Bailey, Darryl - Naakte Essentie

Naakte essentie

Naakte essentie Ontkomen aan de schaduw der illusie

Darryl Bailey

samsara

Van Darryl Bailey verscheen eerder bij uitgeverij Samsara:

De illusie voorbij

I

n 2003 bracht ik her boek Essence in eigen beheer uit met behulp van rwee vrienden, Sandra Stuart en

Link Phillips, die fungeerden als redacceur en oncwerper van de lay-out. Naakte Essentie is een verfijning van dat eerste aanbod. Een groot deel van de originele teksc is behouden gebleven; de belangrijkste punten staan er nog steeds in, op een simpelere manier; een aantal elementen is eruit verdwenen om de tekst helderder te

Copyright © 2.003 Darryl Bailey Copyright© 2.011 Non-Duality Press Originally published in 2on by Non-Duality Press, imprint of New Harbinger Publications, USA

krijgen, en nieuwe overwegingen zijn erin opgenomen; maar hij heeft nog steeds de smaak van die vele zomeruren waarin we in Sandra's tuinhuisje bij elkaar

Oorspronkclijkc titel: Essence Revisited

zaten en ons verwonderden over de dans van het leven

© Nederlandse uitgave: Samsara Uitgeverij bv 2017

en de mogelijkheid om die op papier te zetten.

Vcrcaling: Han van den Boogaard Omslagoncwcrp en lay-out: Erik The, www.erikthedesign.com

Darryl Bailey

september 2010 Nicts uit deze uitgave mag gcrcproduccerd worden zonder schriftclijk tocstcmming van: Samsara Uitgevcrij bv Herengrachc 341, 1016 AZ Amsterdam www.samsarabooks.com

Voor hen die ertoe aangetrokken warden.

Inhoud

lnleiding

II

Vraag en antwoord: deel I

13

Overdenkingen I

47

Tao¡istische echo's

57

Overdenkingen II

59

Advaita-schaduwen

83

Overdenkingen III

85

Vraag en antwoord: deel II Laatste opmerkingen

93 II3

Over de auteur

n5

Dankbecuiging en waardering

u7

9

Inleiding

De ideeen die hier gepresenteerd worden zijn niet de enige manieren waarop je tegen het leven aan kunt kijken.

Als je er iets mee hebt, prachtig; zo niet, ook prachtig.

II

Vraag en antwoord: deel I

]e beschrijft de menselijke soort als volmaakt zoals hij is, als net zo volmaakt als welke .andere manifestatie van de natuur M.n ook. Je zegt ook M.t we niet verantwoordelijk zijn voor wat we zijn ofwat we doen. Dat is heel anders M.n wat andere leraren zeggen, bijvoorbeeld in het boed­ dhisme, waarin ze zich sterk maken voor zeljbeheersing, zeljkennis, zelfverbetering, enzovoorts.

Dat lijkc in hec begin zo. Leerlingen van spirituele leraren geloven vaak dac ze zichzelf moeten perfectio­ neren, en dat ze daar heel veel moeite voor moeten doen. Ze doen allerlei oefeningen in de hoop zichzelf te veranderen in iets wat een verlicht wezen genoemd wordt.

Ze gaan ervan uit dat een verlicht wezen iemand is die nooit onaangename emoties als verwarring, woede, verdriet, jaloezie, angst, depressie, enzovoorts ervaart.

Die leerlingen hopen te ontsnappen aan die moei­ lijkheden en proberen altijd rustig en tevreden te zijn.

Ze zijn op zoek naar een of ander inzicht en een of andere vaardigheid die hen controle biedt over de onaangename aspecten van het leven.

13

Ik ontmoet ze nadat ze vele jaren lang hun oefenin­ gen tot zelfverbetering hebben gedaan en ze zich afvragen waarom die oefeningen niet gewerkt hebben, waarom ze zich geen beter mens voelen, en waarom ze nog steeds onaangename emoties ervaren.

Dat komt doordat de zogenaamde verlichting die deze tradities ons aanbieden niets te maken heeft met zelfverbetering of controle.

Je kunt oefenen zoveel je wilt om je gedachten en emoties te observeren, te analyseren, te beheersen en ze de baas te worden, maar die situatie bevat een basis­ misvatting die nooit onderzocht wordt, en die misvat­ ting is waar dat onderricht uiteindelijk over gaat.

Alle grote spirituele stromingen verwijzen uiteinde­ lijk naar een vrijheid die niets te maken heeft met zelf­ verbetering of controle.

En die vrijheid is?

Het besef dat het leven niet door ons gedaan wordt; we zijn een beweging van de natuur. Alles, precies zoals het is in welke beweging dan ook, is de volledige en zuivere uitdrukking van het bestaan; het is nooit een persoon geweest die iets tot stand gebracht heeft.

Kun je daa r nog wat meer over zeggen?

Ja. Als we het leven onderzoeken, kunnen we zien dat alles verandert. Zelfs het 'ding' dat er het meest stabiel

uitziet, ondergaat ieder moment een of andere veran­ dering.

Oat is gemakkelijk te zien in dingen die snel veranderen, zoals gedachten, stemmingen en emoties, maar het is niet meteen duidelijk in dingen die langzaam veranderen, zoals muren, meubels en bergen. Maar als we de tijd nemen om er serieus over na te denken, kunnen we ons bewust worden van het feit dat alles verandert.

Als het niet onderhouden·wordt, zal dit huis waarin we nu zitten uiteindelijk opdrogen, tot stof vergaan en weggeblazen worden. Niemand heeft het idee dat het honderden jaren lang gloednieuw zal blijven en clan van de ene dag op de andere oud zal worden. Nee, je hebt het gevoel dat het langzaam veroudert en dat het nu op dit moment op subtiele wijze aan het veranderen is.

Als we naar bomen kijken die in een bos zijn om­ gevallen, kunnen we gemakkelijk zien dat ze aan het vergaan zijn. Ze zijn langzaam aan het verdwijnen, veranderen langzaam tot stof, en die stofdeeltjes zullen uiteindelijk zo klein worden dat ze lijken te verdwijnen.

De vorm van een boom is in feite een beweging die zich ontvouwt vanuit een zaadje, naar volwassenheid groeit en uiteindelijk vergaat.

Dat is met alles in het bestaan het geval. De bergen in de Himalaya groeien een paar centimeter per jaar, terwijl andere bergketens verbrokkelen en uiteindelijk vlak land zullen worden. Ooit was er een oceaan op de plaats waar we nu zitten, maar die is er nu niet. Alles wat er is, verandert op zijn eigen manier.

14

15

De planeet aarde is begonnen als een verzameling hete gassen. Die veranderden in gesmolten lava en ver­ volgens in steen en rots, en die steen en rots zullen allerlei uiterlijke verschijningsvormen doorlopen, tot hij uiteindelijk verdwijnt. Astronomen zien complete sterrenstelsels uitdoven in de verre uithoeken van her heelal.

Als we het !even onderzoeken, met zijn groeiende planten, verouderende schepselen, stromende rivieren, van gedaante wisselende steden, wisselende klimaten, verschuivende continenten, enzovoorts, zien we voort­ durende beweging. Als we naar onszelf kijken, zien we hetzelfde gebeuren: adem die komt en gaat, het hart dat klopt, gedachten die stromen, stemmingen die ver­ anderen, waarnemingen die verschuiven, geluiden die dansen, steken, pijnen, kloppingen, trillingen, enzo­ voorts.

Het hele bestaan is een bewegend, resonerend gebeuren.

Het maakt niet uit wat het is - een atoom, een gedachte, een geluid, een situatie, een lichaam, een geestelijke toestand, een plant, een storm, een berg of een sterrenstelsel- alles waar we weet van hebben is aan het veranderen, snel of langzaam. Naar binnen toe en naar buiten toe, groot ofklein, er is alleen maar dat ver­ schuiven, dat stromen. Als dar volledig wordt herkend, kan beseft worden dat dat in feite alles is wat er bestaat.

Geen object of 'ding' wordt ooit ergens werkelijk gevormd. Niers wordt ooit tot stand gebracht of gede­ finieerd. Geen enkel ding is blijvend, bestaat, 'is'.

16

Wat we gewoonlijk beschouwen als een verzameling dingen, de vele dingen van het universum, kunnen we misschien accurater beschrijven als een 'grote levens­ kracht', omdat dat het feit weerspiegelt dat het een levend, stromend gebeuren is.

In sommige spirituele tradities wordt het een onge­ vormde aanwezigheid genoemd, of simpelweg 'onvorm', omdat voortdurende verandering de onophoudelijke afwezigheid is van welke specifieke ordening of vorm dan ook.

Die constante stroom is niet een of andere denk­ beeldige situatie: het is alles war ooit ervaren wordt.

Het is alles wat we zijn en alles om ons heen. Zowel aan de binnen- als de buitenkant is er alleen maar sprake van een ongevormde levendheid.

Sommige mensen noemen het energie, kwantume­ nergie of donkere energie; sommige mensen noemen het zuiver bewustzijn of zuiver gewaarzijn; sommige mensen noemen her Geest, met een hoofdletter g; sommige mensen noemen het de immer veranderende oceaan van her bestaan; en sommige mensen plakken er gewoon eriketten op als God, Tao of Atman.

Het is duidelijk dat een gebeuren of aanwezigheid die altijd verandert niet beschreven kan worden als iets specifieks. Het is een altijd veranderende dynamiek.

Dat levende gebeuren volledig herkennen brengt een enorme verschuiving teweeg in het levensgevoel. .Als het bestaan gezien wordt als een verzameling dingen, geeft dat ruimte aan de hoop dat er een 'ding' gevonden en vastgehouden kan warden dat niet zal

17

veranderen. Je kunt ook de overtuiging hebben dat het

ze doen het niet. Hetzelfde geldt voor je gedachten,

bestaan niet beschreven en begrepen kan worden.

gevoelens, waarnemingen, mentale activiteiten, geeste­

Maar bij dat gezichtspunt ga je je ongelukkig voelen,

lijke toestanden en alle andere ogenschijnlijke dingen.

want het neemt voortdurend afstand van de clans die het leven is.

Golven rijzen op en verdwijnen weer. De adem­ haling ademt in en uit. Het hart staat onder spanning

We willen dat het leven iets specifieks is- iets prettigs,

en ontspant. Orn beurten verschijnt er geluid/stilte,

iets wat je kunc definieren, iets stabiels en veiligs - een

licht/donker, warm/koud, vreugde/verdriet, helder­

specifieke manier van zijn. Maar het bestaan is niet iets

heid/verwarring, het aangename en het onaangename.

specifieks. Er is alleen maar sprake van een altijd veran­

Of het nu gaat om veranderingen van stemming,

derend gebeuren, de afwezigheid van welke intrinsieke

gezichtspunt, lichaam, het weer, de omgeving, enw­

vorm dan ook.

voorts, het leven is een steeds veranderende stroom.

Het geloof in vorm is voortdurend in strijd met de beweging van het bestaan, en die beweging zal altijd

Niemand brengt die teweeg en niemand kan hem stoppen.

door welk onjuist idee over stabiliteit ook heen breken

We kunnen hem proberen te stoppen, proberen

en zorgen voor gevoelens van frustratie, verwarring en

controle uit te oefenen op gedachten, emoties, gezond­

verdriet.

heid, enzovoorts, maar we komen alleen maar tot de

Maar als beseft wordt dat ieder zogenaamd ding,

ontdekking dat het effect van dergelijke pogingen

inclusief jijzelf, in feite beweging is, clan wordt er geen

zowel beperkt als korcstondig is. Hoezeer je ook je best

stabiliteit verwacht; is er nooit sprake van een vorm om

hebt gedaan om je leven voortdurend aangenaam te

vast te houden of te begrijpen. Er is clan niets anders

maken, het heeft niet gewerkt.

dan de magische clans van verschijnselen die steeds weer veranderen.

Voor iedereen is het leven een doorlopende clans van ups en downs. Als je dat beseft, kun je zien dat er

Als we het lichaam vragen om te stoppen met ver­

naast aangename perioden ook onaangename perioden

ouderen, dan doec het dat niet. Als we het vragen om

zullen zijn. Moeilijkheden ontstaan, soms in extreme

alleen in gezonde richting te veranderen, doet het dat

mate, omdat dat het natuurlijke ritme is van het

niet. Al doen we nog zo ons best, er komt een punt

bestaan zoals het zichzelf tot uitdrukking brengt.

waarop het lichaam ziekte, veroudering en dood zal laten zien.

Aan de ene kant is dat iecs moois om te oncdekken.

Het verlost je van een hoop nutteloos geploeter en

Vraag je omstandigheden om te stoppen met veran­

nutteloze verwarring als je dat ritme, dat zo duidelijk

deren, of alleen in prettige richtingen te veranderen, en

is, onder ogen ziet. Maar de meesten van ons blijven

18

19

ziccen met her gevoel dac we iemand zijn die onderwor­

opkomen. Dae gebeurt allemaal vanzelf.

pen is aan de koude, wrede grillen van her bescaan,

We kunnen niet zomaar besluiten om iets anders te

iemand die losscaac van de gebeurtenis en daar het

zijn, om een ander lichaam en brein te zijn, een ander

slachtoffer van is. Lacen we er daarom eens iets gede­

stel lichamelijke en geestelijke vaardigheden, andere

tailleerder naar kijken.

behoeften, interesses en zorgen. Zelfs als het lijkt alsof

Als je gaat zitten of liggen en nergens moeite voor

we besluiten nemen, clan nog komen die voort uit de

doet, kun je achcer een ander feit komen: dat alles uit

behoeften, interesses en zorgen die op een bepaald

zichzelf plaatsvindt.

moment opkomen, en is er geen 'zelf' dat ervoor zorgc

Ademhalen vindt plaats zonder dat iemand het

dat het gebeurt.

doet. Hee hart klopt op dezelfde manier. Zien vindt

De natuur legt ons situaties voor die vragen om een

plaats zonder dat iemand de staafjes en kegeltjes van

besluit, en de reactie op die situaties is een beweging

het oog hoeft te bedienen. Horen, voelen, proeven,

van het enige lichaam en de enige behoefte, interesse

ruiken en denken vinden gewoon plaats. Gevoelens,

en vaardigheid die de natuur ons oak voorschotelt.

gedachten en stemmingen komen en gaan. Hee

We

hebben dat lichaam, die behoefte, interesse en zijn dat lichaam, die behoefte,

zoeklicht van onze aandacht danst rand; bloed circu­

vaardigheid niet; we

leert; haar groeic; her zenuwstelsel doet zijn werk; enzo­

interesse en vaardigheid. Nogmaals, als je gaat zitten en

voorts.

geen moeite doet, brengt de beweging die je bent

Dae vindt allemaal gewoon plaats. Er is niemand die het doer.

Als bevrucht eitje in de baarmoeder hebben we niet besloten om te gaan groeien of een reis te maken door

zichzelf heel duidelijk tot uitdrukking - de dans van kloppingen,

trillingen, gedachten,

stemmingen,

behoeften, interesses, enzovoorts - maar er wordt nooit ervaren dat die beweging het bezit is van iemand.

het geboortekanaal. Buicen de baarmoeder hebben we

Sommige mensen voelen zich aangetrokken tot

niet besloten om te gaan groeien, denken, lopen of

kunst, sommige tot wetenschap, andere tot dienst­

praten. Geen 'zelf' stuurt dat allemaal aan; het vindt

verlening, tot familie, tot zaken, religie, technologie,

gewoon plaats als de dwingende stroom van de natuur.

enzovoorts. Als je grootste liefde de kunsc is, kun je

We creeren ons lichaam niet, en we creeren ook niet

niet zomaar besluiten dat je voortaan het meesc van

onze hersenen. We creeren niet de lichamelijke vaar­

wetenschap houdt.

digheden, mentale vaardigheden en het gebrek daaraan

Ieders ervaring laat zien dat alles wat we zijn, en

waaruit we bestaan. We creeren niet de ogenschijnlij­

alles war we doen, gewoon de beweging van het bestaan

ke behoeften, interesses en zorgen die elk moment

zelf is. En hier komen we bij het hoogsce inzicht dac

20

21

alle grote spirituele tradities aangeven: we bestaan niet als iets wat losstaat van de stroom der natuur, en die stroom is een ongevormde, onverklaarbare clans die zichzelf tot stand brengt.

Je zegt dat we geen vrije wil hebben.

Nee, ik zeg: wees heel voorzichtig met beschrijvingen van het bestaan; ze zitten vol verwarring en angst. Als alles onder ogen wordt gezien zoals het in feite is, als 'iets' war altijd in beweging en ongevormd is, dan is her een ondefinieerbaar gebeuren. Alles wat ooit ervaren wordt, is een ongevormde dans die zichzelf aandient. Her is de trillende, kloppende, lichtgevende gebeurtenis die dit moment is. Er is alleen maar dat.

Maar dat kan toch zeker niet? Ik bedoel ik heb besloten hierheen te komen en deze vragen te stellen, en jij hebt besloten ze te beantwoorden zoa/s je nu doet. Dat is vrije wil.

Ja, maar het besluit dat je ogenschijnlijk gemaakt hebt, komt voort uit een interesse in spiritueel onderzoek, uit de ogenschijnlijke interesse en behoefte en het ogenschijnlijke inzicht dat je nu op dit moment bent.

Je hebt niet op een bepaald punt in je reven besloten om die interesse en behoefte en dat inzicht te zijn; dat gebeurt gewoon als een beweging van de natuur.

Iemand anders is aan her surfen of bezig met een studie internationaal bankieren, terwijl jij hier bent om me

22

deze vragen te stellen. Daar kun je niets aan doen; je kunt niets anders zijn dan de uitdrukking die je op die moment bent.

