m
2022 o f r n I
ator
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki to państwowa instytucja kultury, która poprzez działalność popularyzatorską, wystawienniczą, edukacyjną oraz wydawniczą pogłębia świadomość społeczną, promuje kulturę architektoniczną i urbanistyczną oraz podejmuje starania w kierunku zachowania narodowego dziedzictwa architektonicznego. Zajmuje się także prowadzeniem badań nad architekturą i urbanistyką oraz upowszechnianiem wiedzy z tych dziedzin. Jedną z misji Instytutu jest współpraca, między innymi, z architektami, samorządami i użytkownikami naszego otoczenia w celu podniesienia jakości przestrzeni publicznych, znalezienia równowagi w ich rozwoju oraz porozumienia w procesie ich projektowania i planowania. Przestrzeń wspólna to wartość. Place i ulice, miejsca pracy, obiekty kultury czy urzędy – wszędzie tam ludzie powinni czuć się dobrze i bezpiecznie. W Instytucie zależy nam, abyśmy jako społeczeństwo uczestniczyli w tej przestrzeni świadomie – poczuli się za nią odpowiedzialni, potrafili ją docenić, ale też podejść do niej krytycznie. Edukacja to dla nas rozwijanie nowej jakości w myśleniu o przestrzeniach wspólnych. Dlatego opracowujemy programy i strategie kształcenia dzieci, młodzieży i dorosłych. Powołaliśmy też Zespół ds. Powszechnej Edukacji Architektonicznej – poprzez jego działalność chcemy wypracować rozwiązania systemowe, by edukacja
PL
architektoniczna funkcjonowała jako stały element kształcenia w Polsce. Organizujemy wystawy, dzięki którym opowiadamy o polskiej architekturze, najciekawszych budynkach i projektach, wyjątkowych postaciach, które wpływały i wpływają na kształt naszego otoczenia. Prowadzimy badania, organizujemy seminaria, opiekujemy się bezcennymi materiałami (takimi jak projekty architektoniczne i fotografie) oraz udostępniamy je szerokiej publiczności. Przygotowujemy i wydajemy publikacje o architekturze, urbanistyce i projektowaniu. Kierujemy je do dzieci i dorosłych, profesjonalistów i wszystkich innych zainteresowanych architekturą. Współpracujemy ze specjalistami z samorządów, organizacji pozarządowych, instytucji kultury – razem chcemy promować polską architekturę, wyjaśniać założenia urbanistyczne, celebrować wspólną przestrzeń.
Національний інститут архітектури та містобудування — державна установа культури, яка через популяризаторську, виставкову, просвітницьку та видавничу діяльність поглиблює суспільну свідомість, сприяє розвитку архітектурно-містобудівної культури, намагається зберегти національну архітектурну спадщину. Інститут також проводить дослідження з архітектури та містобудування та поширює знання в цих сферах. Однією з місій інституту є співпраця, серед іншого, з архітекторами, органами місцевого самоврядування та містянами, щоб покращити якість громадських просторів, збалансувати у їх розвитку та узгодити процес їх проєктування. Громадський простір – це цінність. Люди повинні відчувати себе добре та безпечно скрізь – на площах та вулицях, у культурних закладах або офісах. Наш інститут прагне, щоб ми як суспільство свідомо брали участь у цьому процесі – відчували відповідальність за нього, вміли цінувати, але wwй підходили до нього критично. Для нас освіта означає розвиток нової якості мислення про спільні простори. Тому ми розробляємо програми та стратегії навчання для дітей, підлітків та дорослих. Ми також організували команду загальної архітектурної освіти – так, ми хочемо розробити системні рішення, щоб архітектурна освіта
UKR
функціонувала як постійний елемент освіти в Польщі. Ми організовуємо виставки, завдяки яким розповідаємо про польську архітектуру, найцікавіші будівлі та проєкти, унікальні постаті, які вплинули на наше оточення. Ми проводимо дослідження, організовуємо семінари, доглядаємо за безцінними матеріалами (наприклад, архітектурними проєктами та фотографіями) і робимо їх доступними для широкої публіки. Ми створюємо публікації з архітектури, містобудування та дизайну та адресуємо їх дітям і дорослим, професіоналам та всім, хто цікавиться архітектурою. Також працюємо з фахівцями з органів місцевого самоврядування, неурядових організацій та культурних закладів – разом ми хочемо популяризувати польську архітектуру, пояснювати принципи містобудування та святкувати спільний простір.
