Observer women

ISSN 2449-2361

ყოველკვირეული ორენოვანი გაზეთი საქართველოში

weekly bilingual newspaper in georgia

№8 (59) ფასი/PRICE - 2L 6-03-2017

9

772449

236005

women of influence

PC_gercek_dost_mak_21x29,7.pdf

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

1

09/06/16

14:14

OBSERVER ANA DOLIDZE - parliamentary secretary of the President

ანა დოლიძე პრეზიდენტის საპარლამენტო მდივანი

ანა დოლიძე დაიბადა 1979 წლის 26 ოქტომბერს. 2002 წელს წარჩინებით დაამთავრა ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი, ხოლო 2004 წელს მიენიჭა ლეიდენის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის მაგისტრის ხარისხი (LLM). 2013 წელს დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია თემაზე - „სასამართლოს მეგობარი საერთაშორისო სამართალში“ და მიენიჭა კორნელის უნივერსიტეტის იურიდიული მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხი.

2000–2001 წლებში ანა დოლიძე იყო ორგანიზაცია Project Harmony International-ის საქართველოს ოფისში ოჯახური ძალადობის საზოგადოებრივი თანამშრომლობის პროგრამის ასისტენტი, შემდეგ ამავე პროგრამის კოორდინატორი.

2002 წელს გაიარა სტაჟირება ჰააგის საერთაშორისო საარბიტრაჟო სასამართლოში.

2001-2004 წლებში მუშაობდა საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაში კოორდინატორის თანაშემწის, ასოციაციის თავმჯდომარის მოადგილის, ხოლო 2004 - 2006 წლებში ამავე ასოციაციის თავმჯდომარის თანამდებობაზე.

2008-2009 წლებში იყო ევროპისა და ცენტრალური აზიის პროგრამის Human Rights Watch-ის მკვლევარი, 2010–2011 წლებში - მსოფლიო ბანკის კონსულტანტი (აშშ).

2015 წლის მაისიდან 2016 წლის 27 ივნისამდე ანა დოლიძე მუშაობდა საქართველოს თავდაცვის მინისტრის მოადგილის თანამდებობაზე.

2005-2015 წლებში კითხულობდა ლექციებს კავკასიის სამართლის სკოლაში, ქართულ-ამერიკულ უნივერსიტეტში; უელსის კოლეჯში (აშშ); ელმირას მკაცრი რეჟიმის სასჯელაღსრულებით დაწესებულებაში (აშშ); ნიუ-იორკის უნივერსიტეტში (აშშ); კომპლუტენსის უნივერსიტეტში (ესპანეთი), დიუკის უნივერსიტეტში (აშშ); 2013 წლიდან არის დასავლეთ ონტარიოს უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის ასისტენტი პროფესორი(კანადა). გამოქვეყნებული აქვს 20-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომი და ანგარიში გარდამავალი პერიოდის მართლმსაჯულების, ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო და ევროპული სამართლის, საერთაშორისო სამართლის საკითხებზე. მიღებული აქვს მრავალი პროფესიული სტიპენდია და ჯილდო.

2016 წლის 27 ივნისიდან დღემდე საქართველოს პრეზიდენტის საპარლამენტო მდივანი.

პირველ რიგში, მოგვიყევით რა გზა გაიარეთ იმისათვის, რომ წარმატებისთვის მიგეღწიათ? ყოველთვის ვუთავსებდი ორ პრინციპს: ისწავლე, შემდეგ იმუშავე! იყო პერიოდები, როცა სწავლის პარალელურად ვმუშაობდი და ეს ხელს მიშლიდა. შემდეგ მოვიპოვე სტიპენდიები, რაც კარგი საშუალებაა თავიდან ბოლომდე ჩაერთო სწავლის პროცესში. რა იყო ის მთავარი სირთულეები, რომლებიც ამ ხნის განმავლობაში შეგხვდათ? ალბათ მთავარი სირთულე იყო ის, რომ მე არასოდეს ვიყავი კმაყოფილი იმ გარემოთი, სადაც ვცხოვრობდი. ყოველთვის მინდოდა უკეთესი. საქართველოში იყო და არის მრავალი პრობლემა. რა თქმა უნდა, უფრო მარტივი იქნებოდა ცხოვრება იქ, სადაც არ არის ეს პრობლემები, თუმცა მე ეს გზა არ ამირჩევია, ყოველთვის მიწევდა ფიქრი იმ პრობლემებზე, რომელიც გამოწვევა იყო ქვეყნისთვის, იმისათვის რომ არსებული გარემო უკეთესობისკენ შემეცვალა. როგორ ახერხებდით იმას რომ მაინც წინ წასულიყავით და შეგეცვალათ ის რაც არ მოგწონდათ? თანამოაზრეების ძიება არის ერთ-ერთი მთავარი ამოცანა წინსვლისთვის. როცა გარშემომყოფებს ადარდებს ის რაც შენ, შთაგონებასაც იპოვი, რომ რაღაც გააკეთო და როცა სასურველ შედეგს მიაღწევ უფრო მეტის კეთების სურვილი გიჩნდება. აქ მინდა გავიხსენო ერთ-ერთი მთავარი მომენტი ჩემს ცხოვრებაში, როდესაც რამდენიმე გოგო წავედით იმიტირებულ პროცესებზე შეჯიბრში მონაწილეობის მისაღებად ამერიკაში და ძალიან დიდი წარმატება მოვიპოვეთ. აქ მე აღმოვაჩინე სამი ადამიანი, რომელიც ზუსტად ჩემნაირად ფიქრობდა. ჩვენ ერთამანეთს ვამხევებდით და მიუხედავად იმისა, რომ გვაფიქრებდა, როგორ უნდა შევეჯიბროთ ამერიკელებს, იაპონელებს... ჩვენ გვქონდა გუნდური შემართება, რომ მაგრები ვართ და გამოგვივა. თანამოაზრეობა იმისათვის არის მნიშვნელოვანი, რომ როცა ხელს ჩაიქნევ ვიღაცამ წამოგაყენოს და პირიქით. როგორია ქალის როლი საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ ცხოვრებაში დღევანდელ საქართველოში ? ძალიან დიდი, სფერო არ

არის რომ არ გვყავდეს ქალი ლიდერები, იქნება ეს პარლამენტში თუ სასამართლოში. ნებისმიერ სფეროში თქვენ დაინახავთ, რომ საქართველოში წამყავნი როლი უკავია ქალს. საქართველოს პარლამენტის არაერთ კომიტეტში თავმჯდომარეები არიან ახალგაზრდა ქალები. ადმინისტრაციაში, ნახევარი მრჩევლებისა ქალები არიან. უზენაესი სასამართლოს თავჯდომარე ქალია, თვითონ უზენაეს სასამართლოში ნახევარი ქალია. თუმცა ვერ ვიტყვით, რომ ეს ადვილია, ვინც არის თანამდებობებზე და გარკვეულ პოზიციებზე ყველას უწევს ამისთვის ბრძოლა. კიდევ მთავარია, რომ თავად ქალები იყვნენ მოწოდებულები იმისათვის, რომ მიეხმარონ ერთმანეთს. რას გვეტყვით მთავარ გამოწვევებზე? ქალებს უწევთ ძალიან ბევრი ხუმრობის, დაცინვის და არასერიოზული აღქმის ატანა. მაგრამ ქართველმა ქალებმა უკვე ძალიან კარგად იციან, როგორ უნდა გაუმკლავდნენ ამ საკითხებს. გამოსასწორებელი ბევრია, გასაუმჯობესებელია პირობები, მათ შორის განათლება, რაც ნამდვილად პრობლემაა ჩვენთან. გამოწვევებში ასევე აღვნიშნავდი სოციალურ-ეკონომიკურ ვითარებას. თუ ჯანდაცვა იქნება ხელმისაწვდომი, სამუშაო გარემო იქნება ადეკვატური და არა მონური, ადამიანებს ექნებათ დასვენების დღეები, რომ წავიდნენ სახლში ბავშვთან, მაშინ თვითონ ქალებს მიეცემათ საშუალება, გამოავლინონ საკუთარი თავი. დღეს, სწორედ ამ პირობების უქონლობის გამო ბევრი ქალი უკან იხევს და ვერ ახდენს საკუთარი თავის რეალიზებას. მაგალითად, გლობალური პრობლემაა ორსული ქალის აყვანა სამსახურში. აქ ჩანს სახელმწიფოს როლი, რომ ჰქონდეს მყარი სისტემა ორსული ქალების დასაცავად ამ კუთხით. რა არის საჭირო იმისათვის რომ იყო არამხოლოდ წარმატებული, არამედ გავლენიანი ქალი ? ერთი ალბათ, კომპეტენცია, ანუ ადამიანს უნდა ჰქონდეს ის ცოდნა, რომელიც სხვებს სჭირდებათ. მეორე ნამდვილობა, იმიტომ რომ თუ საჯარო პირი არის ყალბი ამას ხალხი გრძნობს, მესამე - ხედვა და ბოლოს გადაწყვეტილება დარჩე სახლში თუ უშუალოდ ჩაერთო პრობლემის მოგვარებაში.

Dr. Anna Dolidze was born in Tbilisi, in what was then the Soviet Socialist Republic of Georgia. As a child, she experienced the dissolution of the Soviet Union, including a civil war and secessionist conflicts with Abkhazia and South Ossetia. In high school Dolidze won a scholarship to live with an American family and attend high school in Vermont.

Upon her return, Dolidze started law school at Tbilisi State University, where she graduated with honors.

In her final year she took part in the Telders International Law Moot Court Competition, and was honored as the Best Respondent and Best Oralist. She became a clerk at the Permanent Court of Arbitration in the Hague. Thereafter Dolidze worked for the international humanitarian organization Save the Children in Georgia. She was awarded a full fellowship by the Dutch government to study at Leiden University where she earned Masters Degree in International Law (LLM). In 2004 Dolidze was elected Chairperson of the Georgian Young Lawyers’ Association (GYLA). As the head of the largest legal advocacy organization in Georgia, she oversaw program activities conducted by 125 First of all, please tell us what was your way to success?

I always combined the two principles: study and then work! There was time when I was working at a parallel to studying and it was not easy. Then I gained scholarships, which affords me great opportunity to be entirely involved in the studying process.

What were the main difficulties you faced during this period and what qualities are needed to overcome those difficulties?

Probably the main difficulty was my discontent with my environment. I always wanted better. There were and still in fact make up the many problems in Georgia. Of course, it would be much easier to live in a place where these problems are not prevalent How did you manage to still move forward and change what you didn’t like?

Like-minded people are a very important precondition to move forward.

When people who surround you care about the same things, you will always find an inspiration to do something and when you see the result you will want to do even more. Here I want to recall one of the most important moments in my life, when together with several other girls, we traveled to the USA to participate in a moot court competition and we achieved a great success.

There I discovered three people, who were thinking exactly like me. We encouraged each other and in spite of the fact, that we had to compete with Americans, Japanese and the likes, we had the team spirit that saw us through.

That’s why like-minded people are very important, when you are going to give up somebody will encourage you, help you stand up and vice versa.

What is the women’s role in today’s social and political life of Georgia?

lawyers, took part in drafting legislative reform proposals, practiced civil rights litigation and represented the organization in National Constitutional Commission, Commission for the Human Rights in Prisons and the Expert Commission for Georgia’s European Integration. In 2006, Dolidze spearheaded a nation-wide campaign to prosecute high-level government security officials implicated in the murder of Sandro Girgvliani. In 2007 Dolidze left Georgia for United States as a Scholar at Risk because it was increasingly difficult to practice civil rights litigation.

In May 2015 Dolidze was appointed as Deputy Minister of Defence for Republic of Georgia, overseeing the areas of education, social benefits and rehabilitation of wounded warriors. In June 2016 the President of Georgia appointed Dr. Dolidze as the Parliamentary Secretary of the President of Georgia, overseeing rule of law related issues as well as serving as the main liaison between the office of the President and the Parliament of Georgia.

Dr. Dolidze has published widely on international law, human rights and transitional justice in academic as well as policy It’s very important, you can not find a field where there are no women leaders, be it the parliament or the court.

In any field you will see that leading positions are held by women. Many chairs of committies in parliament are young women. In administration, half of the advisors are women. Chief judge in the supreme court is a woman and also, half of the judges are women in the supreme court. But we can not say that it’s easy, for them to hold the positions, they all have to fight for it.

And also, it’s important for women to be helpful and supportive to each other.

What can you say about the main challenges?

Women are dealing with many jokes, mockery and thoughtless attitude directed at them but unlike others, Georgian women know very well how to deal with all of these issues. Many things need to be improved including education, which is really problematic around here. I would also mention social-economic situation. If healthcare will be affordable, work conditions adequate, people will have day offs to go home to their children, it will give the women opportunity to realize themselves. Because of the absence of all these conditions, many women cannot realize themselves. For example it’s a global problem to hire a pregnant woman. Here we can see the role of the state who must have a solid system in place for protecting pregnant women.

What is necessary to be not only successful but an influential woman?

First is probably competence, the knowledge that others need. Second, you must be genuine , if the public figure is fake the people can see it, third is vision and finally the decision to either stay at home or be directly involved in problem solving.

OBSERVER

6 march, 2017

3

OBSERVER თეა წულუკიანი - საქართველოს იუსტიციის მინისტრი ქალი მინისტრი ქართულ რეალობაში როგორც წესი იშვიათობაა, თუმცა თქვენ უკვე მე-5 წელია წარმატებით უძღვებით ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან სახელმწიფო უწყებას. როგორ ფიქრობთ რისი დამსახურებაა თქვენი ასეთი წარმატება? ქალი მინისტრები, სამწუხაროდ, ძალიან იშვიათობაა, მაგრამ მჯერა, რომ ეს რეალობა თაობებთან ერთად შეიცვლება. თანაც მე იუსტიციის პირველი ქალი მინისტრი ვარ, ვინც ამდენ ხანს იყო თანამდებობაზე, მათ შორის, მგონი, კაცებიც, ბ-ნ თედო ნინიძის გარდა, ამ ხანგრძლივობით არ ყოფილან. ვცდილობ, საზოგადოებას არ ვათქმევინო ისეთი რამ, რაც მომავალში სხვა ქალებს გაურთულებს ასეთ პოზიციებზე მოხვედრას. ამისათვის ერთი მხრივ, საჭიროა შიგნით თანამშრომელებს, ძირითადად მამაკაცებს, ჰქონდეთ იმის განცდა, რომ მათი ხელმძღვანელი ღირსია იმ ადგილის, სადაც არის - ხშირ შემთხვევაში მიმიცია მათთვის ძალიან ბევრი რამის მაგალითიც და ეს, როგორც ქალს, მეამაყება, ხოლო მეორე მხრივ, საზოგადოებამ არ თქვას, რომ რა გაგიკვირდათ, ქალი მინისტრია და ამიტომ, ცუდად მიჰყავს თავისი საქმე. თუკი რამ წარმატებული გაკეთდა ამ 5 წლის განმავლობაში, გარკვეულწილად იმ განწყობის დამსახურებაა, რომელიც შინაგანად მაქვს. რაც შეეხება წარმატებას, ბევრი შრომა და ახალ-ახალი ინიციატივები არის ერთ-ერთი საწინდარი იმისა, რომ არ გაგექცეს სისტემა ხელიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში ეს პირდაპირ საზოგადოებას დააზიანებს. როგორ ფიქრობთ, რა არის ყველაზე დიდი ცდუნება თანამდებობაზე ყოფნისას? ყველაზე დიდი ცდუნებაა დაგავიწყდეს, რომ მაღალ თანამდებობაზე საკუთარი თავის პირველი კრიტიკოსი შენ თვითონ უნდა იყო და მაქსიმალურად გააკონტროლო შენი ნაბიჯები. ანუ, საქმეში პირველი არის ის, რომ არ უნდა ჩავარდე ამპარტავნებაში, და მეორე ის, რომ მედგრად დაუხვდე ყველა დარტყმას, იმედგაცრუებას, უმადურობას, უსაფუძვლო კრიტიკას. თუ ეს თვისებები არ გაქვს, ალბათ, პოლიტიკაში არ უნდა იყო. ადამიანებთან ურთიერთობაში მე არ ვარ მინისტრი. ძალიან ბევრი ადამიანი მირეკავს, მხვდება და მთხოვს ისეთ რაღაცებს, რაც მგონია, რომ არ უნდა მთხოვონ. შეიძლება ძალიან მინდოდეს მათი დახმარება, მაგრამ საკუთარ თავს თუ არ დაუყენე ლიმიტი, მაშინ თანამდებობის პირი თვითონაც უბედურებაში ვარდება და საზოგადოებასაც ღალატობს. თქვენი გავლენის პოზიტიური გამოყენების ერთ-ერთი ძალიან კარგი მაგალითია საქველმოქმედო ფონდი, რომელიც დააარსეთ. მაინტერესებს, რა იყო თქვენი მოტივაცია? ეს ფონდი დავაფუძნე ჩემს ფრანგ მეგობართან ერთად, რომელიც 90იანი წლებიდან უძღვება ბიზნესს საქართველოში და ჩვენს ქვეყანას ძალიან კარგად იცნობს. ფონდი ემსახურება იმ ბავშვებს, რომელთაც ოჯახში არ აქვთ თუნდაც, სრულფასოვანი კვების საშუალება, რადგან თუ ბავშვი ვერ იღებს სათანადო ყურადღებას, შეიძლება ერთ დღეს დაარღვიოს კანონი იმის გამო, რომ მოხვდეს ცუდ გარემოში. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ყველაზე დაუცველი ბავშვების რაღაც ნაწილს ამოსუნთქვის საშუალებას მივცემთ. აქაც, რა თქმა უნდა, ვერავინ ვერ იტყვის, რომ ეს ფონდი ყველა ასეთ ბავშვს მიხედავს, რადგან სამწუხაროდ, საქართველოში ძალიან მძიმე ეკონომიკური მდგომარეობაა, ამის მსხვერპლი კი, პირველ რიგში, არიან ბავშვები, მაგრამ ვთვლი, რომ თუნდაც რამდენიმეს სიცოცხლე, ან ერთი ბავშვი, რომელიც იქნება უკეთესად, ვიდრე იყო, ეს უკვე დიდი წინსვლაა.

OBSERVER

4

6 marti, 2017

თეა წულუკიანი დაიბადა 1975 წლის 21 იანვარს თბილისში.

1992 წელს დაამთავრა ლიონის (საფრანგეთი) ამპერის სახელობის ლიცეუმი და მიიღო საშუალო განათლების ბაკალავრის დიპლომი.

1992 წელს ჩაირიცხა ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის საერთაშორისო სამართლისა და საერთაშორისო ურთიერთობების ფაკულტეტზე, რომელიც წარმატებით დაამთავრა 1997 წელს. პარალელურად სწავლობდა საგარეო საქმეთა სამინისტროსთან არსებულ დიპლომატიის აკადემიაში, რომელიც დაასრულა 1998 წელს.

1997-1998 წლებში მუშაობდა საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროსთან არსებულ საგარეო პოლიტიკის კვლევისა და ანალიზის ცენტრში.

1998 წელს წარმატებით ჩააბარა საკონკურსო გამოცდა საფრანგეთის სახელმწიფო მართვის სკოლაში (ENA).

2000 წელს თეა წულუკიანმა სახელმწიფო მართვის სკოლა დაამრამდენად ერთვება ამ ფონდში საზოგადოება, თუნდაც ბიზნესმენები, რამდენად გამოხატავენ ინიციატივას, რომ თავიანთი წვლილი შეიტანონ ამ საქმეში? ბიზნესმენებთან ურთიერთობაში ფრთხილი ვარ, არ მინდა ისინი იმიტომ ჩაერთონ ფონდში, რომ მინისტრს არ აწყენინონ. მონაწილეობის მიღება ბავშვების გამო უნდა მოხდეს, ამიტომაც, მე მოზომილად ვმონაწილეობ თანხების მოძიების საკითხში. ჩემი ფრანგი მეგობარი, ანტუან ბარტონი, იჩენს უფრო მეტ ინიციატივას, რადგან ის ნეიტრალური ადამიანია და ამ შემთხვევაში მეტის უფლება შეუძლია მისცეს საკუთარ თავს. ინტერესი დიდია. ისიც მიფიქრია, რომ, როდესაც ამ პოზოციაზე აღარ ვიქნები, ეს ფონდი იქნება ჩემი ერთ-ერთი მთავარი მიმართულება მომავალში. გაიხსენეთ თქვენი ინიციატივები და რეფორმები სამინისტროში ან მის გარეთ, რომლითაც ამაყობთ. ძალიან ბევრია ასეთი, იმიტომ რომ ჩვენ, პრაქტიკულად გარდავქმენით სისტემა. დღეს იუსტიციის სამინისტრო თავისი აპარატით და 11 სსიპით აბსოლუტურად სხვა სახით არიან წარმოდგენილი საზოგადოების წინაშე. ეს მიზანი, რომ ყოფილიყო მიღწეული, ძალიან ბევრი ცვლილება და რეფორმა გავატარეთ, მაგრამ თუ რამდენიმე უნდა გამოვყო, ეს არის, არაერთი მტკივნეული, მაგრამ მნიშვნელოვანი რეფორმა და გადადგმული ნაბიჯი იმისთვის, რომ ევროკავშირს საქართველოს მოქალაქეებისთვის მიენიჭებინა უვიზოდ

თავრა და დაიცვა მაგისტრის ხარისხი საჯარო ადმინისტრაციაში (MPA).

2000 წლის სექტემბერში ევროსაბჭოს მიერ ჩატარებული კონკურსის შედეგად, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს შტატიანი თანამშრომელი გახდა.

2005 წელს თეა წულუკიანმა მიიღო უფროსი იურისტის საკლასო ჩინი.

2006 წლიდან იყო სასამართლოს რეგლამენტის კომიტეტის წევრი, 2009 წლიდან მომხსენებელი ერთი მოსამართლის მიერ განსახილველ საქმეებზე.

2010 წლის 24 თებერვალს იგი გადადგა დაკავებული თანამდებობიდან და საქართველოში დაბრუნდა.

2010 წლის 15 მაისს თეა წულუკიანი შეუერთდა თავისუფალ დემოკრატებს.

2012 წლის 1 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებში თეა წულუკიანი კოალიცია „ბიძინა ივანიშვილი - ქართული ოცნებიდან“ ნაძალადევის რაიონის მაჟორიტარი დეპუტატი გახდა.

