2010 - 01 - Spinner Magazine

NFV

Magazine Jaargang 19 - Nummer 1

In dit nummer: Interview met de mannen van Retro Pinball en hun remake van The King of Diamonds Review van de Big Buck Hunter Pro en ook: New In Box! Flipperen op de computer Doe het Zelf flipperkast Een nieuwe quiz

Club van In maart 2008 introduceerde de NFV, met veel dank aan Gerard van de Sanden, de Club van 100. Inmiddels heeft de Club van 100 al 48 deelnemers. Deze deelnemers betalen â‚Ź 100,- voor deelname van 12 maanden. Hiervoor krijgt men een vermelding op de Club van 100 pagina in het Spinner Magazine, de Club van 100 webpagina (met link), een ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse en gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse (1 toegangsbewijs per deelnemer). Ieder jaar is er tevens een speciale bijeenkomst voor de deelnemers van de Club van 100. Iedereen

Š

Ben Boogaard

die de NFV een warm hart toedraagt kan lid worden: leden, nietleden, vrienden clubs, bedrijven, sponsors en anderen.

In 2009 worden de inkomsten van de Club van 100 vooral gebruikt om de kosten van het onderhoud en het verbeteren van de flipperkasten in het NFV Funhouse in Ederveen te dekken.

Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: stuur een e-mail naar Gerard van de Sanden (gerard@nfvpinball.nl) of Bas Vis (bas@nfvpinball.nl) en zij helpen u verder.

Inhoud 22 P-ROC

6

Remake of the King of Diamonds Review

54 DHZ Flipperkast 24 Techniek staat voor niets: Lampmatrix 5 6 11 12 18 20 22 24 27 28 31 32 35 38

Update NFV collectie The remake of The King of Diamonds Gespot: Iron Man Review: Big Buck Hunter Pro Repro kopruit Fireball 1972 ESPP 2010 P-ROC Techniek staat voor niets: Lampmatrix Nieuwjaarsbijeenkomst De Gameroom van: Jurgen van Dulst De Ken uw kasten quiz De NFV Kalender Flipperen op de computer De collectie van Jasper van Eeden

12

41 42 43 46 48 50 52 54 56 59 60 62 63

NFV Website Column: William Rijnbeek Blik op toen: 1994 Flipperen op straatniveau (3) New in Box: Fishtales Techniek en Sponsors Jungle Lord Doe het Zelf Flipperkast Update Competities Eten en Geld Battle for the Kingdom 2009 Column Jim Jansen Spinnertjes

COLOFON NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van en voor leden van de Nederlandse Flipper Vereniging (NFV) en wordt viermaal per jaar gratis aan de leden toegestuurd in een oplage van 1000. Losse nummers: € 10,00.

Redactie: Bas Vis, George Bulte, Arjan Lugthart, Theo van Vroenhoven, Laurens Linssen (redactie@nfvpinball.nl) Vormgeving: Laurens Linssen Aan dit nummer werkten verder mee: Richard Baan, Ad Jonker, Jan Izaks, Jim Janssen, Aeneas Verhé, Ben Boogaard, Jord Knapen, William Rijnbeek, Lieven Engelbeen, René Timmer, Koen Martens, Michel van Kuijk, Gerard van de Sanden, Edmond te Kiefte, Ruud Kooij, Arie Pijl, Steven van der Staaij, Mark Heine, Martijn van Amsterdam, Jan en Tonia Meijer.

Redactionele bijdragen: Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publikatie in het Spinner Magazine. Artikelen kunnen schriftelijk (bij voorkeur digitaal) worden aangeleverd. Teksten (zonder opmaak) in DOS/Windows formaat (Rich Text Format of Word).

Foto’s moeten apart worden aangeleverd, niet in het document.

Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: redactie@nfvpinball.nl Advertentie tarieven 1/4 pagina 1/2 pagina 1 pagina Achterkant: op aanvraag Commerciële Spinnertjes

€ 50,00(1x) € 150,00 (jaarcontract,4x) € 100,00(1x) € 300,00 (jaarcontract,4x) € 150,00(1x) € 450,00 (jaarcontract,4x) € 15,00(1x) € 45,00 (jaarcontract,4x)

Niet-commerciële Spinnertjes van leden zijn gratis.

Per Spinnertje kunnen maximaal drie flipperkasten worden aangeboden.

Aansprakelijkheid: De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten.

Copyright: Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren.

PTT periodiek: 146128 ISSN: 1382-4066

NFV NFV Dagelijks Bestuur Secretaris / waarnemend voorzitter: Bas Vis, telefoon: 0297-263451 (bas@nfvpinball.nl) Penningmeester: Jan Meijer (jan@nfvpinball.nl ) Kasten Commissie / Clubhuis: Edwin Nijs (edwin@nfvpinball.nl) Techniek: Ronald Knor (ronald@nfvpinball.nl) Coördinator België: Lieven Engelbeen (silverballgames@telenet.be) Tijdelijk bestuurslid: Arie Pijl (arie@nfvpinball.nl)

More pictures please!

Dankzij de nieuwe rubriek ‘Blik op toen’ sla ik regelmatig een oude Spinner open. Als ik de ‘verhalen van vroeger’ weer lees denk ik vaak met weemoed terug aan de periode dat de flipperkast nog volop in het wild voorkwam. Maar vroeger was niet alles beter. Als we de Spinner anno 2010 vergelijken met die uit de beginjaren vallen een tweetal zaken direct op. Allereerst natuurlijk de omvang.

Was men in 1994 blij met 24 pagina’s, tegenwoordig draait de redactie zijn hand niet om voor 64 pagina’s, met dank aan alle gulle kopijleveranciers. Maar het meest in het oog springt natuurlijk het feit dat de Spinner sinds een aantal jaar in ‘full color’ verschijnt.

Om maximaal gebruik te maken van deze fantastische eigenschap van de Spinner zijn we als redactie altijd op zoek naar mooie foto’s.

Daarbij geldt het motto “hoe groter, hoe beter!”. Voor elke vierkante centimeter afbeelding heb je ongeveer (100x100) 10.000 pixels nodig. Voor een paginavullende foto heb je al gauw een resolutie van 6 megapixel nodig. Een foto gemaakt met een twee megapixel camera (of telefoon) kan mooi worden afgedrukt op een formaat van 4 bij 5 centimeter. De linker foto van mij hieronder voldoet nog maar net aan de gewenste resolutie. De foto is 274 dots per inch, oftewel dpi. De rechterfoto heeft maar de helft van de resolutie: 150 dpi en voldoet eigenlijk niet: het is wat hoekig.

Mooie foto’s van flipperkasten of flipperaars zijn wat mij betreft ook de onderscheidende factor van de Spinner vs de electronische nieuwsbrief The Plunger of de artikelen die op het NFV website verschijnen. Hoe groot je monitor ook is, niets haalt het bij een mooie flipperfoto op A4 formaat afgedrukt in onze eigen glossy.

Daarom hierbij nog een keer het verzoek om je fototoestel standby te houden als je in de buurt van een flipperkast komt. En zorg ervoor dat hij is ingesteld op de maximale resolutie. Ben je tevreden over het resultaat, laat het ons weten op redactie@nfvpinball.nl.

Een begeleidend stukje tekst is natuurlijk ook toegestaan.

We wensen je veel lees- en vooral kijk-plezier toe in deze Spinner!

Namens de redactie, Theo van Vroenhoven (2x)

Commissies Ledenadministratie: Gerard van de Sanden (ledenadministratie@nfvpinball.nl) Website: Mark van der Gugten (webmaster@nfvpinball.nl) Evenementen Organisatie: -vacature- (evenementen@nfvpinball.nl) Wedstrijd Organisatie: Ad Jonker (wedstrijd@nfvpinball.nl) Ereleden: Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken Lidmaatschap van de Nederlandse Flipper Vereniging: Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging kan door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij de secretaris. of via de nfv website (www.nfvpinball.nl).

Lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar. Voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om duolid te worden. De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd.

Opzeggingen: schriftelijk uiterlijk 2 maanden voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester.

Bankgegevens: ING bank, rekeningnr. 7233926 t.n.v. NFV, te Wierden.

IBAN: NL 04 PSTB 0007233926 BIC: PSTBNL21 Betaling voor Belgische leden: 143-0746934-38 t.n.v. NFV- Lieven Engelbeen.

KVK inschrijving: 40482631

4

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

lieven engelbeen

Update NFV collectie Onze NFV ‘wanted list’ was stilletjes aan een beetje verouderd geraakt ... ondertussen waren er prachtige Stern kasten gemaakt die eventueel een kans zouden kunnen maken in de top 10. Na het najaarsoverleg in het NFV Bestuur ben ik me gaan bezighouden met het compleet herzien van deze lijst. Via het NFV Forum en de Spinner deed ik een oproep aan iedereen om zijn zegje te doen. Meer dan 50 inzendingen kreeg ik binnen.

Wanted list update & budget We besloten als NFV Bestuur om een bedrag van €4.000 vrij te maken voor investeringen in de collectie.

Dit bedrag kwam deels uit de Club van 100 inkomsten, deels uit de winst van de NFV shop en werd aangevuld met de opbrengst van de kastenveiling in het najaar van 2009. Op basis van de voorkeur van de leden, maar rekening houdend met de prijs van de kasten uit de ‘wanted list’, zijn we ons begin 2010 actief gaan oriënteren. Het streven was om twee kasten uit de top 5 (AFM, LOTR, S-M, Tommy en Monster Bash) aan de NFV collectie toe te voegen. De zoektocht leverde snel resultaten op.

De eerste aanschaf: Tommy Zeker één van de meest populaire kasten van Data East.

Hoog genoteerd in de wanted list en goed betaalbaar.

Met een zeer gevarieerd spel, veel uitdagende modes en als speciale feature de ‘blinders’ waarbij je moet flipperen zonder de flippers te zien. Verder natuurlijk een leuke sound met tracks van The Who. Tijdens de Club van 100 bijeenkomst begin februari 2010 werd deze

kast gepresenteerd en met het volume op 15 was hij in het hele clubhuis te horen. De kast ziet er heel netjes uit, maar heeft nog wat aandacht nodig zodat hij ook technisch weer 100% is.

De tweede aanschaf: Spider-man In de top 5 van de vernieuwde ‘wanted list’ stonden twee kasten van Stern: LOTR en S-M. De eerste kast die we vonden was een LOTR maar tot een aanschaf kwam het niet: de prijs was niet passend voor de staat van de kast. Al snel daarna werden we getipt over een mooie Spider-Man die voor een redelijke prijs te koop was.

Arie Pijl ging ‘m bekijken en kon bevestigen dat ’t om een mooi exemplaar ging. Weliswaar een kapot Sandman plastic, maar daar kregen we een nieuw exemplaar van bijgeleverd. Ook qua prijs werden we het eens en zo arriveerde eind februari deze topkast in ons clubhuis in Ederveen.

Beide kasten waren voor het eerst te spelen op de ESPP, maar zijn nu natuurlijk in het Funhouse te bewonderen en te bespelen.

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

5

Jan Izaks

The Remake of the King of Diamonds The remake of the King of Diamonds.

Een flipperkast uit het elektromechanische tijdperk gebaseerd op hedendaagse elektronische technologie.Wie heeft er niet aan gedacht of zelfs van gedroomd. Die prachtige elektromechanische flipperkasten van toen opnieuw uitgeven. Maar dan niet met al die onderhoudsgevoelige spoelen en contacten. Niet dat grote gewicht. Alles wat op een paar printplaten kan er op zetten. Een mooi stukje software programmeren zodat alles op het speelveld en in de kopkast aangestuurd wordt. En zodat alles wat op het speelveld gebeurt geregistreerd wordt.

In de VS hebben een aantal flipperliefhebbers hun koppen, kennis en ervaring bij elkaar gestoken en het verwezenlijkt. Hier is het verhaal achter de “Remake of the King of Diamonds�.

Reinhart Bangerter en Herb Silvers van Retro Pinball (foto Pingame Journal)

Hoewel ik mijn vraag om een interview in eerste instantie heb gericht aan Herb Silvers, gaat Gene Goodman op mijn verzoek in.

Gene: “Sorry dat onze antwoorden zo lang op zich lieten wachten. We zijn allen heel druk geweest om de productie van de eerste 100 machines te starten.

Het oorspronkelijk idee kwam van Herb. Hij had jarenlang veel succes met het verkopen van door hem gerestaureerde King of Diamonds. Er was altijd veel vraag naar en zowel de beschikbaarheid als kwaliteit van te restaureren kasten werd elk jaar minder. Herb maakte ook reproductie kopruiten, speelveld mylars, speelveld plastic sets en hij liet reproductie driver boards maken.

Zo ontstond bij hem het idee om vanaf de basis compleet nieuwe kasten te produceren. Maar het was allemaal niet zo eenvoudig als hij eerst dacht........”

Retro Pinball bestaat uit Herb Silvers, Reinhard Bangerter, Mike Patz en Gene Goodman. Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?

Gene: “Herb en Reinhard kennen elkaar al heel lang, zo lang als ze beiden in zuid Californië wonen. Ze hadden ook een gemeenschappelijke interesse: flipperen!

Hoewel ze in het begin niet echt hechte vrienden waren, kwamen ze elkaar regelmatig tegen en praatten ze elkaar bij op verschillende flipperevenementen en lokale veilingen. Misschien weet je dat Herb ook zijn eigen Flipperconventies organiseerde in Californië en Las Vegas (Pinball Fantasy Shows). Hij is erg bekend in de wereld van verzamelaars door zijn hoge kwaliteit kopruit reproducties. Ik zelf begon voor Mike Patz en M&P Amusement te werken in 2002. Ik doe daar de verkoop voor het bedrijf en ben nu “Vice President” van M&P Amusement. Eind 2006 had ik contact met Herb omdat hij wat kasten wilde kopen en hij vertelde mij over zijn King of Diamonds project. Mike en ik waren enthousiast over het idee en omdat wij heel veel contacten hebben in de flipperindustrie, besloten wij aan boord te springen om te helpen bij het project. Toen hebben we samen het bedrijf Retro Pinball LLC opgericht.”

Zijn jullie van plan om uitsluitend van Gottlieb afgeleide kasten te bouwen of misschien ook andere?

Gene: “We zijn van plan om flipperkasten onder licentie van Gottlieb te bouwen, maar ook kasten die we zelf hebben ontworpen. Dit wil niet zeggen dat we niet samen gaan werken met vroegere flipperontwerpers en andere licentiehouders. Er zijn veel “Klassieke” flipperkasten die een reproductie zouden rechtvaardigen.

Voorlopig richten we ons echter vooral op onze relatie met Gottlieb Development LLC. Onze verstandhouding met Gottlieb is uitstekend. Ze waren heel enthousiast

over het idee van reproducties en we verheugen ons op een langdurige samenwerking met hen.”

Hebben jullie voor de verkoop van de King of Diamonds ook gekeken naar de Europese markt en in het bijzonder Nederland?

Gene: “Wij verwachten een groot deel van onze verkopen op de Europese markt. Het is algemeen bekend dat 60-80 % van Gottlieb’s productie geëxporteerd werd. Het meeste daarvan ging natuurlijk naar Europa.

Nederland zou voor ons een geweldige plek zijn om kasten te verkopen! Dat zou mij trouwens een goede reden geven om naar Nederland te reizen. Ik heb altijd al een keer naar Nederland willen gaan!”

Op de Fabulous Fantasies site staat: “11/2007 - Hopelijk wordt het prototype aangeboden voor de productie van 100 genummerde machines.” Zijn die eigenlijk wel geproduceerd?

Gene: “We beginnen in de komende maanden met de productie. We moesten er heel veel tijd aan besteden om zeker te zijn dat ons spel goed was. Je kunt je wel voorstellen dat het geen kleine opdracht is om een bedrijf dat flipperkasten maakt van de grond af op te zetten. Terwijl ons eerste product al “ontworpen” was en veel van de Gottlieb onderdelen nog “off the shelf” beschikbaar, was de elektronica en de software volledig nieuw. Helaas heeft heel veel gereedschap dat nodig is om een volledige kast in elkaar te zetten de sluiting van de Gottlieb fabriek niet overleefd. Er komt heel veel bij kijken voordat je na het bouwen van een paar prototypes een flipperkast in productie kunt nemen. Het uiteindelijke product moet geschikt zijn voor zowel de thuisgebruiker als de commerciële exploitant. We hebben een kwaliteits product ontwikkeld met veel nieuwe mogelijkheden zodat het nog vele jaren meekan!“ Hebben jullie tijdens het ingewikkelde proces om deze kast te ontwikkelen grote teleurstellingen of tegenvallers meegemaakt?

Herb: “Het is voor ons allemaal erg teleurstellend om te zien hoe de verkoop en commerciële belangstelling voor flipperkasten voortdurend afneemt. Deze daling heeft zich gedurende het hele ontwikkeltraject van de King of Diamonds (KoD) voortgezet. Daar staat tegenover, zoals je waarschijnlijk wel weet, dat het verzamelen van flipperkasten juist toeneemt in populariteit. Het is voor ons dan ook geweldig om te zien hoe wereldwijd de belangstelling voor ons product opleeft! Dit komt zowel van verzamelaars als van commerciële exploitanten. Dit helpt ons nu nog niet maar geeft wel aan dat we iets bijzonders aan het doen zijn. We hopen dat anderen net zo enthousiast worden als wij en dat zij uiteindelijk de kans krijgen om op een van onze flipperkasten te spelen.”

Reinhard: “Herb en ik waren heel gelukkig dat Mike en Gene precies op het goede moment kwamen en onze kijk op het produceren van een kwaliteits flipperkast deelden. Dit ondanks een afnemende markt!”

“Na de King of Diamonds overwegen we om een oude

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

7

“wood rail style” flipperkast te ontwerpen. We hopen dat dit verder bijdraagt om de flippermarkt open te breken naar andere verzamelaars en vooral liefhebbers die zelf nog geen flipperkast bezitten. We hebben ook veel ideeën om onze zelf ontworpen “Classic Style” flipperkasten te maken. Maar onze toekomstige producten zullen niet beperkt blijven tot flipperkasten!”

Is de add-a-ball feature te zien op de kopruit?

Reinhard: Niet helemaal. De originele KoD liet het aantal ballen dat nog gespeeld kon worden zien in de scorekaarthouder. In plaats daarvan gebruiken wij het ontwerp uit de laat 70er jaren van de scorekaarthouder, waar geen lampen inzitten voor de “ball in play”.

Het originele KoD kopruit artwork had ook geen backlight ball in play deel (1-5 en Game Over). Dit is daarom ondergebracht in ons “Diorama” artwork display dat net boven de achterkant van het speelveld zit. Omdat het een multiplayer kast is, gebruikt hij in Add a Ball mode een aangepaste versie van de Add-a-Ball rules. Ik noem dat “Extend-A-Ball”. De Match lampen (0-9) bestonden al op het kopruit artwork. Nu doen ze evenwel op twee manieren dienst. Ze laten nu ook zien hoeveel extra ballen er nog over zijn voor de speler van dat moment.

Hoe wordt die functionaliteit gebruikt bij een multiplayer systeem?

Reinhard: “Omdat het nu een multiplayer flipperkast is, is het noodzakelijk voor een speler om alle resterende extra ballen te gebruiken voordat een volgende speler de beurt krijgt. Het lijkt een beetje op de Gottlieb AddA-Ball spelen waarbij de bal telling van 1 tot 5 bleef en dingen als sterren op de kopruit oplichtten om aan te geven hoeveel extra ballen er te spelen waren.

Het is precies als bij de tegenwoordige elektronische kasten waarbij spelers extra ballen in reserve kunnen houden. De limit aan extra ballen kan door de eigenaar ingesteld worden tussen 1 en 9 ballen per spel.”

Zijn de onderdelen van Gottlieb of zijn ze gemaakt naar Gottlieb standaard?

Reinhard: “Alle “Kwaliteits kritische” metalen en kunststof delen zijn originele Gottlieb onderdelen die geleverd worden door The Pinball Resource. Zij zijn de officiële producent van Gottlieb onderdelen. De onderdelen worden vaak gemaakt door de oorspronkelijke producenten in Chicago die ook de onderdelen voor Gottlieb/Premier maakten volgens de zelfde hoge kwaliteitseisen die Gottlieb stelde. Er zijn echter ook nieuw ontworpen onderdelen die uniek zijn voor Retro Pinball machines. Deze zijn dan ook niet uitwisselbaar met oudere machines.”

Zijn de oorspronkelijke elektromechanische scoretellers aangepast voor gebruik met een CPU of zijn het technisch gezien de zelfde tellers?

Reinhard: “De tellers zijn nieuw ontworpen en worden volledig gecontroleerd door de CPU. Ze worden aangedreven door stappenmotoren en hebben maar één beweegbaar onderdeel: het kunststof tellerwiel zelf.

Een opto onderbreker wordt gebruikt om het wiel te kalibreren (af te stellen) elke keer als het bij de nul komt. Maar de feitelijke positie van het wiel ontstaat omdat de CPU hem zo gezet heeft, 1,8 graden per motor stap.

Dezelfde teller assemblies worden gebruikt bij alle score tellers en bij de credit teller.

Alleen de decal is anders. De teller assemblies zijn gemaakt van allemaal nieuw ontwikkelde onderdelen en er worden geen EM onderdelen in gebruikt die al bestonden.”

Binnenkant kopkast Hoe is de “Match feature” te zien bij deze (foto Pingame Journal) multiplayer flipperkast?

Reinhard: “Het RetroPinball multi-player systeem is uniek voor de wijze waarop het tegelijkertijd feitelijk vier single player speelt, met telkens één bal. Na afloop van een spelletje voor één van de spelers, ziet de speler meteen of zijn resultaat een match heeft. Als dat zo is, wordt het meteen op het credit wiel aan zijn of haar tegoed toegevoegd. Maar een match hoeft niet beperkt te zijn tot een extra credit. Het spel kan zo aangepast worden dat er een extra bal wordt gegeven in plaats van een vrij spel. In dat geval zou de huidige speler nog een extra laatste bal kunnen spelen. Wanneer hij of zij dan weer een overeenkomend eindcijfer heeft, zou er nog eens een extra bal volgen.Door het op deze wijze te doen, kan de match feature in tact blijven, zelfs wanneer de kast is ingesteld voor Add-A-Ball in plaats van extra spel.”

Zit er zo iets als een “High score to date” op de KoD? Reinhard: “Absoluut! Wat is een flipperkast zonder High Score! Het RPC system board gebruikt Battery

8

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

Backup RAM. De machine houdt records bij en kan eerdere high scores onthouden. Anders dan bij de Match functie, wordt de High Score beloning pas toegekend wanneer alle spelers hun spel voltooid hebben. Wanneer een speler over een eerdere High Score heen gaat, wordt een beloning van 1 tot 3 replays gegeven en schakelt de machine de getoonde score naar die van de speler met de hoogste score. Een High Score kan slechts aan één speler worden toegekend, ook wanneer een eerdere speler de High Score al verbeterde. Aangezien er maar één groep tellers is zal de machine normaliter van de laatste speler stapsgewijs terug gaan en de score van elke speler laten zien tot de eerste speler. Daarna zal de huidige High Score getoond worden. Spelers kunnen de flipperknoppen gebruiken om de verschillende scores nog eens te laten zien, maar ook de verschillende prestaties op het speelveld en de Match nummers.”

Komen de geluiden van echte chimes en de tellers of zit er in de KoD elektronisch (verstelbaar) geluid?

Reinhard: “De kast heeft echte Bell Chimes en ook de traditionele Gottlieb knocker assembly. We hebben geprobeerd om met elektronische geluiden de chimes en bellen van de KoD na te maken maar de meeste mensen waren niet zo blij met het resultaat. Maar, uit kosten overwegingen, hebben we wel besloten om in plaats van afzonderlijke bellen en chimes een 3 gongen chime assembly te gebruiken. De Bell Chime assembly is een ander nieuw origineel Retro Pinball ontwerp.

Dat moest wel want alle gereedschap om de vroegere Gottlieb chimes te maken was verloren gegaan. Het geluid is uniek omdat het een Retro Pinball kast is, maar zeker vergelijkbaar met de oude Gottlieb EM kasten.

Deze 3-bell chime assembly zullen we gaan gebruiken in alle EM stijl kasten. Het systeem heeft nog wel de mogelijkheden voor elektronisch geluid en deze worden gebruikt om de ontbrekende geluiden die een EM kast normaal zou maken te vervangen. Het wordt ook gebruikt om aan de verschillende dingen die gebeuren op het speelveld geluid toe te voegen.”

nische “work-alike” commerciële flipperkast. Het board is op maat gemaakt voor onze specifieke wensen voor nu en in de toekomst. Het is waarschijnlijk niet erg geschikt voor ontwikkelingen buiten onze projecten omdat speciale ontwikkeltools nodig zijn. Het gebruikte operating system zal niet worden vrijgegeven in het public domain.

