NMT MAGAZINE JAARSPECIAL Het verenigingsmagazine van en voor bedrijven in de maritieme maakindustrie
DE NEDERLANDSE MARITIEME MAAKINDUSTRIE IN 2021 Thecla Bodewes: ‘Reders willen weer investeren’ Verlengen Rotra Mare mooiste project Koninklijke Niestern Sander Dubbele omzetcijfers in 2021 voor Ruijtenberg Shipyard
COLOFON
INHOUD
Anti-vibration Solutions
for the Marine Industry
3 Colofon Inhoud
Colofon
WORKING ON WATER NEVER FELT BETTER.
INHOUD
Deze Jaarspecial 2022 is een uitgave van Netherlands Maritime Technology (NMT). NMT verbindt, vertegenwoordigt en versterkt de maritieme maakindustrie van Nederland.
4 Voorwoord
“Zolang er zeeën zijn om te bevaren, zijn er schepen”
Contact E info@maritimetechnology.nl T (0)88 44 51 000 Bezoekadres Boompjes 40, 3011 XB Rotterdam Postadres Postbus 23541, 3001 KM Rotterdam
Redactie & productie
18 Bart Volgers
“Versterking maritieme maakindustrie sleutel tot strategische autonomie”
24 Léon Bons en Jordy Buijks
6 Thecla Bodewes
Afdeling Communicatie NMT
Redactionele bijdragen
“We willen blijven groeien en werken aan een plan voor een tweede eeuw Ruijtenberg.”
Jeanine Kwakernaak
Art DIrection, Grafische vormgeving en druk: Elma Media B.V. www.elma.nl
Acquisitie Elma Media B.V. Silvèr Snoek: s.snoek@elma.nl 0226-331600
VIBRATION
SHOCK
EXPANSION
Noise and vibration in machinery at sea can cause damage to equipment and brings discomfort to people. Trelleborg Antivibration Solutions specialises in minimising these effects, which reduces downtime, maintenance, and long-term cost of ownership. All our solutions are tested and certified in our Centre of Excellence and deliver improvements people can physically feel.
“Keep It Smart & Simple”
30 Marcel van der spek
12 Hanna Roukema
Fotografie: NMT, Elma Media B.V., Cees Verkerk, Roelof Jonker Fotografie
Copyright 2022 Na schriftelijke toestemming van NMT is het mogelijk delen uit deze publicatie over te nemen. Zet- en drukfouten voorbehouden.
“Ik heb veel ideeën voor de toekomst”
“Als collectief, als totale keten, hebben we de kracht om veranderingen teweeg te brengen”
W W W.T R EL L E B O RG .C O M/A N T I - V I B R AT I O N - S O LU T I O N S NMT JAARSPECIAL 2022
03
VOORWOORD
VOORWOORD
VERSTERKING MARITIEME MAAKINDUSTRIE SLEUTEL TOT STRATEGISCHE AUTONOMIE zeespiegel, verduurzaming van de scheepvaart, het aanboren van schone energiebronnen en niet te vergeten, defensie en veiligheid. Dát zijn de thema’s van deze tijd en wereldwijd gaan al deze thema’s over water. Kortom, de toekomst ligt op zee en de tijd is rijp om de maritieme maakindustrie en bijbehorende kennisbasis als strategisch te benoemen en daarnaar te handelen.
VIER MAATREGELEN VOOR SUCCES
Beste NMT-leden, beste lezers, Een groot deel van 2021 stond helaas nog in het teken van de wereldwijde coronapandemie. Wat een feest was het dan ook om elkaar op Europort eindelijk weer te ontmoeten op het prachtige vernieuwde NL Paviljoen. Samen het glas heffen en proosten op de bijzondere schepen, producten en innovaties waar we samen elke dag aan werken. Dat geeft de burger moed en die goede moed moeten we vasthouden. Maar er is óók werk aan de winkel! We zien voor onze industrie een belangrijke rol weggelegd als het gaat om het oplossen van belangrijke maatschappelijke vraagstukken. Denk bijvoorbeeld aan de stijgende
04
NMT JAARSPECIAL 2022
2021 was wederom een lastig jaar. Door de aanhoudende coronacrisis bleef de markt onzeker, de beschikbaarheid en de prijzen van grondstoffen en materialen zorgden voor problemen en het vinden van vakmensen bleef (en blijft) een grote uitdaging. En als klap op de vuurpijl maakte ons kabinet bekend de exportkredietverzekering per eind 2022 drastisch te beperken voor fossiele projecten. Tel daar de al veel langer bestaande oneerlijke concurrentie uit Azië bij op en de perfect storm is compleet. Dat kan wat NMT betreft niet zo doorgaan. Het kan toch niet zo zijn dat wij over een paar jaar voor dergelijke strategische zaken enkel van een (ver) buitenland afhankelijk zijn, met alle geopolitieke en economische gevolgen van dien? Onze inzet is en blijft daarom kort en bondig: behoud en versterk de Nederlandse maritieme maakindustrie en bescherm deze waar nodig.
Dat kan door het nemen van vier essentiële maatregelen: 1. Houd onze exportkredietverzekering internationaal concurrerend: interpreteer de COP26-verklaring niet strenger dan andere landen, stimuleer een mondiaal gelijk speelveld en stel de Nederlandse maritieme maakindustrie met stevig flankerend beleid in staat om wereldwijd groene koploper te worden. 2. Pak prijsdumping door Chinese staatswerven en staalbedrijven in EU-verband aan en neem maatregelen om dit ongelijke speelveld binnen Europa aan te pakken. 3. Ondersteun als overheid de verduurzaming van de maritieme sector en kies als Rijksrederij en Defensie maximaal voor de eigen industrie. Dat komt onze strategische autonomie ten goede en is in lijn met het beleid van omringende scheepsbouwlanden. 4. Zorg dat voorgenomen Europese offshore windambities ten goede komen aan de Europese scheepsbouwsector.
STRATEGISCHE AUTONOMIE Dat deze maatregelen relevant zijn blijkt nu wel weer. Door grote geopolitieke spanningen staat strategische autonomie wederom hoog op de politieke agenda, net als meer budget voor defensie. Dit is voor onze overheid dan ook hét moment om door te pakken als launching customer. De Nederlandse maritieme maakindustrie staat klaar om te worden ingeschakeld bij de vlootvervangingsprogramma’s voor de Koninklijke Marine en de Rijksrederij. Zo kunnen we twee vliegen in één klap slaan ten aanzien van onze strategische autonomie: een op haar taken berekende Nederlandse overheidsvloot én een eigen industrie die in staat is om deze vloot te bouwen en te onderhouden. De kennis en ervaring die we hiermee inzetten en opdoen kunnen we vervolgens ook weer gebruiken om de internationale kansen die liggen in
de verduurzamingsopgave en de digitaliseringsslag te grijpen. Natuurlijk kijken we niet alleen naar onszelf, samenwerking is immers de sleutel tot succes. Daarom kijken we als Europese maritieme industrie met belangstelling naar de enorme offshore windambities van de Europese Commissie. Een belangrijke stap voor minder afhankelijkheid op het gebied van onze energievoorziening. Hoe mooi zou het zijn als deze parken worden gebouwd en onderhouden door Europese aannemers, met in Europa (en het liefst in Nederland) ontwikkelde en gebouwde schepen.
