Kijk op het noorden december 2016 - nr 400

nummer 400 | jaargang 48 | 2016

signaleert economische, trendy, culturele en toeristische ontwikkelingen in het noorden

14 Samen duurzaam ondernemen

Succesvol innoveren, hoe doe je dat?

24

37 Koplopers inspireren elkaar

bereikbaar zijn zoals jij wilt ar zijn zoals jij wilt

www.speakup.nl

COLUMN

Scoor 100% op zelfvertrouwen en je hoeft nooit meer onzeker te zijn..

Dit is niet mijn eerste blogpost die gaat over onzekerheid of zelfvertrouwen. En het zal zeker niet de laatste zijn. Het zijn thema’s die mij intrigeren.

En die van groot belang zijn voor de manier waarop we ons leven inrichten en samenwerken.

In de basis kennen we twee grondhoudingen: leven vanuit vertrouwen of leven vanuit angst. Het angstprincipe is een oermechanisme dat ons helpt te overleven. In situaties van leven of dood. Dit type angst kennen we in onze westerse democratische maatschappij steeds minder. Maar het is wel actueel voor mensen die leven in (oorlogs)gebieden in Afrika. Zij zijn dag in dag uit aan het overleven. Of voor mensen die getroffen worden door een natuurramp. Denk aan de recente aardbevingen in Italië.

Wat wij wel kennen zijn gevoelens van angst (vrees) en onzekerheid. Een voorbeeld. Als ik als ondernemer succesvol wil zijn, is persoonlijke groei belangrijk. Mijn volledig potentieel benutten. Deze groei vind ik niet in mijn comfort zone, maar daar buiten. Verandering en vernieuwing zijn daarin voor mij de enige constante. Onzekerheid hoort daarbij. De enige vraag die ik mezelf hoef te stellen is: Wat maakt mij onzeker?

En waarom? Het antwoord: vanwege de confrontatie met de realiteit.

Onzekerheid maar ook gevoelens van onrust en/of angst (vrees) komen voort uit één van de volgende bronnen: 1. Gedachten 2. Gevoelens 3. Het (nog) onbekende Mijn onzekerheid ligt bij het (nog) onbekende. Waarom? Pipi Langkous sprak ooit treffend: ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan’.

Nieuwe dingen geven een gevoel van onzekerheid, alleen kan ik de toekomst niet voorspellen. Daarbij komt het aan op zelfvertrouwen. Zelfvertrouwen is letterlijk op jezelf (durven) vertrouwen. Je hebt een realistische kijk op je eigen kunnen én je hebt het vertrouwen dat je zelf taken en obstakels kunt overwinnen. Maar wat is realistisch? Waar liggen de echte grenzen? Dat is voor iedereen verschillend. Je zelfbewustzijn en zelfvertrouwen groeien mee met het oprekken van je comfort zone.

Wat mij opvalt is dat mensen het zelfvertrouwen vaak koppelen aan een rol.

Maar een rol neem je aan, zo ook de ondernemersrol. Dat is niet wie je bent!

Het ondernemen wordt zoveel leuker en makkelijker als jij weet wat jouw levensmissie is. Het leert je richting geven aan je leven. Je zelfvertrouwen groeit en dan wordt onzekerheid een bron van creativiteit (Deepak Chopra).

Even geleden heb ik een EQ test gedaan. Dit is het vermogen om emoties en het effect dat ze hebben aan te voelen, te begrijpen en te reguleren. Zowel die van onszelf als die van anderen. Omdat ik op veel fronten hoger scoorde dan eerder, was dit voor mij een bevestiging van persoonlijke groei. Zelfs 100% op zelfbewustzijn. Nature of nurture? Deze basis neem ik mee in iedere rol.

Wil jij ook succesvol ondernemen? Download dan gratis de e-Guide ‘Regisseer je eigen leven’ op mijn website www.vriebalance.nl.

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Janet de Vries, directeur-eigenaar VRIE Balance, advies en coaching in stress management | expertise veerkracht en zelfsturing

1

signaleert economische, trendy, culturele en toeristische ontwikkelingen in het noorden

Omslagfoto

Internationaal Transportbedrijf De Vries in Hallum is gespecialiseerd in het vervoer van deeg- en zoetwaren en verpakkingsmaterialen. Kwaliteitszorg is een belangrijk aspect binnen het bedrijf. Alle bedrijfsprocessen zijn gecertificeerd conform de nieuwste normen van IFS Logistics.

Foto: Ed Klijnman

De transitie naar duurzaam ondernemen Duurzaam ondernemen is een andere manier van ondernemen, gericht op het ordentelijk achterlaten van de wereld, van je bedrijf, voor toekomstige generaties. Zes ondernemers waren te gast bij Lenze en Ina Leunge van Limm Recycling en wisselden van gedachten over hun kijk op duurzaam ondernemen en hoe zij hieraan hun steentje bijdragen.

Pagina 14

Van toen naar nu: Janco de Jong In 2004 was Janco de Jong vooral gefocust op smeedijzeren hekwerken en aanverwante producten. Nu wordt de omzet volledig gehaald uit de productie en verkoop van hout- en pelletkachels. Het bedrijf is daarin marktleider van Nederland. Inmiddels wordt de onderneming gerund door Rudolf de Jong en zijn zwager Marcel Dijk. Zij worden ondersteund door tien vaklieden.

Pagina 18

En verder Kijk op nieuws Ingenieursbureau Boorsma: Een leven lang leren Bel eens met‌Van Braak Accountants DTC Surhuisterveen: compagnon voor opdrachtgevers en collega-transporteurs Registeraccountants Hut & Co, Braak Advocaten en KuipersBazuin notariaat bundelen krachten Argo: Kwetsbare ouderen Ondernemers en hun Kijk op‌ 2017 2

4 13 23 28 30 33 34

Watertechnologie: banenmotor voor Noord-Nederland 38 Takkenkamp: innovatief in isolatie en gevelonderhoud 42 De evolutie van Transportbedrijf De Vries Hallum 44 2Divorce, persoonlijk, betrokken en dichtbij 47 Impact: Bescheiden en toch zichtbaar 49 Raadsma lanceert mobiele app 50 Gelezen 53 Stichting Friesland Beweegt krijgt

Friesland in beweging 54 Groninger Museum exposeert werk van Ruloff Manuputty 57 Drents Museum: Adriana van Zoest - Post Mortem en Alle vogels op een stokje 58 Boeken 61 Wildlands Adventure Zoo Emmen: Zorgen voor de natuur 63 Agenda 64

inhoud 400

ste

‘Soms moet je linksaf gaan als iedereen rechtdoor loopt’

Kijk op het noorden

Harm Lotterman (By The Way), Marcel Nijp (Gino), Hein Molenkamp (Water Alliance), Cor Tulp (ITN Installatietechniek) en Paul Drent (SNN) waren te gast bij Erwin Balkema van Bano in Groningen om te praten over innovatie. Wat is nu eigenlijk innovatie? Wat is het belang ervan? En wat heb je nodig om met succes te innoveren?

Succesvol Koploperproject OostGoningen

Pagina 24

Voor u ligt de 400ste editie van Kijk op het noorden, een mijlpaal om even bij stil te staan. Het was in 1969 dat het eerste magazine van de persen rolde en nu, op de valreep van 2017, zijn we verheugd nummer 400 te kunnen presenteren. Natuurlijk is er in de loop der jaren veel veranderd, maar nog steeds biedt Kijk op het noorden een boeiend zakelijk platform voor heel Noord-Nederland. Niet alleen op papier, maar tegenwoordig ook via onze website en op social media.

Voor het nieuwe jaar wensen wij u alle goeds en wij hopen u nog vele jaren van dienst te kunnen zijn als uw mediapartner in Noord-Nederland.

Het Koploperproject in Oost-Groningen is een succes.

Bij alle deelnemers staat het thema duurzaamheid hoog op de agenda.

De ondernemers inspireren elkaar en vormen samen een sterk netwerk van duurzame bedrijven in de regio.

Pagina 37

COLOFON

NUMMER 400, JAARGANG 48 Kijk op het noorden

Hoofdredacteur: Harriet Koning,

Advertenties en abonnementen:

Advertentietarieven:

Aan de inhoud van de artikelen is veel aandacht

is een uitgave van

h.koning@kijkophetnoorden.nl

Administratie: T. 0512 36 63 26

Op aanvraag, T. 0512 36 63 26

besteed. De redactie en de uitgever aanvaarden

Kijk op Uitgevers bv

Aanleveren nieuwsberichten:

Advertentie-exploitatie en

Tussendiepen 21

nieuws@kijkophetnoorden.nl

planning bedrijfspresentaties:

Vormgeving:

onvolledigheden of onjuistheden in de tekst.

9206 AA Drachten

Redactie: Henk Dilling, Peter van der

Gerrit Landman

VDS Crossmedia, Emmen

Overname van artikelen uit deze uitgave is

T. 0512 36 63 26

Heide, Erik Riensema en André Staas

g.landman@kijkophetnoorden.nl

Druk en afwerking:

uitsluitend toegestaan met bronvermelding en

www.kijkophetnoorden.nl

Foto’s: Ed Klijnman, Erik Riensema en

M. 06-18882116

D+L Druck + Logistik, Bocholt

na schriftelijke toestemming van de uitgever.

geen aansprakelijkheid voor eventuele

Abonnementsprijs:

anderen

€ 39,50 (incl. 6% btw) per jaar

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

ISSN 0929-3116

3

BLIJ MET

TONZON

VLOERISOLATIE WORD OOK BLIJ VIA TONZON.NL

Veel mensen zijn al echt blij met deze slimme Nederlandse uitvinding.

De vloer wordt warmer dan bij andere vloerisolaties.

Warmere vloer door betere isolatie TONZON Thermoskussens isoleren op een effectievere manier dan andere vloerisolaties. De Thermoskussens nemen de afkoeling aan de onderzijde vrijwel helemaal weg, terwijl andere vloerisolaties permanent warmte blijven uitstralen. Vloeren met TONZON isolatie warmen daardoor sneller op en koelen veel langzamer af. De kachel gaat pas aan bij een lagere buitentemperatuur en hoeft minder hard te branden om het aangenaam te krijgen en te houden.

Daarom wordt dit effect ook gemerkt in nieuwe woningen waarvan de vloer al bij de bouw is geïsoleerd. Zelfs mensen met vloer verwarming merken op: “de vloer wordt nu warm op plekken waar deze voorheen helemaal niet warm werd” terwijl de vloer bij de bouw al geïsoleerd was met Rc=3,5.

Meer besparing door betere isolatie De hogere vloertemperatuur biedt meer wooncomfort en een veel grotere energiebesparing die bij vloerverwarming kan oplopen tot wel 40%. Daarmee geldt TONZON Vloerisolatie als een duurzame oplossing die effectief is voor klimaat en milieu.

Het effect op de vloer temperatuur laten we zien aan de hand van onderstaande infrarood foto’s. Links niet geïsoleerd, rechts geïsoleerd met TONZON.

NA

VOOR

I: tonzon.nl E: info@tonzon.nl T: 0900 - 28 66 966

(0,10 p/min)

TONZON Vloerisolatie • sinds 1980 onbetwist de beste oplossing

Voor plaatsing in editie 401 is de uiterste inzenddatum 14 februari. Stuur een tekst van maximaal 150 woorden, eventueel vergezeld van een rechtenvrije foto in hoge resolutie (minimaal 300 dpi, 10 x 15 cm) naar nieuws@kijkophetnoorden.nl

WeTeachU bestaat één jaar WeTeachU in Groningen heeft ruime ervaring en is dé eigentijdse en vooruitstrevende partner in succesvolle digitale educatie. De onderneming biedt workshops & training, oplossingen, advies en ondersteuning aan bedrijven, zelfstandig professionals en particulieren die werken of gaan werken met Apple producten als iMac, MacBook, iPad of iPhone. Met de intuïtieve en innovatieve technologie van Apple heeft WeTeachU de meest krachtige digitale oplossing in handen. De deskundige workshops & trainingen, begeleiding en het proactief meedenken in oplossingen zorgt ervoor dat direct volop geprofiteerd wordt van de mogelijkheden in de praktijk. Voor het eind van het een jaar lanceert WeTEechU een nieuwe dienst waarmee ondernemers continu service kunnen krijgen voor hun Apple apparaten. Nooit meer wachten op een oplossing! www.weteachu.nl

Samenwerking Zorgboerderij De Golden Raand en Het Groninger Landschap

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

De rubriek Kijk op nieuws wordt deels samengesteld uit ingezonden persberichten. Plaatsing is afhankelijk van de beschikbare ruimte, de nieuwswaarde en de gewenste diversiteit van de rubriek. De redactie behoudt zich het recht voor de tekst in te korten en/of te veranderen. Door inzending gaat u akkoord met de door ons gestelde voorwaarden.

Het Groninger Landschap en Zorgboerderij De Golden Raand uit Noordwolde gaan een samenwerkingsverband aan. De samenwerking gaat plaatsvinden op het bezoekerscentrum Buitenplaats Reitdiep in Noorderhoogebrug. Op de Buitenplaats biedt Het Groninger Landschap de cliënten van De Golden Raand de mogelijkheid tot een zinvolle dagbesteding. Onder professionele begeleiding zullen zij werkzaamheden gaan uitvoeren voor Het Groninger Landschap. Het gaat daarbij om verzorging van het vee op de Buitenplaats en onderhoud van het buitenterrein. De samenwerkingsovereenkomst werd getekend temidden van de Groninger blaarkoppen van bezoekerscentrum Reitdiep.

Blaarkoppen

Friesland is Fairtrade provincie Na Utrecht is Friesland de tweede provincie die zich Fairtrade provincie mag noemen. Provincies die de titel willen voeren, moeten voldoen aan vijf criteria. Er moet een bijvoorbeeld een provinciale werkgroep zijn en de provincie moet zelf actief bezig zijn met Fairtrade. Ook moet 75% van de gemeenten actief zijn met Fairtrade, 45% moet al een Fairtrade titel hebben. Tot slot moet de provincie anderen stimuleren om met Fairtrade aan de slag te gaan en er media-aandacht voor vragen. In Friesland zijn elf gemeenten die al Fairtrade zijn. Dat zijn Dantumadiel, Dongeradeel, Heerenveen, Het Bildt, Ooststellingwerf, Opsterland, Schiermonninkoog, Súdwest Fryslân, Smallingerland, Tytsjerksteradiel en Weststellingwerf. Zeven gemeenten streven ernaar om Fairtrade gemeente te worden.

Dat zijn Ameland, Ferwerderadiel, Harlingen, Fryske Marren, Kollumerland c.a., Leeuwarden en Menameradiel.

Links Mark Tuiner en Guido Postma Foto: Corné Sparidaens

Leerbouwen biedt kansen in de bouwsector Aardbevingsschade Opleiding en Aardbevingsschade Personeel in Delfzijl zijn samengevoegd en gaan verder onder één nieuwe naam Leerbouwen. Het opleidingspakket is dusdanig uitgebreid dat de oude naam niet meer toereikend is voor het totale aanbod aan opleidingen. De uitbreiding van het opleidingspakket heeft alles te maken met de vraag uit de markt en biedt dan ook kansen voor mensen die werkzoekend zijn en in de bouwsector aan de slag willen. Werkgevers weten steeds vaker de weg naar Leerbouwen te vinden met de vraag naar goed opgeleide werknemers in de verschillende beroepsrichtingen. Het aanbod voor werkgevers bestaat op dit moment uit de volgende beroepsrichtingen: metselen, voegen, Ytong stellen, houtbewerking, houtskeletbouw en machinale houtbewerking. www.leerbouwen.nl KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Schilderwerk

5

Succesvol zakendoen in Duitsland STRICK - Rechtsanwälte & Steuerberater biedt Nederlandse ondernemers die in Duitsland zaken (willen) doen, alomvattend juridisch en fiscaal advies. Onze juristen en belastingadviseurs beschikken over economisch en commercieel inzicht en zijn zich terdege bewust van het belang van de ondernemer.

Alle advocaten en fiscalisten zijn tweetalig, evenals een groot aantal medewerkers die hun terzijde staan. Cliënten van ons kantoor bevinden zich daarom in de riante positie onderwerpen in eigen taal te kunnen bespreken, terwijl onze adviseurs de Duitse wetgeving in het Nederlands uitleggen. De filosofie van ons kantoor luidt: ‘Vroegtijdig advies is de bakermat van toekomstig succes.’

Een goede voorbereiding voor Nederlandse ondernemers die in Duitsland activiteiten willen ontplooien, is de maandelijkse ‘Duitsland-Borrel’ bij STRICK Rechtsanwälte & Steuerberater.

Tijdens deze laagdrempelige

nieuwsbrief Duitsland.

Inschrijven kunt u op www.strick.de.

Voor praktijkgerichte lezingen, workshops en in-company-trainingen over succesvol zakendoen in Duitsland kunt u terecht bij de Nederlands-Duitse Businessacademie. www.businessacademie.de

netwerkbijeenkomst leggen onze advocaten en belastingspecialisten uit hoe uw formule ook in Duitsland een schot in de roos wordt.

U bent graag op de hoogte van het marktgebeuren in Duitsland en de activiteiten van ons kantoor? Wij versturen iedere maand de Juridisch-fiscale

STRICK - Rechtsanwälte & Steuerberater in Kleve biedt Nederlandse ondernemers die in Duitsland zaken (willen) doen of een dochteronderneming willen opstarten, al meer dan een kwart eeuw alomvattend juridisch en fiscaal advies.

