6 minute read
Renovatiestrategie en de Vlaamse klimaatdoelstellingen 2050
De Europese ‘Green Deal’ ambieert dat de Europese Unie tegen 2050 ‘klimaatneutraal’ wordt, ook op vlak van woningbouw! De Europese commissie zal dan ook een Europese klimaatwet voorstellen en aan de lidstaten vragen deze om te zetten in een regelgevend kader. Dit moet een stimulans zijn voor bijkomende investeringen, ook in de sociale woningbouw.
Advertisement
Om de doelstelling van de ‘Green Deal’ te bereiken moeten alle economische sectoren (energie, afval, gebouwen, industrie en mobiliteit) actie ondernemen. Voor de bouwsector betekent dit concreet om een ‘renovatiegolf’ en ‘vervangbouwprogramma’ op gang te brengen. Gebouwen staan immers in voor 40 % van het totale energieverbruik.
De Europese doelstellingen worden op nationaal niveau onderschreven in het ‘Nationaal Energie- en Klimaatplan’ en op Vlaams niveau in de ‘Vlaamse renovatiestrategie 2050’. Deze strategie bepaalt dat alle woningen klimaatneutraal moeten zijn tegen 2050, wat een EPC-score impliceert die kleiner is dan 100 kWh/m². Binnen het Vlaamse sociale huisvestingslandschap betekent dit dat 90 à 95 % van alle woningen moeten gerenoveerd of vervangen worden over een periode van 30 jaar wat omgerekend ruim 90.000 renovaties per jaar betekent waarmee reeds duidelijk het héél ambitieuze karakter van deze doelstellingen wordt aangegeven.
Een concrete bedreiging voor het welslagen is dan ook de timing; in een periode van 30 jaar moeten immers evenveel woningen worden vervangen of gerenoveerd als er in de afgelopen 60 jaar werden gebouwd. Om dit te kanaliseren moeten factoren als financiële draagkracht, personeelsbestand van de SHM’s - en later woonmaatschappijen (WM) - en de capaciteit van de bouwsector in verhouding staan of worden gebracht. Een zeer grote uitdaging.
Anticiperend hierop heeft Ons Onderdak een renovatiestrategie opgezet die een ambitieus doch haalbaar scenario uitrolt. Door een gelijkmatige spreiding in de tijd van de renovatie- en/of vervangingsbouwprojecten kunnen inzet van mensen en middelen binnen haalbare proporties worden gebracht. Voor Ons Onderdak betekent dit concreet de uitrol en handhaving van een renovatiedebiet van een 35 à 40-tal woningen per jaar. Binnen ons patrimonium van in totaal 1.524 woningen voldoen 111 woningen (=7,3 %) aan de gestelde EPC-eis. Een 217 woningen (14,1 %) hebben een EPC-score lager dan 200 en kunnen met kleine interventies tot op de gewenste EPCscore worden gebracht, bv. door de plaatsing
zonnepanelen via het ASTER-project. Een 100tal woningen zijn strategisch aangeduid om te worden verkocht. De overige woningen (ca. 72 %) zijn te renoveren of te vervangen. De methodiek die hierbij wordt gehanteerd is om de woningen met de slechtste conditiescores en de slechtste EPC-scores het eerst aan te pakken. Het betreft immers ook de oudere woningen binnen het patrimonium met de grootste renovatienoden. De woningen met de beste conditiescores komen laatst.
Voor de periode 2021-2030 betekent dit dat onder meer grote delen van de TorrepoortwijkKalfvaartwijk, de Posthoornwijk en de Hovelandwijk worden gerenoveerd, de oudste wijken in Ieper. Gezien de schaal van deze wijken, respectievelijk 103, 164 en 231 woningen, bieden deze renovaties strategische kansen om te opteren voor kleinere wooneenheden in relatie tot het profiel van onze kandidaat-huurders. Via verdichtingsoperaties kunnen hele wijkdelen worden geherconditioneerd waarbij ‘rood’ plaats maakt voor kwalitatief publiek ‘groen’, wat niet alleen de woonomgeving in haar totaliteit opwaardeert maar waarbij ook alle andere aspecten van duurzaamheid (waterhuishouding, mobiliteit, afval, sociale waarde,…) naast het energetische verhaal via een geïntegreerd totaalontwerp kunnen worden gerealiseerd.
