PUM-Y
domowe ćwiczenia z architekturą dla dzieci
Dlaczego PUM-y?
Powierzchnia Użytkowa Mieszkania w aktualnej sytuacji kwarantanny jest dosłownie jedyną przestrzenią do aktywności! Dlatego zapraszamy do zabawy: zróbcie kilka PUM-ów. Proponowane zadania są częścią podręcznika „Architektura: ćwiczenia z myślenia”, który zwyciężył w konkursie Golden Cubes Awards organizowanym przez Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki.
Zapraszają Katarzyna Witt (autorka podręcznika) i Katarzyna Domagalska (Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki)
PUM #1 GRUNT TO MIEĆ DOBRY PLAN Jak zaplanować odpowiednio przestrzeń mieszkania? Domy bywają mniejsze i większe, a wyzwaniem dla projektantów jest stworzenie planu, który odpowie na potrzeby użytkowników.
Oto wyzwanie dla Was! Spróbujcie wspólnie zaprojektować mieszkania pokazane na planszy. Zadanie nie jest łatwe, bo w mniejszym mieszkaniu żyje znacznie większa rodzina! Ponadto projekt trzeba narysować w rzucie, czyli tak jakbyście spojrzeli na niego „od góry”. Zastanówcie się, gdzie postawić ściany by stworzyć dobry układ pomieszczeń? Gdzie będą okna, a gdzie drzwi? Jakie funkcje będą miały pokoje – gdzie mieszkańcy będą bawić się, odpoczywać, jeść lub uczyć się? Pomyślcie czy potrzeby członków rodziny różnią się od siebie w zależności od wieku? A ile osób mieszka w Twoim mieszkaniu? Może spróbujesz je narysować „od góry”?
PUM #2 ARCHIKORONACJA Choć w ostatnim czasie słowo „korona” słyszymy kilkadziesiąt razy dziennie, proponujemy chociaż na chwilę przypomnieć sobie inne jego znaczenie, na przykład związane z niezwykłym nakryciem głowy. W domu, każdy mały budowniczy może dokonać archikoronacji i wcale nie jest to od dzisiaj trudne! Jest w czym wybierać: można nosić na głowie katedrę, wieżę lub operę – wszystko w zależności od upodobań albo humoru. Do wykonania tej zabawy wystarczy wydrukować wybraną koronę, wyciąć, a następnie używając zszywacza przymocować do gumkę. Jeśli nie macie czegoś takiego w domu, wiele rzeczy może ją zastąpić – sznurek czy podłużny kawałek tkaniny albo pasek sztywnego papieru.
PUM #3 FACE TO FACE CZYLI TWARZĄ W TWARZ Z BUDYNKIEM Czy wiesz, że budynki mają twarz? Chcielibyśmy, abyście pomogli nam odkryć ich prawdziwe oblicza widocznie jedynie we fragmentach. Twarze budynków nazywamy fasadą, a słowo to pochodzi od łacińskiego słowa „facies” lub pewnie lepiej Wam znanego angielskiego czyli „face”.
Przekazujemy Wam kilka fragmentów budynków, a zadanie polega na tym, aby rozrysować fasady zgodnie z tym, co podpowiada wyobraźnia. Jeśli chcecie nieco utrudnić sobie zadanie, możecie pomyśleć o tym, jaka twarz będzie pasowała do określonego typu. Losujcie kartkę z fragmentem oraz funkcję budynku (np. muzeum, szkoła, hotel, szpital, opera…).
PUM #4 TRZY RYSUNKI ARCHITEKTA Czwarty PUM to poważna sprawa! Aby wprowadzić Was w świat projektantów, proponujemy przyjrzeć się trzem rodzajom rysunków architektonicznych. Poznamy rzut, przekrój i rysunek fasady (czyli „twarzy” budynku). Znamy sposób na to, aby całkiem szybko się z nimi zaprzyjaźnić i zrozumieć, czym różnią się od siebie! Wystarczy, że na dobry początek zaczniecie od ćwiczeń na przedmiotach domowych. Poszukajcie w domu ciekawych rzeczy, które mogą udawać architekturę. Oglądając je z różnych stron, narysujcie na planszy w okienkach, ich różne widoki – o wiele łatwiej jest spojrzeć na leżące na podłodze jabłko z góry, podobnie jak przekroić na pół i narysować przekrój brokuła!
PUM #5 ĆWICZENIA RUCHOWE Z ŁUKIEM I KOLUMNĄ Co sprawia, że dom twardo stoi na ziemi? To konstrukcja, która obok formy i funkcji jest podstawowym tworzywem architektury. Konstrukcja to taki szkielet budynku. Mówiąc o niej mamy na myśli te części budynku, które niosą cały jego ciężar. Są to ściany, sklepienia, słupy (kolumny), belki, łuki. Przed wami kilka zadań konstrukcyjnych, do wykonania ich potrzebne będą wasze ręce, nogi i oczywiście mądra głowa. Zwróćcie uwagę, że niektóre systemy konstrukcyjne tj. jak kolumna mogą działać niezależnie, a inne konstrukcje tj. na przykład łuk wymagają współpracy. Czy użyjecie podczas ćwiczeń sił ściskających i rozciągających? Do wykonania ćwiczeń ruchowych przyda się więcej osób, zatem zaproście do zabawy mamę, tatę, brata lub siostrę. Powodzenia!