STRICK - Rechtsanwälte & Steuerberater Siemensstraße 31, D-47533 Kleve Tel: +49 (0)2821 7222 0 - Fax: +49 (0)2821 7222 44 - kanzlei@strick.de

www.strick.de 6

Bert Jan Bruning is benoemd tot algemeen directeur van Nedmag in Veendam. Hij volgt Paul Schipper op die de leiding heeft gekregen over de Duitse Lhoist-vestigingen. Bruning was werkzaam bij Nijburg Industrie Groep als algemeen directeur. Hij begon zijn carrière bij Kappa en bekleedde vervolgens bij SCA Hoogezand en Smurfit Kappa Solid Board diverse nationale en internationale directiefuncties. Nedmag is een zelfstandige onderneming met twee locaties in Noord-Nederland; een locatie even buiten Veendam waar magnesiumzout wordt gewonnen en een productielocatie in Veendam waar dit zout omgezet wordt in magnesiumhydroxide, magnesiumoxide en calciumchloride. De aandelen van Nedmag zijn voor 50% van de Lhoist Groep en voor 50% van de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM).

Bert Jan Bruning

Onderzoek naar gebruik RAW catalogus hout in de GWW In het kader van het actieplan ‘Hout in de grond, weg, en waterbouw (GWW)’ voert Ingenieursbureau Boorsma in Drachten in opdracht van de Koninklijke Vereniging Van Nederlandse Houtondernemingen (VVNH) een inventarisatie uit van de marktbehoefte naar meer informatie in de RAW catalogus met betrekking tot houtconstructies in de GWW. Schrijft u regelmatig RAW bestekken? Dan zijn wij geïnteresseerd in uw behoefte aan meer informatie in de RAW catalogus. De enquête is te vinden onze website en bestaat uit tien meerkeuzevragen.

Het invullen kost circa twee minuten. www.boorsma-consultants.nl

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Het team van SvdB nano Coatings met in het midden eigenaar Dick Dijk

Onzichtbare bescherming met nanocoating Brandweerauto’s, machines, flatgebouwen en kunstwerken krijgen tegenwoordig een ultieme onzichtbare bescherming tegen vocht en vuil, dankzij de nieuwe nanocoating-techniek. De door Bionic Technology uit Winschoten ontwikkelde techniek wordt toegepast door SvdB Nano Coatings uit Oude Pekela. Nanocoating is een niet voor het menselijk oog zichtbare beschermlaag op moleculair niveau. Het ultradunne coatingnet verbindt zich met het oppervlak en vormt een - al dan niet ademende - ondoordringbare barrière.

Zelfs een bacterie komt er niet doorheen. Het oppervlak wordt daardoor minder snel vuil, is veel gemakkelijker te reinigen, blijft er als nieuw uitzien en heeft een langere levensduur. SvdB Nano Coatings wordt gerund door ondernemer Dick Dijk (1957) en telt een groeiend aantal medewerkers. Naast nanocoatings aanbrengen en andere vormen van oppervlaktebehandeling, houdt het bedrijf zich bezig met calamiteitensupport en verhuur van klimaatbeheersing apparatuur, onder de naam SvdB Service. Hierbij gaat het onder meer om het plaatsen van aggregaten bij stroomstoringen. Voorts verhuurt het bedrijf airco’s en heaters en is het gespecialiseerd in machinetransport. www.svdbnanocoatings.nl

Saskia en Otto Knoop

Butiq opent deuren in Scheemda Optiekbedrijf Butiq heeft onlangs haar deuren geopend in Scheemda. De onderneming combineert traditioneel vakmanschap met moderniteit en vernieuwing. Het concept is ontwikkeld door eigenaars Otto en Saskia Knoop. Zij zorgen voor een nieuwe beleving als het gaat om brillen, kinderbrillen, zonnebrillen en contactlenzen. Door middel van een nauwkeurig onderzoek wordt er een persoonlijk kijkprofiel bepaald. Ook is het mogelijk om het nachtzicht te meten en te optimaliseren met een DNEye scan.

Met behulp van een kleurconsult kan het ideale kleurenpalet voor de klant worden gezocht. Butiq biedt ook cosmetica, make-up advies en te personaliseren tassen van O bag.

RAW houten brug

KIJK OP HET NOORDEN

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Nieuwe directeur voor Nedmag

EN

7

Onderhoud: kwestie van timing

..

Borger

machinefabriek

MF Börger onderhoudt, repareert en realiseert machines en installaties.

Door service perfect te timen lukt het ons om storingen vóór te zijn.

Dat betekent: minder kosten en meer productie voor onze klanten.

service, onderhoud, verspaning, montage, constructie en detachering Meer weten over ons?

Kijk dan op www.mf-borger.nl Of bel: 0598 392 733

Verleng de levensduur van uw projectmeubilair

Voor: Zorg Kantoor Overheid Horeca

herstoffering

www.joustraherstoffering.nl Duurzaam - Sociaal - Besparen

Onderwijs

De oude gemeentekluis van Hoogeveen wordt een escaperoom.

Durfallen kunnen zich laten opsluiten in de kelder van het voormalige gemeentelijke pand aan de De Vos van Steenwijklaan, dat tegenwoordig als Ondernemershotel De Compaen door het leven gaat. Escaperoom The Basement is een initiatief van eigenaar Roelof Linde van De Compaen, die in deze samenwerkt met drie andere Hoogeveense ondernemers: Ramon Mol, Pascal Bunskoek en Ard Hartman.

De initiatiefnemers hebben in de afgelopen maanden de voormalige kluis compleet heringericht en een fantastisch escapeverhaal met een lokaal tintje verzonnen. Deelnemers gaan in groepjes van drie tot zes naar binnen en krijgen vervolgens een uur de tijd om te ontsnappen. Ze worden van minuut tot minuut gevolgd door de regisseur, die beschikt over allerlei (licht- en geluids) effecten.

Samenspel, een scherpe geest en stalen zenuwen zijn vereist om te ontsnappen. Eenmaal ontsnapt, zijn er nog allerlei vormen van ontspanning in De Compaen, om bij te komen en gezellig na te kletsen.

Er zijn ook arrangementen mogelijk met accommodaties in de buurt. www.escaperoomthebasement.nl

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Escaperoom in oude gemeentekluis Hoogeveen

Eigenaren Lennart van der Zwan (links) en Ali Mamutovski in het nieuwe pand van NC-websites Foto: NC-websites

Nieuw pand voor NC-websites Webbouwer en Google-specialist NC-websites in Winschoten heeft nu nog meer smoel. Eigenaar Lennart van der Zwan presenteert vol trots het gloednieuwe pand van zijn bedrijf aan de Engelstilstraat in Winschoten, recht tegenover restaurant Makedonia van zijn compagnon Ali Mamutosvski.

‘Let’s Meet in The BLUE staat voor de inspirerende blauwe ruimte centraal in ons nieuwe onderkomen’, Lennart licht toe. ‘Daar ontvangen wij onze gasten, klanten en relaties. Daar gaan wij samen creatief aan de slag met ideeën. En daar krijgt elk bedrijf, organisatie of product online vorm: een complete mix voor alle online marketingdoelen en wensen, van design tot techniek en van fotografie en tekst tot Google Marketing.’ www.meetinblue.nl

Remmers introduceert nieuwe lakkenlijn Remmers in Hoogeveen heeft een nieuwe lakkenlijn voor binnen en buiten geïntroduceerd. Het product is bedoeld voor toepassing op regulier hout- en timmerwerk zoals ramen, deuren en kozijnen.

Met de waterverdunbare lak DW en de oplosmiddelhoudende lak DL biedt Remmers schilders een ruime keus aan hoogwaardige producten tegen aantrekkelijke prijzen. De lakken zijn verkrijgbaar in wit en in speciale kleuren en in verpakkingen van 1 en 2,5 liter.

Van links naar rechts: Ard Hartman, Pascal Bunskoek, Roelof Linde en Ramon Mol

Circulaire economie Noorden krijgt boost Door nauw samen te werken, gaan de provincies Drenthe, Friesland en Groningen de circulaire economie versnellen. De circulaire economie zorgt voor duurzaam gebruik van grondstoffen, energiearme productie en hergebruik van afval.

De vereniging Circulair Friesland bracht voor de provincie Friesland al in kaart hoe de grondstofstromen lopen en waar circulaire kansen liggen. Een dergelijke analyse komt er ook op noordelijke schaal.

Daarmee krijgt de circulaire economie in Noord-Nederland een behoorlijke boost.

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

9

Vorm en functie op hoog niveau 19.11.2016 – 30.4.2017

EXCLUSIEF: GRONINGER MUSEUM VRIJDAGAVOND

Exclusief maatwerk in trappen en balustrades

ERIC CORTON / FREEK DE JONGE / JASPER KRABBÉ E.A. TENTOONSTELLING + LEZING + MUZIEK + COCKTAIL INFO & TICKETS: GRONINGERMUSEUM.NL

krepla.nl AFBEELDING: AUGUSTE RODIN, EVA, 1883, MARMER, ART GALLERY OF ONTARIO, TORONTO, GIFT VAN DHR. EN MEVR. FRANK P. WOOD IN 1928

eten

vergaderen

samen koken

congres

slapen

KASTEEL COEVORDEN Met haar 11 verschillende zalen, 2 terrassen, exclusieve restaurant, lounge bar en kookstudio, biedt H Design Hotel Kasteel Coevorden legio mogelijkheden voor uw vergadering, presentatie, netwerkborrel, teambuilding bijeenkomst en diner.

Op slechts 75 meter lopen van het Kasteel ligt ons het oude Pakhuis De Vlijt waarin onze luxe hotelkamers zijn gevestigd. Het honderdjarige pakhuis is onlangs verbouwd tot modern hotel, met oog voor klassieke details zoals balkenplafonds, oude raampartijen en houten vloeren. Dit biedt u de mogelijkheid om meerdaagse bijeenkomst in stijl te organiseren.

Prijzen vanaf € 24,50 per persoon Onze salesmanager Kees Dekker informeert u graag over de diverse mogelijkheden.

Kasteel 29 7741 GC Coevorden 0524-522009 info@kasteelcoevorden.nl

Vijf Groninger bedrijven in MKB Innovatie Top 100

Met de symbolische overdracht van stortsteen is de verruiming van de vaarweg Eemshaven-Noordzee en de aanleg van twee natuurprojecten gestart. Met de verruiming wordt de vaarweg geschikt gemaakt voor grotere schepen met een diepgang tot 14 meter.

Hiermee wordt de bereikbaarheid verbeterd en de verdere ontwikkeling van de Eemshaven als energiehaven mogelijk gemaakt.

Met bij de vaarwegverruiming vrijkomend zand en keileem worden een vogelbroedeiland bij de Eemshaven en een kwelderlandschap bij Delfzijl aangelegd.

De nationale MKB Innovatie Top 100 telt dit jaar vijf Groninger bedrijven. United Care in Groningen, Hulst Innovatie in Westeremden, MDS in Haren, ORFI-food in Groningen en Stopaq in Stadskanaal eindigden alle in de middenmoot. Winnaar werd het Amsterdamse Yoni Care.

Voor United Care is een plek in de top-100 weggelegd vanwege de ontwikkeling van een zeer innovatieve plafondlift die zichzelf oplaadt door zwaartekracht. Stopaq kreeg de vermelding voor de ontwikkeling van zelfherstellende visco-elastische coating die waterproblemen en corrosie voorkomt en oplost. Hulst Innovatie kreeg een plek bij de beste 100 vanwege de ontwikkeling van de 3C melkcarrousel, waarmee de veehouder zijn dieren tegelijk kan voeren en melken. De KvK waardeert ORFI-food voor VEGA-coating, een gezond alternatief voor traditioneel paneermeel. Voor MDS ten slotte bestaat veel waardering vanwege de ontwikkeling van de NoseTube, een buisje dat neusopeningen verwijdt en ademhalen gemakkelijker maakt tijdens het slapen, waardoor de nachtrust verbetert.

Eind volgend jaar dienen de verruiming en de aanleg van kwelderlandschap en vogelbroedeilanden gereed te zijn. De bereikbaarheid van de havens van Delfzijl en Emden blijft tijdens de werkzaamheden gewaarborgd.

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Verruiming vaarweg EemshavenNoordzee van start

De innovatieve plafondlift van United Care die zichzelf oplaadt door zwaartekracht Foto: United Care

Boorsma gecertificeerd voor WKO-ontwerp

Benedictus: expert op gebied van aardbevingsschade Bij de afhandeling van de aardbevingsschade ligt de nadruk, zo lijkt het, meer en meer op de kosten voor de NAM. Het gaat om grote bedragen waarbij de details verdwijnen.

Het ontwerp en de realisatie van bodemenergiesystemen mag sinds 2015 alleen nog worden uitgevoerd door daarvoor gecertificeerde bedrijven. Ingenieursbureau Boorsma in Drachten beschikt nu over het certificaat op basis van de BRL SIKB 11000, met de technische uitvoeringseisen vastgelegd in protocol 11001. Voor de certificering heeft medewerker René de Bruijn zijn bewijs van vakbekwaamheid verkregen voor het ‘vakmanschap bodemenergie’ en het ‘ontwerp en realisatie ondergrondse open systemen’. Vervolgens heeft ons bureau het certificatietraject doorlopen bij Eerland Certification.

Boorsma is u graag van dienst voor het ontwerp van uw WKO-systeem. www.boorsma-consultants.nl

Terwijl het juist om deze details gaat. De scheuren in uw woning, uw bezit. De taxateur van het Centrum Veilig Wonen (CVW) komt bij u langs, u hoopt op een redelijke behandeling, maar blijft toch met een vreemd gevoel achter. Toch maar een contra-expertise?

Als bouwkundige voor de Vereniging Eigen Huis heeft Benedictus Bouwkundig Adviesbureau in Mantgum de nodige ervaring op het gebied van contra-expertise van bevingsschades. Een eerlijk advies en een technisch stevig onderbouwde rapportage is wat een huiseigenaar in Groningen mag verwachten. Betrokkenheid die niet ophoudt als de rapportage bij het CVW is ingeleverd.

Benedictus beoordeelt uw schade op een onafhankelijke, deskundige en transparante wijze, zodat u weet waar u aan toe bent. www.benedictus-bouwadvies.nl KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

11

Natuurlijk genieten... 琀愀氀攀渀琀 爀攀挀爀甀椀琀洀攀渀琀 戀攀洀椀搀搀攀氀椀渀最攀渀 瘀漀漀爀 琀攀挀栀渀椀猀挀栀攀 瀀爀漀昀攀猀猀椀漀渀愀氀猀

琀愀氀攀渀琀 爀愀欀攀渀 Wandelen Vergaderen Trouwlocatie (Kinder)feestjes Kunst en cultuur Kerst- relatiegeschenken ( h)eerlijk eten van lokale producten Gasterij Natuurlijk Smeerling - tel: (0599) 312611 - Smeerling 15, 9591 TX Onstwedde info@gasterij-natuurlijk-smeerling.nl - www.gasterij-natuurlijk-smeerling.nl

琀爀愀椀渀椀渀最 ☀ 挀漀愀挀栀椀渀最 瘀漀漀爀 琀攀挀栀渀椀猀挀栀攀 瀀爀漀昀攀猀猀椀漀渀愀氀猀

眀眀眀⸀琀愀氀攀渀琀椀渀栀攀琀渀漀漀爀搀攀渀⸀渀氀 伀漀欀 稀漀ᤠ渀 猀椀琀攀㼀 䜀愀 渀愀愀爀 搀攀漀渀琀眀攀爀瀀猀洀椀搀⸀渀氀

Topkwaliteit voor een goede prijs As- en naafverbindingen Overbelastingskoppelingen Precisie spandoorns Precisie spanlichamen Slipkoppelingen

Opspantechniek Precisie spanlichaam Precisie spandoorn Spankoppelingen RCS® Remote Control Systems Push/Pull Cables

Ingenieuze oplossingen in de Aandrijftechniek & Opspantechniek RINGSPANN Benelux B.V. Nieuwenkampsmaten 6-15 7472 DE Goor T. 0547 26 13 55 RINGSPANN F. Benelux 0547 26 B.V. 13 54 Nieuwenkampsmaten 7472 DE Goor E. 6-15, info@ringspann.nl T. 0547 26 13 55I. | www.ringspann.nl F. 0547 26 13 54 E. info@ringspann.nl | I. www.ringspann.nl

Vrieswijk 6-B n Postbus 246 n 8100 AE Raalte Telefoon: 0572 - 362240 n Fax: 0572 - 362245 E-mail: its@its-projects.nl n Internet: www.its-projects.nl

COLUMN

Een leven lang leren

OM MAAR METEEN MET DE DEUR IN HUIS TE VALLEN.

In de techniek wordt, vooral als de markt weer aantrekt, regelmatig gewaarschuwd voor het gevaar van vergrijzing en nijpende tekorten aan jonge professionals. Deze signalen zijn niet nieuw, 20 jaar geleden hoorde je zo ook al ....

Je kunt natuurlijk over die eventuele tekorten aan jonge technici praten, praten en nog eens praten; maar je kunt er ook naar handelen.

Als ondernemer heb je een taak om voortdurend jonge mensen aan te moedigen en te ondersteunen in hun opleiding. Het is niet alleen in het belang van je onderneming om in de toekomst over voldoende goed opgeleide mensen te kunnen beschikken maar het is tevens een maatschappelijk belang. Zonder hooggekwalificeerde ingenieurs, technici en uitvoerende vaklieden kan de branche ‘bouw en civiel’ niet de infrastructuur en gebouwen ontwerpen en bouwen waar de samenleving om vraagt.

Ons bedrijf biedt dan ook al decennia stage- en afstudeerplaatsen aan voor studenten op hbo en universitair niveau. Daarnaast verzorgen we met enige regelmaat een (gast)college op een onderwijsinstelling.

Actueel is de ontwikkeling waarin hbo-opleidingen structureel aansluiting zoeken bij de praktijk. Zo lanceert Hanzehogeschool Groningen in studiejaar 2016-2017 het concept ‘ervaringsleren’, waarbij studenten al in het tweede studiejaar onderzoeksopdrachten uitvoeren binnen een bedrijf of organisatie.

Een goede ontwikkeling om onderwijs en praktijk intensiever met elkaar te verweven. Wat daarnaast echter noodzakelijk blijft, is het op school bijbrengen van theoretische kennis.