Nieskończoność i urbanistyka Dejan Sudjic, opisując współczesne „stumilowe miasto” porównał planowanie jego rozwoju do meteorologii, co należy rozumieć, że umiemy, w jakimś zakresie, raczej w krótszym terminie bardziej precyzyjnie, przewidywać co się wydarzy, ale nie umiemy tym sterować. Czy Sudjic ma rację? Czy rzeczywiście nie umiemy, a raczej – kto nie umie? Czy nie chcemy, a raczej – kto nie chce? Czy zależności między licznymi uwarunkowaniami miasta są tak skomplikowane, że można dla urbanistyki, jak dla meteorologii, zastosować teorię Lorenza o nieprzewidywalności nieokresowo zmiennych układów fizycznych? Czy może mają rację naukowcy podważający teorię zjawiska wpływu „efektu motyla” Lorenza na większe skalę, co w kwestii miasta byłoby szczególnie istotne? Magdalena Staniszkis fragment „Credo”
Nauka: Prowadzimy badania, organizujemy konferencje i seminaria. W ramach naszej działalności statutowej pozyskujemy, przechowujemy, opracowujemy i udostepniamy materiały dokumentujące dorobek najwybitniejszych powojennych polskich architektów i urbanistów.
Archiwum Historii Mówionej Polskiej Architektury
Archiwalia
Projekt „Historie mówione polskiej architektury”, prowadzony wspólnie z Ośrodkiem Karta, polega na zbieraniu wywiadów autobiograficznych z osobami o wykształceniu architektonicznym lub urbanistycznym. Rozmówcy w różnym wieku, o różnym doświadczeniu zawodowym, opowiadają o swoich studiach, pracach, sukcesach i perypetiach związanych z drogą do zawodu, jego uprawianiem bądź zmianą. Zebrany materiał w postaci nagrań dźwiękowych i transkrypcji posłuży do stworzenia rodzaju panoramy losów tych grup zawodowych, obejmującej czasy PRL-u, transformacji systemowej i współczesnej rzeczywistości.
W ramach naszej działalności statutowej pozyskujemy, przechowujemy, opracowujemy i udostepniamy materiały dokumentujące dorobek najwybitniejszych powojennych polskich architektów i urbanistów. W skład zbiorów wchodzą spuścizny archiwalne, dokumentacje projektowe i zbiory ikonograficzne, przekazane lub zakupione bezpośrednio od twórców lub ich spadkobierców.
Bogdan Wyporek Marcin Świetlik Maria Sołtys Jacek Skorupski Grzegorz Piątek Łucja Kołodziejska-Świątkowska Bartłomiej Kolipiński Stanisław Furman Agnieszka Cieśla Grzegorz Chodkowski
Nauka
Jan Knothe Bolesław Malisz Teresa Zarębska Andrzej Kochanowski Tadeusz Szafer Pracownia Bulanda&Mucha Wojciech Zabłocki Krystyna Konopkowa Jerzy i Grażyna Luba Olgierd Sawicki
Spotkanie edukacyjne w ramach projektu „Powiaty”
Edukacja
Edukacja: W ramach działań edukacyjnych opracowujemy programy i strategie kształcenia dzieci, młodzieży i dorosłych. Powołaliśmy też Zespół ds. Powszechnej Edukacji Architektonicznej, poprzez który chcemy wypracowywać rozwiązania systemowe – aby edukacja architektoniczna funkcjonowała jako stały element edukacji w Polsce.