STIJGENDE TREND Gelukkig is er ook goed nieuws te melden over 2021. Er zijn een aantal grote innovatieve zeeschepen opgeleverd. Daarnaast is het aantal orders voor shortsea schepen in 2021 bijna verdubbeld ten opzichte van het jaar ervoor. Daarmee is dit segment een echte uitblinker in de categorie zeeschepen. Ook zijn er weer veel binnenvaartschepen afgebouwd en in de vaart gekomen. Verder was de orderintake van superjachten in 2021 net zoals het jaar ervoor weer behoorlijk goed. Eind 2021 was het orderboek van superjachten gestegen naar een waarde van €5,9 miljard, een ongekend succes. Dat zijn getallen waar je als voorzitter blij van wordt. Als we nu samen met onze overheid volop inzetten op versterking van de maritieme maakindustrie, ben ik ervan overtuigd dat we volgend jaar nog meer goed nieuws te melden hebben. De hoogste tijd dus voor versterking van onze maritieme maakindustrie als sleutel tot strategische autonomie! Wij zijn er klaar voor, jij ook!? Bas Ort, Voorzitter Netherlands Maritime Technology
NMT JAARSPECIAL 2022
05
ZEESCHEEPSNIEUWBOUW
REDERS WILLEN WEER INVESTEREN EN KLOPPEN VOLOP AAN BIJ THECLA BODEWES SHIPYARDS Thecla Bodewes van het gelijknamige Thecla Bodewes Shipyards, een groep van vier scheepswerven, heeft een nuchtere kijk op scheepsbouw. “Een schip moet betaalbaar blijven, de klant moet er zijn geld mee kunnen verdienen. Wij werken volgens, wat ik noem het ‘KISS’ principe: Keep It Smart & Simple.” Rederijen en scheepseigenaren roemen Thecla Bodewes Shipyards om hun zuinige schepen (weinig brandstofverbruik), die bovendien uitermate geschikt zijn voor gebruik bij lage waterstanden en die toch veel tonnage kunnen vervoeren. De slimme machinekamers zijn toekomstbestendig ingericht en kunnen eenvoudig worden aangepast als nieuwe regelgeving dat noodzakelijk maakt. Ook maakt Thecla Bodewes Shipyards speciale schepen. Zo kwam in 2021 het goede nieuws dat zij de aanbesteding hadden gewonnen voor de bouw van onderzoeksschip Wim Wolff.
“Keep It Smart & Simple” THECLA BODEWES THECLA BODEWES SHIPYARDS
Thecla is de zevende generatie van de bekende Groningse scheepsbouwfamilie die al twee eeuwen lang schepen bouwt. Ze had een goede baan bij Bureau Veritas, toen haar vader plots eerder dan verwacht overleed. De scheepsbouwer in hart en nieren wist zich geroepen het levenswerk van haar vader over te nemen. Ze voelde een sterke verantwoordelijkheid voor het personeel en de kring daaromheen; de grote groep maritieme toeleveranciers. De continuïteit waarborgen zag zij als haar eerste opdracht. Er kwam van alles op haar pad. Door de jaren heen nam ze scheepswerven over en sloot ze andere scheepsbouwlocaties die inmiddels te zeer
omringd waren door woonwijken. TB Shipyards Harlingen, TB Shipyards Kampen, TB Shiprepair Meppel en Barkmeijer Shipyards, zijn gezamenlijk goed voor bijna 500 jaar aan scheepsbouw- en reparatie kennis & kunde. Een krachtige combinatie waar Thecla iedere dag met plezier voor in touw is.
SCHEPEN BOUWEN EN NU OOK ZELF ONTWERPEN 2021 was voor Thecla Bodewes Shipyards een jaar van nog meer de regie in handen nemen. Zo werd het tienkoppige engineersteam uitgedaagd te komen met slimme ideeën die de opdrachtgever geld besparen. Ook is
Fotografie: Roelof Jonker Fotografie NMT JAARSPECIAL 2022
07
ZEESCHEEPSNIEUWBOUW
Thecla Bodewes Shipyards zelf aan de slag gegaan met een serie extra innovatieve scheepsontwerpen voor shortsea schepen. De designs werden tussentijds getoetst bij een diverse klantengroep. Klanten stellen vragen zoals; Hoeveel tonnage en hoeveel m3 kan
ZEESCHEEPSNIEUWBOUW De zeescheepsnieuwbouw is er helaas nog niet bovenop. Veel kennis en kunde dreigt te verdwijnen als er niet voldoende nieuwe opdrachten bij komen in de komende tijd. In 2021 zijn 39 zeeschepen opgeleverd met een totale waarde van ongeveer €850 miljoen, waarvan een aantal grote, complexe schepen. De orderintake steeg licht. Er zijn 37 orders geplaatst met een geschatte totale waarde van ongeveer €400 miljoen. De negatieve balans tussen de orderintake en het aantal opleveringen zorgde wederom voor een daling van het orderboek. Tegen het einde van 2021 was het orderboek gevuld met 63 zeeschepen met een totale waarde van rond de €750 miljoen (2020: 68 zeeschepen met een gezamenlijke waarde van €1,2 miljard). De terugval in de waarde van de orderintake is voor het grootste deel te verklaren door weinig nieuwe orders voor grote, complexe schepen. Het deelsegment shortsea schepen is een uitblinker in de categorie Zeescheepsnieuwbouw. Er zijn 15 shortsea schepen opgeleverd in 2021, 7 schepen meer ten opzichte van 2020. Het aantal orders voor shortsea schepen is in 2021 bijna verdubbeld ten opzichte van 2020. Er zijn maar liefst 21 shortsea schepen besteld (2020: 12). Al enkele jaren is het orderboek weer gestaag aan het toenemen. Eind 2021 stonden er 44 shortsea schepen in het orderboek (2020: 38). Lees meer in NMT’s Sectorjaarverslag 2021 op www.maritimetechnology.nl.
08
NMT JAARSPECIAL 2022
ZEESCHEEPSNIEUWBOUW
het schip vervoeren? Wat is het brandstofverbruik en wat zijn de emissies? Is het schip geschikt voor de duurzaamheidstransitie? Oftewel: wat kan ik met het schip verdienen? Thecla zegt hierover: “Discussies met klanten gaan vrijwel altijd over de techniek en over het business model. Dat ervaar ik als heel down to earth en prettig.” Scheepsbouwer zijn en dan toch zelf een schip ontwerpen, waar komt die wens vandaan? Thecla: “Ik maak me grote zorgen over de ontwerpbureaus die vooral ontwerpen voor bouw in lagelonenlanden. Wij bouwen modulair en kijken, als een klant bij ons komt, altijd heel kritisch naar het ontwerp. Als de bouwmethode niet past bij ons proces, dan gebeurt het weleens dat we een opdracht niet aannemen. Onze focus ligt zeer sterk op efficiënt bouwen en we streven naar eenvoud. Minder onderdelen, zo kort mogelijke leidingen en dergelijke. We creëren perfectie door kritisch te kijken naar wat echt nodig is en ruimtes zo efficiënt mogelijk in te delen. Dat scheelt bovendien kostbare grondstoffen, een heikel punt in deze tijden van schaarste. Ik ben ervan overtuigd dat we onze klanten echt kunnen inspireren met eigen, slimme ontwerpen. Er zit een schat aan kennis en ervaring in verwerkt. Van ieder project steken we wat op en nemen we wat mee de toekomst in. Wat eerder uitstekend werkte, kan opnieuw werken. Klanten zijn regelmatig positief verrast door onze ideeën en door de manier waarop we met ze meedenken. Ik kruip graag in de huid van onze klanten; wat hebben ze echt nodig, hoe kunnen we hen het beste helpen?”
Maderas, één van de drie diesel-elektrische laagwater duwboten voor Chemgas Shipping.
NA MAGERE JAREN NU ZICHT OP MOOIE OPDRACHTEN
Cargo schepen. Thecla zegt hierover; “Zo’n mooie serie aan schepen bouwen geeft een zekere rust in ons bedrijf. Er is voorlopig voldoende werk en weinig afleiding. Dat biedt ruimte om ons te kunnen richten op het verder perfectioneren van onze productielijn. De eerste 7000 tonner gaat in september te water. Ondertussen richten we ons ook op het opzetten van een tweede productielijn. Dan kunnen we de komende jaren heel goed vooruit.” De afgelopen jaren waren niet zorgeloos. “In 2019 hebben we een heel slecht jaar gehad. De orders bleven weg en de corona pandemie kwam op ons af. Ook in 2020 kwam de orderintake maar moeizaam op gang. Het werd wel een wat beter jaar. De stijgende lijn zat er in 2021 echt goed in. We kijken terug op een goed jaar waarin we onder meer vijf duwboten hebben opgeleverd aan Thyssenkrupp en Chemgas Shipping en hard hebben gewerkt aan de zeegaande hopperzuiger Krakesandt, welke onlangs is opgeleverd. De corona pandemie maakte de productie wel wat lastiger.
2021 was ook het jaar waarin Thecla Bodewes Shipyards een prachtige order ontving van Vertom voor de bouw van zes 7.000 TDW Diesel-Elektrische Multi-Purpose
We hebben onder andere veel getest op de werven, extra ploegendiensten ingezet en ruimere kantinetijden gehanteerd. Gelukkig bleven grote uitbraken achterwege.”