2012 წლის 25 ოქტომბრიდან დღემდე საქართველოს იუსტიციის მინისტრი. გადაადგილების უფლება. ძალიან მტკივნეული იყო პერიოდი, როდესაც ამ რეფორმებისთვის მაკრიტიკებდა ბიზნეს სამყარო, ოპონენტები და ამბობდნენ, რომ ის საემიგრაციო კანონები, რომელთა ინიციატორადაც ჩვენ გამოვედით, აქცევდა ეკომომიკას, აფრთხობდა ინვესტორებს და ასე შემდეგ. ეს რომ უსაფუძვლო კრიტიკა იყო, ამას მოწმობს თუნდაც ის 5% -იანი ეკონომიკური ზრდა, რომელიც წელს იანვარში დაფიქსირდა, ტურისტების ნაკადი და ა.შ. ეს რეფორმები ვიზალიბერალიზაციასთან დაკავშირებით, მიუხედავად ბევრი დარტყმისა, რაც პირადად მივიღე, მეამაყება და ვთვლი, რომ საქართველოს მომავალი თაობებისთვის არის მნიშვნელოვანი. ბავშვებზე ვსაუბრობდით და აქვე გამოვყოფ არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების კოდექსს. უნდა გვახსოვდეს, რომ 14-16 წლის ასაკი ის პერიოდია, როდესაც აჟიტირებულია ახალგაზრდა და მას სახელმწიფოს ხელშეწყობა სჭირდება. ვთქვათ, თუ მან ჩაიდინა დანაშაული, ის უნდა დაისაჯოს ადეკვატურად და არა ისე, რომ მთელი სიცოცხლე გაუნადგურდეს. სასჯელი, უნდა იყოს ისეთი, რომ ახალგაზრდა დაადგეს სწორ გზას, რომელიც მის გამოსწორებაზე იქნება ორიენტირებული. ეს ჩვენ შევძელით და ამის ინიციატორი UNICEF-თან ერთად ვიყავი მე რაც ძალიან მეამაყება. ასევე, ძალიან მეამაყება საზოგადოებრივი ცენტრები სოფლებში. ჩვენ

უკვე გვაქვს 45 საზოგადოებრივი ცენტრი, რაც არის პატარა ,,მზე“ სოფელში. ბავშვები, რომლებიც კომფორტულ ადგილს პოულობენ: უფასო კომპიუტერი, WIFI, წიგნები და მოსახლეობა, რომელიც სოფლიდან გაუსვლელად იღებს პენსიას, არეგისტრირებს თავის მიწას და რეალურად უჩნდებათ ადგილი, სადაც ხედავენ, რომ სახელმწიფო მათ გვერდით არის. ეს ერთ-ერთი ყველაზე საამაყო ამბავი მგონია ამ სისტემაში. უნდა გამოვყო საარჩევნო სია. ჩვენ ის ისე მოვაწესრიგეთ, რომ წელს იყო ყველაზე ნაკლები, ათიოდე ზარი არჩევნების დღეს ცხელ ხაზზე. ეს არის ძალიან დიდი შედეგი. ამ რეფორმების წყალობით გაჩნდა ნდობა და ეს მთლიანად ერთ-ერთი სსიპის „სერვისების განვითარების სააგენტო“-ს ფარგლებში მოხდა. ასევე ვახსენებ აღსრულებას, იმიტომ რომ ესეც იყო მტკივნეული თემა საზოგადოებისთვის და ჩვენ კარგად გვახსოვს მედია საშუალებებიდან, როგორ ახდენდა პოლიცია ხმაურით გამოსახლებას. ჩემი ინიციატივა იყო, რომ პირდაპირ კი არ მივსულიყავით, ამ უკიდურესობამდე, არამედ განგვევითარებინა მედიაცია. როდესაც ადამიანს აქვს გაჭირვება, თუ კარგი მრჩეველი არ ჰყავს, გაუაზრებელ ქმედებებსაც კი სჩადის. ამ მედიაციამ და მრჩევლის როლმა ბევრი ადამიანი გადაარჩინა გაუბედურებას. ჩემივე ინიციატივა იყო, იმავე აღსრულების ბიუროში, სოციალური მუშაკების დასაქმება, რადგან, როდესაც გაქვს ვალი და ვერ იხდი, კრედიტორი დღეში რამდენჯერმე გირეკავს, მოდის, გაყენებს შეურაცხყოფას და გაქვს სერიოზული ფსიქოლოგიური წნეხი. ამიტომაც ვერ იღებ გადაწყვეტილებას და ყოფილა შემთხვევები, როდესაც უბედურებით დაუსრულებია ზოგიერთს თავისი ცხოვრება. აი, აქ გვჭირდება ჩვენ სოციალური მუშაკები, რომლებიც სახლშიც მიდიან, ბიუროშიც ღებულობენ, საათობით უსმენენ მევალეს, მიუხედავად ამისა, გვქონდა გამოსახლებების შემთხვევები, მაგრამ ეს არასდროს არ არის ხოლმე ძალადობის პირობებში და ვისაც ვასახლებთ, მან იცის, რომ ეს უბრალოდ უკიდურესი ზომაა, რადგან სხვა ვერაფერმა ამ მდგომარეობიდან ვერ გამოიყვანა.

2012 წლის ნოემბერში დავაფუძნეთ ყოფილ პატიმართა რეაბილიტაციარესოციალიზაციის პროგრამა, როცა პატიმარი გარეთ გამოვა, მას სჭირდება მეგზური. ეს პროექტი იმდენად კარგად მუშაობს, რომ რეციდივი არის მხოლოდ 3%. დასავლეთ ევროპულ ქვეყნებსაც არ აქვთ ასეთი დაბალი რეციდივი ამ ტიპის პროგრამაში. ეს იყო პრობაციის მიღმა პირველი პროგრამა, როდესაც სახელმწიფომ იზრუნა და ზრუნავს ყოფილ პატიმრებზე. გამოვყოფ, თუნდაც მიწის რეგისტრაციებს, რომელიც მართლა მეამაყება, იმიტომ რომ ბევრი კომპრომისი იყო საჭირო სხვადასხვა უწყებიდან და ამას მივაღწიეთ, მოქალაქისთვის დღეს მიწის რეგისტრაცია არის გაადვილებული. გუშინდელი მონაცემებით ჩვენ დაახლოებით 90000 ნაკვეთი დავურეგისტრირეთ ბოლო თვეებში ჩვენს მოქალაქეებს. მოსაყოლი ბევრია, თუმცა ეს რამდენიმე მაგალითია, რაც ახლა მახსენდება. როგორ ფიქრობთ, უნდა გაიზარდოს თუ არა ქალების როლი ქართულ საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ ცხოვრებაში და რა არის ამისთვის საჭირო? ვფიქრობ, ქალებს განსაკუთრებით ჩვენს ქვეყანაში, უნდა მიეცეთ მეტი გასაქანი. პოლიტიკაში დღეს გენდერულად დაუბალანსებელი მდგომარეობაა, მაგრამ პროგრესი არის. პარლამენტში, 2012 წლამდე იყო 9 ქალი დეპუტატი, ახლა არის 2-ჯერ უფრო მეტი. თუმცა მთავრობაში, ამ მხრივ სახარბიელო მდგომარეობა არ არის და ამიტომაც მე მხარს ვუჭერ, პარლამენტში, დროებითი ღონისძიების სახით, კვოტების შემოღებას. სამწუხარო ის არის, რომ ამის შე-

მოღებას ეწინააღმნდეგებიან როგორც კაცი, ასევე ქალი პოლიტიკოსები. ზოგიერთი ამბობს, რომ თუ მე ქალი ვარ და ამას მივაღწიე, სხვამაც მიაღწიოს, რა საჭიროა კვოტა. მე კი მგონია, რომ ჩვენ რასაც მივაღწიეთ, ძალიან ბევრის ფასად მივიღეთ, სხვა ქალებისთვის და ახალგაზრდებისთვის, მე უფრო მარტივი გზა მინდა. საქართველოში, ყველა პარტიაში, ქალები მაშინ ახსენდებათ, როდესაც კომისიებია უბნებში დასაკომპლექტებელი, გასაკრავია პლაკატი, როგორც კი არჩევნები დამთავრდება, ძალიან იშვიათად ახსენდებათ რომ ეს ქალები დანიშნონ კომიტეტის თავმჯდომარეებად. ამიტომაც, კვოტა წაახალისებდა ამ ყველაფერს. საჯარო მოხელეები თანამდებობის დატოვების შემდეგ, თითქოს უკვალოდ ქრებიან და შესაბამისად, ქრება მათი გავლენაც საზოგადოებისადმი. თქვენ რას აპირებთ მინისტრობის შემდეგ და რა მიმართულებით გინდათ, რომ აიღოთ გეზი? მინისტრობის შემდეგ, მინდა დავრჩე პოლიტიკაში, მაგრამ ეს მხოლოდ ჩემზე არ არის დამოკიდებული. ასევე ძალიან მინდა, რომ სოციალური მიმართულებით მნიშვნელოვანი წამოწყებები განვახორციელო. ვთვლი, რომ ჩვენი საზოგადოება საჭიროებს კოორდინირებულ მიდგომას სოცილური პრობლემებისადმი. ადამიანი, რომელიც არის 40 წლის, განიცადა დისკვალიფიკაცია უბედურებებისა და გაჭირვების გამო, აქვს წლების უკან მიღებული განათლება, რომელიც მას დღეს ვერ ასაქმებს და გარდა ამისა ეზრდება შვილები, რომელიც ჩვენი ქვეყნის მომავალია, ასეთ ადამიანს სჭირდება ინდივიდუალური მიდგომა. ეს დიდ ძალისხმევას მოითხოვს, მაგრამ ამის გარეშე არ არსებობს სოციალური პოლიტიკა. რომელი ქვეყნები შეგვიძლია ავიღოთ სოციალური კეთილდღესობის პოლიტიკის მაგალითად, შესაძლოა ეს იყოს სკანდინავია? სკანდინავიის ქვეყნები არის ყველაზე კარგი მაგალითი. საფრანგეთის შეცდომები კი არ უნდა გავიმეოროთ, რომელმაც სოციალურ გაჭირვებაში მყოფი ადამიანები აქცია სახელმწიფოს ხელის შემყურედ. ჩვენ, პირიქით ასეთი ადამიანების რიცხვი უნდა შევამციროთ. მაგრამ მარტო მთავრობა ვერ უშველის ამ საქმეს. ამას ჭირდება გარეშე ორგანიზაციები და სერვისების მიმწოდებლები, ვინც სახელმწიფოსთან ერთად იმუშავებს ამაზე, სამწუხაროდ მათი რიცხვი დღეს ძალიან ცოტაა. დაბოლოს, რა იქნება თქვენი მთავარი გზავნილი იმ ახალგაზრდა ქალების მიმართ, რომლებიც კარიერულ კიბეზე პირველ ნაბიჯებს დგამენ, რა არის ყველაზე მთავარი წინსვლისთვის? განათლება, გამოცდილების მიღება და გამძლეობაში ვარჯიში, გარკვეულ ასაკში პირად ცხოვრებაზე ფიქრი და მზაობა არის უმნიშვნელოვანესი. რადგან იმიტომ რომ ქალია, შეიძლება მიიღოს, უფრო მეტი დარტყმა პოლიტიკაში ვიდრე კაცები აყენებენ ერთმანეთს. და ბოლოს, დადგება გამოცდის ჟამი, როგორ აიტან ამ დარტყმებს, მოიქცევი ემოციურად და ათქმევინებ სხვებს, რომ ქალია და რას უნდა ველოდოთ მისგან სხვას, თუ შეძლებ ამ დარტყმების ატანას და შენს სასიკეთოდ გამოყენებას. ამიტომაც, ეს ყველაფერი საჭიროებს საკუთარ თავზე მუშაობას და შრომას. ეს არის რთული, მაგრამ საინტერესო. ქალებს პოლიტიკაში შეუძლიათ თაობების ცხოვრება შეცვალონ. ამიტომ, ეს ყველაფერი, ამად ღირს. მე ვიცი, რომ თუნდაც ხვალ დილით აღარ ვიმუშავო და აღარ წამოვიდე სახლიდან არცერთ სამსახურში, ჩემი მოქალაქეობრივი ვალი მრავალწილად უკვე მოვიხადე ჩემი ქვეყნის წინაშე. კიდევ დამრჩა რაღაცეები, მაგრამ სინდისის ქენჯნა არ მექნება, რაც არ უნდა ხმამაღლად ჟღერდეს ჩემი ეს ნათქვამი.

OBSERVER TEA TSULUKIani - Minister of Justice of Georgia Thea Tsulukiani was born in Tbilisi, on January 21, 1975.

In 1992 Thea Tsulukiani graduated from the Collège-lycée Ampère in Lyon, France, with undergraduate Bachelor degree.

In 1992 she entered Tbilisi State University, faculty of International Law and International Relations, which she successfully graduated from in 1997. At the same time, she studied at the Academy of Diplomacy of Ministry of Foreign Affairs, which she graduated in 1998.

From 1997 to 1998, she worked for the Foreign Policy Research and Analysis Center at Ministry of Foreign Affairs of Georgia.

In 1998, she successfully passed the competitive examination for the National School of Administration - École Nationale d’Administration (ENA), which is under guidance of the French Prime Minister and trains various high-rank officials and administrative justice judges. During her studies at

A female minister in Georgian reality is not common but you have been 5years gone in your present position and you are successfully leading one of the most important state agencies. What do you think is the reason for your success?

Unfortunately, female ministers are very rare, but I believe, that this reality will change along with coming generations. I’m the first female minister, who has held office for so long, even men, except Mr. Tedo Ninidze, haven’t served this long.

I try not to create the image that will make it difficult for women in future to hold similar positions. For this, on the one hand, employees - mostly males, need to have the feeling that their leader is suitable for the position- in many cases I have given them this example, and as a woman, I’m proud of this. On the other hand, society should not think that because I’m a woman, it’s not surprising if I poorly manage the office.

As for the success, hard work and new initiatives are the preconditions to maintaining the system, otherwise it will directly affect the society.

In your opinion, what is the biggest temptation while holding office?

The biggest temptation is to forget self-criticism and controlling your own steps. The most important is to avoid arrogance, and also you must have the strength to face every disappointment, ingratitude, unfounded criticism. If you don’t possess these qualities, probably you shouldn’t be in politics after all.

In relationships, I’m not a minister.

Many people call me, meet me and ask me such things, I think they shouldn’t ask. Even if I want to help them, I should limit myself. Otherwise, I will find myself in trouble and be a betrayal to society in that regard.

One of the very good example of using your influence to make a positive impact is a charity foundation established by you. What was your motivation?

I established this foundation together with my French friend who has had a business in Georgia since the 90’s and he has a good knowledge of our

judge compositions.

On February 24, 2010, Thea Tsulukiani resigned from her position at the ECHR and returned to Georgia.

On May 15, 2010, she joined the political party of Free Democrats as the party chairperson’s adviser on human rights, and was later appointed as a deputy chairperson of the party. At the same time, she was in charge of women’s rights issues within the party.

On October 1, 2012, Thea Tsulukiani took part in the parliamentary election as a candidate in a single-mandate constituency upon nomination of the political coalition “Bidzina Ivanishvili - Georgian Dream Coalition”.

She obtained 72% of the vote in the Nadzaledevi District of Tbilisi and became a Member of Parliament.

On October 25, 2012, she was appointed as Minister of Justice of Georgia.

ENA, she worked for the Cabinet of Prefect of the Department of Sarthe, (Western France) on the issues with regard to defense public order in the problematic areas of the city and those of coordination of the activities of government bodies at a local level.

In 2000, Thea Tsulukiani graduated from ENA with a Master’s degree in Public Administration (MPA).

Between 2000 and 2010, she worked as a permanent civil servant of the Council of Europe and was employed by the European Court of Human Rights in Strasbourg (ECHR) on the position of a lawyer. Her duties were to examine and draft decisions and judgments on the applications brought against Georgia and partly Russia. In 2005, she was promoted to the class rank of Senior Lawyer of the Court. From 2006, she was a member of the Committee working on the Rules of the Court; from 2009 – a rapporteur on the cases examined by single-

country. The foundation is targeted at children, whose families don’t have opportunities to even provide proper nutrition. The children who lack attention might one day break the law as a result of the bad environment they have found themselves. We think that we will be able to give relief to a part of the most vulnerable section of children.

Of course, the foundation can not solve the problem entirely, because, unfortunately in Georgia we have a very severe economic situation, and the first victims are children, but I think, that even if one child will feel better than before, it’s worth trying.

Is society, or businessmen in general involved in the foundation, do they take initiatives to contribute?

I’m careful when it comes to relationships with businessmen. I don’t want them to think that they should contribute so that they don’t offend the minister. They should be involved because of the children, for this reason I’m not actively involved in fundraising. My French friend Antoine Bardon, takes more initiative,because he is neutral and he can act freely. There is big interest of course. I have even thought that, after I leave the ministerial position, this foundation will become my main priority.

Please, recall your initiatives and reforms in the ministry or outside of it, that you are most proud of?

There are many, because we basically, transformed the system. Today’s ministry of justice with its apparatus and 11 legal entities is absolutely different. To achieve this goal, we have made many changes and reforms, but if I have to focus only on several, I would emphasize more on the painful but essential reforms carried out to get visaliberalisation. It was very painful when I was criticized for these reforms by the business sector and opponents. they were saying that those immigration laws initiated by us were destructive for the economy, investors and so on. The fact that this was unfounded criticism, becomes evident after 5% economic growth was recorded in January alone, increased tourist flow

and so on. I’m proud of these reforms, despite all the criticism I received, and I believe that they are very important for future generations of Georgia.

We were talking about the children and I will highlight juvenile justice code. We have to remember that, youngsters aged 14-16 are very agitated and they need support from the state.

Let’s assume, they committed a crime, they should be adequately punished, we should not ruin their future. The punishment must be oriented to improve them. We were able to achieve this. I was the initiator with UNICEF and I’m very proud of this.

I’m also very proud of community centers in villages. we have 45 community centers, which is a little “sun” in those village. For children, there are free WIFI, books and the residents can get their pensions without leaving their villages, register their land and have a feeling that the state is indeed with them.

I should also highlight the electoral list. We have improved it so much that we only received 10 calls on the hotline on the day of election. This is a very important result. Thanks to these reforms, there is trust and this is entirely merited by one of the legal entities under us “Public Service Development Agency”. Commented [O1]: Not written in english I will also mention the enforcement, because this was also a painful topic for our society.We remember very well from media, when forced evictions of residents by police were taking place. I had an initiative to deal with these cases with mediation.

When a person has hardship, he might act recklessly. This mediation and role of a counselor saved many people. In addition, it was my initiative to employ social workers at the national bureau of enforcement, because when you have a department and you cannot pay, the creditor calls you several times a day, comes and insults you , you have a psychological pressure, and there have been cases when people ended their lives tragically. That’s the point we decided that we need social workers, who would visit them in their houses, or re-

ceive debtors at the bureau and listen to them. We still had a number of cases of eviction, but it never takes place using force and whoever is expelled knows that it was a measure of last resort. In November 2012, we established the rehabilitation-resocialization program for former prisoners. After the prisoner is released he needs a guide. This project is so effective that recidivism is only 3%. Even western European countries don’t have such a low rate of recidivism in similar programs. This was the first program after probation which cared and still cares for former prisoners.

I will also focus on land registrations, I’m really proud of it, because many compromises were needed with different state agencies and we achieved it. It is much easier for the citizen to register the land. According to the data from yesterday we registered approximately 90,000 plots of land in the last months.

There are many other things to say, but these were few examples I could think of now.

In your opinion, should the role of women be increased in Georgian public and political life and what must be done to achieve this?

I think women, especially in our country need to have more opportunities. In today’s politics we have a gender disbalance, but there is also some progress. In parliament, till 2012 there were only 9 woman MP’s, now the number has doubled. But the situation still is not satisfactory and I support quota system as a temporary measure.

It’s sad that both men and women politicians are against it. Some say, if I am a woman and I achieved this, others can also do it, no need for quota system. But I think, what we achieved, we received it after we crossed many obstacles and for other women, I want the easier way.

In Georgia, in almost every party, they remember women when they need to compose the districts comissions, or hang the posters, as soon as elections are over no one remembers these women anymore.

Public officials after leaving the office seem to disappear and consequently their influence wanes. What are your

plans after leaving the office, what direction do you plan to choose?

After leaving office, I plan to remain active in politics, but it is not only up to me. I also want to realize many initiatives in the social field. I believe that our society needs coordinated approach to solving these social problems. A person who is 40 years old, has been educated years ago, which is no more relevant today and at the same time has children, who are the future of our country, he needs an individual approach. Lot of efforts are needed, but there is no such social policy without effort.

Which countries can be considered as an example for social welfare policy, can we find an example in scandinavia?

States of Scandinavia are the best example. We should not repeat the mistakes of France, which made poor people dependent on the state. On the contrary, we must try to decrease the number of this kind of people.

But only government can not solve this. Many external organizations and service providers are necessary, which will work on these matters alongside with the state. Unfortunately, their number is dramatically low.

Finally, what will be your main message towards the young women who are just starting out their careers, what is the most important thing for their improvement?

Education, acquiring experience and strength is very important. Because she is a woman, she might get much more severe lessons than her male counterparts. And the time comes, when you should either show your strength or show your emotions and let others say that she is a woman, what can you expect from her. For this reason you need to work a lot on yourself and work hard. This is difficult but interesting at the same time. Women can make a lot of impact. I know that even tomorrow if I resign and do not take on any other job, I still can say that I have already fulfilled my duty towards my country.

There are some other things which I plan to realize, but I will not have a guilty conscienece, even if this sounds like a loud statement.

OBSERVER

6 march, 2017

5

OBSERVER სალომე ზურაბიშვილი დაიბადა 1952 წლის 18 მარტს პარიზში, ქართული პოლიტიკური ემიგრაციის მოღვაწის, წლების მანძილზე საფრანგეთის ქართული სათვისტომოს თავმჯდომარის, ლევან ზურაბიშვილის ოჯახში.

1972 წელს სალომე ზურაბიშვილმა დაამთავრა პარიზის პოლიტიკურ მეცნიერებათა ინსტიტუტი, 1973 წელს კოლუმბიის (ნიუ-იორკი) უნივერსიტეტი, ხოლო 1981 წელს — პარიზის სახელმწიფო მართვის ეროვნული სკოლა. დიპლომატიური კარიერა დაიწყო 1974 წელს რომში (კირინალი), საფრანგეთის საელჩოს მესამე მდივანის თანამდებობით. 1977-1980 წლებში მუშაობდა გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში (ნიუ-იორკი), საფრანგეთის მუდმივმოქმედი მისია, მეორე მდივნის თანამდებობაზე.

1980-1984 წლებში - საფრანგეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ანალიზისა და პროგნოზის ცენტრი.

