FESTIVALS WILLEN DOORGROEIEN VAN AFVALVRIJ NAAR CIRCULAIR

STEEDS MEER CIRCULAIRE EVENEMENTEN

FESTIVALS WILLEN DOORGROEIEN VAN AFVALVRIJ NAAR CIRCULAIR

Van afvalvrij naar circulair. Dat is in het kort het doel van de Green Deal Circulaire Festivals, één van de initiatieven om de vele festivals in Nederland te verduurzamen. In 2025 moet er een blauwdruk liggen waarmee festivals kunnen toewerken naar een circulaire aanpak op allerlei gebieden: afvalinzameling, herbruikbare materialen, minder en groen energieverbruik.

TEKST: MARTIJN KREGTING BEELD: MARCEL VAN DEN BERGH/ANP

Nederland wil in 2050 een economie hebben die volledig circulair functioneert. Afval moet worden voorkomen, eindige voorraden moeten beter worden beheerd en hernieuwbare hulpbronnen zo vaak mogelijk ingezet. De Nederlandse overheid streeft er naar het gebruik van primaire grondstoffen in 2030 met 50 procent te verminderen en in 2050 met 100 procent.

Deze ambitie ligt aan de basis een groeiend aantal Green Deals. Met deze interactieve werkwijze wil de overheid vernieuwende, duurzame initiatieven de ruimte geven. Sinds de start in 2011 zijn meer dan 300 Green Deals getekend voor sectoren zoals landbouw en scheepvaart, thema’s zoals duurzame energieprojecten en onderwerpen van denim (het materiaal voor jeans) tot en met geothermie. Lokaal, regionaal, landelijk en internationaal. En dus ook de festivalsector.

Afval wordt gescheiden op festival Zwarte Cross backstage.

AANPAK AFVALSTROMEN FESTIVALS

Festivals zijn de afgelopen tien jaar steeds populairder geworden. De Nederlandse evenementenbranche telde in 2018 zo’n 700 festivals met 21 miljoen bezoekers per jaar en 2,3 kilo afval per bezoeker. In 2019 trokken zo'n 934 Nederlandse festivals al ruim 26,7 miljoen bezoekers. Per persoon bleef er gemiddeld 2,33 kilogram afval achter op de festivalterreinen. Genoeg reden voor een aanpak van de afvalstromen op en rondom festivals.

In 2019 werd een eerste Green Deal voor festivalorganisaties afgerond: ‘Afvalvrije Festivals’. Een groep koplopers van festivalorganisatoren, Nederland Schoon en de Rijksoverheid sloegen in deze Green Deal de handen ineen om afvalstromen te beperken, beter te scheiden en te verwerken en zwerfafval te voorkomen. Daarbij werd gekeken naar de eigen organisatie én hoe bezoekers positief beïnvloed konden worden om bewust met afval om te gaan.

De Green Deal leverde veel waardevolle kennis en kennisuitwisseling op het gebied van het voorkomen van afval op festivals op. Tijdens diverse pilots werd gekeken welke maatregelen wel en niet werken én onder welke voorwaarden. De opgedane kennis werd gebundeld in de ‘Toolkit Afvalvrije Festivals’.

BREDERE AANPAK MILIEUEFFECTEN

Maar festivals kunnen hun milieueffect op meer gebieden dan alleen afvalaanpak verminderen: door zorgvuldige keuzes te maken in locatie, toegankelijkheid, vervoer, catering en stroomvoorziening. Dat heeft een positieve invloed op het milieu en de CO2-uitstoot en vermindert de impact op het gebruik van land en water.

Door hun creatieve ondernemerschap, afgebakende terreinen en tijdelijke aard kunnen festivals ook een microkosmos voor circulaire innovaties en experimenten zijn. Festivals hebben bovendien een brede invloed binnen hun toeleveringsketen, door de samenwerking met leveranciers en aannemers.

NIEUWE GREEN DEAL

Genoeg reden dus om meteen al in 2019 een nieuwe Green Deal in de steigers te zetten. Deze Green Deal Circulaire Festivals bouwt voort op Afvalvrije Festivals. De nieuwe Green Deal streeft naar circulariteit voor een breed scala aan thema's en faciliteert samenwerking op Europese schaal. Dit weerspiegelt het internationale karakter van de festivals en de Europese samenwerking op het gebied van circulariteit.

Green Events, kennisplatform voor verduurzaming van evenementen., was al betrokken bij de Green Deal Afvalvrije Festivals. De vervolg-Green Deal - ‘Circulaire Festivals’ - heeft een bredere scope dan vermindering van afval, vertelt medeoprichter Laura van de Voort van Green Events. “Met het programmateam kijken we samen met een groep koplopers van zo’n 18 festivalorganisaties en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat naar alles op het gebied van duurzaamheid: zaken zoals energie, eten en drinken, logistiek rondom de festivals. We bepalen samen de definitie van wat een circulair festival is, voeren pilots uit en delen kennis.”