TURNKEY PROJECTEN VERKOPEN In 2021 kwam ook meer nadruk te liggen op een goed verloop van het salestraject. Thecla streeft naar het verkopen van een turnkey project. En dus moeten de verwachtingen van de klant 100% duidelijk zijn, zodat er aan beide zijden geen kostbare verrassingen ontstaan. De klant kan zich vervolgens helemaal laten ontzorgen. Een belangrijk streven van Thecla. Ook kwam meer focus op het aftersales traject. Het schip is opgeleverd, start met haar opdracht en de garantieperiode gaat in. “We zetten nu onze eigen mensen aan boord van net opgeleverde schepen. Zij varen een week mee en helpen de klant goed op weg. Stilliggen willen we voor onze klanten zoveel mogelijk voorkomen.”
REDERS WILLEN WEER INVESTEREN Volgens Thecla willen reders weer volop investeren en is er enorm veel vraag naar scheepswerven die shortsea schepen kunnen bouwen. “Er was, ondanks de gigantisch gestegen prijzen voor de transport van containers, wat voorzichtigheid bij de reders. Hoelang zouden de prijzen zo hoog blijven? Inmiddels is het wel duidelijk dat
NMT JAARSPECIAL 2022
09
ZEESCHEEPSNIEUWBOUW
We are Huisman. We design,
Equipped for impact
manufacture and service heavy construction equipment for the world’s leading companies in the renewable energy, oil and gas, civil, naval and entertainment markets. Our products range from Cranes, Pipelay Equipment, Drilling Equipment and Winches, to Vessel Designs and Specials.
Visit our website: huismanequipment.com
Onlangs opgeleverd: Hopperzuiger Krakesandt.
de brandstofprijzen en daarmee ook de transportprijzen, niet meer zo snel zullen gaan dalen. Reders willen nu dan ook weer gaan investeren. Die investeringen hebben Nederlandse scheepswerven hard nodig. Er moet weer meer financiële ruimte gaan ontstaan om te investeren in nieuwe ontwikkelingen, in R&D.”
Convertible pre-piling template
ONEERLIJK SPEELVELD Grote en kleine trends in zeescheepsnieuwland passeren de revue in mijn gesprek met Thecla op haar kantoor in Kampen. “De coastervaart bereidt zich voor op de CO2 heffing. Onze klanten zijn vrijwel allemaal veel meer bezig met reduceren van het brandstofverbruik en de uitstoot van het schip. De noodzaak wordt gevoeld. De scheepvaart heeft de touwtjes in handen om de ketens van grote industrieën te vergroenen. Een bierbrouwer die zijn bier duurzaam wil vervoeren kijkt uit naar duurzame schepen. Een andere ontwikkeling, niet persé een positieve trend, is de grondstoffen schaarste. We hebben er allemaal mee te maken, ook de toeleveranciers waarmee we nauw samenwerken. De leverbaarheid van producten is soms moeilijk en ook zijn de grondstofprijzen, met name voor staal, enorm hoog. De importheffingen en het staalquo-
1-2_185x103mm_B.indd 1
22-2000-0488-01 NMT - Jaarspecial 2022
”
Duwboot voor Thyssenkrupp.
“We zetten nu onze eigen mensen aan boord van net opgeleverde schepen. Zij varen een week mee en helpen de klant goed op weg. Stilliggen willen we voor onze klanten zoveel mogelijk voorkomen.”
tum vormen een serieuze bedreiging voor onze industrie. Niet ieder concurrerend scheepsbouwland ervaart daarmee dezelfde problemen. Er is duidelijk spraken van een oneerlijk speelveld. We gaan opdrachten verliezen aan China en Turkije. Ik zie een belangrijke rol voor o.a. NMT om dit aan te kaarten bij de politiek.” Lidmaatschap van NMT is voor Thecla Bodewes Shipyards een vanzelfsprekendheid. “Je bent het aan elkaar als maritiem netwerk verplicht lid te zijn. Zeker in een industrie waarin je elkaar zo hard nodig hebt. Wij delen graag onze kennis en zoeken graag de samenwerking op binnen de vereniging en met andere leden. We kunnen nog zoveel samen bereiken. Wellicht een goed idee om collectief zaken in te gaan kopen, te beginnen bij staal.”
04-04-2022 09:55
NMT JAARSPECIAL 2022
11
MARITIEME TOELEVERANCIERS
NIEUWE MANAGING DIRECTOR BIJ TRINOXX VERKENT KANSEN IN TIJDEN VAN UITDAGENDE MARKTOMSTANDIGHEDEN Een klant moet niet raar opkijken als Hanna Roukema, de kersverse Managing Director bij maritieme toeleverancier Trinoxx, zelf even langskomt om de afmetingen van een raam of deur op te meten. Als de klant zo net even wat sneller geholpen kan worden, dan geeft dat beide een goed gevoel. Hanna ontdekte al vroeg in haar loopbaan de maritieme industrie en sindsdien is ze voor geen andere sector meer te vangen. Bij Reikon werkte ze vier jaar als accountmanager en leerde ze in de praktijk alles over de machinekamer. Een mooie kans deed zich daarna voor om in een jaar tijd klaargestoomd te worden voor de rol van Managing Director bij Trinoxx. In 2021 was zij daar actief als Sales Manager en begin dit jaar paste de directierol haar, zoals gehoopt, als een jas. Hanna: “Ik ben dankbaar dat er, hoewel ik nog jong ben en aan het begin van mijn carrière sta, potentie in mij is gezien. Het voelt als een unieke kans. De klik is er ook met ons geweldige team. Ik heb veel ideeën voor de toekomst.”
“Ik heb veel ideeën voor de toekomst”
Trinoxx is al 26 jaar een grote distributeur van toonaangevende merken voor het inrichten van de accommodatie aan boord van schepen en offshore platforms. Denk hierbij aan onderdelen zoals deuren, ramen, wanden, plafonds, liften, complete badkamerunits, stuurstoelen, banken, sloten, balkons. De producten gaan de complete technische levensduur van het schip mee. Voor sommige merken is Trinoxx de exclusieve distributeur. Soms wereldwijd, soms voor de Benelux of bijvoorbeeld Europa. Hanna somt de merken
op die klanten van Trinoxx wel kennen: Bohamet, HBM, Alu- design en Remor. De omzet van Trinoxx komt voor zo’n 95% uit de maritieme sector, die overige 5% uit de industrie. Het in Hardinxveld-Giessendam gevestigde bedrijf doet vooral zaken met scheepswerven en accommodatiebouwers. De producten vind je terug in zeeschepen, rivier cruiseschepen, maar ook in luxe jachten. De klantenkring bestaat grotendeels uit Nederlandse klanten, maar ook uit een aanzienlijk deel internationale klanten.
HANNA ROUKEMA MANAGING DIRECTOR BIJ TRINOXX NMT JAARSPECIAL 2022
13
MARITIEME TOELEVERANCIERS
OP MAAT GEMAAKTE PRODUCTEN De personeelsleden bij Trinoxx houden zich voor een groot deel bezig met het logistieke plaatje waarin de planning en het op tijd leveren van de bestelde producten een hele belangrijke is. Hanna: “Het ontzorgen van de klant staat voorop. Ook heel belangrijk is de afdeling verkoop. Vrijwel al onze producten worden op maat gemaakt en worden enkel verkocht na passend advies te hebben uitgebracht. Voor iedere klant de juiste oplossing. Daarnaast fungeren wij als verlengstuk van de fabriek. We brengen de ervaringen van onze klanten met de geleverde producten bij hen terug en verbeteren zo steeds ons aanbod. Soms vraagt een klant iets heel bijzonders op het gebied van brand- en
MARITIEME TOELEVERANCIERS IN 2021 De Nederlandse maritieme toeleveringsindustrie levert producten en diensten aan scheepswerven, rederijen, offshore, binnenvaart, visserij, jachtbouw en marine. Het totaal aantal maritieme toeleveranciers in Nederland wordt geschat op 800, waaronder zeer veel mkb-bedrijven. De totale omzet van Nederlandse maritieme toeleveranciers steeg in 2021 met 7,8% naar €3,8 miljard, tegen €3,5 miljard in 2020. Uit schattingen blijkt dat ongeveer 57 procent van de omzet werd gegenereerd door export. Het concurrentieniveau wordt nog steeds als bijzonder competitief ervaren. Het aantal eigen werknemers steeg licht van 17.444 personen in 2020 naar 17.812 personen in 2021. Het aantal ingeleende werknemers nam met meer dan 450 personen toe tot 1.996 personen. Lees meer in NMT’s Sectorjaarverslag 2021 op www.maritimetechnology.nl.