1984-1988 - ვაშინგტონი, საფრანგეთის საელჩო, პირველი მდივანი 1988-1989 - ვენა, ევროპის უშიშროებისა და თანამშრომლობის კონფერენცია, პირველი მდივანი 1989-1992 - ნჯამენა (ჩადი) საფრანგეთის საელჩო, მეორე მრჩეველი 1992-1993 - ბრიუსელი, ევროატლანტიკურ საბჭოში საფრანგეთის მუდმივმოქმედი მისია, პირველი მდივანი 1993-1996 - ბრიუსელი, დასავლეთ ევროპის კავშირში საფრანგეთის მუდმივი წარმომადგენლობა, წარმომადგენლის მოადგილე 1996-1998 - პარიზი, საგარეო საქმეთა მინისტრის კაბინეტის მრჩეველი 1997-1998 - პარიზი, საგარეო საქმეთა სამინისტროს გენერალური ინსპექცია 1998-2001 - პარიზი, საგარეო საქმეთა სამინისტროს სტრატეგიის საკითხთა, უშიშროებისა და განათლების სამმართველო 2001-2003 - პარიზი, ეროვნული თავდაცვის გენერალური სამდივნოს საერთაშორისო და სტრატეგიულ საკითხთა ხელმძღვანელი 2003-2004 - საფრანგეთის საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი საქართველოში 2004-2005 - საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრი 2006-2010 პოლიტიკური პარტია „საქართველოს გზის“ ლიდერი 2006-2015 საფრანგეთის პოლიტიკურ მეცნიერებათა ინსტიტუტი, პროფესორი 2010-2015 გაეროს უშიშროების საბჭოს სანქციების კომიტეტის ირანის ექსპერტთა ჯგუფის ხელმძღვანელი 2016-საქართველოს IX მოწვევის პარლამენტის წევრი სალომე ზურაბიშვილი როგორც საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო მთავარი მომლაპარაკებელი, რომელმაც შეთანხმებას მიაღწია საქართველოდან რუსული ბაზების გაყვანის შესახებ. ხელშეკრულებაზე ხელისმომწერი პირი რუსეთის მხრიდან იყო რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი სერგეი ლავროვი (2005 წლის 19 მაისი). სალომე ზურაბიშვილმა მინისტრობის დროს შექმნა „საქართველოს მეგობარი სახელმწიფოების ახალი ჯგუფი“, რომლის წევრებიც არიან შემდეგი სახელმწიფოები: უკრაინა, ლიტვა, ლატვია, ესტონეთი, რუმინეთი, ბულგარეთი, ჩეხეთის რესპუბლიკა და პოლონეთი, რომლებიც არიან დამხმარე სახელმწიფოები ნატოსა და ევროკავშირში გაწევრიანების საკითხში.

OBSERVER

6

6 marti, 2017

სალომე ზურაბიშვილი პარლამენტის წევრი

მე რომ ვიზრდებოდი ბევრს სჯეროდა ამის, რწმენა არსებობდა, მაგრამ იმის გაფიქრება, რომ შეიძლება საქართველო ყოფილიყო ისეთი როგორიც დღეს არის და ხვალ შევალთ ევროპაში, როგორც ნამდვილი ევროპელები - ეს იყო წარმოუდგენელი. ამიტომ უნდა გჯეროდეს... თქვენი დიპლომატიური კარიერა 1974 წლიდან დაიწყო და მას შემდეგ არ კარგავთ გავლენას და აქტუალურობას. ეს ძალიან იშვიათი გამონაკლისია, და არა მხოლოდ საქართველოში. ბანალური კითხვაა, მაგრამ რა არის თქვენი წარმატების საიდუმლო? ცვლილებები, მუდმივი ცვლილებები... ჩემს ცხოვრებაში იყო სხვადასხვა ქვეყნები, სხავადასხვა მიმართულებები დიპლომატიაში, რომელიც ძალიან მრავალმხრივია. ამას მოჰყვა პოლიტიკა, სრულიად ახალი სფერო და ბოლოს დეპუტატის პორტფელი, სადაც ჯერ კიდევ ბევრს ვსწავლობ. სწორედ ეს არამონოტონური ცხოვრება არის უშრეტი ენერგიის წყარო. ყველაფერი დაიწყო რომიდან, მერე იყო ნიუ-იორკი, ვაშინგტონი, ვენა, ბრუსელი, პარიზი, 2004 წლიდან უკვე აქტიურად მოღვაწეობთ საქართველოში, რომელი იყო ყველაზე მნიშვნელოვანი სამუშაო, რომელს გამოყოფდით? მაინც საქართველო.. ის იყო პროფესია, ეს არის ახალი ცხოვრება და ბევრი სურვილის დაკამყოფილება, ჩემში ჩადებული იმედების და გეგმების ნაწილობრივ მაინც გამართლება. თქვენი მიღწევებიდან გამოყოფენ შეთანხმებას რუსეთი ჯარის გაყვანაზე საქართველოდან, ეს ბევრად მეტია ვიდრე იმედების ნაწილობრივ გამართლება...

მართალია შედეგი ისე აღარ იკითხება როგორც მაშინ, ეს მაინც იყო ძალიან მნიშვნელოვანი ჩემთვის და ალბათ ქვეყნისთვისაც, რადგან გამოჩნდა, რომ შეიძლება დიპლომატიური კუთხით და არა ძალით სასურველი მიზნის მიღწევა. აქედან ყველაზე დიდი გაკვეთილი არის ის, რომ ხშირად გვესმის „რა გვეშველება“, „რა ვქნათ“ და ა.შ., მაგრამ გვეშველება, შეიძლება ძნელია, მაგრამ ყველაფერი ჩვენს ხელშია. ალბათ ასევე წარმოუდგენელი იყო თავის დროზე რუსეთის ჯარების გაყვანაზე საუბარი... მე რომ ვიზრდებოდი ბევრს სჯეროდა ამის, რწმენა არსებობდა, მაგრამ იმის გაფიქრება, რომ შეიძლება საქართველო ყოფილიყო ისეთი როგორიც დღეს არის და ხვალ შევალთ ევროპაში, როგორც ნამდვილი ევროპელები ეს იყო წარმოუდგენელი. ამიტომ უნდა გჯეროდეს და უნდა იმოქმედო. უმოქმედო რწმენა ეს არის ღვთის ნებაზე პასიურობა და ღმერთს არ უთქვამს დამელოდეთ და ნურაფერს გააკეთებთო. რას გვეტყვით საქართველოს ევროპულ მისწრაფებებზე? საერთოდ, მე მიმაჩნია, რომ ვიზალიბერალიზაცია არაფერი არ არის თუ ჩევნ არ გადმოვიტანეთ აქ ევროპა. და ევროპაში რას ვგულისხმობ, მე ვთვლი, რომ ჩვენ ვართ კულტურული ევროპელები და ზოგჯერ უფრო ევროპელები

ზოგიერთი ჩვენი ღირებულებებით, მაგრამ ჩვენ გვჭირდება ის ევროპული სტანდარტები, რის გამოც მიგვიწევს გული ევროპისკენ, როგორ უნდა იყოს დაცული შრომის პირობები, უსაფრთხოება, იგივე ხმაური, იგივე ჰაერის დასუფთავება და ეს ყველაფერი არის ევროპულობა თუ გვინდა და თუ არ გვინდა და გვირჩევნია ნახევრად განვითარებულ ქვეყნად დარჩენა ეს სხვაა. საერთო ჯამში ეს ყველაფერი დამოკიდებულია ორ რამეზე: კანონმდებლობასა და საზოგადოებაზე. საზოგადოებასთან მუშაობა არის ძალიან მნიშვნელოვანი. მე ვთვლი, რომ ეს არის დღევანდელი მთავრობის დიდი ნაკლი, რომ არ იციან საზოაგდოებასთან ურთიერთობა, საუბარი, ახსნა, ინფორმაციის გაცემა იმაზე, რა კეთდება კარგი და კიდევ რა გამოწვევების წინაშე ვდგავართ. ორივეზე უნდა ისაუბრო და უნდა გააგებინო, რატომ არის ცუდი რატომ ვერ სწორდება ის რაც არის. პირველად ხართ დეპუტატის რანგში და თან ხართ მთაწმინდის რაიონის წარმომადგენელი, როგორია ამ ამპლუაში ყოფნა? სრულიად განსხვავებულია, რა თქმა უნდა ვიცი, რა არის პარლამენტი, მაგრამ წარმოდგენა არ მქონდა რეალობაში რამდენად რთულია, როცა ხარ დამოუკიდებელი მარტოხელა დეპუტატი, არ გაქვს პარტიული აპარატი, რომე-

ლიც გეხმარება, გიმზადებს, გაძლევს იმ მასალებს, რაც შენ გჭირდება. გარდა ამისა, მარტოს ძალა არ გაქვს რამე გაიტანო საკანონმდებლო დონეზე, დამოკიდებული ხარ სხვების მხარდაჭერაზე. ამდენად, შეიძლება მაჟორიტარულ მხარეს უფრო ვიხრებოდე, სადაც უფრო მჯერა, რომ რაღაცებს შევცვლი. მთაწმინდის უბანი არის ძალიან ცუდ მდგომარეობაში, ძველ სახლებს ესაჭიროება რესტავრაცია და ეს ვერ იქნება მთლიანად დამოკიდებული სახელმწიფოს ხარჯებზე. საზოგადოებამაც უნდა გაიგოს, რომ არ შეიძლება შენ გინდოდეს ამ სიტუაცით დამატებითი სარგებლობა, ზოგს ჰგონია, რომ ინვესტორი მოვა და ამით გამდიდრდება, ამ დროს ძალიან ცუდ პირობებში უწევს ცხოვრება. ეს არ არის დამოკიდებული ერთზე ან ორზე ამიტომ ერთად უნდა მოვიფიქროთ, გადავწყვიტოთ ამ უბნის პრობლემა. მე ვაპირებ ამ კუთხით მუშაობას და ძალიან ვარ ამ საკითხით დაკავებული, ვაპირებ რომ აპრილში მოვაწყო მთაწმინდის ფორუმი საზოგადოებასთან ერთად. რა იდეები არსებობს, როგორ მოვაგვაროთ რაღაც ნაწილი პრობლემების, ასევე მოხდება უფრო ამბიციური პროექტების განხილვა, მოგეხსენებათ მთაწმინდა თბილისის ტურისტული გულია და თუ აქ განვითარდა ტურიზმი, ეს ყველაფერს დაეხმარება.

OBSERVER salome zurabishvili - Member of parliament

During my youth days, many people believed this too. There was this trust, but to imagine that Georgia might achieve and reach such levels as it has today and from there, I mean tomorrow becoming a part of the European states and her people recognized as real Europeans, that was not realistic then. So you should believe and act.

H.E. Salome Zurabishvili was born on March 18, 1952, in a family of Georgian political emigrants in Paris. She attended some of the most prestigious French schools, such as the Institut d’Etudes Politiques de Paris (Sciences Po), and began a master’s program at Columbia University in New York in the academic year of 1972-1973, taking courses with Zbigniew Brzezinski. And in 1981 Paris national school of public administration.

She abandoned her studies and joined the French Foreign Service in 1974, becoming a career diplomat with jobs in Rome, the United Nations, Brussels, Washington, etc.

1974-1977 - Third Secretary, Embassy of France, Rome (Quirinal) 1977-1980 - Second Secretary, Permanent Mission of France, UN (New-York) 1980-1984 - Analysis and Prognosis Center, Ministry of Foreign Affairs, Paris 1984-1988 - First Secretary, Embassy of France, Washington 1988-1989 - First Secretary, European Security and Cooperation Conference, Vienna 1989-1992 - Second Counsellor, Embassy of France, Njamena (Chad) 1992-1993 - First Secretary, Permanent Mission of France to the Atlantic Council, NATO, Brussels 1993-1996 - Deputy Permanent Representative of France to the West European Union, Brussels 1996-1997 - Counsellor on Technical Issues, Cabinet of the

Minister of Foreign Affairs, Paris 1997-1998 - Inspector, Ministry of Foreign Affairs, Paris 1998-2001 - Head of the Section of Strategic Issues, Division of Strategic Issues, Security and Disarmament, Ministry of Foreign Affairs, Paris 2001-2003 - Head of the Division of International and Strategic Issues, National Defence General Secretariat, Paris 2003-2004 - Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of France to Georgia 2004 -2005 Minister of Foreign Affairs of Georgia 2006-2010 – Leader of Political Party “Georgia’s Way ‘ 2006-2015 - The French Institute of Political Sciences, Professor 2010-2015 –Coordinator of the Panel of Experts assisting the UN Security Council’s Iran Sanctions Committee.

2016- Member of parliament of the IX convocation Salome Zurabishvili as Foreign Minister was Chief negotiator who has reached an agreement on the withdrawal of Russian military bases from Georgia. The contract signing entity from the Russian side was the Russian Foreign Minister, Sergey Lavrov (19 May, 2005). Whilst on duty, she formed “new group of Georgia’s friends”, whose members are from the following countries: Ukraine, Lithuania, Latvia, Estonia, Romania, Bulgaria, the Czech Republic and Poland, which are ancillary States in the process of NATO and EU integration.

Your diplomacy career started in 1974 and since then you have not waned in influence and activity. Yours is a very rare case, and this transcends even beyond Georgia. It might be a banal question, however what is the secret of your success?

Changes, constant changes I would say... There are many countries that I have been involved with in my life, they require different directions of diplomacy that is very multilateral. Then I’d say politics which, was a totally new field for me as at that time and of course my deputy portfolio, where I am still studying much at the moment. That active lifestyle is my exact source of power and inspiration for life.

Everything started in Rome, then New York, Vein, Brussels, Paris, since 2004 you have been working in Georgia. Which job was most special for you?

I think Georgia. The setting is very professional when I first arrived and now in fact, it is a new life from which I draw satisfaction of my hopes and the realization of my plans from.

From your achievements people always highlight your agreement with Russia, the agreement to take the Russian Army away from Georgian territory, it is much more than a partial realization of your hopes, isn’t it?

That’s right, although the result is not so clear now, but then it was a very important event for me and perhaps for the entire country; because it appeared, that we could arrange desirable

result via diplomacy as against violence. From this we drew out a very important lesson. Those days, we often hear people ask “what should we do” “what will happen to us”? etc. But we will be fine, it might seem very hard but in all instances we find ourselves, everything always lies in our hands.

Maybe it was also unimaginable at that time to have the Russian army away from our territory...

During my youth days, many people believed this too. There was this trust, but to imagine that Georgia might achieve and reach such levels as it has today and from there, I mean tomorrow becoming a part of the European states and her people recognized as real Europeans, that was not realistic then. So you should believe and act.

Non-active belief is just completely passive, we expect that “god” should do all but he has not rightly told us to fold our arms waiting for him.

What can you tell us about Georgian aspirations to being a part of Europe?

In general, I think, that visa liberalization is nothing if we do not bring Europe here. I mean in bringing Europe here, we are recognized as Europeans by our culture and even more than Europeans with our values, but we still have to rely on European standards, and that is why we strive for Europe. We want our rights of labor protected even when there are safety issues, noise, air pollution and those other aspects

that are European are prevalent, if we want or we do not want and it might be our choice to leave as a partially developed country - that is another case entirely. In general, this depends on two major aspects: legislation and society. Working with the society is very important. And I think, that it is a very big defect of the current government, they do not know to how communicate with the society, dialogue, explanations, giving information about what is going on and what are today’s challenges facing us.

We should talk about both and make them understand, why it is bad and why we can or cannot do something better.

It is your first time working as a deputy and representative of Mtatsminda region, how do you feel about it?

It is very different, undoubtedly, I have a very good knowledge of what parliament entails, but I could not imagine that it would be so hard out there. It is hard when you are an independent deputy, you do not have a party that helps you, gives you materials that you need. Besides that, when you are alone you do not have enough power to bring out new initiatives at legislation level, you are dependent on support from others. Therefore, I find myself more comfortable in majority ruling system and I believe that through that, I can change something. Mtatsminda region is in a very bad condition, many old houses need rehabilitation and restoration and it cannot be implemented fully with State support alone. Society should also understand that they do not have to try to take advantage of this situation, some people think investors may come and they become rich, and practically leave others wallowing in those bad, pitiable conditions. It does not depend on one or two, that is why we should think and decide to focus on the issue as a regional problem. I am going to work on this issue very hard and I will even setup a Mtatsminda forum with the help of the local society. What are their ideas?

How can we solve certain issues? These are the questions we will pose to them. Also we will talk about our ambition and projects; You know that Mtatsminda is one of the tourist centers in Tbilisi and if tourism is developed in the region, it will help the general situation as well.

OBSERVER

6 march, 2017

7

OBSERVER ქეთევან ციხელაშვილი - შერიგებისა და თანასწორობის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრი

ქეთევან ციხელაშვილი დაიბადა 1978 წლის 21 აგვისტოს.

2006 წლიდან არის ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოსოფიისა და სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დოქტორანტი.

2011წ. - აკადემიური მკვლევარი ფრიბურგის უნივერსიტეტში (შვეიცარია).

2007წ. - ლიმერიკის უნივერსიტეტში (ირლანდია) გაიარა საზაფხულო კურსი ევროპული ინტეგრაციის საკითხებში.

1999-2000წწ. - ევროპის ცენტრალურ უნივერსიტეტში (უნგრეთი) მოიპოვა საერთაშორისო ურთიერთობებისა და ევროპული კვლევების მაგისტრის ხარისხი.

1995 - 1999წწ. - დაამთავრა ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალობით.

1998-1999წწ. - სამოქალაქო განათლების პროექტის (CEP) კურსები, (უნგრეთი) სამუშაო გამოცდილება: 2016წ. აგვისტო - სახელმწიფო მინისტრი შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში 2012-2016წწ. - სახელმწიფო მინისტრის პირველი მოადგილე შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში 2012 წლის იანვრიდან 2012 წლის ოქტომბრამდე - აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმის საქართველოს ეროვნული პლატფორმის თავმჯდომარე.

2006-2012წწ. - ლიბერალური აკადემია თბილისის (LAT) დირექტორი.

2008 წლიდან დღემდე ილიას უნივერსიტეტში კითხულობს ლექციებს ევროპათმცოდნეობაში.

OBSERVER

8

6 marti, 2017

2002-2010წწ. - ფრიდრიხ ნაუმანის სახელობის ფონდის კონსულტანტი საქართველოში.

2007-2009წწ. - ევროპის სტაბილურობის ინიციატივის (ESI) ანალიტიკოსი საქართველოში.

2004-2006წწ. - კონფლიქტების მოგვარების საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატში სახელმწიფო მინისტრის თანაშემწე და საერთაშორისო ურთიერთობების სამმართველოს უფროსი სპეციალისტი.

2001-2002წწ. - ჰამბურგის უნივერსიტეტის (გერმანია) ეუთოს კვლევის ცენტრის (CORE) მკვლევარი.

2002წ.- ნატოს საპარლამენტო ასამბლეის პოლიტიკისა და თავდაცვის სამმართველოს მკვლევარი-თანაშემწე - ბრიუსელი, ბელგია.

2001წ. - მიწვეული მკვლევარი-თანაშემწე უმცირესობების საკითხთა ევროპულ ცენტრში (ECMI) - ფლენსბურგი, გერმანია.

2000-2001წწ. - რედაქტორის თანაშემწე ელექტრონულ ჟურნალ Transition Online-ში.

2002-2004წწ.- კონფლიქტებისა და მოლაპარაკებების საერთაშორისო კვლევით ცენტრში (ICCN) პროგრამის მენეჯერი და უფროსი ანალიტიკოსი.

1998-1999წწ.- საგარეო საქმეთა სამინისტროს საგარეო პოლიტიკის კვლევისა და ანალიზის ცენტრში მთავარი სპეციალისტი.

1998წ.- სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო ორგანიზაციის დირექტორის თანაშემწე.

1996-1998წწ. - გაეროს ახალგაზრდული ორგანიზაციის საქართველოს განყოფილების (UNOY) პროექტების ასისტენტი.

საზღვარგარეთ გატარებული მრავალი წლის შემდეგ, არ გაგიჭირდათ საქართველოში თავის დამკვიდრება? ყველა ახალგაზრდა განურჩევლად სქესისა უნდა ეცადოს, მაქსიმალურად გაიფართოვოს თვალსაწიერი და გამოიყენოს ხარისხიანი განათლების მიღების ყველა შესაძლებლობა. მეც სწორედ ამიტომ წავედი უნგრეთში სასწავლებლად, მიწევდა რამდენიმე ქვეყანაში ყოფნა, ძირითადად კვლევით ორგანიზაციებში, ჩემი ბოლო საქმიანობა უცხოეთში, ბრიუსელში „ნატოს“ საპარლამენტო ასამლეაში იყო. მივიღე უნიკალური გამოცდილება, მაგრამ გულწრფელად, ყოველგვარი პათეტიკის გარეშე გეტყვით, რომ ყველაზე კომფორტულად თავს საქართველოში ვგრძნობ. მიუხედავად ყველა იმ პრობლემისა, რომელიც ჩვენ ქვეყანას აქვს, ეს არის ჩემი ვალდებულება, გარკვეულწილად პასუხისმგებლობა რომ შევიტანო ჩემი წვლილი მის განვითარებში. რას ნიშნავს იყო მინისტრი შერიგებისა და თანასწორობის საკითხებში, როცა ქვეყნის დიდი ნაწილი ოკუპირებულია, რამდენად რთულია ამ სფეროში საქმიანობა? წლების განმავლობაში, ვიდრე მინისტრი გავხდებოდი, ვმუშაობდი ამავე სამინისტროში და საერთაშორისო მოლაპარაკებებში ჰუმანიტარული სამუშაო ჯგუფის მუშაობას ვხელ-

მძღვანელობდი. საკმაოდ რთულ საკითხებზე მიწევდა მუშაობა: სკოლის ბავშვები დააკავებს სამხედროებმა და წაიყვანეს იზოლატორში, ბავშვებს ქართულ ენაზე სწავლის შესაძლებლობა არ აქვთ, ბაღში აღსაზრდელები ისეთ ფსიქოლოგიურ მდგომარეობაში იმყოფებიან, რომ მასწავლებლის მიმიკითაც ხვდებიან, რა დროს უნდა შეწყვიტონ საუბარი მშობლიურ ენაზე (ვიღაც ,,ფორმიანი“ მოვიდა ან უნდა მოვიდეს ინსპექტირებაზე). პირდაპირ გეტყვით, ეს ემოციურად არის უმძიმესი ნებისმიერი ადამიანისთვის, მითუმეტეს ქალისთვის, დედისთვის, თუმცა ჩვენს სფეროში, ცხადია, ემოციები ბოლომდე უნდა იყოს განეიტრალებული, აქ საჭიროა მიზანმიმართული და რაციონალური პოლიტიკა. ამ საქმეს სჭირდება ბევრი შრომა და საკითხების სენსიტიურობიდან გამომდინარე ნაკლები საუბარი. ვალდებული ვარ ვიყო მართალი პირველ რიგში საკუთარ თავთან და ყველა იმ ადამიანთან, ვისაც დღეს უჭირს და კონფლიქტი უქმნის პრობლემას, მაქსიმუმი გავაკეთო ამ პრობლემის მოგვარებისთვის, რაც მთავარია, ამ ყველაფრის იმედი მაქვს და მჯერა. თქვენ მიერ გაკეთებული ან გასაკეთებელი საქმე, რომლითაც წლების შემდეგ იამაყებთ. მინდა რომ ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიაზე აღარ იყოს მახინჯი მავთულხლართები,

დაიშალოს ყოველგვარი ხელოვნური ბარიკადი. ეს დიდი პრობლემა, რომელიც ჩვენს ქვეყანას აფერხებს, სასიკეთოდ და მშვიდობიანად დასრულდეს. რამდენიმე წელში ჩვენი ქვეყანა იყოს განვითარებული, ევროპული სახელმწიფო, რომელსაც დღეს ჩვენ ყველა ჩვენივე საქმიანობით ვაშენებთ. სადაც არ იქნება სიღარიბე და დევნილებს ექნებათ საკუთარი არჩევანისა და გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობა. და ბოლოს, ვისურვებდი, ყველა ქალს გაცილებით უფრო კომფორტული და თანასწორი გარემო ჰქონდეს. ვფიქრობ, ეს ყველაფერი გარდაუვალია, ჩვენი ქვეყანა უკვე ამ მიმართულებით მიდის, ეს ჩვენს ღირებულებებსა და მენტალიტეტშიც ზის, საბოლოო მიზნამდე კი გარკვეული ნაბიჯებია გადასადგმელი. თქვენი გადატვირთული გრაფიკიდან გამომდინარე, რამდენად ჩართული ხართ ოჯახში. თქვენი აზრით, რამდენად შესაძლებელია ამ ორი ამოცანის შეთავსება-სამუშაო გრაფიკი და ოჯახი. ეს ყველაფერი ნამდვილად შეთავსებადია და აუცილებელიც კი, თუმცა, აქვე უნდა ითქვას, რომ ასეთ სამუშაო რეჟიმთან შერწყმა ურთულესია და ჩემ შვილებს დედასთან ურთიერთობის გარკვეული საათები ნამდვილად აკლდებათ. მაგრამ ამასთან დაკავშირებით ჩემი მოსაზრება მაქვს, მგონია, რომ შვილებისთვის უმჯობესია, ჰყავდეთ წარმატებული მშობელი და დედა იყოს რეალიზებული ადამიანი. ამ უკანასკნელის გაგება კი ინდივიდუალურია. იმედი მაქვს ჩვენი შვილები, როცა გაიზრდებიან, კარგად გააცნობიერებენ და გვაპატიებენ იმ საათებს, რომლებიც მათ სამუშაოს ხარჯზე დავაკელით. იმის გამო , რომ ხართ ქალი, შეგხვედრიათ თუ არა წინააღმდეგობა? ქალებმა უნდა ვცადოთ, რომ სწორედ ეს ვაქციოთ მთავარ „იარაღად“. საბედნიეროდ, დღეს არ არის ისეთი გარემო, რომ ამის გამო შემეშალოს ხელი. არის მომენტები, როცა მოლაპარაკებების მაგიდასთან რთულია ახალგაზრდა ქალი აღგიქვან თანასწორ პარტნიორად, თუმცა, დამეწრმუნეთ, ეს ადვილად დაძლევადია. ჩვენი მაგალითით უნდა ვაჩვენოთ, რომ ვართ თანასწორი. ასე კეთდება საქმე- წინ მიდის რამდენიმე და გზას უკვალავს უკან ძალიან ბევრს. საბედნიეროდ ასეთი გამკვალავები ჩვენთვისაც არსებობდნენ.