Leren is niet alleen van belang tijdens de studententijd. In die periode wordt wel een stevige basis gelegd voor de beroepspraktijk; zowel vakinhoudelijk als op het gebied van persoonlijke ontwikkeling.

In onze snel veranderende wereld is het nodig een leven lang te leren.

Deurroosters en levensbomen worden door ons op maat geleverd.

Kwaliteit en exclusiviteit zijn twee begrippen die onlosmakelijk verbonden zijn met de producten van siersmederij Wilpstra B.V.

Levensbomen en deurroosters in diverse soorten en maten zorgen ervoor dat elk pand op passende wijze een eigen uitstraling krijgt.

Zie onze website en bekijk onze catalogus.

Jan Wessels Ingenieursbureau Boorsma

WILPSTRA BV | HOOFDSTRAAT 160 9861 AM GROOTEGAST | 0594 - 61 21 12 www.wilpstra.nl voor onze digitale brochure.

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

13

Kijk op duurzaamheid

De deelnemers aan het tafelgesprek waren te gast bij Lenze en Ina Leunge van Limm Recycling, winnaar Duurzaam Drents Bedrijf 2016

Duurzaam ondernemen is de nieuwe standaard Duurzaam ondernemen. Daar wordt veel over nagedacht. Het staat hoog op de agenda’s van overheden, burgers en ondernemers. Over vijf jaar, en hier en daar nu al, is duurzaam vanzelfsprekend: de transitie gaat snel!

De plastic koffiebeker een tweede leven, dat is de ambitie van Limm Recycling. Het Smildeger bedrijf is vorig jaar uitgeroepen tot Duurzaam Drents bedrijf. Dat duurzaam ondernemen loont, blijkt uit de enorme belangstelling voor 14

Limm: dagelijks melden zich nieuwe klanten.

Lenze en Ina Leunge hebben een tafel ingericht in de logistieke hal van hun bedrijf waar voorraden nieuwe plastic bekers staan en dozen met gebruikte

bekers, klaar voor recycling.

Terwijl we met zes noordelijke ondernemers praten over duurzaam ondernemen, buigen in Marrakech, 2500 kilometer zuidwaarts, vertegenwoordigers van regeringen uit de hele wereld zich over de implementatie van

het Parijse Klimaatakkoord.

Op de 22ste klimaatconferentie COP22 is het erop of eronder: wat doet Trump?

Voor Ina Leunge is duurzaam ondernemen een onomkeerbare weg. ‘Steeds meer ondernemers

TEKST: ANDRÉ STAAS - FOTOGRAFIE: ED KLIJNMAN

denken na bij wat ze op de markt brengen: levert het geen restafval op, is het recyclebaar?’

Jantie van der Laan van Fair Basics laat zich leiden door het principe planet-people-profit.

‘De ondernemer van vandaag staat stil bij de vraag of waar hij KIJK OP HET NOORDEN

mee bezig is niet ten koste gaat van mens en milieu. Hij denkt bij alles wat hij doet na over deze thema’s. Natuurlijk gaat het om geld verdienen. Maar hij redt het niet met verdienen alleen; hij moet de balans in de gaten houden tussen financieel resultaat

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

en de effecten van je handelen op mens en milieu.’

Janet de Vries van Vrie Balance vult aan: ‘Duurzaam ondernemen is gericht op de mens. Niet het gewin op korte termijn telt, maar het welzijn op lange termijn.’

Korte en lange termijn De korte en de lange termijn: ziehier de dimensie in tijd bij duurzaam ondernemen. Veel ondernemers hebben helaas alleen maar oog voor de prijs. Maar die is op de korte termijn anders dan die op de lange. Het is altijd 15

zelf in? ‘Ik leef het leven dat ik uitdraag’, stelt De Vries. ‘Ik geef het goede voorbeeld, bijvoorbeeld door afval te scheiden, in een energiezuinige auto te rijden en biologische producten te eten. Ik leef bewust en breng via blogs theorie en praktijk bij elkaar door regelmatig te reflecteren.’

Janet de Vries: ‘Out-of-thebox denken alleen is niet genoeg. Het is een kwestie van doen en nieuwe keuzes maken om te komen tot duurzaamheid’

wikken en wegen met de korte en de lange termijn. Het gaat niet om de prijs op de korte termijn, maar de kosten voor de lange termijn.

Volgens Lenze Leunge houdt duurzaam ondernemen ook in dat je je als ondernemer betrokken voelt op je omgeving. ‘Je maakt deel uit van de samenleving en hebt dus een verantwoordelijkheid. Zo proberen wij zoveel mogelijk zaken te doen met lokale en regionale toeleveranciers en schakelen wij mensen met een beperking tot de arbeidsmarkt in bij logistieke werkzaamheden. Duurzaam ondernemen is een andere manier van ondernemen, waarbij je je telkens afvraagt hoe onze kinderen straks moeten leven op onze planeet. Dit betekent anders denken over geld verdienen, groeien, omgaan met je medewerkers, noem maar op.’

Ondernemers beseffen dat duurzaam ondernemen een belangrijke voorwaarde is voor de continuïteit van hun bedrijf.

Ze willen écht duurzaam zijn omdat dit de enige manier is om te overleven.

Theorie en praktijk Mooie woorden allemaal, maar hoe vullen onze zes gesprekspartners duurzaam ondernemen 16

Van der Laan vult aan: ‘Ik heb zonnepanelen op het dak van mijn huis, doe mijn administratie digitaal en vervang veel autoritten door skyping. Het zit hem vaak in de kleine, simpele dingen. Ben je daar eenmaal mee op weg, dan komt de rest vanzelf en wordt het steeds leuker.’

Koren op de molen van Ina Leunge. ‘Wij rijden niet apart

noemt. ‘We rapporteren, offreren en factureren digitaal, rijden in zuinige auto’s, doen veel aan videoconferentie. En we zijn, redelijk uniek, een CO2-neutraal ingenieursbureau.’

Ook Bionic Technology, het bedrijf van Ton van de Klashorst, is verregaand gedigitaliseerd en gebruikt louter grondstoffen, waaronder chemicaliën, die niet milieubelastend en recyclebaar zijn.

Transparantie We maken een heuse transitie mee. Of, zoals onze nationale duurzaamheidsprofessor Jan Rotmans zegt: ‘We bevinden ons in een verandering van tijdperk in plaats van een tijdperk

‘Duurzaam ondernemen is een kwestie van samenwerken’ naar klanten toe, maar plannen onze ritten optimaal. Onze bestelauto rijdt op biogas, onze loods wordt verlicht door een enorm glasdak en op kantoor branden led-lampen.’

Niet spectaculair, wél effectief, net als de voorbeelden die Paul Zandstra, vestigingsmanager Noord van Lievense CSO,

Paul Zandstra: ‘Bij adviezen en plannen nemen we duurzaamheid standaard mee’

van verandering’. Daarbij is transparantie een sleutelbegrip; het is belangrijk om goed uit te leggen hoe het echt zit. Als je helder communiceert over het duurzame karakter van je product of dienst, dan onderscheid je je.

Daarbij is het nodig om de hele keten in kaart te brengen en ons niet te beperken tot het kijken naar een enkel onderdeel. Geef je klant in heldere en begrijpelijke woorden aan welke voordelen ze kunnen bereiken met investeren in duurzaamheid.

Denk mee, dat geeft vertrouwen.

Maar hoe verduurzaam je nu je bedrijf? Van der Laan heeft voor de retailsector een scan ontwikkeld. ‘Na een intake doen we een nulmeting. Daarin komt naar voren wat er qua duurzaamheid op orde is en wat verbetering behoeft. In een stappenplan geven we dan de concrete actiepunten aan voor de korte en de lange termijn. Je kunt al heel simpel starten, bijvoorbeeld door over te schakelen op

groene stroom. Medewerkers en klanten ervaren al snel een enorme stimulans als je de eerste stappen hebt gezet.’

De Vries heeft samen met een partner het concept Wat is Duurzaam Inzetbaar? ontwikkeld. We prikkelen medewerkers tot nieuwsgierigheid en betrokkenheid door ze niet alleen te Ton van de Klashorst: ‘Wie materialen wil verduurzamen gebruikt coating van Bionic Technology’

leren om out-of-the-box te denken, maar ook out-of-the-box te doen. Dat doen we aan de hand van op het bedrijf geschreven cases. Een hogere betrokkenheid leidt tot meer plezier in het werk en betere prestaties. Meer verantwoordelijkheidsgevoel en minder ziekteverzuim.’

Bioservetten Voor een ingenieursbureau zijn volgens Zandstra medewerkers het belangrijkste kapitaal. ‘Een ingenieursbureau verduurzamen, betekent veel aandacht aan de medewerkers, naast de fysieke component van energie, water en afval. We bieden onze medewerkers daarom doorgroeimogelijkheden, we willen ze binden na het vinden.’

Ina Leunge noemt twee voorbeelden van verduurzaming bij Limm Recycling. ‘We recyclen niet alleen plastic bekers, maar ook de kartonnen dozen waarin de bekers worden vervoerd.

Daar zie ik ook voor andere ondernemers veel kansen: werken met opnieuw te gebruiken duurzame verpakkingen, naast meer standaardverpakkingen. Een ander voorbeeld: onze nieuwe bioservetten, die we onlangs hebben geïntroduceerd.

Ze zitten in een dispenser die zo is gemaakt dat je minder servetten gebruikt. Zes weken na gebruik zijn ze volledig opgelost.’

En zo prijst Van de Klashorst het duurzame karakter van zijn coatings aan. ‘Materialen gaan veel langer mee. Zo hebben we onlangs alle aluminium kozijnen van een ziekenhuis gecoat. De bedoeling was aanvankelijk dat die zouden worden vervangen.

Ook straatmeubilair geven we een langer en mooier leven: we behandelen het met anti-graffiti coating. Het mooie is dat materialen die zijn voorzien van onze coating, simpel kunnen worden gereinigd met water. We zetten met ons product een compleet nieuwe norm. De coating kan worden aangebracht op verschillende ondergronden en we garanderen het product minimaal tien jaar.’

In cirkels denken Duurzaam ondernemen is een kwestie van samenwerken.

‘Door samen de dialoog aan te gaan en partijen met elkaar in verbinding te brengen probeer ik duurzaam ondernemen op een hoger plan te brengen’, aldus De Vries. Van der Laan vult aan: ‘Toekomstgerichte ondernemers doen het niet op eigen houtje, maar zoeken elkaar op. Hoe beter we samenwerken, hoe meer we bereiken. Je kunt het niet alleen; je hebt je toeleveranciers nodig en je afnemers.

De keten is zo sterk als de zwakste schakel.’

Duurzaam ondernemen is een kwestie van in cirkels denken.

Wat dat betreft blijven we volgens Lenze Leunge nog teveel hangen in halve manen. ‘Je loopt continu tegen inconsequenties aan, onder meer in de wet- en regelgeving. Zo kunnen wij plastic bekers niet echt recyclen tot nieuwe bekers omdat we dan problemen zouden krijgen met de Keuringsdienst van Waren.’

Ook bij aanbestedingen loopt het volgens Van de Klashost niet altijd even soepel. ‘Bij een Europese aanbesteding is de laagste prijs altijd het enige echte criterium’, aldus Zandstra.

‘Gelukkig zie je steeds meer energie en social return als extra criteria, maar het blijft moeizaam. Terwijl je bij de prijs natuurlijk in beschouwing moet nemen: hoe zit het met de kosten op de lange termijn en hoe verhouden zich de kwaliteit en de duurzaamheid tot de uiteindelijke exploitatie?’

Vallende symbolen Duurzaam ondernemen is meer dan milieuvriendelijk handelen; het is de basis van een businessmodel dat is gericht op het ordentelijk achterlaten van de wereld, van je bedrijf, voor je kinderen. Het gaat daarbij om alles wat onze beschaving bedreigt, om het wegnemen van de druk op de wereld die we moeten overdragen op generaties na ons.

De zes ondernemers in Smilde zien beweging. We zien paniek bij de grote kolen- en olieconcerns. Bij de grote elektriciteitsproducenten. Bij de autoindustrie. Vallende symbolen.

Ina Leunge: ‘Over een paar jaar hebben we onszelf een nieuw, CO2-neutraal, pand ingegroeid’

KIJK OP HET NOORDEN

Bezit maakt plaats voor gebruik: een stilstaande auto voor de deur is niet duurzaam, één huren wel. Helemaal als die elektrisch wordt aangedreven. Wat dat betreft raadt Van de Klashorst ons aan om nog even te wachten met inruilen van onze diesel voor

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Jantie van der Laan: ‘In retail is straks duurzaam de norm: we kijken steeds meer naar waar producten vandaan komen en hoe ze worden gemaakt’

een kwestie van je oren en ogen goed open hebben en je gezonde verstand gebruiken.

En vooral DOEN! Ondernemers ruiken hun kansen. Wie komt er met een duurzaam en betaalbaar alternatief voor onze gasgestookte cv?

Welke boer ruilt zijn grasakker in voor een zonneakker? Duurzaam is business as usual; wie niet duurzaam leeft en onderneemt mist de boot. Het is niet de vraag of je duurzaam onderneemt, maar hoe je dat doet. Duurzaam doe je samen én alleen.

elektrisch. ‘Het duurt niet lang meer en dan krijgen elektrische auto’s grafeenaccu’s, die een veel grotere actieradius mogelijk maken.’

Van der Laan ziet ons voedingspatroon drastisch verduurzamen. ‘We gaan steeds gezonder eten. Biologische producten, minder vlees. Dat scheelt echt; de trend is er duidelijk.’

En natuurlijk recyclen: steeds meer producten krijgen een tweede leven.

Net als de plastic koffiebekers van Limm Recycling.

Het is niet zo moeilijk. Gewoon

Lenze Leunge: ‘In 2018 introduceren wij in Leeuwarden (Culturele Hoofdstad 2018) onze nieuwe biobased koffiebeker’

Vrie Balance (Drachten) richt zich op advies en coaching van bedrijven en medewerkers met als doel duurzame inzetbaarheid.

Fair Basics (Opeinde) adviseert en begeleidt projecten op het gebied van locatiebeleid en verduurzaming in de retailsector.

Limm Recycling (Smilde) geeft plastic koffiebekers een tweede leven: het bedrijf levert nieuwe bekers, zamelt gebruikte in en biedt ze aan voor recycling, veelal tot plantentrays.

Bionic Technology (Winschoten) ontwikkelt en produceert biologisch afbreekbare oppervlaktebeschermende coatings op basis van silicaten voor toepassing op verschillende materialen.

Lievense CSO (Bunnik/Leeuwarden) is een adviesen ingenieursbureau voor infrastructuur, milieu en water.

17

Marktleider in houtkachels

Rudolf de Jong

Was Janco de Jong ten tijde van het vorige artikel in 2004 nog voornamelijk gefocust op smeedijzeren hekwerken en aanverwante producten; anno 2016 wordt de omzet voor 100% uit de productie en verkoop van hout- en pelletkachels gehaald. Het bedrijf is daarin zelfs marktleider van Nederland geworden; van de JAnus zijn tot 2014 meer dan 50.000 exemplaren verkocht en van de opvolger JAcobus inmiddels 30.000, in Nederland, Duitsland, België, Frankrijk en Zweden.

De onderneming wordt door de tweede generatie gerund: Rudolf de Jong en zijn zwager Marcel Dijk, ondersteund door tien ambachtelijke vaklieden.

Onlangs openden ze een nieuwe showroom aan de Tolbaas, waar het bedrijf inmiddels de halve straat in gebruik heeft genomen (Tolbaas 2 t/m 10). Ook is er een productielocatie in Polen.

Het bedrijf heeft in de afgelopen zeven jaar een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt, maar is van binnen nog net zo behaaglijk warm als in 1978, toen vader Janco de Jong in een klein schuurtje achter zijn woning in Oldeberkoop van start ging met het maken van klein 18

smeedwerk. De ambachtelijke en integere werkwijze wordt door de tweede generatie gekoesterd.

Crisis Rudolf de Jong leest met interesse het twaalf jaar oude artikel over Smeedatelier Janco de Jong in editie 300 van Kijk op

sieve hekwerken, onderscheid in kwaliteit en creativiteit: de Fries droeg er zijn steentje graag aan bij en was vastberaden om de goede naam van het bedrijf op het gebied van hekwerken verder uit te bouwen.

Maar: ‘In de crisisjaren 2008 en 2009 nam de vraag naar exclu-

‘De door De Jong ontwikkelde kachel blijkt een succes’ het Noorden terug. Hij werd er zelf in geciteerd, hij was na zijn studie werktuigbouwkunde inmiddels vier jaar in het bedrijf van zijn vader werkzaam. Het streven naar perfectie in exclu-

sieve hekken drastisch af. Zoals zoveel bedrijven die aan de bovenkant van de markt actief waren, moesten we het roer omgooien. Tegelijkertijd bleek dat de vraag naar houtkachels juist

toenam. Door de crisis werd de behoefte aan energiebesparing groter en gingen mensen op zoek naar alternatieven voor de gangbare verwarming.

We zagen daardoor de vraag naar onze JAnus-kachel, die mijn vader al sinds 1981 produceerde, flink toenemen.

We besloten daarom helemaal voor de houtkachel te gaan.’

Minder uitstoot Daarbij kwam er een nieuwe uitdaging op het pad van de werktuigbouwkundige: ‘We wilden het verbrandingssysteem van de houtkachel verbeteren, om de uitstoot van fijnstof en koolmonoxide drastisch te verlagen.

Dat zien we als een maatschap-

Pelletkachel Naast de sfeervolle houtkachel maakt de meer functionele pelletkachel een flinke opmars.

Het hart van deze kachel, die wordt gestookt met kleine brokjes geperst houtzaagsel (pellets), bestaat uit een computergestuurd elektrisch systeem van het Italiaanse merk Palazzetti.

Daaromheen wordt een robuuste gietijzeren ombouw in Nederlandse stijl gemaakt.