14
NMT JAARSPECIAL 2022
MARITIEME TOELEVERANCIERS
geluidseisen. Dan bedenken wij met onze leveranciers een passende oplossing.”
VOORKEUR VOOR LICHTGEWICHT MATERIALEN NEEMT TOE Lichtgewicht is één van de sleutelwoorden die steeds naar voren komt in het gesprek met Hanna. Het is een duidelijke trend in de scheepvaart. “We maken veel gebruik van aluminium en van GRP composiet, een sterk soort kunststof. Duurzaam varen start met een lager gewicht van het schip. Gebruik van deze materialen draagt daar sterk aan bij.” Een andere trend die Hanna signaleerde in 2021 is de toegenomen aandacht voor modulair bouwen. “Een schip wordt steeds vaker compleet in 3D ontworpen. Daardoor is modulair bouwen binnen een handbereik gekomen. De afmetingen van ieder detail zijn bekend, wat het bouwproces op de scheepswerf een stuk efficiënter kan laten lopen en verkorten.” Hanna vervolgt: “Een schip bouwen doe je echt samen. Het is 100% teamwork. In goede tijden bouw je samen de mooiste schepen en in slechte tijden zet je een tandje bij om een project alsnog te laten slagen ondanks de uitdagingen.”
ZORGEN OM HOGE GRONDSTOFPRIJZEN Een van die uitdagingen was het afgelopen jaar, en nu helaas nog steeds, de verhoogde grondstofprijzen. “Omdat al onze producten op maat worden gemaakt in de fabriek, kan er van speculatief inkopen geen sprake zijn. De staalprijzen, maar ook de prijzen van aluminium liggen hoog. We kunnen niet anders dan meebewegen. Gelukkig is onze jaarlijkse afzet groot, wat maakt dat we concurrerende prijzen aan kunnen bieden. Het is één van onze Unique Selling Points. Wij bieden het complete pakket tegen de beste prijs en hebben wereldmarktleiders aan merken in ons productenaanbod.” Ook een
Hanna op bezoek in de Bohamet fabriek in Polen.
uitdaging was de toegenomen transportprijs voor het vervoeren van een container vanuit China. “We kiezen er nu noodgedwongen vaker voor om producten te bestellen bij onze meer nabij gelegen fabrikanten.”
DIP IN NIEUWBOUW RIVIERCRUISESCHEPEN Ondanks de uitdagingen in 2021, kijkt Hanna terug op een goed jaar. “We hebben een gezond bedrijf. In de boeken was 2021 niet ons beste jaar, maar er waren voldoende mooie projecten om druk mee te zijn. Een belangrijke tak waar wij ons op richten is de riviercruise schepen. Door corona heeft die sector nog niet durven dromen over nieuwbouw van schepen. Dat is een groot gemis. We hopen erg dat de markt zich zal gaan herstellen. Veel kleinere scheepswerven in Nederland hebben hun orderboeken voor de komende jaren nog heel goed gevuld, dat is positief. Nederland is een bolwerk van maritieme kennis en ervaring. We bouwen de mooiste schepen voor de meest bijzondere toepassingen. Speciale schepen bouwen zit in ons bloed. Als we de drive blijven houden voorop te willen lopen, dan schept dat hoop
”
“Een schip bouwen doe je echt samen. Het is 100% teamwork. In goede tijden bouw je samen de mooiste schepen en in slechte tijden zet je een tandje bij om een project alsnog te laten slagen ondanks de uitdagingen.”
voor de toekomst. De maritieme sector blijft in Nederland, daar heb ik het volste vertrouwen in. Maar om onze sector toe te rusten voor de toekomst hebben we de steun van de overheid hard nodig. Bouw schepen voor de Rijksrederij in Nederland, sta pal voor de eigen maritieme industrie.” De corona pandemie trof Trinoxx vooral waar het gaat om leveringen van producten. “Als een complete haven in China wordt dichtgegooid, dan zie je je container voorlopig niet hier aankomen in Nederland. Veel van onze klanten liepen echter ook vertraging op in het bouwproces, waardoor we nooit helemaal in de knel zijn gekomen gelukkig.”
NMT JAARSPECIAL 2022
15
MARITIEME TOELEVERANCIERS
Complete and Certified Automation Solutions Robust. Connected. Secure.
Bachmann electronic GmbH is the high-tech specialist for automation, visualization and monitoring.
Connected Our systems communicate in multiple languages.
Robust High performance systems designed for the toughest conditions.
Secure With us, security is fundamental and integrated.
Trinoxx levert o.a. stuurstoelen.
KANSEN VERKENNEN
www.bachmann.info
TYPE APPROVED PRODUCT
210127_Anzeige_AutomationSystem_NMT_Magazin_185x103mm_EN.indd 1
27.01.2021 14:37:21
Een van de dingen die prominent op de wishlist staan van de startende Managing Director, is een bezoek aan alle fabrieken waarmee Trinoxx samenwerkt. Die fabrieken zijn gevestigd in China, Polen en Scandinavië. “Tot nu toe heb ik alleen de fabrieken in Polen kunnen bezoeken. Deze bezoeken voeden me met nieuwe ideeën en zijn daarom heel waardevol.” Nog maar net beland in kwartaal twee van 2022, kijkt Hanna met open blik de
AlphaBridge Personalized concept design made to perfection
figuurlijke kat uit de boom. “Ik zie 2022 als een jaar waarin we onze sterke basis verstevigen en onze kansen voor de toekomst gaan verkennen.” De voormalig directeur en eigenaar van Trinoxx, Danny Brand, denkt aan de zijlijn met haar mee. “Met de juiste mensen om mij heen, waarvan Danny een hele belangrijke is, kan ik me goed ontwikkelen. Ik voel me nu al ontzettend trots op dit bedrijf. In de maritieme sector staan veel mannen aan de top, maar wat vaak wordt vergeten is dat er ook heel veel goede vrouwen in de sector werken. Ik ben erg gemotiveerd om dat in deze positie te gaan bewijzen.”
YOUNG NMT Onder de vlag van NMT is het initiatief ‘Young NMT’ ontstaan. Een club young professionals in de maritieme sector die elkaar periodiek ontmoeten onder het gehoor van een gave spreker of tijdens een indrukwekkende excursie op een scheepswerf. Hanna is onlangs aangesteld als voorzitter van het initiatief en is daar erg enthousiast over. “Het is erg belangrijk Young Professionals bij de maritieme industrie te betrekken. Ze te laten zien en ervaren wat voor gave dingen we doen in onze sector. Anderzijds is het voor bedrijven erg leuk om hun deuren open te stellen voor deze beginnende groep talentvolle professionals. Ik zie uit naar veel mooie live events dit jaar!” Trinoxx assortiment voor de jachtindustrie.
jrc-world.com | alphatronmarine.com
NMT JAARSPECIAL 2022
17
ZEESCHEEPSREPARATIE
CREATIVITEIT GEBODEN VOOR KONINKLIJKE NIESTERN SANDER IN CORONAJAAR 2021 Al ruim negen jaar is Bart Volgers directeur van de reparatietak van het bekende Koninklijke Niestern Sander in het Groningse Farmsum. Het oer-Hollandse bedrijf bestaat al sinds 1901 en is een samenvoeging van diverse scheepsbouw- en reparatiebedrijven. De scheepswerf van Berend Niestern, gestart in 1901, de scheepswerf van de gebroeders Sander, die twintig jaar later startten en Scheepswerf Apol dat na de Tweede Wereldoorlog naam begon te maken met de bouw van coasters. In 1980 voegden de werven zich samen tot Niestern Sander BV. De maritieme sector heeft Bart altijd aangesproken. Voor hij naar de Hoge Zeevaartschool ging om daar zijn derde rang te behalen, voer hij een jaar bij Wagenborg Shipping. In 1981 ging hij aan de slag als eerste stuurman bij Jumbo Shipping. In verlofperiodes haalde hij er zijn tweede en eerste rang bij. Na acht jaar en veel wereldwijde reiservaring rijker, evenals een vriend voor het leven – hij is nog steeds bevriend met de eerste machinist van destijds -, bouwde hij zijn loopbaan uit aan de wal. Zijn team bij Koninklijke Niestern Sander is zijn grote trots maar ook zijn grootste zorg. “Het aantrekken van nieuw personeel is tegenwoordig een groot probleem. Als we, gezien de grote hoeveelheid aanvragen, onze doklocatie zouden willen uitbreiden, kan ik de mensen er niet zomaar voor krijgen.”