Ik ben ook ge"interesseerd in spiritueel onderzoek, iets wat ik niet gecreeerd heb en niet kan negeren. Als je naar mij toe komt om dit onderwerp serieus re onder­ zoeken, voel ik me verplicht je vragen te beantwoorden.

Ik besluit niet wat mijn antwoord zal zijn. Ik kan maar op een manier reageren, en die reactie is war de natuur op dit moment aanreikt. Ik ·kan er niet zomaar voor kiezen om iets anders te zijn.

Dus voor jou gaat het automatisch; alles gaat automatiseh.

Ja. Je zou oak kunnen zeggen dat het spontaan gaat, organisch.

Zoals de rimpelingen, borrelingen en golven van een oceaan geen losstaande objecten zijn die hun eigen leven aansturen - ze vormen slechts een beweging - zo zijn de dingen in het universum geen afzonderlijke objecten die hun eigen leven aansturen. Die vormen ook een beweging.

Alle vormen zijn beweging. Vorm, of 'dingheid', is een illusie, en er bestaat geen ander geneesmiddel tegen die illusie dan zien dat hij onwerkelijk is.

Zoals een rouw een slang kan lijken als hij niet goed gezien wordt, of een luchtspiegeling water kan lijken te zijn, zo kan de volkomen ongevormde, onverklaar­ bare clans van die moment een wereld vol mensen lijken te zijn. Maar dat is een schijngestalte.

23

En je zegt dat dat verlichting is.

Ja, dat beseffen wordt verlichting genoemd, maar het is besef hebben van een gebeuren dat op geen enkele manier gedefinieerd kan worden. Die gebeuren kan niet naar waarheid beschreven worden, zelfs niet door iemand die verlicht aan hec worden is.

Er is alleen maar de ongevormde, lichcgevende, pul­ serende dans die dit moment is. Op magische wijze lijkt het van alles te zijn, maar dat zijn schijngestalten.

Ze zijn geen van alien een stabiele vorm: er is alleen maar voortdurende beweging, en die kan onmogelijk verklaard worden.

Het is een zuiver weten.

Nee, dat is ook weer een fantasie.

Maar wat weet dat?

Niecs. 'Weten' is een etiket zonder becekenis.

Sta hier eens bij scil: een pasgeboren baby plakt geen etiketten op het bestaan - er is geen verhaallijn - geen 'kenner', geen 'kennen', en niet 'iees wae gekend wordt'.

Er is sprake van hetzelfde gebeuren dat opwarmt, afkoele, klinkt, seilvalt, oplicht, verduiseert, tintelt en trile dat ook die moment vorme, maar er passen geen etiketten op. Hee is een volkomen myscerieus gebeuren.

Als ik naar iets wijs wae hier vlakbij is, dit bijvoor­ beeld, en ik vraag je wae die is, dan geef je me een

klank, de klank 'stoel', maar die klank is niet waar ik naar WlJS. Als ik een pasgeboren baby vraag wat dit is, zal die baby niet 'stoel' zeggen. Het kind heeft geen klank of symbool ter beschikking voor wat dan ook. Er is slechts sprake van een mysterieus gebeuren zonder etiketten.

Voor het zogenaamde kind is er zelfs geen vraag; het is gewoon betekenisloos ge-blabla.

Op een bepaald moment komen er etiketten boven­ drijven als onderdeel van dit ·gebeuren, maar klanken als 'stoel' en 'kennen' en 'kind' hebben niec meer betekenis dan klanken als 'dizzlydonk' en 'wotfaroe'.

Het bestaan is een volkomen mysterieus gebeuren zoals het verschijnt, en hoeveel klanken en etiketten er in dit gebeuren ook verschijnen, het blijft een volkomen mysterieus gebeuren. Zoals het blaffen van een getrainde zeehond geen verklaring biedt voor het bestaan, zo bieden wij ook geen verklaring voor het bestaan, hoeveel klanken we ook geleerd hebben om te laten horen.

Hoe kan dit als vrijheid ervaren worden?

Ieder moment is er slechts een ongevormd, onver­ klaarbaar gebeuren dae uit zichzelf beweegt, maar mensen denken vreemd genoeg dat er sprake is

van

een 'zelf ' dat een wereld van 'dingen' kent en daarin leeft. Maar het is een absoluuc mysterieus gebeuren; het waanidee is dat hec begrepen wordt, net als hec waanidee dac er iets mis mee is.

Men is wanhopig gehecht aan het verhaal van een

Het idee dat we het beheer voeren over het bestaan

ik dat iets kent en aanstuurt wat leven genoemd wordt,

is een waanidee. Alles wat we zijn is een uitdrukkings­

en men heeft het gevoel dat men fout zit omdat het

vorm van het bestaan. We houden het bestaan niet bij

nooit is wat het 'zou moeten' zijn. Er is een algemeen

elkaar omdat we daar zo ons best voor doen; die inspan­

schuldgevoel over de gebreken en tekortkomingen die

ning is zelf een beweging van de natuur.

we bij onszelf waarnemen, en een veroordeling van alle

Het is daarom duidelijk dat we onze lichamelijke en

andere mensen omdat ze behept zouden zijn met nog

geestelijke vermogens, onze lichamen, behoeften, inte­

meer gebreken, zodat de situatie als minder erg ervaren

resses, neigingen, inzichten en beslommeringen niet

wordt.

zelf creeren; we creeren niet onze handelingen, of wat

Als gevolg daarvan voelen we ons op pijnlijke wijze

clan ook.

geroepen om onszelf en alle andere dingen te ver­ beteren, en is er sprake van een enorme hoeveelheid frustratie en verdriet over het feit dat het er nooit beter

Dat lijkt me niet heel bevrijdend, om erachter te komen dat ik in alle opzichten een slaafben.

op lijkt te warden.

Maar dat is allemaal een buitengewone fantasie.

Dat is niet wat ik zeg. Er is geen jij dat losstaat van het

Het bestaan zoals het ervaren wordt, is een volkomen

bestaan. Je wordt niet door het bestaan aangestuurd.

onverklaarbaar gebeuren dat zichzelf aandient. Daar

Alles wat je lijkt te zijn, en alles wat je lijkt te doen, is

kan niets fout aan zijn. Dat beseffen brengt een onge­

helemaal geen definieerbaar jij; het is de ongevormde,

looflijk gevoel van opluchting en rust teweeg.

onverklaarbare clans van het universum.

Je wordt op dezelfde manier tot uitdrukking

Niets faut aan? Over de hele wereld zie je hongersnood, oorlog, wreedheid. Hoe kun je nou zeggen dat daar niets faut aan is?

gebracht als de sterren aan de nachtelijke hemel tot uit­ drukking worden gebracht, of zoals ieder ander natuur­ verschijnsel tot uitdrukking wordt gebracht. Hoe kan er iets fout aan je zijn? Welke sneeuwvlok doet het

Oat zijn de nacuurlijke uitdrukkingsvormen van het

fout? Welke eekhoorn doet zijn eekhoorn-zijn fout?

bestaan. Kijk naar een hos of een oceaan, en je ziet

Welke storm neemt een fout besluit in zijn leven?

dezelfde ogenschijnlijke ontberingen en wreedheden.

Op ieder moment is alles de enig mogelijke uit­

De moeilijkheid hiermee is de vreemde aanname dat

drukking die het kan zijn. Dat zien, maakt alles nag

we op de een of andere manier buiten de beweging van

niet pijnvrij, noch laat het alles op een prettige manier

de natuur leven en dat we het beheer erover voeren.

stromen. Het ziet alleen wel gewoon onder ogen dat

27

het leven op ieder moment is wat het is, en dat het niet

Als het denken die ideeen voor het eerst hoort, kan het

persoonlijk is.

zijn dat het probeert om ze af te wijzen vanuit een irra­

Einstein wees ons erop dat we deel uitmaken van de

tionele angst. Het werpt allerlei bezwaren op, zoals de

beweging van het bestaan, en dat we net zomin verant­

bezwaren die je zonet noemde. Of het gaat zich zorgen

woordelijk zijn voor war we doen als een levenloos

maken dat het een hersenloze robot is. Als we functio­

object, zoals een steen, verantwoordelijk is voor zijn

neren volgens de wetten van de natuur, betekent dat

gedrag.

clan dat we slechts robots zijn? Het brengt angst voor

De Upanishads leggen uit dat als alles gezien wordt

determinisme en fatalisme met zich mee.

als een beweging van de Heer, van her grote Zelf -de

We koesteren de fantasie dat we vast zullen komen

grote dans van het bestaan-dat 'jij' dan bevrijd wordt.

te zitten in een vaste, mechanische wijze van doen,

Er bestaat geen jij los van de dans.

zonder hoop op een verbecering van onze situatie, en

De Boeddha gaf aan: "w:tt t is, is ongevormd; beschrij­

dat we uiteindelijk alleen nog maar zullen zitten en

vingen zijn niet van toepassing, en dat bese.lfen maakt een eind aan ieder geloofin verhalen over 'ik' en 'mijn: mijn bestaan, mijn toedoen. " De Bijbel laat God, de grote Geest, verklaren: '1k ben het ik ben (het basisgebeuren, de benheid, de isheid). lk schep licht, duisternis, vrede en het kwaad,· ik doe dat allemaal."

denken 'Wat heeft het voor nut om nog iets te doen?'

In alle gevallen is er sprake van een ondefinieerbare

Dat is de kracht van de illusie, de irrationele angst van een ego dat de controle verliest, terwijl er al die tijd geen ego is geweest dat de controle had. Zien dac hec leven een levende stroom is, leidt niet tot een apathisch gevoel van zinloosheid. Nee, het biedt ruimte voor verwondering en verbazing over een magische voor­ stelling.

gebeurtenis, of aanwezigheid, die vele dingen lijkt te

Zien dat we de dans van de kosmos zijn, zorgt niet

zijn, maar dat is slechts schijn. De verhalen over jij en

voor wanorde, en het maakt ons ook niet onverant­

ik, over allerlei vormen, over het ene dat het andere

woordelijk. Al zou een planeet kunnen weten dat hij

beinvloedt, enzovoorts, zijn slechts fantasie.

een uitdrukkingsvorm van het universum is, dan nog

Maar als je ons ervan overtuigt dat we niet verantwoor­ delijk zijn voor wat we daen, kan dat tot chaos Leiden.

Zander verantwoordelijkheidsgevoel zouden we vreselijke dingen kunnen doen, ofhelemaal niets meer.

baan maakt deel uit van die uitdrukkingsvorm. Met

zou hij niet in staat zijn om zijn baan te verlaten; die ons is hec net zo.

Een gevoel van verantwoordelijkheid is niet iecs wat jij tot stand brengt; het is een uitdrukkingsvorm van de namur. Liefde breng je ook niet tot stand; dat is ook

28

29

een uitdrukkingsvorm van de natuur. Denken wordt niet door jou tot stand gebracht. Als het bestaan het niet aanreikte, zou het er niet zijn.

Probeer alles wat je zinvol en waardevol vindt maar eens op te geven. Probeer de behoeften, interesses en beslommeringen waar je op dit moment uit bestaat maar eens op te geven. Dat kun je niet, want je bestaat niet los van wat het bestaan je aanreikt.

Probeer maar eens helemaal niets te doen; probeer het gewoon eens. Uiteindelijk zal je iets doen. Je moet eten, slapen, naar de we gaan, de kost verdienen, met vrienden omgaan. Alles wat je bent, is die dwingende beweging. Zelfs de ingeving om te gaan zitten en uit te rusten is een spontane, dwingende handeling.

Of je de baas van een groot bedrijf lijkt te zijn, of een non die in een grot zit te mediteren, of iets anders, war dan ook, is niet heel belangrijk, want het is allemaal een volkomen onverklaarbare gebeurtenis die zichzelf tot stand brengt.

Als je niet al vreselijke dingen aan het doen bent, zal dit inzicht je niet achterlaten met een nieuwe neiging tot kwaad doen. Je zogenaamde persoonlijkheid heh jij niet gemaakt. Sommige mensen doen vreselijke dingen, maar gemiddeld genomen doen de meeste mensen dat niet. De menselijke soort heeft niet besloten dat het zo moest zijn; het is nu eenmaal zo.

Dit is niet een soort robotachtig bescaan. Je wordt niet rondgeduwd, of geprogrammeerd, door iets anders; er is alleen maar de wilde volheid van het bestaan dat zichzelf in alle vrijheid tot uitdrukking

30

brengt. Je bestaat niet als iets wat losstaat van die volheid.

In zijn vormillusies is dit gebeuren eindeloos creatief. Geen twee verschijningsvormen zijn ooit hetzelfde. leder ogenblik is uniek. Er zijn nag nooit twee identieke dingen gevonden. Niet twee sneeuw­ vlokken, niet twee bladeren, niet twee bomen, niet twee momenten.

Dit veranderende, levende gebeuren is uiteindelijk onvoorspelbaar, want het herhaalt zichzelf nooic precies. Je kunt een paar algemene voorspellingen doen, maar de details zijn altijd een verrassing. Zelfs de algemeenheden kunnen volkomen onverwacht zijn; kijk maar naar de weersvoorspellingen.

Het leven beweegt zich dus buiten iedere controle om.

Ideeen over controle zijn hier niet op van toepassing; er is alleen maar beweging. Deze stroom bezit een eigen ordening, heeft een eigen beloop. Sommige mensen noemen hec een eigen intelligentie. Een plant groeit volgens die ordening. Hij kronkelt zich verschil­ lende kanten op, maar uiteindelijk diem hij zich aan als een herkenbare plant, ook al is hij nooit precies hetzelfde als een andere.

De plane heeft geen controle nodig; hij is niet op basis van een bewust besluit bezig om zich op deze manier tot uitdrukking te brengen. Hij houdt zichzelf niet met moeite bij elkaar, noch gaat hij over de richting waarin hij beweegt. Niemand heeft het gevoel dat een

31

plant de leiding heeft over zijn eigen groeiproces; het

Jawel, als je wilt dat ik dat doe.

is een beweging van de natuur. Waarorn zou je denken dat het bij ons anders is?

Hoe is het bijJou gegaan?

Hoe is dat idee bij je opgekomen?

Er lijkt een heel leven voor nodig re zijn geweest, met bepaalde realisaties die op bepaalde rnornenten plaats­

Het gebeurt gewoon. lk zou je een levensverhaal

vonden.

kunnen vercellen dat bepaalde beslissende rnomenten

Van jongs af aan zijn er perioden geweest waarin

beschrijft, rnaar dac zou allernaal fancasie zijn; hec

alles aanvoelde als een groat gebeuren. Toen ik twintig

bestaan kent vorm noch verklaring.

was, vond ik het rnoeilijk orn·te begrijpen hoe iernand besluiten kon 'nernen', orndat die besluiten automa­

Maar je hebt wel gedachten en verhalen.

tisch voortkornen uit interesses en verrnogens die niernand van ons creeert.

Nee, niec echc; de beweging die we gedachcen en

Jaren later las ik een boek waarin gezegd werd dat

verhalen noernen vindc nag steeds plaats, maar het is

niemand ooit ervaren heeft dat hij zijn eigen leven aan­

een volkomen ondefinieerbaar gebeuren dac zichzelf

stuurde. Toen ik over die bewering nadacht, zag ik heel

gewoon aandient.

duidelijk hoewaar hij was. Watwe licharnen, behoeften,

Als kind begrijp je nergens iecs van; het bestaan is dan een onverklaarbaar zoemen en tintelen. Dat is het

interesses, neigingen en handelingen noemen, vinden gewoon plaats als beweging van de natuur.

nog steeds. Het maakt niet uit hoeveel vormen er lijken

Aanvankelijk hing hier een gevoel van angst en ver­

te bescaan, of hoeveel geluiden er lijken te ontstaan en

warring ornheen, want het leek alsof 'ik' de controle

weer te vervagen; dat is allemaal de onverklaarbare,

aan het verliezen was; het verhaal dat ik de controle

ongevormde clans die zichzelf aandient.

had, werd bedreigd, rnaar toen het steeds duidelijker werd dat alles vanzelf gebeurt, verdwenen de angst en

Dat helpt me niet om dit te begrijpen.

de verwarring.

Er vale niets te begrijpen.

absoluut ondefinieerbaar is. Vorrnen identificeren

Maar kun je dan iets meer zeggen over het proces van ontwaken?

is bezig te veranderen. De verhalen die vorrn beschrij­

Nog weer later werd het duidelijk dat het bestaan verklaart niets, want het bescaan heeft geen vorrn; alles

32

ven kunnen nooit de waarheid vertellen. Zelfs verhalen

33

over een ik dat opgroeit, een boek leest en inzichten

dat er alleen maar een ondefinieerbaar, levend gebeuren

heefc, kan niet waar zijn.

bezig is zichzelf tot stand te brengen. Als je gaat zitten

We zijn zo gefascineerd door de verschijningsvorm

en geen moeite doet om wat dan ook te doen, brengt

van het bestaan; we zijn zo gehecht aan hoe het eruitziet

de basisnatuur van het leven zichzelf duidelijk tot uit­

en klinkt, maar het bestaan kan niet als iecs specifieks

drukking. Dat is de meest diepgaande meditatie van

gezien, gevoeld of gehoord worden.

iedere spiricuele traditie.