Er zijn tot nu toe 400 geproduceerd, maar ook dit neemt exponentieel toe. ‘Er is momenteel € 500 subsidie voor beschikbaar en dat is behoorlijk aantrekkelijk, op een prijs van € 2800. We verwachten de

NAAR NU - 2016

Robots De door De Jong ontwikkelde kachel blijkt een succes; sinds 2009 zijn er al 30.000 van verkocht, via 80 dealers in Nederland en importeurs in Duitsland, België, Frankrijk en Zweden. In Nederland is het Friese bedrijf marktleider geworden. Om de groei van de productie bij te benen, is het sinds 2009 voortdurend uitgebreid; zowel qua ruimte, qua personeel als qua productiemiddelen.

In de productieruimtes in Gorredijk en Polen worden de tien ambachtelijke vaklieden ondersteund door twee lasrobots en een vouwrobot.

komende tijd dan ook een forse toename van de productie’, aldus Rudolf de Jong, die bezig is met het ontwikkelen van een eigen elektrisch systeem, om zodoende het hele productieproces in eigen hand te houden.

Doorkijkhaard Ook op het gebied van de houtkachels staat de ontwikkeling niet stil. Nieuw in het assortiment is de JAcobus doorkijkhaard. Dit is een JAcobus kachel met aan twee zijden een deur met glasvenster (dus ook aan de achterkant). Mooi om vrijstaand in een ruimte te plaatsen. De kachel is leverbaar met dezelfde vermogens als de JAcobus kachels: 6, 9 en 12 KW. De doorkijkhaard is te bewonderen in de nieuwe en modern ingerichte showroom. Evenals de allereerste Janus, die alweer 35

TEKST EN FOTOGRAFIE: ERIK RIENSEMA

pelijke taak, op het gebied van duurzaamheid. En ook al voldeed de JAnus aan de normen die in Nederland gelden; we keken ook met een schuin oog naar Duitsland, waar de normen veel strenger zijn. En ongetwijfeld zullen ze hier in de toekomst ook aangescherpt worden.

Ik ben daarop ingesprongen met de ontwikkeling van de JAcobus, een houtkachel met een nieuw verbrandingssysteem.’

Over dit geoctrooieerde systeem kan en wil De Jong niet al te veel vertellen; het is een vrij gecompliceerd technisch verhaal en bovendien wil hij de concurrentie niet al te veel wijzer maken. ‘Wat ik erover kan zeggen is dat het een perfecte combinatie is van de drie T’s: temperatuur, tijd en turbulentie.

Het gaat erom dat je het hout of de pellets met een zo hoog mogelijke temperatuur verbrandt, in een bepaalde tijdsspanne, met een bepaalde hoeveelheid zuurstof.’ Een kachel met 0 uitstoot blijft vooralsnog een utopie, maar de JAcobus komt er wel dichtbij.

‘We zitten in ieder geval ver onder de strenge Duitse norm van 40 milligram fijnstof; de JAcobus haalt 20 milligram.

De gemiddelde houtkachel zit op 100 milligram. En wat koolmonoxide betreft stoot de JAcobus zelfs een factor 4 minder uit.’

jaar oud is en het nog steeds prima doet.

Overzicht Janco de Jong produceert en levert de houtkachels JAnus en JAcobus, de gas/houthaard JAnus2, allemaal in verschillende uitvoeringen en met bijbehorende accessoires, tuintafels, de tuinhaard JAbq en een vuurschaal. Alle producten worden kant-en-klaar geleverd en kunnen naar wens geplaatst en geïnstalleerd worden. Ook verzorgt Janco de Jong het onderhoud en is er een schoorsteenservice. Dit alles met twaalf vakmensen en drie robots, vanuit vijf panden aan de Tolbaas in Gorredijk en een productielocatie in Polen.

www.jancodejong.nl

De nieuwe showroom aan de Tolbaas in Gorredijk

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

19

20

VAN TOEN - 2004 KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

21

B&GS Bedrijfs- & Garagedeuren Specialist van het Noorden opent nieuwe afdelingen.

Produvar is online software voor productiebedrijven.

Onze software biedt vooral veel voordelen als u producten levert die met enkele parameters aan de wensen van uw klant aangepast kunnen worden.

Denkt u bijvoorbeeld aan keukenbladen of tuinmeubilair. Op basis van een offerteaanvraag kunt u met onze software automatisch de productie plannen en uw CNC-gestuurde machines bedienen.

Met Produvar bespaart u tijd in al uw bedrijfsprocessen.

B&GS met tientallen jaren ervaring in verkoop, montage, onderhoud en reparatie van elk type en merk garagedeur of bedrijfsdeur, kreeg vanuit de markt regelmatig de vraag of ze bij de kantel-, sectionaaldeuren, roldeuren, overheaddeuren en schuifdeuren die ze plaatsen of onderhouden ook de bijbehorende Toegangstechniek en Beveiligingscamera’s konden verzorgen. Dit doen ze dan ook al jaren. Hieruit zijn drie nieuwe afdelingen ontstaan:

Toegangstechniek Camerabeveiliging Zonwering En natuurlijk de alom bekende: Deuren

T. 050 - 211 18 25

Voor meer informatie, www.bengs.nl Showroom Eestumerweg 49, 9792 RB Ten Post tel: 050 520 1100

www.produvar.com

GCON COMMUNICATIECONCEPT ADV A5 DEF.indd 3

Actie en incentive gaan prima samen. gaan prima samen.

Meer goede redenen?

Sneekermeer, Fryslân.

Sneekermeer, Fryslân. www.gcb.nl/weknow

Organizer Company.

We We know. know.

Meer goede www.gcb.nl/weknow

GCB Full service Professional Congress Organizer and Destination Management Company.

GCON COMMUNICATIECONCEPT ADV A5 DEF.indd 3

06-08-12 12:01

Scheiden en hypotheek!

Al meer dan 10 jaar: Uw vacatures, ons werk!

Bij een scheiding komt veel kijken. Vooral “hoe zal het met de kinderen gaan?”. Maar ook “hoe moet het met het huis en hypotheek?”.

Juist voor de kinderen, is het belangrijk dat een van de ouders in de woning kan blijven wonen. Dan behouden de kinderen hun vertrouwde omgeving.

Banken willen veelal eerst een getekend convenant om te bepalen of dat wel of niet kan.

Wij hebben een unieke werkwijze, waarbij wij eerst zoeken naar mogelijke oplossingen voor de overname van de hypotheek en de woning door een van de ouders. Dat wordt vastgelegd in het convenant. Door deze aanpak lukt het in veel meer gevallen om de financiering voor de overname rond te krijgen en dat ook nog vaak tegen lagere kosten.

Wilt u hier meer over weten, neem dan contact op met:

R047-0513 HOB Groningen.indd 10

13 HOB Groningen.indd 10

R047-0513 HOB Groningen.indd 10

Helma Overeem (Groningen)

Henny Bos (Drenthe)

Doede Keuning (Friesland)

Overeem@2divorce.nl

Bos@2divorce.nl

Keuning@2divorce.nl

06 – 5342 7676

06 – 5179 2900

06 – 2181 4668

B E L E E N S M E T. . .

Bel eens met Van Braak Accountants: Tel. 0512 - 571250

TEKST: HENK DILLING

Ondernemen is koers bepalen. Vooruitzien. Anticiperen. Kansen traceren en verzilveren. Sturen en bijsturen. De accountants en belastingadviseurs van Van Braak Accountants Drachten zijn u graag van dienst. Maak gebruik van hun specifieke deskundigheid en laat u adviseren over de stappen die lonen!

Hoe zit dat nou met de (huur)woning op de zaak?

‘Zzp’er die huurt mag kosten woning aftrekken, koper niet’ ‘Feest: zzp’ers kunnen volledige huur van huis aftrekken van winst’ ‘Hoge Raad bevestigt volledige huuraftrek voor zzp’ers’ Eddy Libbenga, accountant van kantoor Drachten: ‘Door een uitspraak van de Hoge Raad kreeg de (huur)woning op de zaak veel aandacht in de media. Helaas resulteerde dat ook in misverstanden. Wij zetten graag voor u uiteen wat nu precies de (on)mogelijkheden zijn.’

Huurwoning De Hoge Raad heeft uitgesproken dat een huurrecht van een woning een vermogensrecht is dat net als inventaris, machines en vervoermiddelen zakelijk geëtiketteerd kan worden. De gebruikelijke etiketteringsregels zijn dan van toepassing. Daarom moet de woning minimaal 10% zakelijk gebruikt worden, waardoor de ondernemer een keuze mag maken voor ondernemings- of privévermogen. Als wordt gekozen voor ondernemingsvermogen dan zijn de huurlasten, maar ook andere lasten (energie, onderhoud, et cetera) aftrekbaar. Voor het privégebruik van de huur moet een correctie verwerkt worden, maar die is in de meeste gevallen veel lager dan de huurlasten.

Het maakt hierbij niet uit of de woning wel of niet een zelfstandige werkruimte heeft. Tenzij voor de zelfstandige werkruimte een aparte huur wordt gerekend. Dit is dan een afzonderlijk vermogensrecht. Het huurrecht komt niet werkelijk op de balans te staan, want deze heeft in principe geen waarde.

Voorbeeld Ondernemer heeft een huurwoning met een huurprijs van € 10.800 per jaar. Wanneer hij of zij de woning voor minimaal 10% zakelijk gebruikt dan zijn deze kosten aftrekbaar. Stel de woning heeft een WOZ-waarde van € 150.000 dan moet er voor privégebruik € 2.775 bijgeteld worden.

Per saldo toch nog een aftrekpost van € 8.025 per jaar.

Koopwoning Eigenlijk werkt het bij een koopwoning niet veel anders. Hier is het onderscheid van wel of geen zelfstandige werkruimte wel meer van belang. Als de woning zakelijk wordt geëtiketteerd dan zijn de rente van de hypotheek en de overige lasten aftrekbaar. Voor het privégebruik moet een bijtelling verwerkt worden. Het kan in sommige gevallen erg interessant zijn om de woning zakelijk te etiketteren. Daarnaast is het ook mogelijk om de woning administratief te splitsen. Het deel wat betrekking heeft op de onderneming wordt dan zakelijk geëtiketteerd. Dit is alleen mogelijk indien de werkruimte uitsluitend zakelijk wordt gebruikt. Wanneer sprake is van een zelfstandige werkruimte gelden specifieke regels. Het gaat te ver om hier in dit artikel op in te gaan. Is de woning als privévermogen geëtiketteerd, dan is gewoon de eigenwoningregeling in box 1 van toepassing zonder de werkruimte.

Keuze De keuze voor ondernemings- of privévermogen moet gemaakt worden op het moment van aankoop of begin van de huur van de woning of bij de start van de onderneming. Een eenmaal gemaakte keuze kan niet zomaar worden herzien. Dit is alleen mogelijk bij bijzondere omstandigheden. Hierbij kan gedacht worden aan een wetswijziging, gewijzigde jurisprudentie of beleid, een ingrijpende verbouwing, een wijziging in gebruik. Bij de uitspraak over de huurwoning gaat het niet om gewijzigde jurisprudentie. De Hoge Raad heeft in het verleden namelijk nog geen uitspraak over etikettering van het huurrecht gedaan. Hoogstwaarschijnlijk is er dus geen sprake van een bijzondere omstandigheid om de keuze te herzien.

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Eddy Libbenga

‘Een eenmaal gemaakte keuze kan niet zomaar worden herzien’ Van Braak Accountants Kelvinlaan 5-A 9207 JB Drachten T. 0512 57 12 50 F. 0512 51 00 46 drachten@vanbraakaccountants.nl www.vanbraakaccountants.nl

23

Zes ondernemende Noorderlingen over innovatie

‘Soms moet je linksaf gaan als iedereen rechtdoor loopt’ 24

TEKST: HENK DILLING - FOTOGRAFIE: ED KLIJNMAN

Innovatie komt in golven, zo leert de geschiedenis. Periodes van relatieve rust worden gevolgd door tijden van onstuimige vernieuwing. Soms is de hoogconjunctuur de motor. Soms een diep economisch dal, zoals in 2008 toen de economische crisis (inclusief marges die zwaar onder druk stonden) de noodzaak om te innoveren aanwakkerde. Maar wat is nu eigenlijk innovatie? Wat is het belang ervan? En wat heb je nodig om met succes te innoveren? Ronde Tafel Gesprek met Harm Lotterman (By The Way), Marcel Nijp (Gino), Hein Molenkamp (Water Alliance), Cor Tulp (ITN Installatietechniek), Erwin Balkema (Bano) en Paul Drent (SNN).

Harm Lotterman: ‘Innovatie is op een nieuwe manier in een behoefte voorzien. Dat kan een nieuwe behoefte zijn, maar ook een bestaande. In het laatste geval moet de innovatie zorgen dat iets goedkoper en/of beter is dan er al is.’

Marcel Nijp: ‘Het is vaak een combinatie van ideeën, methoKIJK OP HET NOORDEN

des en technieken, waardoor iets nieuws ontstaat. Internet is daar een mooi voorbeeld van.

Je staat in verbinding met de hele wereld dankzij diverse digitale lijntjes die samenkomen in een centraal netwerk.’

maken we er te vaak theorie van. Je kunt innovatie niet altijd managen. Het is belangrijk om in je bedrijf ruimte te scheppen voor mensen om innovatief bezig te zijn. Echte innovators zijn vaak dwarsdenkers.’

Hein Molenkamp: ‘Durf dingen te doen waarvan een ander zegt dat het niet kan. Volgens mij

Cor Tulp: ‘Innovatie kan ook te maken hebben met je bedrijfsvoering. Als ik besluit om niet

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

meer te investeren in steigers omdat huren veel slimmer is, dan is dat een vernieuwing die een gunstig effect heeft op mijn bedrijfsresultaat.’

Erwin Balkema: ‘Dat herken ik.

Pakweg tien jaar geleden hadden we relatief veel materiaal nodig. Geluidsboxen bijvoorbeeld. Er zijn ondertussen 25

Paul Drent, senior projectmedewerker Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN), Groningen. Binnen het SNN wordt het ruimtelijke en economische beleid van de drie provincies afgestemd.

Het SNN stimuleert, faciliteert en verbindt ambities gericht op de ontwikkeling van Noord-Nederland.

scoort internationaal goed als innoverend land voor wat betreft efficiency en output, maar relatief minder als het gaat om bijvoorbeeld investeringen op het gebied van research & development. Innovatie en innovatieve bedrijven kunnen worden gestimuleerd door in te zetten op bijvoorbeeld scholing en te zorgen voor voldoende financieringsmogelijkheden, aldus de bank.

Paul Drent: ‘Innovatieve ondernemingen blijken gemiddeld twee keer winstgevender te zijn dan andere bedrijven. Voor veel bedrijven is dat dan ook de grootste drijfveer voor innovatie.

Als je winstgevend bent, dan komt je continuïteit minder snel in gevaar.’

Paul Drent: ‘Een mooie definitie van innovatie vind ik: de geslaagde invoering van nieuwe vormen van toegevoegde waarde. Die vorm kan een nieuw product of concept zijn of een proces of dienst. En de innovatie moet een bepaald nut hebben, een meerwaarde.’

Erwin Balkema: ‘Ik verbaas mij er soms over hoe een bedrijf 30 jaar lang exact hetzelfde kan doen. Je moet jezelf van tijd tot tijd opnieuw uitvinden. Wij zoeken bijvoorbeeld altijd naar nieuwe gadgets waarmee we onze klanten kunnen verbazen.

Regelmatig voegen we nieuwe producten en diensten toe aan ons bestaande portfolio, zoals de exhibition planner, de inventory manager en de toepassing van 3D beursstand-ontwerp en van de Oculus Rift. Innovatie en klantgemak staan bij ons voorop. Als je stilstaat dan gaat de concurrentie je voorbij.’

Als het gaat om de innovativiteit van kleine bedrijven loopt Nederland achter, zo stelt de Wetenschappelijke Raad voor het Regerinsgbeleid (WRR).

Dat heeft niet zozeer te maken met kennis en vaardigheden, maar met de bereidheid om op nieuwe kansen in te spelen.

Vooral de ambitie om op grote schaal ideeën te vermarkten scoort onvoldoende. En dat terwijl innovatie meer dan ooit van belang is voor het toekomstig verdienvermogen van Nederland, constateert een economisch onderzoek van de Rabobank (2016). Nederland

Marcel Nijp: ‘Innoveren kan ook vanuit maatschappelijk oogpunt zeer gewenst zijn. Zo ontwikkelen we op dit moment een spiegel met beeld, geluid en gezichtsherkenning in combinatie met onze software en verschillende devices. De smartspiegel gaat onder andere dementerenden helpen met hun dagelijkse taken en verbindt ze met familie, vrienden, mantelzorgers en zorgverleners.

Dementie is een groot maatschappelijk probleem. Natuurlijk komt er een verdienmodel, maar de maatschappelijke component is minstens zo belangrijk voor

bedrijven die dat materiaal verhuren. We hoeven het dus niet meer aan te schaffen. De besparing die we hiermee realiseren, investeren we in andere zaken.’

26

ons. Wij willen de technologie in combinatie met de toepassing zo goedkoop maken dat het voor iedereen betaalbaar is.’

Harm Lotterman: ‘Een innovatie kan resulteren in een effectievere manier van werken. Wij hebben een machine ontwikkeld waarmee een wegbeheerder vier keer zo snel en 30 tot 40% voordeliger stukgereden bermen langs verkeerswegen kan herstellen. Innovaties zijn cruciaal voor onze huidige en toekomstige welvaart, het is een nationaal belang. De moeilijkste fase bij het innoveren is het verwerven van eerste opdrachten. Wat we nodig hebben zijn launching customers, om ervaring op te doen, verbetermogelijkheden te onderkennen en om cash flow te genereren om die verbeteringen te realiseren. Gezien het feit dat de helft van ons bnp door onze overheid wordt uitgegeven, ligt hier een enorme kans. Het beleid zou moeten zijn dat bij gelijke of lagere kosten de voor-

Cor Tulp, directeur ITN Installatietechniek, Assen.