“Zolang er zeeën zijn om te bevaren, zijn er schepen”
Bart vervolgt: “Ik hoop dat de ogen van ons kabinet opengaan voor het chronisch tekort aan technisch geschoolde vakmensen. Dat zij dringend een loodgieter nodig hebben bijvoorbeeld, en er dan achter komen dat die niet te krijgen zijn.” Het is Bart echt op het hart gebonden; “Met het verdwijnen van de Lagere, Middelbare en Hogere Technische
Scholen (lts, mts en hts), is er een groeiend probleem ontstaan. Jeugd die interesse heeft in techniek moet je daar warm voor houden en meteen laten voorsorteren op technische beroepen. Scheepsbouw- en reparatie is een prachtig beroep. Iedere dag is anders, het is goedbetaald werk, het is technisch uitdagend en je werkt in wisselende teams.”
BART VOLGERS DIRECTEUR REPARATIETAK KONINKLIJKE NIESTERN SANDER 18
NMT JAARSPECIAL 2022
NMT JAARSPECIAL 2022
19
ZEESCHEEPSREPARATIE
TWEE DISCIPLINES ONDER ÉÉN DAK De reparatiewerf repareert en onderhoudt alle type schepen op haar binnen- en buitendijkse locaties. Het bedrijf is daarnaast een ervaren partij op het gebied van mobilisatie en demobilisatie van offshore schepen. Ook worden conversies uitgevoerd, waaronder verlengingen en verkortingen en diverse andere conversies. “In 2021 zijn we druk geweest met de ombouw van een passagiersschip dat vaart tussen de Eemshaven en Borkum. Er moest een heel nieuw achterschip worden gebouwd en gekoppeld aan het bestaande voorschip. Ook werd een nieuwe voortstuwingsinstallatie door ons geïnstalleerd; een LNG dual fuel motor.” Een complex project met diverse uitdagingen. Een groot voordeel van Koninklijke Niestern Sander is dat de scheepswerf zowel nieuwbouw uitvoert als reparatie- en conversieprojecten. Bart: “We hebben de kennis in huis met een eigen, zeer ervaren engineeringsafdeling. Die twee disciplines onder één dak; nieuwbouw en reparatie, ondersteunen en versterken elkaar.”
UNIEKE SAMENWERKING MET WAGENBORG SHIPPING In het kantoor van Bart hangt een mooie luchtfoto van de werf van Koninklijke Niestern Sander. In het Noordelijke Farmsum vind je twee drijvende dokken, 147 meter scheepshelling en 600 meter kade. Als het even kan dan laat Wagenborg Shipping haar schepen repareren of onderhouden bij Koninklijke Niestern Sander. De grote rederij is sinds 2008 eigenaar van Koninklijke Niestern Sander. Bart is positief over de unieke samenwerking die hierdoor is ontstaan: “Wagenborg Shipping is een belangrijk bedrijf voor ons. Wij leren veel van hen, zij leren veel van ons. Het is onze grootste klant, niet alleen op onderhouden reparatiegebied, maar ook op het gebied
20
NMT JAARSPECIAL 2022
ZEESCHEEPSREPARATIE
van nieuwbouw. Denk bijvoorbeeld aan de Easymax schepen. Door onze intensieve samenwerking en het grote vertrouwen dat er tussen ons beide is, durf je het eerder aan samen iets revolutionairs te bouwen.” De samenwerking met Wagenborg Shipping zette Koninklijke Niestern Sander er ook toe een grote investering te doen in 2021. “Wagenborg Shipping liet altijd in de Baltic het ruim van haar schepen stralen. Aangemoedigd door de wens dat ook op onze werf te kunnen laten doen, hebben we via Classificeerbedrijf Joosten geïnvesteerd in zo’n grote installatie en daarmee ons dienstenpakket uitgebreid. Als je van tevoren al weet dat een klant jaarlijks diverse schepen wil laten behandelen, dan is de business case een stuk sneller haalbaar.”
maakte het wel lastig. We hebben in ploegendiensten en kleinere groepen gewerkt. Via Wagenborg huurden we bovendien een groot zeeponton waarop we een extra kantine, toiletten en verkleedruimtes hebben geplaatst. We hebben echt bergen moeten verzetten om het werk goed door te kunnen laten gaan. De zelftesten waren ook niet aan te slepen. Ik denk dat er wel vijfduizend doorheen zijn gegaan. Een grote uitbraak hebben we gelukkig weten te voorkomen. Technisch is er zeer goed werk geleverd en we hebben in 2021 ook geen grote ongelukken op de werf gehad. Veilig werken staat bij Koninklijke Niestern Sander en ook bij mij persoonlijk hoog in het vaandel.”
VERBONDEN MET HET MARITIEME NETWERK VIA DE DIGITALE WEG De levering van producten, vooral elektronica, verliep in 2021 moeizamer dan anders. “Waar elektronica normaal binnen een week wel kon worden geleverd, duurde dat nu soms zomaar drie maanden. Dat zorgde geregeld voor uitdagingen in onze planning.” Een mooie ontwikkeling die een boost heeft gekregen door de coronapandemie vindt Bart het videobellen. “De categorie 2 zeescheepsreparatie vergaderingen van NMT vonden in 2021 via Teams plaats. Geweldig efficiënt om op zo’n manier elkaar te ontmoeten en verbonden te blijven met het maritieme netwerk. Als er iets noemenswaardigs speelt
VIJFDUIZEND CORONA ZELFTESTEN In 2021 had de reparatietak van Royal Niestern Sander ruim tachtig man in dienst, waarvan zo’n zeventig in de productie en vijftien op kantoor. Wekelijks liepen gemiddeld zo’n vijftien flexibele krachten rond in de productie. Soms veel meer. Bart: “We hebben pieken gehad waarbij er tachtig man extra rondliepen. We werken hiervoor samen met uitzendbureaus die we heel gericht uitzoeken. We willen openheid van zaken; hoeveel strijkt het bureau op en wat verdient de uitzendkracht maandelijks?” Het afgelopen jaar verliep, ondanks de nodige uitdagingen, naar tevredenheid. “We hadden een goede orderportefeuille, gevuld met een goede hoeveelheid projecten. Gemiddeld hebben we iedere drie weken twee schepen drooggelegd en onderhouden en gerepareerd. Zo’n 25 per dok jaarlijks. Daarnaast liepen er natuurlijk ook projecten met schepen die niet droog hoefden te worden gelegd. Ook qua productie uren is het jaar goed verlopen. Corona
Bart Volgers in gesprek met Jeanine Kwakernaak van NMT.
NMT JAARSPECIAL 2022
21
ZEESCHEEPSREPARATIE
in de sector, is NMT onze eerste informatiebron. Het contact met sectormanager Sander den Heijer verloopt ook heel prettig. Op deze digitale manier kun je elkaar vaker spreken zonder dat het al teveel tijd kost. We moeten elkaar natuurlijk wel een paar keer per jaar ook live blijven ontmoeten. Dat is niet alleen nuttig en informatief maar zeer zeker ook gezellig. Ook met klanten hebben we inmiddels geregeld Teams meetings gehad. Het afstemmen van zaken verloopt zo soepel en snel.”
VERLENGEN ROTRA MARE MOOISTE PROJECT IN 2021 Als je Bart vraagt naar het project waar hij het meest trots op is in boekjaar 2021, dan noemt hij na even aarzelen de verlenging van de Rotra Mare. Een samenwerking met Holland Shipyards. De Rotra Mare vervoert onderdelen van windmolens. “Zes jaar geleden hebben we ons dok omgebouwd om
ZEESCHEEPSREPARATIE
het geschikt te maken voor grotere schepen. Het was een vuurproef de Rotra Mare daarin droog te leggen. Volgens de berekeningen kwamen we in de buurt van de limieten van het dok. En dat bleek inderdaad zo te zijn, theorie en praktijk kwamen dicht bij elkaar. De samenwerking met Holland Shipyards was fantastisch. Je hebt echt te maken met een partner met kennis van zaken. Dat werkt erg prettig.”
LASROBOTS Noord-Nederland is een maritiem cluster waar Koninklijke Niestern Sander graag onderdeel van uitmaakt. “Er gebeurt hier ontzettend veel. Kijk alleen al naar de ontwikkelingen in de Eemshaven. De haven ambieert het groene waterstof middelpunt van Europa te worden. Alternatieve brandstoffen zijn steeds meer in opkomst. Wij zijn momenteel bezig met een methanol project en afgelopen jaar, zoals eerder
”
Luchtfoto van de werf van Koninklijke Niestern Sander in Farmsum.