Wat het nu op die moment ook lijkt te zijn, is al op

Sommige mensen zeggen dat het een oefening is,

weg naar een andere verschijningsvorm. Gevoelens zijn

maar vele anderen betogen dat het geen oefening is,

bezig te veranderen, stemmingen zijn bezig te verande­

omdat je niets doet. In de advaita-gemeenschap scaat het

ren, gedachten zijn aan het veranderen, hoe dingen

bekend als satsang-, dat betekenc 'verbinding met zijn'.

eruitzien en klinken is aan het veranderen, lichamen

Dae betekent niet dat we de hele tijd niets moeten

zijn aan het veranderen, activiteiten zijn aan het veran­

gaan zitten doen, maar alleen als we werkelijk niets aan

deren - steden, landen, planeten, sterrenstelsels - dat

het doen zijn, wordt het duidelijk dat alles zich vanzelf

is allemaal vanzelf bezig te veranderen.

aandient.

Het is een onverklaarbare, levende dans zonder

Alle grote spirituele stromingen verwijzen uit!!inde­

vorm. Niemand brengt die teweeg, en niemand kan

lijk hiernaar, ongeacht wat ze verder nog te bieden

hem stoppen.

hebben. Het maakt niet uit of het meditatie wordt genoemd, of satsang, niet-doen, zuiver gewaarzijn, scil

Hoe zit het met spirituele oefeningen om te ontwaken?

gebed, geloof, de lijkhouding, gewoon zitten, rusten in het moment, enzovoorts. In alle gevallen word je uit­

De meeste zogenaamde spirituele oefeningen zijn een

genodigd om geen enkele moeite te doen, en clan kan

poging om iets te oncwikkelen en concrole uit te oefenen. Ze zijn gebaseerd op de fancasie dat jij de

het leven het magische gebeuren blijken te zijn dat hec

leiding hebe over het bestaan.

in feite is.

Het geloof in vorm en persoonlijk doenerschap kan

Die oefeningen kunnen niet voorbij hec verhaal

dan vervagen, en het levende, ondefinieerbare gebeuren

komen dat jij de concrole hebt, want ze vormen het

dat alles is wordt zichtbaar. In bepaalde tradities zeggen

verhaal dat jij de controle hebt, de overtuiging dat je

ze dat alleen God of Atman bestaat, maar dat zijn

iets teweeg gaat brengen door die oefeningen te doen.

gewoon etiketten voor de onverklaarbare levendigheid

Die overcuiging passeren kan alleen plaacsvinden

die het bestaan is. Noem het zoals je wilt; dat maakt

door te beseffen wat er in feice gebeurt, door ce beseffen

34

ook deel uit van de dans.

35

Er zijn stromingen die zeggen dat het dertig jaar oefenen kost om dit te beseffen, en andere die je er onmiddellijk toe uitnodigen, maar dit hebben ze allemaal gemeen. Of dat besef zich na dertig jaar oefenen lijkt aan te dienen, of dat het zich lijkt aan te dienen terwijl je er iemand over hoort praten, of dat her zich heel toevallig lijkt aan te dienen, maakt eigenlijk niet uit. In alle gevallen gaat het om het besef dat alles ongevormd en ondefinieerbaar is, en dat het zich gewoon aandient.

Als dat besef zich voordoet, wordt oak gezien dat alle beschrijvingen en verhalen onjuist zijn. Dertig jaar oefenen wordt clan gezien als een fantasie. Ontwikke­ lingsfasen warden gezien als een fantasie. Verlichting wordt gezien als een fantasie. De beschrijvingen kloppen niet. Er is nooit iemand geweest die iets deed of ergens kwam. Op ieder zogenaamd moment is er alleen maar sprake van een volkomen ongevormd, onverklaarbaar gebeuren.

Maar de illusie van een ego dat zijn eigen leven aanstuurt, is zo wijdverspreid dat de behoefte aan controle bijna overal aanwezig is. Zelfs in spirituele kringen wordt algemeen aangenomen dar het onder­ richt moet gaan over ergens controle over krijgen.

Meestal wordt er gepoogd volmaakte gezondheid, volmaakte rust, volmaakte liefde, volmaakre concen­ tratie, volmaakt inzicht, enzovoorts te creeren en onder controle re houden, op basis van een of andere ge'idea­ liseerde fantasie. Maar het essentiele punt wordt daarmee gemist.

En dat is?

Dat besef. Zoals Alan Watts placht te zeggen: "Her is niet zo dat jij de wereld in bent gekomen; je bent eruitgekomen, zoals een bloem uit een plant komt. Je bent iets war het hele universum aan het doen is."

Maarjij hebt gemediteerd sindsje veertiende. Die inspan­ ning zal dan toch wel geleid hebben tot het inzicht dat je nu hebt?

Met alle respect, die uitspraak slaat nergens op. Als je zegt dat het ene her andere veroorzaakt, zeg je in feite dat alleen de beweging van het universum bestaat. Dar is war her verhaal over oorzaak en gevolg uiteindelijk beweert.

Als we zeggen dat meditatie dit inzicht heeft veroor­ zaakt, clan moet je je afvragen wat het medireren dan veroorzaakt heeft. We zouden kunnen zeggen dat het g�baseerd was op de persoonlijkheid, de vermogens en de behoefte die ik hen. Maar wat heeft die dingen ver­ oorzaakt? We zouden kunnen zeggen dat mijn geneti­ sche make-up er iets mee re maken had, net als mijn opvoeding.

Maar wat was de oorzaak van die dingen? Dan moeten we mijn ouders erbij betrekken, hun genen, hun opvoeding- mijn grootouders, overgrootouders, enzovoorts - helemaal terug tot de hele geschiedenis van de menselijke soort.

Echter, alles wat zich voordoet in de kosmos onder-

37

steunc de menselijke soort, dus moeten we ook naar de

terugbracht naar de stal toen hij besefte dat alles de

keten van oorzaak en gevolg kijken. Mensen leven op

beweging der natuur is. Iemand anders had seks in een

deze planeet met behulp van zuurstof, vocht, warmte

bordeel. Weer een ander was ziek en gaf bloed op toen

en licht. Die omscandigheden zijn er vanwege hec feic

het besef zich spontaan voordeed.

dat het sterrenstelsel beweegt, en het sterrenstelsel

Een jong meisje in Japan lag op sterven en werd zich

bescaat omdat hec hele universum zich voegt zoals het

bewust van de mysterieuze beweging die alles is. Een

dat doet.

jongen in India had gewoon niet langer het gevoel

Door ce kijken naar de hele beweging van oorzaak

dat hij een bepaalde persoon was, en zag vanaf dat

en gevolg, zien we het volledige gebeuren van het

moment dat het bestaan een volkomen onverklaarbaar

universum, tot er geen oorzaken meer te vinden zijn

gebeuren is.

omdat er niets meer te zien valt.

In boeddhistische geschriften staat opgetekend dat

Als je werkelijk gelooft in de keten van oorzaak en

veel mensen zijn ontwaakt terwijl ze gewoon naar de

gevolg, kun je onmogelijk geloven dat er sprake is van

lezingen van Boeddha zaten te luisteren. Advaita­

een afzonderlijk zelf dat iets teweegbrengt. Ieder atoom

cradities staan vol met vergelijkbare verhalen over

van je wezen - alles wat je lijkt te denken, zeggen en

andere leraren.

doen - is een uitdrukkingsvorm van die keten.

Die zogenaamde verlichting heeft zich in bijna iedere situatie aangediend die je maar kunt bedenken,

'Wat ik wilde aangeven is dat mensen spirituele oefeningen

en toch is er geen specifieke benadering, geen mechode

doen en verlicht worden.

en geen techniek die hem gegarandeerd teweegbrengc.

Ik zeg niec dat je geen spirituele oefeningen rnoet

Ja, dac lijkt zo, maar dat heeft duidelijk niets te maken

doen, en ik zeg ook niet dat je ze wel moet doen. Ik zeg

met die oefeningen, want van de honderdduizenden

dat je je daar niet mee bezig hoeft te houden, want alles

mensen die die oefeningen gedurende de afgelopen

is een beweging van de natuur. Daar is jouw manier

eeuwen hebben gedaan, is slechts een relacief gering

van leven bij inbegrepen, net als welk zogenaamd

aantal ontwaakc.

ontwaken dan ook.

Daar komt nog bij dat mensen die geen spirituele

Alles wat iemand ooit kan doen is het lichaam, de

oefeningen doen, ook ontwaken. Einstein was een

behoefte, neiging, interesse en handeling te zijn die de

goed voorbeeld; Spinoza ook. Ze zagen alleen maar

natuur op ieder moment aandient.

hun wetenschappelijke observaties onder ogen.

Ik heb gehoord van iemand die gewoon koeien

Kan iemand verlicht zijn?

39

In feite kan niemand verlicht zijn. Het zogenaamde

king brengt, of hebben we eindeloos kritiek op de

ontwaken is het inzicht dat alles absoluut ondefinieer­

schepping der nacuur? 'Moet je hem eens zien - wat een

baar is; zelfs de beschrijving van iemand die verlicht

idioot! En zij dan; ze ziec er niet uit - ze is te oud voor

raakt kan niet waar zijn. Gefixeerd zijn op verhalen

zulke kleding!'

over verlichting laat je het wonder mislopen van het volle levensgebeuren.

Thuis doen we hetzelfde als we in de badkamer­ spiegel kijken en denken 'Wat is er met me aan de

Als we in een bos lopen, kijken we vol bewondering

hand? Zo hoor ik niet te zijn. Ik hoar anders te zijn'.

naar de veelzijdigheid en de structuur van het universum

Misschien zouden we wel verlicht willen zijn, of willen

zoals het zichzelf op dat moment tot uicdrukking

dat iedereen verlicht was, vanuit het idee dat alles dan

brengt. leder aspect ervan is een wonderbaarlijke uic­

veel becer zou worden.

drukking van hec universum - iedere boom, bloem,

Maar de verlichting waar in de grate spiricuele

grasspriet, vogel en vlinder. We hebben niet het gevoel

tradities over gesproken wordt, is geen beweging naar

dat een van die dingen een fout van de natuur is.

We lopen niet naar knoestige bomen toe om cegen

een beter bestaan. Nee, hec is hec besef dac alles op ieder moment precies zo moet zijn als het is. Alles is al

hen te zeggen dat ze net als de hoge, rechte bomen

zuiver en compleec als uicdrukkingsvorm van het

zouden moeten zijn. We zeggen niet tegen ze dat ze

universum.

niet genoeg hun best doen, of dat ze niet goed genoeg zijn, of dat ze niet genoeg oefenen. We zeggen niet

Verlichting kan de wereld dus niet redden?

tegen ze dat ze de verkeerde kant op zijn gegaan, of dat ze iecs anders zouden moeten zijn. Dat zou belachelijk

Redden waarvan? Ieder ogenschijnlijk ding beweegt

ZlJn.

volgens zijn w�e aard. Geen enkel aspect van het

Nee, de manifescaties van de natuur warden geap­

bestaan doec het fout, net zomin als een regendruppel

precieerd. Men bewondert ze en geniet ervan. Men

het fout doet. Al is hij soms onaangenaam, dat betekent

heeft het gevoel dat ieder ogenschijnlijk ding een

nag niet dac er iets mis mee is.

beweging van het geheel is dat zijn eigen rol speelt in het groocse gebeuren dat we het bescaan noemen.

Het bestaan doet het prima; in feite doet het ons.

Dat besef doet de eigendunk en arrogantie oplossen

Maar ga eens naar de supermarkt en kijk of je ver­

die we meestal centoonspreiden. Niemand kan zijn

wondering en genot kunt vinden in de rij mensen bij

gedrag aan zichzelf toeschrijven of zichzelf er de schuld

de kassa. Kijken we in die situatie met bewondering

van geven. Voor her gedrag van iemand anders geldt

naar de manier waarop de natuur zichzelf tot uicdruk-

hetzelfde.

41

Alles moet functioneren zoals het functioneert. Je

het moeilijk zal hebben als hij een zwaan probeert te

moet het lichaam zijn, de behoefte, interesse, neiging

ZlJn. Spiricueel onderricht moedigt ons aan om waarde­

en handeling die zichzelf op dit moment aandient, en alles wat het nu lijkt te zijn, is alweer op weg naar een andere uitdrukkingsvorm.

Het is een fantasie om te denken dat wat je bent te danken is aan wat

jij daarvoor hebt gedaan. Jij doet

daar niets voor; de natuur is de bron van alle ogen­ schijnlijke vermogens, interesses en handelingen.

Denken dat er een jij is die het verdient om geprezen te worden of de schuld te krijgen, is net zoiets als denken dat een bloem geprezen moet worden voor of de schuld moet krijgen van de manier waarop hij eruitziet en hoe hij zich gedraagt.

Je kunt je niet vergissen in het leven van het leven, want wat je ook lijkt te denken, zeggen en doen, is gewoon de onverklaarbare clans van het bestaan.

Maar we moeten we/ goed nadenken over het !even voordat

ring te hebben voor de verbazingwekkend unieke en wonderlijke uitdrukkingsvorm die ieder van ons is. Ik probeer niet van eenden zwanen te maken. Er is niets mis met eenden. Er is nergens iets mis mee.

Dus als een giftige slang me probeert te bijten, moet ik niets doen, want dat is de natuurlijke uitdrukkingsvorm van het bestaan, en daar is niets mis mee.

Dat is niet wat ik zei. Ook al is er niets mis met hun uitdrukkingsvorm,

bepaalde slangen, en bepaalde

mensen, worden van nature als gevaarlijk beschouwd, en op gevaar reageren we automatisch.

De natuur brengt alle omstandigheden en alle reacties op die omstandigheden tot uitdrukking; het is een beweging. Zelfs als je je natuurlijke reacties

we besluiten nemen.

probeert te onderdrukken, zullen ze uiteindelijk toch

Logische denkers denken zo. lntu1tieve denkers niet.

van staat.

'Ulat wil je daarmee zeggen?

doorbreken, want we bestaan niet als iets wat daar los

Ok!, maar nu ik dit allemaal gehoord heb, weet ik nog steeds niet hoe ik mijn !even moet Leven.

Geen twee uitdrukkingsvormen zijn ooit hetzelfde.

We kunnen geen kopie van iemand anders worden.

Ja, de meesten

van

ons willen dat iemand ons vertelt

Zoals gezegd wordt in het oude kinderverhaal: een

hoe we moeten leven, maar niemand kan ons vertellen

zwaan zal zich lelijk en niet op zijn plaats voelen als hij

hoe we horen te zijn of te doen. Ieder van ons is een

probeert een eend te zijn. Het is ook waar dat een eend

42

unieke uitdrukkingsvorm.

43

Mensen gaan naar spirituele leraren in de hoop daar

ongevormde, levende gebeuren dat her leven in werke足

iets te vinden dat hun leven onafgebroken prettig

lijkheid is opnieuw onder ogen te zien, evenals het

maakt; ze willen controle. Ze stellen allerlei vragen,

gevoel van magie en welbevinden dat er eigen aan is.

maar eigenlijk gaat her maar om een basisvraag: 'Hoe

Je kunt vele vormen van onderricht onderzoeken,

kan ik genoeg inzicht en controle krijgen om me nooit

zowel oosterse als westerse, maar jouw specifieke

meer verward, angstig, verdrietig, ongemakkelijk,

manier van leven is en blijft uniek. Net als iedere

enzovoorts te voelen?'

andere uitdrukkingsvorm van de natuur kom je nooic

Het antwoord daarop is: 'Dar kun je niet.'

De grote spirituele stromingen bieden geen ont足

precies overeen met een andere uicdrukkingsvorm.

Je hoeft er niet achter te komen wat je volgende stap

snapping aan de uitdrukkingsvormen van het leven.

moet zijn; je hoeft je geen wrgen te maken over de

Ze bieden de mogelijkheid om bepaalde misverstanden

vraag of je het wel of niet gesnapt hebe. De eerstvol足

weg te nemen, maar niet door er conrrole over te

gende prioriteit, de eerstvolgende behoefte, interesse

krijgen; wel door bepaalde feiten onder ogen te zien,

en zorg die je bent, komt uit zichzelf op; dat is altijd

zoals het feit dat ieder ogenschijnlijk ding bezig is te

zo geweest. Als kind van vier was het hoe her was; toen

veranderen.

je tien was, was het anders; als tiener was her weer

Door onder ogen te zien wat er op een bepaald moment werkelijk gebeurt, kunnen onrealistische ideeen

anders. Op die moment is het hoe her is, en is her auto足 marisch op weg naar een andere uitdrukkingsvorm.

en verwachtingen verdwijnen, evenals de ellende die

Af en toe kan her vaag en onzeker lijken, maar ook

ermee gepaard gaat. Her onterechte geloof in ideeen over

dar is de natuurlijke uitdrukkingsvorm van het bestaan.

vorm en persoonlijk doenerschap kan ten einde komen,

Er kan geen specifiek jij gevonden worden: er is

samen met de misverstanden, angsten en frustraties die

slechts her lichaam, de behoefte, de interesse, de

met dat geloof gepaard gaan.

neiging en de handeling die de natuur op die moment

Het leven is gevuld met een eigen gevoel van welzijn,

aandient, en die is alweer op weg naar iets anders. V66r

een natuurlijke rijkdom en volheid. Als kind hoefde je

het middageren was het iemand die behoefte had aan

geen pogingen te doen om jezelf gelukkig te maken:

eten; na her middageten is her weer anders. V66r her

het leven was een magisch gebeuren, ook al was her

naar bed gaan is het iemand die behoefte heefr aan

soms moeilijk en onaangenaam. Je was gericht op de

slaap; 's morgens is het weer anders.

volheid van her gebeuren en niet heel erg gehecht aan ideeen over vorm en controle.

Spiritueel onderricht nodigt je uit om het grootse,

44

Misschien client zich een belangrijke kwestie aan, en dienen de reacties op die kwestie zich eveneens aan.