Nadat wij de productie volledig op gang hebben, zijn we bereid het gesprek aan te gaan over verdere toepassingen van het board systeem, maar voor dit moment concentreren we ons op de toepassing er van bij dit project en toekomstige projecten van Retro Pinball LLC. Zodra de uitlevering van flipperkasten begint, zal ik met plezier de mogelijkheden en beperkingen van ons RPC (Retro Pinball Controller) systeem met anderen delen.

Waarom hebben jullie gekozen voor de King of Diamonds, want er zijn zo veel Gottlieb single player flipperkasten die geschikt zijn?

Gene: De keuze voor de KoD komt van Herb. Zoals gezegd, KoD staat bekend als één van de meest gewilde kasten uit het verleden. Het gebruik van de kopruit animatie, een unieke horizontale roterende unit op het speelveld, samen met eenvoudig te begrijpen regels die uit het kaartspel komen maken de KoD een aantrekkelijke kast voor alle leeftijden. Maar, hij zorgde ook voor een erg grote uitdaging om onze eerste kast te worden!

Flipperkasten werden niet gemaakt om voor altijd mee te gaan. De roto targets in de oorspronkelijk Gottliebs waren gevoelig voor slijtage. Hebben jullie daarvoor het zelfde systeem gebruikt of hebben jullie een eigen, verbeterd ontwerp gemaakt?

Gene: In eerste instantie hebben we overwogen om een alternatief aandrijf systeem te gebruiken zoals een stappen motor die dan de Roto Carrousel op de goede positie moet zetten. Helaas zou een stappenmotor

Heeft KoD een test systeem voor “troubleshooting?

Reinhard: “Ja. Hoewel er geen traditioneel Dot Matrix Display voor de speler is, heeft het RPC systeem een 16X2 display op de CPU PCB om eenvoudig door de Audit, Adjustment en Test menu’s te navigeren. Daarin zitten alle test procedures die eigenaren bij een hedendaagse flipperkast zouden verwachten.”

Jullie hebben zelf de PCB en de software ontworpen waarop deze flipperkast draait. Kan deze uitgebreid worden en zouden jullie overwegen om deze in licentie ter beschikking te stellen aan anderen zodat zij ze kunnen gebruiken in hun eigen project (dat anders is dan de KoD)?

Reinhard: “Ja, het board systeem dat we hebben ontworpen is uit te breiden binnen de eisen van het soort product dat wij momenteel maken: een ElektromechaNFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

9

sterk genoeg om de roto in een lock positie te plaatsen en houden buitensporige kosten met zich mee brengen. Daarom zijn we teruggevallen op de constructie en productie van de bewezen Gottlieb Roto Unit. Maar, de storingsgevoelige contactpunten en platen zijn vervangen door een storingsvrij optisch systeem. De positie van de Roto Unit wordt optisch uitgelezen door de CPU en er is geen enkele frictie die stevige draaiingen van de Roto Unit belemmeren kan.

Het resultaat is dat de draaibewegingen er precies zo uitzien als bij de oorspronkelijke flipperkast, maar dat de unit technisch sterk verbeterd is, waardoor hij zeer lange tijd goed kan functioneren.

De productie en verkoop van de KoD staat al lang op de planning. Ook andere projecten om een flipperkast te maken zijn vertraagd of gestrand. Is het door de verkoopcijfers moeilijker om een nieuwe (of remake) flipperkast op de markt te brengen? Of zijn er bij jullie ook andere oorzaken voor de vertraging?

Gene: Niemand kan zich voorstellen hoeveel werk het is om een flipperkast te produceren tenzij je het zelf hebt geprobeerd. Er waren wel een aantal redenen waardoor de productie van onze eerste kast vertraagd werd. In het begin was het project niet meer dan een nevenactiviteit van een stelletje “pinhead” hobbyisten die vooral de mogelijkheden aan het uitzoeken waren.

We deden het allemaal in onze vrije tijd naast ons gewone werk en familieverplichtingen. Elke stap die we deden bij de productontwikkeling was op basis van een heel sober budget en met heel weinig andere middelen. Het gebeurde heel dikwijls dat het project slapende was omdat de motivatie bij de betrokkenen afgenomen was. Toen het officiële partnership van Retro Pinball LLC werd gevormd, sloeg het project een nieuwe weg in. Misschien was het zelfs wel een wedergeboorte van het project. Het heeft ook daarna nog een enorme hoeveelheid committment van alle betrokkenen gevergd om een producent te vinden die de flipperkast kon dupliceren en een kwaliteitsproduct kon leveren. En, tenslotte, nu we de lang geplande productie in volle gang hebben vergt het ook een grote financiële investering.

10

Hoe eenvoudig of moeilijk is het om het board te gebruiken voor bestaande elektromechanische flipperkasten om daarin de relais en scoremotoren te vervagen? Kan dan volstaan worden met een eenvoudige hardware interface waarin eenvoudigweg een aantal pluggen gestoken kunnen worden waardoor de oude EM kast werkt naar verwachting?

Reinhard: Zo eenvoudig zal het niet zijn al was het maar omdat, zoals gezegd, de benodigde software waarop het board werkt niet publiekelijk beschikbaar komt. In theorie zou je met een transformator, een kabelboom, en een set van 5 of 6 score units elke één speler kast op de retro wijze kunnen uitrusten met de elektronica en een aangepaste kabelboom. De kast zou dan opnieuw bedraad moeten worden voor de lampen en schakelingen matrix (8X8) werking in plaats van de directe lamp en schakelverbindingen zoals die voorkomen in bestaande EM kasten. Daarvoor zou je alle lamphouders en contacten moeten vervangen door een type met drie beugels om de blocking diodes te kunnen plaatsen. Dit om even aan te geven dat het zeker geen “plug en play” oplossing zou worden. Ik heb hierover ook wel gedacht voor mijn eigen flippercollectie. Maar ik verwacht niet dat ik voorlopig zo veel vrije tijd over heb om het te doen. Voor iedereen die het zou willen doen zou het een grote klus worden omdat je je eigen operating system moet schrijven voor de beide microcontrollers waar ons board op draait.

Of, zoals Reinhard zegt: There are a lot of brilliant minds out there and with a collaborative effort, it certainly COULD be done but due to all the work involved, they would also have to decide and agree on a particular title to justify the work.

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

Gespot STERN IRON MAN Tekst george bulte, Foto’s: Stern, Pingame Journal

D

e nieuwste Stern wordt de Iron Man,. gebaseerd op de film Iron Man 2 die in mei uitkomt Een preview laat zien dat de kast 2 ramps, een pop-up Iron Monger toy (zoals de brain bug in Starship Troopers or Dr Evil in Austin Powers) heeft als ook een Whiplash ball accelarator.

H

et speelveldontwerp is van John Borg en volgt wederom de open speelveld stijl van NBA en Big Buck Hunter Pro. Het lijkt erop dat er 5 karakters uit de film verzameld moet worden en dat de kast 6 speelmodes heeft.

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

11

Tekst george bulte, Foto’s:Stern en Pingame Journal

Review: Big Buck Hunter Pro

Big Buck Hunter Pro is de 2e flipperkast van Stern die eenvoudiger en goedkoper gemaakt is. NBA was de eerste met minder mechanische componenten en eenvoudiger spelregels.

Gary Stern heeft publiekelijk gezegd dat dit de koers is die Stern nu vaart. Flipperfanaten zullen het waarschijnlijk niet gaan waarderen, maar deze veranderingen zijn nodig om flipperen eenvoudiger te maken voor het brede publiek als ook om de kosten van fabricage naar beneden te drukken.

Als flipperfanaat gaan we deze nieuwe kast bekijken en laten het waarom hij zo gemaakt is even achterwege. We zijn gewoon benieuwd of een kast met goedkopere toys en simpele regels ook leuk kan zijn.

Backglass Big Buck Hunter Pro

B

ig Buck Hunter Pro is gebaseerd op de Video Game die erg populair is in Amerika. Hoofddoel is het schieten van herten. In Europa is deze video game echter niet bekend. Omdat de game niet in Europa bekend is valt de flipperkast met dit thema niet onder een licentie. De kast zou voor de Europese markt dus in alle opzichten goedkoper moeten zijn!

Veel onderdelen uit het videospel komen in de flipperkast voor. Om de kast goed te begrijpen en te spelen is geen kennis van het videospel nodig.

Het artwork van de kast is een mix tussen comic style en bijna foto realistisch. Het hert op de kopruit is vrij groot en met veel details gemaakt. Ook de planten op de voorgrond zijn vrij realistisch getekend. De zon schijnt mooi door de bomen en het ziet er zeer vredelievend uit allemaal. Je zou bijna vergeten dat het spel gaat om het afschieten van dat grote beest!

De achtergrond is veel minder gedetailleerd getekend.

Je ziet letterlijk dat de bomen zijn gemaakt door een paar vegen met een penceel. Doet me denken aan die schilder met die grote bos haar.

Leeft Bob Ross nog? (detail Backglass)

H

et logo van Big Buck Hunter Pro erboven lijkt zeer veel op het logo wat aan de zijkanten van de Amerikaanse Video Games staat..Deze komt ook weer terug aan de zijkanten:

Geen hert, alleen maar het logo met wat takjes EĂŠn ding wat meteen opvalt is dat er dit keer niet meer gebruik gemaakt wordt van de metalen zijrails om schade bij de flipperknoppen te voorkomen. De machine op een beurs liet na drie dagen al schade zien. Het zal Stern wel geld schelen om die niet standaard te monteren, voor de thuismarkt zou ik deze er gelijk bij kopen om schade te voorkomen.

De zijkant van de kopkast bestaat wederom uit een stuk bos met dit keer 4 vogels. Deze vogels moet je tevens ook schieten in het spel.

John Youssi heeft het artwork gedaan. Hij is zeker geen vreemde want hij heeft in het verleden wel meer artwork voor flipperkasten gemaakt en is ook verantwoordelijk voor het artwork van de video game.

Nog een variant van het logo is zichtbaar op de voor-

kant met wat vreemd geplaatste bladeren boven de tournament knop. Al met al ziet het ontwerp er aantrekkelijk uit. Ontstaan met de videogame en meegenomen naar de flipperkast uitvoering. Het is niet supermooi maar laat

je goed zien waarom het gaat bij deze flipperkast.

E

n dan nu naar het speelveld: Wat meteen opvalt is dat de apron niet meer van metaal is maar van plastic. Ook is deze wat minder lang dan we gewend zijn.

De apron is gemonteerd op staande posts en hoewel het er goed uit ziet (bijna net als metaal) voelt het raar en gammel aan. Helemaal als je erop duwt om het speelveld weer terug in de kast te duwen.

H

et speelveld. De Big Buck Hunter is een kast met 2 flippers en daarom zijn er geen schoten die dwars over het speelveld lopen. Omdat je alles dus moet schieten met deze 2 onderste flippers begin-

nen we de rondleiding langs het speelveld hier. De flippers en shootagain insert. De Big Buck Hunter gebruikt zwarte rubbers, ook op de flippers. Wit zal meer stuitereffect op de bal geven, maar omdat er al genoeg stuitert in het spel zijn witte rubbers dus niet nodig. De omgeving van de flippers is erg druk maar de stand van de flippers past mooi bij het gewei van het hert. De shoot again insert zit iets lager dan we van Stern gewend zijn. Voor kleinere spelers kan de insert hierdoor achter het zicht van de apron verdwijnen. Maar wat anders? Het zou een gek gezicht zijn als de neus van het hert verlicht zou zijn. Alhoe-

wel: Als je een extra ball scoort weet je wel waar het liedje Rudolf the red nose rendeer vandaan komt!

Links zien we een standaard out- en inlane De linker inlane verlicht de E van de E-L-K letters. De L en de K worden verlicht door de rechter inlane. De linker outlane kan verlicht worden om een ‘critter’ award te verdienen. Je zou verwachten dat de E-L-K letters m.b.v. de flipperknoppen kunnen verspringen maar dat is niet het geval. Dit maakt het moeilijker om de ELK compleet te maken.

De linker slingshot is hetzelfde type zoals we die al jaren kennen van Stern. twee lagen, flasher erboven op en een schijnwerper op het speelveld. Boven de linker outlane is de de gebruikelijke drie standen post om de breedte van de ingang van de outlane af te stellen. Baltijden op de BBH kunnen zeer kort zijn, dus een nauwe afstelling kan bij deze Stern goed uitvallen voor het spelverloop.

We gaan richting het midden van het speelveld. Daar is niet zoveel te doen. Een beetje saai gebied met twee rubberringen om de bal wat te doen stuiteren (daarom waren de witte rubbers dus ook niet echt nodig). Dit is natuurlijk het einde van het herten spoor en daarom kan daar verder ook niets geplaatst worden. Als het hert op stal staat blijf je toch steeds denken dat daar iets geplaatst had kunnen worden. Wel mooie bloemen trouwens.

Het artwork op de plasticdelen laat zien dat we Pappy’s Porch benaderen, dus we negeren het ‘get lost’ bordje en gaan op bezoek bij Pappy.

De drie targets die mysteries geven zijn Pappy’s Porch genoemd. Als je alle drie targets hebt geschoten en de kruiken hebt verlicht ontvang je een mystery award als ook een grappige quote van Pappy. Meer over deze awards en de andere regels lees je in de volgende spinner.

Rechts van Pappy is het eerste grote schot van het spel, de linker orbit.

14

Zoals je mag verwachten van een orbit, zal een linker schot de bal achterom het speelveld doen gaan om weer bij de rechter orbit eruit te komen. Alles schoten die gemaakt kunnen worden zijn voorzien van een rode pijl als insert.

Deze kan tijdens big buck multiball of één van de bird multiballs verlicht worden.

De bullseye insert geeft aan dat de linker orbit geschoten kan worden tijdens één van de bonus rondes terwijl de elk insert verlicht wordt wanneer dit orbit schot een hurryup award kan verhogen of scoren. Ook kan je door dit schot elk multiball starten.De elk (eland in het nederlands) is de eerste van de vijf beesten om te schieten. De andere zijn moose, ram, birds en natuurlijk de grote big buck zelf. De lampjes onder de aangrenzende ramp verlichten de linkerorbit zeer goed terwijl de lange metalen balgeleider aan de zijkant dit schot vereenvoudigen.

Verder naar rechts is de enige ramp van de BBH, de moose ramp. Boven de ingang van de ramp is een moose trophy gemonteerd met daarop de instructie ‘shoot ramp for moose on the loose mode’. Onder deze ramp zijn twee inserts om te laten zien wanneer je de ramp kan schieten voor een extra ball of een special.

Voor deze ramp zijn twee inserts die vertellen of je de ramp moet schieten voor een jackpot schot of voor features in een van de bonus rondes.

De moose ramp is een behoorlijk lang stuk plastic inclusief wat kuilen en draaiingen die langs de achterkant van de kast gaat en uitkomt bij de rechter inlane. Het heeft een beetje weg van de Insanity Falls ramp in de Whitewater maar dan zonder de vertikale val. De moose ramp heeft ook een ‘nooduitgang’ voor ballen die te langzaam gaan om de volgende klim te maken.

We gaan verder naar rechts en komen naast de moose ramp de ram kicker tegen. De ram kicker heeft twee functies. Die detecteert of de bal deze raakt maar kan ook de bal terugschieten naar de speler. Detectie vindt plaats door een opto sluis voor de ram en schiet de bal terug net zoals de raptor shot in de Jurassic Park flipperkast van Data East, alleen minder krachtig.

Als je ram genoeg keren schiet start je hiermee een double scoring mode die gedurende een bepaalde tijd actief is.

Als de flasher onder de insert aan is dan

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

is deze mode actief.

De ram is een van de belangrijkste schoten voor jackpots tijden multiball en ook een feature schot tijdens de bonus ronde modes.

Rechts van de ram kicker is de eerste van vier groene targets die samen B-UC-K spellen. Naast de B target is het schot voor de vierde van de vijf beesten die je moet schieten, de bird lane.

Er zijn vier verschillende soorten vogels die je kan schieten. Deze worden aangegeven door de gekleurde lampje boven deze lane. Aan het einde van deze lane is een standup target. Hoe meer deze geschoten wordt, des te dichter ben je bij een multiball. Als je dit target geraakt hebt houdt een up-post de bal tegen. Hierdoor heb je even de tijd om naar het display te kijken en van de geluiden te genieten. (alhoewel ik dan ook denk dat beginnende spelers vermoeden dat de kast stuk is waardoor de bal blijft liggen). Dezelfde up-post wordt ook gebruikt tijdens bird multiball. De eerste bal blijft liggen en functioneert dan als captive ball. Deze moet losgeschoten worden door een andere bal. Bij de andere multiball modes is de bird lane ook weer een belangrijk schot voor jackpots en bonusrondes.

We gaan verder en passeren het tweede B-U-C-K target. Iets omhoog komen we de C-O-W rollover lanes en pop bumpers tegen. Bij het zien van ufo-popbumpers en koeien ertussen lijkt het wel een eerbetoon aan de Attack/ Revenge from Mars flipperkast. Dat is het niet. Ze komen namelijk ook voor in de videogame! Twee van de verborgen features in de videogames die je kan schieten zijn namelijk koeien en ufo’s! De ingeschoten ballen zullen altijd bij de C-O-W rollovers belanden dankzij een up-post.

Nadat de bal door de C-O-W lanes gaat komt hij bij de popbumpers uit.Het is de gebruikelijke popbumper layout van drie bumpers in een driekhoek, maar met slechts één uitgang; Tussen de onderste bumper en het U target.

Naast de rechter bumper kan de bal alleen tussen de bumpers geschoten worden, de spinner lane. Het poortje wat de bal moet tegenhouden is ook wat springerig waar-

door de bal extra makkelijk door de bumpers heen en weer stuitert. (denk wederom aan de zwarte berubbering). Tussen de bumpers in zijn een paar 89 type flashers aanwezig die oplichten tijdens de popbumper acties.

Reden om van de spinner lane een éénrichtingsweg te maken is dat de spinner lane ook weer een belangrijk schot in het spel is. De spinner lane is een erg korte lane en wordt geschoten om de super jackpot te scoren tijdens verschillende multiball rondes. Eén keer ronddraaien van de spinner registreert het schot. Wanneer het schot niet verlicht is voor een super jackpot verhoogt de spinner de waarde van de critters in de twee outlanes. De C target zit tussen twee posts onder de popbumper Het zesde belangrijke schot is de rechter orbit. Naast dat je hier wederom jackpots en punten kan schieten gedurende bonusrondes start de rechter orbit ook de bonusronde nadat de bal genoeg keren de popbumpers heeft geraakt. Normaal gaat de bal achterlangs en komt hij uit bij de linkerorbit, tijdens een bonusronde stopt de bal bij de up-post en vervolgt zijn weg door de popbumpers. Ballen die in het spel komen belanden tevens in de rechter orbit lane ter hoogte van de nooduitgang in de ramp. De ball shooter lane stopt bij de nooduitgang in de ramp De BBH heeft geen superskillshot of keuze in skillshots. Het enige skillshot is om de bal zo hard mogelijk richting de rollover lanes te schieten.

We zijn nog niet klaar met de bal shooter lane omdat de volgende feature deze in het spel brengt. Met het linker orbit schot kan je ELK multiball opstarten, maar hier is waar de ELK multiball echt plaats vindt.

In rust is de elk in de positie hiernaast, waardoor ballen langs de rechter orbit gaan. Wanneer de elk geactiveerd wordt beweegt hij naar rechts en blokkeert daarmee de rechter orbit. Ballen die nu via de linker orbit geschoten worden belanden in de shooter lane. De elk feature lijkt op een grote flipper. Onder het speelveld is het eigenlijk ook een flipper want het gebruikt het standaard flippermechanisme om de elk te activeren. De elk flipper doet meer dan alleen maar heen en weer bewegen. Er zit ook een end-of-stroke schakelaar onder die detecteert of er een bal tegenaan geschoten wordt en dit als jackpot geldt..

Soms liggen er zoveel ballen in de shooterlane dat de auto launcher problemen heeft om de ballen weg te

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

15

schieten. Handmatig de ballen wegschieten is dan wel eens nodig om verder te gaan met het spel.

Beneden de elk zijn twee inlanes en één outlane. De moose ramp laat de ballen los op de K inlane. De inlane en outlane worden gescheiden door twee metalen hekjes die de bal behoorlijk doen stuiteren als hij erop komt. Zo erg zelfs dat de bal vaak richting de outlane stuitert, heel onbetrouwbaar.

Dat brengt ons bij het pronkstuk van deze flipperkast: Stuur het hert maar naar buiten!

Gemonteerd op een X XL chocolade lego blok is het niet fraai, maar het werkt, ondanks dat het hert al heel snel een poot miste. De bewegingen van het hert lijken erg op die beweging van de kraan in Batman. In rust staat hij rechts van het speelveld achter een schuttershuisje. Na activering beweegt hij naar één van zijn vijf posities. Als je alle posities geschoten hebt dan begint big buck multiball. Elke stop positie is gemarkeerd door een verlicht hagelpatroon. Als het je niet lukt om binnen een bepaalde tijd dit schot te maken dan keert het hert weer terug in zijn rust positie.

Als het weer in zijn rustpositie staat achter het schuttershuisje kan het hert nog steeds geschoten worden. Als dat lukt dan beweegt hij naar een één van de vijf posities die nog niet geschoten is.

Een sensor binnenin het lego blok detecteert of het hert geschoten is.

Het hert beweegt zeer snel over het speelveld, laten we eens kijken hoe dat onder het speelveld eruit ziet en werkt.

Door een spoor beweegt het hert mechanisme van de ene kant naar de andere kant van het speelveld. Aan de onderkant van het speelveld is in het midden een extra metalen versteviging aangebracht om verlies in sterkte van het speelveld door de geul in het hout te compenseren.

Aan de rechterkant is een motor bevestigd en draait een stalen draadeinde rond.

De motor laat het draadeinde op hoge snelheid ronddraaien. Doordat dit draadeinde door de onderkant van

16

het hert gaat gaat het hert bewegen. Microswitches doen de motor stoppen als het op een positie is aangekomen. De kast gebruikt naast de microswitches ook een opto sensor op de motor om het aantal omwente-

De motor van het hert

Het onderkant van het hert en het draadeinde

lingen van de draad te tellen. Op deze manier weet het spel waar het hert zich bevindt tussen de schakelaars.

Dat was de techniek achter het hert, we gaan weer terug naar de kleurige kant van het speelveld. Tussen de flippers en het hertenspoort zien we een aantal inserts welke de speler laten zien wat hij al bereikt heeft en nog moet doen.

Het doel van het spel is het gebruikelijke “verlicht alle inserts en speel daarna de wizard mode”.

Als laatste plaatje nog een compleet overzicht van de onderkant van het speelveld:

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

De allernieuwste

flippers staan bij

GAME-XL

World Poker Tour Elvis Rollercoaster Tycoon Indiana Jones (Stern) Lord of the Rings Adams Family Star Wars Episode 1 Revenge from Mars Theatre of Magic White Water No good gofers Judge Dredd

Game XL Friezenstraat 3, 5249 JT Rosmalen T +31 (0)73 5222264, F +31 (0)73 5222287 www.game-xl.nl, E-mail: info@game-xl.nl

Advertentie ontwerp: JJ - Unigroove Productions

Momenteel ook de volgende gebruikte flipperkasten op voorraad:

RUUD KOOIJ

Repro kopruit Fireball 1972 De originele kopruit van de Fireball die ik had gekocht was geheel aan scherven op een kartonnen plaat geplakt. Buiten dat dit natuurlijk wel de prijs drukte is het geen gezicht en ook niet echt veilig. Aangezien mijn vriend André behoorlijk handig is met Photoshop en op zijn werk wel wat mogelijkheden heeft hoopte ik dat dit misschien opgelost kon worden met een repro ruit.

Originele kopruit Fireball (Engelse versie)

André had al verschillende repro plastics voor me gemaakt en ik had er alle vertrouwen in dat dit project hem ook wel zou lukken Nadat ik hem het idee had voorgelegd zijn we eerst eens bij de computer gaan zitten om te kijken hoe zo’n kopruit eruit zag. Ook hebben we verschillende sites bezocht waar we wat tips konden halen en hierna kreeg ik te horen dat het volgens hem wel zou moeten lukken. We hebben nog wel wat discussie gehad of we het op een ruit zouden plakken of tussen 2 ruiten of lexaan zouden klemmen. Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om de reproductie tussen 2 glasplaten te klemmen (totaal 5mm dik).