“Waar elektronica normaal binnen een week wel kon worden geleverd, duurde dat nu soms zomaar drie maanden. Dat zorgde geregeld voor uitdagingen in onze planning.”
Wagenborg shipping grootste klant van Koninklijke Niestern Sander.
22
NMT JAARSPECIAL 2022
genoemd, bouwden we een LNG dual fuel motor in voor een klant. In Noord-Nederland zijn er diverse projecten waarin we samen optrekken als het gaat om nieuwe ontwikkelingen. Zo wordt hier bijvoorbeeld via een ontwikkelproject ook serieus gekeken naar het inzetten van lasrobots.” Over de toekomst van de maritieme sector is Bart verrassend helder: “Zolang er zeeën zijn om te bevaren, zijn er schepen. Er zullen altijd schepen nodig zijn om goederen mee te vervoeren of voor de uitvoering van speciale opdrachten. Om de transportketen nu en in de nabije toekomst aan de milieu regelgevingen te laten voldoen moeten we de krachten bundelen. NMT biedt daar een prachtig platform voor.”
NMT JAARSPECIAL 2022
23
BINNENVAART, VISSERIJ & KLEINE ZEEGAANDE SCHEPEN
LÉON BONS EN JORDY BUIJKS GEVEN MET HUN TEAM EEN TWEEDE EEUW MARITIEM VAKMANSCHAP BIJ RUIJTENBERG SHIPYARD VORM Vroeger zeiden ze; een schip van Ruijtenberg gaat altijd een kilometer harder. Zo’n anekdote brengt meteen een lach op je gezicht. Ik ben gearriveerd bij Ruijtenberg Shipyard in Raamsdonksveer, perfect gelegen aan de rivier De Donge, die uitmondt in de Amer, welke weer overgaat in Hollands diep/ Nieuwe Merwede/ Bergsche Maas. Een blakend Hollandse, al ruim 100 jaar oude, middelgrote scheepswerf. Eigenaar Léon Bons en Technisch Directeur Jordy Buijks hebben op korte termijn tijd vrij gemaakt voor dit interview, hoewel de telefoon steeds roodgloeiend staat en de twee heren regelmatig worden gestoord. Het gaat goed met de scheepswerf. Geen dag is hetzelfde, geen maritieme uitdaging te groot. In 2021 zijn veel nieuwe activiteiten opgezet en de ambities voor de toekomst kregen vorm. Léon: “We willen uitbreiden op een locatie elders hier in de omgeving. We moeten al jarenlang te vaak nee verkopen aan onze klanten omdat onze werf vol ligt.”
“We willen blijven groeien en werken aan een plan voor een tweede eeuw Ruijtenberg.” LÉON BONS EN JORDY BUIJKS EIGENAAR EN TECHNISCH DIRECTEUR BIJ RUIJTENBERG SHIPYARD
Vanaf oprichtingsjaar 1907, rolden bij Ruijtenberg Shipyard zo’n 200 schepen van de 110 meter helling. Inmiddels is het alweer enige tijd geleden dat de scheepswerf from scratch een casco van een schip bouwde. Léon: “Dat was in 2010 voor het laatst. Klanten kiezen er nu steeds vaker voor om casco’s elders in de wereld te laten bouwen en de afbouw vervolgens in Nederland te laten doen. We zijn gelukkig een heel veelzijdige scheepswerf en richten ons inmiddels op een grote hoeveelheid verschillende activiteiten. Denk aan
reparatie, keuringen, staalconstructiebouw, wereldwijde serviceverlening, ombouw, verlengingen en dus ook de afbouw.” Ruijtenberg Shipyard heeft momenteel 22 personeelsleden in dienst en huurt gemiddeld vijftien inleenkrachten in. Jordy: “Sommigen lopen hier al zolang rond, dat we hen vrijwel beschouwen als eigen personeel.” De scheepswerf bedient regionaal de nodige klanten uit bijvoorbeeld Werkendam, Hardinxveld-Giessendam, Dordrecht, Zwijndrecht. Maar ook klanten uit België, Duitsland en bijvoorbeeld Zwitserland, weten
NMT JAARSPECIAL 2022
25
BINNENVAART, VISSERIJ & KLEINE ZEEGAANDE SCHEPEN
de scheepswerf te vinden. De internationale oriëntatie van de scheepswerf is de laatste jaren sterk toegenomen.
BINNENVAART, VISSERIJ & KLEINE ZEEGAANDE SCHEPEN IN 2021 Binnen deze categorie rekenen we de zeegaande schepen tot 100 GT, alle vissersschepen en alle typen vaartuigen voor de binnenwateren. In 2021 ontvingen de werven in deze categorie bouwopdrachten voor 107 schepen (2020: 176). Er werden 134 schepen opgeleverd (2020: 159). Het aantal opleveringen en het aantal nieuwe opdrachten laten beide dus een stevige daling zien, en dat voor het tweede jaar op rij. Het orderboek is ook gedaald naar 159 schepen (2020: 196). Een getal dat in lijn is met de lagere orderintake van vorig jaar. In de binnenvaart zijn in 2021 70 ladingvervoerende schepen opgeleverd, iets meer dan de 61 schepen in 2020. Het aantal gecontracteerde schepen daalde van 98 stuks in 2020 naar 55 in 2021. Een daling van de orderintake lag ook in lijn der verwachting vanwege de coronacrisis en de marktomstandigheden. Desondanks blijft men toch investeren in nieuwe schepen, waarbij volop aandacht is voor verduurzaming en verlaging van de uitstoot. Zo is een eerste schip besteld dat op waterstof zal gaan varen. De visserij zit momenteel in de hoek waar de klappen vallen. Stijgende brandstofprijzen en tegenvallende vangsten hebben ervoor gezorgd dat er weinig is verdiend in 2021. Daarnaast is er veel onzekerheid over het toekomstperspectief van de visserij vanwege geplande windmolenparken en steeds strengere (natuur)wetgeving. Dit zorgt voor een ongunstig investeringsklimaat en dat is terug te zien in de orderintake. In 2021 zijn slechts 2 nieuwe vissersschepen besteld. Lees meer in NMT’s Sectorjaarverslag 2021 op www.maritimetechnology.nl.
26
NMT JAARSPECIAL 2022
BINNENVAART, VISSERIJ & KLEINE ZEEGAANDE SCHEPEN
IEDER JAAR ANDERS DOOR WISSELENDE CONJUNCTUUR De schommelingen van de economie maken ieder jaar anders bij Ruijtenberg Shipyard. Jordy: “Momenteel is de business case voor nieuwbouw of afbouw moeilijk. De afgelopen tijd liepen er wel enkele aanvragen, maar die lopen dan toch op niets uit. De staalprijzen liggen enorm hoog. De oorlog tussen Oekraïne en Rusland heeft de prijzen alleen maar verder doen stijgen.” Léon knikt: “We checken momenteel dagelijks bij onze staalleveranciers de prijzen en hebben ook speculatief extra staal ingekocht.” Jordy: “We verwachten een dip in nieuw- en afbouw die nog wel een tijdje kan gaan duren.” De mannen spreken onderling over de vijf verlengingen die in 2020 nog plaats hadden op de werf. Jordy: “Toen was de business case nog goed voor schippers om bij langdurige contracten het schip aan te passen aan de te verwachten lading. De kosten voor de verlenging waren bijvoorbeeld binnen enkele jaren terugverdiend. Dat is nu toch wel een ander verhaal. We zien nu nog steeds wel dit soort aanvragen, maar dan gaat het vaak echt om hele speciale samenwerkingsverbanden tussen de schipper en de klant. Ook komen in uitzonderlijke gevallen inkortingen voor. Zo hielden we ons in 2021 bezig met de inkorting van een schip. De inkorting was nodig om het schip voor een klant klaar te maken voor een speciaal vaargebied.”