Dat kan op verschillende manieren voor een ogen-

45

schijnlijk lange periode ronddansen, maar uiteindelijk zal het overgaan in een radicaal andere uitdrukkings­ vorm. Alleen die ongevormde clans bestaat maar.

Als we dat beseffen, krijgen we steeds meer vertrou­

Overdenkingen I

wen in de beweging die we zijn, gaan we ons verwon­ deren over de magische verschijning van alle dingen, en voelen we ons rijk in de volle en vitale uitdruk.kings­ vorm van het moment. En er komt een geweldig gevoel van rust over ons, omdat we onszelf niet meer bij elkaar hoeven te houden. Alles wat we op een bepaald moment lijken te denken, zeggen en doen, diem zich automatisch aan.

Zoals Jiddu Krishnamurci vaak zei: "Volmaaktheid is die beweging. Daar wordc ons nooit iets over verteld, dac het een beweging is."

D

�

e visie die ik ier naar voren breng is ni e� de enig . . mogelijke vme op het bescaan, en hiJ. is alleen

belangrijk voor hen die er iets mee hebben; buiten dac is hij van geen enkel belang.

Hee samenkomen van mensen rond een bepaalde visie heeft niet meer betekenis of belang dan rood­

Probeerje iedereen zover te krijgen dat ze dit snappen?

borstjes die samenkomen met roodborscjes, of kraaien

Helemaal niet. Slechts een bepaald percentage van de

lucht, is het het onverklaarbare spel van het bestaan dat

menselijke bevolking zal zich hiervoor interesseren.

Anderen hebben een andere uitdrukkingsvorm. Daar kan niemand iets aan doen, want er is niemand die iets

doet; dat is ook nooit

zo

geweest.

met kraaien. Net als wolken die samenkomen in de doet wat het doet. ***

De meeste mensen hebben moeite met het idee dat iemand als Hitler een volkomen nacuurlijke uitdruk­ kingsvorm van het bestaan is.

We accepteren het feit dat haaien en tijgers mensen normaal niet aanvallen, maar dat sommige dat wel doen. Ze zijn niet de norm, maar vormen wel een wrange en onontkoombare werkelijkheid. Toch vinden

47

***

we her moeilijk om onder ogen te zien dat mensen ook zo'n uitdrukkingsvorm zijn.

Heiligen en zondaars zijn beiden waardevolle uit­ drukkingsvormen van het bestaan, net als jonge poesjes en schorpioenen. Het is een op misverstanden geba­ seerde vorm van arrogantie die de ene soort veroordeelt en de andere niet; beide moeten zijn wat ze zijn.

De ene soort kan zachtaardig en passief blijken, terwijl de andere gemeen en agressief is; daarin zijn ze verschillend. Maar beide zijn gewoon ondefinieerbare uitdrukkingsvormen van het bestaan; daarin verschil­ len �e niet van elkaar. ***

Dit zou een deterministische leer zijn als we zouden bestaan als iets wat losstaat van de beweging van het universum, iets wat er door aangestuurd wordt. Maar we staan er niet los van; we zijn die beweging.

Oat is wat er bedoeld wordt als de traditie spreekt

De ideeen die hier aangereikt worden kunnen vreemd lijken, maar tot anderen die een vergelijkbare visie hebben geuit behoren onder meer Albert Einstein, Simone Weil, Nietzsche, Spinoza, Emerson, Thoreau, Goethe, Hafiz, Schopenhauer, Maarten Luther, Theresa van

Avila, Juliana

van

Norwich, Sint Augustinus,

Thomas Hobbes, David Hume, Alan Watts, Immanuel Kant, Voltaire, David Bohrn, de zenmeesters, soefi­ meesters, advaita-wijzen en de verlichte leraren van de Upanishads. ***

Mensen willen ontwaken om zo hun wereldse leven gemakkelijker te maken. Wat duidelijk gemaakt wordt, is dat er niets getransformeerd hoeft te warden; ieder ogenschijnlijk ding stroomt op ieder ogenschijnlijk moment al volgens zijn ware natuur.

over her bereiken van het onbepaalde. Het mysterieuze gebeuren van het leven wordt nergens door bepaald, want het is een onverklaarbare, vormloze dynamiek die zichzelf in alle vrijheid tot uitdrukking brengt. Voor niets anders bestaat enig bewijs.

Dat waarvan we geloven dat het ons geconditioneer­ de, persoonlijke gedrag is, is in werkelijkheid de onver­ klaarbare heelheid van het bestaan die zichzelf in alle vrijheid tot uitdrukking brengt. Dat beseffen is wat er bedoeld wordt met 'het bereiken van het onbepaalde'.

***

Iedere poging tot aanpassing aan een gegeneraliseerde gedragsstandaard is een vorm van lijden. Algemene standaarden voor mensen zijn strijdig met het feit dat de namur voortdurend unieke uitdrukkingsvormen voortbrengt die nooit volledig hetzelfde zijn als welke andere uitdrukkingsvorm clan ook.

De poging om de unieke manifestatie die je bent te

49

ontkennen, betekent dat je zult lijden. Je moet zijn wat

dat ook gebeuren; we zijn een gebeuren zonder enige

je bent op ieder gegeven moment, en wat het op dit

specifieke vorm.

moment ook lijkt te zijn, het is onvermijdelijk alweer op weg naar een andere uitdrukkingsvorm.

Spiritueel ontwaken is de opening tot wat werkelijk is, het mysterie ervan, dat verschijnt als dit of dat en altijd in beweging is, verschuift en nooit iets specifieks is.

***

Vrijheid is die ondefinieerbare vitaliteit zijn, zonder de belasting of moeite die het kost om meer dan dat te

De geestelijke pijn van het leven wordt veroorzaakt

moeten zijn. Dat maakt geen eind aan de pijn en de

door het idee dat we iets zijn wat losstaat van de

moeilijkheden van het leven; het maakt gewoon een

beweging van het bestaan, een 'ik' dat de gedachten,

eind aan de misvatting dat h.ier iets van begrepen of

gevoelens, interesses, neigingen en handelingen bezit

aangestuurd wordt.

en aanstuurt.

De karmische keten van persoonlijke verantwoor­

***

delijkheid is gebaseerd op dat concept, en draagt de last met zich mee van schuldgevoel of trots iets bereikt te

De verschillende

vormen die zich in het leven

hebben. Beseffen dat we een beweging van het grootse

aandienen, kunnen niet de werkelijkheid zijn, want ze

gebeuren van het bestaan zijn, maakt ons los van het

veranderen allemaal; het zijn niet meer dan schijn­

karmische wiel van de persoonlijke verantwoordelijk­

gestalten. Als we naar een walk kijken, en die neemt

heid.

de vorm van een persoon, een huis of een berg aan, clan maakt het niet uit hoe hij eruitziet: we weten altijd dat ***

het een walk is. De schijn van vorm is niet de werke­ lijkheid; de ongevormde wolk is dat wel.

Voor degenen die er ge'interesseerd in zijn, is het

Dat geldt voor alles: lichamen, objecten, gewaarwor­

mogelijk om te beseffen dat we een beweging van het

dingen, stemmingen, activiteiten, geestestoestanden,

bestaan zijn, dezelfde beweging die verschijnt als de

relaties, enzovoorts. Alle ogenschijnlijke dingen veran­

sterren

deren, stromen. Het zijn voorbijgaande verschijnings­

aan

de nachtelijke hemel of de migratievluch­

ten van wilde vogels.

We verschijnen nu zoals we verschijnen, maar we kunnen net zo gemakkelijk verschijnen als een stofje of een druppel vocht, en op een gegeven moment zal

50

vormen van een groats, ongevormd en onverklaarbaar gebeuren - een enorme wolk, een gebeurtenis, een aan­ wezigheid - noem het maar wat je wilt.

Op dezelfde manier als de verschijningsvormen van

51

een wolk volgens hun natuur bewegen, zo bewegen alle

kingswijze is, en hoeveel gecondicioneerd en vervormd

verschijningsvormen volgens de natuur van het bestaan

is door een slechce opvoeding of slecht onderwijs.

We zien die onverklaarbare, ongevormde stroom aan

We nemen zelden in overweging dat een slechte

voor een verzameling dingen, en de onpersoonlijke

opvoeding en maatschappelijke invloeden net zo goed

dans ervan voor iets wat door mensen is bereikt.

'natuurlijke' uitdrukkingswijzen van het bestaan zijn.

De bekwaamheden van een ouder, of het gebrek

***

daaraan, zijn evenzeer een uitdrukking van de nacuur als alle andere dingen; hetzelfde geldt voor iedere ogen­

Spiritueel ontwaken kan geen ideale samenleving creeren, wane het gaat om het besef dat niets

van

schijnlijke persoon en handeling in de maatschappij.

wat we doen

Er bestaat geen nature versus nurture. Zoals de

autonoom gebeurt; onze ogenschijnlijke persoonlijke

ogenschijnlijk afzonderlijke vormen van een oceaan -

handelingen zijn de onpersoonlijke beweging van het

de getijden, stromingen, borrelingen, rimpelingen en

bestaan. Alles is op ieder ogenschijnlijk moment reeds de

golven - in feite een beweging vormen, zo is dat ook

volledige en zuivere uitdrukkingsvorm van de natuur.

het geval bij ieder ding dat lijkt te bestaan.

Alles wat we gedaan lijken te hebben, nu doen, en ooic zullen doen, is een beweging van de kosmos. We

***

zijn dat onverklaarbare gebeuren dat zichzelf spontaan tot uitdrukking brengc.

Het leven beweegt zich niet in een bepaalde richcing.

Oat besef is de vrijheid waar de grote spirituele stro­

Omdat het altijd hier en nu is, heeft het gewoon geen

mingen naar verwijzen. Het is niet de vrijheid om

vorm en wordt het nooit anders dan wat het al is:

onszelf en de wereld samen te laten vallen met een

ongevormd. Ideeen over evolutie, richting en vooruit­

fantasie over volmaaktheid.

gang zijn fan!asieen.

Verhalen over evolutie, richting en vooruitgang zijn

***

van toepassing op de vluchtige vormverschijnselen, maar vorm is een zinsbegoocheling. Iedere idencifi­

Men denkc vaak in termen van 'nature versus nurture', alsof de beweging van het bestaan op de een of andere manier verdeeld is in verschillende onderdelen die elkaar be"invloeden. Velen van ons vragen zich af hoeveel van wat we zijn onze 'natuurlijke' uitdruk-

52

ceerbare vorm, ieder identifi.ceerbaar 'ding' dat nu lijkt ·

te bestaan, is altijd in een staat van verandering en zal op een bepaald moment verdwijnen. Er bestaat alleen maar onverklaarbare on-vorm; het verandert niet in iets anders.

53

***

Aan de hand van zijn vormillusies manifesteert het

Vraag drie vrienden om met je om de tafel te gaan

twee identieke dingen vinden: geen twee sneeuwvlok­

zitten. Zet een kopje en een glas op tafel. Zet het kopje

ken, geen twee bomen, geen twee bladeren, geen twee

het dichtst bij je en zet het glas achter het kopje.

levende wezens die identiek zijn.

bestaan zich constant op unieke wijze. Je kunt geen

Zeg nu tegen je vrienden dat je ze de waarheid gaat

Er zijn niet twee mensen met dezelfde gevoeligheid.

vertellen over wat er op de tafel gebeurt: 'Het kopje staat

, Ze kunnen allebei nadenken over het feit dat het

voor het glas. '

beklimmen van de Mount Everest heel goed kan leiden

'Fout,' zegt de vriend tegenover je. 'Het glas staat voor het kopje.'

tot de dood, maar de een kan daar bang van warden, terwijl de ander het spannend en uitdagend vindt.

'Fout,' zegt de vriend rechts van je. 'Het kopje staat links van het glas. '

Mijn manifestatie kan niet die van jou zijn. Jij moet je manifesteren op de manier waarop het leven jou

'Fout,' zegt de vriend links van je. 'Het kopje staat rechts van het glas. '

manifesteert; je bent een unieke uitdrukking van de natuur. Je kunt niets anders warden dan wat je natuur­

Jullie zitten allemaal fout. Het leven heeft meerdere

lijke uitdrukking nu is, en ieder ogenschijnlijk ogenblik

kanten en kan niet echt beschreven warden, want

ben je dat al.

beschrijvingen belichten altijd maar een kant.

Je kunt je manifestatie alleen maar respecteren en aanmoedigen. Niemand kan ooit zeggen wat het in feite is, en niemand kan je vertellen wat het zou moeten

Daar komt nog bij dat er uiteindelijk geen enkele vorm te beschrijven valt; alles verandert voorcdurend.

De essentiele aard van alle dingen is dat ze ongevormd

ZIJll.

blijven. Zelfs het gevoel dat je bestaat verdwijnt iedere

Zeggen dat de ene persoon het goed doet en de

nacht, en lijkt vervolgens weer tevoorschijn te komen.

andere fout, is net zoiets als zeggen dat een sneeuwvlok

Vormbeschrijvingen kloppen uiteindelijk nooit. De

het goed doet, terwijl een andere het fout doet. Dat

waarheid van het bestaansgebeuren kan op geen enkele

slaat nergens op.

manier verklaard warden.

Weten dat dat zo is, is geen gedachte: het is het afsterven van je gehechtheid aan het denken, het einde van je geloof in beschrijvingen. ***

54

55

Tao'istische echo's

G

ezien vanuit het kernfeit dat alles verandert, versmelten alle dingen tot een naadloze stroom.

Als aanwezigheid zonder bepaalde vorm is het niet iets specifieks. Alle verschijnselen zijn er onderdelen van; het zijn uitdrukkingen van zijn energie, zijn aard.

De enige effectieve remedie tegen lijden is je bewust zijn van de ongevormde aard van alle dingen.

Geluk en verdriet komen en gaan zonder acht te slaan op onze wensen. We kunnen ons niet vastklampen aan het ene en het andere vermijden. De ene keer zijn we dapper, de andere keer angstig; de ene keer zijn we helder, de andere keer verward; de ene keer zijn we gelukkig, de andere keer verdrietig; we zitten nooit op slechts een weg.

De weg die het leven gaat, zit in ons geworteld; het is geen weg die je kunt wijzen; het is niet iets waar je van af kunt wijken. Je verteert niet bewust het voedsel dat

57

je eet, en je laat je adem niet komen en gaan. Je laat je bloed niet stromen, kiest je interesses niet uit en creeerr je inzichten niec. Dingen gebeuren uit zichzel(

Overdenkingen II

W

e reageren automatisch juist op iedere situatie, want we kunnen slechts op een manier reageren:

met de reactie waarmee de natuur op dat moment op de proppen komt. Er bestaat alleen dat wat zich op een bepaald moment aandient, en dat is in zijn geheel een onverklaarbaar gebeuren.

Weten dat dat zo is, is niet de bevrijding waarop de meeste mensen op het spirituele pad hopen. Ze willen een verhaal over verlichte wezens, en het verhaal over een wereld die op weg is naar een gouden tijdperk. Ze willen een bijzonder zelf en een bijzondere wereld, in plaats van onrwaken uit de droom van zelf en wereld. ***

Je hoeft niet te leren om het leven te laten stromen; er is alleen maar stromen. Je bestaat niet als iets dat daar los van staat. ***

59

Materie lijkt over te gaan in energie; energie lijkt over te gaan in materie; vloeistof lijkt over te gaan in gas; gas lijkt over te gaan in vloeistof; warmte lijkt over te gaan in kou; kou lijkt over te gaan in warmte; enzovoorts.

is levenskrachtige, pulserende dynamiek. Als dat gezien wordt, kan het woord 'ik' alleen maar verwijzen naar een levendig, vormloos gebeuren; niet naar een persoon met een geschiedenis.

Preciezer geformuleerd: er is niet zoiets als materie die overgaat in iets anders genaamd energie, net zomin als er zoiets als voorjaar is dat overgaat in iets anders genaamd zomer. Het zijn slechts de vluchtige verschij­ ningsvormen van een kloppende, deinende on-vorm.

Er is wat er is, maar wat het lijkt te zijn is niet wat het is. De verschijningsvormen veranderen doorlo­ pend. Daarbij inbegrepen is alles wat je lijkt te zijn en alles wat je lijkt te denken, zeggen en doen.

Weten dat dat zo is, heeft niets te maken met je

***

Het is heel natuurlijk dat het leven zichzelf aandient als verwarring en helderheid, angst en vertrouwen, verdriet en geluk, gruwel en schoonheid, enzovoorts.

Die vormillusies komen en gaan; ze worden geboren, warden oud en sterven uiteindelijk, maar het onge­ vormde leven dat het in werkelijkheid is, is altijd aanwezig als on-vorm. Het is alles wat er ooit is.

hechten aan een nieuw standpunt; het heeft te maken met het onder ogen zien van een levenskrachtige, vormloze clans. De beperkte nadruk op het denken maakt plaats voor het vollere gebeuren van dat moment: het volkomen mysterieuze gebeuren dat dit moment is, en dat voortdurend klinkt, stil is, licht geeft, ver­ dui.stert, warm wordt, afkoelt, klopt, tintelt en trilt.