De afbeelding van de voorkant is uitgeprint op een Backlit display film met een Designjet 5500 van HP. De achterkant is in Illustrator over getekend waarna het geheel is gesneden/geplot op een snijplotter. Het opbrengen van de achterzijde bleek vrij moeilijk te zijn want het plakvermogen van het snijmateriaal is behoorlijk groot. We kwamen er alleen later achter dat ook de rondjes van oa de “O” eruit waren en er dus weer ingezet moesten worden. De gehele print is hierna tussen 2 glasplaten geklemd en wordt momenteel met originele strips bij elkaar gehouden.Ik heb 2 verschillende glasruiten op maat laten snijden en heb een gewone ruit van 2mm gebruikt en een ontspiegelde van 3mm.

Achteraf lijkt het kopen van een ontspiegelde ruit een uitgave te zijn geweest die niet nodig was want een gewone ruit geeft een helderder effect (net als het origineel). Ik kreeg via het NFV Forum ook nog de tip om de glasruiten goed tegen elkaar te klemmen en dan met kit af te dichten zodat ze netjes tegen elkaar blijven zitten. Anders zou de afbeelding weleens kunnen gaan bobbelen.

Ook moet je met het opmeten van de glasruiten rekening houden met de dikte van een tilrand want bij mij bleek deze nu net niet te passen.Dit is in principe geen probleem maar maakt het wel wat lastiger om de ruit eruit te tillen.

Op de foto’s is de ruit te zien met de ontspiegelde glasplaat aan de voorkant.Hierdoor lijkt de afbeelding wat

Ik ben op zoek gegaan naar een goede scan en heb deze via Aeneas Verhé verkregen na een verzoek op het NFV Forum. Nu alleen dus nog de mask voor de achterkant, deze is nodig om geen geheel doorschijnende afbeelding te krijgen (zoals een translite).

Deze vond ik op ipdb (Backglass Blackline Master Color Separation #7*) en deze heeft André aangepast want deze was niet helemaal mooi strak.

Ook heeft hij hem net als de voorkant helemaal op maat gemaakt

18

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

Ruud Kooij www.baron-shadow.nl

fletser dan deze in werkelijkheid is.

Op de laatste afbeelding met licht zie je dat de tellers van speler 2 nog iets te laag zitten maar deze kunnen nog iets hoger geplaatst worden waardoor deze straks ook netjes achter de vensters zitten.

Het resultaat is prima, dus nu de rest van de kast opknappen.Het speelveld is in prima conditie zonder speelveldschade dus het zal een mooi gezicht zijn als dit straks schoongemaakt en opnieuw gerubberd is.

Ik hoop alleen nog een origineel cabinet en kopkast te kunnen vinden met de vlammen erop, zoniet dan wordt dit het volgende project (AndrĂŠ zou dat lukken ?).

NIEUW!

n in USA e g n li a t e b der - moneyor s USA - postadre nd en Duitsla n in b e ic v r - ophaalse worldwide n e g n li a t - paypalbe Duitsland g in lv o s m ble - EBAY pro

www.huifkar.de

De slimme eBay kruiwagen voor Duitsland, BelgiĂŤ en Nederland NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

19

Tekst: Koen Martens, Foto’s Michel van Kuijk

ESPP 2010 De lente viel vroeg dit jaar. Want 13 en 14 maart j.l. trok de NFV naar Zevenbergen, zuid-west Brabant, om zalencentrum de Kristal te veranderen in een indrukwekkende game room voor de Early Spring Pinball Party (ESPP). Met een line-up om van te watertanden met recht een succesvol evenement.

Line-up Organisator Peter Mathijs heeft voor de gelegenheid een 35-tal flipperkasten opgedoken met als thema film & televisieseries: klassiekers als Terminator 2 (en 3), Scared Stiff, Gilligan’s Island en een Simpsons (de SS van Data East), maar ook recente kasten als Indiana Jones en The Lord of the Rings (beiden Stern) en de SpiderMan die onlangs aan de NFV collectie is toegevoegd.

Om dit voor elkaar te krijgen volgde Peter, na de NFV collectie geplunderd te hebben, een simpel maar doeltreffend plan: “Ik ben naar de website gegaan, en heb daar de persoonlijke profielen bekeken. Leden met een kast die in het thema past heb ik simpelweg gemailed of opgebeld.”

Het resultaat: een goed gevulde gameroom. Veel gehoorde opmerking: “Er staan hier zeker wel 10 kasten die ik nog nooit gespeeld heb.” De ruime lokatie is uitermate geschikt voor een flipperevenement. Airco voor een koele omgeving (geen overbodige luxe als

je zoveel kasten naast elkaar zet) en sfeerverlichting in plaats van TL-buizen, dus ook geen hinderlijke reflectie.

Side games Er was geen competitie, er werden natuurlijk wel de nodige NFV ranking potjes gespeeld. Daarnaast waren er een viertal kasten opgesteld voor de ‘side games’.

Voor een euro mocht men proberen een high score te zetten op de Twilight Zone en de Spider-Man. Of blind flipperen op de Tommy. Tot slot was er de Demolition Man waarvan de flipperknoppen waren uitgeschakeld, en er dus uitsluitend met de handgrepen kon worden geflipperd. Michel van den Elzen sleepte op de SpiderMan een op canvas gedrukte translite van deze kast in de wacht. Gerrit Hurkens, Victor Stulemeijer en Lieven Engelbeen namen ieder een DVD box mee naar huis voor hun verdiensten op respectievelijk de Twilight Zone, Tommy en Demolition Man.

Een onverwachte officieuze sidegame bleek de Robocop waarvan de flippers met fors teveel kracht de bal op plastics afvuurde. Totaal onspeelbaar, totdat onder de achterpoten een paar bierkratjes waren geplaatst om de helling aan te passen aan het teveel aan paardekrachten in de flipperspoelen.

met de ball-through, maar dat was snel opgelost.

Dat waren de meest opmerkelijke storingen, afgezien van een ‘klein defect’ in de Addams Family van de vereniging: een metalen beugel die de swamp kick-out spoel op z’n plaats houdt, bleek door metaalmoeheid over zo’n 5 centimeter volledig doorgescheurd en hing nog maar met een millimeter staal aan het speelveld.

Rond half vier, ongeveer anderhalf uur voor de eindstreep, gaf ook de laatste millimeter mee en hing de spoel los onder het speelveld.

Geslaagd weekend

Techniek Voor de techneuten onder ons was er ook genoeg te doen. Nadat vrijdagavond met vereende krachten het gros van de kasten was opgesteld, was er een heleboel te sleutelen. Dit liep niet altijd goed af, zo blies Ben B. uiterst vakkundig de voedingsprint van zijn voor de gelegenheid aangeschafte Turtles op. Ook de Mata Hari raakte terminaal gewond toen de zekering van de displays er uit lag. Nieuwe zekering veranderde ook kortstondig even in een lampje, waarna besloten werd de kast dan maar uit de roulatie te halen. De ST:TNG bleef op een gegeven moment ballen lanceren, dit bleek te verhelpen door de connector van de receiver-print in de ball-through door te solderen. Later ontwikkelde deze kast nog een probleem en werd op zondagmiddag ook weer ingepakt. Frankenstein had ook wat problemen

Met 70 bezoekers was het mischien niet zo druk als gehoopt. Toch kunnen we spreken van een geslaagd weekend. Enerzijds zag ik weer een aantal nieuwe gezichten, leden die nog niet eerder actief waren binnen de club maar voor de gelegenheid toch met kast en al van heinde en verre naar Zevenbergen kwamen.

Natuurlijk waren er ook, mede dankzij een artikel in de lokale krant, mensen ‘van buiten’. Tot slot, de lokale radio heeft aandacht besteed aan de ESPP. Zo is het flipperen toch weer mooi onder een groter publiek onder de aandacht gebracht.

Met dank aan De ESPP was mogelijk dankzij de inzet van de volgende leden: Paul Matthijs, Michel van Kuijk, Frank Douwenga, Gerrit Hurkens, Paul Niezing , Koen Martens, Ben Boogaard, Ronald Knor, Edwin Nijs en Jan & Tonia Meijer. En natuurlijk: alle NFV-leden die hun kast ter beschikking stelden

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

21

steven van der Staaij

P-ROC Nee, hiermee bedoel ik niet de mij tot nog toe onbekende rapper, die te vinden is op www.myspace.com/procsounds, maar de ‘Pinball - Remote Operations Controller’. Wat het is? De P-ROC is een vervanging van de mpu in WPC, Whitestar en SAM flipperkasten, maar dan eentje die je aan kan sluiten op de PC en waarmee je zelf je flipperkast kan aansturen.

Eigenlijk heel kort door de bocht is het een MPU, maar dan zonder de ROMs. Die laatste worden vervangen door een programma dat op de computer draait. De computer leest door een USB-kabel de signalen die op de P-ROC binnen komen uit (denk aan de switches van de flipperkast) en stuurt de lampen en drivers in de flipperkast aan. De P-ROC communiceert met de bestaande printplaten in de kopkast, met uitzondering van de DMDcontroller en het geluidsbord. ‘Kan er dan geen geluid worden afgespeeld of afbeeldingen worden laten zien?’ Gelukkig kan dat wel: de P-ROC sluit je direct op het display zelf aan en het kan de data rechtstreeks hier naartoe sturen, zonder tussenkomst van de DMDcontroller. Het geluid kan de pc zelf afspelen. De software draait namelijk zoals gezegd op de pc. Wie kritiek heeft op software die niet af is in een deel van de nieuwere Stern kasten en wie zelf kan programmeren, kan vanaf nu zijn eigen software er voor schrijven.

Hoewel er verschillende ‘lagen’ software zijn, is het om zelf een spel te programmeren het handigst te werken in de programmeertaal Python. De ontwerper van P-ROC, Gerry Stellenberg, heeft namelijk samen met programmeur Adam Preble een basisconfiguratie neergezet waar bovenop je zelf in Python de rest van de regels kan schrijven. Niet dat dit nou een klein klusje is: een flipperkast bevat nou eenmaal enorm veel spel

dat geprogrammeerd moet worden. Welke volgorde moeten dingen plaatsvinden, welke geluiden worden afgespeeld, hoe worden de scores bijgehouden, welke DMD’s worden wanneer afgespeeld en hoe moeten alle lampjes branden tijdens het spel en tijdens de attract mode? Allemaal zaken waar over nagedacht moet worden en welke in een programma gegoten moeten worden.

Op dit moment wordt er al door de ontwerper van de P-ROC samen met enkele anderen hard gewerkt aan software voor Judge Dredd. Het hele spel wordt van begin tot het eind opnieuw geprogrammeerd op basis van de originele software, maar wel met veel verbeteringen. Zo wordt de speler beloond voor het uitspelen van een mode en kunnen modes doorgespeeld worden tijdens de verschillende multiballen. Op het moment van schrijven is het spel zelf al erg ver gevorderd en worden geluiden toegevoegd. Ook de ‘instant info’ bij het ingedrukt houden van de flipperbuttons ontbreekt niet.

Is het P-ROC bord gemaakt als middel voor het herpogrammeren van bestaande flipperkasten?! Nee, dat was niet het idee achter de P-ROC. In eerste instantie is het bord ontworpen om het maken van een ‘homebrew’ flipperkast makkelijker te maken door een goede en flexibele basis-mpu neer te zetten. De P-ROC beschikt over 208 driveruitgangen, een switchmatrix van 8 bij 16

22

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

en 32 directe switchingangen. Ze kan 16 intensiteiten weergeven op een DMD scherm, mocht je in je zelfbouwflipperkast geen computerscherm willen gebruiken in plaats van een DMD, en heeft een ‘watchdog’circuit dat alle drivers uit zet, als de aansturing vanuit de computer een keer zou vastlopen. Kortom: voldoende om mee uit de voeten te kunnen om zelf een flipperkast te ontwerpen. Naast dat je de P-ROC kan aansluiten op een bestaand WPC of Stern powerdriver bord, kan je ook andere alternatieven hiervoor bedenken en denkt Gerry Stellenberg er zelfs ook over na om zelf een powerdriverbord te ontwikkelen en te produceren.

Het P-ROC bord is te koop voor 329 dollar exclusief verzending. Voor dat geld krijg je volgens mij een zeer goed ontwikkeld product dat een erg goede basis vormt voor het zelf programmeren van bestaande of zelf ontworpen flipperkasten.

In dit relatief korte artikel heb ik slechts een algemene omschrijving van de P-ROC geschetst. Hoe de P-ROC technisch werkt, hoe ‘lampshows’ en DMDbeelden worden gemaakt, hoe het basis ‘framewerk’ van de software in elkaar steekt en nog veel meer, dat kan ik enerzijds niet goed uitleggen en anderzijds zou het artikel te groot worden voor de Spinner. Voor wie wat diepere of meer technische informatie wil, of gewoon een filmpje wil zien van wat er zoal mogelijk is, verwijs ik graag naar http://www.pinballnews.com/learn/proc/index.html en de site http://pinballcontrollers.com/.

Vanaf deze laatste site is ook een link te vinden naar de open source Judge Dredd code.

Ik zelf hoop dat de P-ROC een succes wordt en dat de zogenaamde ‘user base’ zo groot wordt dat er, naast zelf ontworpen flipperkasten, ook voor meerdere bestaande kasten een volledig nieuw programma wordt geschreven. De eigen ervaringen met de P-ROC, de vele mogelijkheden die het bord kent, de ontwikkelingen betreffende de Judge Dredd software, de hier nog niet vermelde poging die nu wordt ondernomen om de P-ROC met PinMAME te laten communiceren en het enthousiasme en goede werk dat de ontwikkelaars in de P-ROC software stoppen, stemmen me in ieder geval zeer hoopvol!

Eigen gebruik Na het wachten op het P-ROC bord dat even bij de douane bleef steken, heb ik zelf het bord in mijn Judge Dredd gestoken. Met de open source software die toen voor de Judge Dredd beschikbaar was, ben ik gaan testen. Daarvoor moesten nog wel een paar drivers en Python 2.6 worden geinstalleerd op mijn laptop. Al met al was dat goed te doen, al heb ik door een onverklaarbaar probleem wel heen en weer gemaild met Gerry Stellenberg, die me erg snel en goed hielp.

De Judge Dredd software (in Python) van tijdens mijn installatie kende nog geen geluiden, buiten die van het testmenu. Na het volgen van vele youtube-Python tutorials om me Python wat eigen te maken, heb ik niet veel meer in de Judge Dredd software gedaan. Eigenlijk bestaat het enige dat ik er echt in geprogrammeerd heb uit het toevoegen van enkele geluiden bij de start van het spel, het halen van de extra bal, en nog een paar van dat soort dingen. Verder ben ik eigenlijk vooral aan het testen als er weer aanvullingen op de Judge Dredd software zijn. Hierbij mail ik bij problemen die ik tegen kom met Gerry, die altijd erg snel reageert en veel problemen snel verhelpt, zodat de software weer ietsje verbetert. Zelf meeprogrammeren aan de Judge Dredd zou niet echt nut hebben: ik ben gewoon niet goed genoeg om enigszins van waarde te kunnen zijn, zonder dat daar weken overheen gaan. Maar voornemens zijn er wel, namelijk: Voor het afgelopen Open Huis van de school waar ik werk, Pantarijn in Wageningen, hadden enkele leerlingen en ik een Road Kings flipperkast werkend gemaakt zodat daar volop op gespeeld kon worden. Het komend jaar lijkt het me gaaf als de bezoekers van het Open Huis worden welkom geheten door een Judge Dredd flipperkast die begint met een ‘Welkom op Pantarijn’ in beeld en geluid en dat een spel kent waarin allerlei elementen van de school zitten.

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

23

richard baan

De techniek staat voor niets Lampmatrix We hadden laatst 2 kasten opgehaald ter reparatie voor de NFV. Mijn vrouw had het er over dat daar nog wel een 3e bij kon in het busje en dat werd een Monopoly. Geen probleem, maar dan moest wel de Theatre of Magic weg. Ach, kleinigheidje...

het wel zou zien gloeit het lampje nog wel even na.

Voordeel van een matrix is dat je met 16 aansturingen 64 lampjes tot je beschikking hebt. Ach, voordeel?

Die 16 aansturingen nemen zoveel ruimte op de print,

De Monopoly had een wazig probleem: zo nu en dan ging de zekering door van de lampmatrix. Als je dan de zekering bekeek kon je zien dat hij was doorgesmolten door een overbelasting. Op een gegeven moment, als je de “community chest� haalde, werd ook duidelijk waar dat door kwam... De kast liep vast, en de lampjes brandden zo fel als flashers. Eventjes...

Wat wil je ook als je 18V op een 6V lampje zet? 3 keer hogere spanning, dan ook 3 keer grotere stroom. Dat is wel lekker fel en zeker niet zoals het hoort.

Kolommen en rijen Williams heeft vroeger, toen de kasten zo ongeveer elektronisch begonnen te worden, een methode bedacht om lampjes aan te sturen. Dit is eigenlijk sindsdien altijd toegepast. Later is het ook door Data East schaamteloos gekopieerd, maar gelukkig heeft Sega / Stern wel zelf wat bedacht met het whitestar-systeem.

Pinball 2000 had een iets geavanceerdere lampmatrix, of eigenlijk 2 maar liefst, maar als basis bestaat het dus al meer dan 30 jaar.

Een lampmatrix bestaat uit 8 kolommen en 8 rijen. De software kan op die manier 64 lampjes aansturen en wel door een kolom aan te sturen en tegelijkertijd ook de bijbehorende rijen. Dan de volgende kolom en de rijen die daar bij horen. En als alle kolommen zijn aangestuurd begint hij vrolijk weer opnieuw. Dat gebeurt zo snel dat je het met het blote oog niet ziet. En als je

24

daar kon Bally al zijn aansturingen per lampje ook wel op kwijt. Hierboven een foto van een driverbord van een Williams Jungle Lord. Het omcirkelde gedeelte is de lampmatrix. Een klein nadeel is dat de lampjes ook niet continu worden aangestuurd en dus zwakker zullen gaan branden. Dat wordt dan weer gecompenseerd door 18V op een 6V lampje te zetten

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

Kapotte diode?

Omdat de lampjes in een matrix aangesloten zijn heeft elk lampje een diode. Anders zou de stroom van de ene kolom, via een ander lampje in die rij, “terug” kunnen en zo spanning op een andere kolom zetten. En dan gaan er meerdere lampjes aan terwijl dat niet de bedoeling is. Als er een diode kortgesloten is gebeurt dat dus ook. Gelukkig is het storingzoeken in zo’n geval reuze-simpel: het lampje bij de kapotte diode gaat dan namelijk ook aan, in de attractmode brandt hij zelfs feller (zie onderaan vorige pagina) En in de single-lamptest gaat hij dan mee met een aantal andere lampjes op halve sterkte.

In het schema hiernaast kun je zien hoe dat werkt: als kolom 1 wordt aangestuurd, en de diode is kapot van het lampje er naast komt de spanning via het goede lampje, door het lampje met de kapotte diode, via nog een ander lampje weer naar een rij. Maar die “foute” stroom gaat wel via een boel lampjes. Een boel kolommen en een boel rijen. En dat zie je in de sterkte. Het deed me weer een beetje aan de Monopoly denken…

Kolomschema Kolom De kolom (ook wel “lamp strobe” genoemd) wordt via een PIA aangestuurd. De PB poorten zijn voor de aansturing van de kolommen, en de PA poorten zijn gereserveerd voor de rijen. Handig: heb je 1 PIA voor de lampmatrix. Dit signaal komt op een IC, die ook een ander signaal nodig heeft: de blanking. Het IC stuurt een transistor aan en die stuurt op zijn beurt een andere transistor aan, één die wat meer stroom aan kan. Dat weerstandje van 27Ω is een dikke, het is er één van 2W en wordt erg heet.

Wat doet nu eigenlijk het blanking signaal? Dat signaal dient er voor om de aansturing van elektronica (voor spoelen, en lampjes) uit te zetten. Dit is omdat de uitgangen van de PIA op sommige momenten een ongedefinieerde status hebben. Is dat nu echt zo? Ja, ik heb inmiddels ervaring met een Cirqus Voltaire waarvan de

Rijschema

Matrix blanking het niet doet... Op het moment dat je hem in de test zet gaat er ergens een lampje heel fel branden (welk lampje dat is varieert per keer). En hij brandt zo fel, het is alsof hij continu 18V te verduren krijgt...

Rij En op de PA poorten van dezelfde PIA worden de rijen aangesloten. De uitgang van de PIA wordt door een IC ge-inverteerd. En dat IC stuurt, net zoals bij een kolom, een transistor aan die op zijn beurt weer een transistor aanstuurt. En ook hier zit zo’n dikke weerstand (die van 100Ω) die erg heet wordt...

Kortsluitbeveiliging Er is zelfs nagedacht over een kortsluiting. Een lamphoudertje kan natuurlijk een kortsluiting hebben, en dan zou het zonde zijn als meteen de elektronica naar de filistijnen gaat. Williams heeft daar een weerstand met een hele lage waarde voor bedacht, het is er één van 0,4Ω. De waarde is zo laag dat het lampje daar normaal gesproken geen hinder van ondervindt, maar bij een kortsluiting wordt de betreffende kolom uitgeschakeld. Als er stroom door de weerstand loopt, komt er een spanning over die weerstand te staan. Die spanning staat ook op de gate van een thyristor (S, de 2N5060) en die gaat geleiden zodra de spanning op de gate hoger wordt dan de spanning op de kathode plus de gate trigger voltage. En dat is hier de diode plus thyristor samen (en zijn elk 0,7V, dus samen is dat 1,4V).

Dan gaat de thyristor geleiden waardoor er geen spanning over de pijl van de 1e transistor meer staat. Daardoor wordt de transistor uitgeschakeld. En dat gebeurt al bij een stroom van 3,5A. Dat weerstandje van 0,4Ω is trouwens ook een dikke die zo heet wordt...

Pinball 2000 Werkt als vanouds, met een paar kleine aanpassingen.

Een Pinball 2000 kast kan ook detecteren welk lampje een kortsluiting heeft, of gewoon kapot is. De detectie van een kortsluiting of open circuit is hier opgelost met een spanningsvergelijker die een signaal geeft aan een IC (74LS74) die de transistor uit schakelt. Parallel

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

25

hieraan geeft het IC dit ook door aan de PC. Die weet op die manier dat de spanningsvergelijker actief is. De referentiespanning moet wel worden ingesteld door de PC. Een kortsluitbeveiliging werkt met 2 diodes in serie en wordt dus vergeleken met een spanning van 1,4V. En een open circuit wordt gemeten door de referentiespanning 0,45V te maken. Dat wordt door de PC gedaan door ipv. de 2 diodes van 1,4V een zenerdiode van 0,45V (1N5817) in te schakelen. Als een lampje goed is loopt er stroom en dan moet er juist spanning over de weerstand staan.

Sega / Stern Werkt precies hetzelfde met die kolommen en rijen, maar hier wordt de aansturing met een IC’tje gedaan met 5 pinnen. Hij ziet er een beetje uit als een transistor, maar dan met 5 pootjes. Het is een VN02N, en die stuurt de kolommen aan. Is er dan een kortsluiting dan schakelt hij de kolom gewoon niet. De rijen zijn ook erg simpel uitgevoerd: één enkele FET schakelt de rij.

Het neemt dus al met al ook wat minder ruimte in op de print in de kop. En waarom ze daar vroeger niet op zijn gekomen? De electronica gaat met zijn tijd mee en wordt stukken goedkoper en geavanceerder. Dat hadden ze in de jaren ‘80 niet of was gewoonweg te duur.

foutief mee met de andere aansturingen. De Palantir zit in de vorige rij in de matrix. Dat komt doordat de led erg snel reageert, en de elektronica te traag is.

Als de kolom (of rij) uit wordt gestuurd vanuit de software duurt het even voordat de elektronica echt uit is.

De software is dan al verder en schakelt de volgende kolom of rij al weer aan. Zo kan het voorkomen dat de led heel kort verkeerd wordt aangestuurd. Ach, het is er ook niet voor gemaakt.

Probleem?

Als je nou een kast hebt die niet op wil starten en op een gegeven moment begint het wat verbrand te ruiken in de kamer, dan zijn de weerstanden van de kolommen druk bezig om de elektronen in warmte om te zetten. Je moet ze dan niet aanraken want het levert je geheid een 1e graads verbranding op.

En aangezien die dikke weerstanden zo heet kunnen worden zullen ook daar vaak de problemen zijn. Soms wordt het zo heet dat ze slecht contact gaan maken of zelfs van de print af vallen.