Integreert dienstverlening op het gebied van elektrotechniek, werktuigbouwkunde en andere technische disciplines in één totaaloplossing met één aanspreekpunt. ‘De integrale aanpak zorgt voor helderheid in de communicatie en in projecten die efficiënt en kostenbesparend verlopen.’

Hein Molenkamp, directeur Water Alliance, Leeuwarden.

Samenwerkingsverband tussen overheid, kennisinstellingen én bedrijfsleven op het gebied van watertechnologie in Nederland.

De Water Alliance richt zich vooral op het midden- en kleinbedrijf in de innovatieve en duurzame watertechnologie die wereldwijd vermarkt kan worden.

keur gegeven wordt aan innovatieve oplossingen. Hier ligt een kans voor onze overheden om tegen negatieve kosten de ontwikkeling van innovaties te versnellen, met name startende innovatieve bedrijven kunnen dan hun omzetgroei gemakkelijker versnellen en de opportunities voor export zullen toenemen.’

Cor Tulp: “Je moet de lat af en toe hoog leggen. Dat hebben wij onder andere gedaan door ons als eerste in Nederland te specialiseren in de installatie van een revolutionair systeem voor luchtbehandeling. Met dit systeem zorg je voor de juiste temperatuur en de juiste hoeveelheid frisse lucht. Dat is essentieel voor een goed werk- en leefklimaat.’

Hein Molenkamp: ‘Innovatie kan leiden tot doorbraaktechnologie die wereldwijde kansen biedt.

Een mooi voorbeeld hiervan is Wetsus op de WaterCampus in Leeuwarden. Het onderzoeksinstituut dat in samenwerking met

internationale bedrijven en universiteiten allerlei nieuwe technologieën ontwikkeld. Hierdoor komen er nieuwe duurzame oplossingen voor schoon drinkwater, energie en voedsel.’

Als we de literatuur erop naslaan lezen we dat in een innovatief klimaat de medewerkers met elkaar meedenken, de verschillende teams en afdelingen oog voor elkaar hebben en de ideeën stromen. En: om de goede ideeën te krijgen, staan de medewerkers dicht bij de klant. Ze kennen zijn behoeften en anticiperen daarop.

Hein Molenkamp: ‘Wat ik erg belangrijk vind, is de bereidheid om van elkaar te leren en elkaar te inspireren. Dat hoeven niet alleen je directe collega's en vakgenoten te zijn. Het kan heel inspirerend zijn om met ondernemers uit andere disciplines te praten om op die manier wellicht

Harm Lotterman, directeur

By The Way, Ruinen.

Ontwikkelde een aantal machines om bermen adequaat en kostenbesparend te herstellen zonder de nadelen van de oude methodes. Op basis van de patenten wordt samengewerkt met lokale bedrijven die een licentie hebben om de bermherstelwerkzaamheden met de machines van ByTheWay uit te voeren.

KIJK OP HET NOORDEN

samen nieuwe innovaties tot stand te brengen. Wij doen dat onder meer door de sector watertechnologie in contact te brengen met andere sectoren, bijvoorbeeld de landbouwsector.

Ondernemers uit beide vakgebieden kijken dan een dag lang bij elkaar in de keuken. Uit dit soort kruisbestuivingen komen hele interessante dingen en concreet nieuwe producten.

Daarnaast organiseren we jaarlijks het symposium WaterLink (26 januari 2017, red.) met veel aandacht voor vernieuwing.’

Paul Drent: ‘Je moet tijd vrijmaken om vernieuwing van de grond te trekken. 'Te druk ' is een van de grootste obstakels bij vernieuwing. Een bekend voorbeeld van hoe het anders kan is Google. De medewerkers mogen daar 20% van hun tijd werken aan dingen waar zij zelf in geloven. Om te ontdekken, te freewheelen. Ook geld is belangrijk om te kunnen investeren in vernieuwing. Als SNN kunnen wij daar soms een rol in spelen.

Je moet je als ondernemer overigens niet te veel bezighouden met het bestuderen van alle subsidiemogelijkheden want dan kom je niet meer aan ondernemen toe. Wij zoeken het graag voor ze uit.’

Harm Lotterman: ‘Je moet een goed verdienmodel hebben.

Zo bleek samenwerking zoeken voor ons aantrekkelijker te zijn dan het verkopen van de machines. Om alle bermen in Nederland adequaat te kunnen onderhouden, heb je geen duizenden machines nodig.

Met een stuk of twintig machines kun je jarenlang het hele land 'coveren'. Dat is maar een beperkt aantal. Daarom zijn we in diverse regio's een samenwerking aangegaan met een uitvoerend bedrijf dat voor een wegbeheerder werkt. Wij verhuren dus onze machines. Dat biedt meer continuïteit, want van iedere opdracht ontvangen wij een bepaald percentage.’

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Marcel Nijp, algemeen directeur Gino Software, Groningen. ‘Wij veranderen de manier waarop je denkt, leert, communiceert en werkt met web, apps, websites en serious games. We ontwikkelen ze met passie, geven ze de flexibiliteit om te kunnen groeien, de kracht om te presteren en de looks voor de ultieme gebruikerservaring.’

Cor Tulp: ‘Een innovatie moet gedragen worden. Lang niet iedereen is klaar voor elke vernieuwing. Ik heb bijvoorbeeld een warmtepompinstallatie thuis. Voor de meeste particulieren kan dat nog niet uit, maar omdat het alles met mijn vak te maken heeft, wil ik het graag testen. Wat blijkt: ik kan niet van mijn gasaansluiting inclusief vastrecht af. Ik kan de aansluiting laten verwijderen, maar dat kost € 400. De enige manier om afgesloten te worden, is wanbetaler worden... Ik ben duurzaam, ik ben innovatief, maar de markt is nog niet zover.’

Marcel Nijp: ‘Creativiteit en gedrevenheid zijn essentieel.

Wij laten ons onder meer inspireren door een bijdrage te leveren aan de autonomie van mensen op het gebied van gezondheid, zorg en welzijn.

Dat doen we door oplossingen te bieden die hen rechtstreeks de mogelijkheid biedt meer eigen regie te nemen over hun

leven. Het resultaat is dat de processen tussen zorgverleners, cliënten, familie, vrienden en mantelzorgers transparanter worden en hun relatie gelijkwaardiger wordt.’

Erwin Balkema: ‘Soms moet je linksaf gaan als iedereen rechtdoor loopt. Een klant vraagt nog niet om een bepaald product of een bepaalde dienst, maar je voelt gewoon dat die vraag gaat komen. Dat gevoel hadden we bijvoorbeeld toen we besloten een ‘one-stop-shop’ te worden.

Ons gevoel zei dat klanten het fijn vinden om voor al hun evenement gerelateerde zaken met één partij aan tafel te zitten.

De praktijk heeft bewezen dat ons buikgevoel correct was.’

Erwin Balkema, directeur Bano, Groningen.

Gespecialiseerd in event technology. Bedenken, ontwerpen, ontzorgen. Van licht, beeld en geluid tot multimedia, decor, standbouw en staging. ‘Bij evenementen gaat het erom dat je de doelgroep weet te raken. Waarom herinneren mensen zich het ene evenement wel en het andere niet? Wij helpen om impact te realiseren.’

27

Dé Transport Compagnon (DTC Surhuisterveen)

Een compagnon. Dat is wat transportonderneming DTC Surhuisterveen uit Drachten wil zijn voor opdrachtgevers en collega-transporteurs. Het streven is terug te vinden in de bedrijfsnaam: DTC staat voor Dé Transport Compagnon. In gesprek met Louw van der West (34, financiën), Jan Kingma (34, planning) en Michiel Blekkenhorst (47, algemene zaken). Zij zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de organisatie.

DTC heeft een goede reputatie opgebouwd in de recyclingsector. Het bedrijf is gespecialiseerd in het (losgestort) transport van onder meer papier, hout, tapijt, rubber, plastic, zaagsel, compost en natuurlijk afval. Voor dat laatste heeft DTC de vergunningen voor het transport van alle soorten afval.

Niet alleen in Nederland, maar ook in België, Duitsland, Engeland, Scandinavië, Luxemburg en Noord Frankrijk.

Met het oog op een zo efficiënt mogelijk transport van de specifieke ladingen beschikt het bedrijf over flexibel inzetbare voertuigen: walking floors en tautliners. ‘De walking floor is een oplegger met een hydraulisch aangedreven bewegende

28

bodem voor het laden en lossen van losgestorte goederen, balen én goederen op pallets’, zegt Jan Kingma. ‘Het andere type oplegger, de tautliner, kan van de zijkant, van achteren én van boven worden beladen. Iedere zeven jaar wordt er geïnvesteerd in nieuwe wagens. Dat betekent dat bijna 70% van ons wagenpark al Euro VI is. De trailers worden om de tien jaar vervangen, waardoor je de continuïteit van je transport kunt waarborgen en stilstand bijna nihil is.’

Verantwoordelijkheid Oorspronkelijk was de onderneming in het Drentse Geesbrug gevestigd. Als een soort eerbetoon aan de roots is de aloude bedrijfsnaam gehandhaafd (DTC

is ooit gestart als Drentse Transport Combinatie). ‘We geven nu een andere betekenis aan de drie letters’, zegt Louw van der West. ‘Dé Transport Compagnon zegt precies wat we zijn.’ Hij vervolgt: ‘Wij zijn een horizontale organisatie.

En dat merkt de opdrachtgever.

Je wordt hier niet van het kastje naar de muur gestuurd. Als je Jan wilt spreken, dan krijg je Jan aan de telefoon. Hiërarchische lijnen kennen we niet. Wanneer de één het druk heeft en de ander niet, dan springt die ander even bij. Een platte organisatie werkt overigens alleen als iedereen zijn of haar eigen verantwoordelijkheid neemt. En dat gebeurt hier.’

Michiel Blekkenhorst vult aan:

‘Je moet je altijd verplaatsen in de situatie van de opdrachtgever. Die wil zijn lading op een correcte manier en zo efficiënt mogelijk van a naar b transporteren. Daar hoort ook een snelle terugkoppeling bij: wanneer de vrachten zijn gedaan, moet je de klant meteen van alle noodzakelijke gegevens voorzien, denk aan de gewichten en de juiste documenten, zodat hij meteen de facturen kan sturen aan zijn of haar afnemer.’

Naast de korte lijnen, de snelheid en efficiency en de daadwerkelijke betrokkenheid is het volgens Jan Kingma een groot pluspunt voor de opdrachtgever dat DTC een vervoerder pur sang is. ‘Wij hebben zelf geen

Louw van der West

belangen bij de handel in bijvoorbeeld recyclebaar afval, mest of houtchips. Daarom kunnen we voor elke afvalverwerker of handelaar rijden zonder dat we hem op een of andere wijze in het vaarwater zitten.’

Per saldo Ook in andere sectoren dan de afval- en recyclingsector is DTC actief. Zo wordt in de agrarische sector samengewerkt met Koning & Drenth uit Beerta.

‘Wij willen een compagnon zijn’, zegt Louw van der West. ‘Een zakenpartner. Niet alleen voor het bedrijfsleven, maar ook voor de transporteurs waarmee we samenwerken. Wij gaan voor een langdurige relatie op basis van kwaliteit en loyaliteit. In de afvalsector is dat niet altijd eenvoudig. Het is meestal een

Jan Kingma

kwestie van inschrijven op een lading. Het laagste bod wint.

Het is begrijpelijk, maar lang niet altijd ideaal.’ Jan Kingma: ‘Soms blijkt het lage bod bij nader inzien niet realistisch. Dan is de vervoerder niet in staat aan de eisen van de opdrachtgever te voldoen, bijvoorbeeld vanwege een capaciteitsprobleem.

Dan moet de klant alsnog een beroep doen op een andere vervoerder. Per saldo is hij dan vaak duurder uit. Bij DTC kan de klant ervan uitgaan dat zijn transporten worden verzorgd, zowel in rustige als drukke tijden. De belangen van de klant staan bij ons altijd centraal.’

Onvoorwaardelijke liefde Bindende factor tussen de compagnons is hun onvoorwaardelijke liefde voor transport. Die uit

‘Wij gaan voor een langdurige relatie op basis van kwaliteit en loyaliteit’

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

TEKST: HENK DILLING - FOTOGRAFIE: ED KLIJNMAN / ARCHIEF DTC

Michiel Blekkenhorst

EN

zich onder andere in hun betrokkenheid bij en uitgesproken visie op vakmatige thema’s.

Bijvoorbeeld de rijtijdenwet.

‘De regelgeving en de handhaving is volledig uit de hand gelopen’, zegt Louw van der West.

‘De tachograaf is oorspronkelijk in het leven geroepen om de chauffeur te beschermen, zodat hij niet te lang achter het stuur zit, maar het is een boeteapparaat geworden.’

Jan Kingma: ‘Een chauffeur die bijvoorbeeld op weg is naar Drachten moet ter hoogte van Heerenveen zijn truck aan de kant zetten omdat hij het maximale aantal rij-uren heeft bereikt… Hij moet dan op een paar kilometer van huis de nacht in zijn truck doorbrengen om geen boete te riskeren…’

Michiel Blekkenhorst: ‘De jongens zijn constant aan het rekenen. Hoe kom ik uit? Waar kan ik eten? Hoeveel kan ik daarna nog rijden? Waar ben ik dan? Waar kan ik slapen? File…

o jee. Gaat allemaal van mijn rijtijd af….’

Louw van der West: ‘Als je het veilig en makkelijk wilt maken voor de chauffeur dan moet je zeggen: een dag telt 24 uur en binnen die 24 uur moet je 10 uur aaneengesloten rust hebben.

En wat je met die 14 uur doet, dat is aan jou.’

Michiel Blekkenhorst: ‘Het is eigenlijk bizar. Mensen die een dag en een nacht met de caravan achter de auto naar Spanje rijden kunnen ongestraft hun gang gaan. Maar een ervaren chauffeur, iemand die beroepsmatig op de weg zit, kan geen inschatting maken van wat verantwoord is…’

DTC SURHUISTERVEEN Fahrenheitlaan 6H 9207 HE Drachten - Azeven T. +31 (0)512 36 80 00 F. +31 (0)512 36 80 01 Postbus 86 9230 AB Surhuisterveen planning: planning@dtcsurhuisterveen.nl administratie: louw@dtcsurhuisterveen.nl

29

Registeraccountants, advocaten en notaris onder één prachtig dak De registeraccountants van Hut & Co hebben sinds kort gezelschap van Braak Advocaten en KuipersBazuin notariaat. De bundeling van krachten zorgt voor een kwaliteitsimpuls, dynamiek en korte lijntjes.

Het wemelt van de statige villa’s en chique panden aan de Groningse Verlengde Hereweg. In één daarvan is begin 2016 een unieke combinatie ontstaan van drie elkaar aanvullende disciplines.

Zodoende kunnen cliënten, als ze willen, voortaan op één adres terecht. ‘Het is beslist 30

geen bedrijfsverzamelgebouw’, benadrukt registeraccountant Ingrid Hazenberg-Kempen.

‘Het is een bewuste keuze van specifieke mensen om hier samen te werken.’

Hut & Co is al sinds 1989 gevestigd in het fraaie gebouw en toen als gevolg van

automatisering en natuurlijk verloop kantoorruimte vrijkwam, was verhuizen geen optie.

‘Gelukkig kwamen al snel deze mensen op ons pad’, vertelt Hazenberg-Kempen, naast Hilmar Aukema (fiscaal jurist) en Sjoerd van der Molen (registeraccountant) één van de vennoten van het middelgrote

kantoor dat een geschiedenis kent die teruggaat tot 1911.

De relatie tussen Hut & Co en notariskantoor KuipersBazuin bestaat al jaren. Mr. Berd Bazuin was toe aan meer dynamiek en besloot zijn te ruime kantoor aan de Heresingel in de binnenstad van Groningen te verlaten.

‘We hadden er al eerder over gesproken dichter bij elkaar te gaan zitten. Die behoefte was er dus al. Wij doen onder meer ondernemingsrecht en daardoor is er een link met de registeraccountants en

belastingadviseurs. Voor het oprichten van een besloten vennootschap hebben wij bijvoorbeeld fiscale gegevens nodig. Daarnaast doen wij ook personen- en familierecht waardoor er een link met de advocatuur is.’

Ook mr. Marieke Braak, in 2008 de jongste advocaat van Nederland, aarzelde geen moment om na acht jaar haar praktijk voort te zetten aan de Verlengde Hereweg.

De in echtscheidingsrecht gespecialiseerde advocaat merkt nu al dat de nieuwe combinatie werkt. ‘Het sluitstuk van veel echtscheidingen is de akte van verdeling. Daarvoor moeten partijen naar een notaris. Ze ervaren het als prettig dat ik de informatie door kan geven binnen hetzelfde pand. De lijntjes zijn kort en cliënten hebben het gevoel van ontzorging. We hebben ook vaak ondernemers als cliënt en het is voor ons

Hilmar Aukema

KIJK OP HET NOORDEN

prettig even te kunnen sparren met de mensen van Hut.’ Naast registeraccountants, een fiscaal jurist en een notarieel jurist/financieel planner heeft Hut & Co een team ondersteunende medewerkers in dienst. Klein genoeg voor een persoonlijke benadering, groot genoeg voor een compleet dienstenpakket. ‘Nuchter en professioneel. Eerder in hemdsmouwen dan in driedelig pak’, zo staat op de website te lezen. Hazenberg-Kempen: ‘Onze markt bestaat vooral uit ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf. Die kunnen bij ons terecht voor het samenstellen van de jaarrekening, het verzorgen van de aangifte inkomsten- en omzetbelasting, de salaris- en financiële administratie en advisering.

Een registeraccountant is over het algemeen wat duurder dan een administratiekantoor, maar ik denk dat prijs en kwaliteit bij ons goed in verhouding tot elkaar staan.’

KuipersBazuin is een vierkoppig notariskantoor dat op alle terreinen uit de voeten kan.