Ieder gevoel verdampt dat je dat gebeuren kunt

***

We hoeven niet te oefenen om deel uit te maken van de stroom; alles wat we lijken te zijn en alles wat we lijken te denken, zeggen en doen - alle mooie dingen en alle gewone, wereldse, onaantrekkelijke, ongezonde, domme dingen - is al de goddelijke, mysterieuze

aaristuren of begrijpen. Het is geen geestestoestand die

stroom. Het is alles wat er is.

w_e in het leven roepen; het is gewoon het onder ogen z1e11 van wat is.

oneerlijk lijken dat sommige mensen een relatief

Alie ideeen verdwijnen die suggereren dat je iets zou zijn dat losstaat van dit gebeuren. Het woord 'ik' verwijst alleen maar, net als het woord 'daarginds'. Of we nu naar binnen kijken, op zoek naar een 'ik', of naar buiten, op zoek naar een 'daarginds', alles wat je vindt

60

Vanuit een beperkt standpunt gezien kan het makkelijk leven hebben, terwijl anderen geconfron.:. teerd warden met hele moeilijke situaties, maar het gebeuren dat het bestaan is, kan niet als eerlijk of oneerlijk gekenmerkt warden; het is alleen maar een g�ootse, mysterieuze en vaak pijnlijke dans.

61

leven heb je al iemand horen zeggen dat alles verandert?

***

Dit is niet een of ander vreemd geloof; het is hoe Spirituele oefenpraktijken zijn niet bedoeld om de

iedereen het bestaan ervaart.

kosmos in balans te brengen of te perfectioneren. De

Door de levendige, vormloze dans te negeren waar

heelheid die het bestaan is, wordt ieder moment al in

alles in feite uit bestaat, komt de nadruk te liggen op

balans gehouden.

de zinsbegoocheling van de vorm, een 'ik' en een

Het is iets heel simpels om te beseffen dat het hele

'wereld'. Als die de vorm van het ik overstijgt, komt de

bestaan ongevormd is. We kunnen inzien dat alle

nadruk in het algemeen te liggen op een andere vorm­

dingen in de buitenwereld voortdurend veranderen, en

illusie: op 'ons', de menselijke soort.

als we naar binnen kijken, zien we hetzelfde steeds ver­ anderende

gebeuren.

Ongevormd

hierbinnen;

ongevormd daarbuiten; het is een ongevormd gebeuren.

Er bestaat geen hierbinnen in daarbuiten; het is een gebeuren.

Maar het bestaan heeft geen betrekking op een ik, of een wij, of een wereld. Het is een ongevormd, on­ definieerbaar gebeuren dat gewoon plaatsvindt.

Zolang de overtuiging bestaat dat 'we' losstaan van, en controle hebben over, dit ge_beuren, kan er nooit

Bepaalde hindoetradities gebruiken de uitdrukking

sprake zijn van werkelijk mededogen. In plaats daarvan

'Ik hen Dat', waarmee ze verwijzen naar de onverdeel­

is er sprake van de arrogantie van persoonlijk succes of

de aard der dingen. Het woord universum betekent

falen, een gevoel van superioriteit of inferioriteit.

letterlijk 'onverdeeld ronddraaien'.

lnzien dat alle dingen, inclusief jijzelf, een onver­

Of we nu astronomen zijn die zien hoe sterren­

klaarbare beweging vormen die zichzelf spontaan tot

stelsels ophouden te bestaan in de verre uithoeken van

uitdrukking brengt, brengt verwondering en verbazing

het universum, of mensen die mediteren en zien hoe

teweeg ten aanzien van al zijn ogenschijnlijke manifes­

de uitademing wegebt, alles wat je ooit zult vinden is

taties.

een ongevormd levend gebeuren.

Uiteindelijk komt zogenaamde individuen eren voor wat ze bereikt hebben, of hen afwijzen om wat ze

***

fout hebben gedaan, erop neer dat je handelt vanuit

Alle dingen zijn beweging. Het is dwaasheid om een

wat we zijn. Niemand stuurt zijn of haar manifestatie

deel ervan te benoemen als geboorte, en een ander

aan; niemand kan er in positieve of negatieve zin op

deel als de dood, want alles wat ooit bestaat is een

aangesproken warden.

onwetendheid. We hebben onszelf niet gemaakt tot

doorlopende afwezigheid van vorm. Hoe vaak in je

Oat kan veranderen in extreme situaties als oorlog

***

en armoede. Verschillende perioden in de geschiedenis De moraliteit van de mensheid wordt niet in stand

laten verschillende morele standaarden zien, en een

gehouden door preken. Iedere samenleving herbergt

zogenaamde persoon gedraagt zich in zogenaamd

een gevoel over wat de stam wel en niet accepteert.

verschillende tijden op verschillende manieren. Meestal

Oat is op dezelfde manier ontstaan als taal is ontstaan;

zijn die variaties niet erg groot, maar dat kunnen ze wel

het is inherent aan de beweging van de natuur.

ZlJn.

Niemand van ons heeft besloten dat er taal zou zijn, en niemand van ons heeft besloten dat er een gevoelig­

***

heid voor moraal zou bestaan. Toen onze verschillende zogenaamde culturen ogenschijnlijk zijn ontstaan, is er

Rei:ncarnatie is een fantasie. Het bestaan heeft nooit

ook een verfijnd gevoel voor moraliteit ontstaan.

een vorm gehad die kon worden herhaald. De veran­

Iedere ogenschijnlijke cultuur, en ieder ogenschijn­

deringen die in verre sterrenstelsels plaatsvinden,

lijk individu in die cultuur, denkt verschillend over wat

maken onderdeel uic van hetzelfde gebeuren als de ver­

goed en fout is. Nogmaals, de natuur manifesteert zich

anderingen die plaatsvinden in de lichamen en geesten

op diverse en unieke manieren.

van mensen. Oat gebeuren heeft geen specifieke vorm.

Anderzijds bestaan er genoeg overeenkomsten om

Er is niet iets wat verandert in iets anders; er is alleen

de onjuiste indruk te wekken dat er sprake is van een

maar een groots gebeuren dat altijd ongevormd blijft.

gemeenschappelijke menselijke moraliteit. Als gevolg daarvan beschouwen de meeste mensen hun eigen

·

Je gelooft niet dat een wolk met de vorm van een

beer ook werkelijk een beer is. Als de vorm van de wolk

moraliteit als de norm en veroordelen ze alle andere.

ve�andert in die van een paard, geloof je niet dat de

Oat is weer een voorbeeld van de eerdergenoe�de

beer is gestorven en een paard is geworden. Je gelooft

arrogantie.

Er kan geen sprake zijn van een gemeenschappelij­ ke moraliteit. Ieder van ons heeft een unieke opvatting over wat we wel en niet kunnen doen, en waar we

niet echt dat er sprake is van een beer of een paard; het is altijd duidelijk een ongevormd gebeuren dat we wolk noemen.

Jij en ik zijn geen dingen die bezig zijn andere dingen

naderhand mee kunnen leven. De variaties kunnen

te worden; we zijn een ongevormd gebeuren. Ideeen

groot en goed voelbaar, maar ook klein en subtiel zijn.

over vorm zijn hierop niet van toepassing. Inzien dat

Gelukkig zijn mensen over het algemeen niet boos­

dat zo is, is geen kwestie van iets beschrijven. Inzicht

aardig.

maakt een einde aan de sterke nadruk op gedachten en

interpretaties. Ze maken plaats voor her besef van de

boeddhistische

grotere, mysterieuze dans die dit moment is.

vormloze oceaan van de Ashtavakra Gita, her verhaal

Het huidige moment heeft overduidelijk geen vorm. Dat is overduidelijk de aard van het bestaan.

geschriften,

of

de onverklaarbare,

is hetzelfde.

Wetenschappers als Albert Einstein en David Bohm beweren dat ieder zogenaamd ding dat bestaat in feite

***

een ondefinieerbaar gebeuren is.

Wetenschap en religie verwijzen in feite naar een

Het is makkelijk te zien dat planeten een beweging van

eenvoudig, waarneembaar feit: dat het hele bestaan een

het universum zijn, en dat de aarde meebeweegt met

levende aanwezigheid is die op geen enkele manier

de ritmen van de natuur. Landmassa's verschuiven; her

beschreven kan worden die overeenstemt met de

weer verandert; planten groeien; dieren planten zich

werkelijkheid.

voort; lichamen ontwikkelen zich in andere lichamen,

Ware nederigheid is je bewust zijn van dat gebeuren

warden ter wereld gebracht en groeien door in de bio­

of die aanwezigheid. Je ervan bewust zijn maakt een

logische cyclus.

einde aan de illusie van een onafhankelijke wil en de

Harten kloppen. Adem komt en gaat. Bloed stroomt.

arrogantie van verdienste of schuld. Het hebben van

Immuunsystemen doen hun werk. Zien, horen, voelen,

oordelen wordt vervangen door verwondering en

proeven, ruiken en denken vinden gewoon plaats. Dat

verbijstering om de oneindige verscheidenheid van de

doet zich allemaal zonder enige moeite voor.

verschijnselen der natuur, als gezien wordt dat ieder

Stemmingen wisselen, ideeen wijzigen, waarnemin­

van ons een van die verschijnselen is.

gen veranderen; het vindc gewoon plaats. We zijn dat

·Als we rustig zitten en nergens moeite voor doen,

gebeuren - we bestaan niet als iets wat er los van sraat

brengt het leven zichzelf helder tot uitdrukking; het

- maar op de een of andere manier zijn we ervan

vindt' gewoon uit zichzelf plaats. Meer valt er niet te

overtuigd dat wij het doen.

halen. De grote waarheid is glashelder. Het hart klopt; de adem komt en gaat. Trillingen, kloppingen, steken,

***

gevoelens, gedachten en emoties verschijnen en ver­ dwijnen weer. Neigingen komen op en vallen weer

Iedere religie verwijst uiteindelijk naar een ondefini­

weg; sommige gaan over in handelingen, andere niet;

eerbare aanwezigheid die de grand.slag vormt van al

en zo stroomt het leven.

wat bestaat. Of her nu gaat om de ondoorgrondelijke

Helderheid en verwarring, vreugde en verdriet,

God van de Bijbel, de raadselachtige asankhata van de

hoop en wanhoop, enzovoorts, vormen enkele van de

66

wisselende verschijnselen van die stroom.

Zelfs als we proberen om niet te bewegen, warden we op een gegeven moment aangezet tot handelen. We

handelen is een beweging van het universum op basis van de manier waarop het functioneert. Niets anders is mogelijk.

eten als we hanger hebben en slapen als we moe zijn

De gemiddelde persoon is daar bang voor en denkt

Omdat we de beweging van bepaalde kloppingen,

dat die zienswijze tot een of andere vorm van rampspoed

trillingen, behoeften, interesses, neigingen en hande­

zal leiden. Misschien doen we wel nergens meer moeite

lingen zijn, functioneren we aucomatisch op een

voor en vale de maatschappij uit elkaar. Misschien

bepaalde manier. Dat proces vindt gewoon plaats.

warden we wel volkomen onverancwoordelijk. Want

Adeten, kunstenaars, intellectuelen, ouders, politici, enzovoorts, kiezen hun hoop en hun dromen niet uit.

als het leven niet door ons gedaan wordt, is her ook niec onze verancwoordelijkheid.

Er kan geen sprake zijn van innerlijke vrede tot we

Maar daarmee wordt verkeerd begrepen wat er

beseffen dat we een ondefinieerbare activiteit zijn. Alie

wordt gezegd. Dit is geen situatie waarin je kunt

dingen, alle handelingen, alle gedachten, woorden en

besluicen om niet meer te functioneren. Nee, hec is hec

daden, zijn de voorbijgaande verschijnselen en uit­

inzicht dat je functioneren, en niet-funccioneren, nooit

drukkingen van een groats, vormloos, ondefinieerbaar

door jou gecreeerd zijn.

gebeuren.

Al het gezonde, verantwoordelijke, zorgzame gedrag

Wiens gedrag is vrij om welke richting dan ook in te

dat je tijdens je leven hebe lacen zien, is de onpersoon­

slaan? Ieder van ons moet leven volgens de lichamelijke

lijke beweging van de natuur geweest, nee als al het

en geestelijke capaciteiten die de natuur ons verschaft

ongezonde, verwarde en schadelijke gedrag dac is

en zich richten op de enige behoeften, interesses en aan­

geweest. Er is geen jij dat losstaat van dat gebeuren.

gelegenheden die zich ieder moment op mysterieuze

Dat inzicht maakc je nog steeds niet los van dat

wijze aandienen. We bestaan niet als iets wat daar los

proces, noch maakt het dat je de controle erover

van staat.

Dat besef zorgt voor een onwankelbare nederig­

verliest; er is alleen maar dat proces. Uit niets blijkc dat er nog meer is; er is nooit iets anders geweest.

heid. Niet de zelfgenoegzame vroomheid van culturele

Liefde en verantwoordelijkheidsgevoel zijn geen

deugden; nee, het is de erkenning dat we nergens ver­

dingen die je als persoon kunt claimen; ze zijn uitdruk­

dienste aan kunnen ontlenen of schuldig aan zijn. Dae

kingen van de natuur. Alles is. Als dat beseft wordt,

geldt voor iedereen.

ontstaat er respect voor alle manifestaties van het leven:

We kunnen anderen niet beoordelen op hun gedrag; ons ogenschijnlijk handelen en hun ogenschijnlijk

68

de gruwel van sommige, de betovering van andere, en het wonder van alle.

Er gaat eindeloze tolerantie schuil in het besef dat we onszelf niet creeren. Er gaat mededogen schuil in

frustrerend; er is alleen maar stroming: zonder oorzaak, nier te stoppen, nier te bevatten en onverklaarbaar.

weten dat dar voor iedereen geldt. *** ***

We hebben niet gefaald als het leven niet doer wat we Het leven is niet alleen maar een zachte, kalme

willen, want her beweegt zich niet op bevel van ons.

ervaring. Moeder Namur brengt zichzelf overvloedig

Ieder moment kan het leven een richting inslaan die

tot uitdrukking, maar ze eet ook haar eigen kinderen

we niet willen, en dat kunnen we niet tegenhouden,

op. In het verleden bestonden er symbolen die die

hoezeer we daar individueel en collectief ook ons best

situatie nauwkeurig weergaven - duistere, krachtige,

voor doen. We bestaan niet als iets wat losstaat van die

mysterieuze figuren als Shiva en Kali.

stroom.

Tegenwoordig lijken we liefde en vrede te bena­ drukken als de ware natuur van het bestaan, en alle

***

andere dingen als een soort bezoedeling. Dat is niet echt een goede voorbereiding op her leven zoals her in

Onze lichamen, behoeften, interesses en vaardigheden

werkelijkheid is. De volledige en natuurlijke uitdruk­

zijn bewegingen van de natuur, en iedere uitdruk­

king van de clans van her leven bevat zowel het buiten­

kingswijze van de natuur is uniek. Als ze af en toe een

gewoon prettige als het buitengewoon onprettige.

ongewoon aantrekkelijk wezen aanreikt, is dat niet relevant voor de rest van ons.

***

We kunnen iemand bewonderen zoals we een zons­ ondergang bewonderen, maar we kunnen die persoon

Dit waarnemingsproces zoekt naar patronen en formaties

niet als een model voor ons allemaal gebruiken, net

in de stroom van het leven. Die obsessieve nadruk op de

zomin als we een zonsondergang kunnen kiezen en

luchtspiegeling van de vorm geeft aanleiding tot een

clan zeggen dat ze allemaal zo zouden moeten zijn.

gevoel van afgescheidenheid en onveiligheid. Tevergeefs hopen we iets stabiels te vinden waar we ons aan vast

Hoeveel geluk zou er voortkomen uit het afwijzen van alle uitdrukkingen van de natuur, behalve een?

kunnen klampen: iets prettigs, een inzicht, een gevoel, enzovoorts.

***

Maar de zoektocht naar iets stabiels is eindeloos

70

71

'

Sommige leraren beweren dar we ons best moeten

Als die zogenaamde verlichting plaatsvindt, is dat de

doen om moreel en wijs te warden, en ons minder te

simpele erkenning dat alles wat lijkt te bestaan een

laten leiden door persoonlijke hebzucht. Ze trekken

onverklaarbaar gebeuren is dat zichzelf tot stand

mensen met eenzelfde houding aan. Als ze zich bijeen

brengt.

verzameld hebben, vinden ze her zo jammer dat

Als je om je heen kijkr, is er sprake van een onver­

anderen niet de waarheid zien die zij zien, maar het is

klaarbaar gebeuren; als je binnenin je kijkt, is er ook

een misvatting om re denken dat iedereen zich met

sprake van een onverklaarbaar gebeuren. Daar heeft

jouw specifieke benadering van het leven zou moeten

her geen vorm, en hier ook niet. Het is een ongevorm­

bezighouden.

de, onverdeelde, onontcijferbare dans die doet war hij

De aard van het bestaan geeft aanleiding tot alle

doet.

manieren waarop we onszelf tot uitdrukking brengen,

Dar zogenaamde ontwaken is niet per se prettig.

net zoals het allerlei vogels hun eigen specifieke migra­

Het idee dar het bestaan begrepen en aangestuurd

tieroutes laat vliegen. Zelfs de vogels die dezelfde route

wordt, smelt weg en wordt vervangen door absolute

toegewezen lijken te krijgen, nemen niet dezelfde

onduidelijkheid.

positie in de zwerm in; ieder van hen is een unieke uitdrukking van de natuur.