Soms wil het ook wel eens voorkomen dat een lampje het niet doet en dat het niet aan het lampje of het lamphoudertje blijkt te liggen. Dan zou het ook nog aan de diode kunnen liggen natuurlijk.

LED Sommige mensen zijn nogal enthousiast over led-lampjes. Dat zijn ledjes die in de lampmatrix geplaatst worden. Het valt mij op dat de lampjes schokkerig reageren, het verschil tussen aan en uit is voor mijn gevoel erg abrupt. Ik heb zelf een modificatie gemaakt met een led voor The Lord of the Rings, en het valt me ook wel eens op dat hij soms heel erg zwak brandt terwijl hij uit hoort te zijn. Hiernaast zie je The Lord of the Rings in de lamptest (rij) en je ziet de Palantir bol oplichten terwijl er al 8 lampjes in die rij aanstaan. Hij gaat

26

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

bas vis

Nieuwjaarsbijeenkomst 9 januari 2010

Deze winter is flink wat witter dan we de laatste jaren gewend zijn: Koning Winter regeert! Het was dan ook een prachtig wit landschap op deze zaterdag. De animo voor de bijeenkomst was groot, maar het weeralarm van het KNMI zorgde toch voor twijfels bij veel liefhebbers. Uiteindelijk kwamen zo’n 40 liefhebbers naar Ederveen. Warme chocomel en erwtensoep in combinatie met 80 flipperkasten: dat bleek een prima combinatie.

Voorbereiding De avond voor deze bijeenkomst was er nog een spoedactie, nadat we hadden besloten om de LFC finale te verplaatsen. We wilden de fanatieke liefhebbers geen onverantwoorde risico’s laten nemen om voor deze titel te mogen strijden. Het NFV Bestuur ging ’s ochtends al wel vroeg op pad: vanaf 10.00 uur was er de 1e bestuursbijeenkomst van het nieuwe jaar. Met besluiten over de taakverdeling binnen het bestuur, de evenementenagenda en de bespreking van de uitkomsten van de ‘verkiezingen’ voor de Wanted List. Ondertussen snorde de kachel en werd het allengs aangenamer qua temperatuur. Ad Jonker was ook al bijtijds vertrokken en druk bezig aan enkele EM-ers.

Henk de Jager met zijn nieuwste creatie: Merlins Magic

Special delivery Aan het eind van de morgen arriveerde Henk de Jager met in zijn auto een prachtige aanwinst voor ons clubhuis: Merlin’s Magic. De financiering was geregeld door leden van de Magische Machines liefhebbers binnen de vereniging. De kast kreeg een plaatsje vlakbij de bar en werd de gehele dag druk bespeeld. Op de foto is-ie mooi, maar eigenlijk moet je de kast zien om ‘m volledig op waarde te schatten. En voor de liefhebbers: we hebben van Henk ook de schema’s en originele schetsen gekregen. Overduidelijk een aanwinst om zuinig op te zijn! Als extraatje had Henk voor ons archief nog een exemplaar van zijn flipperjaartallen boek. Bijgewerkt tot eind 2009!

Let’s play pinball

Funhouse in het wit

Om 13.00 uur gingen de deuren open en kwamen de eerste leden binnen om nieuwjaarswensen uit te wisselen. Het weer was veel minder slecht dan voorspeld en zo besloot een enkeling ook om nog wat later op de dag aan te reizen. Je bent een liefhebber of niet natuurlijk. Zo werd het toch gezellig op deze 1e flipperdag van het jaar in ons clubhuis. De warme soep smaakte voortreffelijk, net als de warme snacks die werden uitgedeeld. Ondertussen was het gezellig bij de bar en werden er de nodige partijen voor de NFV Ranking gespeeld. Het flipperjaar 2010 is officieel geopend!

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

27

theo van vroenhoven

De gameroom van

Jurgen van Dulst De vereniging kent flipperliefhebbers in alle soorten en maten. Van gedreven topflipperaar tot knutselaar. Deze Spinner gaan we naar Vleuten en nemen we jullie mee op bezoek bij Jurgen van Dulst

Het is een vrijdagavond als ik door een nieuwbouwwijk in Vleuten (bij Utrecht) loop. Alle huizen zien er op het eerste gezicht hetzelfde uit. Maar schijn bedriegt. Op de zolder van nummer 24 staan 16 schitterende flipperkasten te fonkelen. Hoog tijd voor een bezoekje dus!

Dat ik op het juiste adres ben wordt bevestigd door een grote doos van ‘Marco Specialties’ die in de gang staat. De inhoud bevindt zich al op de keukentafel: nieuwe ramps en plastics voor de Theatre of Magic, het laatste project van Jurgen. De kast staat nu nog in de woonkamer opgesteld maar zal na zijn opknapbeurt verhuizen naar de zolder. Onder het genot van een kopje koffie onderwerp ik Jurgen aan het volgende vragenvuur: Jurgen, stel je eens voor aan de mensen die jou nog niet kennen Jurgen van Dulst, daterend uit 1980 en op dit moment woonachtig te Vleuten. In het dagelijks leven ben ik ondernemer in de IT. Op dit moment heb ik een bedrijf met 4 anderen dat als core business het (voor derden) ontwikkelen en exploiteren van websites heeft. In mijn vrije tijd besteed ik naast het flipperen veel tijd aan mijn tweede hobby, motorrijden. Samen met mijn vriendin Joyce ben ik ‘s zomers door het hele (buiten)land op de motor te vinden.

28

Hoe ben je begonnen met het verzamelen van flipperkasten?

Begonnen met verzamelen ben ik een aantal maanden voordat ik mijn studie had afgerond (dit was rond 2002).

Ik werkte destijds als verkoper in een computerwinkel en tijdens één van de pauzes vertelde een collega over de flipperkast die een oom van hem in een schuurtje had staan.

Op de vraag welke kast het was kon hij mij geen antwoord geven, ik moest maar een keer komen kijken. Toen ik een aantal weken later het desbetreffende schuurtje betrad stond daar een Gottlieb Rescue 911 weg te roesten. Spelen deed hij wel, alleen het display bleef angstig donker.

De man wilde van het ding af en had nog wel een mannetje dat een nieuw display kon regelen. Voor ik het wist was ik op weg naar huis met m’n eerste flipperkast. Uiteraard deed ook het nieuwe display het niet. Geheel ongehinderd door enige kennis van zaken stond ik op het punt om bij Steve Young (van Pinball Resource) een nieuw display driver board te bestellen, toen deze mij wist te vertellen dat in flipperkasten ook zoiets als zekeringen zitten en dat ik daar eerst maar eens naar moest kijken. Toen ik op de trafo de zekering wat strakker had aangedraaid, deed het display het ineens weer ;)

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

Wat was je eerste kast en heb je daar nog speciale herinneringen aan?

Mijn eerste kast was dus een Rescue 911, maar de eerste kast die ik zelf uitgezocht heb was een Indiana Jones.

Toen ik afstudeerde was ik zoals zovelen een arme student, maar als kado hadden mijn ouders besloten dat ik een “echte” flipperkast mocht uitzoeken. Eentje van Bally of Williams, want dat waren de mooiste! Nadenken hoefde ik niet, het moest een Indy worden. Deze kast had ik samen met m’n broertje toen we respectievelijk 13 en 10 jaar oud waren tijdens een vakantie in Limburg helemaal grijs gespeeld. Er zat een platform in dat kon bewegen, je zag ballen gelocked worden, de muziek was geweldig en als je echt goed bezig was kreeg je wel 6 ballen tegelijk!

Echt, als ik die kast zou bezitten, dan zou ik nooit meer een andere hoeven...........

Welk aspect van het verzamelen vind je het leukst en waarom?

Wat een vraag. Daar heb ik niet zo één, twee, drie een antwoord op. Wat ik verreweg het meeste doe is de kasten gewoon bespelen. Heerlijk na een dag werken even aan het alledaagse ontsnappen en proberen nu dan toch eindelijk die King of Payne eens een keer op z’n donder te geven. Mijn manco is echter dat ik alleen echt van flipperen kan genieten als de kast waar ik op speel, speelt en oogt zoals hij bedoeld is. Vanwege dit gebrek besteed ik veel tijd aan het weer in de best mogelijke staat brengen van mijn kasten. Ik heb een kamer in mijn huis ingericht als ‘flipperrenovatiekamer’. In deze kamer heb ik de ruimte om een speelveld compleet uit elkaar te halen, wireramps te poetsen, schroefjes te tumblen, ballguides te schuren, alle versleten onderdelen te vervangen en met behulp van veel foto’s het speelveld uiteindelijk weer in elkaar te zetten. Omdat ik alles zo goed mogelijk probeer te doen kan een kast zomaar een aantal maanden door de kamer verspreid liggen, maar dit is een fenomeen dat we allemaal wel zullen kennen.

Gaat je interesse uit naar een bepaalde categorie kasten?

Mijn interesse gaat vooral uit naar de kasten die ik zelf als kind in de verschillende café’s en speelhallen heb gespeeld. Aangezien ik nog vrij jong ben, zijn dit dus vooral de DMD kasten. In deze categorie gaat mijn voorkeur toch uit naar de Bally/Williams flippers. Er zijn zeker een aantal leuke kasten van Sega, Data East en Gottlieb, maar qua flippergevoel liepen ze naar mijn mening ver achter op de marktleider. Verder vind ik het geluid in een flipperkast erg belangrijk. Dat is de voornaamste reden dat ik een Getaway heb staan, de soundtrack van ZZ Top vind ik simpelweg geweldig in die kast!

Hoe ben je in contact gekomen met de Nederlandse Flipper Vereniging?

Als ik het me goed herinner ben ik met de flippervereniging in contact gekomen via Jonathan Joosten. Toen ik in 2002 bij hem een Twilight Zone kocht en we in de auto

zaten om de kast naar mijn ouderlijk huis te brengen, vertelde hij mij over wat er in Nederland allemaal te doen was op flippergebied. Uiteraard passeerde ook de vereniging de revue. Een aantal weken later ben ik lid geworden. Ik weet overigens nog goed dat Jonathan tijdens die rit ook zijn hart luchtte over de flipperprijzen, een Attack From Mars kostte nu soms zelfs al meer dan €2000,-. Het moest toch niet gekker worden! Nu, 8 jaar later, zouden velen er een moord voor doen om een mooie AFM nog voor die prijs te kunnen bemachtigen.

Wat vindt het thuisfront van jouw “uit de hand gelopen” hobby?

Haha, als ik de verhalen wel eens lees dan heb ik het helemaal zo slecht nog niet. Nee, even serieus. Op dit moment staan er 16 flippers op zolder en heb ik op de eerste verdieping een eigen kamer om flippers te restaureren. Daarnaast krijg ik de kasten niet in m’n eentje de twee trappen op en helpt Joyce mij altijd mee de kast in onderdelen naar boven te sjouwen. Af en toe hoor ik een gefluisterde verzuchting met de vraag waarom ik geen postzegels verzamel, maar afgezien daarvan had ik het niet beter kunnen treffen!

Is er nog iets speciaals waar je naar op zoek bent?

Er zijn op dit moment nog twee kasten die ik graag aan mijn collectie zou willen toevoegen. De eerste is puur vanwege nostalgische redenen, de Rescue 911. Ik heb de kast aan het begin van mijn hobby verkocht omdat ik ruimte voor een andere wilde maken, maar nu zou ik erg graag de kast waar het allemaal mee begon weer terug op zolder hebben. Daarnaast ben ik nog op zoek naar een mooie Creature from the Black Lagoon. Het hele Amerikaanse “drive-in” thema spreekt me erg aan en komt zeer goed tot uiting in de sfeer van deze kast. En de “Move Your Car” modus is natuurlijk simpelweg geweldig!

Na al dit gepraat is het tijd om eens een kijkje te nemen in

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

29

de gameroom van Jurgen. Twee trappen leiden ons naar een zolder die volledig is ingericht als flipperkamer: 15 flipperkasten staan hier keurig opgesteld in drie rijen. Jurgen blijkt vrijwel alle recente DMD kasten van Bally/Williams te bezitten alsmede een HUO Lord of the Rings. De volledige lineup ziet er op dit moment als volgt uit: - Attack from Mars - Cactus Canyon - Cirqus Voltaire - Indiana Jones - Medieval Madness - Monster Bash - Red & Ted’s Road Show - Scared Stiff - Star Trek: The Next Generation - Star Wars Episode I - Tales of the Arabian Nights - The Addams Family - The Getaway: High Speed II - The Lord Of The Rings - Theatre of Magic - Twilight Zone Alle kasten zien eruit om door een ringetje te halen; mooie onverkleurde kabinetten, onbeschadigde speelvelden en

ze spelen ook nog lekker! Natuurlijk gaan we een paar spelletjes spelen! De resultaten vallen wat tegen (“the smaller the audience, the bigger the miracle”) maar het plezier is er niet minder om. Rond 23.00 uur verlaat ik de woning met de geruststellende gedachte dat ook hier het flippererfgoed van Nederland gekoesterd wordt!

De Ken-Uw-Kasten Quiz De quiz in de vorige Spinner bleek toch nog moeilijker dan gedacht; van de in totaal 10 inzendingen bleken er 9 correct te zijn. De juiste antwoorden:

Ook in deze Spinner weer een Ken-Uw-Kasten Quiz. Deze keer blijven we wel aan de bovenzijde van het speelveld. De kasten zijn echter wat minder bekend dan de bovenstaande‌

1. Medieval Madness 2. Attack from Mars 3. White Water 4. The Addams Family 5. Creature from the Black Lagoon 6. Fish Tales 7. Monster Bash 8. Cirqus Voltaire

Weet je welke kasten het zijn? Stuur dan voor 1 mei je antwoorden naar theo.van.vroenhoven@xs4all.nl Onder de goede inzenders worden 3 NFV Polo’s verloot. Geef bij inzending dus ook je kledingmaat op (S tm XL).

Loting leverde de volgende prijswinnaars op: Richard Baan - Groningen Christaan Ribbens - Moordrecht Pascal van Wonterghem - Deinze Zij krijgen hun prijs binnenkort thuisgestuurd.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

31

Jan e

n Ton

ia's

edmond te kiefte

Flipperen op de computer Het bouwen van een digitale flipperkast Vroeger heb ik met veel plezier flipperspellen gespeeld op mijn Amiga computer. De laatste jaren gebruikte ik Visual Pinball wel eens om te bepalen of ik een bepaalde kast leuk zou vinden. Maar flipperen op een computer is toch niet te vergelijken met een echte flipperkast. Of toch wel?

Sinds de komst van Visual Pinball 9 is het mogelijk om de flipperkasten full screen te draaien. Ook Future Pinball heeft de mogelijkheid om in arcademode full screen de tables te laten zien. In Spinner 3 2009 stond al een artikel over Hyperpin; een frontend voor Visual Pinball en Future Pinball. Met deze informatie en de bouwresultaten van verschillende ‘cabinetbouwers’ in mijn achterhoofd besloot ik om zelf zo’n kast te gaan bouwen. En ik vind zelf: Het resultaat mag er zijn!

Try-out Natuurlijk begin je niet met de aanschaf van TV’s en computers. Eerst maar eens zien of het lukt om de software draaiende te krijgen en of het geheel aan de verwachting voldoet. Dus vol goede moed VP9, VPinmame en Hyperpin gedownload en geïnstalleerd op mijn laptop. VP blijkt zich bij veel mensen lastig te installeren. Gelukkig is er een kant en klare installer te downloaden op vpforums.org. Vpinmame zit hier bij in en bij de standaard installatie staan alle instellingen direct goed. Een paar VP9 tables gedownload, laptop aangesloten op de woonkamer televisie en testen maar. Helaas werkte niet alles zoals het zou moeten werken maar ik wist dat dit door een tekortkoming van mij laptop kwam. Ik was buitengewoon verrast door de kwaliteit van de tables dus ik besloot dat de bouw kon beginnen. Eerst onderzoeken aan welke eisen de beeldschermen en computer moeten voldoen. Vervolgens een begroting maken. Mijn doel was om het geheel voor zo min mogelijk geld te bouwen zonder dat dit ten koste ging van kwaliteit. De begroting kwam uit op 1800 euro. Een boel geld, dus dit moest goed aangepakt worden. Uiteindelijk ben ik iets boven de 2000 euro uitgekomen.

De computer Omdat mijn laptop de software niet helemaal aankon besloot ik met de computer te beginnen. Mocht ik het project alsnog af willen blazen dan is een vlotte computer in elk geval welkom.

Zelf een computer in elkaar zetten is tegenwoordig voor iedereen te doen. Eigenlijk is het niets meer dan wat stekkers monteren want een systeemkast is niet nodig. Deze gebruikt toch alleen maar te veel volume in het cabinet. De computer is gemonteerd op een

houten plank. Ik heb gekozen voor een asus moederbord, een Intel Dual Core 3 gigahertz processor en 4 gigabyte geheugen. De beste videokaart voor deze job is de Nvidia maar niet elke is geschikt. Volgens ervaren cabinet bouwers is de 9800GT een goede keus dus deze kaart heb ik aangeschaft. Verder is een sterke voeding van minimaal 500 watt nodig omdat de videokaart extra power van de voeding krijgt. Overigens is voor elke PC een goede voeding met een hoge efficiëntie aan te bevelen. Nooit op de voeding bezuinigen!

Natuurlijk nog een harddisk en een DVD speler erbij en de computer is compleet.

Nadat alle software geïnstalleerd was heb ik regelmatig de computerplank aan de woonkamer TV gekoppeld. Ditmaal met een HDMI kabel tussen de TV en de 9800gt. Visual Pinball in FullHD. Geweldig! En nu kon ik ook een tweede beeldscherm voor de kopruit testen.

De tweede monitor wordt met een VGA kabel op dezelfde videokaart aangesloten. Al met al bleek het vrij eenvoudig. De help file van Hyperpin is ook erg duidelijk. In elk geval stond het nu echt vast. Het cabinet zou gebouwd worden!

Het cabinet Eigenlijk zijn er twee keuzes; zelf een cabinet bouwen of een bestaand cabinet gebruiken.Het voordeel van een zelfbouw cabinet is dat deze precies op maat van de schermen gemaakt kan worden. Een nadeel is dat dit een stuk prijziger is en dat het een mindere pinball look zal hebben. Ik wilde een full size cabinet met een groot scherm omdat dit meer het gevoel van een echte pinball geeft dan een kleiner cabinet. Na een advertentie op Marktplaats werd mij een Williams Millionaire cabinet aangeboden. Deze heb ik opgehaald. Geheel gestript, geschuurd, geplamuurd, voorzien van twee lagen grondverf en twee lagen zwarte lak. Dit werd de

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

35

boven in de kopkast. Hier zat al een gat voor de zwaailamp van de Millionaire. De ventilatoren zijn vervolgens aangesloten op de PC voeding.

Stroom De kast voor en na behandeling basis! Het muntdeurtje is gestript en opnieuw gespoten evenals de metalen profielen van het speakerpaneel.

Omdat ik het geheel strak wil hebben is het cabinet voorzien van een nieuwe glasplaat, nieuwe poten en nieuwe side-rails.

De schermen Dilemma! Worden het twee of drie schermen? De mogelijkheid bestaat namelijk om een derde scherm te gebruiken voor het dot matrix display. Dit schermpje (17” of 19”) wordt dan verticaal half in de kopkast, half in het cabinet gehangen. Alleen het bovenste gedeelte wordt dan gebruikt. Het tweede scherm wordt dan horizontaal daarboven in de kopkast gemonteerd. Na lang wikken en wegen heb ik voor twee schermen gekozen. Hoofdreden was dat drie schermen zo goed als onmogelijk is in een system11 kast: de scharnieren zitten in de weg. Mocht het wel lukken dan ontstaat het probleem dat de kopkast niet kan kantelen zonder het derde scherm te demonteren. Het tweede scherm heb ik verticaal in de kopkast gemonteerd. Dit is een 28” scherm wat precies in de kopkast past, gemonteerd op een wandsteun. Het bovenste gedeelte zal dienst doen als kopruit, het onderste gedeelte als dot matrix display.

Het scherm van het speelveld moet aan een aantal eisen voldoen. Zo moet het een Full HD zijn, 1:1 pixelmapping hebben, het liefst 100 hertz zijn en hij moet aangaan als de stroom wordt ingeschakeld. Een 37” scherm past precies in een standaard cabinet. Dat wil zeggen, zonder behuizing. Het demonteren van een nieuwe televisie is een aparte ervaring. Uiteindelijk ging dit best soepel. Achter de TV zitten vier verankerde pennen waar normaal de bevestiging van de muurbeugel aan kan. Ik heb gaten in twee balkjes geboord. Deze balkjes over deze pennen geschoven en het geheel rust op twee zijlatten die in het cabinet zijn geschroefd. Zo ligt de televisie stabiel in het cabinet. Aan beide zijden van het scherm is nog een paar millimeter over. Door dunne tochtstrip op de TV aan te brengen ligt deze stabiel en wordt de TV ook beschermd. Tussen de glasplaat en de televisie is gezorgd voor voldoende ruimte. De warmte moet immers wel weg kunnen.

Ventilatie Televisies en computers produceren behoorlijk wat warmte. Door ventilatoren in het cabinet te plaatsen wordt deze warmte afgevoerd. Ik heb er drie geïnstalleerd. Eén van 22 centimeter aan de achterzijde van het cabinet, één van 18 centimeter op de plek waar de oude cabinet speaker zat en één van 12 centimeter

36

Om het geheel van stroom te voorzien heb ik een wandcontactdoos in de kast gemonteerd. Deze is geschakeld achter een schakelaar op de gebruikelijke plaats.

Door middel van een arcadeknop aan de onderzijde van het cabinet start de pc op. Het uitschakelen van de pc gebeurt in het Hyperpin menu.

Geluid Het geluid van flipperkasten is over het algemeen niet al te best. Dit is op te waarderen door een 2.1 speakerset op de pc aan te sluiten. De twee speakers zijn naast de monitor op de juiste plaats gemonteerd. Nog maar een extra gat in de bodem van het cabinet gemaakt met daar de basmodule op.

Knoppen knoppen knoppen Te veel knoppen is niet mooi. Toch ontkom je er niet aan. Door eenzelfde knop verschillende functies te geven in de applicaties is het toch wel te beperken.

De knoppen worden aangesloten op een Ipac boardje.

Deze vervangt als het ware het toetsenbord.

Arcadeknopjes zijn niet aan te bevelen als flipperknoppen. Dus voor de flipperknoppen heb ik standaard flipperknoppen gebruikt. Het bladcontact hierachter is aangesloten op het Ipac boardje. Onder de flipperknoppen heb ik een extra knop gemonteerd. Dit is voor kasten die een tweede knop nodig hebben voor bijvoorbeeld magna save. Door het beeldscherm is de positie van deze tweede knop iets anders dan normaal.

Aan de voorzijde zijn zes (verlichte) knoppen geplaatst voor functies als start, escape, flyer informatie, instructie kaartje opvragen, menu toegang, insert coin, hyperpin service en feed ball (zeer oude EM kasten). Achter de coindoor heb ik WPC menu knoppen geplaatst.

Hiermee is de software van de flipperkasten eenvoudig in te stellen. Achter de plunger zit een microswitch, normaal gesloten. Als de plunger wordt uitgetrokken activeert het contact en hoe langer het duurt voordat de microswitch gesloten wordt hoe verder de plunger in beeld wordt uitgetrokken. Net echt dus!

Glasplaten Zoals gezegd, nieuwe glasplaten. Omdat er een TV onder ligt is elk krasje goed te zien. De televisie ligt centraal in het cabinet. Dat wil zeggen dat er aan de voor- en achterzijde van het cabinet een gat is. Het is niet mooi om de televisie helemaal voorin te leggen omdat er dan achter heel veel ruimte overblijft. Bovendien kom je dan met de plunger niet uit. De televisie begint op het punt waar de plunger eindigt. De gaten heb ik afgedekt door de onderzijde van de speelveldruit zwart te spuiten zodat alleen het beeldscherm zichtbaar is. Om er vervolgens voor te zorgen dat je er niet onder kan kijken heb ik nog een bezel aan de voorzij-

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

De ontmantelde TV

De knoppen geinstalleerd

Het speakerpaneel

De plunger

de gemaakt die het gat volledig afdicht. De achterzijde heb ik opengelaten zodat het kan ventileren. Omdat de binnenzijde ook zwart is kun je er toch niet inkijken.