Voorbeelden van een dergelijke stedelijke herconditionering zijn de vervangingsbouwprojecten in Rustenhove (12 appartementen) en in de Kerselaar (50 appartementen). Een grote opportuniteit ligt bij de toekomstige vervangingsbouw in de Torrepoortlaan waar het centrale plein en de groene bomenas van de Acacialaan aan elkaar kunnen worden verbonden met verdichtende woningbouw aan dit nieuw ontstane groen. Win-win situaties zijn ook te vinden in de Robrecht van Bethunelaan waar de vervangingsbouw van de 20 bestaande seniorenwoningen volgens het reeds uitgevoerde ontwerpend onderzoek de ruimte vrijmaakt om de bestaande basisschool, het woonzorgcentrum en het nieuwe verdichtende bouwblok rond een centrale groene ruimte te organiseren. Een grote kans is er absoluut te vinden in de Azalealaan waarbij de toekomstige vervangingsbouw van 24 woningen en 54 appartementen mogelijkheden schept om het ganse wijkdeel te herdenken en mogelijks de nu onzichtbare Vijverbeek een plaats te geven in de nieuwe publieke ruimte.
De ‘klimaatdoelstellingen 2050’ brengen alzo een ganse renovatiecyclus in een stroomversnelling die, niettegenstaande het scepticisme over het welslagen van deze mogelijks te ambitieuze doelstelling, ook de belofte van talrijke opportuniteiten in zich draag die we als sociale verhuurder, stedenbouwkundige en beleidsmaker moeten omarmen. Het wordt dan ook een belangrijke doelstelling de samenwerkingsbanden aan te halen zodat de kansen van stadsvernieuwing ten volle worden geëxploiteerd, dit ten gunste van de toekomstige bewoners van onze nieuwe wijken. We doen hiermee een appel op de respectieve gemeentebesturen, administraties en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden om er samen de schouders onder te zetten.
Aster en het zonneactiveringsplan
De plaatsing van zonnepanelen is één van de mogelijke ‘quickwins’ om woningen die net niet de gewenste EPC-score van < 100 halen, tot onder deze drempel te brengen. Op 26 oktober 2020 trad Ons Onderdak toe tot de coöperatieve vennootschap “Access tot Sustainability for Tenants through Energy Effective Retrofit” of kortweg “ASTER”. Het doel van ASTER is om het zonnepotentieel op de daken van de sociale woningen in Vlaanderen (in totaal 244 mWp) te activeren voor de massale plaatsing van zonnepanelen, in totaal een investering van 231 miljoen euro en een jaarlijkse groenestroomproductie van 207 gigawattuur. Via een concessieovereenkomst met de aandeelhoudende SHM’s die hun daken ter beschikking stellen is de installatie en het beheer van de fotovoltaïsche installaties overgedragen aan ASTER cv. In overeenstemming met de wetgeving overheidsopdrachten worden de
fotovoltaïsche zonne-energiesystemen aanbesteed door ASTER cv waarbij de grote schaal van de werken een optimaal prijs- en kwaliteitsniveau moet garanderen en in de eerste plaats voor al onze sociale huurders.
Het geïnstalleerde fotovoltaïsche vermogen zal worden afgestemd op het ‘genormaliseerde verbruik’ welke afhankelijk is van aantal bewoners dat zijn hoofdverblijfplaats heeft in de sociale woning die wordt uitgerust met zonnepanelen. Hierdoor wordt enerzijds het businessmodel van ASTER cv haalbaar doordat de vergoeding voor de injectering op het net van het fotovoltaïsche vermogen buiten het genormaliseerde verbruik zorgt voor een dekking van de investeringskosten. Anderzijds zorgt de geoptimaliseerde dimensionering voor een verhoging van het direct verbruik van de zonnestroom zonder dat deze op het net geïnjecteerd wordt zodat de sociale huurders minder netkosten zullen betalen. Samengevat, een deel van de opbrengsten van de zonnepanelen gaan naar ASTER cv en een deel naar de sociale huurder en dit laatste volgens het ‘genormaliseerde verbruik’. Voor
de overblijvende elektriciteitsbehoefte zal de sociale huurder zoals gewoonlijk vrij hun eigen energieleverancier kunnen kiezen.
Vanaf 2021 zal via ASTER cv de sociale huisvestingssector op vier jaar tijd 733.481 zonnepanelen op 58.004 gebouwen met sociale woningen (ééngezinswoningen en appartemensgebouwen) plaatsen. Met het zonneactiveringsplan brengt ASTER cv de voordelen van zonnestroom bij zo veel mogelijk huurders met aldus een reductie van de (energie)armoede en wordt tegelijk structureel bijgedragen aan een beter klimaat met een beoogde jaarlijkse CO2-reductie van 39.667 ton.
Aster plaatst vanaf 2021 op vier jaar tijd 733.481 zonnepanelen.