Meestal worden ideeen uit de kindertijd vervangen door volwassen gezichtspunten. Bij sommige mensen

War je in het leven ook geneigd bent te zijn, wees

worden de ideeen die volwassenen er in de meeste

dat, maar ervan uitgaan dat iedereen zo moet zijn is

gevallen op na houden vervangen door extreme ideeen.

belachelijk. Geloven dat jouw manier de enige is, is te

Maar bij een klein deel van de mensen houdt her

vergelijken met een eend die vindt dat alle vogels

geloven in wat dan ook op. De aandacht richt zich dan

eenden zouden moeten zijn.

niet langer meer op gedachren en ideeen, omdat

Als een gans in de winter naar her zuiden vliegt, vraagt hij zich niet af waarom niet iedere andere vogel

duidelijk is geworden dar ieder moment een groter, onverklaarbaar gebeuren is.

achter hem aan vliegt, en heeft hij ook geen medelij­

Die eersre verschuiving kan verwarrend en beangsri­

den met de andere vogels qmdat ze de enige ware

gend zijn. Alie beschrijvingen worden ontzenuwd en

migratieroute niet kennen. Hij probeert roodborstjes

het idee van de vrije wil wordt uirgewist. Het gevoel

en spreeuwen er niet van te overtuigen om hun leefwijze

overheerst dat zelfs die verschuiving onafhankelijk van

in te ruilen voor die van hem.

de eigen wil plaatsvindr; hij vindt plaars, of dat nu gewenst is of nier. Hij is niet her resultaat van persoon­

***

72

lijke inspanning; her is de beweging van her bestaan zelf.

73

Dat inzicht kan nooit van tevoren gewenst worden,

mogelijk is. Er steekt geen benauwende neiging de kop

want her is het einde van alle overtuigingen, hoop en

op om het normen op te leggen, want iedere uicdruk­

dromen. Hee is het einde van een beschrijfbaar zelf.

kingsvorm is uniek.

Dae zogenaamde ontwaken kan nooic gewensc warden, maar kan niettemin plaatsvinden.

Angst voor de dood slaat nergens meer op; alleen de onpeilbare clans van de kosmos bestaat maar. Verdien­

Dae is geen vluchtige stemming, en ook geen verlies

ste en schuld hebben geen betekenis meer. Trots en

van realiceitszin; het is het vervagen van een famasie.

schaamte lossen op, en oordelen over anderen wordt

Wat overblijfc is een mysterieuze dans die zichzelf

onmogelijk.

spontaan tot uitdrukking brengt als alle dingen die ver­

Obsessief denken, ergens voor vechten, verlangen,

schijnen, een magische optocht van verschijnselen van

je ergens aan aanpassen, angst, trots, schaamte en ver­

voorbijgaande aard.

oordeling warden op verschillende manieren 'tot zwijgen gebracht', en het levende, zoemende gebeuren ***

van het moment blijfc over.

Spiritueel ontwaken wordt vaak beschreven als de

***

stilte binnengaan, maar dat kan misleidend zijn. Het gaat niet om een fysieke stilte. Nee, het vicale, pulse­

Het'bestaan brengt zichzelf tot uitdrukking in steeds

rende, hoorbare gebeuren dat de werkelijkheid vormt,

veranderende

wordt dan juist duidelijker merkbaar dan ooit.

geluid/stilte, warm/koud, vreugde/verdriet, helder­

verschijningsvormen:

licht/donker,

Die stilte maakt een eind aan de gehechtheid aan

heid/verwarring, hoop/spijt, enzovoorts. Al die ver­

beschrijvingen. De intellectuele, luidruchtige gehecht­

schijnselen veranderen voortdurend van aangenaam

heid aan het razende denken, en alle ogenschijnlijke

naar onaangenaam, en weer terug naar aangenaam, en

bijwerkingen ervan, neemt af of wordt tot zwijgen

dat blijft zich herhalen. Oat veranderen valt niemand

gebracht, en de grotere, raadselachtige dans van ieder

te verwijten; her is de kern van de manier waarop het

moment komt in beeld.

bestaan zichzelf tot uitdrukking brengt.

Er is geen strijd nodig om dat gaande te houden,

Oat is onze werkelijkheid. Hij neemt steeds weer

want het heefc geen vorm. Het kost geen pijn en moeite

andere uitdrukkingsvormen aan en tovert steeds weer

om het te begrijpen, want het is volkomen onontcijfer­

allerlei verschijnselen tevoorschijn die we waarnemen

baar. Er wordt niet verlangd naar meer dan wat het is,

als tegenstellingen. Maar het zijn geen tegenstellingen:

want alles wat ieder moment verschijm is alles wat

het zijn de vele gezichten van een dynamisch geheel.

74

75

Onrwaken voor die kernstroom zorgt er niet voor

ningsvorm van het universum. Alles war we lijken te

dat hij verdwijnt, noch de moeilijkheden die hij

zijn, en alles war we lijken te denken, zeggen en doen,

opwerpt, maar onnodige strijd en verwarring zullen

is de automarische en onverklaarbare dans van de

wegvallen als beseft wordt dat het de natuurlijke manier

kosmos.

is waarop de natuur zichzelf tor uirdrukking brengt.

Her maakr niet uit welke rol we spelen, held of schurk. In alle gevallen is het een natuurlijke uirdruk­

***

kingsvorm van het bestaan. Zoals ieder spiritueel onderricht aangeeft, wordt er uiteindelijk niets

Beseffen dat de natuur zichzelf tot uitdrukking brengt,

gewonnen of verloren. Het grore, vormloze en onver­

of we dat nu willen of niet, kan beangstigend zijn,

klaarbare gebeuren dat het bestaan is, blijfc vormloos

maar het is nooit anders geweest.

en onverklaarbaar.

Als dat duidelijk wordt, zal je niet afglijden naar een

Oog in oog met ouderdom en dood wijken de

rampzalige toestand. Het bestaan heeft zich altijd

melodramatische gezichtspunten van de jeugd en

zowel op positieve als negatieve manieren tot uitdruk­

dringt de grenzeloosheid van onze situatie zich op de

king gebracht - dat is eigen aan her bestaan - en je

voorgrond. Die legt alle bezwaren het zwijgen op. Als

hoefc je geen ideeen in je hoofd re halen dat her alleen

we broos worden en de energie van de eigen wil

maar negatief zal zijn als dit helder gezien wordt. Het

afneemt, wordt duidelijk wat altijd al zo is geweest: dat

mooie aan die proces is dat het in de meeste gevallen

we de stroom van het leven zijn. Zelfs degenen onder

de richting van de liefde inslaat. Nier de persoonlijke

ons die de draad kwijtraken zullen hun rol spelen

liefde waar de meeste mensen aan denken; nee, een

zonder daar bewust moeite voor te hoeven doen.

onvoorwaardelijk openstaan voor her leven.

In de loop van ons leven neemt de intensiteit van

***

her gevecht tegen de uitdrukkingsvormen van het leven meestal af. Al die nutteloze weerstand maakt ons

De beangstigende neiging om het leven onder controle

moe. Alles war we zijn komt clan tot bloei zonder dat

re willen houden, is gebaseerd op een fantasie. Het is

het iets anders hoeft te zijn. Een lastig aspect aan die

de fanrasie die je laat denken dat je losstaat van de

bloei is de alledaagsheid ervan. Als de grootse .illusies

beweging van het bestaan, die je laat denken dat we

van de jeugd vervagen, lijkt alles zo gewoon, maar dflt

die beweging aansturen, en dat we dat ook vooral

is het niet.

moeten doen omdat hij anders uit elkaar valt.

leder van ons is een integrale en unieke verschij-

De neiging om een grotere macht te erkennen is

77

universeel, maar de fantasie van een zelf dat heerst over

Dat is een inceressant standpunt, want alle andere

de wereld krijgt meestal de overhand en wordt als de

verschijnselen in het bestaan - de zon, de maan, de

waarheid beschouwd. Het leven is een vormloos

wolken, de jaargetijden, het weer, de dieren, enzo­

stromen, maar onze aandacht is bijna altijd gericht op

voorcs - warden gezien als gevarieerde en fascinerende

vormillusies en fantasieen over mensen die iets doen in

verschijningsvormen van de nacuur, waarbij er geen

een wereld.

beter is dan een andere.

Als beseft wordt dat het bestaan een onontcijferbare

Een vogel of planeet wordt gezien als iets wat zijn

clans is, maakt dat een eind aan het geloof in beschrij­

specifieke ontwikkeling niet aanstuurt; alles wordt in

vingen van ik en mijn, mljn leven en mijn doen. Dat

het algemeen beschouwd als een uitdrukkingsvorm

tegenscrijdige geloof verdampt, en wac overblijft is een

van de dans die het bescaan is.. Alles - behalve een ding:

gevoel van opluchting en rust.

wij. Orn een of andere reden gaan we ervan uit dat wij .

de clans wel aansturen. ***

Dae moec betekenen dat we er op de een of andere manier buiten staan. Het idee dat onze lichamen,

Het idee van spiritueel leven versus werelds leven is

vermogens en daden zichzelf ergens buicen de stroom

een misvatting. ledereen leeft al het meesc spirituele

der natuur manifesteren, is heel vreemd. Waar en hoe

leven dat mogelijk is, want alles is op ieder moment

bescaan we dan als we geen deel uitmaken van de

volledig 'spirit' - de vormloze, onverklaarbare draaikolk

manier waarop de natuur zichzelf tot uitdrukking

die iedereen in feite is.

brengt? ***

***

Menselijke arrogantie is het gevoel dat we superieur

We kunnen niet werkelijk zeggen wat die bestaans­

zijn aan alle andere verschijnselen in de kosmos, en dat

gebeuren is. Zelfs her gevoel te bestaan verdwijnt iedere

sommigen onder ons hoger omwikkeld zijn dan andere

nacht, om vervolgens weer op te duiken. Hee is als een

soortgenoten. We zien onze superioriteit als onze eigen

lamp die aan en uit flikkert.

verdienste en veroordelen de tekortkomingen van

Als hij aan is, verschijnt ons zogenaamde leven als

anderen; of, als we behoren tot de zogenaamde minder­

een stroom. Lichamen, interesses, zorgen, neigingen

waardigen, we voelen ons schuldig omdat we eigenlijk

en handelingen - gezinssituaties, nationale gebeurte­

niks voorstellen.

nissen, internationale gebeurtenissen - ze verschijnen

79

en verdwijnen allemaal als vluchtige verschijnings­ vormen van een vormloos gebeuren.

Het is onjuist om het bestaan te beschrijven als indivi­ duen die invloed hebben op het leven, of als het leven

Je kunt hopen dat het leven een bepaalde kant op

dat invloed heeft op individuen. Het waarnemings­

gaat, maar hoop maakt het niet mogelijk dat het zo

proces ziet de vormloze stroom van het bestaan ten

eventueel zal gaan. Misschien gaat het zo; misschien ook niet. Hee leven kun je niet afdwingen; het is een mysterieus gebeuren dat zichzelf op onvoorspelbare wijze tot uitdrukking brengt.

onrechte als afzonderlijke vormen die invloed op elkaar uitoefenen, of als een reis van de ene fase naar de andere. Het waarnemingsproces denkt zelfs ten onrechte dat er sprake is van een waarnemingsproces.

***

***

Je gaat niet naar een tropisch paradijs om in een hotel

Ik zeg tegen niemand dat hij of zij 'met de stroom

de brochures te lezen die de zon, het zand en de branding beschrijven. In die situatie is makkelijk te zien dat die beschrijvingen niet de volheid, levendig­ heid en vreugde bevatten van het werkelijke gebeuren dac we tropisch paradijs noemen, en we zouden nooit tevreden zijn met alleen maar brochures lezen in het

mee' moet gaan, want er is alleen maar stroom. Ik zeg niet 'breng jezelf op een lijn met de beweging van het leven', want er is alleen maar beweging; er is geen jij dat er los van staat.

Je kunt onmogelijk niet op een lijn staan met de stroom van het bestaan; er is alleen maar dat.

hoeel.

Toch doen de meesten van ons dat ten aanzien van het leven in het algemeen, obsessief gericht als we zijn op de verhalen van het denken, de 'brochures' van de geese. Spiritueel ontwaken beseft de ultieme leegte van iedere beschrijving. In plaats daarvan ben je gei:nteres­ seerd in het ]even zelf, de vormloze, onverklaarbare, levende, dansende volheid die dit moment in werke­ lijkheid is. ***

So

81

Advaita-schaduwen

W

e zijn de ongevormde stroom van het bestaan zelf; we zijn clat al, altijd.

Je hoeft niets nieuws te 'verwerven, alleen maar

onjuiste ideeen ¡los te laten. Buiten de fantasieen van het, denken bestaan er geen entiteiten genaamd zelf en wereld. Er bestaat geen schepping of vernietiging, vrije wil of bestemming, onwetendheid of verlichting. Er wordt niet gedwaald in de wildernis, noch kom je naar het licht.

Onze ware natuur is bevrijding. We zijn de onbeperk­ te dans van de kosmos zelf. We denken dat we gebonden zijn als afzonderlijke individuen en heel erg ons best doen om vrij te zijn, terwijl we al die tijd gewoon al vrij ZlJn. We negeren de ongevormde, onverklaarbare clans die het leven is en denken dat vormen en lichaam en geest echt zijn. Het is het onterechte geloof in vorm dat aanleiding geeft tot ellende.

Overdenkingen III

0

nze ogenschijnlijke behoeften, interesses en zorgen komen bij elkaar als een ogenschijnlijke

dorst. Het kan gaan om de dorst naar liefde, inzicht, avontuur, geld, macht, kennis, familie, enzovoorts.

Het kan om een of meer van deze dingen gaan. ***

Beseffen dat alles de onpersoonlijke stroom der natuur is; maakt niet ieder moment duidelijk en aangenaam; als het vaag en onaangenaam is, is het net zozeer de natuur die zichzelf tot uitdrukking brengt.

De alledaagse menselijke geest, met al zijn ogen­ schijnlijke verwarring, verdriet en behoefi:en, is ieder moment, altijd, al de volledige en natuurlijke uitdruk­ king van het Goddelijke, het Ongevormde, de Tao, Boeddhageest, God, Brahma, enzovoorts. Dat zijn de verschillende etiketten voor het onverklaarbare gebeuren dat alles is.

Als besefi: wordt dat iedere gedachte, ieder woord en

iedere daad de natuurlijke uitdrukking van het bestaan

aanzien van hoe het hoort vormen een ontkenning van

is, ben je vrij om dingen te doen en te laten zonder het

de stroom van het leven, een ontkenning van de manier

gevoel te krijgen dat je tekortschiet of onhekwaam

waarop het leven zichzelf tot uitdrukking brengt.

bent. De dans van het bestaan schiet op geen enkele

Verhalen over individuen die van zuiverheid tot onzui­

manier tekort en is in geen enkel opzicht onhekwaam.

verheid vervallen, zijn fantasieen. Niets vervalt tot wat

Spirituele hevrijding bevrijdt je van de fantasie dat

dan ook; alles vormt altijd de volledige en natuurlijke

je jezelf zou kunnen perfectioneren. Die levert alleen

uitdrukking van het bestaan, of, als daar je voorkeur

maar ellende op. Op dit moment hen ik wat ik hen;

naar uitgaat, de uitdrukking van God.

ben jij wat jij bent; zijn we allebei de dans van de

Je volheid is alles wat er op een bepaald moment

kosmos. Bevrijding is niet je ervan losmaken. Bevrij­

verschijnt. Oat kan niet a'ls spiritueel of werelds

ding is weten dat de dingen niet anders kunnen zijn

geclassificeerd warden;. het kan niet als goed of fout

clan hoe ze zijn.

geclassifi.ceerd warden: je kunt onmogelijk zeggen wat dit alles eigenlijk is. *** ***

Zoals een groeiende plant alles bevat wat hij nodig bevatten wij alles

De algemene Stelling dat het leven gaat om spiritueel

wat we nodig hebben om de persoon te zijn die we

ontwaken, of het ontwikkelen van wijsheid en mede­

heeft om de plant te zijn die hij is

,

zo

ZlJn. Alles wat hestaat bezit een eigen intelligentie, een

dogen, is onjuist. Die stelling is slechts de propaganda van groepen die primair gericht zijn op spirituele zaken.

kernstroom die zichzelf tot uitdrukking brengt. Wat je

Het leven bezit geen zichtbaar doel, behalve dat het

ook bent, op welk moment clan ook, is de uitdruk­

zichzelf op verschillende en unieke manieren tot uit­

kingsvorm van die stroom. Alleen die stroom bestaat

drukking brengt. Voor iedere ogenschijnlijke persoon

maar; dat is wat alles is.

die primair gericht is op wijsheid en mededogen, zijn

Een oceaan stuurt zijn eigen beweging niet aan; hij

er velen bij wie dat niet het geval is. Het is niet zo dat

hoeft geen moeite te doen om zijn ware natuur tot uit­

zij een bepaalde waarheid niet beseffen; ze zijn gewoon

drukking te brengen. Ieder moment is hij alles wat hij

een andere uitdrukkingsvorm van het bestaan, een die

kan zijn; iedere golf, rimpeling en beweging is goed

net zo waardevol is als welke andere dan ook.

zoals hij is.

Fantasie-ideeen over volmaaktheid en normen ten

86

***

Als je vergeving oefent, anderen vergeven voor hun

***

gedrag, wees je er dan wel van bewust dat je je voorna­ melijk oefent in veroordelen en de schuld geven.

Waarheid, werkelijkheid, God - hoe je het ook wilt

Voordat je iemand kunt vergeven, moet je

noemen - is een levende aanwezigheid, een dynamisch

schuldig maken

aan

ze

eerst

een vergrijp.

Dat is een onrkenning van het leven. Onze neigingen

gebeuren. Hee is geen specifiek object, idee, gevoel, stemming, enzovoorts. Het is de onverklaarbare stroom

en handelingen zijn uitdrukkingen der natuur; je kunt

van het bestaan, en we hebben nooit los daarvan

er niemand de schuld van geven dat hij of zij bescaat

bestaan.

uit de specifieke verzameling vaardigheden, neigingen en handelingen waaruit ze bestaan.