Ook de glasplaat voor de kopruit is zwart gespoten zodat alleen de kopruit zichtbaar is.

vervangt de oorspronkelijke afbeelding) en een uvp bestand. Door een scriptregel in Visual Pinball te vervangen wordt de uvp kopruit aangesproken. Op deze manier zijn scoredisplays, lampjes en kopruit animaties mogelijk. Geweldig!!

Speakerpaneel

Conclusie

Het speakerpaneel van de millionaire was natuurlijk niet te gebruiken. Een WPC speakerpaneel zou een uitkomst zijn maar die was helaas niet te vinden. Dan maar weer naar de bouwmarkt om een plaatje MDF van 14 mm op te halen. Omdat de kopruit een stuk kleiner is heb ik het speakerpaneel 1 centimeter hoger gemaakt dan normaal. Met een figuurzaag de gaten voor de speakers en display er in gemaakt. In de grondverf en vervolgens matzwart gespoten. Twee stukjes zwarte stof achter de speakergaten en een stukje lexaanplaat achter het gat van het display. Het fine-tunen van de software kan beginnen!

Om terug te komen op de vraag in het begin “Maar flipperen op een computer is toch niet te vergelijken met een echte flipperkast. Of toch wel?” Volmondig ja.

Natuurlijk is het geen echte flipperkast maar het komt in zo’n echt werkend cabinet wel ontzettend in de buurt. De spel ervaring doet zeker niet onder aan een echte variant. Groot voordeel is dat alle kasten storingsvrij zijn en er als nieuw uitzien. Ik hoef geen rubbers te vervangen en de verlichting werkt altijd. Het aanbod van kasten is enorm en het groeit met de dag. Dit is zeker een goede toevoeging voor elke gameroom.

Interesse gewekt? Ook zo’n kast bouwen? Op www. gameroom.be heb ik een topic gestart waarin ik een gedetailleerde uitleg zal geven.

Software Op het Windows OS na is alle software free-ware!

Installatie lijkt ingewikkeld maar het is vrij simpel.

Zoals ik in het begin al vertelde is er een kant en klare Visual Pinball 9 met Pinmame installer te downloaden.

Verder is hyperpin, een geweldige frontend, nodig. EM kasten komen het mooist tot hun recht met Future Pinball. De tables zijn in ruime aantallen te downloaden van het internet. Er zit wel verschil in kwaliteit heb ik gemerkt. Voor Visual Pinball heb je de Full screen versies nodig. De kopruit van Future Pinball is standaard actief. Dat wil zeggen dat lampjes knipperen en telrollen draaien. Prachtig! Visual pinball heeft dit standaard niet. Echter kun je met een programma genaamd UltraVPServer dit wel realiseren. Normaal gesproken geeft hyperpin de kopruit statisch weer. Hyperpin gebruikt per kast een zogenaamd mediapack. In dit mediapack zit de flyer, instructiekaartjes, afbeelding speelveld, afbeelding kopruit en een ‘wheel image’. Die laatste wordt door het menu gebruikt om de naam af te beelden. Als deze niet aanwezig is zal de naam van de kast in ‘normale letters’ worden getoond. De afbeelding van de kopruit uit het mediapack wordt tijdens het spel op de tweede monitor weergegeven. Als deze niet aanwezig is wordt er dus geen kopruit getoond. Het aanbod van mediapacks is vrij groot en anders zijn afbeeldingen zelf ook te maken (printscreen) of te downloaden van het internet. UltraVPserver gaat net een stapje verder. Het is een programma wat naast hyperpin wordt geïnstalleerd. Per kast kun je vervolgens een UVP pack downloaden. Een UVP pack bestaat doorgaans uit twee bestanden; een afbeelding van de kopruit (deze

Het eindresultaat

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

37

BeN boogaard

De collectie van: Jasper van Eeden De vorige keer waren we op bezoek bij Jan Izaks, ver in de achterhoek. Dit maal gaan we op bezoek bij Jasper van Eeden. Jasper heeft een interessante collectie, want hij heeft van bijna elke generatie een kast staan. Van een Big League uit 1940 tot een Cirqus Voltaire uit 1997. Naast het verzamelen en shoppen van kasten kan Jasper ook een aardig potje ballen. Tijdens het DPO 2009 heeft hij bijna de finale gehaald. Uiteindelijk strandde hij op een verdienstelijke derde plek.

Jasper, stel je eens voor aan de mensen die jou nog niet kennen Ik ben 29 jaar oud en geboren en getogen in Harderwijk. Van kind tot puber ging ik bijna elke zomer met mijn ouders mee naar Frankrijk. Daar heb ik het flipperen leren kennen. Ik weet nog goed dat ik op een camping een gameroom binnen liep waar twee gloednieuwe flippers stonden; een Lights, Camera, Action! en een Whirlwind. Beide kasten werden op dat moment bespeeld door een stel Franse jongens. Ik was zwaar onder de indruk van hun skills. Toen ik eindelijk zelf aan de beurt was, bleek dat ik nog veel te leren had.

Maar: Ik had gezien hoe het moest. Onbewust stelde ik mezelf tot doel om net zo goed te worden als de twee Fransen. Vanaf dat moment werd elke bezochte camping gecontroleerd op gameroom + flipperkast.

F-14 Tomcat De kast waarmee het allemaal begon (inclusief Shadow Slingshotplastic)

Als verwend enigst kind kun je dat maken. Ook in Harderwijk stonden gedurende de jaren ’90 veel kasten in het wild, met als hoogtepunt de Fair Play Arcade op de Boulevard. Daar stonden standaard zo’n 6 tot 8 kasten naast elkaar. Eind jaren ’90 waren deze volledig verdwenen en speelde ik voornamelijk in de coffeeshop. Ik was die vreemde jongen die er niet kwam om te smoken, maar om te flipperen…

Rond de eeuwwisseling begon ik in Zwolle aan een studie HBO Communicatie. Rond dezelfde tijd kocht ik mijn eerste flipperkast, een F-14 Tomcat, voor 500 gulden. Mijn ouders waren verrassend meegaand, met als voorwaarde dat de kast op mijn eigen zolderkamertje kwam te staan. Toen de kast er eenmaal was, werd duidelijk dat het gevaarte never over de wenteltrap naar boven kon. De kennis, durf en ervaring om zo’n ding uit elkaar te halen was er nog niet, dus de kast bleef in de garage. Na een half jaartje had ik het spel van de Tomcat wel gezien en bood ik hem te koop aan.

Ik kon er 1000 gulden voor krijgen, mits ik ‘m in den Haag bezorgde. Een korte rekensom leerde dat dit een steengoeie deal was. Langzaam kreeg ik door dat er in het flipperwereldje wel wat te handelen viel, en op de weg terug van Den Haag naar Harderwijk kocht ik direct mijn tweede kast…

Je ontdekte dat er met flipperkasten geld te verdienen was. Heb je daar gebruik van gemaakt?

In 2002 ging ik in Zwolle op mezelf wonen. Ik had ruimte voor 8 tot 10 kasten en van die ruimte maakte ik gretig gebruik. De meeste kasten werden gerepareerd, uitvoerig bespeeld en uiteindelijk weer verkocht. Op deze manier kon ik mijn buitenschoolse activiteiten (lees: het stappen) deels financieren. Tussen mijn kasten zaten af en toe zeldzame machines, zoals Orbitor 1 van Stern en Sexy Girl van Arkon. Van alle kasten die ik in die tijd gehad heb, is alleen mijn favoriet The Shadow overgebleven.

Echt handelen met flippers doe ik nu niet meer. Inmiddels woon ik twee jaar in Steenwijk en heb ik een collectie van 11 kasten. Nummer 12 (Black Jack) komt van de NFV-veiling van eind 2009 en is officieel van mijn halfbroer. Deze ben ik voor hem aan het reviseren.

Naast het spelen hou ik me namelijk graag bezig met het opknappen van kasten, zowel technisch als optisch.

38

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

Daarbij vind ik het belangrijk dat mijn kasten er goed uit zien, maar belangrijker dat ze als nieuw of beter spelen.

Alle kasten in mijn permanente collectie krijgen na binnenkomst een grote beurt.

Ik zie dat je “van alles wat” hebt in je collectie, waarom die keuze?

Ik vind het fascinerend hoe een simpel spel met een houten plank, wat spijkertjes en een keu gedurende de 20ste eeuw is uitgegroeid tot de prachtige, gecompliceerde flipperkast van nu. Ik zie het als een evolutie die met geen enkel ander spel, uitvinding of apparaat is te vergelijken. Dit idee wil ik terug laten komen in mijn collectie, met als doel om de kasten oplopend in bouwjaar naast elkaar te hebben staan in mijn toekomstige gameroom. Iemand die de gameroom binnenloopt, liefhebber of niet, krijgt dan direct een redelijk beeld van de geschiedenis van het flipperspel. Nu alleen nog ruimte vinden…

De nostalgie die van de oudere generaties kasten afstraalt vind ik fantastisch. Mijn Genco Big League uit 1940 is één van de eerste spellen die op de latere flipperkasten lijkt. Ik zeg ‘lijkt’, omdat Big League nog geen flipperkast is. Hij mist een essentieel onderdeel: de flippers. Het doel is om de bal in een goede volgorde langs bumpers en rollover targets te laten komen.

Doe je dit goed, dan word je beloond met een hoog aantal punten. Dit klinkt simpel en dat is het in principe ook. Toch zit er meer spel in dan je op het eerste gezicht zou zeggen en werkt het erg verslavend. Het is dé ideale kast om effectief te leren ‘plungen’ en ‘nudgen’. Met het laatste moet je wel oppassen, want Big League heeft maar liefst vier verschillende tiltmechanieken. Reden: De kasten van de vooroorlogse generatie zijn eigenlijk veredelde gokkasten. Lag je score boven een vooraf vastgesteld puntental, dan kreeg je een X aantal keer je inworp uitbetaald van de kastelein. Serious money, dus een goede beveiliging tegen valsspelers was hard nodig.

Ook vind ik het ontzettend knap hoe men zonder hulp van computertechniek een leuk en –voor de tijdgecompliceerd spel wist te maken. Een goed voorbeeld van zo’n kast is mijn Bally Four Million BC. De logica in een kast als deze is wat mij betreft ongeëvenaard. Multiball, Zipper Flippers, Kickback, een lastig Skill Shot, een uniek thema en niet te vergeten de leuke gameplay maken van deze kast een topper uit het tijdperk.

Mijn Bally Playboy is één van de eerste Solid State (computergestuurde) kasten. Een revolutie destijds, die digitale displays. Dit is niet de enige reden dat ik deze kast heb aangeschaft. Dit exemplaar is namelijk uitzonderlijk mooi. De slimme eerste eigenaar heeft zelf mylar op het speelveld geplakt. Dit heb ik er succesvol vanaf gekregen. Het speelveld wacht nu op een clearcoat.

Tevens is het kabinet van de kast onverkleurd en de kopruit zonder bubbels. En het thema? Tsja…Dat is gewoon een guilty pleasure van me. Lekker fout, lekker seventies.

Jasper en Big League

Ondanks mijn liefde voor nostalgie bestaat mijn collectie voor de helft uit Dot Matrix kasten. Dit is de generatie waarop ik het spel geleerd heb en die mij qua spel het meeste uitdaging te bieden hebben. Een goede moderne flipperkast vertelt niet alleen een verhaal, maar sleurt je erin mee. Tijdens een goede pot komt dit verhaal tot bloei. Begeleid door licht-, videoen geluidseffecten speel je je door de scenes heen. Uiteindelijk bereikt het ‘verhaal’ een hoogtepunt, bestaande uit het behalen van het eindspel, waarin alle verhaal/ spelelementen samenkomen voor de ultieme showdown. De uiteindelijke climax, het uitspelen van het eindspel, wordt beloond met een goede payoff. Inderdaad, het is net seks. In al mijn Dot Matrix kasten vind je zo’n opbouw terug. Uitzondering op de regel is NBA Fastbreak, die een sportthema heeft.

Wat is de absolute topper in jouw collectie?

Dat is lastig te zeggen. Ik vind al mijn kasten op hun eigen manier erg goed. Maar als ik moet kiezen, ga ik voor The Shadow. Naast het feit dat de mijne in ontzettend mooie staat verkeert, biedt deze kast voor mij de meest complete flipperervaring.

Waarom?

Een uitdagende ruleset, mooi geluid, goede software en een fantastische layout. Het artwork is wat minder

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

39

spectaculair, maar past prima bij het thema. De kast is gebaseerd op een film. Als je de film en de kast goed bekijkt, zie je dat de elementen uit de film tot in de perfectie in de kast zijn verwerkt . Overal is over nagedacht en het geheel komt perfect samen.

Welke kast zou je nog graag toevoegen aan jouw collectie?

Ik ben erg tevreden met mijn collectie, maar een mooie Banzai Run -één van de beste Alfanumerieke machines- zou perfect het ‘gat’ opvullen tussen mijn Early Solid State en Dot Matrix kasten. Ook zou ik graag een moderne Stern (liefst Spider-man, The Simpsons of Lord of the Rings) aan mijn collectie toevoegen.

Hoe zie je de toekomst?

Ik denk dat Stern binnen een aantal jaren stopt met de productie van flippers. Het commerciële flipperen is op sterven na dood. Het is dan ook de vraag of er

een nieuwe fabrikant de kop opsteekt. Voor de hobby maakt dit denk ik weinig uit. Ik denk niet dat de hobbyscene (en daarmee de NFV) eronder te lijden heeft als er geen nieuwe kasten meer gebouwd worden. Als er geen nieuwe kasten bij komen kan ik me wel voorstellen dat tweedehands modellen wat duurder zullen worden.

Wat betreft mijzelf; Ik kan me niet voorstellen dat ik volledig ophoud met de hobby. Het kan best zijn dat ik er op een bepaald moment minder energie in steek, maar ik wil altijd wat kasten thuis hebben staan. Ook wil ik graag een keer een groot toernooi winnen. Daarvoor moet ik nog heel wat skills bijleren, maar ik boek absoluut vorderingen in mijn spel.

Dus, gevestigde orde: Watch out!

Jasper’s Black Knight

40

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

laurens linssen

NFV Website Tijdens de bestuursvergadering van 13 februari 2010 is gesproken over de toekomst van de website van de vereniging. Ben Boogaard en Laurens Linssen, leden van de werkgroep website, gaven een presentatie die nu te vinden is op de download sectie van de website (via mijn-nfv, downloads voor leden).

Toekomst van de NFV website

Uitbesteden of niet

Het bestuur heeft ervoor gekozen om in de eerste plaats een nieuw forum naast de huidige website te laten ontwikkelen (optie 2 in de presentatie). Met Mark van der Gugten zal overleg plaatsvinden over de mate waarin dat nieuwe forum in de huidige website zal worden geïntegreerd: hoeveel gaat het nieuwe forum lijken op de rest van de website, kan er een single log-on worden gerealiseerd, etc.

In de tweede plaats heeft het bestuur besloten om een totaal nieuwe website te laten ontwikkelen. Doorslaggevende argument voor het bestuur was dat de website één van de drie visitekaartjes van de vereniging is. Het clubhuis heeft in de afgelopen jaren een aanmerkelijke verbetering doorgemaakt. Het andere visitekaartje is de Spinner die van een clubblaadje tot een waar magazine is uitgegroeid. De website heeft in de voorbije jaren minder aandacht gekregen en er zijn nieuwe mogelijkheden om dit visitekaartje verder te ontwikkelen.

Er is bewust niet voor gekozen om de huidige website aan alle wensen aan te passen, gelet op het gemak en de snelheid waarmee wensen in het verleden door te voeren bleken.

Omdat het bouwen van een nieuwe website geen kleine onderneming is, wil het NFV bestuur eerst een goed communicatieplan maken dat richtinggevend moet zijn voor de nieuwe website.

Wat betreft de bouw van de website heeft het bestuur besloten dat er in beginsel een beroep zal worden gedaan op vrijwilligers. Omdat het bestuur zich beseft dat er cruciale onderdelen aan een website kunnen zijn die niet, of in ieder geval niet binnen redelijke termijn, door vrijwilligers kunnen worden gebouwd, sluit het NFV Bestuur niet uit dat sommige onderdelen moeten worden uitbesteed. Voor het uitgangspunt om gebruik te maken van vrijwilligers is om een aantal redenen gekozen. In de eerste plaats is nog niet duidelijk wat de ontwikkelingskosten van de nieuwe site zullen zijn.

Er zijn inschattingen van 1.000 euro tot 10.000 euro.

Dit zal pas nader worden uitgezocht, als het bovengenoemde communicatieplan vorm heeft. Daarbij speelt mee dat het maken van een nieuwe website geen haast heeft. De huidige website functioneert en de huidige tekortkomingen zijn overkombaar. Ook als blijkt dat de kosten van uitbesteden te overzien zijn, dan nog is het bestuur van mening dat het beter is om niet “vast” te zitten aan onderhoud door derden. Hoe meer kennis er bij (meerdere) leden is over de website, des te makkelijker is het om in de toekomst aanpassingen te doen.

Tegen de tijd dat het communicatieplan zijn voltooiing nadert, zal het bestuur op zoek gaan naar een coördinator voor de bouw van de website.

NFV Communicatieplan

Het is de bedoeling om al bij de keuze voor het op korte termijn toe te voegen forum rekening te houden met de inpasbaarheid van dit forum in de nieuwe website.

Er is expliciet niet gekozen om ook de aanmeldprocedure voor nieuwe leden op korte termijn aan te pakken. Een “verbeterde” aanmeldprocedure zal naast de positieve effecten dat minder mensen de weg kwijtraken tijdens de procedure en dat hoogstwaarschijnlijk de aanmeldingen van fake profielen zal verminderen, mogelijk ook het minder gewenste effect hebben dat we de mensen mislopen die we door een mailtje of telefoontje over de streep trekken om alsnog lid te worden. We missen kort gezegd “leads” die uit marketing oogpunt van groot belang zijn. Over de beste aanmeldprocedure zal in het communicatieplan een uitspraak moeten worden gedaan, uiteraard met gebruikmaking van het werk op dit gebied dat in het verleden al is verzet door het bestuur.

Bij dit communicatieplan gaat het om meer dan alleen het vormgeven van een website. In dit plan moet onder andere aan de orde komen de samenhang tussen nieuwsbrieven (‘Plunger’), flyers, posters, kwartaalblad Spinner en de verschillende onderdelen van de website, het beheer over de informatie van de vereniging (content management), het beheer over de website (webmaster) en de verschillende onderdelen (o.a. moderators).

Ook moet aan de orde komen welke onderdelen alleen voor leden toegankelijk zijn en welke onderdelen ook voor niet-leden. In het verleden heeft Jonathan Joosten in het kader van zijn studie al een keer de communicatie van de vereniging tegen het licht gehouden. Zijn verslag zal worden gebruikt bij het opstellen van het communicatieplan. Aan de werkgroep website is gevraagd om een werkgroep communicatieplan samen te stellen.

Korte termijn aanpassingen, (of niet)

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

41

william rijnbeek

Smoeltje

Eind januari las ik op het forum dat bij de klusdag op 23 januari mensen een hele dag met elkaar verkeren zonder dat ze elkaars naam weten. Ben Boogaard stelde voor om bij een volgende gelegenheid naamkaartjes te dragen. Kijk, dit is iets om over na te denken. Een naamkaartje, een tag, een smoeltje in studentenkringen.

Ik zelf ken best al wel wat mensen binnen de club. En het is leuker om je hobby te kunnen beoefenen met mensen die je kent: “hoi Jonathan, gaan we even trioen op de Scared Stiff”? Of “Erik, effe op de Pirates”?

Aan de andere kant ken ik er veel meer niet. Als ik op een bijeenkomst in het clubhuis ben, stel ik me in het begin wel voor aan mensen. Maar als het flipperen begint en het al drukker en drukker wordt, dan komt het er niet meer van. Dan zou het wel handig zijn.

Alhoewel, handig……

In mijn werk in de verkoop kom ik op beurzen en zakenreizen veelvuldig in aanraking met het fenomeen smoeltje. Het heeft ook iets ongemakkelijks in bepaalde situaties. Als je elkaar ergens vaag van kent ga je niet uitgebreid op het smoeltje van je gesprekspartner kijken terwijl je in gesprek bent. Je hebt immers al gesuggereerd dat je hem kent. Of juist wel natuurlijk: “Ja, verdomd, jij bent het , Baaaaaaaaaaas Viiiiiiiiiis ! Ik dacht het al joh ! “.

Ik mag graag van dichtbij het smoeltje van een vrouwelijke gesprekspartner nauwkeurig bestuderen, vooral als het strategisch opgespeld is: Ik buk me om het naamplaatje te zien en ga: ” Mmmmmm, Marijke, ja, ja, Marijke, en verder? Oh , o.keeeeeee. En het is met een lange ij niet waar? Tsjonge, goh, mmmm, interessant. Kom jij niet uit Leiderdorp en heb jij geen tante die de vierdaagse 6 keer gelopen heeft, en deed jij vroeger niet aan twirl” Je rekt en rekt maar onvermijdelijk komt het moment dat je je wel op moet richten. Je blik reist langs haar nek, mond neus en klik, naar haar ogen: “Hallo Marijke”.

Koreanen gaan op een speciale manier met visitekaartjes en tags om. Het uitvoerig bestuderen van een visitekaartje of tag getuigt van respect voor de gesprekspartner.

Het gaat niet zelden gepaard met het uitstoten van hoge keelklanken. In het kader van ‘s lands wijs ‘s lands eer ging ik daar op mijn tripjes naar Zuid Korea altijd in mee.

Ik liet hem eerst: “oeoeoeoe uuuuuuuu,Wiiiiiiliiiiaaaam Lijijijihjnbeeeek, ooooooooooooooooh” ! Buiging.

Toen ik. Maar ik lees geen Koreaans, zag tekens op het smoeltje die ik niet kende. Improviseren dus. Onder het enthousiast uitspreken van een klank waar je alle kanten mee op kunt, (CruijfBalkenendeTelegraaf), gevolgd door het universele Champion, boog ik en deed een pas terug. Ik keek op en ontmoette een gulle glimlach.

Gelukt, vrienden voor het leven !

En in de supermarkt, meisjes achter de kassa van het type uit Man bijt hond. Als ik mijn spullen op de band leg kijk ik altijd even snel hoe ze heet. Gezellig babbelend met haar buurvrouw caissière gaan mijn waren over de band. Ik haat dat, dat respectloze, ik tel niet mee, zij telt niet want dat doet de kassa, het enige dat telt is hoe zij zo gezellie mogelijk haar tijd doorkomt.

Maar ik heb geduld met deze TINEKE. Als de einduitslag bekend is draait ze zich nog eens om naar de buuv om haar verhaal af te maken. Op dat moment heb ik gewacht, ik zuig mijn longen vol met lucht en uit alle macht, en geloof me, dan trillen de ramen in het hele pand, schreeuw ik TIIIIIIIIIIIIIIIINEEEEEEEEEEEKEEEEEEEE EEEE!!!!!!!!!!!!!!! Stilte, stilte alom. Al het geroezemoes van de klanten houdt op. Een bevroren moment, iedereen staat stil. Iedereen behalve ik. Soepel dansend van de ene op de andere voet en met mijn wijsvinger naar haar gewezen begin ik te zingen; Tiiiiiiiiiiineke, Tiiiiiiiiiiineke, Tiiiiiiineke. Tineke’s mond is opengevallen en haar hoofd heeft dezelfde kleur als haar tong.

De chef komt er aan gehold. Ik wacht niet op hem maar verlaat met een glimlach het pand. Winkelen is zooooo leuk ! En handig dus, die smoeltjes !

Dus ja Ben, ik ga mee in het idee van de naamkaartjes, van harte, graag, en met plezier !

42

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

Blik op toen: 1994

Theo van vroenhoven

Het ledenbestand van de NFV is de afgelopen 5 jaar behoorlijk ververst; ieder jaar komen er zo’n 100 nieuwe leden bij. Speciaal voor de leden die nog niet zo lang lid zijn is er deze nieuwe rubriek waarin we de lezer meenemen naar de beginjaren van de NFV. De tijd dat er nog meerdere fabrikanten van flipperkasten bestonden en flipperkasten nog volop in het wild voorkwamen.

Aan de hand van de Spinners uit die periode blikken we terug op de voorlopig laatste glorietijd van de flipperkast. Als speciale service naar de leden zullen ten tijde van het verschijnen van deze Spinner de Spinners uit het betreffende jaar te downloaden zijn via de NFV website. In dit nummer aandacht voor 1994, de derde jaargang van de Spinner.

Deze jaargang zal uiteindelijk maar drie nummer bevatten ipv de gebruikelijke vier. De verklaring daarvoor volgt echter pas in 1995.

wedstrijdformulier afgedrukt wat kon worden gebruikt om uitslagen naar de redactie te sturen. In de volgende nummers zullen we zien of deze competitie van de grond is gekomen.