Edukacja
Archi:kultura
Potrzeba powszechnego kształcenia w zakresie edukacji o środowisku zbudowanym powinna stać się nieodzownym elementem kształtowania świadomego, obywatelskiego społeczeństwa. Jest to zagadnienie szczególnie ważne w Polsce – kraju, który od 30 lat, od momentu transformacji ustrojowej, odbudowuje i na nowo konstruuje własną kulturę kształtowania przestrzeni, co jest procesem niełatwym, a wręcz niewykonalnym bez równoczesnej edukacji społecznej. Powszechna edukacja w zakresie kultury budowania jest w tym dążeniu elementem niezbędnym. Realizowana w ramach systemu oświaty, a także poza systemem edukacji – w muzeach, ośrodkach i instytucjach kultury itp. jest jedyną
Edukacja
drogą do podniesienia społecznej świadomości, ale także i poczucia obywatelskiej odpowiedzialności za wspólną przestrzeń i środowisko naturalne. Kluczowymi elementami tego procesu powinni być kompetentni edukatorzy. Dlatego też zdecydowaliśmy o stworzeniu międzyuczelnianych, interdyscyplinarnych studiów podyplomowych na kierunku „Archikultura – edukator architektoniczny”, które pozwolą wykształcić kadrę edukatorów, mediatorów i nauczycieli, którzy mogliby w sposób świadomy i kompetentny prowadzić później indywidualne działania, kursy i wydarzenia, a także wprowadzać zajęcia nt. Baukultur. Koncepcja studiów zasadza się na założeniu interdyscyplinarnego dialogu między kierunkami pedagogicznymi i projektowo-architektonicznymi.
Nagroda NIAiU
Nagroda przyznawana jest w dwóch kategoriach: projektowej oraz teoretycznej. W kategorii projektowej ocenione zostaną prace z zakresu architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, gospodarki przestrzennej, wzornictwa, grafiki użytkowej, konserwacji zabytków oraz dziedzin pokrewnych obejmujące projekty dotyczące przestrzeni publicznych (np. place, ulice, przestrzenie zielone, rekreacyjne, obiekty sportowe) oraz projekty w skali urbanistycznej (np. strategie rewitalizacji oraz budynków użyteczności publicznej – m.in. szkoły, szpitale, urzędy, obiekty kultury).
Edukacja
W kategorii teoretycznej ocenione zostaną prace opisujące zjawiska zachodzące w przestrzeni publicznej, dotyczące budynków publicznych, typologii, historii i zmian społeczno-gospodarczych, tj. prace z zakresu historii sztuki, historii architektury, teorii architektonicznej, procesów demograficznych, socjologii, antropologii, filozofii, ekonomii, kulturoznawstwa, ochrony dóbr kultury, ochrony środowiska, prawa, zarządzania oraz wszystkich innych oraz wszystkich innych aspektów dotyczących kształtowania i funkcjonowania budynków i przestrzeni wspólnych.
Lokalnie: Inicjujemy i przygotowujemy ekspozycje, projekty terenowe oraz współpracujemy z naszymi Partnerami.
Laboratorium Regionów Laboratorium Regionów to projekt badawczo-wdrożeniowy Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki oraz ośrodków akademickich: Politechniki Warszawskiej i Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
fot. Tomek Kubaczyk
Lokalnie
Głównym zadaniem Laboratorium Regionów jest zwiększanie świadomości i wiedzy na temat dziedzictwa architektonicznego i urbanistycznego Polski, rozumianego jako dziedzictwo kulturowe. Celem jest wypracowanie rozwiązań służących ochronie integralności architektonicznej i urbanistycznej regionów oraz budowanie potencjału ekonomicznego współczesnych miast na podstawie ich tożsamości architektonicznej.
fot. Kuba Rodziewicz
Lokalnie
Powiaty Infrastruktura Niepodległości: Architektura polskich powiatowych projektów modernizacyjnych
W okresie II RP na terenach polskich zaszły ogromne procesy modernizacyjne. Ich rozpoznawalnymi, wręcz flagowymi symbolami są elementy modernistycznej zabudowy dynamicznie rozwijających się miast takich jak Gdynia, Warszawa czy Katowice. Ranga tych obiektów wynika zarówno z bardzo dobrego ich przebadania, jak i z wielu akcji popularyzacyjnych (np. szlak architektury modernistycznej).
fot. Kuba Rodziewicz
Lokalnie
Chcemy pokazać, że analogiczne zjawiska zaszły także w mniejszych ośrodkach. Mamy nadzieję, że dziedzictwo architektoniczne tych miejscowości stanie się pretekstem do lepszego wniknięcia w lokalną historię oraz pomoże budować specyficzną, zakorzenioną lokalnie tożsamość, nierozerwalnie związaną z ogólnokrajową narracją „wielkiej historii”.
Wystawy: Opowiadamy o polskiej architekturze, najciekawszych budynkach i projektach, wyjątkowych postaciach, które wpływały i wpływają na kształt naszego otoczenia.