TWEE OVERNAMES MET DIRECTE RESULTATEN Eind 2021 nam Ruijtenberg Shipyard EBR Marine over uit Lage Zwaluwe. Nadat het bedrijf faillissement had aangevraagd. Léon: “De overname bood ons mooie kansen. Zo was EBR Marine gespecialiseerd in het maken van onder andere stuurhuizen, ankerlieren en autokranen voor zee- en binnenvaartschepen. Stuurhuizen bijvoor-
beeld, kochten we altijd in. Nu kunnen we die service zelf aanbieden aan onze klanten. We zijn blij dat ook het personeel de overstap wilde maken naar ons. Inmiddels hebben we door deze overname dus ook al twee opdrachten liggen voor de realisatie van nieuwe stuurhuizen, waarvan we met de eerste vandaag zijn gestart.” Het is niet de enige overname die de scheepswerf deed in 2021. Ook de afbouwtak van Buijks Maritiem werd overgenomen begin 2021. Daarmee werden ook twee afbouwopdrachten binnengehaald die in 2021 zijn gerealiseerd. Een droge lading schip voor een Nederlandse klant en een motor tankerschip voor een Zwitserse klant.” Ruijtenberg Shipyard zette meer mooie stappen in 2021. Zo werd sterker ingezet op het leveren van 24/7 support wereldwijd. Ook kreeg het constructiewerk meer vorm. Maar liefst 260 stallingsbokken werden in elkaar gelast door het team van Ruijtenberg Shipyard. De bokken worden gebruikt voor het droogleggen van pleziervaartschepen in de winter. De naam van de scheepswerf werd in 2021 ook gewijzigd. Offshore Ruijtenberg maakte plaats voor het breder gepositioneerde en internationaal herkenbare ‘Ruijtenberg Shipyard’. Verder is de scheepswerf begonnen met het meekijken met de klant naar subsidiemogelijkheden voor bijvoorbeeld hermotorisering en gaat het zich dit jaar ook richten op het bouwen van aluminium elementen voor de jachtbouw. Léon: “We doen heel veel meer dan onze vaste klantenkring weet. Die boodschap gaan we dit jaar verder uitdragen. Zo staan we voor het eerst ook op de Maritime Industry vakbeurs in Gorinchem.”
DUBBELE OMZETCIJFERS IN 2021 Financieel wierpen de stappen die Ruijtenberg Shipyard in 2021 maakte, meteen zijn vruchten af. En dat in een coronajaar waarin er ook de nodige uitdagingen waren. Een grote uitbraak
Er worden geregeld leerlingen opgeleid op de werf.
heeft het bedrijf echter niet gehad en een groot deel van 2021 was de serviceafdeling nog niet zo internationaal gericht waardoor de reisbeperkingen nog geen grote issue vormden. Léon: “De omzet in 2021 was ten opzichte van 2020 twee keer zo hoog. We willen blijven groeien en werken aan een plan voor een tweede eeuw Ruijtenberg. We zijn nu al enkele jaren bezig met de
NMT JAARSPECIAL 2022
27
BINNENVAART, VISSERIJ & KLEINE ZEEGAANDE SCHEPEN
gemeente en provincie om te kijken naar een nieuwe locatie voor onze scheepswerf. We willen een locatie die drie keer zo groot is met een helling van 150 meter.” Het vaak ‘nee’ moeten verkopen aan klanten omdat er niet meer werk bij kan of er simpelweg geen ruimte meer is aan de kade of op de helling lijkt in eerste instantie fantastisch, want dan lopen de zaken goed. “Maar ‘nee’ verkopen is niet leuk”, vervolgt Léon. “Bovendien brengt het een risico met zich mee. Een klant zal zijn heil bij een andere scheepswerf zoeken en dan kan het twee kanten op gaan; een goede of een slechte ervaring. Een slechte ervaring brengt ze wellicht weer bij ons terug een volgende keer, bij een goede ervaring kunnen wij ook voortaan achter het net vissen.”
ORGANISCH GROEIEN Als alles voorspoedig verloopt, zal de nieuwe locatie binnen vijf tot zeven jaar zijn gerealiseerd. Léon: “Onze grootste uitdaging dan is om organisch te groeien. Wellicht niet meteen de complete ruimte benutten maar langzaam uitbreiden. Er is tenslotte ook niet meteen een dozijn extra personeel beschikbaar. We hebben heel loyale medewerkers en zijn trots op ons team. Ook leiden we geregeld leerlingen op bij ons op de werf. Je moet er alles aan doen om je bedrijf onder de aandacht te brengen bij technici, technisch personeel ligt niet bepaald voor het oprapen.”
na 20.00 uur ’s avonds zit er niet in. Het afgelopen jaar kreeg Ruijtenberg Shipyard ook te maken met een aantal flinke boetes. Léon: “De maritieme sector in Nederland wordt ingeperkt en kapotgemaakt. Door steeds meer wetten en regels, die bovendien steeds strenger worden. Het kost steeds meer geld om te kunnen voldoen aan de wet- en regelgeving. Het is mijns inziens één van de oorzaken dat heel veel scheepswerven uit Nederland verdwijnen. Inmiddels hebben we nu misschien nog maar tien concullega’s met dezelfde of een grotere hellingcapaciteit. Twintig jaar geleden waren dat er veel meer.” Een andere oorzaak van het verdwijnen van de scheepswerven is het gebrek aan opvolging, denkt Léon. “Ik vond het mooi en voelde me geroepen het levenswerk van mijn vader voort te zetten. Zijn werk was zijn leven. Hij liep hier op zijn zeventigste nog steeds fulltime rond. Inmiddels is hij twaalf jaar geleden overleden en groeien we steeds meer door naar een one-stop-shop maritieme serviceverlener. De tijd is rijp om de groei verder vorm te geven. Ruijtenberg gaat niet verdwijnen, we willen nog minstens een eeuw door!”
(TE)VEEL WETTEN EN REGELS IN NEDERLAND De wens om uit te breiden op een andere locatie in de regio is deels voortgekomen vanuit het feit dat de scheepswerf inmiddels bijna volledig is omringd door woonwijken. Veel oud-schippers die een appartement hebben dat uitkijkt op de werf genieten van het uitzicht, maar zo denkt niet iedere bewoner erover. Eisen rondom geluid worden steeds strenger en doorwerken
Ruijtenberg Shipyard richt zich ook steeds vaker op de bouw van aluminium elementen voor de jachtbouw.
NMT JAARSPECIAL 2022
29
SUPERJACHTBOUW
ESTHEC VAART WEL BIJ GOEDGEVULDE ORDERPORTEFEUILLES NEDERLANDSE JACHTENBOUWERS De Mona Lisa subtiel afgebeeld op de vloer van je superjacht? Esthec biedt alle vrijheid in kleurkeuze en design. Het internationaal georiënteerde bedrijf biedt een optimaal te verkrijgen, duurzaam, lichtgewicht alternatief aan voor de traditionele teakvloer. Een vloer die binnen afzienbare tijd ook nog eens als ‘slim’ bestempeld kan worden. Wat dacht je van een scheepsdek dat op basis van druk signaleert of er in een ruimte mensen zijn? Zodat als dat niet nodig is, de airco of verwarming wordt uitgeschakeld evenals het licht? Of een scheepsdek dat zonne-energie opvangt en opslaat via solartechniek? Marcel van der Spek, co-founder van Esthec en bestuurslid van de Holland Yachting Group, zit vol ideeën. Hij woont in Monaco, dé Europese hotspot voor de jachtindustrie, en reist veel tussen de vijf kantoren van Esthec. Naast Monaco zijn die gevestigd in Londen, Fort Lauderdale, Italië en Hendrik-Ido-Ambacht. De inspiratie ligt er voor het oprapen!
“Als collectief, als totale keten, hebben we de kracht om veranderingen teweeg te brengen” MARCEL VAN DER SPEK CO-FOUNDER VAN ESTHEC EN BESTUURSLID VAN DE HOLLAND YACHTING GROUP
Marcel is positief gestemd als het over 2021 gaat. “We hebben 2021 beter afgesloten dan voorgaande jaren. Een positief gevolg van de goed gevulde orderportefeuilles van de jachtenbouwers. De orderintake was in 2021 in de jachtbouw bijzonder goed. Opvallend, want geen enkele boat show kon doorgaan.” Esthec is een zelfstandige onderneming binnen de Bolidt groep. Bolidt is in 1964 opgericht en biedt scheepsvloeren aan die ter plaatse op het schip worden aangebracht in vloeibare vorm. Het product, dat vervolgens transformeert naar een stevige, hoogwaardige,
‘seamless’ vloer, levert Bolidt nu nog steeds. Marcel: “Voor hele grote oppervlakten is dit een hele interessante optie. Voor kleinere oppervlakten is het financieel aantrekkelijker om een pre-fab product te kunnen inzetten, dat kan worden geïnstalleerd door een lokale installateur. Via het merk Esthec, dat in 2007 in het leven is geroepen als één van de productmerken van Bolidt, is dit pre-fab product naar de markt gebracht. Vanaf 2019 zijn we verdergegaan als separate BV, wel nog steeds binnen de Bolidt Group.”