Bazuin: ‘Cliënten kunnen bij ons onder meer terecht voor zaken als het opstellen van huwelijkse voorwaarden, samenlevingscontracten en een testament, het in goede banen leiden van nalatenschappen, het oprichten van een besloten vennootschap en het overdragen van huizen. Het ondernemings- en familierecht neemt bij ons een belangrijke plaats in. Er ontstaat vaak

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Marieke Braak

Berd Bazuin

een persoonlijke band met een cliënt, hetgeen wij als zeer prettig ervaren.’ Estate planning is een specialisme van KuipersBazuin. Daarbij gaat het om het zo goed mogelijk overbrengen van vermogen van de ene naar de andere generatie. ‘Daarnaast zijn we actief binnen het samenwerkingsverband Notaris en Dementie. Stichting Dementie Drenthe heeft ons recentelijk een certificaat gegeven als een van de eerste dementievriendelijke notariskantoren.’

hamerstuk, uit te laten spreken.’

De advocaten van Braak Advocaten richten zich specifiek op het personen- en familierecht en erfrecht. Marieke Braak: ‘Meestal is het zo dat als mensen hier komen er wel echt wat aan de hand is. Iemand gaat scheiden of de afwikkeling van een nalatenschap zorgt voor problemen. Wij kunnen mensen die in een hele onoverzichtelijke en emotionele fase zitten, helpen door ze te begeleiden en te zorgen dat er weer duidelijkheid en structuur ontstaat. Dat geeft rust in een moeilijke tijd.’ Marieke Braak behaalde cum laude de accreditatie van de Vereniging van Familierecht Advocaten en Scheidingsmediators (vFAS). Ze treedt zelf ook op als (scheidings)mediator. ‘Ik help de partijen gezamenlijk naar een oplossing te zoeken zodat een vechtscheiding kan worden voorkomen. De gang naar de rechter is dan alleen nog nodig om de scheiding, als

TEKST: PETER VAN DER HEIDE - FOTOGRAFIE: ED KLIJNMAN

Sjoerd van der Molen en Ingrid Hazenberg-Kempen

Voor zowel Hut & Co, KuipersBazuin als Braak Advocaten geldt dat graag maatwerk wordt geleverd.

Er wordt hetzelfde gedacht over hoe met mensen moet worden omgegaan.

Modern ondernemerschap wordt gecombineerd met de traditionele normen en waarden die bij het vak horen. Cliënten, voornamelijk afkomstig uit een ruime cirkel rond de stad Groningen, zijn geen zaak of nummer maar worden persoonlijk, met respect, laagdrempelig en informeel behandeld. ‘Voor ons draait alles om vertrouwen en onafhankelijkheid’, stelt Bazuin. Braak besluit: ‘Voor ons allemaal geldt dat we een ambt uitoefenen, het is geen baan.

We leveren uitsluitend kwaliteit.’

www.hutco.nl www.braakadvocaten.nl www.kuipersbazuin.nl

31

COLUMN

Kwetsbare ouderen Mijn buurman overleed vorige maand op 93-jarige leeftijd in verpleeghuis Dilgtoord te Haren. Vorig jaar stond hij nog op de ladder takken af te zagen. Meer dan 60 jaar woonde hij in zijn huis. De laatste 30 jaar in zijn eentje, na het overlijden van zijn vrouw. Hij fietste in het dorp, deed zijn boodschappen, was soms een paar dagen weg (dan bleek hij in het ziekenhuis te liggen) en bonsde elk jaar met Sinterklaas op onze ramen waarna er een fles wijn op de stoep stond.

Mijn buurman bleek een kwetsbare oudere te zijn.

Kwetsbare ouderen. Misschien een term die wat theoretisch klinkt?

Toch niet: Bijna dagelijks staan er berichten in de kranten die te maken hebben met de enorme toename van kwetsbare ouderen. Ouderen bevolken de spoedeisende hulp, mantelzorgers zijn overbelast, huisartsen zitten op vrijdagmiddag met de handen in het haar als er weer een crisisgeval is. Kwetsbare ouderen, dat zijn ouderen die zelfstandig wonen, maar waar de zelfstandigheid wordt bedreigd. Vaak gaat het dan om een mix van factoren op drie terreinen: mentale problemen, lichamelijke achteruitgang en sociale problemen. Nog niet zo lang geleden konden deze mensen naar een bejaardenoord of - bij ernstiger problemen - naar een verpleeghuis. Maar de laatste jaren is de toegang tot deze voorzieningen zeer streng. Ouderen wonen langer thuis, ook als zij een mix aan problemen hebben. Deskundigen op dit gebied schatten dat zo’n 38% van de 75-plussers kwetsbaar is. Dan gaat het om zo’n 450.000 mensen in Nederland, en de komende jaren neemt dat sterk toe. En daar moeten we nog heel erg aan wennen Dit levert enorme uitdagingen op. Voor de gezondheidszorg en onze samenleving als geheel. Onderzoeksbureau ARGO BV uit Groningen is bij een aantal van deze ontwikkelingen betrokken. En omdat elke lezer van Kijk op het Noorden op de één of andere manier te maken heeft met dit onderwerp, schrijven we hier de komende maanden een column over.

‘Mijn buurman bleek een kwetsbare oudere te zijn’

c.p.van.linschoten@rug.nl www.argo-rug.nl

Peter van Linschoten

Berthe te Velde

Directeur

Senior adviseur

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

33

Ondernemers en hun Kijk op...

2017 Het nieuwe jaar staat er weer aan te komen.

Wij vroegen ons ondernemerspanel te reageren op de volgende stelling: Met het aantrekken van de economie heb ik goede verwachtingen voor volgend jaar

34

Erwin Balkema, directeur van full-service AV-bedrijf Bano in Groningen

‘We zien dat steeds meer bedrijven ons vinden’’ Ja zeker, als je dat al niet zelf hebt dan wordt het ook niks.

Na een paar jaar bouwen aan een prachtige integratie van standbouw en audiovisuele evenementen, zien we dat we de wind mee hebben en dat steeds meer bedrijven ons vinden. We zien ook dat er weer prachtige projecten als Trendship in het Noorden kunnen ontstaan waar wij onze toegevoegde waard in kwijt kunnen. Daarnaast zien we dat steeds meer bedrijven door hebben dat ze weer de boer op moeten door heel de wereld en wij zijn blij dat we daar vele van kunnen bijstaan als ze een stand nodig hebben in Chicago of Jakarta.

Ook merken we aan onze klanten dat ze er langzaam weer aan toe zijn echt hun merk te laten stralen op een beurs of evenement, en dat het hun ook weer wat oplevert.

Paul Zandstra, vestigingsmanager Noord bij LievenseCSO in Leeuwarden

‘De uitdaging is om voldoende gekwalificeerd personeel aan te trekken’ Als ingenieursbureau merken wij dat er steeds meer behoefte is aan onze dienstverlening bij de planvorming, voorbereiding en uitvoering van herontwikkeling, nieuwbouw en civiele werken.

Projectontwikkelaars zien weer kansen om voormalige bedrijfsterreinen, die jarenlang braak hebben gelegen, te gaan herontwikkelen voor woningbouw. Een goed plan begint bij gedegen onderzoek naar de gesteldheid van de bodem (zowel milieuhygiënisch als geotechnisch), asbest, archeologie, flora en fauna, externe veiligheid et cetera. Als het plan gereed is, volgt de aanvraag van diverse vergunningen om tot uitvoering over te gaan. Met het aantrekken van de economie verwachten wij dat er volgende jaar meer geïnvesteerd gaat worden in ruimtelijke ontwikkelingen en dus voor ons als ingenieursbureau een toenemende behoefte aan onze dienstverlening. Deze toenemende vraag zal zorgen voor een krappe arbeidsmarkt. De uitdaging is om voldoende gekwalificeerd personeel aan te trekken en te binden om de goede zakelijke verwachtingen voor volgend jaar ook waar te maken.

‘In mijn ogen liggen toch wel enige, met name internationale, onzekerheden op de loer’ De economie in Nederland groeit gestaag en de verwachting is dat deze groei in 2017 aanhoudt. Dat zie en hoor je tenminste bijna dagelijks.

Ook ik ben redelijk positief gestemd voor wat betreft de algemene economische verwachting. Wel ben ik een beetje voorzichtig omdat er in mijn ogen toch wel enige, met name internationale, onzekerheden op de loer liggen. In een eerdere uitgave heb ik het al eens gehad over de invloed die bijvoorbeeld China op onze branche heeft. Ontwikkelingen aldaar blijven zorgen voor onzekerheid. Ook de olieprijs, de Brexit, de verkiezingsuitslag in Amerika, de economische ontwikkelingen in schroot importerende landen, zijn allemaal zaken die van invloed kunnen zijn op onze economische situatie. Nu ben ik van nature een ras optimist waardoor ik de neiging heb zaken wellicht iets te zonnig in te zien. Deze aangeboren karaktereigenschap in combinatie met de mening van een hoop andere ‘deskundigen’ zorgen ervoor dat ik ook voor 2017 positief gestemd blijf.

KIJK OP HET NOORDEN

Henry Joustra, directeur van Joustra Herstoffering in Meppel

Willem Everts, directeureigenaar van D.I.A. Licht, Geluid en Beeld in Assen

‘Wij denken niet in ‘beperkingen’ maar in mogelijkheden’

‘Stukje uitleg en goed en gedegen advies mag wat kosten’

In 2017 vieren wij ons eerste jubileum en bestaan wij vijf jaar! Sinds de start hebben wij een onstuimige groei meegemaakt. Ik ben toen voor mij zelf begonnen, heel cliché vanaf de zolderkamer. De verwachtingen die ik toen had, zijn ruimschoots overtroffen.

Vanaf de eerste dag bleek ons sociale concept betreffende het hergebruik en herstofferen van kantoormeubilair een behoefte te vervullen. Wij werken bewust met de inzet en capaciteiten van medemensen met een ‘begrenzing’. Wij denken niet in ‘beperkingen’ maar in mogelijkheden en dat spreekt ook de zakelijke markt aan.

Mede dankzij de huidige trends op het gebied van duurzaamheid, MVO en circulaire economie is onze groei versterkt en kunnen wij elk jaar nieuwe mensen aannemen via het UWV, sociale werkvoorziening, re-integratiebureaus of Wajong-trajecten.

We zijn er content mee dat dankzij de groei in opdrachtgevers en marktaandeel er extra werkplekken ontstaan voor nieuwe collega’s. Des te meer zijn we trots op de opening van onze derde vestiging in Deventer (inpandig bij sociaal werkbedrijf Sallcon). We verwachten daarom in 2017 onze groei te bestendigen.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Ik heb goede verwachtingen voor 2017. Je merkt dat de markt weer wat aantrekt.

Er is weer wat meer ruimte voor ideeën en mensen zijn bereid hierin te investeren.

Mensen geven weer makkelijker wat uit en hebben weer zin in een feestje en oog voor kwaliteit. In onze branche van licht, geluid en beeld merken we dat er weer wat meer mag en kan op de feesten.

Mensen zijn bereid een klein stukje meer uit te geven voor service en kwaliteit. Stukje uitleg en goed en gedegen advies mag wat kosten en mensen waarderen dat door gewoon in onze winkel te bestellen. De tendens ‘kijken, kijken en op internet kopen’ is in ons geval gelukkig op de goede weg terug naar de shop. We investeren veel tijd in het volgen van de nieuwste ontwikkelingen en proberen die te volgen. We verzorgen veel meer techniek voor congressen, seminars, voorlichtingen en trainingen. We zien 2017 met goede verwachtingen tegemoet.

ONDERNEMERS EN HUN KIJK OP

Douwe Postma, commercieel directeur van Steenhuis Recycling in Winschoten

Aad van Wijngaarden, senior aanbestedingsspecialist bij ITS Projects in Raalte

‘2017 wordt daarom een jaar van uitdagingen voor onszelf en onze cliënten’ Het CPB voorziet voor 2017 een economische groei van 2,1% met een lage inflatie van 0,2%. Mooie cijfers als vooruitzicht op macroniveau.

Op microniveau kan de situatie echter per marktsegment aanzienlijk verschillen.

In 2017 zullen alle marktsegmenten opveren, maar de ene meer dan de andere.

Aangezien wij in een overheidsaanbestedingssegment opereren, blijft het nog maar de vraag of (semi-)overheidssectoren zelf meer kunnen gaan investeren. Met de verkiezingen voor de Tweede Kamer in maart en de ongewisheid van samenstelling van een nieuwe regering zijn dit belangrijke factoren die het uitgavenpatroon van overheden gaan bepalen.

Maar dat schept ook nieuwe mogelijkheden je specifieke toegevoegde waarde aan overheidscliënten tentoon te spreiden om meer te kunnen doen voor minder geld. 2017 wordt daarom een jaar van uitdagingen voor onszelf en onze cliënten. Ons doel is dat onze cliënten er ‘beter’ van worden en geeft dat ons in kwaliteit en kwantiteit het beste rendement.

35

AARDWARMTE • De toepassing in nieuwbouw van woning of bedrijfspand!

• Verwarmen en koelen!

• Gasaansluiting verleden tijd!

Vraag naar de mogelijkheden in de bestaande bouw!

Voor subsidie neem contact met ons op of kijk op: www.snn.eu

Koldingweg 8 9723 HK Groningen T 050 5493673

aqua energy systems | aardwarmte techniek

ISO 9001, VCA* en BRL SIKB 2100 en 11000 gecertificeerd.

Staalgroothandel Duitse degelijkheid en Nederlandse- flexibiliteit SANITAIR - met TEGELS - VERWARMING STAAL We kunnen bijna alles van staal uit voorraad leveren Denk aan bijvoorbeeld hoeken, kokers, buizen en platen.

Levering verschillende kwaliteiten Zoals S235, S355 en verzinkt.

Heeft u balkstaal nodig?

Dan kunnen we ook zagen, boren, stralen en meniën!

Op Nederland georiënteerde vlotte levering vanuit meerdere nabijgelegen Duitse magazijnen!

Lees voor meer informatie over staal van Arnold Lammering de redactionele tekst.

www.lammering.nl/staal | 074 2491020 | staal@lammering.nl

Oost-Groninger ondernemers inspireren elkaar Deelnemers aan Koploperproject Oost-Groningen inspireren elkaar in duurzaam ondernemen. Doel is een sterk netwerk van duurzame bedrijven in de regio. Sinds begin 2015 werkten de bedrijven een jaar samen binnen het project. Tot grote tevredenheid, want ze waarderen het project met rapportcijfer 8.

Na het projectjaar is de samenwerking niet beëindigd. De Koplopers zijn zeer gemotiveerd en willen de focus niet verliezen.

Daarom vindt er vanuit het Koploperteam Groningen jaarlijks een vervolgbijeenkomst plaats. Koploper Diny Fluttert van Camping Wedderbergen vertelt: ‘Wij vinden het thema duurzaamheid een mooie ingang om klanten te bereiken, alleen al vanwege de educatieve waarde.

Via de klantervaring en -beleving van natuurlijke streekproducten geven we de gasten graag iets extra's mee.’

‘Dankzij inzichten en aanbevelingen uit het Koploperproject heb ik nieuwe onderwerpen onder de aandacht van onze jonge medewerkers kunnen brengen. Bewustwording triggeren bij de jeugd levert veel op en is heel erg leuk’, zegt Koploper Margriet Nieuwenhuis van Gasterij Natuurlijk Smeerling.

Zij brengt bewust lokale en pure producten in beeld om de kracht van de regio uit te dragen.

KIJK OP HET NOORDEN

Samenwerking Koplopers bundelen kracht door samen te werken. Voor Jan Loots van GeoPlus in Scheemda is een duurzame status een belangrijk middel om, bijvoorbeeld bij aanbestedingen, kansen op zakendoen te vergroten. Herman Bekker van multifunctioneel centrum De Drijscheer in Alteveer is overtuigd van de kansen van samenwerking in duurzaamheid: ‘Door op een andere manier naar je verpakkingen en afval te kijken en daarin vervolgens je leveranciers of klanten mee te nemen, pak je het samen op en ontdek je voortdurend nieuwe besparingsmogelijkheden.’ Goede MVOhandvatten om beleid in het Bedrijfs Jaar Plan te integreren is volgens Luit Huisman van VIB-netwerken een belangrijk effect van het Koploperproject binnen zijn bedrijf: ‘Die bewustwording begon met ‘waar ben je nu weer mee bezig’, maar resulteerde in een flow aan spontane ideeën vanuit onze hele organisatie.’

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Concreet resultaat Marianne Kok van Pure Energie kan dankzij het Koploperproject nauwkeuriger sturen op kosten en milieu-impact. ‘Het resultaat is heel concreet’, constateert Frans Andeweg, van Oldenburger Fritom over zijn deelname. ‘Zo installeerden wij in ons bedrijf energiemeters en stimuleerden we leveranciers met prikkelende vragen over hun MVObeleid.’

De Kompanjie, het gemeentelijk bedrijf van Pekela en Veendam, stelt een werkgroep duurzaam gebouwenbeheer in en wil zelf stroom opwekken. ‘Je merkt het ook aan kleine dingen’, zegt Bart Lammerink. ‘De bodes zijn spontaan overgestapt op fairtrade koffie. Hun enthousiaste aanpak werkt zichtbaar aanstekelijk op de rest van de organisatie.’

een duurzame proeftuin voor zich: ‘Zet duurzaam mkb en scholen bij elkaar voor kennisuitwisseling over de nieuwste trends en duurzame oplossingen. Met zo’n kruisbestuiving creëer je innovatief onderscheidend vermogen en ontstaat er aantrekkingskracht op duurzame starters in onze regio.’

De overige Koplopers zijn Bewegingscentrum Ter Apel, Steenhuis Recycling in Winschoten, Dunagro en Dutch Harvest Hemptea in Oude Pekela en De Boer Autoonderdelen en Reclycar in Stadskanaal.