PUM #6 KTO TU MIESZKA? Czy zdarza się Wam przyglądać bajkowej architekturze? Budynki w bajkach bywają bardzo charakterystyczne, bo mają do spełnienia bardzo ważną rolę. Są tłem dla różnych wydarzeń, a często też stanowią centrum akcji na przykład gdy bohaterowie prowadzą pościg po strasznym, starym zamczysku. Architektura jest scenografią, ale to również domy bohaterów. Czy to, że bajkowa postać mieszka w drzewie, latarni lub grzybie może być kwestią przypadku? Zmyślone domy wywołują masę skojarzeń i mogą wiele mówić o mieszkańcach! Jedni żyją sami, inni z rodziną i przyjaciółmi. Architektura w bajkach wyraża też nastrój panujący w fikcyjnej krainach. Niektóre postaci budują wspólne miasteczka czy leśne skupiska, a inni żyją samotnie na wysokiej górze…
Tym razem mamy dla Was zagadki: kto mieszka w tych domach? Prosimy o rysunkowe odpowiedzi – pokażcie jak wyglądają użytkownicy tych domów.
PUM #7: NATURALNE INSPIRACJE Przyroda to niezastąpione źródło inspiracji dla wszystkich twórców, nie tylko architektów! Natura to bogactwo niezwykłych konstrukcji i struktur, dlatego warto przyglądać się temu jak zbudowane są rośliny czy organizmy żywe. Inspirować można się ogólnym kształtem albo zasadą jaka stoi za jego budową. Siódmy PUM jest właśnie takim ćwiczeniem. Przygotowaliśmy dla Was równania obrazkowe. Od matematycznych różnią się tym, że można rozwiązać je na wiele sposobów i udzielić jeszcze więcej różnych odpowiedzi, a każda – będzie dobra! Polecenie jest następujące: spróbuj wyobrazić sobie co powstanie z połączenia budynku z pająkiem i narysuj projekt. Jakie cechy pająka wykorzystasz? Czy stworzysz budynek na ośmiu wysokich słupach? Może będzie to nietypowa wieża albo stadion? Przed Wami sześć różnych działań do rozwiązania – w repertuarze pająk, szyszka, huba, a także owoce Śnieguliczki, Róża pustyni i gniazdo termitów. Podejmijcie wyzwanie, sprawdzając co wyniknie z tych połączeń.
Zachęcamy też do zapisywania własnych równań – możecie zrobić sobie rodzinny konkurs!
PUM #8: PODRÓŻ DO PRZYSZŁOŚCI Kiedy myślimy o budynkach przede wszystkim pojawia nam się w głowie coś co twardo stoi na Ziemi. Budynek powstaje dla konkretnego miejsca, a kiedy raz gdzieś “wyrośnie” zostaje tam na długo. W kolejnym PUM-ie proponujemy małą podróż w czasie i wyobraźni. Proponujemy przekroczyć granice i wyjść poza pewne reguły, do których jesteśmy przyzwyczajeni. Chcemy zapytać Was – czy budynki mogłyby: 1) nie dotykać ziemi 2) przemieszczać się 3) znajdować się – pod ziemią? Jaką funkcję miałyby te budynki - czy służyłyby do pracy, mieszkania czy zabawy? Warto zrobić mały eksperyment i stworzyć projekty, które będą śmiałą wizją przyszłości! Każda z plansz to oddzielne wyzwanie – spróbujcie narysować te budynki!
PUM #9: BUDOWANIE Z FIGUR Dziewiąty PUM to gratka dla wszystkich maluchów. Tym razem budujemy oryginalne konstrukcje! Na każdej planszy otrzymujecie określone materiały do budowania. Liczby określają ile jakich elementów macie do dyspozycji. Spróbujcie budować tak, aby wykorzystać je wszystkie. Wbrew pozorom konstrukcje wykonane na kartce mogą być trochę trudniejsze niż układanie prawdziwych klocków, bo trzeba sobie je wyobrazić, zaplanować, policzyć i pokolorować wystarczającą ilość kratek, by rozmiary się zgadzały. W innym wariancie możecie też wyciąć sobie te elementy z kolorowego papieru i układać kompozycje dowolnie na siatce do momentu kiedy znajdziecie najciekawszy układ figur.
CO TO ZA BUDYNKI? PUM #2 • • • • •
Katedra Matki Bożej z Aparecidy w Brasílii, Brazylia Wieża Eiffla w Paryżu, Francja Katedra Narodzin św. Marii w Mediolanie, Włochy Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, Polska Sydney Opera House, Australia
PUM #3 • • • •
Pałac Rucellai we Florencji, Włochy Ribbon Chapel w Onomichi, Japonia Błękitny Wieżowiec w Warszawie, Polska Centrum Kulturalne „Heydar Aliyev Center” w Baku, Azerbejdżan
PUM #4
Villa Rotonda z Vicenzy, Włochy
PUM #5 • • • • •
Przypora – Katedra Notre Dame w Paryżu, Francja Kolumna – Villa Savoye w Poissy, Francja Kopuła – Bazylika św. Piotra w Rzymie, Włochy Kolumna i belka - Lwia Brama w Mykenach, Grecja Łuk – Łuk Triumfalny w Paryżu, Francja
Źródło fotografii: Wikipedia Kolaże: Katarzyna Witt