Tożsamość. 100 lat polskiej architektury „Tożsamość. 100 lat polskiej architektury” to projekt wystawienniczy, w ramach którego przyglądamy się fenomenowi architektonicznemu po 1918 roku na terenie Polski. W 2019 roku w Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki poddaliśmy analizie wycinki historii pięciu miast: Krakowa, Warszawy, Lublina, Poznania i Katowic. W 2022 roku do wciąż aktualnej dyskusji zaprosiliśmy regionalne oddziały Stowarzyszenia Architektów Polskich w Bydgoszczy,
Wystawa w Katowicach, fot. M. Sieczka
Wystawy
Łodzi, Szczecinie, Gdańsku, Olsztynie oraz Radomiu. Wspólnie z lokalnymi kuratorami przyglądamy się zmianom w krajobrazie architektonicznym oraz definiujemy tożsamość kolejnych sześciu miast. Prezentowane wystawy są efektem dyskusji o zachodzących zmianach w polskiej architekturze i urbanistyce ostatniego stulecia. Chcemy nie tylko promować polską kulturę architektoniczną, lecz także zaprosić do refleksji nad naszym otoczeniem i jakością przestrzeni, w której żyjemy.
Poliperyferia. Przestrzenie negocjacji po roku ’89 i ’22 Półperyferyjne usytuowanie oraz kontekst historyczny Kijowa, Warszawy, Brna i Bukaresztu wykreowały warunki, w których kształt wspólnych przestrzeni jest poddawany ciągłym negocjacjom. Rozwój głównych ośrodków Europy Środkowej i Wschodniej oparty jest na ciągłej zmianie i adaptacji, które zastępują dalekosiężne planowanie strategiczne. Podążając ścieżkami tematycznymi zaproponowanymi przez lokalnych partnerów z czterech miast: zarządzanie, policentryczność, własność i współpraca, wystawa prezentuje materiał zebrany w czasie wizyt studialnych: dokumentację fotograficzną, wywiady z lokalnymi ekspertami, dane przestrzenne i uwarunkowania planistyczne. Zróżnicowane punkty widzenia przedstawicieli lokalnej administracji, organizacji pozarządowych, badaczy i mieszkańców pozwalają na pokazanie wieloaspektowości podejmowanej problematyki oraz kontekstu
Wystawy
w jakim funkcjonują prezentowane miasta. Porównanie czterech miast regionu daje szansę na skonfrontowanie przyjmowanych od 1989 roku lokalnych strategii, sposobów radzenia sobie z problemami przestrzeni wspólnych, podobieństw i różnic, ze szczególnym uwzględnieniem krytycznej dla tej części Europy kwestii mieszkaniowej. Wystawa odwiedziła już Kijów oraz Warszawę w 2021 roku. Dzień 24 lutego 2022 roku całkowicie odmienił naszą rzeczywistość. Głównym zadaniem architektów po inwazji rosyjskiej będzie odbudowa ukraińskich miast, w tym zapewnienie sprawiedliwych warunków mieszkaniowych i odnowienie przestrzeni publicznej. Jako appendix do wystawy zapytaliśmy ukraińskich architektów, naukowców, aktywistów i inwestorów o aktualne inicjatywy i wyzwania związane z odbudową po roku 2022.
Poliperyferia, edycja w Kijowie
Wystawy
Wydawnictwa: Staramy się patrzeć na architekturę, miasto i przestrzeń z różnych perspektyw, sięgać po interesujące tematy, wywoływać dyskusje, rozwijać wrażliwość i zainteresowanie architekturą, a także – jakością otoczenia, w którym żyjemy. Wydajemy materiały źródłowe, opracowania historyczne, monografie, photobooki, książki dla dzieci oraz publikacje towarzyszące wystawom.
Archipelag CIAM. Listy Heleny Syrkus „Śnią mi się góry nienapisanych listów”, żaliła się architektka Helena Syrkus szwajcarskiemu historykowi sztuki Sigfriedowi Giedionowi. W przeciwieństwie do korespondencji literatów, artystów czy postaci życia publicznego, listy architektów są wydawane stosunkowo rzadko. W przypadku Heleny Syrkus – architektki, która posługiwała się maszyną do pisania równie sprawnie co architektoniczną kreską – są najlepszym źródłem do poznania jej fascynującej, złożonej, ale i kontrowersyjnej biografii.