In ‘Coming Soon (to a arcade near you)’ bespreekt Ferdi van Os de nieuwste flippers van 1994. Aan bod komen “Tales from the Crypt”, “Popeye”, “Gladiators”,’World Challenge Soccer”,”Wipe Out”, “Pistol Poker” en “Startrek”. Over de laatste kast: “Het speelveld barst van de plastic modellen waarbij door twee ervan, de “probe launchers”, net boven de flippers, de bal weggeschoten moet worden.” 16 jaar later is deze kast nog steeds populair onder de NFV leden.

In nummer 1 stelt Ferdi van Os zich voor als de nieuwe Spinner redacteur. Hij volgt daarmee Carel Gijsen op. In het redactioneel ook een oproep voor kopij door leden (some things never change…): “Artikelen het liefst op 3.5 inch floppy, in DOS (bv WP5.1) of MAC (bv WP of Word) formaat als gewoon ascii (klare tekst) bestand.

Mocht het nou echt niet anders kunnen dan mag je het, beetje leesbaar, ook op papier opsturen”. Anno 2010 is het insturen van kopij via e-mail een stuk gemakkelijker geworden, de oproep staat nog steeds.

Freerk André de la Porte (de voorzitter destijds) introduceert in dit nummer de FLIPPER LADDER. Dit is een laddercompetitie voor flipperaars waarvan de stand in de Spinner wordt bijgehouden. In de Spinner was een

In deze Spinner ook een verslag van de finale van het Fair Play Centers Flipperkampioenschap 1993/1994. In 1994 werden flipperwedstrijden nog gewoon in amusementshallen gehouden! “Na een bijzonder enerverende finalestrijd ging de titel dit jaar naar Raymond Wiebe uit Meerssen, de tweede plaats ging naar Joska Keunekamp uit Winterswijk, terwijl Pascal Lataster uit Simpelveld de derde plek voor zich opeiste. Raymond en Joska zullen in de Verenigde Staten gaan deelnemen aan het World Pinball Championship dat van 22 tm 24 april 1994 in Chicago zal plaatsvinden”. De winnaars van deze wedstrijd zijn afgebeeld op de omslag van de Spinner. Hoe zij het er in Amerika vanaf hebben gebracht lezen we ongetwijfeld in een van de volgende Spinners.

Ook Ad Jonker is weer van de partij, dit keer met een uitgebreide spelbeschrijving van de ‘Rollergames’, een kast gebaseerd op de gelijknamige film uit 1975. Zijn conclusie: “Het speelveld heeft qua opbouw vrij veel weg van de High Speed. Rollergames is echter nooit erg populair geworden. Ik vind het spel leuk genoeg en eerlijk gezegd werkte de mindere populariteit prettig door in de prijs.”

Op de cover van nummer twee prijkt een fraaie afbeelding van de “Space Invaders”, een wide body van Bal-

De oude spinners die in deze rubriek besproken worden, kun je downloaden via ‘Mijn NFV’ en dan ‘Downloads voor Leden’

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

43

ly uit 1980. Richard Heidinga schrijft in dit nummer een recensie over deze kast: “De Space Invaders is iets aparts, wat mij betreft één van de mooiste flippers en tot nu toe qua uiterlijk nooit geëvenaard”. Het is dan ook enigszins verrassend dat een paar pagina’s verderop een Spinnertje is geplaatst door dezelfde Richard waarin hij de kast te koop aanbiedt.

en “Royal Rumble”. De laatstgenoemde kast is gebaseerd op het “op RTL 4 programma ‘Wrestle Mania’”.

In dit nummer wordt ook de “2e flipperbeurs van de Nederlandse Flipper Vereniging in de sporthal de ‘Bun’ in Huizen” aangekondigd. Bij Ed Hut kan een plaats voor een stand op de beurs gereserveerd worden.

Een uitgebreide spelbeschrijving van de “Double Feature” door Ad Jonker complementeert deze Spinner die deze keer uit 24 pagina’s bestaat. “De toestroom van artikelen valt niet echt tegen,maar dat kan natuurlijk altijd meer worden!” concludeert Ferdi in zijn redactioneel. Daarin wordt ook melding gemaakt van het feit dat het bulletin board is uitgebreid met Fidonet: “Het telefoon nummer is 035-233694, de baudrate van 300 t/m 14.4 k, het Fidonet adres is 2:283/530.”

Spinner 3 van 1994 kwam wat later uit dan gepland. De

Naast een artikel over de “Space Invaders” komt ook de Bally “Dogies” uit 1969 aan bod. Freerk André de la Porte beschrijft in detail hoe hij het kabinet van deze kast heeft gerestaureerd of zoals hij het zelf noemt: “de bekisting”. Hij besluit zijn relaas met de constatering dat “er een hele hoop geduld en doorzettingsvermogen nodig is om een dergelijk traject tot een goed einde te brengen”.Dat Freerk van alle markten thuis is bewijst hij in het technische artikel over de lamp driver van de eerste electronische Bally flippers. “Ik streef ernaar om de basis uit te leggen zodat begrepen kan worden hoe een schema van een electronische flipperkast gelezen moet worden”.

In deze Spinner is ook een artikel uit de Elsevier van december 1993 afgedrukt. Onder de wat misleidende titel “Flipperkastijding” (je moet er maar opkomen!) wordt de status van de flipperkast anno 1993 besproken: “De flipperkast beleeft momenteel een opmerkelijke renaissance.

Reden één is de verscherping van de wet op de kansspelen. In het licht van de gokverslaving moeten de fruitautomaten worden teruggedrongen. Flipperkasten vullen de leemte op. Reden twee is het spel zelf. Flipperen is voor alles een Zenboeddistische concentratieoefening.”

Ook in deze Spinner weer een aantal nieuwe kasten.

Ferdi van Os schrijft in zijn “Coming Soon” rubriek over “Demolition Man”, “World Cup Soccer” , “Rescue 911”

44

hoofdredacteur verontschuldigt zich: “Dit komt onder andere door bezigheden in mijn nieuwe huis, drukte op mijn werk en het te laat komen van kopij”.

In deze Spinner een uitgebreide terugblik op de tweede flipperbeurs van de NFV die werd gehouden op 17 september 1994 in Huizen. Er waren ruim 200 bezoekers op het evenement afgekomen, waarvan zo’n 60 leden. De finale van de flipperwedstrijd werd op de Fun House gespeeld en gewonnen door Harry Koster die daarmee Hfl 750,- in de wacht sleepte. Organisator Ed Hut is echter nog niet tevreden: “Als bestuur van de club hebben we nu reeds afspraken gemaakt over de opzet van het evenement in 1995. Er zijn onderhandelingen met onze hoofdsponsor Krijco om het volgende evenement professioneler op te zetten, met veel meer promotie en vooral meer flipperkasten op onze beurs”.

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

We zullen in de volgende Spinners zien wat van deze goede voornemens terecht is gekomen.

Wil Angenent geeft een update van de flipperkasten die in Fun Land in de Palace promenade in Schevingen staan opgesteld: “De speelhal is zo groot dat er maar liefst zestien flipperkasten op een rij staan”. In 2010 kijken we met weemoed terug naar deze tijd…

In de rubriek “Coming Soon” deze keer aandacht voor “The Flintstones” en “Guns and Roses”: “Slash, gitarist van de band en tevens flipperfreak heeft zijn erg drukke werkschema onderbroken om mee te helpen de kast te ontwerpen. Er zitten maar liefst 9 hit songs in van de groep o.a. Sweet Child of Mine, Paradise City en Welcome to the Jungle. Flipper ze!”

In dit nummer doet Guus Arens voor het eerst van zich spreken: “Ook zin in een flipperweekend met echte liefhebbers en geen handelaren? Bij voldoende belangstelling wil ik op zaterdag 12 en zondag 13 november in mijn woonplaats Valkenburg aan de Geul een dergelijke happening organiseren”. Dat Guus het niet zo heeft op handelaren blijkt verderop in het stukje: “De bijeenkomst is niet toegankelijk voor handelaren, alleen echte

hobbyisten van 8 tot 80 jaar zijn welkom”. Op zondag is er voor de vroege vogels “Romeins stoombad in Thermae 2000 of Mountain Bike tocht door de grotten of herfstwandeling langs de Geul”. Dat belooft een gezellig weekend te worden! Later zal Guus Arens voorzitter worden van de NFV en zelfs de titel erelid verwerven.

De combinatie van een artikel over een kast en daarnaast een Spinnertje waarin de betreffende kast te koop wordt aangeboden wordt ook in deze Spinner toegepast. Wil Angenent beschrijft in detail hoe de ‘Gilligans Island’ die hij voor Hfl 2250,-- te koop aanbiedt werkt.

Daarnaast stelt hij zich in een separaat artikel netjes voor: “Als flipperfanaat heb ik al heel wat kasten gehad en ook een aantal gerestaureerd. Daarbij neem ik de elektronica voor mijn rekening en mijn vriendin restaureert de beschadigde plekken op het speelveld”. Anno 2010 is Wil het nog niet verleerd want hij is nog steeds actief als techneut bij NFV evenementen.

Tot zover het overzicht van de Spinners uit 1994. Een jaar waarin de NFV langzaam begint te groeien en aan professionaliteit begint te winnen. In het volgende nummer zullen we zien waartoe dit leidt in 1995.

NIEUWE LEDEN 01. René van der Laan, Utrecht 02. Peter Heath, Groot Brittannië 03. Ecco de Passchier, Alphen aan de Rijn 04. Marcel Speetjens, Alphen aan de Rijn 05. John de Haan, Groningen 06. Martijn Ubbens, Almere 07. Bart Kerkmeer, Leiderdorp 08. Hennie Scholte, Amsterdam 09. Karnik Blok, Leiden 10. Chris Bronstijn, Achthuizen 11. Martin van Bommel, Maurik 12. Hans Oostendorp, Gouda 13. Ciske Wolters, Ommen 14. Stijn Timmermans, Bergen Op Zoom 15. Jeremy Dorling, Nuenen 16. Coos Hakvoort, Purmerend 17. Shane van de Spoel, Waddinxveen 18. Davey der Weduwe, Hulst 19. Peter van Maurik, Nunspeet 20. Billy van de Ven, Tilburg

21. Robin Kluit, Lelystad 22. Erik Wink, Ommen 23. David Dierickx, Messelbroek (B) 24. Peter Heijblom, Vleuten 25. Stefan Kunnen, Kelpen 26. Kim van Gelderen, Den Haag 27. Jeroen Scholten, Munstergeleen 28. Tim Kreukels, Brunssum 29. Danny Burgers, Tholen 30. Jeroen Wieringa, Zwanenburg 31. Sander Simons, Papendrecht 32. Stephan Luhn, Duisburg (D) 33. Laurent Wolf, Aalst (B) 34. Jan Fühler, Coevorden 35. Marco Eijkenboom, Apeldoorn 36. Tjeerd Dijkstra, Oegstgeest 37. Ariën Albertsma, Hem 38. Hennie Jansen, Amsterdam 39. Gert Hammel, Wetteren-ten-Ede (B) 40. Machteld Decloedt, Beervelde (B)

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

45

Tekst en foto’s: Ad jonker

Flipperen op straatniveau (3) Nu dan op de sportieve toer. Het gaat hier over de eerste (Silver Slugger) uit de serie.

Vreemd genoeg kan ik over de Silver Slugger een algemeen idee geven hoe de kast werkt, maar zelfs met de handleiding en handmatig nazien is het mij nog steeds niet duidelijk hoe sommige features precies werken. Maar de kast staat speelklaar in het clubhuis, dus neem de tijd om te zien waar de punten te halen zijn.

Silver Slugger Ontworpen door John Trudeau en met een oplage van 2.100 stuks veruit de grootste reeks. In 1990 was dat aantal nog heel acceptabel.

Rechts daarvan nog een doorgang naar de bumpers, de centrale spinner (wel rechts van het midden en verder naar achteren) en direct daarnaast de rechter spinner. Helemaal bovenin een gat waar de bal via de linker baan in kan rollen. Middenboven vier banen die het woord W-A-L-K spellen. Daaronder drie jet bumpers.

Direct boven de linker bumper zit ook een gat die je op de speelpositie niet ziet. De bal kan hier via de centrale spinner via de paarse baan inrollen. Via de rechter spinner rolt de bal of een loop tegen de klok in of belandt bij de W-A-L-K banen.

Het spel

.

Het speelveld Een korte rondleiding over het speelveld. Onder de meest vertrouwde indeling. Aan beide zijden een out lane en flipper return lane. De sling shots en twee flippers daar waar men ze gewend is.

Daarboven links drie gele targets en rechts drie oranje targets. Op het speelveld boven de flippers gele lenzen voor de Silver multiplier en oranje lenzen voor de Slugger multiplier. Daarboven de honken (bases) en de thuisplaat (home plate) als kleurloze lenzen en vier groene lenzen voor single, double, triple en home run. Aan de top de blauwe lenzen met letters voor het woord H-OM-E-R-U-N. Dan van links naar rechts de linker spinner met een baan naar boven. Net rechts van deze baan een baan met een vari-target. Deze in oudere Gottliebs vaak gebruikte feature is een plaat die door de bal naar gelang de snelheid naar achter wordt geduwd. Afhankelijk van de positie waar die stopt krijg je een waarde.

Door een veer valt de schuif direct weer naar voren. Een kleine doorgang naar de bumpers en dan in het midden vier drop targets met ieder een eigen blauwe lens.

46

Je scoort de nodige punten tijdens het spelen maar vooral de opbouw van het base ball spel levert veel bonus op. Let op. De hier beschreven uitleg geldt voor een spel met vijf ballen. Als de kast op drie ballen staat geven bepaalde schoten extra features.

W-A-L-K banen. Aan het begin van iedere bal of na het vastleggen van een bal zal een van de vier letters knipperen. Dit is het skill shot. Als er een letter knippert werkt de lane change niet. Raak geeft een letter in het

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

woord H-O-M-E-R-U-N. Anders dooft de letter en als je het woord W-A-L-K compleet hebt krijg je een gratis honk (in Nederlandse termen een wijd).

Nu zal bij de transparante lenzen het eerste honk bezet worden en eventueel reeds bezette honken stappen ook verder. Nu er geen letter in W-A-L-K knippert heb je alleen met rechter flipperknop lane change. Banen scoren altijd 5.000 punten.

De gaten. Helemaal bovenin en net boven de linker bumper zitten gaten. Komt de bal via de linker spinner in het bovenste gat of via de centrale spinner in het ‘verborgen’ gat dan krijg je ‘home run complete’ (zie verder) en als de groene lenzen met vraagtekens in de baan knipperen tevens een mystery. Een van de mysteries is ‘this ball is locked’ en de bal blijft liggen met een verdere bal voor de plunjer. Hierbij is weer een skill shot mogelijk.

De vari-target. Hieronder zie je de lenzen met single, double en triple. Hoe verder je de plaat naar achter schiet, hoe meer die waard is. Eerste stap scoort 10.000. Knippert single, dan krijg je én single complete (zie verder), de groene single lens gaat branden én de slagman en bezette honken stappen één honk verder (transparante lenzen). De tweede positie scoort 20.000 en als double knippert double complete, groene double gaat aan en slagman en honken twee honken verder. Voor triple hetzelfde verhaal met drie honken. En 30.000 punten. Schiet je de plaat helemaal naar achteren dan scoor je 100.000 punten, gaat de groen lens home run branden en een echte home run of wellicht grand slam. Grand slam is als de slagman een home run slaat terwijl de drie honken alle bezet zijn. Dat geeft dan gelijk vier punten.

Drop targets. Vier die op zich steeds van de linker naar de rechter geraakt dienen te worden. Als de lens niet of vast verlicht is scoort dat 5.000 punten. Knippert deze dan scoor je 50.000 punten en gaat de lens rechts ervan knipperen. Als de rechter lens knippert en je schiet de rechter drop target dan gaat a) de kick save branden, b) krijg je een letter in H-O-M-E-R-U-N en als je de laatste letter verlicht c) tevens 100.000 x silver multiplier en d) special als deze verlicht is. Je kunt meer letters maken dan de zeven die wel tellen en bij een behaalde special wordt het woord gereset.

Single, double, triple en home run complete. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat het mij ondanks handmatig proberen en met de beschrijving voor mij nog steeds niet geheel duidelijk is. Ik weet dat als je de drie gele of oranje targets geraakt hebt de single onder de vari-target gaat knipperen en als je de single haalt deze vast gaat branden en de groene single gaat branden. Hoe de double en triple gaan knipperen weet ik nog niet zeker. Als je echter alle vier de groene lenzen boven de flippers verlicht krijg je of verlicht je de extra bal.

Extra ball. De onderste vier banen kunnen verlicht zijn voor een extra bal. Een daarvan gaat branden en met de rechter flipper kan je de verlichte baan wijzigen Mystery. Kan nogal wat zijn waaronder single, double en triple complete (voor de vari-target). Maar ook ‘this

ball is locked’. Bij punten of 5.000 of 1.000.000. De volgende mysteries zijn goed voor veel punten en/of runs.

1. Grand slam home run derby. Voor ieder schot door de linker of middelste spinner en in het bijbehorende gat 1.000.000 punten en vier runs.

2. Pick-off play. Kick save is actief. Voor iedere verlichte drop target 500.000 punten, 1 run en een letter in H-O-M-E-R-U-N. Als je alle letters in H-OM-E-R-U-N verlicht direct 100.000 x gele multiplier.

3. Million bases. Iedere gele en oranje target geeft 1 run. Alle drie de gele of oranje targets vast verlicht per keer in de feature 1.000.000 punten.

Multiball. Als de bal in een gat rolt en de mystery geeft ‘this ball is locked’ dan krijg je een volgende bal in het spel. Probeer deze via de juiste spinner in het andere gat te schieten. De plunger lane is nu verlicht voor release.

Als je de derde bal in het spel schiet start multibal. Niet veel spektakel, elke keer de vari-target geheel naar achteren scoort een grand-slam en de daarbij behorende 4 runs. Tevens verlicht het home run complete welke nodig is voor een mogelijke extra bal.

Runs. Steeds als er via de transparante lenzen spelers op het thuishonk (onderste) komen krijg je een run.

Maximaal 99 per speler. Deze zie je in de aparte tellers boven in de kopkast.

Bonus. Iedere letter in H-O-M-E-R-U-N 100.000 x de gele (silver) multiplier. Iedere run 10.000 x de oranje (slugger) multiplier. Iedere multiplier maximaal 7x. De multipliers resetten bij iedere bal, de H-O-M-E-R-U-N letters als men daar de special scoort en de runs blijven het gehele spel staan. De bonus is een substantieel gedeelte van de totaal score.

Jackpot. Na het schieten van een bepaald aantal switches gaan de lampjes onder de grote gele lens bij de rechter spinner een tijdje knipperen. Schiet je nu via de rechter spinner naar de linker zonder een ander contact te raken, dan krijg je de jackpot van minimaal 500.000.

Conclusie De drie genummerde mysteries, de bonus opbouw, de drop targets, de spinners, de gaten, je hebt werkelijk alle schoten om te scoren. Hier is een juiste tactiek zeker in je voordeel. Zo eenvoudig als de kast oogt, zoveel valt er te halen. Ik denk dat John Trudeau hier heel wat uit het ontwerp heeft kunnen halen. Het zal wel even duren voordat je alles duidelijk is.

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

47

René timmer

New in Box:

Fishtales Iets waar je stiekem over fantaseert, maar waarvan je weet dat het waarschijnlijk nooit zal gebeuren. En dan gebeurt het toch. Een FishTales, 18 jaar oud en nieuw in de doos !

Daarover gaat dit verhaal, maar eerst even iets algemeens. Eigenlijk heeft een FishTales maar één minpuntje: de slechte kwaliteit van de spraak. Nauwelijks verstaanbaar, bij het irritante af. Dat is overigens iets waar alle kasten uit deze periode (begin jaren ‘90) last van hebben (White Water, Getaway, Addams Family om er maar eens wat te noemen). Er wordt in deze flippers gelukkig maar weinig gesproken, dat maakt veel goed.

Met de sound van de FT is het anders gesteld. Het komt nog steeds minder goed uit de speakers dan bijvoorbeeld bij Data East, maar zeer acceptabel. En wat komt er dan uit de speakers? Mijn muziekheld Chris Granner (oa Funhouse, Earthshaker, F14 Tomcat, Roadshow maar ook Lord of the Rings en The Simpsons Pinball Party) heeft het audio gedeelte van deze kast voor zijn rekening genomen. Deze man is een meester in het creëren van pakkende tunes en ondersteunende sounds.

Het spel ontwerp is van Mark Ritchie. Inderdaad, de broer van Steve Ritchie. En dat is dan weer de king of flow, wat mij betreft. Mark heeft een aantal bekende kasten op zijn naam staan zoals Indiana Jones, Taxi en Diner. Fishtales is echter de enige kast die qua flow het gevoel van de kasten van Steve Ritchie benadert. En die flow, dat maakt deze kast een heerlijke kast om te

48

spelen! Long Cast, Left Boat ramp, Right Boat Ramp, steeds maar door en door. De bal ligt nergens stil, komt altijd snel weer naar beneden en is bij een onzuiver geplaatst schot bijna niet te controleren. Het speelveld is verre van open, de outlanes lijken daarentegen wagenwijd open te staan. Uitdagingen genoeg dus, en als je dan eenmaal in die flow zit... heerrrlijk!

Er zijn in 1992 maar liefst 13.631 stuks van geproduceerd. Populaire flipper dus. Dat betekent twee dingen: je komt ze nog voldoende tegen en als je ze tegenkomt is het vrijwel altijd in een veel bespeelde staat. En dat betekent weer: errug moeilijk te vinden in verzamelstaat. Wat de moeilijkheid nog verergert is dat de kabinetten van de Fishtales bijna altijd verkleurd zijn.

Nou was het mij in 2009 gelukt om een bijna onverkleurde FT te vinden. Dat dan weer wel. En ook het speelveld was weinig bespeeld. Helaas, en ook dat hebben ze bijna allemaal, waren de inserts tussen de slingshots beschadigd. De ramp en een aantal plastics ook overigens, echter de ramp werd inmiddels gereproduceerd door Pinballinc en een NOS setje plastics was al in mijn bezit. De uitdaging bleef dus het vinden van een mooi en onbeschadigd speelveld. Gewoonweg onmo-

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

gelijk, niet te vinden. De scoop van de Monster Bash en de Attack, de inserts en de trapdoor van de Theatre, zomaar wat voorbeelden van kasten en hun bekende slijtageplekken. De inserts van de FishTales passen in hetzelfde rijtje. Ik had de hoop opgegeven...

De verre reis van een Duitse avonturier jaren geleden zou mij echter in 2010 gaan verblijden. Deze meneer verhuisde naar Caïro en nam 21 flippers mee in zijn koffer. Hij zou die Egyptenaren wel even gaan leren flipperen...Die droom kwam echter niet uit. Egyptenaren kunnen mooie piramides bouwen, heerlijke shoarma maken maar van flipperen worden ze kennelijk niet warm. En dus verhuisden die 21 flippers naar een stoffige opslagplaats waar ze jarenlang onbekommerd bleven staan. Mijn Duitse collega verzamelaar André (laten we hem zo noemen) kent inmiddels veel (ex-) exploitanten en hoorde van het avontuur. Het verhaal ging dat er 19 flippers ergens stonden weg te kwijnen, flippers die in een erbarmelijke staat zouden verkeren.

Uiteindelijk lukte het André de man in kwestie te benaderen en een zeer klein prijsje werd gemaakt voor deze, inderdaad in slechte staat verkerende, machines. Hij had echter nog een verrassing, hij had nog twee stuks nieuw in doos. Dr. Who en FishTales. Of hij daar ook nog interesse in had?

Helaas had de eigenaar wel begrepen dat NIB kasten in de regel niet voor een prikkie werden verkocht. De prijs van de twee NIB’s stond in schril contrast met die

van de overige kasten. En André had zich inmiddels verlekkerd aan het idee dat hij die 19 kasten met een stevige winst kon verkopen. Vandaar dat André deze kasten eigenlijk niet wilde hebben. Ik had regelmatig contact met André over deze zaak. En op dat moment was het tijd om hem even vermanend toe te spreken. Verzamelen heeft weinig te maken met ratio, met geld verdienen. Een NIB bezitten en eventueel uitpakken brengt geen geld op.

Maar is wel hééél leuk!