Kijk voor meer informatie over het Koploperproject op www. koploperproject-groningen.nl

De Koplopers werken enthousiast door aan duurzame verbeteringen. Ruben Martowirono van de gemeente Stadskanaal ziet 37

Het is nog maar vijftien jaar geleden dat er met name in Fryslân, op meer dan één plek en bijna simultaan het besef groeide dat de ontwikkeling van de watertechnologiesector niet alleen voor een aantal grote bedrijven in de regio noodzakelijk was, maar ook voor het hele Noorden een kansrijke motor zou kunnen zijn. Zo kwam er een proces op gang, waarbinnen met name Wetsus, het ‘european centre of excellence for sustainable water technology’ en de netwerkorganisatie Water Alliance van directeur Hein Molenkamp belangrijke krachten vormden. Het resultaat: De regio wordt een ecosysteem voor innovatieve watertechnologie waar bedrijven de hele cyclus van idee naar concrete business kunnen volbrengen.

Wat is het geheim van dat succes? En vooral: hoe profiteert het noordelijk bedrijfsleven? Een gesprek.

Watertechnologie: belangrijke banenmotor voor Noord-Nederland

Modern Missiewerk

Hein Molenkamp

38

Zijn organisatie zit sinds 2010 in de voormalige kerk Johannes de Doper, nu omgedoopt tot WaterCampus Business Centre, in Leeuwarden. Daar waar voorheen Leeuwarder katholieken hun eerste communie deden, wordt nu door de Water Alliance door Molenkamp en zijn mensen concreet al sinds zeven jaar onvermoeibaar missiewerk uitgevoerd, van Leeuwarden tot Amsterdam en van Sneek tot Singapore, Korea en de VS. Dat gebeurt op internationale beurzen en op tal van bijeenkomsten voor matchmaking.

Ook is er het jaarlijkse business symposium WaterLink en het relatiemagazine WaterProof, waarmee steeds internationaler wordt gecommuniceerd.

Inmiddels werpt dat zijn vruchten af, maar geduld en uithoudingsvermogen zijn belangrijke voorwaarden, zo stelt Molenkamp: ‘Water Alliance is inmiddels uitgegroeid tot een landelijke netwerkorganisatie,

maar we hebben intussen ook internationaal een naam gekregen als ‘Global Water Tech Hub’ met de WaterCampus. Op basis van het aantal aanvragen zou ik iedere week ergens in de wereld een lezing kunnen geven over ons watertechnologie cluster, dat als groot voorbeeld gezien wordt op veel plekken in de wereld. Maar je moet jezelf natuurlijk iedere keer de vraag stellen ‘is het aannemelijk dat hier businesskansen voor de bedrijven uit voortkomen’.

Die afweging is niet altijd gemakkelijk. En bovendien: wanneer die kans op concrete business wel aanwezig is, heb je het vaak nóg over een lang traject voordat zaken concreet kunnen worden.’

Slimmer, schoner, goedkoper De directeur wijst graag op de best practises die er nu al aantoonbaar zijn. ‘We merken nu dat de maakindustrie al in toenemende mate profiteert van de

innovaties die hier ontwikkeld worden. Slimme watertechnologie kan productieprocessen efficiënter en vaak schoner en goedkoper maken.’ En maakbedrijven kunnen profiteren van de innovaties van watertechnologiebedrijven, aldus de directeur. ‘Neem het bedrijf Brightwork uit Sneek. In samenwerking met het bedrijf RWB Special Products mag men een zandfilterinstallatie voor het Waterschapsbedrijf Limburg realiseren. In korte tijd moesten daarvoor twintig rvs filtertanks gebouwd worden en die opdracht is weggezet bij de Friese machinefabrieken VConsyst in Gorredijk, Kuipers in Woudsend en Westra in Elahuizen. Het regionale mkb profiteert dus volop.

Laatstgenoemde bedrijf werkt overigens ook al intensief samen Wafilin Systems, een ander watertechnologiebedrijf. Samen maken zij innovatieve apparatuur waarmee de industriële

Water Alliance is gevestigd in de voormalige kerk Johannes de Doper, nu omgedoopt tot WaterCampus Business Centre, in Leeuwarden

wasserijbranche wereldwijd aanzienlijk minder water gaat verbruiken. De internationale vraag komt nu los.’

De Water Alliance trekt bij het ontwikkelen van nieuwe business in veel gevallen op met de NOM, de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij.

Molenkamp: ‘Dat doen we door zoveel mogelijk cross sectoraal te zoeken naar samenwerking, bijvoorbeeld in de sectoren Healthy Ageing, energie, HTSM en agri/food. En internationaal verstevigen we de uitgangspositie van de WaterCampus voor noordelijke en landelijke bedrijven doordat we ons heel actief verbinden aan andere ‘global waterhubs’. In landen als de Verenigde Staten, Canada, Israël of via Singapore in Azië kunnen we zo veel sneller deuren voor bedrijven openen. Dit is één van de redenen waarom Alex Berhitu vanuit de NOM in de Water Alliance de business development onder zijn hoede heeft.’

Best practises Berhitu: ‘We zijn in feite altijd bezig vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Matchmaking dus.

De uitdaging is daarbij bewijsvoering. Potentiele afnemers zeggen echter altijd: ‘Laat maar KIJK OP HET NOORDEN

eens wat zien.’ Dan heb je, ook bij de allerbeste innovaties, best practises nodig. Launching customers, die de kansen zien en bereid zijn een innovatie in het productieproces in te passen. En die zoeken we meer en meer bij de maakindustrie, of procesindustrie. Juist daar waar water technologische innovaties productieprocessen kunnen verbeteren, versnellen of goedkoper kunnen maken.’

Molenkamp beaamt dat een lange adem een vereiste is.

Maar de vaart zit er volgens hem goed in. ‘Wat ons enorm helpt is de infrastructuur die hier nu ligt.

Het ecosysteem voor innovatieve watertechnologie dat nu op en rondom de WaterCampus Leeuwarden is ontstaan, kun je zien als een innovatieketen (zie illustratie, red.) waarbij we een

versnelling aanbrengen in de moeilijke fases van technologie opschaling van idee tot succesvolle business. Voor watertechnologiebedrijven, maar ook voor andere mkb-bedrijven kunnen wij de gateway zijn naar partners, launching customers en internationale opdrachten.’ http://wateralliance.nl http://watercampus.nl

Lange adem Ook Johannes Boonstra, zakelijk directeur van Wetsus, ziet volop kansen, maar realiseert zich tegelijkertijd dat met name de factor tijd een uitdaging is.

‘Wetsus diende in het verleden al als kraamkamer voor bijna 30 nieuwe bedrijven. Mooie cijfers en succesverhalen zoals bijvoorbeeld Biotrack (snelle detectie van bacteriën, red.) en Metalmembranes (innovatieve membraantechnologie, red.) spreken tot de verbeelding.

Maar er zijn ook bedrijven die nu nog klein zijn en die we graag samen met alle partners op de WaterCampus verder willen helpen met groei, zodat ze ook voor de werkgelegenheid in het Noorden meer toegevoegde waarde krijgen. Dat vergt een lange adem en dus tijd.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

39

ODE AAN DE KNIPKUNST

T/M 8 JANUARI

H&PMoulding Spuitgieten van precisie producten en medische hulpmiddelen

HEERENVEEN MUSEUM.NL

BELEEF HET VERHAAL VAN HEERENVEEN

Minckelersstraat 11 Heerenveen Open: di-vr 11.00 - 17.00 uur za en zo 13.00 - 17.00 uur

LievenseCSO.com

ingenieurs ruimte, milieu en duurzaamheid

bodem en ondergrond juridisch advies

asbest

adviseurs Vestiging Leeuwarden

Orionweg 28 | 8938 AH Leeuwarden 088 - 91 020 00 | info@LievenseCSO.com

www.hpmoulding.com

TEKST: SENZA COMMUNICATIE

Valt u wel op? Fiets verlicht!

Het is herfst en de dagen worden steeds korter. U laat zich ondanks het gure, donkere weer niet kennen en gaat nog steeds op de fiets naar uw werk. Goed bezig! Zorgt u er ook voor dat u goed te zien bent in het verkeer? Dat is wel zo veilig. U ziet meer en uw medeweggebruikers zien u goed. Bovendien is het verplicht verlichting te voeren als u in het donker, bij schemer of tijdens slecht weer met de fiets de weg op gaat. Kortom: zorg voor goede fietsverlichting!

Dat een fiets voorop wit of geel licht moet hebben en aan de achterkant rood licht, weten de meeste mensen wel. Maar hoe zat het ook alweer met de rest van de regels over fietsverlichting? We zetten ze nog eens op een rijtje: • Fietslampen mogen andere weggebruikers niet verblinden; • De lampen moeten recht vooruit en recht achteruit schijnen, ze mogen niet knipperen en losse lampjes mogen niet te veel bewegen; • Losse lampjes mogen alleen aan het bovenlichaam gedragen worden. Niet aan het hoofd, armen of benen; • Losse lampjes mag u vastmaken aan uw kleding of tas;

• Losse lampjes moeten goed zichtbaar zijn. Er mag niets overheen hangen; • Extra lampen zijn niet toegestaan. Zoals meer dan één koplamp; • Een fiets met twee voorwielen (bijvoorbeeld een bakfiets) moet aan de voorkant twee witte of gele lampen hebben en aan de achterkant één rood licht.

Uw fiets moet naast goede fietsverlichting ook goede reflectie hebben: een rode reflector aan de achterkant, gele reflectoren in de trappers en witte of gele reflectoren op de wielen. U kunt met extra reflectiemateriaal aan uw jas of tas zorgen dat u nóg beter te zien bent.

Denkt u mee?

In het Verkeers- en Vervoersberaad Drenthe (VVBD) werken gemeenten en provincie samen aan een Veilig Bereikbaar Drenthe.

Het VVBD heeft de ambitie om samen met u op weg te gaan naar nul verkeersslachtoffers. Betere fietsverlichting helpt om het verkeer veiliger te maken. Te vaak zijn fietsers niet of onvoldoende verlicht. Laten we er samen wat aan doen Gedeputeerde Henk Brink: ‘Fietsen is leuk en gezond! Maar de fietser is een kwetsbare verkeersdeelnemer. Onverlicht fietsen is daarbij een groot risico. Daarom wil ik u oproepen om mee te denken over maatregelen waarmee we het veilig verlicht fietsen kunnen bevorderen. Samen richting nul verkeersslachtoffers, daar gaat het om. Heeft u als bedrijf of particulier innovatieve ideeën en/of handige tips voor goede fietsverlichting? Stuur ze dan in via info@samenrichtingnul.nl.’

41

De Takkenkamp Groep, met vestigingen in onder meer Apeldoorn, Deventer, Veendam en Zelhem, maakt momenteel een sterke groei door. Dat heeft alles te maken met de nieuwe tak van het bedrijf, Takkenkamp Isolatie, die in januari dit jaar is ontstaan door de overname van Feenstra Isolatie. Daarmee zijn de activiteiten van het van oorsprong Zelhemse bedrijf verder verbreed, naast gevelonderhoud, restauratie, steiger- en hoogwerkerverhuur, waarmee Takkenkamp al tientallen jaren naam maakt.

Takkenkamp:

innovatief in isolatie en gevelonderhoud Onder leiding van Rick Takkenkamp, de derde generatie van het familiebedrijf, zijn dagelijks 180 mensen actief voor vastgoedeigenaren, woningcorporaties, aannemers, onderhoudsbedrijven, schilders en particulieren in het hele land.

Ook wordt samengewerkt met strategische partners, waaronder Nuon.

Onze mensen zijn goed opgeleid, ook op het gebied van goede en duidelijke communicatie

42

Business Succes Award De sterke ontwikkeling die het bedrijf momenteel doormaakt, leidde onlangs tot het winnen van de nationale Business Succes Award 2016 (categorie metsel- en voegbedrijven) van RTL7. Volgens de NBSA-jury onderscheidt Takkenkamp zich met knowhow, klant- en servicegerichtheid. Daarbij is innovatie het sleutelwoord, want Takkenkamp is voortdurend bezig om de dienstverlening nog verder te verbeteren. Daarmee is het bedrijf uitgegroeid tot een toonaangevende en vernieuwende speler in de branche.

Deze loftuitingen gelden voor Takkenkamp Gevelonderhoud BV, maar zijn zeker ook van toepassing op de nieuwe isolatietak. ‘De manier van werken waarmee we onze goede naam hebben opgebouwd in gevelonderhoud, restauratie, steiger-

en hoogwerkerverhuur, passen we in dezelfde mate toe als het gaat om isolatie’, benadrukt Rick Takkenkamp.

Verwachting overtreffen Bij innovatie in isolatie denken we in eerste instantie aan het toepassen van nieuwe materialen en technieken om de isolatiewaarde nog verder te vergroten.

Uiteraard is Takkenkamp daarmee bezig, maar in de ogen van de directeur is innovatie veel meer dan dat: ‘Het gaat ook om de manier van werken, waarmee wij ons onderscheiden en waarmee wij toonaangevend zijn.

Waar het in de isolatiesector vaak ging en soms nog gaat om het zo snel mogelijk voldoen aan de vraag van de klant, is ons streven om de klant van dienst te zijn met de beste oplossing.

Die kan vaak heel wat anders zijn dan de aanvankelijke vraag, maar ondertussen wel het beste aan de aanvankelijke behoefte voldoen. Of sterker nog: de verwachting van de klant overtreffen. Dat is onze missie.’

Strategische partners Takkenkamp bereikt die innovatie door telkens goed naar de klant te luisteren, mee te denken, te onderzoeken en ook door samen te werken met strategische

TEKST: ERIK RIENSEMA

partners. Zoals bijvoorbeeld Nuon. ‘Als het gaat om isolatie, doen wij meer dan alleen maar spouwen vullen. We kijken naar alle mogelijkheden om de woonlasten te verlagen en het comfort te verhogen. We stellen daarbij een aantal scenario’s samen volgens het trias-energetica principe: isolatie om energieverbruik tegen te gaan, maximaal gebruik van energie uit duurzame bronnen en efficiënte systemen om in de resterende energiebehoefte te voorzien.

In goed overleg kiezen we dan voor een scenario, met inzet van alle middelen en technieken die daarvoor nodig zijn. Dat is méér dan isolatie alleen.’

Netjes Om de juiste adviezen te kunnen geven, is er veel aandacht binnen het bedrijf voor de kwaliteit en de ontwikkeling van de medewerkers. ‘Wij investeren in de juiste man op de juiste plek. Onze mensen zijn goed opgeleid, deskundig en vakkundig. Niet alleen vakgericht, maar ook op het gebied van goede en duidelijke communicatie. Onze mensen behandelen bewoners zoals zij zelf behandeld willen worden. Of de klant nu een woningeigenaar, een huurder, een ondernemer of een medewerker is. We zijn altijd bij de mensen thuis of op het bedrijf op bezoek, en gedragen ons ook zo. Professioneel, verantwoordelijk en netjes.’

Takkenkamp is door SKG-IKOB, ISO, VCA en KOMO gecertificeerd en is daarnaast een ERM erkend restauratie voeg en metselbedrijf.

Full-service In alle gevallen werkt Takkenkamp volgens het full-service principe. Ook als het gaat om KIJK OP HET NOORDEN

complexe opdrachten voor grote opdrachtgevers, zoals woningcorporaties: ‘We verzorgen dan ook bijvoorbeeld de voorlichting, de bewonerscommunicatie, monitoring en nazorg. Waarbij de klant de regie houdt, maar wij al het werk uitvoeren. Onze integrale aanpak bespaart de klant veel tijd en geld. Wij werken projectmatig, oplossing gestuurd en resultaatgericht. Resultaatgericht werken hebben wij middels het VGO keur verankerd in onze organisatie. Wij hebben alle kennis en kunde in huis om dat te kunnen doen en geven bovendien prestatiegaranties.’ www.takkenkamp-groep.nl

Villa in Dieren. Foto: Henk Frons

Takkenkamp Isolatie

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

43

‘Dit is een machtig mooi vak’

V.l.n.r. Benno René de Vries, Douwe de Vries en Gerrit Douwe de Vries

Van traditioneel transportbedrijf tot een professionele logistieke dienstverlener gespecialiseerd in het vervoer van deeg- en zoetwaren en verpakkingsmaterialen, die beschikt over up-to-date warehouses voor de op- en overslag en het voorraadbeheer van drooggoederen. Dat is de evolutie van Internationaal Transportbedrijf De Vries Hallum. Gerrit Douwe de Vries (43) en Benno René de Vries zijn de derde generatie aan het stuur van het Friese familiebedrijf.

In zijn kantoor voert Gerrit Douwe de Vries (43) een ‘topografisch’ telefoongesprek met een klant. In no time reist hij met zijn opdrachtgever naar München, Wenen, Parijs, Madrid.

Met behulp van slimme logistieke software (de boordcomputer) weet hij exact welke vrachtwagens op de terugweg een lading kunnen oppikken. Zo kan hij precies zien op welk tijdstip en in welke plaats een wagen is 44

gestopt, hoelang hij daar stond, wanneer en waarheen de wagen is vertrokken en welke route hij heeft genomen. Dankzij mobiele datacommunicatie zijn de geregistreerde gegevens op elk gewenst moment opvraagbaar.

De positie van de wagen is real time te volgen en gegevens die van belang zijn voor de planning, facturatie en de informatievoorziening kunnen vanuit de auto naar kantoor worden verzonden.

Expansie Hoe anders was het in 1925, toen de grondslag voor Internationaal Transportbedrijf De Vries Hallum werd gelegd.

Gerrit Douwe de Vries, grootvader van de huidige directeur, schreef zich in bij de Kamer van Koophandel en ging in eerste instantie met wasknijpers langs de deur. Niet lang daarna werd hij boerenarbeider en uiteindelijk boer en vee- en melkrijder.

In 1969 nam zijn zoon Douwe de Vries het bedrijf over, samen met zijn broer Sieger. In de herfst werden vooral suikerbieten vervoerd naar Hoogkerk en vee naar Leeuwarden. In de zomer werd bier vervoerd. Een belangrijke stap volgde in 1974.