Wydawnictwa
Publikacja zawiera wybór korespondencji Heleny Syrkus z jej bliskimi przyjaciółmi i kluczowymi postaciami międzynarodowego środowiska architektonicznego: związanymi z Bauhausem Walterem i Ise Gropiusami, holenderskim urbanistą Cornelisem van Eesterenem i jego żoną Fridą Fluck czy generalnym sekretarzem CIAM (Międzynarodowych Kongresów Architektury Nowoczesnej), Sigfriedem Giedionem.
Jakby luksusowo. Przewodnik po architekturze Warszawy lat 90. „Tu jest jakby luksusowo!” – można by zawołać na widok niejednego warszawskiego budynku powstałego w pierwszych latach transformacji ustrojowej. Dwuznaczność, która kryje się za tym okrzykiem – zapożyczonym z filmu „Galimatias, czyli kogel-mogel II” Romana Załuskiego – idealnie podsumowuje ówczesną architektoniczną rzeczywistość. Z jednej strony lata 90. to dekada spektaklu i reprezentacyjności, z drugiej w jej DNA są wpisane przejściowość i niedostatek. Jak nie zgubić się wśród tych sprzeczności? Przewodnik po architekturze Warszawy lat 90. Aleksandry Stępień-Dąbrowskiej przybliża 94 realizacje oddane do użytku lub projektowane w tamtym okresie.
Wydawnictwa
Tożsamość. 100 lat polskiej architektury
Publikacja towarzysząca pięciu wystawom przygotowanym przez Narodowy Instytuty Architektury i Urbanistyki. Na przykładzie wybranych miast – Krakowa, Warszawy, Lublina, Poznania i Katowic – ukazano panoramę zjawisk obecnych w polskiej architekturze po 1918 roku. „Tożsamość. 100 lat polskiej architektury” opowiada o budynkach i przestrzeniach oraz twórcach, którzy wpłynęli na kształt miast po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Zadaje przy tym pytania o społeczną tożsamość i zmianę, a także o rolę architektów i urbanistów w naszym codziennym życiu. W jaki sposób ich działalność przyczynia się do budowy polskiego krajobrazu kulturowego oraz tożsamości miejsc, które zamieszkujemy?
Zasoby: Udostępniamy materiały edukacyjne, filmy popularyzatorskie, podcasty i wybrane treści z wystaw.
Zasoby
Przewodniki online
Wybrane wystawy, działania lokalne, badawcze, edukacyjne. Przewodniki online przybliżają materiały opracowane na potrzeby projektów Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki.
Zasoby
Podcasty
Podcast Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki to platforma do rozmów o tym, co nas otacza: architekturze, urbanistyce, wykorzystaniu przestrzeni publicznej i ludziach, którzy tę przestrzeń tworzą. Zachęcamy do słuchania i oglądania.
Platforma ADE
ARCHITEKTURA DLA EDUKACJI
Tworzymy środowisko wymiany doświadczeń, zdobywania kompetencji i wiedzy online. Celami platformy są działania na rzecz powszechnej edukacji architektonicznej: sieciowanie, profesjonalizacja, popularyzacja i tworzenie przestrzeni dla edukacji online.
Zasoby
ADE – „Architektura dla edukacji” to pierwsza ogólnopolska platforma edukacyjna dedykowana obszarowi architektury i urbanistyki. Czym jest edukacja architektoniczna? Dla kogo jest edukacja o architekturze? Jak można edukować o przestrzeni? Odpowiedzi na te pytania można znaleźć w ADE.
Kolekcja fotografii
Marek M. Berezowski, „Łyżwiarze (à la Breughel)”, Pekin, 2014
Kolekcja Fotografii Architektury NIAiU powstała z myślą pokazania najciekawszych tendencji w powojennej fotografii – od dokumentacji, przez działania artystyczne, aż po krytyczną refleksję nad zjawiskami i procesami społecznymi oraz ich skutkami. Zawiera prace autorów, którzy poprzez architekturę i urbanistykę obserwują, eksplorują i komentują życie człowieka.
Zasoby
Kolekcja plakatu
Michał Loba, plakat „Osiedle”
Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki ul. Foksal 4, 00-366 Warszawa