NMT JAARSPECIAL 2022
31
SUPERJACHTBOUW
SUPERJACHTBOUW
SUPERJACHTBOUW IN 2021 In 2021 zijn 21 jachten opgeleverd met een totale waarde van ongeveer €1,3 miljard. Dat is een stuk meer ten opzichte van 2020, toen er 16 jachten met een totale waarde van afgerond 850 miljoen werden opgeleverd. Ook in 2021 was de orderintake weer goed. Er zijn maar liefst 24 orders geplaatst met een geschatte totale waarde van €1,8 miljard. De positieve balans tussen de orderintake en het aantal opleveringen zorgde wederom voor een stijging van het orderboek. Tegen het einde van 2021 was het orderboek gevuld met 64 jachten met een totale waarde van €5,9 miljard (2020: 61 jachten met een waarde van €5,4 miljard). De grootte van de jachten varieert tussen de 24 en 125 meter. Het orderboek bevatte eind 2021 maar liefst 16 jachten van afgerond 80 meter of groter. Naast de cijfers van verkochte jachten waren er eind 2021 nog eens 9 jachten met een totale waarde van over de €350 miljoen op speculatie in aanbouw. Deze projecten worden pas zichtbaar in de cijfers zodra ze verkocht zijn. Lees meer in NMT’s Sectorjaarverslag 2021 op www.maritimetechnology.nl.
ESTHEC’S VIRTUAL TOUR BLIJVEND IN TREK Esthec bedient vooral jachtwerven en seriebouwers van kleinere jachten. Het bedrijf heeft 25 personeelsleden in dienst, waarvan velen zich voortdurend bezig houden met productverbetering en -innovatie. Daartoe beschikt Esthec, via Bolidt, ook over een eigen innovatiecentrum. Dat innovatiecentrum is afgelopen coronajaar vaker digitaal bezocht via Esthec’s Virtual Tour, dan fysiek. Marcel: “Een positieve ontwikkeling die zich voordeed tijdens de corona
32
NMT JAARSPECIAL 2022
pandemie, is dat online vergaderen en evenementen bijwonen, blijvend een hele reële optie is geworden.”
FLEXIBILITEIT GEBODEN IN CORONAJAAR 2021 De vloeren van Esthec zijn gemaakt van composiet materiaal, bestaande uit een mix van polymeren en natuurlijke toevoegingen en bindingsstoffen. De footprint van het product is laag. “Alle grondstoffen vergaren wij in een straal van 300 km rondom onze productielocatie in Hendrik-Ido-Ambacht. De oplopende tekorten aan grondstoffen zijn momenteel een grote uitdaging in de jachtindustrie. Denk aan aluminium en staal. Onze grondstoffen zijn beperkt in prijs toegenomen. Wel hebben ook wij te maken met hogere prijzen voor transport, maar bijvoorbeeld ook voor pallets en verpakkingsmateriaal.” De klanten van Esthec hadden in 2021 regelmatig te maken met planningen die niet volgens schema verliepen. Scheepsonderdelen die door corona of een andere reden veel later werden geleverd, waardoor ook de scheepsvloeren later pas nodig waren. Marcel: “Er is een groot beroep gedaan op onze flexibiliteit. We merkten dat onze gewone bedrijfsprocessen daardoor meer tijd vergden en soms moesten we op zoek naar mogelijkheden om bestelde producten tijdelijk ergens op te slaan. Wij hebben een grote vaste klantenkring over de hele wereld, waarmee we vaak al jarenlang zakendoen. Dan wil je vooral meedenken en flexibiliteit bieden. Ook al is dat niet een ideale situatie.”
LICHTGEWICHT EN ONDERHOUDSVRIJ ALTERNATIEF VOOR TEAK Dat de vloeren van Esthec grote voordelen bieden is duidelijk; er is veel minder onderhoud nodig, de vloeren gaan zeer lang mee en zijn erg licht in gewicht (minimaal
30% lichter dan teak). Ook buiten de nautische industrie ligt een wereld van mogelijkheden voor toepassing van de vloeren van Esthec. Sinds 2014 bedient het bedrijf dan ook vanuit hun kantoor in Londen het hogere segment in de residentiële sector. Denk aan luxe hotelketens en luxe huizen. Marcel: “De nadruk ligt echter nog steeds op de nautische sector. Dat zie je ook terug in onze omzet met een aandeel van ongeveer 65%. Desalniettemin zien we een veelbelovende toekomst voor de activiteiten vanuit o.a. ons kantoor in Londen.”
VERTROUWEN IN EEN GOEDE TOEKOMST VOOR ESTHEC’S OPLOSSINGEN Natuurlijk heeft ook Esthec te maken met concurrerende partijen die zich vooral richten op wat laagwaardigere, grotendeels op pvc gebaseerde, vloeren. “Onze grootste concurrent is echter de wat traditionele mindset van ‘het moet wel echt zijn’, waarmee wordt gedoeld op een teakvloer. Maar kijk naar de mast op je zeilschip, die is toch ook niet meer van hout? Bovendien kleven er zeer veel nadelen aan het product teak. Het product heeft een zeer hoge footprint door bomenkap, vervoer over lange afstanden en het periodieke onderhoud dat eraan gepleegd moet worden.” Als je Marcel vraagt naar zijn visie op de toekomst van Esthec dan is hij duidelijk: “Ik heb veel vertrouwen in de toekomst. Uiteindelijk zullen de gebruikers c.q. eigenaren, steeds meer gaan inzien dat Esthec echt een oplossing is als dekmateriaal of dekafwerking. In de jachtbouw, maar ook maatschappijbreed, is een duidelijke trend zichtbaar van duurzaamheid. Er is volop aandacht voor ecologische producten en systemen en andere innovaties waar de ‘P’
een impressie van het innovatiecentrum van Esthec en Bolidt.
NMT JAARSPECIAL 2022
33
SUPERJACHTBOUW
ELMA biedt breed scala aan technische producten en diensten op gebied van elektrische aandrijfen besturingstechniek: Engineering, paneelbouw & commissioning Service en onderhoud van rotors, E-motoren & generatoren Specialistische motion control componenten
Centurionbaan 150 3769 AV Soesterberg | The Netherlands +31 (0)346-356060 www.elmatechnology.com
65% van de omzet van Esthec is afkomstig uit de nautische hoek.
van Planet en natuurlijk behoud ervan als kernwaarde wordt gebruikt.”
OORLOG IN EUROPA TREFT NEDERLANDSE SUPERJACHTBOUW Met de wetenschap van nu is het een wat spannende vraag. Hoe ziet Marcel de toekomst van de Nederlandse superjachtbouw? “De oorlog tussen Rusland en Oekraïne brengt veel nieuwe uitdagingen met zich mee. Uitdagingen waar we nauwelijks vat op hebben. Ik richt me dan ook graag op zaken die wel in onze invloedssfeer liggen. Denk aan het imago van de Nederlandse (super)jachtbouw. Daar valt nog veel winst te behalen. Een taak die er ligt voor de Holland Yachting Group, waar
ik ook voor actief ben in het bestuur. We moeten laten zien hoe de industrie echt in elkaar zit, wat voor vakmanschap er is en in de toekomst nodig is, hoe hard we hier werken om beloftes waar te maken. De trots die we met elkaar hebben voor de schepen die we bouwen spat ervan af. Laten we dat verhaal zo goed mogelijk in binnen- en buitenland verspreiden want dat werkt aanstekelijk. Ook moeten we natuurlijk niet blijven stilzitten. Het is continu verbeteren wat de klok slaat. Innoveren, het leveren van een steeds hogere kwaliteit. De waardering voor dat laatste neemt steeds meer toe, wat wij bij Esthec ook zien in de aantallen aanvragen en opdrachten. Als collectief, als totale keten, hebben we de kracht om veranderingen teweeg te brengen.”
ELECTRICAL DRIVE SYSTEMS
www.remat.nl 34
NMT JAARSPECIAL 2022
1-2_185x103mm_A.indd 1
22-2000-0563-01 NMT - Jaarspecial 2022
11-04-2022 09:14
Omnicare – one-stop service solutions
A single, dedicated point of contact for 360° maintenance and service of all your engines, turbochargers, and related equipment, regardless of manufacturer. www.man-es.com/omnicare