Om een lang verhaal kort te maken, ik bood aan de FishTales te nemen. Hij wilde graag de Dr. Who. Er is voor ons iemand naartoe geweest om te kijken en het transport te regelen en in december begonnen de 21 flippers naar hun retour naar het Duitse grondgebied om daar vervolgens begin januari in Hamburg aan te komen.

Heel even heb ik eraan gedacht de kast in de doos te laten. Heel even maar, daarna snel uitgepakt. Waarschijnlijk zal ik er nimmer op spelen. Ik speel graag, maar daar ben ik dan ook weer teveel verzamelaar voor...

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

49

arie pijl

Techniek en Sponsors Gecombineerde techniek / sponsordag in het Funhouse Ederveen Technische workshop Zo rond 11.00 uur in de morgen verzamelde zich een groep van ruim 25 man om zich te verdiepen in de techniek achter de flipperkast. Voor de belangstellenden was er namelijk de gelegenheid zich te laten voorlichten over de basis begrippen waarmee de flipper onderdelen aangestuurd worden. De groep van meer dan 25 leden had zich verzameld rond de technicus Ben Boogaard.

Ben liep met behulp van een door hem zelf opgezette presentatie welke met de nieuwe NFV beamer op het scherm gepresenteerd werd langs de verschillende onderdelen in de kopkast en de bijbehorende theorie daarachter. Zo werden alle begrippen als gelijkstroom, wisselstroom, opgenomen vermogen, stroom, spanning, weerstand behandeld, maar ook in het speelveld zoals diode, weerstand, spoel, gelijkrichter, zekering, IC enz.

Afwisselend met wat speelpauzes (er staan immers kasten genoeg in het Funhouse, en die stonden allemaal aan, dus laat je die kans niet voorbijschieten) liet iedereen deze wetenschap op zich inwerken. Net voor 14.00 uur mochten de nieuwe techniekers zich gaan bekwamen in de theorie door de kasten in praktijk te gaan testen.

Club van 100 bijeenkomst Vanaf 14.00 uur werd het nog wat drukker in het Funhouse omdat de sponsordag aanbrak voor de leden van de club van 100. Ondanks de gladheid waren er in het clubhuis al snel ruim 50 man aanwezig en was het een gezellige drukte, zeker toen op een gegeven moment de bekende muziek van de nieuwste aanwinst TOMMY van de Pinball Wizard werd aangezet. Door de bijdragen van de sponsoren en de opbrengsten van de NFV shop heeft het bestuur besloten deze flipperkast aan te schaffen en die werd op deze dag afgeleverd en getest.

Om exact 15.00 uur werd de technische workshop beĂŤindigd. Ben Boogaard werd hartelijk bedankt met een applaus voor zijn bijdrage en inzet en toen gingen de duo wedstrijden van start voor de leden van de Club van 100.

Het idee van de Club van 100 is in 2008 geboren om extra geld, wat hard nodig was voor de opbouw van ons clubhuis in Ederveen, ter beschikking te krijgen.

Het werkt als volgt: voor minimaal 100 euro word je lid van de club van 100 en ding je mee naar een hoofdprijs, een weekend in de watertoren in Vlissingen.

50

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

Club van 100 resultaten In 2008 waren er 50 leden en niet leden die de NFV een warm hart toedragen bereid gevonden hun bijdrage te storten en hebben zo de NFV de ruimte geboden om het clubhuis op te bouwen met alle faciliteiten die het nu biedt.

Ook in 2009 zijn we met de Club van 100 door gegaan en met weer een grote groep leden is daar geld mee beschikbaar gekomen voor het clubhuis en de opwaardering van de flipperkasten van de NFV. Inmiddels zijn er meer voordelen aan het lidmaatschap van de Club van 100, dus daarom alle voordelen op een rijtje voor het lidmaatschap van 2010: • Verloting van de hoofdprijs, een weekend in de Watertoren in Vlissingen (datum in overleg met de verhuurder) • Gratis toegang tot alle evenementen in het clubhuis tot maart 2011 • Logo op de website, in de Spinner en op de wand in het clubhuis, per jaar een vervolgsticker op de lijst.

• Bijwonen van de sponsordag met een gratis diner in het clubhuis.

De opbrengsten van de sponsorgelden in 2009 zijn besteed aan : • Beveiliging clubhuis (inbraakpreventie) • Keuken en gameroom (inventaris, zeil en aanschaf beamer en scherm) • Uitbreiding kastencollectie (bijdrage voor aanschaf WCS en Tommy) • Techniek kasten (sloten, Ferro RAM etc) • Verwarming compleet gemaakt in de gameroom en keuken/entree.

•

Verdere optimalisatie van de collectie door aanschaf van een kast uit de top 3 van de nieuwe wanted list: een AFM, LOTR of Spider-Man

Na de presentatie over de inhoud en besteding van de gelden in 2009 kwam het spannendste gedeelte van de dag, de verloting van de hoofdprijs. In stijl met de herkomst van ons clubgebouw (kippenschuur) waren er in plastic eieren de logo’s gedaan van de deelnemers. Door Tonia Meijer werd een ei getrokken met de winnaars.

Dit jaar is de hoofdprijs gevallen op John en Ruby van der Wulp. Zij zullen in overleg met de sponsor van deze prijs, Peter Noorlander een weekendje in de watertoren in Vlissingen gaan doorbrengen. In deze watertoren staan ook meerdere flipperkasten, dus u begrijpt dat dit een felbegeerde prijs was voor de leden van de club van 100.

Tijdens de middag werden er duo wedstrijden gehouden op een oud type kast (Mata Hari), een solid state kast (Elvira) en een kast uit de aanwinst van 2009, de World Cup Soccer. Uiteindelijk waren John en Ruby ook hier de geluikkigen, want ook voor de wedstrijden sleepten zij de eerste prijs in de wacht en konden ze zich met een groot worst en vlees pakket opmaken voor een compleet verzorgd weekendje Watertoren.

Ook de 2e plaats had een prijs, Jos Koemeester en Stefan Parmentier konden de dag met een worst en vleespakket afsluiten.

Al met al een geslaagde dag voor zowel de techniekers als de leden van de Club van 100.

Club van 100 in 2010 Voor 2010 gaat de Club van 100 door en hebben er zich al weer meerdere personen aangemeld, zelf ook leden die in 2008 en 2009 geen lid waren. Fijn om te zien dat ook voor nieuwe leden er belangstelling uit gaat om de NFV met extra inkomsten de mogelijkheden te bieden voor de inspanning in het clubhuis en de technische staat van kasten te vergroten.

Mocht u nu na het lezen van dit stukje denken, dat wil ik volgend jaar ook wel (meedingen aar de hoofdprijs, gratis toegang in clubhuis voor een jaar en een fijne dag met een gratis etentje), dan kunt u zich aanmelden voor het lidmaatschap van de Club van 100 bij Jan Meijer (catering@nfvpinball.nl) of Arie Pijl (arie@ nfvpinball.nl).

De speerpunten voor 2010 zijn dan ook als volgt: • Verder afronden clubhuis (keuken) • Kwaliteitsverbetering flipperkasten (techniek) NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

51

richard baan

Jungle Lord Nadat de Black Knight en de Comet weer in het clubhuis werden opgesteld werden er ook weer 2 in het busje ingeladen (of eigenlijk 3, maar dat is een heel ander verhaal).

Eén daarvan was de Jungle Lord die, net zoals Black Knight, 2 speelvelden heeft. Zal wel iets van die tijd geweest zijn. Dadelijk beginnen ze nog met 3 speelvelden…

De kopruit ziet er bijzonder goed uit. Althans de staat, het artwork blijft natuurlijk een kwestie van persoonlijke voorkeur. Hij wilde niet opstarten, was erg vies, maar toch was het speelveld wel in redelijke staat. Er zit alleen een grotere beschadiging bij de rechter flipper. En sommige plastics zijn stuk, maar dat is niet eens echt storend.

Het is een kast zonder extra ball, gepulseerde magnasaves (waar je op zich veel mee kan, maar je moet er toch wel even aan wennen), een 2-ball multiball die gestart wordt door een klein pachinko’tje links boven aan het speelveld. En tijdens multiball loopt er een timer waarbij de bal niet weg kan. Je krijgt hem dan gewoon weer terug. Hij heeft ook een bel en een buzzer. Op zich wel leuk voor in een speelhal, maar voor thuis zal ik het maar uit zetten, dan houd ik de buurman ook een beetje te vriend.

Marvin3m Op internet staan vele reparatiehandleidingen waarvan de site van Marvin3m wel de bekendste is. Bij het hoofdstuk wat ik zocht staan hele lappen tekst over Leon’s test-eprom, maar die heb ik niet. Direkt maar door naar het eind waar een kort stukje staat over de Williams firmware diagnostics.

Het begint al goed: eerst een stukje tekst dat de Williams diagnostic system niet werkt tenzij de kast gewoon werkt. De led display op de print wordt aangestuurd vanuit het programma en als die niet werkt kan die de display niet aansturen. En als de kast wel werkt hoef ik hem niet te repareren! Hoe was dat ook al weer met die kip en dat ei?

In het schema klopt dat inderdaad: de led-display komt van een PIA, en wordt dus aangestuurd vanuit het programma. Maar er staat een 2, dus de kast doet het dan toch gewoon? De 2 wordt immers aangestuurd, da’s mooi.

Foutcode 2 Wat zegt het? IC16 RAM 2114 fault (of de adressering daarvan). Eerst de adressering er van maar, dat zijn goedkope ic-tjes die nog wel eens stuk willen gaan.

Helaas… Dan de ram zelf maar. Yep, hij start op. Op zich klopt de diagnostic van Williams dus wel, foutcode

52

2 en de ram was stuk. Het lijkt er op dat de kip eerst was, en die heeft vervolgens een ei gelegd.

Hij start overigens wel op in het bookkeeping menu, en aangezien er geen batterijen in zitten had ik ook niet anders verwacht. Echter met een paar keer de kast uit en aan zetten komt hij niet in de attract mode. En dat is wel vreemd. Geen probleem: daar hebben we de Williams firmware diagnostics voor. We gaan door naar foutcode 9…

Foutcode 9 Wat zegt het? RAM 5101 of Memory protect. (of de adressering misschien?) De memory protect is wel gemakkelijk te meten. Die wordt geschakeld door een contact in het deurtje. Deurtje dicht: contact dicht, signaal hoog (tenzij hij ergens geïnverteerd wordt, dan is hij laag). Maar goed, na wat meten bleken twee ic’s van het memory protect circuit kapot te zijn. Wel handig meten overigens met zo’n deurtje aan de voorkant van

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

de kast. Ook hier lijkt het er op dat de kip eerder was, maar waar komt die dan vandaan?

Wat andere probleempjes Er was geen geluid. Na het versterker-ic te hebben vervangen deed dat het weer, met een boel gekraak. Dan de speaker ook maar. De speaker had een los onderdeel ergens binnenin. Als je er mee schudde rammelde dat vrolijk heen een weer. En dat zorgde voor een krakend geluid.

Verder is er nog een display waar een segmentje van mist. Of eigenlijk 2 ½ displays waarbij hetzelfde segmentje het niet doet. Een 7180 ic is de boosdoener.

Moet ik nog even uit een sloopprint halen. Met dank aan Ronald Knor die nog ergens een displayprint had liggen.

Zeker 8 lampjes deden niets, het bleek een complete kolom te zijn. Logisch want op de driverprint miste een weerstand. Die was er in zijn geheel af gevallen. Tja, wat wil je ook met die dikke weerstanden die zo heet worden?

De voedingsprint had een spoor waar ooit een printbaantje had gezeten, en de zekering was er ook niet meer. In plaats daarvan zaten twee zeer dikke draden met kroonsteentjes verpakt in papieren plakband.

Daarvan heb ik de bedrading via een connector op de print gezet, en een zekering geplaatst. Dan wordt in ieder geval een kortsluiting afgeschakeld zonder dat het printbaantjes kost. Ik moet zeggen dat de aangebrachte bedrading wel wat warm wordt als de kast een dag aan staat, ik houd het nog even in de gaten.

Schoongemaakt Er zat een dikke laag vuil op het speelveld, alsof hij in geen jaren was schoongemaakt. Dat heb ik maar gedaan dan. Verder had de vorige eigenaar het lumineuze idee gehad om alle assemblies maar eens goed in te spuiten met olie. Dat had een dikke laag vuil aangetrokken en de assemblies werkten nu ook niet meer goed. Het ging allemaal zo stroef dat de kracht volledig weg was. Geeft een boel werk om al die assemblies uit elkaar te halen om die troep weer weg te halen.

Ach ja, als je het resultaat na een jaar niet hebt gezien klinkt het ook wel logisch om bewegende delen te smeren. Dat doe ik met een fiets tenslotte ook. Ik zal eens een foto plaatsen, dan kunnen mensen het resultaat na een paar jaar zien. Die troep gaat echt overal zitten, assemblies werken dan niet zo goed meer. En op de lampjes komt een laag olie-achtig vuil, en dan met name de lampjes die dichtbij de assemblies zitten. Het zal duidelijk zijn dat zo’n lampje dan ook niet echt veel licht meer geeft.

Verder heb ik wat beschadigingen weggewerkt, aan de buitenkant en op het speelveld. En daarna beschermd met boeklon, zodat de beschadigingen niet verder gaan.

Nu nog wat aan de flippers doen, die zijn wat slapjes.

Ze zijn allemaal slap, en de eos-contacten zijn goed.

Hooguit één spoel die wat krachtiger kan, maar die heb ik op het bovenste speelveld gezet, daar zijn de schoten maar 20 centimeter. Dat viel me bij de Black Knight ook al op, maar daar waren alle schoten toch wel te schieten. Dat is hier niet echt het geval. Ik zal eens een modificatie bedenken. Ach bedenken is een groot woord, eigenlijk een beetje afgekeken van wat Williams zelf heeft bedacht in de kasten van een jaar later. En die gebruiken dezelfde spoelen, dus dat moet goed gaan.

Ik zal het met een connector aansluiten dan is het altijd weer in ere te herstellen.

Geïnteresseerden kunnen de foto’s van de Jungle Lord bekijken op mijn website: www.pinball.beautyvof.com.

Rijschema

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

53

Aeneas verhé

Doe het zelf flipperkasten De flipperhobby kent vele verschijningsvormen. Voor sommigen heeft het spel zelf de grootste aantrekkingskracht, voor anderen is het het restaureren van een kast, voor weer anderen is het de techniek en er is een kleine groep die zich bezig houdt met het zelf bouwen van flipperkasten. Binnen de NFV is Richard Baan daarmee aan het werk, internationaal zijn er nog een paar dapperen. Onder hen Benjamin Heckendorn, ofwel Benheck.

Kan je jezelf kort voorstellen, voor de mensen die nog nooit van jou of je website gehoord hebben ?

Ik ben Benjamin J Heckendorn, vaak Benheck genoemd aangezien mijn website benheck.com is. Ik werk fulltime aan het aanpassen van computers en het ontwerpen van prototypes. Het meeste van mijn werk heeft met videogames te maken. Ik heb ook al een aantal controllers gemaakt voor gehandicapte mensen.

Heb je andere flipperkasten ? Hoe ben je eraan begonnen ? Wanneer ben je begonnen met flippers te kopen?

Ik heb flipperkasten altijd leuk gevonden, maar het wordt steeds moeilijker om er op locatie te vinden.

Voor deze had ik zelf geen eigen flipperkast.

Hoe kreeg je het idee om zelf een flipperkast te maken?

Dat was ongeveer 5 jaar geleden. Ik werkte aan een ontwerp voor een eigen Neo Geo arcadekast en dacht dat ik als volgende een flipperkast moest doen. Mijn klanten geven de voorkeur aan draagbare Xbox 360s en zo, maar zelf houd ik meer van het bouwen van echte arcade toestellen. Ik wist dat flipperkasten heel complex en moeilijk waren, het was een echte uitdaging die ik wilde aangaan. Het thema Bill Paxton bedacht ik heel snel, waarschijnlijk al enkele seconden nadat ik had besloten om een flipperkast te maken. Ik vond Bill Paxton altijd al een goede acteur en zo kan ik veel dingen gebruiken.

Werk je helemaal alleen aan je kast of krijg je hulp ?

Voor bepaalde dingen kreeg ik hulp, zoals het maken van het cabinet en het bestickeren ervan. Dat deden we met zijn tweeën. Maar het meeste werk (en al het ontwerpen) heb ik zelf gedaan. Jeri Ellsworth heeft me vaak advies gegeven, wat ik zeer waardeer.

Heb je al een idee hoe het speelveld er uiteindelijk gaat uitzien, of probeer je gewoon iets en zie je of het werkt ? (qua spelregels, layout, ..)

Het cabinet (dat ik helemaal zelf gebouwd heb) heeft al artwork en er is ook al een kopruit. Wat de spelregels betreft zijn er verschillende modes die gebaseerd zijn op de films met Bill Paxton. Zo moet je bv in de ‘Aliens’ mode alle droptargets neerhalen voordat je kogels op zijn. In ‘Titanic’ moet je de bal door een gezonken Titanic doolhof halen om de diamant te vinden, enz.

Je hebt eerst een speelbaar whitewood gemaakt, waarom heb je dat zo gedaan?

Hout is goedkoop en ik wist dat de speelveldlayout niet meteen perfect zou zijn. Daarom heb ik besloten om verschillende versies van het whitewood te maken om de schoten en ideeën uit te kunnen testen. Met de whitewoodversie was alles speelbaar, zodat ik verder kon werken aan de spelregels en de software zonder al een afgewerkt speelveld te hebben.

Heb je al een idee wat voor technologie je gaat gebruiken om alles te controleren? Hoe switches uitlezen, spoelen en lampen uitsturen, enz ?

Dat is allemaal al uitgewerkt. Ik gebruik een Parallax Propeller als CPU, dat werkt goed want die heeft 8 cores om te multitasken. Want een flipperkast is continu bezig met geluid te spelen, wat op het display te tonen, input/output te controleren, de spelregels, ..

Dan is het heel handig dat je meerdere cores hebt die elk hun eigen taak uitvoeren.

Geluiden en muziek staan elk op hun eigen SD kaart met aparte filesystems, die je vanaf een PC kan aanpassen. Zij draaien onafhankelijk van elkaar en worden gemixt in de versterker. Het LED dot matrix display (die ik zelf heb gesoldeerd) kan tekst tonen (vast en bewegend), score en animaties. Oorspronkelijk kwamen de animaties direkt van de SD kaart in windows bitmap formaat, maar de conversie duurde te lang. Wat ik heb

54

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

gedaan is een programma gemaakt dat de bitmaps converteert in een stroom van bytes die snel en eenvoudig naar het display worden gestuurd. Deze stroom wordt opgeslagen in de bovenste ongebruikte 32k van de EEPROM, voor heel snelle toegang tijdens het spel.

Ik kan 128 animaties van 4 frames elk opslaan op de EEPROM, waarschijnlijk heb ik er nooit zoveel nodig. Er is ook een systeem om animaties te maken. Zo kan ik een tekening van een raket bewegen over het scherm, of kan ik een animatie die afspeelt omhoog en omlaag bewegen. In totaal kan ik 4 gig aan geluid en muziek gebruiken, maar de spelregels zelf mogen maximum 32k zijn! Aangezien het merendeel van het besturingssysteem al klaar is, weet ik zeker dat ik die limiet niet ga bereiken. De switches gebruiken banken van shift registers, net zoals de aansturing van lampen en spoelen.

je niet dat ze er zijn tenzij door het geluid wanneer de bal ertegen botst. Daarom heb ik de mijne op een heel zichtbare plaats op het speelveld gezet, gemakkelijk aan te schieten. Popbumpers zijn leuk.

-Manuele plunger - ik wilde een traditioneel gevoel dus is er een manuele in plaats van een automatische plunger.

-Audio clips - mijn flipperkast heeft 178 Bill Paxton film geluiden, plus effecten. Muziek is van zijn groep Martini Ranch en van zijn films.

De hardware kan 64 lampen aansturen, 64 switchen opvolgen, 16 spoelen aansturen en 16 momenteel niet toegewezen uitgangen, zoals voor motortjes.

Ik heb nog geen test gedaan van de snelheid maar ik schat dat het een 200 cycli per seconden doet.

Wat zijn je favoriete flipperkast ontwerper en flipperkasten? Is de layout van je speelveld beïnvloed door een specifieke kast of ontwerper?

Dat is een moeilijke vraag om te beantwoorden aangezien ik geen hardcore flipperaar ben. Ik houd meer van modernere kasten dan van EM’s, aangezien er op recente kasten meer actie is. Ik herinner me wel de eerste DMD kast die ik speelde, dat was Data East’s Batman. Ik ben opgegroeid in de tijd van 8-bit computers, het was een hele ervaring wanneer een computer gedigitaliseerde spraak had. Toen flipperkasten begonnen te spreken was ik onder de indruk. Sommige dingen die ik leuk vind op flipperkasten (en daarom in de mijne wil): - Zichtbare pop bumpers - op sommige flippers weet NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

55

winfred de ruijter

LFC 2009 - Poule Drunen Drunen??!

De LFC poule Drunen (tussen Waalwijk en Den Bosch) heeft een lange historie; al sinds 2001 (het prille begin, toen nog RFC geheten) was er een Drunense deelname. Vrijwel elk jaar toch weer in licht wisselende samenstelling, met in het verleden spelers uit o.a.

Schijndel, Den Bosch, Wijk en Aalburg en Drunen natuurlijk.

En dit jaar?

De winnaar?

Dit jaar 3 spelers uit Drunen (Toon, Wido en Winfred), 1 uit Rosmalen (Koert) en 1 uit Breda (Jos). De ingrediënten van onze speel-avonden? Veel plezier, gezellig bijpraten en een leuke maar gezonde competitie.

Het kastenaanbod: zeer divers, zowel in aantal als aanbod. Het aanbod: van Fishtales tot aan Shrek, en alles wat daar tussen zit (maar wel alleen DMD’s & Pinball 2000). Voor meer kastendetails: zie onze persoonlijke pagina’s (op de NFV-site bij Leden).

En nadat zowel Wido als Toon dit jaar hun nieuwe gameroom hadden opgeleverd, was er natuurlijk meer dan voldoende mooie speelruimte!

Al na 3 van de 5 speelavonden begon zich een duidelijke winnaar af te tekenen: Jos Hagenaars uit Breda.

Door zijn constante sterke spel, heeft hij 87 (van de max. 120 punten) vergaard. Mooie score, terechte winnaar. Helaas was Jos op vakantie op de finaledag van 9 januari jl., maar Wido is toen bereid gevonden om onze poule af te vaardigen!

Op naar de LFC 2010!

Groeten, Winfred de Ruijter

De deelneners

56

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

Mark Heine

LFC Finale 2009 Op zaterdag 6 februari mochten de poulewinnaars, zonder de BFTK deelnemers, spelen om te beslissen wie LFC kampioen 2009 ging worden. Locatie : de gameroom van Martijn en Wendy van Amsterdam, je zal maar zo’n achternaam hebben in de plaats Alphen a/d Rijn

De flat is een gameroom waardig want in de huiskamer stonden: POTC, S-M, LOTR, Batman/Dark Knight, CV en White Water. Op een overloop stond een zeer snelle, maar zeer goed spelende SS. In nog een andere kamer stonden een TZ, AFM en IJ. Dus vol verwachting werd er meteen om 13:00 afgetrapt met 3 spelers op 1 kast waarvan de nummer 1 6 pnt, de 2e 3 pnt en de laatste 1 pnt kreeg.

Al snel werd duidelijk dat Ralph Beckers in een grootse vorm was en door de lange speeltijden van hem liep het schema al snel achter op de planning. Ook Glenn Pellis en ene B. Vis pakten de maximale punten in de voorronde. Iedereen moest 4x met 3 man dus op 4 kasten spelen, met 15 spelers zouden er 7 afvallen en dus 8 doorgaan. Ondergetekende stelde zwaar teleur en droop met 10 punten gedesillusioneerd weer af. Het mooiste was dat er na alle kwalificatiewedstrijden 5! man op 13 punten waren geëindigd, die moesten onderling uitmaken wie van de 5 NIET zou doorgaan.

Omdat met 5 man niet op 1 kast tegelijk kon worden gespeeld werd besloten om iedereen 1 bal op de Spiderman te laten spelen. Helaas was Jaap Valent de pineut met een score van 1,3 miljoen en hij moest dus genoegen nemen met een 9e plek en dus net geen kwalificatie.

LFC 2010: inschrijven kan nog!

Het ziet er naar uit dat er bij deze editie zo’n 20 poules van start zullen gaan. Vijftien zijn er al compleet, maar inschrijven voor de 2010 editie kan nog steeds!