OBSERVER KETEVAN TSIKHELASHVILI - State Minister of Georgia for Reconciliation and Civic Equality

Ketevan Tsikhelashvili was born on August 21, 1978, in Kutaisi.

Education: 2006 - current, Ilia State University, Georgia Ph.D. degree (exp.), the Faculty for Philosophy and Social Sciences Spring 2011 - Academic research tenure/Academic Swiss Caucasus Network award at University of Fribourg, Switzerland Summer 2007 - Jean Monnet Summer Course on European Integration for Professors of European Studies, Center for European Studies, University of Lymerick, Ireland 1999 - 2000, MA degree in International Relations and European Studies, Central European University, Budapest, Hungary 1995 - 1999, BA degree in International Relations, Tbilisi State University, Georgia 1998 - 1999, Civic Education Project (CEP) courses, Tbilisi, Georgia, sponsored by CEP, Budapest, Hungary Professional Experience: August,2016 – current - State Minister of Georgia for Reconciliation and Civic Equality January-October, 2012 - Chairwoman, EaP Civil Society Forum Georgian National Platform October, 2012 – August, 2016 First Deputy State Minister of Georgia for Reconciliation and Civic Equality 2006 - 2012, Founder / Director, The foundation Liberal AcademyTbilisi (LAT) European Initiative of LAT 2008 - current, Lecturer on Euro-

pean Studies, Ilia State University, Georgia 2002 - 2010, Coordinator of the Projects for Georgia and the South Caucasus Dialogue Consultant in Georgia,Friedrich Naumann Foundation for Freedom 2007 - 2009, European Stability Initiative (ESI) Analyst in Georgia 2004 - 2006, Special Assistant to the State Minister / Senior Specialist in charge of International Relations, Office of the State Minister of Georgia on Conflict Resolution Issues 2001 - 2002, Hamburg University, Germany, External researcher, Center for OSCE Research (CORE) 2002 - Brussels, Belgium, Research Associate, political and defense units, NATO Parliamentary Assembly 2001 - Flensburg, Germany, Visiting Research Associate, European Centre for Minority Issues (ECMI) 2000 - 2001, Prague, Czech Republic, Editorial Assistant (for CIS/CEE/ Caucasus desks), Transitions Online (TOL) 2002 - 2004, Tbilisi, Georgia, Program Manager / Senior Analyst, International Organization on Conflict and Negotiation (ICCN) 1998 - 1999, Ministry of Foreign Affairs of Georgia, Leading specialist, Foreign Policy Research and Analysis Center 1998 - Assistant to the Director, International Organization for Fair Elections and Democracy 1996 - 1998, UN Organization of Youth (UNOY) Georgian Net, Project Assistant

Was it not hard for you to move to Georgia after so many years being abroad?

Every young person should try to widen their interest and take advantage of high quality education opportunities. That is why I decided to go to Hungary, I had to travel through several countries, mostly at research organizations, my last job abroad was working at NATO parliamentary assembly in Brussels.

I have gained brilliant experience, but to be honest, I must say that I feel myself best in Georgia. Besides having many problems that our country is facing, I feel that it is my duty and responsibility to develop certain fields for my country.

What does it mean to be the State Minister of Georgia for Reconciliation and Civic Equality, where huge territory is still occupied, is it hard to work around?

For many years, before I became a minister, I have been working at the same ministry and I was the head of the International humanitarian arrangement working team. I had to work on very sensitive issues many times: school children were arrested by army and took to insulators, children have no possibility to study in Georgian, pre-school children are in such tough psychological conditions that they guess by teacher’s mimicry when they must stop or start to talk in their mother

tongue. (someone “in uniform” came or he should come for inspection). I may say directly, it is very hard emotionally for anyone, especially for women, for mothers, however in our field, emotions have to be neutralized, here we only need to be rational and determine effective policies. We need to work on this very hard and because the issues are very sensitive we should talk less loudly. I have to be true to myself in the first place and to all the people that are in danger and have conflict affecting their lives, I have to do my best to solve the conflict, and I have the hope and trust that I can do it.

What is the job that you have already done or you plan to do in the future, that you will be very proud of after many years?

I wish that there was no any barricades and artificial lagers.

This is huge problem, that bothers our country’s development, I wish it to be completed peacefully. My country to become developed in some years and a fully recognized European State, that we all are building today. I wish there was no poverty and refugees have the right of choice and decision. And in the end, I wish, for all the women to have equal and comfortable environment. I think all of these is going to happen, our country is in that direction, it also speaks of our mentality and values, and to reach the end we have to take certain steps forward.

You have a very busy lifestyle; how do you manage to be involved in family life? How do you think it is possible to manage both – working schedule and family together?

I think this two is undoubtedly doable and necessary as well, I must say that it is very hard and my children are always lacking quality time that we should have otherwise spent together. But I have my opinion about that, I think it is better for children to have successful and strong mothers. It is of course subject to individual preferences and opinions. I hope when our children grow up, they will understand everything well and forgive us for those hours we could not spend together, because we were busy with out job.

Have you ever have any resistance because you are a woman?

We, the women, have to use this as our “weapon”. Fortunately, today is not the time to be somewhat bothered. But there are some moments, that at the arrangement meeting it is hard to see you as an equal partner when you are a young lady, but trust me it is still doable. We should show with our positive examples that we are equal. This way we can do more and better, it encourages and helps other people as well.

Fortunately, I was lucky to have such people around me to show me the direction.

OBSERVER

6 march, 2017

9

OBSERVER baia abuladze winemaker

ბაია აბულაძე მეღვინე

არსებობს მოსაზრება, რომ მეღვინეობა არ არის ქალის პროფესია, შენი ასაკისთვისაც ცოტა უცნაურია. მოგვიყევი, როგორ შეითვისე ეს საქმიანობა? სოციალური მეცნიერების სფეროს ვსწავლობ, ახლა საჯარო ადმინისტრირების სამაგისტრო პროგრამას გავდივარ. ეს, ერთი შეხედვით, გამორიცხავს აგრარულ მიმართულებას, მაგრამ მინდა ვთქვა, რომ ამ საქმეში მე საკუთარი თავი ვიპოვე. სოფელში მცხოვრებ ყველა ბავშვს შეხება აქვს სოფლის მეურნეობასთან. სამი დედმამიშვილი ვართ, მშობლებთან, ბებიასთან და ბაბუასთან ერთად, საკმაოდ დიდ მეურნეობას ვეწეოდით. მას შემდეგ, რაც გავხდი სტუდენტი, ძალიან მენატრებოდა ჩემი მხარე, ჩემი სოფელი, ოჯახი, ის საქმე, რომელსაც ერთად ვაკეთებდით. ნელ-ნელა გავიცანი ის ადამიანები, რომლებსაც ღვინო აქვთ წარმოდგენილი, როგორც საყვარელი საქმე და მეღვინეობა, როგორც საყვარელი საქმიანობა. მივხვდი, რომ იმას, რასაც ჩვენ ოჯახი აკეთებდა წლების განმავლობაში, შეიძლებოდა გვექცია ღირებულ პროდუქციად.

2015 წელს გავხდით ,,აწარმოე საქართველოში“-ს ბენეფიციარები, დავფინანსდით 5 ათასი ლარით. აქვე ვიტყვი, რომ როცა ოჯახი ცხოვრობს სოფელში, მართალია, დედაც და მამაც დასაქმებულები არიან და ეწევიან პედაგოგიურ საქმიანობას, ძალიან რთულია სამ სტუდენტ შვილთან ერთად, აიღო 5 ათასი ლარი, იმ ტექნიკის შესაძენად, რაც გჭირდება ბიზნესის დასაწყებად. როდესაც კონფერენციაზე უელსში ვიყავით და როცა ჩვენი თანხის და იდეის ოდენობა შევადარეთ ადგილობრივი ახალგზარდების თანხასა და იდეას, გაოცებით გვიყურებდნენ. დღეს მივაღწიეთ იმას, რომ მაღაზიასა თუ რესტორანში, არამხოლოდ თბილისში, ჩვენი ღვინო გვაქვს, როგორც ბრენდი. შესაძლებლობა გვაქვს, რომ სიამაყით მივიღოთ სტუმრები. ჩემი ოცნებაც ამ სფეროს უკავშირდება: უდიდესი სურვილი მაქვს, რომ მყიდვეOBSERVER

10

6 marti, 2017

ლები ჩვენი პროდუქციის შესაძენად იდგნენ რიგში. დიდი იმედი მაქვს, რომ ეს ასე მოხდება და ჩემი ოცნება რეალობად იქცევა. პირველი წარმატება ,,აწარმოე საქართველოში“-ს პროგრამით დაიწყო, მცირე, მაგრამ ძალიან საჭირო თანხით. შემდეგი წარმატება თუ შეგიძლია გაიხსენო? პირველ რიგში, ყველაზე მნიშვნელოვანია ის, რომ ჩვენ ვიგრძენით ძალიან ბევრი ადამიანის მხარდაჭერა. აუცილებლად უნდა აღვნიშნო ფერმერთა ასოციაციის ხელმძღვანელის ქალბატონი ნინო ზამბახიძის როლი ამ საქმეში. პირველად სწორედ მან წარმადგინა. ძალიან გამზარდა მეც და ბევრი ახალგაზრდა. მეგობრები მყავს ტექნოლოგიურ სფეროშიც. საინფორმაციო ტექნოლოგიები ძალიან ეხმარება ფერმერს. რეგისტრირებული ვართ სხვადასხვა, ჩვენი სფეროსთვის მნიშვნელოვან საიტზე. სასიამოვნოა, როცა ფერმერს ასეთი შესაძლებლობა აქვს და შეუძლია სხვა კუთხეში საკუთარი თავის შესახებ მიაწვდინოს ინფორმაცია ტურისტს ან, უბრალოდ ამ სერვისის მომხმარებელ ადამიანს. როგორ წარმოგიდგენია საკუთარი თავი წლების შემდეგ? მიუხედავა იმისა, რომ გარკვეული პერიოდის განმავლობაში ვმუშაობდი არაერთ ძალიან კარგ ადგილას, სხვადასხვა არასამთავრობო ორგანიზაციაში, იტალიის საელჩოში, მაგრამ წლების შემდეგ, ალბათ, მაინც ამ სფეროში ვიქნები, მექნება ძალიან კარგი სასტუმრო, მარანი და საკუთარი ღვინით გავუმასპინძლდები ჩემთან მოსულ ყველა სტუმარს. შენი დედმამიშვილები რამდენად არიან ჩართული ამ საქმეში? მართალია, ჩემს ძმას წლების განმავლობაში გადაწყვეტილი ჰქონდა, რომ ესწავლა ისტორიულ ფაკულტეტზე და გამხდარიყო მასწავლებელი, მაგრამ მან შეცვალა თავისი გეგმები, წელს გახდა აგრარული უნივერსიტეტის სტუდენტი და სწავლობს მეღვინეობას. ერთ-ერთი ყველაზე ბედნიერი სტუდენტია, ვისაც შევხვედრივარ. რაც შეეხება ჩემს დას, ისიც სხვა მიმართულებით იყო

თავიდან, თუმცა ახლა, საქართველოში დაბრუნდა და ძალიან გვეხმარება, უკვე თავისი წითელი ღვინოც აქვს. ახლა გვაქვს მხოლოდ თეთრი ღვინო და ცოტაოდენობით, წითელი, ვაპირებთ გაფართოვებას. ამ ეტაპზე ღვინის დისტრიბუციას ჩვენ თვითონ ვახდენთ მაღაზიებში. როგორ ფიქრობ, რა ჭირდება ყველაზე მეტად ქალებს, რომ შეძლონ საკუთარი თავის რეალიზება? პირველ რიგში, სჭირდებათ ადამიანები, რომელთა ისტორიასაც გაიზიარებენ. ასევე სჭირდებათ, მცირე ფინანსური დახმარებაც, თავიანთი იდეა, რომ ბიზნესად გადააქციონ. ამ საქმიანობაში უმნიშვნელოვანესია ადამიანების გვერდით დგომა და დაფასება, ეს მოტივაციის მომცემია. ჩვენს ღვინოს ძალიან ხშირად ყიდულობენ ფესტივალზე, მოდიან და გვეუბნებიან, რომ ამ ღვინოს ვყიდულობ, პირველ რიგში, იმიტომ, რომ შენ ხარ ახალგაზრდა ქალი და მინდა ამ საქმეში მხარი დაგიჭირო. სწორედ ეს მხარდაჭერა ძალიან მეხმარება. შენ გარდა, არიან თუ არა საქართველოში მეღვინე ქალები? საკმაოდ მრავლად არიან, სხვადასხვა კუთხიდან: სამეგრელოდან, რაჭიდან, კახეთიდან. ბედნიერი ვარ ამით. ერთ-ერთმა დააყენა თეთრი ოჯალეში, რაც უნიკალური და უპრეცედენტო მოვლენაა საქართველოში. ხშირად ერთად ვიკრიბებითთ, ვსაუბრობთ და ვცვლით იდეებს. მეღვინეობის გარდა, გიფიქრია სხვა საქმიანობაზე? თავიდან, მომწონდა ის სფერო, რასაც ვსწავლობდი-სოციალური მეცნიერებები. მინდოდა ლექტორობა და ყველა საფეხურის გავლა, რაც საჭიროა აქამდე მისასვლელად, მაგრამ ახლა ვფიქრობ, მეწარმეობა არის ძალიან მნიშვნელოვანი, ასევე, ძალიან კარგი სიახლე ახალგაზრდებისთვის, ჩვენი ქვეყნისთვის. დიდი სიამოვნებით ვიქნებოდი ადამიანი, რომელიც მეწარმეობის თემებზე, მის განვითარებასა და გაძლიერებაზე იმუშავებდა, რა თქმა უნდა, საქართველოში.

Some say that winemaking is not a suitable profession for women, it is also a little bit strange for your age. Tell us, how did you take up the occupation?

I studied social sciences, now I’m undergoing my masters degree in Public Administration. At first glance, it excludes the agrarian field, but I want to say that I found myself in this field. When you live in a village, you are dealing mostly with agriculture.

I have two other siblings, with parents and grandparents and we operated a very big farm. Since I became a student, I missed my region, my village and the work we usually did together. Step by step, I met people who considered winemaking their favorite activity. I realized that what my family was doing for years, could be turned into a valuable product. In 2015, we became beneficiaries of “Produce in Georgia”, we were financed with resources and we were able to acquire up to 5,000 gel. Here I should add that even though my family lives in a village, both parents were employed, they were teachers. As a result, it is very difficult to borrow 5000 gel, to buy technology which you need to start a business. When we attended the conference in Wales and when we compared our idea and finances with the ideas and finances of their local youth, they were looking at us with astonishment. Today we have our wine as a brand in many shops and restaurants and even outside of Tbilisi. We were able to host the visitors proudly. My dream is also essentially linked to this field, I want the customers to wait in line to buy our product. I have hopes that my dream will come true.

First, success started with the program “Produce in Georgia”,with small, but needed amounts. Can you recall how the success happened?

First of all, the most important is that we saw that many people supported us. I should definitely mention the role of a head of Georgian Farmers’ association Mrs. Nino Zambakhidze. She was the first one to help me present myself. She helped me and many other young people grow.

I also have friends in the technological field. Information technologies help farmers a lot. We are registered on many different, important websites. It’s pleasant when a farmer has this opportunity and can provide tourists or simply consumers with information about the products.

Can you imagine where you will find yourself after many years?

In spite of the fact that for years I’ve been working for many good companies, NGOs, the Italian embassy, I still think that after many years, I will remain in this field. I will have a very nice hotel, wine cellar and will provide my visitors with my own wine.

Are your siblings involved in the business?

Even though, my brother planned to study History and become a teacher, he changed his plans and instead he is studying winemaking in an agrarian university presently. He is one of the happiest students I’ve ever seen. As for my sister, she was also studying something else but now she is in Georgia and is a great help, she even has her own red wine product. Now we have white wine products, and little amount of red wine, but we are going to expand. At this point, we distribute our own wine to the shops.

In your opinion, what is the most important thing for a woman to realise herself?

First of all, people whose history will be an example for her.

Also, financial assistance is very important to turn the idea into the business. Other people’s attitude and support is very important too. People often buy our wine on festivals and tell me that I’m a young woman, they want to support me and that’s one of the important reasons they are buying the wine. This exactly means a lot of support to me.

Are there any other winemaker women in Georgia apart from you?

There are many, from different regions: Samegrelo, Racha, Kakheti. I’m very happy because of this. One of them made white Odjaleshi, which is a unique and unprecedented fact in Georgia.

We often gather and exchange information and ideas.

Have you ever thought about an occupation other than being a winemaker?

At first, I liked the field that I was studying- social sciences. I wanted to be a lecturer and was going to follow my goal, but now I think that entrepreneurship is very important and also a very good innovation for young people and our country. I would work on entrepreneurship topics with great pleasure, about its development and strengthen its root even in Georgia.

OBSERVER

ელისო ბოლქვაძე - UNESCO-ს მშვიდობის არტისტი ელისო ბოლქვაძე დაიბადა 1967 წლის 2 იანვარს ქ. თბილისში. 1984 წელს დაამთავრა საქართველოს სახელმწიფო კონსერვატორია; ასპირანტურა 1992 წელს.

1994-1995წწ. მუშაობდა პედაგოგად; მონაწილეობდა საერთაშორისო ფესტივალებში და ჰქონდა სოლო-კონცერტები (ძირითადად საზღვარგარეთ), ღია გაკვეთილები; კონცერტები სიმფონიურ ორკესტრთან ერთად. მისი შესრულებით ჩაწერილია კომპაქტური დისკები "არტ ენდ ელექტრონიქსში" (1990), რომელიც კალიფორნიაში დაიბეჭდა; ხუთი კონცერტი ჯანსუღ კახიძესთან ერთად "Sony Clasical"-ში; "Radio France"-ში პარიზში გამოვიდა ლონგის კონკურსის ლაურეატების ჩანაწერი, რომელშიც მისი ფინალის კონცერტია ჩაწერილი (1995). პიანისტის შემოქმედების ბოლო წლები ავსტრიასა და საფრანგეთში უკავშირდება ცნობილ მუსიკოსს და პედაგოგს - მიშელ სონის, რომელთანაც იგი ასევე თანამშრომლობს საერთაშორისო ფონდ "SOS Talents"-ის პროექტში. პიანისტი კონცერტებს მართავს მსოფლიოს პრესტიჟულ დარბაზებში - ევროპას, ამერიკასა და რუსეთში; იგი თანამშრომლობს გამოჩენილ დირიჟორებთან; ხშირად იწვევენ სიმფონიური სეზონების გასახსნელად საზღვარგარეთ და ასევე საერთაშორისო ფესტივალებზე. არის ერთადერთი ქართველი პიანისტი, რომლის კონცერტები რეგულარულად გადაიცემა ცნობილ ფრანგულ მუსიკალურ არხ Mezzo-ზე.

2015 - საფრანგეთის კავალრის წოდება 2015 - იუნესკოს მშვიდობის არტისტის წოდება 2013 - ბათუმის საერთაშორისო ფესტივალი სამხატვრო ხელმძღვანელი 2013 - საქველმოქმედო ფონდი "ლირას" დამაარსებელი 1995 - ჟაკ ტიბოს სახელობის საერთაშორისო კონკურსი.

1995 - მარგარიტა ლონგის სახელობის საერთაშორისო კონკურსი.

1994 - პრიზი ფრანგული მუსიკის საუკეთესო ინტერპრეტაციისათვის.

1993 - საქართველოს სახელმწიფო პრემია.