Het bestaan kan worden samengevat in een kort zengedicht:

Sommige uitdrukkingen van het bestaan worden van nature als onaangenaam ervaren, of zelfs gevaar­

je zit rustig, je doet niets, de Lente komt en het gras groeit vanzelf

lijk, en we reageren automatisch op die onaangenaam­ heid of dat gevaar. Maar zoals een vulkaan niet vergeven hoeft te worden voor zijn onaangename of gevaarlijke gedrag, zo geldt dat ook voor iedere persoon.

Hetzelfde geldt voor alles: het verouderen van het ***

lichaam, de beweging van gedachten en stemmingen, neigingen om tot handelen over te gaan en de hande­

Het idee bestaat dat alle ontwaakte wezens zich op

lingen zelf. Alles' gebeurt gewoon, zoals de lente die

dezelfde manier gedragen en tegemoetkomen aan een

komt en het gras dat groeit.

maacschappelijke fancasie over war een heilige hoort re

Als je rustig zit, zal je merken dat alles wat je bent,

zijn. In werkelijkheid heh je ze in alle maten, vormen

op ieder willekeurig moment, zich automatisch

en temperamenten; sommige daarvan zijn niet aan­

aandient. Behoeften, interesses en zorgen dringen

genaam.

zichzelf op de voorgrond en komen tot ondading op

Ze zien zichzelf allemaal als de onverklaarbare dans

de manier waarop ze dat doen.

van her bestaan, maar dac wil nog niet zeggen dat ze

Soms gaat dat op een lichte en rustige manier, soms

voldoen aan een of andere fantasie over volmaakcheid.

op een duistere en onrustige manier. Ieder moment is

Her maakr ze zelfs niet eens per se prettig in de omgang.

een volkomen mysterieus gebeuren dat doet wat het doet.

88

Als je rustig zit en nergens moeite voor doet, wordt alles duidelijk: het is een levend, pulserend, vormloos

gewoon gebeurd was en dat hij het niet teweeg had gebracht.

gebeuren dat gewoon plaatsvindt. Het kent geen doel,

Er bestaan talloze verhalen over wetenschappers die

geen eindpunt; er is alleen dat war zichzelf op dit

zich met allerlei onderwerpen bezighielden en bij wie,

moment tot uitdrukking brengt, en alles wat het nu

op een moment dat ze zich ontspanden of in slaap

lijkt te zijn is onvermijdelijk alweer op weg om een

vielen en nergens enige moeite voor deden - en zelfs

andere vorm aan te nemen.

niet met hun aandacht bij hun interessegebied waren - een grote ontdekking tevoorschijn kwam in een

***

gedachte, visioen of droom.

Dat is geen kwestie van 'het doen van een ontdek­

Een van de wanen van het ego is dat het buiten de

king'; het is slechts de onverklaarbare dans van het

stroom van oorzaak en gevolg opereert, en dat het in

bestaan die zichzelf tot uitdrukking brengt.

staat is invloed op die stroom uit te oefenen door er iets nieuws aan toe te voegen. Maar het is nooir iets

***

geweest wat losstond van die stroom, iers wat er iets nieuws aan kon toevoegen.

Er is geen op zonder neer, vreugde zonder verdriet,

Verbeteringen lijken plaats te vinden, net als ver­

zelfvertrouwen zonder angst, enzovoorts. Dar zijn

slechteringen, maar dat zijn de rirmische uirdrukkings­

natuurlijke uitdrukkingsvormen van het leven. Als het

vormen van de natuur, de golven van een machrige

bestaan nu een bepaalde kant uit lijkt te gaan, zal het

oceaan; het is geen persoonlijke verdienste of misluk­

op een bepaald moment de ogenschijnlijk tegenover­

king van wie dan ook.

Iedereen die iets lijkt voort te brengen wat hem voordeel brengt, of de wereld in het algemeen, is geneigd dat te doen. De fascinatie met een bepaald

gestelde richring inslaan. Dat heeft niets te maken met de inspanning die iemand doet; het is het natuurlijke ritme van her bestaan.

We kunnen niets doen om dat te veranderen. Zelfs

subject, een neiging om op onderzoek uir te gaan, een

als we op de meest wijze manier leven die mogelijk is,

intu"itie, een gedachte, een vermogen of een gelukkig

zal het bestaan zichzelf op deze manier tot uirdrukking

toeval kan nooit

blijven brengen. Her leven is alrijd een uniek mengsel

aan

een persoon warden toegeschre­

ven.

Als Einstein complimenten kreeg voor zijn ontdek­ king van de relativiteitstheorie, zei hij altijd dat het

van ogenschijnlijke tegenstellingen, en er is geen 'ik' dar dar mengsel kan samensrellen.

Het toe- en afnemen van emories en bewusrzijns-

91

toestanden zijn te vergelijken met het sttomen van de jaargetijden. We kunnen ze zien aankomen en ons erop voorbereiden, maar we kunnen ze niet voorkomen. We bestaan niet als iets wat losstaat van die stroom.

Vraag en antwoord: deel II

***

Als ik tegen je zeg dat er geen ik is, geen jij, geen zelf, geen wereld, geen denken, geen persoonlijke hande­ lingen, geen vormen van welke aard dan ook, heb ik het niet over een ervaring die verschilt van die van jou.

Dit beschrijft geen andere bewustzijnstoestand; ik verwijs naar het basisgebeuren dat je nu op dit moment bent; het wordt gewoon nauwkeurig aangeduid.

Spiritueel ontwaken of verlichting voegt niets toe

k wil een vraag stellen over de basiseigenschappen waarvan men zegt dat die samengaan met spiritueel

I

ontwaken, zoals mededogen, onthechting en harmonie.

Over een paar ervan hebje het al even gehad, maar ik wil daar meer tijd aan besteden.

aan wat er al is. lmegendeel, het is het vervagen van

Ik dacht dat we misschien konden beginnen met

fantasieen. Wat er dan overblijfi:, is waar al die tijd al

nadenken over mededogen. Binnen de meeste spirituele kringen speelt het thema mededogen een heel belangrijke rol. We hebben de neigi,ng het te cultiveren, en het wordt

sprake van is geweest: een onverklaarbare dans.

Als ik zeg dat dat overblijfi:, denk clan niet aan een of andere vreemde ervaring zonder gedachten. Wat gewoonlijk een ik, een jij, een zelf en een wereld,

vaak gekoppeld aan wijsheid als de ultieme uitdrukking van het bestaan.

indusief gedachten, genoemd wordt, vindt nog steeds plaats, maar er wordt niet meer op een obsessieve

Ja, mensen in spirituele kringen geloven vaak dat

manier geloof gehecht aan die onechte vormen en¡

wijsheid en mededogen het doel van het bestaan

etiketten. In plaats daarvan wordt duidelijk dat het om

vormen. Ze fantaseren dat iemand die ontwaakt is een

de absoluut onverklaarbare beweging of ongevormde

heel bijzondere liefdesfontein wordt die eindeloos

stroom gaat die alles is.

geeft ten bate van de mensheid. Ze besteden geen aandacht aan de verhalen over mensen die verlicht raken en na hun ontwaken de maatschappij de rug toe keren en op zichzelf gaan wonen.

92

93

Mensen die ontwaakt zijn ontwikkelen niet het

Sommige mensen die ontwaakt zijn lijken op bui­

vermogen om hun persoonlijkheid van zich af te

tengewone wijze dienstbaar te zijn; anderen lijken niet

schudden; ze blijven uitdrukkingsvormen van de natuur. Ironisch genoeg houden mensen er vooroorde­

meer dan redelijk goedmoedig te zijn; sommigen kunnen zelfs mopperig en intolerant lijken. Niemand

len op na ten aanzien van wat een verlichte persoon­

weet wat dit alles eigenlijk is, en iemand die zegt dat

lijkheid is, of hoe die persoonlijkheid zich zal gedragen.

hij het wel weet, leeft in een waanwereld.

Terwijl iedere uitdrukkingsvorm van de natuur juist uniek is.

Hoe zit het dan met harmonie? Hoe ontstaat harmonie?

Sommigen gaan onderricht geven; anderen niet.

Sommigen gaan spreken; anderen niet. Sommigen

Harmonie is tevredenheid met het leven zoals het is,

blijven deel uitmaken van de maatschappij; anderen

met alle onvermijdelijke uitdrukkingsvormen ervan.

niet. Sommigen zijn getrouwd; anderen zijn vrijgezel.

Als gezien wordt dat alles een uitdrukking van de

Sommigen zijn seksueel; anderen zijn celibatair.

kosmos is, wordt er niet meer naar meer verlangd dan

Sommigen wonen in een traditioneel religieuze

wat hij te bieden heeft.

omgeving; anderen niet. Sommigen zitten lang achter elkaar stil; anderen niet. Sommigen lijken verstandig te

Hoe weten we wat hij te bieden heeft?

spreken; anderen lijken zo gek als een wiel. Enzovoorts.

Wat ze met elkaar delen is de absolute zekerheid dat

Alles wat gebeurt, is wat hij te bieden heeft. Daar kun

alles een ongevormd, onverklaarbaar gebeuren is dat

je je nooit in vergissen, want het hele leven is de onper­

zichzelf aandient.

soonlijke uitdrukking van de natuur.

Je bewust zijn van die mysterieuze dans leidt tot een natuurlijke tolerantie voor alle uitdrukkingsvormen

En alsje dat ziet, is er sprake van onthechting?

van het leven. Niet alleen een tolerantie, maar de erkenning en het inzicht dat iedereen een unieke uit­

Ja. Uiteindelijk maakt het niet uit wat het denken wil,

drukking is en die specifieke uitdrukking ook moet

want de verschillende uitdrukkingsvormen van de

ZlJn.

natuur voegen zich niet naar de wensen van het

Dat is het mededogen van het ontwaken. Hee

denken; denken is gewoon een van de verschillende

betekent niet per se dat we alle dingen fijn vinden, of

uitdrukkingsvormen. Alles wat zich lijkt aan te dienen

anderen eindeloos dienen, maar dat we begrijpen dat

is onvermijdelijk op weg naar een andere uitdruk­

alles moet zijn wat het is op ieder specifiek moment.

kingsvorm, dus waarom zou je je eraan hechten?

94

95

Oat wil niet zeggen dat als je onthecht bent, er geen

gezegd dat je niets zult gaan zitten doen en nooit ergens

sprake kan zijn van verlangen, verdriet, verwarring,

tegen zult zijn of iets zult nastreven; er wordt alleen

angst, enzovoorts. Ik zeg niet dat je niet zult deelnemen

maar gezegd dat alles wat er gebeurt, op ieder ogen足

aan de maatschappij. Het leven zal alles tot uitdruk足

schijnlijk moment, de onvermijdelijke uitdrukking

king blijven brengen, wat het ook is, maar je maakt je

van het bestaan is. Niets anders is mogelijk.

niet meer langdurig zorgen over alles wat er gebeurt. Je

In spirituele kringen worden we er vaak toe aangezet

voelt dat alles de volledige en natuurlijke beweging van

om diep in onszelf te duiken en vrede te vinden, maar

het bestaan is. Oat is onthecht zijn.

dat is misleidend. Ons leven bestaat altijd uit de volheid

Hoe zit het met de liefde? Binnen de advaita-traditie hoor

ergens anders heen gaan; het g.iat over een ander gevoel

je oude meesters vaak dingen zergen als: "Je bent niet het

bij dezelfde plek.

van het huidige moment. Ontwaken gaat niet over

lichaam; je bent niet de geest; er is alleen maar liefde."

Zolang er nog wordt geloofd in de fantasie dat je het bestaan aanstuurt, zal het leven je nooit bevredi足

Ja, dat is de manier waarop het traditioneel wordt uit足

gen. Met het inzicht dat alles een beweging van de

gedrukt; Robert Adams zei het de hele tijd. Liefde, in

kosmos is, client zich op verschillende manieren een

de hoogste filosofische zin van het woord, is een

gevoel van vrede, welbevinden en openheid aan,

openstaan voor alles wat het leven te bieden heeft.

ongeacht wat er gebeurt, want je voelt dat alles de

Alles, precies zoals het op een bepaald moment is, is de volledige en natuurlijke uitdrukking van het bestaan, in de vorm die er eigen aan is. Liefde is gewoon

natuurlijke clans van het bestaan is.

Die vrede en openheid, dat welbevinden, wordt vaak liefde genoemd.

het onder ogen zien van dat feit.

Diepgaand spiritueel onderricht schrijft niet voor

Hoe ontstaat nederigheid?

hoe je het leven moet perfectioneren. Het verwijst gewoon naar de reeds volledige en zuivere uitdrukking

Wat kan je nederiger maken clan de ontdekking dat je

van het bestaan. Er wordt ingezien dat alles op de enige

niet persoonlijk verantwoordelijk bent voor wat je

manier plaatsvindt die mogelijk is. Oat besef brengt

denkt, zegt en doet? Je kunt jezelf niet langer prijzen

tevredenheid ten aanzien van het leven met zich mee,

voor de positieve dingen; die kunnen alleen maar

met al haar ogenschijnlijke vreugde, verdriet, conflict

gewaardeerd warden. Je kunt niet meer zwelgen in

en onmenselijkheid.

zelfmedelijden of verwijten vanwege zogenaamde

Nogmaals, wees hier voorzichtig mee. Er wordt niet

97

negacieve dingen; ze kunnen alleen maar doorleefd

De mensen die het meest oordelen over anderen zijn

warden.

vaak degenen die zich verdiepen in spiritueel onder­

Hee geloof dat je als persoon dingen doet wordt

richt. Niet omdac ze bewust over anderen willen

vervangen door de simpele erkenning van de mysceri­

oordelen, maar omdat

euze dans van hec leven. Dat is geen koude, steriele

volmaakte wezens bestaan en hopen er een te warden.

situatie. Hee is nog precies hetzelfde gebeuren dac

Die hoopvolle fancasie biedt geen ruimte voor ver­

ze

de fantasie koesteren dat er

gewoonlijk ervaren wordt als mensen in een wereld.

warring, boosheid, jaloezie, angst, agressie, enzovoorts.

De etiketten en verhalen maken nog steeds deel uit van

Veel mensen zien die uicdrukkingsvormen als besmet

de stroom, maar je hebe niet het gevoel dat je er oak

en verwrongen, en vervallen tot perioden van zelfhaat

maar iets van begrijpt; hec gebeurt gewoon. Hee is een

als ze dat natuurlijke menselijke gedrag vertonen.

uiterst rijke en magische parade van verschijnselen.

Kun je je voorstellen dat een roodborstje zijn gelaat achter zijn vleugel verbergt en snikkend uitbrengt:

wat zegt dat alles bij elkaar genomen over ons?

1k kan niet geloven dat ik tsjilp en wormen eet. waarom, waarom, waarom kan ik daar toch niet van af komen?'

We blijven dat wat de natuur op een bepaald moment

Je lacht, maar verschilt dat van iemand die mediteert

tot uitdrukking brengt. De onwetende aanname dat

en snikkend zegt:

her ooit anders zou kunnen zijn, verdwijnt.

'Waarom word ik toch nog steeds boos, jaloers, angstig en verward?'

Hee leven brengt zichzelf niet doorlopend op een

Hoeveel van ons hebben zich in afwachcing van een

rustige en heldere manier tot uicdrukking. In bepaalde

situatie die spanning oproept niet voorgenomen om

perioden kan er sprake zijn van energieen waar je maag

zich redelijk en rustig te gedragen, maar als het clan

van omdraait of je hoofd van gaat bonken en die je alle

eindelijk zo ver is helemaal van hun stuk raken?

kanten uit duwen en trekken, zonder dat duidelijk is welke kant hec op zal gaan.

Dae is geen persoonlijk falen; het is het feit dat onze wil geen enkele invloed heeft op het bestaan. We zijn

De natuurlijke stroom van het leven maakt zichzelf

een beweging van de natuur, en we moeten, wat het

net zozeer kenbaar in perioden van intense vaagheid en

denken ook wenst, zijn wat de natuur op een bepaald

verwarring als in perioden van zekerheid en helderheid.

moment tot uitdrukking brengt.

De gemiddelde zogenaamde persoon voelt zich niet

Als dat ten diepste beseft wordt, kunnen er

op zijn gemak als het proces dat hij of zij is. De meeste

momenten zijn waarop die waarheid volkomen helder

mensen voelen zich tekortschieten, of minderwaardig,

is en gezien wordt dac je nergens heen kunt en er niets

ten opzichte van anderen die beter en gelukkiger lijken.

anders mogelijk is clan war zich op ieder moment

99

aandient. Alles is een fascinerend en volkomen onver­ klaarbaar gebeuren dat zichzelf aandient.

De meester heeft moeite met spreken, dus warden er een stuk papier en een penseel in zijn handen geduwd

Zelfs als dat ten diepste beseft wordt, kan die hel­

teneinde hem in staat te stellen een uitspraak te doen.

derheid aanvankelijk afgewisseld warden met de oude

Hij schrijft iets op en geeft her stuk papier terug. De

illusie dat je een afwnderlijk persoon bent die losstaat

leerlingen lezen: 1k wil niet sterven.'

van de wereld, iemand die wanhopig behoefte heeft aan inzicht en comrole.