De LFC is een flipperwedstrijd voor leden van de Nederlandse Flippervereniging waarbij gezelligheid voorop staat. Per regio wordt geprobeerd een poule van vier of vijf spelers samen te stellen. De bedoeling is om thuis bij elke speler één maal in competitieverband te spelen.

Dit alles onder het genot van een hapje en een drankje. Na afloop van het seizoen volgt de finale waarbij de poulewinnaars het tegen elkaar opnemen. Heb je zin in een paar leuke flipperavonden met spelers uit je eigen regio, schrijf je dan nu in via de site!

Informatie Wil je weten of er bij jou in de buurt meer liefhebbers zijn ? Heb je zin om het eens een jaartje te proberen ?

Of zou je nog meer informatie willen ? Neem contact op met de LFC-coördinator binnen de vereniging: Martijn van Amsterdam (LFC@nfvpinball.nl).

Hierna werd er een best of three gespeeld waar men onderling kon bepalen op welk kast er werd gespeeld.

Ralph was duidelijk naar Alphen gekomen met een missie: de titel mee naar Limburg nemen. Zeker Glenn was een sterke tegenstander. Die versloeg Ralph op de White Water met een jackpot, double en triple jackpot bij de start van zijn multiball... maar Ralph heeft zich goed herpakt. Arjan Lugthart vocht zich via onder andere een zwaar bevochten overwinning op Ronald Knor ook naar de finale.

De einduitslag van de LFC finale 2009 was: 1 Ralph Beckers 2 Arjan Lugthart 3 Glenn Pellis 4 Ronald Knor Rest mij nog om Wendy en Martijn te bedanken voor de gastvrijheid en het ter beschikking stellen van de mooie en verrassende gameroom.

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

57

Bas Vis

RFT: Kickoff 2010, Silverstone Op zaterdag 27 februari vond het eerste Regionale Flipper Toernooi plaats. Met 22 deelnemers was het toernooi goed bezet, vooral met leden uit de regio maar ook van ver daarbuiten (Groningen en Bergen op Zoom). De samenstelling van het deelnemersveld was divers, met spelers die hun eerste toernooi speelden maar ook bekende toppers die in een (recent) verleden een toernooi als de BFTK op hun naam schreven.

Wedstrijdleider Ad Jonker had geweldig voorbereidend werk gedaan. Dat begon al zo’n 2 weken voor de start van het toernooi met een inspectie van de de gameroom. In de Pinball Magic hal van NFV-lid Mark Damave staat een prachtige collectie van liefst 35 topflipperkasten, maar het is wel een openbare gameroom waardoor de flipperkasten relatief intensief (=dagelijks) gebruikt worden. Als dan het onderhoudsschema niet goed wordt aangehouden, bestaat het risico dat storingen aan kasten niet aangepakt worden. Helaas bleek dat bij de inspectie het geval en dus riep Ad de hulp in van ‘techneut’ Ben Bogaard. Want sommige storingen zijn voor een vriendschappelijk partijtje misschien geen euvel, voor een goed toernooi liggen de eisen wat hoger. Dat betekende: veel werk aan de winkel! Dankzij de hulp van Ben stond er op 27 februari een twaalftal kasten waarop een wedstrijd gespeeld kon worden.

Dankzij de goede voorbereiding van Ad lag bij de entree voor alle spelers een naamsticker klaar en een compleet uitgewerkt wedstrijdschema. Na een uurtje inspelen (met toch weer wat nieuwe storingen) kon dan rond 14.30 uur de wedstrijd van start gaan. De kwalificatie nam zo’n 3 uur in beslag en leverde een hoop spannende partijen op. De opzet in de kwalificatie (head-tohead, één partij tegen alle andere spelers in de poule) blijft briljant in zijn eenvoud. Rond 18.00 uur konden de kwartfinales gespeeld worden, gevolgd door de halve finales. Na de uitschakeling van een aantal erkende toppers (Brenn Oosterbaan, Albert Nomden, Paul Jongma en René van Gool) waren er twee verrassende finalisten: Jim Jansen en Martijn van Amsterdam. In een ‘best of three’ bepaalden zij onderling wie de hoofdprijs in ontvangst mocht nemen. Ondanks prima scores van Martijn bleek Jim Jansen vandaag de sterkste.

De analyse van de toeschouwers was kort: als erkende ‘kroegspeler’ voelde hij zich duidelijk in zijn element in deze omgeving!

Jim kreeg een prachtige bokaal, een Wizard-bon en een ticket voor de finaledag van het DPO 2010.

De uitslag: 01/ Jim Jansen 25 punten 02/ Martijn van Amsterdam 22 punten 03/ Albert Nomden 20 punten 04/ Paul Jongma 18 punten 05/ Brenn Oosterbaan 16 punten 06/ Tom Loomans 15 punten 07/ Egbert van Vulpen 14 punten 08/ René van Gool 13 punten Het toernooi in Limburg (Eijsden) dat gepland stond op 28 februari moest helaas wegens gebrek aan belangstelling geannuleerd worden. De toernooienreeks gaat de komende maanden een vervolg krijgen in Overijssel en Flevoland alsmede twee toernooien in België. Na de zomer komen er ook edities in Gelderland, Brabant en Zuid Holland. Plus een 3e in België.

Tijdens een RFT gaat het om punten, een ticket voor de DPO finale dag en er zijn leuke prijzen te winnen, maar waar het vooral om gaat is: lekker flipperen!

Informatie Heb je nog vragen? Of zou je nog wat meer informatie willen ? Neem contact op met de coördinator Bas Vis (Bas@nfvpinball.nl).

Speelschema RFT

58

Locatie

Wedstrijdleider

Aanvang

Deelnemers

Zaterdag 24 april Zondag 30 mei Zaterdag 26 juni Zondag 27 juni

Gentbrugge (België) Almere (Flevoland) NNB (België) Ommen (Overijssel)

Lieven Engelbeen Ad Jonker/Bas Vis Ronald Oenema Ronald Oenema

12.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 12.00 uur

max. 24 max. 20 max. 24 max. 24

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

JAN EN TONIA MEIJER

Eten en geld....

We zijn alweer aardig op weg in 2010 en eigenlijk staan ook alle evenementen alweer vast in onze agenda. Bij elkaar zijn dit ruim 20 evenementen. Voor ons betekent een evenement zoals de Funhouse Friday dat we 2 dagen voor aanvang de inkopen al moeten doen en we alles thuis in de vriezer moeten opbergen. Inkoop is afhankelijk van wat de leden aan diner vooraf opgeven en de rest is een inschatting.

Daags ervoor de dinerlijstjes maken en de bezoekerslijsten uitdraaien.Op de dag zelf om 07.00 opstaan, douchen en ontbijten, nog even kijken op de site of er nog diners zijn bijgekomen en dan rond de klok van 08.00 uur vertrekken richting Ederveen.

Daar aangekomen, de materialen die er nog liggen opruimen, jus maken voor de ballen gehakt, worsten opwarmen, de frituurpannen aanzetten en de koelkasten vullen zodat alles klaar staat voordat het Funhouse om 15.00 uur opengaat. In de tussentijd arriveren de eerste mede bestuursleden en vrijwilligers die op hun beurt er voor zorgen dat de kasten aan staan en het ook doen. Meestal is Ad er ook om +/- 11.00 uur. Om 17.00 zijn er meestal al veel leden binnen en het lastigste is toch wel -kost ons veel tijd- dat sommige zich niet inschrijven onder het mom van; dat doen we later wel.

Reden van het inschrijven is enerzijds dat we achteraf willen weten hoeveel bezoekers er zijn geweest, anderzijds willen we bij calamiteiten ook weten wie er binnen zijn. Dus bij deze: aub direct inschrijven bij binnenkomst!

Om 17.30 uur, als de meeste leden binnen zijn, beginnen we met de diners, meestal rond de 25 stuks. De meeste willen tijdens het diner ook een drankje. Gelukkig hebben we tegenwoordig hulp van Ben, Koen, Edwin en niet te vergeten Laurens (daarvoor onze dank). Nadat iedereen heeft gegeten gaan we aan de afwas, deels in de vaatwasmachine en deels met de hand.

Om 21.00 uur is het werk gedaan en gaan de drankjes en broodje weer gretig over de toonbank.

Officieel sluiten we om 22.00 uur, maar meestal loopt het uit naar 24.00 uur. Het streven is om uiterlijk om 00.30 uur het Funhouse te sluiten en dat lukt dankzij de medewerking van iedereen meestal aardig.

De volgende dag komen we nog even terug om het e.e.a. op te ruimen, wc’s te reinigen en de vloer van de keuken en bar te dweilen. Dan zit het er bijna op. Nog

even de vuile was verzamelen, de inventarislijst invullen ivm het volgende evenement en dan richting huis maar niet voordat de lege kratten en flessen zijn afgeleverd bij de leverancier. Eenmaal thuis halen we de wagen leeg, doen we de vuile was in de machine en dan nog even het kasboek bijwerken. Intussen is ook de wasmachine uitgedraaid. Tonia werkt dan nog even het strijkwerk weg. Het is dan inmiddels 15.00 uur en de dag is al weer bijna om.

Wij zijn geen types die langs de kant toekijken hoe alles verloopt maar “en dat zouden er meer moeten doen” helpen. We werken met een fijn en gemotiveerd groepje vrijwilligers, dat ook altijd klaarstaat om elkaar te helpen.

De positieve reacties op het forum. En niet te vergeten de fooienpot.

Wat gebeurt er met het geld in de fooienpot?

Materialen kopen voor de keuken, even een opsomming wat er allemaal is gekocht tot heden uit deze pot: 2 Spatels en een hapjespan € 29,48 2 Pannenlappen € 2,88 Vorken en lepels € 20,00 Maatbeker € 2,49 Afvalbak, 2 schuimspanen en 2 soeplepels € 23,95 1 Lepel € 2,95 2 RVS pannen € 30,82 1 Broodtrommel € 33,15 Magnetron € 85,00 Bestekbak € 4,25 Totaal: €234,97 Zoals je kunt zien wordt het geld goed besteed en daarom onze dank aan allen die dit mogelijk hebben gemaakt.

Er zit nu (feb 2010) nog € 81,10 in de pot. Hebben we nog wensen? Ja!! Het belangrijkste zijn de koelkasten onder de bar die op instorten staan en heel veel stroom gebruiken. We zijn aan het sparen voor 2 nieuwe en als het kan met aan de bovenkant gaten waar we flessen in kunnen steken. Gemak dient de mens, kan de deur van de koelkast langer dicht blijven, spaart energie en een bijkomend gemak is, minder bukken.

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

59

ad jonker

Battle for the Kingdom, 2009 Deze op zondag 17 januari 2010 gespeelde wedstrijd vond voor de tweede maal plaats in de nu uitgebreide gameroom van René Timmer in Ommen. Een extra uitbouw maakt het beneden wat ruimer om te zitten en te sporten anders dan flipperen. Boven zal de gemiddelde liefhebber van dot-matrix kasten zich gauw vrolijk voelen.

De kasten waren: Swords of Fury, F-14 Tomcat, Cyclone, Black Knight 2000, Whirlwind, Funhouse, Back to the future*, Red and Ted’s Road Show, Indiana Jones (Wms), Theatre of magic, The Shadow, JackBot, No Fear, The Addams Family, White Water, Fish Tales*, The Getaway*, Cirqus Voltaire, Cactus Canyon, Attack from Mars, Medieval Madness, Scared Stiff, Monster bash, Champion Pub, Airborne, Pinball Magic*, Big Bang Bar, The Simpsons Pinball Party, Lord of the Rings, SpiderMan (Stern), Nascar en Shrek. * = kasten waren tijdens het evenement uitgeschakeld.

Beneden stond een Dirty Harry die voor de gelegenheid in de kop een TV-scherm had waarop de standen te lezen waren. Deze stond daarom uit, maar kan gewoon gespeeld worden. Daarnaast nog een Black Knight, die niet voor de wedstrijd werd gebruikt.

In de wedstrijd moest men telkens tegen één tegenstander tegelijk een enkele partij spelen. De indeling van de eerste ronde was vastgesteld. Daarna kon men zelf een beschikbare tegenstander zoeken en zich bij de wedstrijdtafel melden. Ronald Oenema draaide de wedstrijd en Theo van Vroenhoven en ik waren waar

nodig behulpzaam. Op den duur zat ik vooral beneden en was Ronald bezig de benodigde ranking partijen te vergaren. Dat moet ik een volgende keer anders doen…

De kasten werden door het lot bepaald. Tevens was het de bedoeling dat niemand twee maal op eenzelfde kast speelde tijdens de kwalificatie. Dat was in dit geval niet zo moeilijk. Door de uitbreiding waren er ook meer kasten beschikbaar. De stroomverzorging was echter nog niet voldoende om alle kasten tegelijk te spelen.

Daarom werden eerst een aantal rondes op kasten aan de ene zijde gespeeld en stonden de anderen uit en halverwege werd dat omgewisseld. Het werkte volgens mij naar voldoening. Met twaalf spelers aan de start had een ieder elf partijen te spelen. Soms kwamen de spelers binnen twee minuten weer naar beneden om de eindstand door te geven, een andere keer duurde het een half uur en alles daar tussenin. Uiteindelijk gingen er zes van de twaalf spelers naar de finaleronde.

De beste twee kwamen direct in de finale, de overige vier hadden een extra partij te spelen waarbij de twee spelers met de beste scores naar de finale gingen en de overige twee het nakijken hadden.

De eindstand van de kwalificatie was als volgt: 1. Taco Wouters 7. Mark van der Gugten 2. René van Gool 8. Lieven Engelbeen 3. Martijn van Aken 9. Michel van den Elzen 4. Albert Nomden 10. Helen de Haan-Verbeek 5. Roger Wijnands 11. John van der Wulp 6. Brenn Oosterbaan 12. Martijn van Amsterdam.

De halve finale werd gespeeld op de Red and Ted’s Road Show. Roger Wijnands (4de) en Brenn Oosterbaan (3e) redden het niet de finale te bereiken. Albert Nomden (2e) en Martijn van Aken (1e) wel.

De deelneners

60

De finale werd gespeeld op de Medieval Madness.

Niemand van de spelers had hier deze dag nog op gespeeld. Het reglement was vooraf duidelijk. Als een van de deelnemers hier voortijdig op zou spelen, dan was het voor hem of haar einde wedstrijd. Persoonlijk vind ik het sowieso praktisch om de finalekast niet vooraf te gebruiken, want als die vooraf volledig is nagezien dan weet je dat de kast tijdens de finale in

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

orde is wat de wedstrijd ten goede komt. Bij dit spel per speler vijf ballen, geen extra ballen. Spelersvolgorde is: 1e Albert Nomden, 2e Martijn van Aken, 3e René van Gool en 4e Taco Wouters.

Ieder mocht een minuut inspelen, daarna begon de eindstrijd.

Of het allemaal vooraf door de spelers gepland was kan je niet met zekerheid zeggen. Door op verschillende gedeelten van het speelveld te starten krijg je in het begin nogal diverse scores. Taco komt hoog uit door voornamelijk de kastelen te schieten. In de tweede bal gaat René stevig omhoog door de Royal Madness uit te spelen (als je geen extra bal kan krijgen levert dit aan het einde vijftien miljoen punten extra op). Maar Taco gaat verder en eindigt de tweede bal ook met de hoogste score. In de derde bal wat teleurstelling bij zowel Albert als Taco daar ze multiball madness met slechts één onderwerp starten. Deze feature heeft een belangrijke opbouw vooraf, maar het kan anders gaan in je nadeel. René haalt ook weinig punten . Albert bouwt nu de kastelen op en haalt ook de Barnyard multiball.

Bal Albert Nomden 1 1.134.750 2 T 1.936.070 3 50.221.480 4 51.912.860 5 52.326.340

Grappig als die is om naar te kijken levert deze bij een lange duur ook zeer behoorlijk punten op. Taco verliest de bal zeer snel, maar staat nog steeds bovenaan. In de vierde bal kunnen Albert en Taco de score niet opbouwen. Martijn gaat goed en komt een stuk hoger uit, doch vanaf hier heeft René de lucht van overwinning blijkbaar geroken en zet de score een heel stuk hoger en eindigt nu als hoogste.

In de laatste bal kunnen zowel Albert, Martijn als Taco er niets meer uitpersen terwijl René nu dermate het balgevoel heeft dat hij de Battle for the Kingdom nu letterlijk start en uit speelt, wat de eerste keer in een spel al goed is voor vijftig miljoen (lukt het je weer dan honderd miljoen enzovoort). Dit resulteert in het feit dat René moest bukken om met de passende kleding en de geheel niet passende kroon tot ridder te worden geslagen. En niet geheel onbelangrijk dat felbegeerde zwaard een jaar in zijn huis mag hebben. Hieronder het scoreverloop per bal. Een T ervoor betekent dat de bal met tilt verloren ging.

Martijn van Aken René van Gool 1.272.280 4.985.530 5.689.330 69.716.420 36.260.900 70.662.770 64.774.400 123.958.760 65.288.500 320.139.920

Taco Wouters 39.626.510 93.004.120 93.742.250 T 93.915.780 T 94.915.750

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

61

DE VIJFDE SPELER

Mijn eerste overwinning Het was een mooie dag, de laatste zaterdag van februari. Voor het eerst zou er een regionaal flipper toernooi worden georganiseerd, en wel in Silverstone in Zwanenburg. Ik had er zin in, mede omdat het deelnemersveld al lang van te voren op het forum bekend was gemaakt en het gros van de flipperaars inmiddels goede bekenden van mij zijn geworden. Flipperen is leuk, maar een toernooitje geeft altijd een extra dimensie.

Tel daarbij de discussie die vooraf op het forum plaatsvond –op welke kasten zou worden gespeeld, wat is de poule indeling en hoe was het eigenlijk gesteld met de technische staat van de machines- en het zou een legendarische dag kunnen worden.

Het was een mooie dag, ondanks dat ik Silverstone een op zijn minst ‘bijzondere’ tent vind. Als ik in het halfdonker het establishment betreed, moet ik altijd even slikken. De muziek, het publiek en de mensen achter de bar; als er geen flipperkasten hadden gestaan, zou ik er ook nooit komen. Maar in de flipperhal was het meteen weer goed toeven, mede omdat het beeld bekend was. Ad als scheidrechter achter zijn laptop; René die niet achter de flipperkast staat, maar zit dankzij de door hem zelf meegenomen stoel en de rest van het deelnemersveld dat minimaal een Nederlands, Europees en Wereldkampioen bevat.

Het was een mooie dag en samen met Bas, de onvervangbare secretaris van deze pracht vereniging, reed ik naar Silverstone. We keuvelden over de nieuwste aanwinst van de NFV, een Spiderman, pas de tweede Stern kast in de collectie; over de voormalig penningmeester van de vereniging die net vader was geworden, over de kwaliteit van de kasten in Zwanenburg en het extra werk dat Ad en Ben vooraf hadden gedaan. Daar zat even een klein pijnpunt. Hoewel de collectie in Silverstone de mooiste van Nederland is, is het met de staat van onderhoud belabberd gesteld. En eigenlijk vonden we dat beiden onbegrijpelijk. Als je praktisch alle dot matrix kasten van Bally en Williams in je bezit hebt, dan moet je als liefhebber ook de boel een beetje onderhouden. Dat blijkt niet zo te zijn, maar elk nadeel heeft zijn voordeel.

Het was een mooie dag in Zwanenburg en dat had behalve met bovenstaande vooral te doen met de eindklassering. Mijn eindklassering wel te verstaan. Ik doe al tig jaar mee met wedstrijden en mijn beste positie was ooit eenentwintigste tijdens het DPO in Numansdorp; weet u nog? Hier was alles anders. De kasten waren in mijn voordeel omdat ik als café flipperaar geen last had van de technische mankementen. Daarnaast had ik een beetje geluk en blijkt het dat ik in de loop der jaren toch wat beter met mijn zenuwen kan omgaan. De eerste echte overwinning is binnen, mede dus dankzij de kwaliteit van de kasten. En winnen is leuk, maar dan wel bij voorkeur op goed onderhouden machines. Ik hoop dus van ganser harte dat mijn vrienden uit Zwanenburg deze column ook lezen en dat bij een volgend kampioenschap de kasten weer in uitmuntende kwaliteit zijn. .

62

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

Spinnertjes (vraag en aanbod) Roadshow

Te koop Bram Stoker’s Dracula Een erg leuke kast om te spelen.

Zeker als je van multiballs houdt.

Er moet wel wat aan gesleuteld worden maar dan heb je ook wat. € 850,Bram Camp, Westervoort bramcamp@upcmail.nl 026-3113929 28 Maart 2010

Hele goede Roadshow. Kast is vrijwel volledig gedemonteerd, volledig nagezien en technisch 100% in orde. Veel oude en versleten onderdelen vervangen: flippermechanieken, rubbers, brugcellen, lampjes, ballshooter en batterijen. Buitenzijden erg netjes, wel wat verkleurd. Display 100% in orde. Visje op speelveld onbeschadigd. Foto’s op aanvraag.

Thuisbezorgen mogelijk. € 1450,Maurice Schouten, Den Haag maurice_schouten@hotmail.com 06 45640975 8 Maart 2010

Attack from mars

Super Mario Bros.

De kast is technisch zeer goed en netjes schoon onder het speelveld.

Goed gerubberd en gepoetst. De kast is uiteraard niet nieuw en heeft gebruikelijke gebruikssporen.

Het kabinet zit nog goed in kleur.

Originele manual ook aanwezig.

Voor vragen graag mailen, foto’s op verzoek beschikbaar. € 875,Dennis van de Pas, Vlaardingen vandepass@hotmail.com 06/28769307 21 Maart 2010

Kast is in nette staat en speelt werkelijk fantastisch. Insert van America is beschadigd. Scoopprotector geïnstalleerd. Orginele Envelop met manual zit erbij, verder krijg je reserve-saucer en reserve sling-shots plastics. Alléén voor NFV-ers zoals ook ergens op het forum vermeld krijg je er een GRATIS clearcoat-service bij, wel zelf kaal maken en opbouwen. Je foto’s vinden op marktplaats of mail. € 3000,Ralph Beckers, Brunssum ralphbeckers@home.nl 06-10109038 1 Maart 2010

Gevraagd

Twilight zone robotje “Mademoiselle”

Het robotje van de eindgeneriek, eenvoudig te plaatsen op het rechtse slingshot. € 25,Leon Borré, Gent, leon.b1@scarlet.be 14 Maart 2010

Gottlieb Woodrail uit 1959.

Jeugdsentiment. Wie weet er een te staan?

Frank Douwenga, Etten GLD douwenga@xs4all.nl 0315-326106 28 Maart 2010

Theatre of Magic

Ik ben op zoek naar een zeer nette TOM Reacties graag met foto’s en vraagprijs.

Jeroen van Beek,Oldebroek vanbeekjeroen@chello.nl 06-

13401279 5 maart 2010

Manual Black Rose Bij voorkeur in nette staat.

Giel van de Kop, Den Haag gielvandekop@ziggo.nl 070 3642425 1 maart 2010

Sega Poten

Voor X-files 4: nette zwarte poten.

Eventueel ruilen voor de Williams poten.

Peter Koch, Piershil inkochnito@kpnplanet.nl 0186-693752 28 maart 2010

Leeg WPC kabinet

Barry de Wit, Wageningen barrydewit@hotmail.com 0317 423408 27 maart

Cirqus Voltaire

Hoeft niet in perfecte staat te zijn.

Kabinet vind ik minder belangrijk, speelveld moet wel oke zijn Jules Reivers, Venray, julesreivers@gmail.com, 06/25047844

Spinnertjes zijn Vraag en Aanbod advertenties van NFV leden.

Het plaatsen van een advertentie is gratis voor leden. Alleen niet commerciële Spinnertjes worden geplaatst.

Voor commerciële of ‘bulk’ advertenties (> 3 flipperkasten) gelden de advertentie tarieven die voor in het blad staan.

Spinnertjes aanmelden kan via de webstie van de NFV: www.nfvpinball.nl/ spinnertjes.

Alle criteria dienen ingevuld te worden.

Op de website is het ook mogelijk om een foto bij een advertentie te plaatsen.

Op deze pagina’s staat een selectie van de meest recente Spinnertjes, zoals ze op de website stonden vlak voor het ter perse gaan van dit magazine. De redactie maakt een selectie op basis van actualiteit. Afhankelijk van het aanbod kan de redactie beslissen om geen foto bij een advertentie te plaatsen.

Kijk voor de meest recente Spinnertjes op de website van de NFV: www.nfvpinball.nl

NFV Spinner Magazine, jaargang 19, nummer 1

63