1989 - ვან კლიბერნის სახელობის საერთაშორისო კონკურსი (ქ. ფორტ-უერთი, აშშ).

1987 - მუსიკოს-შემსრულებელთა ვიანა და მოტას სახელობის ლისაბონის (პორტუგალია) X საერთაშორისო კონკურსი, II პრემია.

1984 - მუსიკოს-შემსრულებელთა იოჰან სებასტიან ბახის სახელობის საერთაშორისო კონკურსი (ლაიფციგი), VI პრემია.

OBSERVER

12

6 marti, 2017

ჩემი მიმართულება ბავშვებია, ახალგაზრდა თაობების მუსიკალური განათლების ხელშეწყობა, ესაა არა ერთჯერად აქციებში მონაწილეობა, არამედ უფრო ხანგრძლივ პროექტებზე ვმუშაობ. მჯერა, იმის, რომ კონკრეტულ ადამინებს შეუძლიათ არსებული მდგომაროების გაუმჯობესება. მსოფლიოში ცნობილი ქართველი პიანისტი, ელისო ბოლქვაძე აქტიურ სამუსიკო კარიერასთან ერთად არაერთ მნიშვნელოვან საქველმოქმედო ღონისძიებას უძღვება, როგორც თავად აღნიშნავს „იუნესკოს მშვიდობის არტისტის“ წოდება მასთან სრულიად მოულოდნელად მოვიდა, თუმცა საკუთარი პასუხისმგებლობა ბოლომდე აქვს გააზრებული და ახალი სტატუსით კიდევ უფრო საინტერესო ინიციატივების განხორციელებას აპირებს. ამ ეტაპზე რა სიახლეებია თქვენს კარიერაში?

15 მარტს, მივემგზავრები ჟენევაში ერაყში დაღუპული გაეროს დიპლომატის სერხიო ვიეირა დე მელოს ხსოვნის საღამოზე (Sergio Vieira de Mello), რომელსაც ესწრება ყველასათვის საყვარელი მსახიობი და ქველმოქმედი ანჯელინა ჯოლი; შემომთავაზეს კონცერტი და 2500 კაციანი დარბაზი უკვე სავსეა. 22 მარტს სოლო კონცერტს დავუკრავ პარიზში Salle Gaveau-ს 1200 კაციან დარბაზში, რომელიც ძალიან განებივრებულია კარგი მუსიკოსებით და მე ბედნიერი ვარ, რომ ამის საშუალება მაქვს. დაგეგმილია კონცერტები ლატვიაში და შემდეგ 30 მაისს ბუდაპეშტში, საქართველო-უნგრეთის მეგობრობის 25 წლის თავთან დაკავშირებით. პარალელურად ჩართული ვარ საქველმოქმედო აქციებში, როგორც იუნესკოს არტისტი. ჩემი მიმართულება ბავშვებია, ახალგაზრდა თაობების მუსიკალური განათლების ხელშეწყობა, ესაა არა ერთჯერად აქციებში მონაწილეობა, არამედ უფრო ხანგრძლივ პროექტებზე ვმუშაობ. მჯერა, იმის, რომ კონკრეტულ ადამინებს შეუძლიათ არსებული მდგომარო-

ების გაუმჯობესება. ერთია იყო ნიჭიერი არტისტი, წარმატებული, მაგრამ მეორეა გქონდეს გავლენა, იუნესკომაც თქვენ შეგარჩიათ ასეთი მნიშვნელოვანი საქმიანობისთვის... გავლენა, უფრო პოლიტიკოსებს აქვთ, ჩემი გავლენა ერთადერთია - ჰუმანიტარული. ადამიანი მიუხედავად ძალიან დიდი სიმახინჯეებისა, მაინც ღვთის ქმნილებაა და მას ასევე შეუძლია კეთილი საქმეები აკეთოს და ამით მოუტანოს საზოგადოებას სარგებელი. ჩემს შემთხვევაში ეს უკავშირდება მუსიკას. როდესაც კონსერვატორიაში ვსწავლობდი გავხდი საშინელი ომების, სიდუხჭირის, მორალური და ფსიქოლოგიური განადგურების მომსწრე, მართალია ახლანდელ თაობებს ეს პრობლემები არ აწუხებთ, მაგრამ კლასიკური მუსიკა მაინც რჩება ელიტურ სფეროდ, ბევრი ნიჭიერი ახალგაზრდა ვერ ახერხებს თავის დამკვიდრებას ამ სფეროში, რადგან დაუმუშავებელი პროდუქტი არავის სჭირდება, მათი მომზადება კი პატარა ასაკიდანვე უნდა დაიწყოს. სწორედ ამიტომ 2013 წელს დავაარსე ფონდი „ლირა“, რომლის მიზანია ახალგაზრდა, ნიჭიერი ქართველი პიანისტების აღმოჩენა და მათი ხელშეწყობა. ფონდის მხარდაჭერით ვირტუოზმა პიანისტმა ბავშვებმა არაერთხელ მიიღეს მონაწილეობა პრესტიჟულ გალა კონცერტებში საფრანგეთში, შვეიცარიასა და ჰოლანდიაში. აქტიურად ვთანამშრომლობთ საქართველოს სხვადასხვა ქალაქის სამუსიკო სკოლებთან, სადაც რეგულარულად ვაწყობ მასტერკლასებსა და შესარჩევ მოსმენებს. იმავე წელს ჩაეყარა საფუძვე-

ლი ყოველწლიურ ბათუმის საერთაშორისო ფესტივალს, როგორ გაჩნდა მისი შექმნის იდეა? ფესტივალი შეიქმნა კულტურისა და ძეგლთა დაცვის ყოფილი მინისტრის ბატონი გურამ ოდიშარიას ინიციატივით. მე შემომთავაზეს ფესტივალის სამხატვრო ხელმძღვანელობა, თუმცა ამას გარდა უამრავი სხვა საქმე დამაწვა, იმისათვის, რომ ფესტივალს მიეღო საერთაშორისო სტატუსი და გამხდარიყო ევროპული ფედერაციების სრულუფლებიანი წევრი. წელს ფესტივალის 5 წლისთავია და განსაკუთრებულად ვემზადებით, ჩართულია რამდენიმე ქვეყნის საელჩო მათ შორის იტალია, საფრანგეთი და უნგრეთი. ფესტივალის ფარგლებში ჩატარდება მასტერ კლასები, რომელსაც გამართავს ცნობილი ფრანგი პიანისტი და მეთოდოლოგი მიშელ სონი, რომლის ინოვაციური მეთოდის დაუფლებით უკვე მრავალი ქართველი ახალი თაობის პიანისტი გაიზარდა. ყველა კონცერტზე გაიჟღერებს ფერენც ლისტის ნაწარმოები, რადგან წელს ფესტივალის თემა არის ლისტი - კომპოზიტორი და საფორტეპიანო ხელოვნების განვითარების ერთ-ერთი ფუძემდებელი. ასევე ჩამოგვყავს ლისტის კამერული ორკესტრი 15 კაციანი შემადგენლობით და იტალიელი პიანისტი პიეტრო დე მარია. იქნება ფოლკლორის მიმართულებაც, ქართული ხმების მონაწილეობით, რომელიც ტრადიციულად ერთ კონცერტს იმღერებს და მიუძღვნის გოგი დოლიძის იუბილეს. კიდევ ერთი სიახლე გვექნება მურმან ჯინორია, ერთ-ერთი განსაკუთრებული შემთხვევა ქართულ სამსახიობო ხელოვნებაში,

ვფიქრობ მისი ლექსის წაკითხვის ხელოვნება ბათუმშიც უნდა მოისმინოს საზოგადოებამ, ამიტომ ერთი საღამო დაეთმობა მას. მნიშვნელოვანი გეგმები გაქვთ მუსიკალური ბანაკების ჩამოყალიბების სახით, რას უკავშირდება აღნიშნული ინიციატივა? ვფიქრობ, კლასიკური მუსიკა არ უნდა აღიქმებოდეს როგორც განყენებული და ელიტარული, ის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს ყველასთვის, მაგრამ, ამას სჭირდება ახალი თაობა, ამიტომ საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მხარდაჭერით ბათუმის ფესტივალის ფარგლებში შევიმუშავეთ მუსიკალური ბანაკების პროექტი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებს 400-მდე ბავშვი საქართველოს რეგიონებიდან, ფესტივალი იქნება საგანმანათლებლო-აღმზრდელობითი ხასიათის, რომ ბავშვებმა შეიყვარონ კლასიკური მუსიკა და გახდნენ მისი მსმენელი. ჩვენი მიზანია ახალგაზრდობა თავისით მოვიდეს კლასიკური მუსიკის მოსასმენად და არა ძალით. ვაპირებ, ყოველ შემთხვევაში მინდა, რომ უფრო და უფრო მაღალ საფეხურზე ავიდეს ეს ყველაფერი და ფესტივალი გახდეს პოპულარული. შარშან ძალიან დიდი შედეგი გვქონდა, რაც მაძლევს სტიმულს უფრო მეტი ვაკეთო ამ მიმართულებით. სამომავლოდ ფიქრობთ, რომ საზოგადოებრივი მოღვაწეობის კუთხით უფრო გააფართოოთ საქიანობა? თუ მომეცემა ამის საშუალება, რასაკვირველია. საზოგადოებრივ-საქველმოქმეო კუთხით ბავშვების თემას მივყვები, მათ აღმოჩენას, რამდენიმე ბავშვთან მიდის მუშაობა მათ მომზადებაზე, კონცერტებზე და ა.შ. თუ მეტის გაკეთების ფინანსური საშუალება მექნება და სახელმწიფოც დამეხმარება ამაში, დიდი სიამოვნებით გავაკეთებ უფრო მეტს ამ მიმართულებით. ფაქტობრივად მარტო უძღვებით ასეთ მნიშვნელოვან პროექტებს, როგორ ფიქრობთ, თითოეულ ადამანს რა როლი აკისრია ქვეყნის განვითარების პროცესში? მთავრობა შეიძლება მოგეწონოს, შეიძლება არა, თუმცა მთავარი ისაა თავად ინდივიდები როგორები არიან, იქ მაცხოვრებლები, ხომ არ შეიძლება მუდმივად იმაზე ვიფიქრო, რომელიმე მინისტრი როდის დაგეხმარება და ა.შ უნდა იყო თავისუფალი, უნდა მიისწრაფოდე ამისკენ, ამისთვის კი საკუთარი თავის განვითარების უნარი უნდა გაგაჩნდეს. რაც უფრო მეტი აქცენტი გაკეთდება ერის განათლებაზე და ღირებულებები დამუშავდება ბავშვობიდან, უფრო მაღალი ხარისხის თვითშეგნება გვექნება. როცა ქვეყანაში პრობლემა არსებობს, ის უნდა მოგვარდეს, მაგრამ ეს მარტო მთავრობის გადასაწყვეტი არ არის. თითოეულმა ადამიანმა თავისი შეგნებით განათლებით და ინიციატივით, წვლილის შეტანით უნდა მოახერხოს ეს.

OBSERVER

elisso bolkvadze - UNESCO Artist for Peace Elisso Bolkvadze was born on January 2, 1967, in Tbilisi. In 1984, she graduated Georgian State Conservatory; Postgraduate studies in 1992. 1994-1995, she worked as a teacher; Participated in International festivals and solo concerts (mostly abroad), open classes; Concerts with Symphony Orchestra.

She recorded compact discs “Art and Electronics “(1990), which was published in California; Eliso Bolkvadze recorded a large program for piano and orchestra by Ludwig van Beethoven, Tchaikovsky, Rachmaninov, Saint-Saëns and Liszt under the direction of Djansug Kakhidze for the label Sony.

Her musical career and development as an artist was greatly influenced by musician and Doctor of Philosophy, Michel Sogny and his unique Piano Method.

Her performance highlights have included collaborations with: Czech National Symphony Orchestra, Santa Fe Festival Orchestra, Lithuanian National Orchestra, National Philharmonic of Ukraine and Lviv, Innsbruck Symphony Orchestra, The Gewandhaus Orchestra, France National Orchestra, Arkansas Symphony Orchestra, St. Petersburg Philharmonic, Krakow Philharmonic, Orchestre Colonne, United Nations Symphony Orchestra, Georgian Opera State Orchestra, Qatar Philharmonic.

She also tours with recital concerts in Asia, America and Europe, playing Mozart, Beethoven, Schubert, Debussy, Prokofiev and Chopin. She recorded several albums for Sony BMG and Cascavelle Lable, performing piano concertos

by Beethoven, Rachmaninoff and Liszt.

2015 – The Order of Arts and Literature 2015 - UNESCO Artist for Peace 2013 - An Artistic Director of an annual Batumi Music Festival in Georgia 2013 – Founder of charitable music foundation, Lyra Elisso Bolkvadze has won numerous famous international piano competitions: 1995 - Jacques Thibaut International Competition 1995 - Marguerite Long International competition 1994 - Prize for the best interpretation of French music 1993 - The Georgian State Prize 1989 - such as the Van Cliburn, (USA) 1987 - Vianna da Motta (Lisbon, Portugal) 1984 - Bach International Competition in Leipzig

My sphere is mostly focused on children, the promotion of musical education for young people. It is not just an involvement in a onetime activity. I work on long-term projects. I believe that concrete people can improve the existing circumstances.

The world-famous Georgian pianist, Elisso Bolkvadze who alongside her active musical carrier is busy with numerous charity activities. As she mentions, her title “the UNESCO Peace Artist” came to her quite unexpectedly though she understands her own responsibility to the end and is going to implement much more interesting initiatives. what are the novelties in your career?

On the 15th of march, I’m going to Geneva on the evening devoted to the late UN diplomat Sergio Vieira de Mello. The beloved actress and philanthropist Angelina Jolie will attend the event. I’ve been offered to perform at the concert and the hall with an estimated capacity for 2500 people has been completely booked full as I speak.

On March 22, I’ll be playing a solo concert in Paris’s Salle Gaveau Hall for 1200 people and the hall is pampered with good musicians and I’m happy to have this opportunity.

There are concerts planned in Latvia and then on March 30 in Budapest due to the 25th anniversary of Georgia-Hungary friendship ties.

At the same time, I’m involved in Charity activities, as the UNESCO Artist. My sphere is mostly focused on children, the promotion of musical education for young people. It is not just an involvement in a onetime activity. I work on long-term projects. I believe that concrete people can improve the existing circumstances.

One thing is to be successful, another one is to have influence. So why has UNESCO chosen you for such an important activity?

As for the influence, it is owned more by politicians. My influence is the only one centered on – humanitarian efforts. Man in spite of the great ugliness around is still God’s creature, so he can do good and in this way could be useful for the society. In my case it is connected with music. When I was at the Conservatoire, I was a witness to terrible wars, poor and very grievous situation and psychological devastation. It is true, today’s generation does not have such problems, but classical music still remains loved by all and in fact enjoyed in elitist spheres. Many gifted youngsters cannot manage to establish themselves in this sphere, because nobody needs unpolished products. Preparation for them should be started from a very young age.

That’s why in 2013 I started the foundation called “Lira”. The aim is to find and support gifted young Georgian pianists. With the support from the foundation, these gifted young pianists have repeatedly participated in prestigious gala concerts in France, Switzerland and Holland. We actively cooperate with musical schools in different towns where we regularly organize master classes and auditions.

The Batumi annual international festival was started the same year.

How was the idea originated?

The festival was created by the initiative of former minister of culture Guram Odisharia. I was offered art guidance, besides that I had a lot of affairs to arrange for the festival to get international status and to attain the conditions necessary for full membership of European federations. This year we are celebrating

the 5th anniversary of the festival and especially getting ready for it.

The embassies of several countries, Italy, France and Hungary amongst many others are involved. In the framework of the festival, master classes will be held under the guidance of the famous French pianist and methodologist Michael Sony.

With the help of his new method, numerous young Georgian pianists would be brought up. The art works of List will be heard at every concert because this year’s festival’s topic is List - a composer and one of the founders of the development of piano art. We will bring List’s chamber orchestra of 15 people and the Italian pianist Pietro de Maria together. We are going to have a folklore evening as well as a concert with the participation of “Georgian Voices”. They will traditionally be singing during the one concert. The concert will be devoted to Gogi Dolidze. We are going to have one more novelty - Murman Jinoria, one of the most special cases in Georgian Theatrical art. I think society should hear his art of reading poetry. That’s why one evening he alone will be on stage.

You have important intentions in setting up musical camps. What is your intention connected with?

I think classical music shouldn’t be thought of as elite and abstract.

Everybody should have access to it. But a new generation needs this.

That’s why we have developed the project of musical camps with the help of the ministry of education and science. Up to 400 children will take part from different regions of Georgia. It will be instructive and educational for children to love

classical music and become good listeners. We would like the younger generation to come to listen to music of their own wish and volition and not by force. In any case I want all this to be on the higher level and the festival to become popular.

Last year we had very good results which is stimulating for me to do more in this direction.

Do you think to widen your activities in the direction of public activities in the future?

I will if I have chance to do it. I still remain in the sphere of discovering gifted children. I’m working on preparing several children for the concerts and so on. If I have financial support and the government helps me, I will do even more in this direction.

In fact you are alone in arranging such important projects. What role do you think each person should play in the process of the development of the country?

One may like or may not like the government, though the point is what people individually like will remain different. It’s impossible for us to always think which minister and when he will help us. People should be free, they should go in this direction. For this we should have skills to develop ourselves.

The more we focus on the education of the nation and the more the values will be evaluated from the very childhood, the higher our selfconscience will be. When there are problems in the country they must be solved. But it is not only for the government to solve them. Each of us should manage it with the help of our conscience, education and initiative.

OBSERVER

6 march, 2017

13

OBSERVER

მარიამ ჯაში - პარლამენტის წევრი დაიბადა 1976 წლის 17 ივნისს ქ. თბილისში. 1998 წელს დაამთავრა უმაღლესი სამედიცინო სკოლა "აიეტი" და მიიღო ზოგადი პრაქტიკის ექიმის კვალიფიკაცია; 2003-2005წწ. სწავლობდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, მოპოვებული აქვს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის მაგისტრის ხარისხი; 2011 წელს მოიპოვა ჰარვარდის უნივერსიტეტის მაგისტრის ხარისხი სახელმწიფო ადმინისტრირების საკითხებში.

1998 წელს საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტროს მსოფლიო ბანკის ჯანდაცვის პროგრამის განმახორციელებელი ბიუროს კონსულტანტი; 1997 - 1999წწ. საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტროს საგარეო ურთიერთობათა სააგენტოს მოწვეული სპეციალისტი; 1999 - 2000წწ. გაეროს ბავშვთა ფონდის პროგრამების დაგეგმარების ხელმძღვანელი; 2000 - 2007წწ. გაეროს ბავშვთა ფონდის ჯანდაცვის სექტორის ხელმძღვანელი; 2003 წელს გაეროს ბავშვთა ფონდის იმუნიზაციის პროგრამის ხელმძღვანელი; 2007 - 2011წწ. გაეროს ბავშვთა ფონდის ჯანდაცვის სექტორის თანამშ-

ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილეობიდან გადაინაცვლეთ აქტიურ პოლიტიკაში, რამ განაპირობა ეს არჩევანი? პირველ რიგში, ალბათ უმჯობესია, პროფესიული გზა ცოტა უფრო ადრეული პერიოდიდან დავიწყოთ. მართალია ქართულმა საზოგადოებამ ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილის რანგში გამიცნო, მაგრამ ამას წინ უძღოდა 11-წლიანი გამოცდილება გაეროს სიტემაში, გაეროს ბავშვთა ფონდში UNICEF-ში, ჯანდაცვის და ახალგაზრდობის თემატიკის ხელმძღვანელობა ჯერ საქართველოს ოფისში, შემდგომ პალესტინის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე და ბოლოს ოთხი წელი ნიუ იორკის შტაბ ბინაში, სადაც დედათა და ბავშვთა პორტფოლიოს ვხელმძღვანელობდი. რაც შეეხება ჯანდაცვის სამინისტროს, სწორედ იმ პერიოდში მომიწია მოღვაწეობა, როდესაც ჩვენ დავიწყეთ ისტორიული საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამა, შემდგომ უპრეცედენტო c ჰეპატიტის პროგრამა, თუმცა მიუხედავად ამ დიდი წარმატებებისა რჩებოდა საკითხები, რომლებიც ჯერ კიდევ დაუფარავი იყო. ეს იყო პირველ რიგში ონკოლოგიური დაავადებების ძვირადღირებული მკურანალობის საკითხი, ასევე შეზღუდული შესაძლებლობების ბავშვთა რეაბილიტაციის საკითხები. სწორედ ამის საფუძველზე შევიმუშავე პროექტი თანამოაზრეებთან ერთად და ბოლოს უკვე პრემიერ მინისტრ-ირაკლი ღარიბაშვილის ინიციატივით, ჩვენ საქართველოს სოლიდარობის ფონდი დავაფუძნეთ. სოლიდარობის ფონდის ლოგიკური გაგრძელება იყო უფრო აქტიური პოლიტიკური მოღვაწეობა, ქართული ოცნების გუნდიდან შემოთავაზება ძალიან დიდი პატივი იყო ჩემთვის და სიამოვნებით დავთანხმდი, რადგან მექნებოდა შესაძლებლობა, სისტემურად გვემუშავა იმ გამოწვევებზე, რომლებიც ჯერ კიდევ რჩება ჩვენი საზოგადოების წინაშე.

OBSERVER

14

6 marti, 2017

რომლობითი პროგრამების ხელმძღვანელი; 2011 წელს მსოფლიო ბანკი (The World Bank), დამოუკიდებელი ექსპერტი; 2012 წელს West-Eart AIDS Foundation, დამოუკიდებელი ექსპერტი; 2011 - 2012წწ. Pricewater house Coopers და კურაციო, დამოუკიდებელი ექსპერტი; 2012 წელს გაეროს შიდსის პროგრამა (UNAIDS), დამოუკიდებელი ექსპერტი; გაეროს ბავშვთა ფონდი (UNICEF), დამოუკიდებელი ექსპერტი; შიდსთან, ტუბერკულოზთან და მალარიასთან ბრძოლის გლობალური ფონდი (The Global Found), დამოუკიდებელი ექსპერტი; 2011 - 2016წწ. დამოუკიდებელი ექსპერტი; 2012 - 2014წწ. საქართველოს, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის მოადგილე; 2014 - 2016წწ. ააიპ "საქართველოს სოლიდარობის ფონდის" აღმასრულებელი დირექტორი; 2015 წელს გაეროს მუდმივი წარმომადგენლის ოფისის კონსულტანტი (კვლევითი პროექტი) UNDP, გაეროს ქალთა ორგანიზაციის კონსულტანტი (კვლევითი პროექტი) UNWOMEN.