De leerlingen staan versteld, want het lijkt een verlangen uit te drukken, terwijl ze geloven dat zen­

In eerste instantie zal er de wens zijn dat die schom­

meesters boven zulke menselijke eigenschappen staan.

meling ophoudt en alleen het gevoel van helderheid

Ze nemen onmiddellijk aan dat er een diepere betekenis

overblijft, maar als duidelijk wordt dat die schomme­

achter schuilt. Ze geven de rrieester nogmaals een stuk

ling eveneens een natuurlijke uitdrukkingsvorm van

papier en een penseel en smeken hem de ware betekenis

het leven is, wordt het iets waar je je niet langer zorgen

van zijn woorden te onthullen Opnieuw schrijft de oude man iets op en geeft het stuk papier dan terug.

om hoeft te maken. Het bestaan kan dan soms letter­ lijk aanvoelen als een grate oceaan die beweegt en

Deze keer lezen de leerlingen: 1k wil echt absoluut niet

verandert, en soms kan dat universele gevoel nauwe­

dood.'

lijks opgemerkt warden. Maar uiteindelijk zal het idee dat het leven door ons 'gedaan' wordt verdwijnen.

Waar het om gaat is dit: de meester is vrij om te zijn wat hij is, zonder excuus of spijt. De leerlingen, daar­

Op dit moment is mijn favoriete verhaal dat over

entegen, leven in fantasieen over hoe het leven behoort

een zenmeester die op sterven ligt en wiens leerlingen

te zijn; ze zijn niet in staat de simpele feiten van dat

bij elkaar gekomen zijn om getuige te zijn van zijn

moment onder ogen te zien, de simpele uitdrukkings­

overlijden.

vorm van het bestaan.

Zenmeesters staan erom bekend dat ze iets diepzin­

Je kunt op dit moment van je leven houden of je

nigs zeggen net voordat ze sterven. Zo was er een die,

leven haten. Je kunt verward en bang of helder en kalm

toen hij een eekhoorntje over de dakpannen hoorde

zijn. Je kunt een spiricuele weg bewandelen of het pad

rennen, overeind kwam en zei: "Alleen dit; meer niet':

van de misdaad aflopen. Je kunt succes hebben in de

voordat hij dood achterover viel. Anderen hebben

wereld, of mislukken in de wereld. Je kunt leven om de

prachtige gedichten opgezegd over de overeenkomst

armen eten te geven of alleen maar leven om geld te

tussen het menselijk leven en de stroom der natuur.

vergaren. Je kunt alles zijn wat een mens kan lijken te

Daarom wachten de leerlingen in dit verhaal gespannen

zijn zonder ook maar een moment op te houden de

op de laatste ogenblikken.

volledige en zuivere uitdrukking van het bestaan te zijn.

100

101

Dat lijkt me de juiste opmerking om mee af te sluiten.

Dankjewel voor je tijd en moeite om dit te doen.

Ik doe dit niet, en graag gedaan.

Niets is ooit blijvend.

Er is geen 'zijn', alleen maar eindeloos worden.

Maar er is nooit echt sprake van worden.

Niets is ooit van blijvende aard.

Niets 'is' ooit.

Er bestaat geen 'isheid', lalleen maar verandering, of beweging.

Maar er is nooit sprake van echte verandering of beweging.

Er bestaat nooit een 'ding' dat zou kunnen veranderen, bewegen.

Er is alleen maar sprake van de afwezigheid van vorm.

Beweging is de voortdurende afwezigheid van vorm.

Maar er bestaat nooit echte afwezigheid van vorm.

Vorm heeft nooit bestaan. Hoe zou het clan ooit afwezig kunnen zijn?

Niets staat ooit vast, of is ooit bepaald.

Ergens arriveren bestaat niet.

Er bestaat geen 'zijn', geen 'isheid', geen worden.

Geen ding, geen verandering, geen beweging.

Geen aanwezigheid en geen afwezigheid.

102

103

De levensstrijd

Er is geen jij;

is slechts

er is geen ik;

een gebrek aan licht,

en toch

het gevoel van haast

is het

en eindeloze vlucht,

zofijn

het vergeefse

om te dtomen

en van angst vervulde gevecht

dat het wel zo is,

van een golfje

tot een helder

om de weg terug te vinden

ogenblik

naar een

die lang gekoesterde

steeds veranderende zee,

misvatting

terwijl er

onderuithaalt

al die tijd

en een grote

niets anders bestaat.

met waarheid gevulde trilling overlaat.

104

De geest

Een grote oceaan

gaar aan alle dingen

wiens gerijden

vooraÂŁ

en nv1eren

War is dat

zich voordoen als dingen,

voor dwaasheid?

brengt pasgeboren baby's

Illusie gaar

ter wereld,

aan de geesr vooraf;

en de koers van de rivier

dar is alrijd

sraar geschreven

het geval geweesr.

in hun nieuwe

Alle vorm is in werkelijkheid

en mollige

vormloos,

vlees.

en de geesr 1s evenzeer zo n vorm. '

Her is slechrs een misvatting, een oceaan die

nu

aan her spelen is.

l06

107

Ik denk aan

woorden

am de machtige zee

de pijn der verandering.

Innerlijke deining,

van het leven

verrukkelijk

mee te schilderen,

uit zijn voegen scheuren

maar ze zijn nooit

van het huidige welbevinden.

zo prachtig

Hij is in beweging nu,

als de werkelijkheid.

trekt zich terug,

Want oceanen zijn

stuwt weer voorwaarts.

een levende clans

Altijd aan het kloppen en slaan

voorbij de grillen

zonder ergens te komen.

van de geest,

Het leven.

en leiden een leven van vrijheid buiten de conventies van het denken.

ro8

Hij houdt nooit op,

Welke wet

De oceaan

kun je beter dienen

van het leven

dan de vastberaden stroom

verandert nooit:

van het leven?

golving

Welke wil

en deining

kun je beter volgen

in ragfijne mist,

dan het nu

ontvankelijkheid.

zoals het zich manifesteert?

Welke liefde kun je beter leven dan de zoete, zoete storm van dit moment?

no

III

Die beweging

Laatste opmerkingen

rond wat zich voltrekt omwikkelt twee keer zoveel als we ons voor kunnen stellen, en wat vol verlangen achterblijft is waarlijk ontzag dat alleen maar ja ontlokt.

Want wat valt er verder nog te doen?

En alle strijd wordt gestaakt.

it boek is voornamelijk samengesteld uit frag­

D menten van gesprekken met verschillende mensen gedurende vele jaren.

Taofstische echo's en Advaita-schaduwen werden ingegeven

door het onderricht van de tao'istische meesters Lao Tzu, Chuang Tzu en Lieh Tzu, en de twintigste-eeuwse advaita-meester Ramana Maharshi, zoals dat werd aan­ gereikt in de werken van respectievelijk Timothy Freke en David Godman.

'Echo's' en 'Schaduwen' waren oorspronkelijk veel

langere stukken die ik voor mijn eigen plezier heb geschreven. Hee zijn geen verzamelingen van precieze citaten, maar dragen wel de kernboodschap van de oorspronkelijke teksten in zich.

Advaita is een oude leer uit India; het boeddhisme ook. Tao'isme is een vroege leer uit China. Chan (zen) is ook in China begonnen, en is in zijn basis een mengsel van boeddhisme en tao"isme.

II2

II3

Over de auteur

N

adat hij zich op veertienjarige leeftijd spontaan aangetrokken voelde tot meditatie, onderzocht

Darryl in de zeventien jaar die daarop volgden verschil­ lende benaderingen van gewaarzijn en concentratie, afkomstig uit het boeddhisme, tao'isme, soefisme, hindoe'isme, christendom en de westerse psychologie.

Daarna ging hij negen jaar in de leer bij de mindfulness­ leraar Ruth Denison, en bracht hij vervolgens zes jaar door als meditatiemonnik in de Thaise Woudtraditie van het Theravadaboeddhisme, onder begeleiding van

Ajahn Sumedho.

Ondertussen had hij regelmatig contact met de onafhankelijke filosoof Juddu Krishnamurti, en een diepgaande relatie met de advaita-wijze Robert Adams.

Darryl is onder meer werkzaam geweest als ijsvisser, buschauffeur, verkoper van kostuums, timmerman, medewerker in de kinderopvang en onderhoudsmonteur.

Hij heefi: gewoond en lesgegeven in Engeland, Zwitser­ land en de Verenigde Staten. Momenteel woont en werkt hij in Winnipeg, Canada, waar hij ook onderricht geeft.

Dankbetuiging en waardering

ijn dank gaat uit naar mijn moeder Gwen, mijn

M vader Ed en mijn broer Brent, voor hun liefde en onvoorwaardelijke acceptatie.

Naar J. Krishnamurti, Ruth Denison, Ajahn Sumedho en Robert Adams, voor hun aanwezigheid in mijn leven en alles wat ze me geboden hebben.

Naar Alan Watts, Ramesh Balsekar en U.G. Krish­ namurti, voor hun opgetekende woorden.

Naar Sandra Stewart en Link Phillips, voor hun kameraadschap en talent bij her ter wereld brengen van twee boeken en de herindeling van nog een boek. Her was in gesprekken met Sandra dat ik voor her eerst mijn ideeen openlijk geuic heb. Vervolgens moedigde ze me aan en hood ze me de gelegenheid om ze met een grocer publiek re delen.

Nogmaals naar Sandra en Link, en ook naar Valerie Metcalfe en Sally Perchaluk, voor hun opmerkingen ten aanzien van de ruwe versie van dit boek.

Naar Wendy Rondeau, voor het aanbieden van mijn boeken aan Joan Tillifson. Naar Joan, voor haar

117

erkenning en het feit dat ze me doorverwees naar Julian Noyce. Naar Julian, voor zijn jarenlange inspanningen

Eerder verschenen bij uitgeverij

Samsara

om uitdrukkingen van de eeuwige waarheid uit te geven, en voor zijn bereidheid om radicaal verschillen­ de uitingen te publiceren.

Naar Mary Wall, Nick Herzmark, Keith Millan, Dainne Wilt, Anna Millan, Toan Tran, Dale Purvis, Jon Mousely, Jill Osler, Karen Clements, Brenda Rei­ mer-Doratt, Juliette Sabot, Dale Ingram, Sheila Konyk, Ruth Wood en Norma Nickson, voor hun steun op allerlei manieren.

En naar vele anderen, te talrijk om allemaal te noemen.

Adams, Robert-Stilu van het hart, deel 1 Adams, Robert -Stilte van het hart, dee/ 2 Adyashanti- Dansende leegte Adyashanti- mire meditatie Adyashanti-Het einde van je wmld Adyashanti- Genade Adyashanti- De weg van bevrijding Adyashanti-]ezus, de mysticus Adyashanri- Ontwaken, het zal je maar gebeuren Amberchele, J.C. -Opengebroken Bailey, Darryl -De illusie voorbij Balsekar, Ramesh-Er was eens ...

Balsekar, Ramesh- Nou In? Bancroft, Anne - Woorden van Boeddha Beintema, Rita-]nana yoga in de praktijk Bernie, Jon -Alledaagse vrijheid Bodian, Stephan - Ontwaak Bongers, Sally-Ailedaagse verlichting Boogaard, Han v.d./ Wei Wu Wei-Leven umder tranen Boogaard, Han v.d. -Dat wat Is Byrom, Thomas-Het hart van bewustzijn Caraway, Morgan - Een aangename ontgoocheling Chayat, Sherry/Tanahashi, Kaz- Cirkel, het zen penseelwerk van Kawaki Tanahashi Cohen, Alan

-

Bent u net zo gelukkig als uw hond?

Cohen, Alan - Wijsheid uit het hart Crowley, Gary- van hier naar hier Odden, Jan van -Zeifrealisatie, is dit nu all.er?

Odden, Jan van - Terug van nooit weggeweest Dclden, Jan van

-

Vele wegen. tm thuis

Dych, W illiam -Anthony de Melw. een bloemlezing

n8

u9

Foster, Jeff-Leven zonder middelpunt

Laurencius, Hans -Rozengeur en prikkeldraad

Foster, Jeff- Een buitengewone ajWezigheid

Lawry, Kalyani - Sailor Bob Adamson, !even en leer

Foudraine, Jan-Metanoia

Liquorman, Wayne-Never mind

Gangaji- Vrijheid in overgave

Liquorman, Wayne-Ha/lo /ieve mensen

Gicles, Lcnne- Thuis

Lott, Joey/Fish- Verlichting, een mythe!

Gill, Nathan - Hekkrheid

Lucille, Francis -Eeuwigheid NU!

Glassman, Bernie -Oneindige cirkel

Luirwieler, Olene-De levensdroom

Goode, Greg-Leven als gewaarzijn

McKenna, Jed - Spirituele verlichting?

Greven, John-Ebi Hamill, Sam/Lao Tse - Tao Te Tsjing

Vergeer het maar!

McKenna, Jed-Spirituee/ lncorrecte Verlichting

Harding, Douglas- Open voor de bron

McKenna, Jed-Spirituele Oorlogvoering

Harris, Sam-De vrije wi/

McKenna, Jed- Notitit:s

Harrison, Sreven-Zoek geen antwoord

McKenna, Jed-]ed 's McKenna's theorie van alles

Harrison, Steven-Het gelukkige kind

McKenna, Jed-Spel zonder einde

Harrison, Steven -Eln-zijn in relaties

McKcnna, Jed-Droomstaat

Hartong, Leo- Ontwaken in de droom

Mello, Anthony de-Bewustzijn

Hcyboer, Anton-De filosofie van een oorspronke/ijke gmt

Mello, Anthony de-De weg van sti/tr:

Heyboer, Anton - The philosophy of an original mind

Mooj i-Adem van hr:t absolute

Hillig, Chuck- Verlichting voor beginners

Morinaga, Soko - �n leerling tot muster

Hillig, Chuck-Parels voor tk zie/

Nisargadatta Maharaj-In woord en buld

lnzicht, vingerr wijzend naar de maan

Nisargadatta Maharaj - Dat wat ik ben

Joncheere, Zoe - Leven als God

Norquist, Steven-De waarheid ovr:r verlichting

Jourdain, Stephcn/Farcet, Gilles-Zomaar ver/icht

Oever, Jan van den- Ik weet niet wie ik hen

Katz, Jerry-Non-Dualiteit

Oever, Jan van den-Oeverloos

Keers, Wolter- Vrij zijn

Parsons, Tony - Zoals het is

Kcers, Wolter -Jnana Yoga

Parsons, Tony -Niemand hier

Kicken, Patrick & Smit, Paul-Praten over bewustzijn

Parsons, Tony-Niemand daar

Kiloby, Scott- Liefdes sti//e revolutie

Parsons, Tony-Alles en Niets

Klein, Jean -lk Ben

Parsons, Tony- Het open geheim

Koehoorn, Jan-Zelfonderzoek

Parsons, Tony- Over vrijheid gesproken

Krishnamurti, U. G. -De tknkbee/dige geest

Raaijmakers, Annette- Volledig vrij

Krishnamurti, U.G.-De moed om te zijn wie j e bent

Ramana Maharshi - In woord en beeld

Lake, Gina- Het mechanisme van verlangen

Ram Tzu- Wie zoekt zal niet vinden

Lammers van Toorenburg, Wendy-Hoogbegaafd, nou en?

Rigter, Bob- Zen tijd

Lammers

120

van

Toorenburg, Wendy- Werkboek Hoogbegaafll

Rossum, Jan van -Je bent nir:t wat je denkt

l21

Schoonderwoerd, Simon -Em christen op satsang Schreuder, Escher -CoBrA aan de gracht Sengtsan -Oorspronkeli.jke Gmt ShanciMayi- Ons hart weet a/les Shapico, Isaac

-

Het gebeurt vanulf

Shapiro, Rami-Open gehei.mtn Smit, Alexander-Kennendhei.d Smit, Alexander- Gtschenk van htt Absolute Smit, Paul-Alles over Niets (boek met 2 dvd's) Smit, Paul -Non-d11ali.ttit voor mavagtrs Smit, Paul -Vtrlichting voor luie mtnstn Smit, Paul

-

Vtrlichting in de lief de

Smit, Paul-11itZoomen Spira, Rupert- Dt heldtrheid der dingen Spira, Rupert- W4t mt is liifde Sterren, Paul van der

-

Vtrlichting in ten lege verpakking

Sterren, Paul van der -Over het brein, non-dualittit en vrije wil Sterren, Paul van der -Gedachten over htt ondenkbart Sylvester, Richard- Gem zelf, gem ander Tathagata, Florian-Zijn Tetteroo, Tosca

-

Alles over edelstttntherapie

Tollifson, Joan - Ontwaken in het a/ledaagse Tollifson, Joan

-

Niets om je aan vast te houden

Unmani Liza Hyde -lk ben het kven zelf Vingerwijzingen -Artikelen uit titn jaar lnZicht Waite, Dennis

-

Ben introductie tot advai.ta

Watts, Alan- W&rd wat je bent Wei Wu Wei-Onwere!ds wijs Whenary, Roy-Dt structuur van zijn Zuijderhoudt, C.B. -Muster Eckhart

122

versus

advaita

Voor een overzicht van onze titels (met tekstfragmenten) kunt u ook kijken op onze website: www.samsarabooks.com Daar vindt u informatie over de boeken in voor­ bereiding, de agenda met informatie over lezingen van onze auteurs en kunt u zich opgeven voor onze nieuwsbrief of een catalogus aanvragen.

Samsara Uitgeverij bv Herengracht 341 1016 Az Amsterdam Telefoon: 020 - 5550366 Fax: 020 - 5550388 E-mail: info@samsarabooks.com

'!i gceft op unickc \\ i1ze rnting ;: w1 hct11011-dualist•s ch

reclitstrecksc e1varing. Die c1varing ver�chilt

111

nicts va11 die\ ;m icdc1

stt:ccls vc1 d1 1clc1 end

lllOllH'llt �!lid<'! S Cll llleLI\\.

w1

sclnjlt�d