PRAKTIJKVOORBEELDEN

Na twee coronajaren met weinig of geen festivals is er nu de mogelijkheid om van theorie naar praktijk te gaan. Er zijn te veel initiatieven om allemaal te noemen, maar Van de Voort noemt er een paar als voorbeeld. Zoals Roskilde (Denemarken), een van de internationale deelnemers, die dit jaar een uitgebreid programma met circulaire startups biedt. Of muziekfestival DGTL, dat dit jaar als eerste festival wereldwijd naar een volledig circulair festival heeft toegewerkt.

Kleinere maar niet minder belangrijke voorbeelden zijn onder meer: Into the great wide open, dat gaat werken met herbruikbare voedselverpakkingen; de Zwarte Cross, al sinds 2019 bezig met het verduurzamen van het gebruik van bekers, een thema dat elk festival bezig houdt. “Het gaat dus veelal om initiatieven waarbij meerdere deelnemers aan de Green Deal betrokken zijn en waarbij we actief kennis en ervaringen uitwisselen om van te leren.”

Uiteindelijk is het doel om tegen 2025 op basis van alle kennis die is opgedaan in onder meer pilots of bredere projecten een blauwdruk te hebben die duidelijk maakt wat een circulair festival zijn inhoudt en wat je kunt doen om daartoe te komen, stelt Van de Voort tot slot. “Inclusief veel praktijkvoorbeelden van de deelnemende koplopers-festivals om dat te illustreren.”

BLAUWDRUK IN PRAKTIJK

Een organisatie die zelf op diverse gebieden deze blauwdruk al in de praktijk probeert te brengen, is de Nijmeegse Stichting Zevenheuvelenloop. Van het vervangen van drinkbekers door met water gevulde zakjes van zeewier, groene energie via zonnepanelen tot en met het stimuleren van het gebruik van het OV door de deelnemende hardlopers aan dit loopfestijn.

“Afval is bij ons een van de kleinste factoren als het gaat om milieubelasting”, stelt Alexander Vandevelde, directeur van de stichting. “Natuurlijk scheiden we waar mogelijk afval en we hebben een afspraak hiervoor met afvalinzamelaar DAR. Maar ook zij geven aan dat de Zevenheuvelenloop geen grote producent van afval is: we hebben maximaal een paar duizend toeschouwers.”

De medewerkers van de stichting gaan de maandag na de loop altijd ‘ploggen’: met vuilniszakken het parcours langs en hard-

“MET HET PROGRAMMATEAM KIJKEN WE SAMEN MET EEN GROEP KOPLOPERS VAN ZO’N 18 FESTIVALORGANISATIES EN HET MINISTERIE VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT NAAR ALLES OP HET GEBIED VAN DUURZAAMHEID: ZAKEN ZOALS ENERGIE, ETEN EN DRINKEN, LOGISTIEK RONDOM DE FESTIVALS.”

lopend al het afval inzamelen - vaak gelletjes. “Vroeger ook nog wel bekers, maar dat gebeurt niet meer sinds we balletjes water uitdelen. Dat zijn toch 100.000 kartonnen bekers die we vervangen hebben. Het omhulsel van die Ooho’s is gemaakt van zeewier, dus als het al wordt weggegooid is het afbreekbaar. Maar we stimuleren de 33.000 lopers om zoveel mogelijk hun afval weg te gooien op dropzones zoals drankpunten en niet in de natuur.”

Op het gebied van duurzaamheid heeft de stichting verder in alle contracten met leveranciers staan dat er niet gewerkt mag worden met benzine- en dieselaggregaten. “We werken met accupakketten. De grootste ervan is zo groot als een zeecontainer. Alles wordt natuurlijk groen geladen. Verder hebben we een ambassadeur van de Zevenheuvelenloop die bij de Start/Finish woont en van wie we groene stroom - via zonnepanelen - afnemen voor de apparatuur op die locatie.”

KOPLOPERSPROGRAMMA

Verder zit de stichting in het Koplopersprogramma van de provincie Gelderland, waarin onderzocht wordt waar er op het gebied van duurzaamheid nog meer winst te behalen is. Vandevelde: “Ik verwacht dat dat zit in mobiliteit. We hebben 33.000 lopers die naar ons toe moeten komen. Je moet ambitie en haalbaarheid niet door elkaar halen, maar het is wel goed om ernaar te streven dat al die lopers niet meer met de auto komen maar met het OV. We betalen al in de regio Nijmegen het busvervoer voor mensen die in de bus hun startnummer tonen. Verder proberen we voordelige deals te regelen met de NS voor mensen die van verder komen. Ik denk dat we met dit soort initiatieven de koolstof-footprint behoorlijk kunnen reduceren, nu en in de nabije toekomst.”

“JE MOET AMBITIE EN HAALBAARHEID NIET DOOR ELKAAR HALEN, MAAR HET IS WEL GOED OM ERNAAR TE STREVEN DAT AL DIE LOPERS NIET MEER MET DE AUTO KOMEN MAAR MET HET OV.”