საიდან წამოვიდა სოლიდარობის ფონდის შექმნის იდეა და რა იყო მთავარი სირთულეები ამ გზაზე? სოლიდარობის ფონდის რამდენიმე წარმატება მინდა გამოვყო და შემდეგ უკვე პრობლემებზეც ვისაუბრო, პირველი - შედგა საჯარო და კერძო ქველმოქმედების უნიკალური ეროვნული პლატფრომა. მეორე - ორ წელიწადზე მეტია უსახსრობის გამო ჩვენ არცერთი ბავში და ოცდაორ წლამდე ახალგაზრდა არ დაგვღუპვია სიმსივნით. ტრაგედიები, რა თქმა უნდა, სამწუხაროდ ხდება, მაგრამ თავად დაავადება არის ძალიან ვერაგი. მესამე - საქართველომ ამ პერიოდში უმასპინძლა მაღალი დონის საერთაშორისო ფორუმს, სოლიდარობის და ინოვაციური დაფინანსების, რომელსაც გაეროს გენერალური მდივნის ორივე მოადგილე ესწრებოდა და საქართველომ რეალურად დაიმკვიდრა სახელი ინოვაციური დაფინანსების სქემა გლობალური დღის წესრიგში. მეოთხე - საჯარო სექტორის დაახლოებით 20 პროცენტი თანამშრომლების უკვე არიან ჩართულნი და ყოველთვიურად იზრდება კერძო კომპანიების რიცხვი, რომელიც სისტემურად ეხმარება საქართველოს სოლიდარობის ფონდს. რაც შეეხება გამოწვევებს, გამოწვევებიდან მე ვფიქრობ რომ მუდმივი კომუნიკაცია, მუდმივი საუბარი საქართველოს სოლიდარობის ფონდის მიღწევებზე არის ძალიან მნიშვნელოვანი, რომ ჩვენ შევძლოთ საჯარო სექტორში არა 20%-ის, არამედ სულ მცირე 80 % -ის ჩართვა. რა თქმა უნდა, მხოლოდ ნებაყოფლობითი გზით. მეორე - კერძო სექტორისთვის უფრო მეტი სტიმულაციის გაჩენა, რომ მათ რეალურად ჰქონდეთ სურვილი უფრო მეტი ქველმოქმედების და კორპორატიული სოციალური პასუხისმგებლობის გაწევის. ეს გარკ-

ვეულწილად ასევე უკავშირდება საკანონმდებლო ინიციატივებს, რომელიც ძალიან ბევრ ქვეყნაში წარმატებით ხორციელდება. დროა საქართველოშიც დავიწყოთ ჩვენ საქველმოქმედო კანონზე მუშაობა. მესამე საკითხი გახლავთ ის რომ მიუხედავად იმისა რომ ყოველთვიურად დაახლოებით 250 000 ლარის მობილიზებას აკეთებს სოლიდარობის ფონდი, მხოლოდ ონკოლოგიის პრობლემის სრულად გადაჭრისთვის ჩვენ გვჭირდება სულ მცირე 400 000 ლარი ყოველთვიურად. იმისთის რომ სოლიდარობის ფონდი გასცდეს ონკოლოგიას და რეალურად შეასრულოს თავისი მთავარი მიზნები, აუცილებელია მაქსიმალურად სრული მობილიზაცია ჩვენი საზოგადოების. საქართველოში მილიონ ნახევარ ადამიანს აქვს ყოველთვიურად სტაბილური შემოსავალი, ისინი არიან ან საჯარო სექტორში ან კერძო სექტორში დასაქმებული ან აქვთ საკუთარი მცირე ბიზნესი. ყოველთვიურაად მილიონ ნახევარი ლარის მობილიზება ეს არის რელაობა რაც ქართულ საზოგადოებას შეუძლია, ჩვენ გვჭირდება პოპულარიზება ამ საკითხის და ჩვენ შევძლებთ, რომ სწორი მობილიზებით საქართველოში დაფუძნდეს არამომგებიანი, არაკომერციული ბავშთა ონკოლოგიური კლინიკა, რომელიც გადაჭრის აუცილებლობას, რომ ჩვენ საზღვარგარეთ აღარ გვიხდებოდეს ბავშთა მკურნალობა. გაიხსენეთ ის წლები, როდესაც თქვენ ჰარვარდში სწავლობდით, ჰარვარდში სწავლა ბევრი ქალისთვის ოცნებად რჩება, თქვენ როგორ მიარწიეთ სასურველ მიზანს რომ გესწავლათ ჰარვარდში. გეთანმხებით, რომ ეს ალბათ ძალიან ბევრი ადამიანისთის არის საოცნებო უნივერსიტეტი და ჩემს შემთვხვევაშიც ჩემი ოცნებების მაღალ თაროზე იყო საკმაოდ დიდხანს ხელშეუხებელი, ოცდა-

თოთხმეტ წლამდე. საბჭოთა პერიოდში დაბადებული და გაზრდილი ბავშვის გადმოსახედიდან ეს თითქმის მიუღწეველი მიზანი იყო, მაგრამ საბედნიეროდ დღეს ეს მიზანი არის რეალური. ნამდვილად ვისარგებლებ შემთხვევით, რომ ერთგვარი გაზიარება მოვახდინო ახალგაზრდებისთვის და კარიერის შუა ეტაპზე მყოფი კოლეგებისთვის, რომ გამოიყენონ აუცილებლად დღეს არსებული არაჩვეუელბრივი შესაძლებლობები. განსაკუთრებით მეისენის პროგრამა გამოირჩევა იმით, რომ გაეროს ყოფილი გენერალური მდივანი და სხვადასხვა ქვეყნის შვიდი ყოფილი და მოქმედი პრეზიდენტები არიან კონკრეტულად ამ პროგრამის კურსდამთავრებული. პრაქტიკულად, შენ გაქვს შესაძლებლობა, რომ მსოფლიო მასშტაბით ძალიან გამოცდილ, როგორც საჯარო ასევე კერძო სექტორის ხელმძღვანელებთან გქონდეს კოლეგიალური დამოკიდებულება. თავად ჩაბარების პროცესი საკმაოდ შრომატევადი აღმოჩნდა, შემდგომ იყო დაფინანსების საკმაოდ დიდი პრობლემა, თუმცა პრეზიდენტის ფონდის დახმარებით მოვიპოვე სასწავლო სტიპენდია და უკვე ჩემი პირადი სახსრებით სრულად ვუზრუნველყავი რომ ჩემი შვილები ჩემთან ყოფილიყვნენ ამ ერთი წლის განმავლობაში. თუ შეიძლება ითქვას, რომ ჰარვარდმა განსაზღვრა თქვენი მომავალი, თუნდაც დღევანდელი თანამდებობა? ჰარვარდამდეც და დღევანდელ ეტაპებამდეც მე უფრო მომიყვანა იმ გამოცდილებამ, რომელიც გაეროს სისტემაში თერთმეტი წლის განმავლობაში დავაგროვე. ფინანსური და პრაგამტული მოსაზრებებით შეიძლება ითქვას, რომ უფრო ძლიერ თანამდებობაზეც ვიყავი ჰარვარდამდე და დღევანდელობამდე, მაგრამ აქ უკვე სასწორის სხვადასხვა პინაზე დგება

შენი პროფესიონალური ვალდებულებაც და ის რომ მაქსიმალურად ემსახურო შენს ქვეყანას. მე ვარ ძალიან ბედნიერი, რომ არამხოლოდ ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილის პოზიციაზე, არამედ გაეროს სისტემაში მოღვაწეობის დროს ვიყავი ავტორი ან თანაავტორი იმ დიდი პროექტებისა, რამაც 27 მილიონი დოლარი მოუტანა ქვეყანას და რომელმაც ჯერ კიდევ 15 წლის წინ უფასო გახადა შიდსის და მალარიის მკურნალობა საქართველოს მოქალაქეებისითვის, ასევე ბავშვებისთვის არაერთი ძვირადღირებული ვაქცინის დანერგვის საშულება მოგვცა. რა არის ის, რაც რთულ პერიოდში გაძლიერებთ და გაჩერების საშუალებას არ გაძლევთ? ალბათ თქვენთვის ცნობილია ჩემთვის ყველაზე დიდი ტკვილის შესახებ (მეუღლის გარდაცვალება) და ამ ტკივილის გადალახვაში ერთადერთი რამაც მომცა ცხოვრების გაგრძელების საშუალება იყვნენ ჩემი შვილები, ეს ცალკე საკითხია. რაც შეეხება პროფესიულ კარიერას ჩემთვის ყველაზე მტკივნეული და ყველაზე რთული არის სამსახურეობრივი რუტინა. ჩემთვის სამსახური არასოდეს არ არის ცხრიდან ექვსამდე და კონკრეტულ ანაზღაურებასთან ასოცირებული. ნებისმიერ პოზიციაზე მთავარია ახალი შესაძლებლობები და ინიციატივები, რომლის გარეშეც არც კონკრეტული დარგის და არც ზოგადად პიროვნების განვითარება არ ხდება. კონკრეტულ ინიაციატივებს მივუყვანივართ ძალიან სერიოზულ შედეგამდე და როდესაც არაერთხელ მეორდება ეს შენს ცხოვრებაში, ეს გაძლევს სტიმულს, რომ კიდევ უფრო მეტი შეგიძლია. დაბოლოს, არის ასეთი გამოთქმა: „მარტო სწრაფად ივლი, მაგრამ შორს ვერ წახვალ“ თანამოაზრეების და თანაგუნდელების გვერდში დგომა არის ძალიან მნიშვნელოვანი.

OBSERVER

mariam jashi - Member of parliament Mariam Jashi was born on June 17, 1976, in Tbilisi.

In 1998 she graduated from High Medical School “AIETI” and received a general practitioner qualifications; 2003-2005, she studied at the Tbilisi State University, obtained a master’s degree in public health; In 2011 she obtained a master’s degree from Harvard University in Public Administration.

1997 - 1999 - Ministry of Health Care, Foreign Relations Agency, contracted specialist 1998 – 1998 - Ministry of Health Care, World Bank Healthcare Program Bureau, Counsel 1999 - 2000 - UNICEF, Program Planning, Chief 2000 – 2007- UNICEF, Health Care Sector, Head 2003 – 2003 -UNICEF, Immunization Program, Head 2007 – 2011 -UNICEF, Health Care Sector, Coopera-

You have moved from Health Care Deputy position to active politics, why did you take such a decision?

First of all, I think it is better to talk about the earlier period of my professional life. It is true that the Georgian society got to know me as a Deputy Health Care Minister, but before that time, I had an 11-year experience with the UN, UNICEF, I held the head position of Healthcare and youth in Georgia and later in Palestinian occupied territories, the final four years was at the New York Headquarters office where I was head of mother and children portfolio.

Talking about the Ministry of Public Health Care, I was involved at that time when we started historical public health program, later on, I presided over the hepatitis C program, but beside those achievements there were still certain issues that we had to face. First of all, it was tough handling the oncologic diseases expensive care issue, also disable children possibilities and rehabilitation issues.

Based on these I started a project with stakeholders and in the end by prime-minister Irakli Garibashvili initiative we successfully founded the Georgia Solidarity Foundation.

It was a logical continuation to move from the solidarity foundation into active politics, I re-

ceived a very good offer from the Georgian Dream team and I was delighted to accept the offer, because I was given a possibility to work systematically on the challenges that we still have in our society.

What was the main idea that prompted you to create Solidarity Foundation and what were the main challenges?

I would like to talk about Solidarity Foundation’s successful examples and also mention the problems we faced. Firstly – there was a very unique public and private charity national platform for us to build on; secondly – for more than two years, none of the children nor youth up to the age of 22 became victims of cancer. Tragedies, unfortunately always happen, because the disease is terrible itself. Thirdly – Georgia hosted a very advanced international forum, Solidarity and innovation financing, UN both general deputies and secretaries attended the event and Georgia was announced as one of the innovative financing scheme on the Global agenda.

Fourth – around 20% of public employees are involved in the initiative and annually it is growing the number of private companies, that help Georgia Solidarity Foundation.

Talking about challenges, I think that constant communication, talking about Georgian

Solidarity Fund achievements is very important, that we could evolve not just 20% but even up to 80% - of course for those who had desire. Second – to create more stimuli for private sector, to encourage them to do charity and raise corporate social responsibility. It is somewhat attached to legislation initiatives, that are implemented successfully in many countries. It is also the right time for Georgia to work on charity legislation. The third issue is that besides monthly amount of 250 000 Gel that Solidarity fund collects, only to solve oncologic problems we need at least 400 000 Gel in every month. For this purpose, i.e. Solidarity Fund to overcome Oncology and implement its goals, it is necessary to mobilize the whole society. over a million and half of the Georgian population earn monthly salaries, they work either at public or private sector or they have their own businesses. Monthly collection of a million and half Gel is possible alone through the Georgian society, we need to promote this issue and we can do that. We can create non-commercial children oncologic hospitals that will solve the problem and our children won’t have to travel abroad for medical treatments.

Please, remember the times when you studied at Harvard, studying at Harvard seems only

a dream for many women, how did you achieve the goal to study at Harvard.

I agree with you, many people might dream of studying at Harvard, for me as well it seemed for many years an unachievable dream till my 34th year. For the kid who was born in Soviet times, it seems almost impossible, but nowadays fortunately it is very possible. I would like to share my experience with my colleagues and youths to use every opportunity that they are given.

Meissen program is very special, Former secretary of UN and former presidents of about seven countries have graduated from this program. Practically, you have an opportunity to have collegial relations with very experienced public and private sector leaders.

Entrance process requires hard work, then I had financing problems, but with the help of presidential funding, I was granted scholarship and using my own sources, I managed to be with my children during this one year.

Can we say that Harvard determined your future career and your current position?

Before Harvard and till today I had an 11 year experience working at the UN. I may say that I had better financial and pragmatic position before Harvard and till today, but now you have

tion Program, Head 2011 – 2016 - Independent expert 2011 – 2011 - The World Bank, Independent expert 2011 – 2012 - PricewaterhouseCoopers and Curatio, Independent expert 2012 – 2012 - UNICEF, Independent expert 2012 – 2012 - UNAIDS, Independent expert 2012 – 2012 - West-East AIDS Foundation, Independent expert 2012 – 2012 - The Global Found against AIDS, TB and Malaria, Independent expert 2012 – 2014 - Ministry of Labor, Health and Social Protection, Deputy-Minister 2014 – 2016 - NLEP “Solidarity Fund of Georgia”, Chief Executive Officer 2015 – 2015 - UN Resident Representation office, Counsel (research project) UNDP, UN Women, Counsel (research project) UNWOMEN

to fully realize your professional duties to work for your country.

I am very happy that I was not only serving as a deputy of the Ministry of Health Care, but during my time working at the UN, I was co-initiator and initiator of huge projects, that brought in about 27 Million to our country and that made free medical treatment available for AIDS and Malaria some 15 years ago for Georgian citizens, and also for children we were able to buy some expensive vaccination programs for children.

What gives you drive in hard situations and do not let you stop?

I think you may already know about my pain (my husband passed) and the only reason that I could still continue was my children. This is a separate case entirely.

But talking about professional career for me, it is hard to live in routine. For me the job is never from nine to six nor for a certain amount of money. For me it is important to have new opportunities and initiatives, without those you can not either develop yourself or your profession.

We have had huge success and it brings me motivation to do more.

And in the end, there is a saying: “you can walk fast alone, but you can’t go far”. Support from your team is necessary.

OBSERVER

6 march, 2017

15

OBSERVER ქეთი ბოჭორიშვილი - ეკონომიკის მინისტრის მოადილე წარმატების საყოველთაო ფორმულა ნამდვილად არ არსებობს, რადგან მისი აღქმაც საკმაოდ ინდივიდუალურია. ყველა ადამიანს საკუთარი მიზანი აქვს და, პირველ რიგში, ამ მიზნის მიღწევა შეიძლება ჩაითვალოს წარმატებად. ყოველთვის დიდ ყურადღებას ვაქცევდი განათლებას. მშობლების ინიციატივით, 4 წლის ასაკიდან დავიწყე უცხო ენის სწავლა, რამაც შემდგომ შესაძლებლობა მომცა, რომ მესწავლა ამერიკაში. იქ ყოფნამ, ძალიან ბევრი რამ დამანახა, მივხვდი, რას ნიშნავდა ხარისხიანი ცხოვრება. მას შემდეგ გამიჩნდა სურვილი, რომ ეს ცხოვრება გადმომეტანა საკუთარ ცხოვრებაში და ჩემი მეშვეობით ჩემს ქვეყანაში, იმ დოზით, რაც შემიძლია. მარტივად არასდროს არაფრისთვის მიმიღწევია. ძალიან მნიშვნელოვანია ბევრი მუშაობა, დისციპლინა და საქმის სიყვარული. თითქმის 20-წლიანი სამუშაო გამოცდილება მაქვს. პირველი კურსიდანვე მთლიან განაკვეთზე ვმუშაობდი, სწავლასთან ერთად. ორივეს ვახერხებდი იმიტომ, რომ მიყვარდა ჩემი საქმე, პროფესია, რომელსაც ვემსახურებოდი. არასდროს არ აღვიქვამ სამსახურს, როგორც მძიმე ტვირთს, პირიქით, მიხარია, რომ ჩემი სამსახური ყველა ფაზაში მაძლევს შესაძ-

ლებლობას, ჩემი იდეები, მიზნები განვახორციელო. ამისთვის ვარ მადლობელი. ის ენერგია, რომელსაც მე ვხარჯავ სამსახურში, დაბალანსებულია, თუმცა არის რაღაცები, რასაც ვერ ვასწრებ, ესეც იმის ხარჯზე, რომ მომწონს, რასაც ვაკეთებ და ვემსახურები. საქართველოში საკმაოდ რთულია ქალი იდგეს წამყვან

პოზიციებზე, რადგან იგი მაინც აღიქმება სუსტი სქესის წარმომადგენლად, თუმცა ამასაც თავისი გარდამავალი ეტაპები აქვს. მნიშვნელოვანია, რომ მაქსიმალურად მიიღოს საზოგადოებამ წარმატებული ქალი. არ უნდა არსებობდეს სტერეოტიპი, რომ ქალი უნდა იყოს ექიმი, მასწავლებელი ან მდივანი... ქალს შეუძლია იყოს აბსო-

მაია ბითაძე - გარემოს დაცვის მინისტრის მოადგილე

ლუტურად ყოველგვარი საქმის პროფესიონალი და საზოგადოებაც გახსნილი უნდა იყოს ამისთვის. მე მჯერა ქართველი ქალების, იმიტომ რომ რა სამუშაოსაც ვწევთ, ვაკეთებთ, ვფიქრობ, ნამდვილად გამოსარჩევი და აღსანიშნავია. მიხარია, როდესაც მაქსიმალურად ხდება წარმატებული ქალების ხელ-

შეწყობა. ალბათ, ეს უნდა იყოს ჩვენი, ქალების მთავარი მიზანი, რომ ერთმანეთის წარმატება გაგვიხარდეს, ხელი შევუწყოთ ერთმანეთს, ქალების ერთმანეთში გვერდით დგომა განსაკუთრებით საჭიროა. ყოველთვის ვცდილობ, რამდენადაც შესაძლებელია, ხელი შევუწყო ჩვენი სქესის წარმომადგენლებს, ეს ყველა ჩვენგანის ვალია.

ლია გიგაური - განათლების

მინისტრის მოადგილე პირველ რიგში, გააჩნია ვისთვის რას ნიშნავს წარმატება. არ შეიძლება ყველა ერთნაირად აღიქვამდეს მას. ყველაზე მნიშვნელოვანია გიყვარდეს ის საქმე, რომელსაც აკეთებ, ყოველდღე იხარჯებოდე ბოლომდე, ორიენტირებული იყო პოზიტივზე, გჯეროდეს, რომ ყოველი ახალი წამოწყებული საქმე, საკითხი, გამოვა აიღო ეს პასუხისმგებლობა და ორიენტირებული იყო საუკეთესო შედეგზე. დანარჩენი, ნაბიჯ-ნაბიჯ, თითქოს თავისთავად მოდის. რა თქმა უნდა, ამ გზაზე ყველას ხვდება გარკვეული

ბარიერები, გამოწვევები, მაგრამ ეს არის საერთო აქტივობის ზოგადი ნაწილი, რომლის მართვაც უნდა შეძლო.

მერი გაბაშვილი - ნატოს პროფესიული განვითარების პროგრამის მენეჯერი

შრომა და მიზანი არის უმთავრესი, ამასთანავე კეთილგანწყობა და შენი საქმის სიყვარული, სწორედ ეს მიგიყვანს წარმატებასთან. შეიძლება, ძალიან გაგიჭირდეს, დაიღალო, დაღლილობისგან დილით თვალი ვერ გააღო, მაგრამ გახსოვდეთ, რომ შრომა აუცილებლად დაფასდება. არ მაქვს ოცნება, მაგრამ მაქვს გეგმა გარკვეულ საკითხზე მუშაOBSERVER

16

6 marti, 2017

ობისას და არ ვიშურებ ძალისხმევას სანამ მას არ გადავწყვეტ, ეს განტოლების ამოხსნას ჰგავს. შესაძლოა, ამან ძალიან დამღალოს, ნაკლები დრო დამრჩეს შვილებისთვის, მაგრამ ეს არის უდიდესი სიამოვნება, სიყვარული იმ საქმისა, რომელსაც ვემსახურები. თითოეული ქალბატონის წარმატება ჩემთვის, არის გარკვეული დამატებითი მუხტი იმისთვის, რომ გავაგრძე-

ლო მუშაობა ისე, როგორც ამას დღემდე ვაკეთებ. სულ ვცდილობ, ჩემს სტუდენტებს ვუთხრა, რომ გარემოს დაცვა არის მომავლის სფერო, სადაც იურისტები სულ უფრო მეტად დასჭირდებათ. ერთგვარად ამის შედეგიც მაქვს, რაც ძალიან მახარებს - არაერთი ჩემი წარმატებული სტუდენტი გოგონა დღეს ჩემთან მუშაობს სამინისტროში.

ალბათ, ყველაზე დიდი სირთულე და გამოწვევა არის საკუთარ თავში თავდაჯერებულობის ნაკლებობა, რაც განსაკუთრებით ახალგაზრდობაში, სტუდენტობაში იჩენს თავს, თუმცა ის ასაკთან ერთად ნელ-ნელა ითრგუნება. რთულია, დაიჯერო, რომ შესაძლებელია იმის მიღწევა, რისი ამბიციაც გაქვს, რომ მიღწევადია, ყველა იდეა, მიზანი, თუნდაც გიჟური. ვთვლი, საკმაოდ გამიმართლა, რადგანაც მაქსიმალურად ხელს მიწყობდნენ, რომ ვყოფილიყავი კრეატიული და მომეხდინა ჩემი იდეების, პროექტების რეალიზება.

OBSERVER Keti Botchorishvili - Deputy Minister of Economy and Sustainable Development of Georgia There is no universal formula of success since everybody perceives it differently. Every human being has his own goals set and living up to expectations is what we all consider success.

