartje in een kast gooide en vervolgens helemaal weg van het spelletje raakte, staat me nog helder voor de geest. Het was ergens begin jaren tachtig en de locatie van een snackbar in Den Hoorn op Texel. In de hoek van die culinaire gelegenheid stond een Charlie’s Angels en van mijn vader kreeg ik vijf kwartjes, terwijl hij verderop in de Noordzee stond te vissen. Goed, de tijden veranderen: de studenten betaalden een euro voor 5 ballen POTC en ik kreeg drie ballen voor een kwartje, maar het principe is hetzelfde. Je betaalt iets en bent daarom super gemotiveerd om een extra ball of vrij spel te halen. Op de Charlie Angeles lukte me dat trouwens maar matig. Toen al was ik nog niet een al te beste flipperaar en ik was vooral geboeid door de lichtjes, geluiden en special effects.

58

Sinds die eerste keer op Texel ben ik eigenlijk, met een kleine onderbreking van een paar jaar, altijd wel op zoek naar flipperkasten gegaan. In de jaren tachtig en negentig was dat een relatief eenvoudige klus. In Nederland had zo ongeveer elke stad wel een amusement centrum, waar altijd wel een rijtje flippers stond opgesteld. Maar uiteindelijk werd de flipper verdreven. Eerst was het de spelcomputer die zorgde voor donkere wolken boven de pinballmachine en later werden de kasten ten kosten van gokautomaten verwijderd. Ook in cafés, voetbal kantines en campings werden kasten een gemeen goed en toen ik halverwege de jaren negentig op het bestaan van de NFV werd geattendeerd, bood deze website de uitkomst voor mij. Hier stond namelijk onder de rubriek flipperen een prima overzicht waar je nog kon flipperen onder welke omstandigheden. Sinds die tijd ben ik ook locaties gaan bijhouden en eigenlijk zou elke NFV’er die moeite moeten nemen.

Zonder flipperen op de locatie wordt onze hobby namelijk serieus bedreigd. Het grootste deel van de nieuwe kasten verdwijnt namelijk nog steeds in de exploitatie en als ze daar niet meer worden gespeeld, zal de exploitant in kwestie bepalen om geen kasten meer te kopen. Als dat gebeurt, is het einde zoek. Daarom is het goed om op locatie, bij voorkeur in het café te spelen. In mijn eigen stad Amsterdam kan dat nog bijna op honderd plekken en ook in steden als Leiden en Tilburg zit je goed. Het flipperen op locatie zal alleen mogelijk blijven als er ook daadwerkelijk gespeeld wordt. Dat ligt aan twee zaken. Er moet bekend zijn dat er daadwerkelijk een kast staat opgesteld. Het is toch een kleine moeite om deze via www.nfvpiball.nl/flipperen door te geven? Als dat is gebeurd weet iedereen die in flipperen geïnteresseerd is dat je snackbar ome Piet in Den Bosch ook een POTC kan spelen terwijl je het in Gouda met een No Fear moet doen. Vandaar: als je een kast ziet, geef hem door en hierdoor zorg je mede dat we nog heel lang kunnen flipperen.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 1

Onze vereniging, de NFV heeft zich een aantal zaken ten doel gesteld. Deze doelstellingen zijn er voor de totale breedte van de vereniging. Hoewel wij ons realiseren, dat velen van ons nu al zeer betrokken zijn bij de vereniging, willen wij die groep en haar betrokkenheid, evenals hun onderlinge band groter maken.

Bovendien is er (meer) geld nodig om ons dat laatste zetje te geven om op alle fronten die top vereniging te worden, die ons allen voor ogen staat.

Met de collectie van de NFV (intussen ruim 120 flipperkasten) willen we het nieuwe NFV Funhouse maken tot het ‘flipperhuis van alle generaties’. Onze collectie bestaat uit kasten van diverse generaties die door onze vrijwilligers worden onderhouden en waar nodig gerestaureerd. We zijn goed op weg maar er is nog veel te doen. We willen iedereen vragen om een bijdrage te doen om een volgende stap te kunnen maken. Simpel gezegd is extra geld nodig, zowel voor het inrichten van het nieuwe pand als voor het in topconditie brengen van de flipperkasten.

De “Club van 100 - Funhouse Funders” houdt zich bezig met het werven van fondsen, die kunnen helpen om de doelstellingen van de NFV te realiseren. Bij de ledenenquête die we vorig jaar hielden, waren er leden die een duidelijk signaal gaven dat ze de vereniging met meer zouden willen steunen dan de reguliere contributie. Liever dan de contributie te verhogen, vragen wij daarom deze leden en andere mensen die het flipperen een warm hart toedragen om op vrijwillige basis een extra bijdrage te geven. De Funhouse Funders zorgen zo voor een bredere (financiële) basis om de doelstellingen van de vereniging te ondersteunen en ons NFV Funhouse tot een echt flipperbolwerk te maken. Met hun bijdrage dragen de leden van de ‘Club van 100’ hiertoe een extra steentje bij!

Wat kost dat dan?

Zoals de naam van de “Club van 100 - Funhouse Funders “ al zegt, ben je lid voor een bedrag van € 100,- per jaar. Je machtigt de NFV eenmalig om deze bijdrage af te schrijven van je bank- of girorekening. Het lidmaatschap wordt aangegaan voor 1 jaar en MAG ieder jaar verlengd worden met 1 jaar. Je zit er dus niet aan vast en bepaalt zelf of je mee blijft doen.

Wie kunnen er lid worden en hoe word je lid?

Bijna iedereen! Iedereen die het flipperen een warm hart toedraagt, kan lid worden. Vrienden, vriendinnen, opa’s, oma’s, vaders, moeders, buren, de drukker, de importeur, de ereleden, de shoarma tent om de hoek van het clubhuis etc.

Ook kunnen bedrijven natuurlijk lid worden.

Je mag ook met meerdere mensen een plaats sponsoren bijvoorbeeld met een LFC Team (lokale flipper competitie 5 x 20 Euro=100 Euro) of een Competitie Team, bijvoorbeeld DPT,PTB, Team BAF. (4 x 25Euro= 100 Euro) of je vindt het leuk om als NFV Steunpunt een inzamelactie te houden.

Genoeg mogelijkheden dus !

Wat doet de NFV voor de “Club van 100 - Funhouse Funders”?

• Als lid van de Funhouse Funders word je naam op de speciale pagina in de Spinner vermeld.

• Voor iedereen die lid wordt van de Funhouse Funders “ hebben we een leuke attentie.

• Als lid van de Funhouse Funders krijg je gratis toegang tot evenementen van de NFV (één toegangsbewijs per ‘Funhouse Funder’).

• Eens per seizoen organiseren we een speciale bijeenkomst in het clubhuis voor alle leden van de Funhouse Funders. Ieder jaar wordt tijdens deze bijeenkomst een “Weekendje uit in een Watertoren te Vlissingen” verloot. Voor meer info www.watertorenvlissingen.nl Meer informatie?

Op de komende ledenvergadering zullen we het initiatief verder toelichten. Leden die nu al meer info willen kunnen contact opnemen met de secretaris van de NFV, Bas Vis: bas@nfvpinball.nl . Ook kun je bij Bas een inschrijfformulier krijgen !

Club van 100 - Funhouse funders Steunpunt Flevoland

Silverballgames.com

Team BAF Pinball Boulevard

watertorenvlissingen.nl

PrintXpress Amersfoort

Team RoKaBaTi

Huifkar.de

Drinkwaard Schilders

END

Bert Staal

Richard Tensen