Education was always especially important to me. On my parents’ initiative, I began studying foreign languages at the age of 4 which afterwards gave me the possibility to study in America.

Experience I got there has taught me what a healthy lifestyle is. I soon began to implement it to my own life and after, in my country, to the extent that I can. It has never been easy for me. Working hard, being disciplined and dedicated to your job are all crucial.

Personally I have nearly 20 years of work experience.

During my first year at the university, I took a full-time job.

I managed to do both studying and working because I loved the profession I had chosen. I never perceive work as a heavy burden.

On the contrary, I feel blessed that my job gives me the oppor-

tunity to implement my goals.

The energy I spend at work is balanced. However, there certainly are things I have left no time for. But again, this happens only because I greatly respect the job I do and serve.

In Georgia it is quite difficult for a woman to hold leadership positions since women are regarded as the weaker sex. Despite this belief, there are some transitional stages to what society thinks. It is important to note that many people believe - it is not compulsory for a woman to be a doctor, a teacher or a secretary… a woman can master any profession.

I believe in Georgian women since their accomplishments are significant. I strongly support any conducive action towards the success of women. Perhaps, this should be our main goal – to support each other, be happy for each other’s success. I always try to help women. I think it is imperative upon any of us to act that way.

Maia bitadze - Deputy Minister of Environment and Natural Resources and Protection of Georgia

Meriko gabashvili - manager of the NATO Georgia Professional

Development Programme

Perhaps the biggest difficulty and the challenge is a lack of confidence in ourselves, especially it manifests itself in the youth and during the student period, however with age it gradually diminishes. It is hard to be-

Setting a goal and being ready to work hard is the most important of all. Also, you need to be positive and dedicated if you want to climb to the top of the ladder of success. Maybe it is sometimes difficult for us to do: you get exhausted, sleepless but remember, the end result crowns the efforts.

I do not have any dreams.

However, when I set a goal, there is nothing that can deter me from succeeding. This looks very much like a riddle. It may wear me out and deprive me of my time with children but serving on the job you love is still the greatest pleasure of all.

Every successful woman is

an incentive for me to continue with my further routine. I always try to tell my students that protecting the environment is a future field where lawyers will be needed more and more every day. I somewhat have the results I can be proud of – quite a few of my female students are working in the ministry with me.

lieve that every idea, ambition, goal, even insane, is possible to be achieved. I think I was lucky enough with the environment I lived in, as I was encouraged to be creative and develop new projects and ideas.

Lia gigauri - deputy Minister of the Ministry of Science and Education First of all, not everybody sees success the same way.

It is vital to love what you are doing, be dedicated to it, be concentrated on positive facets of it and believe that every new chal-

lenge will bring success. Everything else settles down itself gradually. Of course, there are obstacles, but this is the part of activity you should be able to handle OBSERVER

6 march, 2017

17

OBSERVER

ნათია ფანჯიკიძე - ფსიქოლოგი თქვენი მეუღლე გავლენიანი პოლიტიკოსია, ყოფილა შემთხვევა, რომ თქვენს საქმიანობას დაბრკოლება შეხვედრია ამის გამო? ასეთი დილემა არ დამდგარა, რომ რასაც მე ვაკეთებ ვინმეს ინტერესს ეღობებოდეს. სხვა მხრივ ხელის შეშლად შეიძლება ჩავთვალოთ ის რომ ნაკლები სიმპატია გაქვს ყოველი მთავრობისგან და ამიტომ ვერ იღებ იმ დახმარებებს, რომლებიც შენს საქმიანობას სჭირდება, თუკი სხვასთან უფრო ითანამშრობლებენ შენთან არ თანამშრომლობენ. თქვენი აქტიურობა, ვთქვათ სოციალურ ქსელში როგორ აღიქმება? ჩვენს ქვეყანაში ინდივიდუალიზმი პრობლებაა, პიროვნებებს ვერ აღიქვამენ განცალკევებულად, არადა განვითარებულ ქვეყანაში უნდა იცოდე, რომ სამი წლის ბავშვიც კი არის პიროვნება და მას აქვს თავისი პოზიცია. შესაბამისად ჩემს მოსაზრებებზე უფიქრიათ რომ ეს არის ოჯახში დამუშავებული აზრი. რა რჩევას მისცემდით იმ ქალებს, ვისაც უნდა, რომ დამოუკიდებლად აღიქვან და არა მეუღლესთან ერთად? ვისაც უნდა, რომ დამოუკიდებლად აღიქვან, ჯერ თავისთავი უნდა აღიქვას დამოუკიდებლად და მიუხედავად რეპლიკისა სამყაროსგან უნდა იყო ის, ვინც ხარ. რაც შეეხება რჩევას, საყოველთაო ალბათ არ არსებობს, მაგრამ ერთი რასაც თერაპიაში ჩვენ ვეუბნებით ხოლმე პაციენტებს პირველი, რასაც მე ვეუბნები ჩემთან მოსულ ადამიანს, არის ის, რომ მისი ძლიერი მხარეების და შინაგნი ძალების გადახედვა უნდა მოხდეს. თქვენ თუ გქონიათ გადაულახავი მომენტი, რომ თავად მოგდომებოდათ ფსიქოლოგთან მისვლა? ფსიქოლოგთან შეიძლება ძალიანაც გინდოდეს მისვლა იმიტომ, რომ ელემენტარულად მოახდინო შენი გრძნობების, აზრების ობიექტივაცია, მაგრამ სურვილების მიმართ რომ ეხლა ეს მე მინდა და არ გამოვა, ეს არ მქონია იმიტომ რომ პროფესიონალიზმში არ არსებობს რაიმე, თუკი შენ ის ნამდვილად გინდა, რომ არ გამოვიდეს. ყოველთვის უნდა დაუკვირდე ამ დროს, იშრომე კი საკამრისი? გულწრფელი თუ იქნები მერე მიხვდები, რომ თუ რაიმე არ გამოვიდა შენ ამას საკამრისად არ გაყევი. ასე ვთქვათ, ენერგია დაკარგე სადღაც გზაში, ეს სურვილიც დაკნინდა, დასუსტდა და აღარ აქვს ისეთი ენერგია რაც თავდაპირველად. შესაბამისად, თუკი რამე ბოლომდე ვერ მიიყვანე, გამოდის შენს მიერვე, სადღაც უარია ნათქOBSERVER

18

6 marti, 2017

მთავარი პასუხისმგებლობა როგორც პროფესიული ისე ადამიანური, არის ის, რომ არ იყოს შენი გაზიარება ტოქსიკური, არ იყოს მომწამლავი ადამიანებისთვის, არ ჩადოს შფოთვა მათში, ან რაღაც არასასურველი, რაც მათ არ გამოადგებათ. ვამი. სხვა არის ემოციების და გრძნობების სფერო, მაგრამ რაც შეეხება პროფესიულ წარმატებას, ის მხოლოდ შრომას მოაქვს. გარდა იმისა რომ თქვენს პოსტებს სოციალურ სივრცეში საკამო გამოხმაურება აქვს, თქვენი პროფესია თავისთავად გულისხმობს იმას, რომ გავლენას ახდენთ ადამიანებზე, ძალიან პასუხისმგბლიანია, როცა შენს სიტყვას გავლენა აქვს და თვაისთავად შედეგიც ალბათ ძალიან სასიხარულოა, როდესაც ხვდები ადამიანებს, რომლებზეც შენმა საუაბრმა იმოქმედა, როგორია, როცა ამხელა გავლენა გაქვს? გავლენა ხმამაღალი ნათქვამია, ალბათ უფრო თანაზიარობა ადამიანებთან, იმიტომ რომ რაც არ არის ჩემში ვერ გავიგებ შენში. ასე რომ თუკი შენ წინასწარ ჩემი გესმის, რაღაცა ზიარი ქსელია, განვითარების გარკვეული შრეა, რომელშიც ჩვენ ყველა ვარსებობთ, წინასწარი ახლობლობაა თითქოს. თორემ ვერ მოახდენ გავლენას იმაზე, ვინც საერთოდ არ ლაპარაკობს შენს ენაზე და დანარჩენი ყველა ადამიანი ვახდენთ ერთმანეთზე გავლენას და ვიღვრებით ერთმანეთში. მთავარი პასუხისმგებლობა როგორც პროფესიული ისე ადამიანური, არის ის, რომ არ იყოს შენი გაზიარება ტოქსიკური, არ იყოს მომწამლავი ადამიანებისთვის, არ ჩადოს შფოთვა მათში, ან რაღაც არასასურველი, რაც მათ არ გამოადგებათ.

სად წარმოგიდგენიათ თავი ათი წლის შემდეგ?

10 წლის შემდეგ ჯერ კიდევ კლინიკაში ვმუშაობ, ასეა განსაზღვრული. 15 წლის მერე მივდივარ რაჭაში და უნდა ვაწარმოო ბედნიერი თხის ყველი... ბედნიერი იმიტომ, რომ ჩემი თხები მოკვდებიან თავისი სიკვდილით, სასაფლაოზე დაიკრძალებიან პატივით და ამდენად თხუთმეტი წლის შემდეგ ვიწყებ ახალ ეტაპს. სადღაც სამოცდაათი წლის ასაკში, ესე იგი 25 წლის შემდეგ, ძალიან მინდა, რომ ასტროფიზიკის ფაკულტეტზე ჩავაბარო მსმენელად. ისეთი ნაბიჯებით მიდიან წინ, რომ მაგ დროს ატსროფიზიკა იქნება უსაინტერესოესი ამბავი. რა არის თქვენი ოცნება, თუნდაც გეგმა? ოცნება და გეგმა დიდად შორს არ არის ერთმანეთისგან, იმიტომ, რომ ოცნება არის ირაციონალური ჩანასახი- „ნეტავ!“, მერე ეს „ნეტავ“: უნდა გაფორმდეს სურვილად, შეიძინოს რაციონალური ენერგია, და ეს სურვილი უკვე არის ის, რისკენაც იწყებ სწრაფვას დაგეგმვას და მოქმედებას. ამდენად ოცნება გეგმის დასაწყისია და შესრულებული გეგმა უკვე დასასრული. რაც შეეხება ჩემს ოცნებას, ასე ვთქვათ გეგმასავით მაქვს უკვე, რომ მივდივარ რაჭაში და ვწერ ზღაპრებს აუცილებლად... გიყვართ საბავშვო მწერლები? ვგიჟდები. მე მიყვარს საბავშვო მწერლობა იმიტომ, რომ საბავშო მწერლობის როლი

არის გრანდიოზული. ესენი არიან ყველაზე დიდი მწერლები. არამარტო იმიტომ, რომ ბავშს უნდა დააწყებინოს კითხვა, არამედ ეს არის პირველი ზიარება შეთხზულ ამბავთან და ცხოვრება არის შემოქმედება. შეთხზული ამბავი ხშირად ნამდვილ ამბავზე უფრო ნამდვილია. საბავშვო წიგნები ბავშვებს ბევრი უნდა ვუკითხოთ, რომ განვუვითაროთ ფანტაზია საკუთარი ცხოვრების შეთხზვის და გამოგონების. ყოფილა თუ არა ისეთი შემთხვევა, რომ დავუშვათ გინდოდათ ადამიანისთვის სხვა გერჩიათ და მაგრამ იმის გამო რომ ჩათვალეთ, რომ არ უნდა ჩარეულიყავით მის ცხოვრებაში, უბრალოდ თავი შეიკავეთ ამისგან? პრფოესიული თვალსაზრისით რჩევის უფლება ჩვენ არ გვაქვს, იმიტომ რომ ყოველი ჩვენი რჩევა შეიძლება იყოს ჩვენი პრიზმიდან გამომდინარე. შესაბამისად, ის რაც შენი ცხოვრებაა ამ გავლენიდან თუკი ადამიანს რამე ვურჩიე შეიძლება ეს იყოს მისთვის დამღუპველი. იმიტომ, რომ არის სიტუაციები, როცა თქვენ შეიძლება ისე მოქნილად გაიაროთ რომ მე გიყუროთ აღტაცებით და არის სიტუაცია, რომელშიც ჩემი ძალები უფრო მნიშვნელოვანია. ამდენად, ცხოვრებისეული რჩევის მიცემა ჩვენ არ გვეხება. ჩვენი ფუნქციაა, რომ პაციენტს დავეხმაროთ საკუთარი რესურსიდან თვითონ ამოირჩიოს რა ჯობს მისთვის. ეს რაც შეეხება

რჩევას, მეორე საკითხი არის ის, რომ თვითონ პაციენტთან ურთიერთობისას, როდესაც მასთან ვურთიერთობთ და რაღაცეები ჩვენთვის უკვე ცხადია, რომც არ მომიყვეს უკვე უნდა ვიცოდე შემდეგი სიტყვა რა იქნება. ზოგჯერ ისეც ხდება რომ არ არის აუცილებელი, რაც გამოიცანი ადამიანს ყველაფერი უთხრა მთავარია რამდენად ფაქიზად შეგიძლია, რომ გაატარო ეს გზა ადამიანს, რომ მანაც შეიგრძნოს იმ სიფრთხილით და იმ ტემპით, რაც მის ძალებშია და მერე უკვე მისი გონების პლასტიკურობაზეა დამოკიდებული, რას შეცვლის ის ამ შეიარაღებით. რა მთავარი გამოწვევების წინაშე დგანან დღეს ქალები საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ ცხოვრებაში? აქ მთავარი არის ის, რომ თვითონ ქალის წარმატება დამოკიდებული არის უპირველესად ბავშობის ასაკში იმ პირობებზე, სადაც ის იზრდებოდა, იმიტომ რომ შეიძლება სხვადასხვა პირობებში ადამიანი იყოს მეტად დათრგუნული ან გრძნობდეს, მეტ სითამამეს თუ მისი უსაფრთხოების სისტემა ოჯახში არის დაცული, რამდენადაც ის არ არის მიჩქმალული და არ ეუბნებიან რომ შენ გათხოვდები და შენი ძმა იმეცადინებს და მერე ეს გარჩენს ან ქმარი გარჩენს. რა თქმა უნდა, ამაზე ძალიან ბევრია დამოკიდებული. თუმცა, ერთგვარი საბავშო ბულინგი გადატანილი აქვს ყველას და ყველაზე მთავარია, რომ ეს არ იყოს არც ჭარბი და არც ნაკლები. სამი მთავარი რეკომენდაცია წარმატებაზე... ადამიანი შეიძლება იყოს სულიერი ჰარმონიით აღსავსე, ძალიან მშვიდი, ძალიან კმაყოფილი მაგალითად, დიასახლისობით და ეს იყოს მისი რეალიზების იდეალური საშუალება, რომ მასთან მისვლა უყვართ, ესე იგი ის ადამაინებისთვის საჭიროა. შეიძლება ამ ადამიანს საერთოდაც არ მიაჩნდეს, რომ წარმატება არის გახდე რამე თანამდებობის პირი. მაგალითად, ჩემი წარმატება არის ის, რომ რასაც ვეხები ხარობს, ვგიჟდები, როდესაც ამას სამყარო მიდასტურებს. იმიტომ რომ არ შეიძლება ყველაფერმა გაიხაროს, მაგრამ ათიდან ცხრამ თუ გაიხარა ეს ჩემში განმტკიცებას ახდენს. ყველაფრისგან უნდა მიიღო სიხარული, სამყაროს ბალანსისგან. ამიტომ გააჩნია ვისთვის რა არის წარმატება. საერთოდ, წარუმატებლობაზე არ უნდა იდარდო. ნებისმიერ შემთხვევას აქვს თავისი სასიამოვნო ნაწილი. დღის წარმატებაა და პროცესი... ამიტომ დატკბით ამ პროცესით...

OBSERVER

Natia Panjikidze - psychologist Your husband is an influential politician. Has there been a case when you encountered obstacles in your activities because of it?

There has never been anything like this, that what I do hinders someone’s interest. Otherwise what you can consider to be an obstacle is the case, that you have less understanding from each government and so you can’t get the help needed for your activities. If they cooperate with others, they don’t with you.

How is your activity perceived in the social network?

In our country, individualism is a problem. People can’t be perceived as individuals. You see people in developed countries having an understanding that even a three-year-old child is a person with his/her own position. Accordingly, my ideas have been thought of as opinions generated by my family.

What advice would you give to women who want to be perceived independently and not in any way tied to their husbands?

Those who want to be perceived independently should perceive themselves as independent for a start and even though people decide to take another cue, you should be who you are. As for the advice, there can’t be a universal one, but the one we always give our patients in therapy especially those that are visiting for the first time is that their strengths and inside forces should be looked through.

Have you ever had a resistless moment when you yourself wanted to apply to the psychologist?

Everybody may likely to want to apply to the psychologist simply because they want to share their feelings and opinions with somebody else, but I’ve never felt like that for a moment, that I want it now and it won’t work. I’ve never had such a thing because there is never anything to go by in the way of professionalism, if you really want something, it will by all means work. One should always observe at each time, have you worked hard enough? If you are frank, you will guess, that the reason why something didn’t work was that you didn’t pursue it hard enough. So to say you have lost energy on the way and this wish became weaker and doesn’t have such an energy as it originally did, if you couldn’t manage to bring something to the end, it means you have yourself turned it down somewhere along the line.

The sphere of emotions and feelings is different, but as for professional success, it is brought only by means of work, hard work.

The main responsibility on the path of both professional and human is that your sharing shouldn’t be toxic, poisonous for people, it shouldn’t put either agitation in them or something unwanted, which won’t be helpful for them.

Besides the fact that your posts on most social networks are commented on a lot, your profession itself means you have influence on people. It’s very responsible when your words have influence and it goes without saying that the result must be joyous when you meet people under the influence of your conversation. What is it like to have such a great influence?

Influence – if it is said loudly, it must be socially accepted because I can’t understand what I don’t have in me. So if you understand me in advance, it becomes some reciprocal benefit, a specific layer of development which we all exist in, it’s like a preliminary closeness. Otherwise those not speaking in your language can’t be influenced by your ideas. The rest of the people, causes influence on each other and pour out emotions on each other. The main responsibility on the path of both professional and human is that your sharing shouldn’t be toxic, poisonous for people, it shouldn’t put either agitation in them or something unwanted, which won’t be helpful for them.

Where position can you imagine yourself in say 10 years from now?

10 years from now, I still want to work in the clinic, I’ll have it defined like this. After 15 years I’ll be going to Racha to start the production of “happy goats’ “ cheese .... happy because my goats

will die their natural death, will be buried on the cemetery with great honour and so I will begin a new stage after 15 years. Somewhere at the age of 70 i.e. after 25 years I very much want to become a listener of the faculty of astrophysics. They are progressing at such at such a great race that when I am 70, astrophysics will be the most interesting subject matter for me.

What is your dream, I mean intention maybe?

Dreams and intentions are not very far from each other because dreams are an irrational rudiment - “if only!” Then this “if only” must be made into a wish, you gather and acquire rational energy around it and this wish is already the thing you rush for, you plan to do and act. In this way, the dream is the beginning of the plan and the completed plan becomes the end result. As for my dream, so to say, I have something like a dream and my dream is I’m going to Racha and going to write fairy-tales.

Do you love Children Writers?

I’m mad about them. I love Children fiction because its role is huge. They are the greatest writers not only because they make Children begin reading, but also it is the first communion with invented stories and life as a creative work.

Invented stories are often more real than real life. We should read children fiction to children a lot to develop their imagination to wake up and invent their lives.

Has there been such a case when you supposedly wanted to give a patient some other advice and because you thought it better not to interfere with his life, you just abstained from it?

We don’t have the right to make advice from the professional viewpoint because each piece of our advice may be made due to our prism, so if I advise from based on my life viewpoint, it may appear to be disastrous. Because there are situations where you can pass so easily that I can watch you with admiration and there are situations where my forces are more important. So Giving vital advice is not our business. Our function is to help a patient choose from their own resources what is best for them. This is about the advice.

Another thing is that while socialising with the patient, some things are already clear for us to see, even if he doesn’t tell me, I should know what the next word will be.

Sometimes it happens that it is not necessary to tell the patient what you’ve guessed, the point is how gently you can lead him all the way, for him to feel so much care and at be comfortable and feel so much power and control. And then it depends on his brain flexibility, what he will be ready to change with the tools at his disposal.

What are the main inspirations women face today in the social and political life?

The point here is that the wom-

an’s success depends on the conditions she was brought up from childhood. Because different conditions apply to several people, some are more suppressed while the others may feel more freedom if their safety system is maintained in the family. If they are not hidden and aren’t told she will marry and her brother will study and then either he or her husband will support her. Of Course a lot depends on it. Though everybody suffered from some kind of child bullying, The most important is that this shouldn’t be either too much or very little.

Three main recommendations for success...

Man can be full of spiritual harmony, very quiet, very satisfied for example with being a housewife and that may be an ideal way of realising that people like to visit her i.e. she is needed and wanted.

Maybe that person doesn’t consider that success is to become an official. For example my success is that whatever I touch blooms, I’m mad that the world confirms that for me. Because not everything can bloom, but if nine out of ten blooms it makes me consolidate my position. You should get joy from everything. So it depends on what defines success for you. In general, failure mustn’t be worried about. Any case has its own pleasant part. It is the day’s success and the process....we should all enjoy this process.

OBSERVER

6 march, 2017

19

OBSERVER ნინო ნანიტაშვილი ტექინოვაციების სპეციალისტი

ძალიან გამიხარდება თუკი ვინმე მაგალითს აიღებს და გადმოვა ტექნოლგოიების მხარეს და თუნდაც თუ შვიდი წლის წინ არ ჩაუბარებია ახლა გადაწყვეტს, რომ ისწავლოს რამდენიმე პროგრამული ენა ონლაინ საერთოდ, იშვიათი მოვლენაა ქალი საინფორმაციო ტექნოლოგიებში, როგორ დაინტერესდით ამ სფეროში მოღვაწეობით? როდესაც ვიყავი სკოლის მოსწავლე, ნაკლებად ვიცოდი, რას ნიშნავდა პროფესიები საინფორმაციო ტექნოლოგიებში, ამიტომ ჩავაბარე სოციალურ მეცნიერებებზე და შემდეგ სრულიად შემთხვევით დავუკავშირდი ტექნოლოგიების სფეროს. ამ დროს ვიყავი 18 წლის და რამდენიმე მოხალისემ დავაარსეთ google-ის დეველოპერების ჯგუფი, ეს არის ყველასათვის კარგად ნაცნობი კომპანიის google-ის ოფიციალური ქსელი საქართველოში. პროექტის იდეა მდგომარეობდა იმაში, რომ ერთად მოგვეყარა თავი იმ ადამიანებისთის, ვისაც აინტერესებს თანამედროვე ტექნოლგოიები და შესაბამისად სასაუბრო, სადისკუსიო სივრცე შეგვექმნა. ეს იყო 2011 წლის ბოლოს 2012 წლის დასაწყისში, როცა ნაკლებად იყო ისეთი ადგილი, სადაც ახალგაზრდებს მოვიწვევდით და ერთმანეთს გაუზიარებდნენ თავიანთ აპლიკაციებს, იდეებს... თავის დროზე ამას ვუყურებდი, როგორც უბრალოდ ურთიერთობას google-თან, რომელიც ძალიან მიმზიდველი და დიდი კომპანიაა და მერე მივხვდი, რომ ტექნოლოგიები არის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ხელსაწყო, იმისათვის რომ რაღაც შეცვალო, გააუმჯობესო და საზოგადოებას მოუტანო სარგებელი. რამდენად შესაძლებელია დაიწყო საქმიანობა საინფორმაციო ტექნოლოგიების სფეროში, შესაბამისი განათლების OBSERVER

20

6 marti, 2017

გარეშე? ნებისმიერ ადამიანს შეუძლია იყოს ციფრული რევოლუციის ამ ტრანსფორმაციის მონაწილე და არ არის აუცილებელი აკადემიური ხარისხი ამ სფეროში. მე სოციოლოგსაც შემიძლია, რომ ეს ნაწილები შევაერთო და ჩემი სოციოლოგიური განათლება და ინტერესი ტექნოლოგიებს დავუკავშირო. სწორედ ასე შევუერთდი ორგანიზაციას, რომელსაც ჰქვია „ელვა“ და ახორციელებს პროექტებს, რომლის მეშვეობითაც ვცდილობთ ტექნოლოგიები დავიტანოთ კონფლიქიტის და კრიზისის სიტუაციებში, ზოგადად დავეხმაროთ მოსახლეობას უკეთ გააგებინონ თავისი საჭიროებები მთავრობას ან სხვა პასუხისმგებელ პირებს. ჩვენ გამოვიყენეთ კომპიუტერული თამაში, როგორც პლატფორმა, რაც დაამეგობრებს, საშუალებას მისცემს ქართველ და აფხაზ ახალგაზრდებს იურთიერთონ ერთმანეთთან. იმიტომ რომ მე დავიბადე 1994 წელს და სამწუხაროდ, არ მქონია არანაირი შეხება მათთან, არ შემიძლია გადაადგილება იქეთა მხარეს და უბრალოდ ხვდები რომ 22 წელი მოლოდინის რეჟიმში ხარ და შორიდან უყურებ როდის დალაგდება ყველაფერი. თუმცა მერე ხვდები, რომ შენნაირი ახალგაზრდები იქაც არიან, რომლებსაც არასდროს არ ჰქონიათ შენთან შეხება, რაღაცეები იქაც ხდება და რეალურად, დრო არის რომ გამოხვიდე შენი კომფორტის ზონიდან და თავად ჩაერთო ამ ყველაფერში და ერთი ნაბიჯი მაინც გადადგა იმისთვის, რომ თუნდაც გაიცნო შენი თანატოლი ე.წ. საზღვრებს მიღმა და

„გამარჯობა“ - უთხრა. სწორედ ამიტომ გადავწყვიტეთ გვეფიქრა რა იყო ის, რაც დააკავშირებდა ამ ახალგაზრდების ჯგუფებს. რატომ მაინცდამაინც კომპიუტერული თამაში? კომპიუტერული თამაში არის ის, რაც გვაკავშირებს მთელ მსოფლიოს. გვქონდა იდეა, რომელიც განვითარდა, შემდეგ გვყავდა პარტნიორები ისრაელიდან... ჩვენ არ შევქმენით ეს თამაში აფხაზებისთვის, ჩვენ შევქმენით ეს თამაში იმისთვის რომ ქართველებს და აფხაზებს ერთმანეთთან კომუნიკაცია ჰქონოდათ, ეურთიერთათ და უსაფრთხო გარემოში ერთმანეთი გაეცნოთ. ახლა კიდევ გვაქვს ერთი პროექტი, რომელსაც ვიწყებთ გაეროს და ევროკავშირის მხარდაჭერით, სადაც გვინდა რომ ახალგაზრდები, ჟურნალისტები, აქტივისტები ერთმანეთთან დავაკავშიროთ ისევ და ისევ ტექნოლოგიებით. სულ მრავლობითში ლაპარაკობ და დიდი გუნდი ხართ? თავიდან ვიყავით სამნი, დღეს ვართ 11 და ძალიან გვიხარია. გვაქვს ძალიან ბევრი პროექტი როგორც საქართველოში ასევე ათზე მეტ ქვეყანაში. ამ ეტაპზე ვარ ერთ-ერთი პროექტის მენეჯერი, რომელიც არის ინდონეზიაში. გვაქვს პროექტი აფრიკაში, ვეხმარებით ერთერთ ორგანიზაციას, უკრაინაში და ა.შ. რა შეიცვალა შენს ცხოვრებაში მას შემდეგ, რაც აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ ახალგაზრდა ლიდერთა ჯილდო გადამოგეცა და მსოფლიოს იმ 10 ადამიანს შორის მოხვდი, რომელსაც ეს ჯილდო საზოგადოებაში სასარგებ-

ლო ცვლილების შეტანისათვის მიაკუთვნეს? შეიცვალა ის რომ უფრო ხშირად მირეკავენ მედია საშუალებებიდან და ცოტა მერიდება, იმიტომ რომ ერთი და იგივე ადამიანი რომ ლაპარკობს შეიძლება არც იყოს საინტერესო და მე მგონია რომ არსებობენ ისეთი ახალგაზრდა ადამიანები საქართველოში, გოგოებიც და ბიჭებიც რომლებიც არ იღებენ ჯილდოებს მაგრამ უძეგლო გმირები არიან და ძალიან მაგარ საქმეებს აკეთებენ. ჩემ ირგვლივ ბევრია ისეთი, რომელიც მააგალითს მაძლევს. რაც შეიცვალა ალბათ კიდევ არის ის, რომ ამ პროექტში ვიყავით ათი ახალგაზრდა მთელი მსოფლიოდან და რომ ვხედავდი იმას რომ შენნაირები არიან სხვაგანაც თუნდაც განსხვავებული პროექტებით, თუმცა აზრი არის ერთი, რომ ჩართო ახალგაზრდები იმისთვის რომ რაღაც გამოასწორო, შენ თვითონ იყო ის ცვლილება, რომელიც გინდა დაინახო საზოგადოებაში და ახალგაზრდამ აკეთოს ახალგაზრდისთვის ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი. ახალგაზრდამ ახალგაზრდისთვის, ყოფილა ისეთი შემთხვევა რომ დავუშვათ შენ მოახდინე გავლენა ვინმეზე? კი, ყოფილა მათ შორის ჩემი თანაგუნდელები, რომლებთან ერთად ბევრ კარგ საქმეს ვაკეთებ და ძალიან გამიხარდება თუკი ვინმე მაგალითს აიღებს და გადმოვა ტექნოლგოიების მხარეს და თუნდაც თუ შვიდი წლის წინ არ ჩაუბარებია ახლა გადაწყვეტს, რომ ისწავლოს რამდენიმე პროგრამული ენა ონლაინ, როგორც მე გავაკეთე. ზოგადად, საინტერესოა გადახვიდე უკანა მხარეს, ყვე-

ლა ვიყენებთ ლეპტოპს, ტელეფონს, აპლიკაციას და არ ვიცით რა ხდება მის მიღმა და კარგია გაიგო, რა ლოგიკით მუშაობს ეს ყველაფერი. გარდა იმისა რასაც ახლა აკეთებ, ასწრებ კიდევ რამის გაკეთებას საერთოდ? რამე ჰობი თუ გაქვს... რეალურად თვითონ სამსახურში გვაქვს სხვადასხვა საქმე, ერთი არის, რომ კონფლიქტებისა და ტექნოლოგიების მხრივ ვმუშაობთ, მეორე, რასაც ახლა დიდი მონდომებით ვაკეთებთ არის „ტრაქტორი“, რომელიც არის ფერმერებისთვის განკუთვნილი მობილური აპლიკაცია და ვებ გვერდი. სხვა საქმეებს რაც შეეხება არის კიდევ რამდენიმე ინიციატივა, როემლშიც ვცდილობ ჩავერთო და დავეხმარო, ერთ-ერთი არის „ნებულა“, სადაც აბიტურიენტებს ვეხმარებით მომზადებაში უმაღლესი გამოცდებისთვის. ჰობს რაც შეეხება, ამ ბოლო დროს გადავერთე ფირის ფოტოგრაფიაზე და მიტაცებს მოგზაურობა. გქონია იმედგაცრუების მომენტები? დავუშვათ რამე გინდოდა და არ გამოგივიდა, მიანებე მერე იმას თავი? შემიძლია ვთქვა რომ იმედგაცურება უფრო მეტი ყოფილა ვიდრე წარმატება. რეალურად ალბათ ყველას ვისაც გვაქვს წარმატებულის ირალიყი იმ იმედგაცრუებაზე არ ვსაუბრობთ და ვცდილობთ გადავლახოთ და გადავიდეთ შემდეგ ეტაპზე. რამდენ პროექტზე უთქვამთ ჩემთვის უარი ან გრანტი არ მიგივღია, მაგრამ ეს იმედგაცრუება გასწავლის სწორედ, გაძლიერებს და ვფიქრობ მაგის გარეშე არც შეიძლება. საჭიროა, რომ შენთავს აჯობო და უფრო უკეთესად გააკეთო. სად წარმოგიდგენია შენი თავი ათი წლსი შემდეგ? არ ვიცი, ძალიან მინდა რომ საქართველოში ვიყო ათი წლის შემდეგაც. არსად არ ვფიქრობ წასვლას. ჰოლანდიაშიც ვყოფილვარ სასწავლებლად, ამერიკაშიც, მაგრამ მინდა რომ აქ ვიყო. ვფიქრობ, რომ დღეს არის ყველაზე საინტერესო დრო, ცხოვრობდე საქართველოში. ყველაფერი არ არის ისე კარგად, როგორც გვინდა, თუმცა ყველაფრის გადაკეთება კარგისკენ უფრო მარტივია, ვიდრე ეს იყო ოცი წლის წინ. შესაბამისად, დღეს არის ის დრო, როცა ყველას შეუძლია, რაღაც გააკეთოს. ათი წლის შემდეგ ისევ ვიქნები ტექნოლოგიებზე გაგიჟებული. იმედია მექნება ჩემი start up-ი, კომპანია, რომელიც ასევე თანამედროვე ტექნოლოგიებს გამოიყენებს და ა.შ... „ასი წლის შემდეგ ჩემზე დაწერენ...„ გააგრძელე წერა. ასი წლის შემდეგ ჩემზე ალბათ დაწერენ, ეს გოგო ყველგან ლაპარაკობდა თავის თავზეო (იცინის). არ ვიცი, ალბათ მინდა დაწერონ, რომ უბრალოდ ერთ-ერთი ახალგაზრდა ვიყავი, რომელიც რაღაც ახლის შექმნას ცდილობდა.

OBSERVER nino nanitashvili - Technology Innovation Specialist

In general, it is very rare to find women working in Information Technology, why and how did you pick up interest in this field?

When I was still in school, I did no fully have a grasp of what the IT professions hold, which is why I decided to study Social Sciences and later accidentally, I happen to be involved along the line in the IT sphere. Then I was 18 and I with other volunteers founded google official network in Georgia. The idea of our initiative was that we should gather all people who were interested in IT and to create appropriate space for dialogue or discussions. It was at the tail of 2011 and beginning of 2012, then such was very rare to find, where youth could gather and share their applications, ideas etc. ...

At that time, I considered it that everybody had a general relationship with Google, and it was and is still a very attractive and huge company, later, I realized that technology is a huge source to make a change, do things better and bring benefit to the society.

How is that possible, to start working in IT without appropriate education and background?

Anyone can be a part of a digital revolution and you do not have to necessarily hold academic degree to be involved in this amazing transformation. I am a sociologist for instance, I can also do that to combine my education and cement my interests in IT. That is how I joined this organization called “Elva” and from my involvement, start to implement projects, and we try to arrange technological conflicts and crises management, to assist the society have a responsible government and responsible authorities.

We used computer games as platforms that will foster friendship amongst people, and give opportunities to Georgia and Abkhazian youths to communicate with each other. I was born in 1994 and unfortunately, I did not have any connection with them, I can not visit Abkhazia and then you realize that during those 22 years, you are on a waiting mode and you observe from a distance and hope for when things will get better. There are many youths like you and I out there that have never had a chance to communicate like we do, things also happen to them and it is a right time for us all to get out of our comfort zone and become part of these events, to take a step forward, to get to know them i.e. behind the borders and say “hello”. That is why we

I will be very happy if someone will be follow the path I took and join IT even if he/she has not started learning IT. Some seven years ago, nobody was inspired to learn to program. Today, I believe he/she will be inspired to start now, to learn programming languages online with tools that I and many others have created for ourselves. thought to find a way to communicate with the people over there especially the youth.

Why computer game?

Computer games unites the world. We had an idea that was developed and then we had partners from Israel... We have not created this game specifically for Abkhazians, we have created this game to build a bridge between Georgian and Abkhazian people, for them to communicate and to get to know each other in a safe and inclusive environment.

We are currently working on another project with the UN and EU. We want to connect youth, journalists, activists via IT. You always mention “we” who are your team members?

From the beginning we were just three, now we are about 11 and we are all very happy. We have many projects in Georgia as well as in more than 10 other countries. At the moment, I am project manager of one of the projects that is going to happen in Indonesia. We have projects in Africa, we are assisting one organization, also in Ukraine etc.

What has been changed in your life since you received Youth Leadership Award from the US State department and you were listed among 10 people, that have brought benefits to the societies from around the world?

It has been observed that I receive more calls from the media and sometimes, I feel a little bit ashamed, because it might not be interesting when one person talks so much when there are so many other young people in Georgia.

I mean Girls and Boys that have not received awards but they are true heroes of our time and they do a lot of good things. I know many people around me, their examples always encourage me.

Another change that I found in myself was that we were around 10 people involved in each project from all over the world and that I it gave me the opportunity to meet people like me from other places, but we had the same goal, to unite youth to make things better, for you to be the change to see, and for youth to do good for youth, it is very important.

Youth for youth, was there any example such that you had an influence on someone?

Yes, among my teammates, we do a lot of good things together, and I will be very happy if someone will be follow the path I took and join IT even if he/she has not started learning IT. Some seven years ago, nobody was inspired to learn to program. Today, I believe he/she will be inspired to start now, to learn programming languages online with tools that I and many others have created for

ourselves. Then, everyone used laptops, telephones, applications and usually we have no idea what is going on behind these devices.

What is the logic of their system and what we found intriguing is digging deep into their functionalities; Beside these things, I mean with what you are working on right now, do you still have free time to do other things? What is your hobby?...

In general, we have lots of work at the office, on the one side we work on conflicts, using technological approaches. On the other hand the project I am currently working on is called “Traktori”, it is an application for farmers and comes with a web-page. Besides those, there are other initiatives as well that I try to join and assist, one of them is “Nebula” where we assist entrant students to prepare for university exams. I find joy in other things completely unrelated to work, I like tape photography and travelling.

Do you have disappointing moments? For example, you wanted something very bad and it did not work out, do you give up doing it?

I can tell that I have more disappointments that success. Practically everyone who is considered successful do not really talk of disappointment and how

we try to overcome them. I have been rejected many times for projects and for grants, but this disappointment teaches you as well, makes you stronger and I think without losing there is no winning. It is necessary to overcome yourself and make things better.

Where do you see yourself ten years from now?

I do not know; I want to remain in Georgia some ten years from now. I do not plan to move anywhere. I have been in the Netherlands, USA, but now, I want to be here. I think it is the most interesting period to live in Georgia. Everything is not as we desire yet, but we can make things better, easier than we could twenty years ago.

Therefore, today is the time when everyone can do something. I will still be mad about IT, I hope I will have my start-up company, that will revolve around IT for sure and a couple of other stuff I am presently undecided about.

“What they will write about me after 100 years ...” continue writing I think after hundred years what people will write about me is pretty simple and straight to the point.

That she was always talking about herself everywhere (laughing). I do not know, I think I want them to write about me, that I was just one of the youth, that was trying to create something new.

OBSERVER

6 march, 2017

21

OBSERVER

PC_gercek_dost_mak_21x29,7.pdf

1

09/06/16

14:14

თაკო ჩხეიძე - მოდელი

Tako Chkheidze - model

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

თბილისის მოდის კვირეული ახალი ჩვენებისთვის ემზადება და ეძებს ახალ ტალანტებს მორიგი სეზონისთვის. 2017 წლის შემოდგომა-ზამთრის კოლექციაზე მოლოდინი დიდია, მით უფრო მაშინ, როცა ცნობილ დიზაინერებს ახალი სახეებიც შეუერთდებიან. თბილისის მოდის კვირეულის პრეზენტაცია პირველად 2009 წელს შედგა და მას შემდეგ წელიწადში ორჯერ ქართველი და უცხოელი საზოგადოების ყურადღების ცენტრშია. ქართულ მოდაზე წერენ წამყვანი საერთაშორისო ჟურნალები მოდის სფეროში, რაც ქვეყნის პოპულარიზაციისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. ამ ყველაფრის უკან კი დგას გავლენიანი მოდელი და მეწარმე თაკო ჩხეიძე, რომელიც არაერთი სიახლით ანებივრებს მოდის მოყვარულებს. მოგვიყევით, რა გზა გაიარეთ იმისათვის რომ ასეთი წარმატებისთვის მიგეღწიათ?

ამ სფეროში ბავშვობიდან ვტრიალებდი, დავიწყე მოდელობით, როდესაც მოდის ინდუსტრია საქართველოში თანდათანობით ვითარდებოდა, შემდეგ უცხოეთში გავაგრძელე მუშაობა. საყვარელი საქმის შრომით და სიყვარულით კეთებამ მიმიყვანა წარმატებამდე. რა იყო ის მთავარი სირთულეები, რომლებიც ამ ხნის განმავლობაში შეგხვდათ და რა თვისებები იყო საჭირო იმისათვის რომ ეს სირთულეები წარმატებით გადაგელახათ? სირთულეები ნებისმიერ საქმის თანმდევია, მითუმეტეს ამ სფეროში, რომელიც ჩვენს ქვეყანაში ფაქტიურად ნულიდან დავიწყეთ, ძალიან ბევრ დამწყებ ნიჭიერ ადამიანს შევუწყვეთ ხელი წარმატების მიღწევაში, უამრავი პრობლემისა და დაბრკოლების გადალახვა დაგვჭირდა იმისათვის, რომ დღემდე მოვსულიყავით.

რას ნიშნავს გქონდეს გავლენა მაღალ მოდაზე? რაც თბილისის მოდის კვირეულზე მუშაობას შევუდექით, იქიდან მოყოლებული ვცდილობთ განვავითაროთ ქართული მოდა. როგორია იყო გავლენიანი ქალი დღეს საქართველოში? მოითხოვს ბევრ შრომას და გარკვეულ პასუხისმგებლობას. როგორია ქალის როლი დღეს საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ ცხოვრებაში და რა მთავარი გამოწვევების წინაშე დგანან დღეს ქალები საზოგადოებრივ, სოციალურ პოლიტიკურ ცხოვრებაში? ბოლო პერიოდია თანამედროვე ქალი უფრო მიზანდასახული და აქტიური გახდა საზოგადოებრივ ცხოვრებაში, რაც თავისთავად მისასალმებელია, თუმცა ვფიქრობ ქალისთვის პირველხარისხოვანი და ძალიან მნიშვნელოვანი არის ოჯახი.

Tbilisi Fashion Week is currently preparing for a new display and is seeking new talents for the next season. 2017 fallwinter collection is something to wait for especially when the famous designers will be joined with the new faces. Tbilisi Fashion Week was first held in 2009 and since then it has been in the center of attention for about two times each year. Many leading international journalists write articles about Georgian fashion which is conducive for the promotion of our country.

Behind all these stand a powerful woman – a model and an entrepreneur, Tako Chkheidze, who helps Georgian fashion lovers stay “au courant” with the realm of fashion.

Tell us about what you had to go through in order to become so successful.

I have been involved in the fashion industry since I was a child. The modelling industry in Georgia was just beginning to develop as at that time. Then I continued my work abroad. The love I have for my profession has lead me to achieve so much success.

What were the main challenges and which personal qualities helped you overcome them?

Obstacles are concomitant of any route we choose. Especially in this field since it is not fully developed yet. We have helped many talented people but in order to do so we had to overcome all the hindrances.

What it is like to be influential in the fashion industry?

Ever since we decided to take responsibility for Tbilisi fashion week, we have been trying to bring Georgian fashion to the next level.

What does a successful Georgian woman look like?

It demands nothing but hard work and responsibility.

What role is relegated to a woman nowadays and what are the main challenges they have to face?

A modern woman has become much more active in social life. This fact is very pleasant for me. However, I think, the most important thing for a woman is her family.

kvalificiuri TanamSromlebiT dakompleqtebuli gundi

10 weli saqarTvelos bazarze!.

mudmivi inovaciebi, Tanameddrove xedva, ideebi.

operatiuli momsaxureba xarrisxis 100%-iani garantia

lideri kompania samedicino dokumentaciis warmoebis sferoSi.

+995 593111771

poligraf 2013 აღმასრულებელი დირექტორი Managing Director ნინო შარაშიძე Nino Sharashidze nino.sharashidze@observer.com.ge

შიო მღვიმელის ქ. №15, 15 Shio Mghvimeli Str. თბილისი, 0179 0179, Tbilisi, Georgia info@observer.com.ge ტელ./T: +995 595 313637 გვიპოვეთ Facebook-ზე Find us on Facebook

.com/ObserverGe

Be linked to Observer ვიყოთ კავშირზე

Observer Georgia

რედაქტორთა კოლეგია Editorial Committee editor@observer.com.ge გამოწერა და რეკლამის Subscription & განთავსება Advertising sales@observer.com.ge

www.observer.com.ge

APARTMENTS WITHOUT DOWN PAYMENT PROJECT THAT WILL COMPLETELY CHANGE THE STANDARD OF COMFORT, MULTIFUNCTION AND MODERNITY There are ďŹ ve lines of development in AXIS Towers: residential, 5 star hotel, A-class ofďŹ ce center, commercial and entertainment functions.

The development objective is to locate these functions in one building, so that they will supplement each other, which is allowed by the developed infrastructure of AXIS Towers. Main communications are supplied directly by the central stations, it means that the communications do not overload the current network, but the funds are spent on development of the present network and sub-stations. AXIS Towers will be served by 31 fast elevators promoting independent movement of internal streams. People who live, work or have fun here do not need to go out for shopping or receiving high quality service. This is a kind of a building-city in the city, covering 100 000 square meters of the construction area and having 41 floors, 37 of which are above ground and 4 are under ground. There will be parking space on three out of f our underground floors, which will cover 25 000 sq. meters, one floor will be used for commercial space with a supermarket and various shops.

A-CLASS OFFICES FOR RENT

WWW.AXISTOWERS.GE 032 2 2417171