In dat jaar werd koekjesfabriek Hellema Hallum een vaste opdrachtgever. Er volgden jaren van expansie. Het vervoer van de wafels van de Helwa

Wafelbakkerij, de beschuiten toast van Van der Meulen Hallum en de pepermunt van Fortuin Dockum kwam erbij.

Ook in België en Duitsland vertrouwden klanten het vervoer van koek-, deeg- en zoetwaren aan De Vries toe.

Dienstverlening Het bedrijf uit Hallum werd een specialist in de op- en overslag en het vervoer van een specifiek deel van de foodmarkt. Met 68 trucks verzorgt De Vries dagelijks de distributie van deeg-, zoetwaren en verpakkingsmaterialen binnen Nederland en 24 tot 48-uurs leveringen voor België. Verder zijn er wekelijks meerdere geconditioneerde, gekoelde en diepvriestransporten naar alle overige landen binnen Europa zoals Duitsland, Frankrijk, Engeland, Oostenrijk, Zwitserland, Italië, Spanje en Scandinavië. Sinds 2003 opereert het bedrijf aan de Meekmawei in Hallum, waar een modern distributiecentrum is gerealiseerd. Tien jaar later werd op de naastgelegen locatie een drietal opslagloodsen gebouwd, waarmee een opslagcapaciteit van ongeveer 13.000 m² is gerealiseerd. Dat laatste is van belang met het oog op warehousing, een essentieel onderdeel van de dienstverlening.

Gerrit Douwe de Vries: ‘De warehouses voldoen aan de strengste normen op het gebied van milieu en hygiëne en zijn dus bij uitstek geschikt voor droge opslag en voorraadbeheer voor de foodsector. In de expeditieruimte van het warehouse KIJK OP HET NOORDEN

worden de goederen voor distributie gegroepeerd en gereedgemaakt voor verzending. Wij onderscheiden ons van de concurrentie door een hoge mate van flexibiliteit in de dienstverlening.’

Transportvirus Het waarborgen van de kwaliteit van dienstverlening heeft voortdurend de aandacht in de bedrijfsvoering. ‘Als levensmiddelenvervoerder voelen wij ons zeer verantwoordelijk voor de voedselveiligheid en kwaliteit van de producten en onze dienstverlening. Om die reden is kwaliteitszorg een belangrijk aspect binnen ons gehele bedrijf. Dat geldt voor het organisatorische deel, voor de goederenstroombeheersing, voor de warehousing en voor hygiëne en veiligheid. Daarom zijn alle bedrijfsprocessen gecertificeerd

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

conform de nieuwste normen van IFS Logistics. Verder zijn we gecertificeerd voor het vervoer en de op- en overslag van biologische producten.’ Hoewel hij vol passie kan praten over zijn vak, was de transportsector destijds niet zijn eerste keuze.

‘Ik zag hoe mijn vader dag en nacht aan het werk was. Dat leek me helemaal niets.’

Inhaalverbod Zijn vader Douwe, die bij het gesprek is aangeschoven, knikt instemmend. ‘Ik herinner me de tijd nog dat we vijf vrachtwagens hadden. Ik reed zelf ook op een truck. Kriskras Europa door. Dagenlang van huis. Hard werken. Toch heb ik er altijd van genoten. Wat ik leuk vind, is dat ook mijn jongste zoon Benno meewerkt in het bedrijf. Hij regelt alle technische zaken en indien nodig springt hij bij in de

TEKST: HENK DILLING - FOTOGRAFIE: ED KLIJNMAN/ARCHIEF DE VRIES

planning.’ Gerrit Douwe glimlacht. ‘Ik zal ergens wel besmet zijn geraakt met het transportvirus. Het heeft alleen wat langer geduurd voordat het zich openbaarde. Het feit dat we een familiebedrijf zijn, heeft absoluut meegespeeld om voor deze tak van sport te kiezen. Ik heb er geen spijt van. Dit is een machtig mooi vak.’

Waar hij zich als beroepsvervoerder wel eens over verbaasd is de stress op de Nederlandse snelwegen.

Als het aan hem ligt komt er een algeheel inhaalverbod voor vrachtwagens. ‘Geografisch is Nederland een klein land. De tijdwinst die je als vrachtwagenchauffeur behaalt door het inhalen, is minimaal. In ruil voor een inhaalverbod ontstaat er veel meer rust in al die auto’s.

Minder gejakker, minder stress en waarschijnlijk ook minder ongelukken.’

INTERNATIONAAL TRANSPORTBEDRIJF DE VRIES & ZN. B.V. Meekmawei 15 9074 TJ Hallum F. +31 (0)518 432 204 T. +31 (0)518 431 145 info@devries-hallum.nl www.devries-hallum.nl

45

Uitsparingen Bouwen aan de toekomst Als BREEAM gecertificeerde bouwer kiest Jorritsma Bouw voor verduurzaming, vermindering van uitstoot, betere afvalscheiding en de toepassing van duurzame producten. Zรณnder concessies te doen aan kwaliteit. Duurzaam (ver)bouwen is een kwestie van uitsparen.

Het huis of gebouw gaat langer mee en is energiezuiniger. Dat vermindert negatieve milieueffecten over een langere periode en zorgt voor een jaarlijkse vermindering van energiekosten.

jorritsmabouw.nl

15103664-1_JB_Adv_Duurzaam_260x360.indd 1

30-10-15 11:51

2Divorce

Persoonlijk, betrokken en dichtbij Het komt niet vaak voor dat een echtpaar goed uit elkaar gaat. Vaak eindigt het voor beide partijen in een groot persoonlijk drama. Tegenwoordig kun je niet alleen scheiden via een advocaat, maar zijn er ook scheidingsbemiddelaars. Doede Keuning, Henny Bos en Helma Overeem zijn geregistreerd MfN mediators bij 2Divorce. Het bedrijf bemiddelt niet alleen in de scheiding op emotioneel vlak, maar begeleidt ook bij het maken van financiële afspraken. Veel aandacht wordt verder besteed aan de specifieke woonwensen van de cliënten en uiteraard: aan het belang van kinderen. Maar voor alles helpt 2Divorce om scheidingen zo pijnloos mogelijk te laten verlopen. ‘We proberen de partijen altijd naast elkaar te houden, niet tegenover elkaar.’

Doede Keuning weet waarover hij spreekt. De ondernemer is zelf ooit gescheiden. ‘Het is nooit leuk, maar ik ben blij dat ik het met mijn ex-partner goed heb kunnen afhandelen. Je wilt natuurlijk toch graag een fijn contact houden. En natuurlijk probeer je het ook voor de kinderen goed te regelen; je bent en blijft immers allebei hun ouder.’

Dit betekent dat beide partijen onder begeleiding van 2Divorce meer ‘naast elkaar zitten’ dan ‘tegenover elkaar’, zo vernemen we. Het bedrijf regelt dat door onder andere te helpen bij een

ouderschapsplan, mee te denken over de specifieke woonwensen van partners wanneer ze uit elkaar gaan en daar ook het gepaste financieel advies bij te geven. En dan is er nog de zogenaamde herzieningsgarantie. ‘Bij een scheiding sluit je een convenant’, legt Keuning uit. ‘De herzieningsgarantie houdt in dat op voorhand wordt uitgezocht of alle gemaakte afspraken die in het convenant worden vastgelegd over bijvoorbeeld het overnemen van de woning en de nieuwe hypotheek, uitvoerbaar zijn. Op die uitvoerbaarheid wordt een garantie afgegeven.

Hierdoor komen echtparen later niet voor verrassingen te staan.’

Bij een advocaat verloopt de procedure anders, zo vertelt Keuning. ‘Hierbij hebben echtparen beiden een eigen advocaat en dienen samen met hun advocaat een apart verzoek in bij de rechter. Vaak staan deze afspraken lijnrecht tegenover elkaar. Bij 2Divorce maak je gemeenschappelijke afspraken over wat en hoe er verdeeld gaat worden.’

En de tarieven? ‘2Divorce hanteert een vaste prijs’, zegt Doede Keuning. ‘Iedere schei-

ding is maatwerk en de prijs wordt vastgesteld op basis van de situatie. Zodra het convenant is getekend, kunnen de echtparen starten met hun nieuwe toekomst.’

2Divorce biedt bemiddeling bij scheidingen. De unique selling points zijn volgens het bedrijf: • Een ouderschapsplan met goede afspraken over de zorg voor de kinderen.

• Een totaalpakket met bemiddeling en financieel advies.

• Duidelijkheid verschaffen en maximale mogelijkheden bieden ten aanzien van de woonwensen.

• Een herzieningsgarantie.

Lezers die meer willen weten over een persoonlijke scheidingsbemiddeling kunnen kijken op http://2divorce.nl

Doede Koning

KIJK OP HET NOORDEN

Henny Bos

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Helma Overeem

EN

47

UwUw materiaal Uwmateriaal materiaal is isgeld isgeld geld waard. waard. waard. WWW.STEENHUIS-RECYCLING.NL WWW.STEENHUIS-RECYCLING.NL WWW.STEENHUIS-RECYCLING.NL geld waard.

WWW.STEENHUIS-RECYCLING.NL

Beveiliging op maat!

Uw materiaal is geld waard.

Aardbevingschade?

WWW.ST

Objectbeveiliging

Evenementenbeveiliging

Wij ondersteunen u met een contra-expertise Persoonlijk Betrouwbaar Betrokken Deskundig

Hondenbeveiliging Horecabeveiliging AD HOC Diensten Winkelsurveillance VCA/BHV Diensten Bouwbewaking Verkeersregelaars

Almastraat 14 8601 EW Sneek info@benedictus-bouwadvies.nl www.benedictus-bouwadvies.nl

security-noord.nl Richterlaan 3-10 Drachten | 0512 - 35 88 04 | info@security-noord.nl

TEKST: ERIK RIENSEMA

Marijke Huisman

Bescheiden en toch zichtbaar ‘Marijke is een topvrouw. Ik voelde me snel op m’n gemak bij haar. Ze weet precies wanneer ze vooral de ander moet laten praten en wanneer ze zelf iets kan toevoegen. Ook bewaakt ze dat de leerdoelen worden gerealiseerd. Ik heb dit traject als leerzaam en inspirerend ervaren. Ik vond het fijn om hier aan te werken en heb er veel energie van gekregen!’

Dat schreef een medewerkster van een Drentse organisatie eerder dit jaar, na een aantal sessies bij Marijke Huisman van Impact vanuit Kracht. Marijke ondersteunt professionals bij hun persoonlijke ontwikkeling en leiderschap. Ze richt zich vooral op bescheiden vrouwen.

te zetten voor hun eigen groei en het succes van hun bedrijf’, aldus Marijke Huisman, die al ruim 20 jaar als trainer/coach werkt en in die tijd honderden deelnemers heeft zien groeien op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, leiderschap en binnen teams.

‘Mijn missie is om bescheiden vrouwelijke professionals door hun eigen kracht en potentieel invloed en impact te laten krijgen in hun organisaties. Ik inspireer hen om hun talenten, persoonlijkheid en expertise in

‘Ik ben mij steeds meer gaan richten op vrouwelijke professionals, zowel op de werkvloer als in het middle-management, omdat ik merk dat ze niet op de voorgrond durven treden en daardoor kansen laten liggen, voor zichzelf en hun organisatie.

Ze durven dat vaak niet omdat ze bang zijn om kwetsbaar, schreeuwerig of agressief over te komen. Dat beeld wil ik graag omdraaien: bescheiden of extravert zijn heeft niets met schreeuwen te maken, maar met zichtbaar zijn. Je kunt ook iets overbrengen op een fatsoenlijke manier. Zonder over de ander heen te walsen. Maar daarvoor moet je wel je mond open durven te doen. Dat kan met je specifieke kwaliteiten. Bijvoorbeeld, laat in een groep met ‘macho mannen’ hen eerst door elkaar

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

heen praten en schreeuwen, leun rustig achterover en kom als ze uitgeraasd zijn met een scherpe analyse, om daarmee jouw punt te maken.’

Knop omzetten Op de voorgrond durven treden is een kwestie van de knop omzetten en oefenen. Dat kan in sessies met de coach, die zelf scherp observeert. ‘Ik kijk bijvoorbeeld naar de houding van iemand. Zie ik een vrouw ineengedoken zitten, dan zeg ik ‘probeer dit nog eens te zeggen terwijl je rechtop zit.’ Dat werkt vaak al. Door je van je houding bewust te zijn, zet je al een knop om en kom je in je kracht.’

En zo kan het gebeuren dat vrouwen opeens een flitsende carrière naar de top maken, terwijl ze daar zelf al niet meer op hoopten: ‘Er kwam laatst een uitstekend gekwalificeerde vrouw bij me, die al jaren een leidende functie ambieerde, maar deze niet kreeg. Op mijn vraag hoe groot haar netwerk binnen het bedrijf was, zei ze maar drie mensen binnen het bedrijf te kennen. Maar na wat doorvragen bleek dat ze veel

meer mensen kende, op elke afdeling wel één of meer. Ze is met iedereen gaan praten en liet in de gesprekken haar ambities doorschemeren. Binnen een paar maanden had ze een leidinggevende functie.’

Italiaanse passie Marijke Huisman werkt in opdracht van bedrijven - met name vanuit de afdeling HR - of van de medewerkers zelf (en niet alleen vrouwen, ook bescheiden mannen weten haar te vinden).

Ze werkt op locatie bij bedrijven, op neutrale locaties of in haar eigen bedrijfsruimte in Amsterdam. En dat doet ze op een boeiende wijze, zo valt uit een - eveneens Drentse recensie te halen: ‘Marijke is introvert, maar brengt een zweem van Italiaanse passie en Amsterdamse jovialiteit met zich mee. Bij mij heeft zij iets teweeg gebracht van trots zijn op mijn introverte, bescheiden persoon en met flair en karakter doen waar ik juist goed in ben.’

Zie voor meer recensies en informatie www.impactvanuitkracht.nl 49

Raadsma lanceert mobiele app Technische groothandel Raadsma heeft onlangs de Raadsma App gelanceerd. Met deze smartphone applicatie kunnen vaste klanten gemakkelijk en snel producten bestellen en laten bezorgen. ‘Er gebeurt steeds meer op mobiele apparaten’, zegt Jacob Mosselaar, die zich bezighoudt met de automatisering en marketing binnen Raadsma. ‘Ook onze klanten zitten steeds meer op hun smartphone. Het was dus een logische stap om hierop in te spelen met de Raadsma app. Ze kunnen heel gemakkelijk en overzichtelijk het hele assortiment op hun telefoon bekijken.’

50

Jacob Mosselaar en Hubert Raadsma tonen de app op tablet en smartphone

De app is bedoeld voor vaste klanten die een zakelijke rekening bij Raadsma hebben. ‘Ze hebben een inlogcode nodig die ze ook voor de website gebruiken’, legt Mosselaar uit. ‘Het voordeel hiervan is dat de app te personaliseren is. Zo kan er bijvoorbeeld een lijst samengesteld worden van producten die een klant vaak bestelt. Daarnaast kan hij stickers met barcodes die bij de producten horen bestellen. Deze codes kan hij met zijn telefoon scannen, waardoor in de app direct dat product naar voren komt. Dit kan heel handig zijn voor een bedrijf met een groot magazijn of een bedrijfsbus.

Daardoor is het gemak van de app misschien nog wel groter dan dat van de webshop.’

‘Wanneer de klant zijn order heeft geplaatst, komt die bij ons net zo binnen als een order via de webshop’, legt Mosselaar uit.

‘Hij komt gewoon uit de printer en wij maken het verder af. Als de producten op voorraad zijn, heeft de klant deze de volgende dag nog in huis.’

erg persoonlijk, we kennen de klanten. We hebben meerdere klanten die al ruim 100 jaar bij ons zijn. Dit geeft aan dat ze onze relatie waarderen.’

‘Mede omdat we zo lang bestaan, beschikken we over veel kennis. We zijn een grote

‘Klanten kunnen 24 uur per dag bestellen’ Familiebedrijf ‘We zijn in 1836 begonnen als familiebedrijf en zijn dat nog steeds’, zegt Hubert Raadsma, samen met zijn broer Jack Raadsma directeur van het bedrijf. ‘Het gaat van generatie op generatie. Daardoor zijn wij

toeleverancier aan de bouwsector in Noord-Nederland.

Denk hierbij aan hang- en sluitwerk, ijzerwaren, gereedschappen, beveiliging, persoonlijke beschermingsmiddelen en bedrijfskleding. We hebben de app nog maar net gelanceerd,

maar hij slaat heel goed aan.

Het is eigenlijk ontstaan door voort te borduren op de webshop. De klant kan nu overal waar hij is, 24 uur per dag bestellingen doen.’

‘Naast de normale bezoeken aan de webshop, zijn er veel mobiele gebruikers bijgekomen’, zegt Mosselaar. ‘Het lijkt er dus niet op dat door de app mensen van de webshop overstappen, maar dat er juist extra gebruik van onze diensten wordt gemaakt. We gaan nu kijken hoe we de app verder kunnen uitbreiden en nog gebruiksvriendelijker kunnen maken.’ Iedere klant met een Android of Apple Smartphone, kan de App downloaden via de Play Store.

Hubert Raadsma

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

51

mobiel: 06-51 75 72 61

MO Engineering

[t] (0512) 51 56 47 www.museumdrachten.nl

DaDa n Beeldende kunst Interbellum n thijs/evert rinsema n Internationale collectie n Kurt Schwitters n De Stijl n theo van Doesburg n Ids Wiersma n Sierd Geertsma n h.n. Werkman n

openingstijden: di t/m zo 11-17 uur

m.oppedijk@mo-engineering.nl

Bramerstraat 77 8523 NJ Idskenhuizen

www.mo-engineering.nl

Verkoop, Verhuur en Installatie Totaalleverancier op het gebied van licht, geluid en beeld

Museumplein 2 9203 DD Drachten

3D laserscannen

Wij adviseren u graag!

Australiëweg 8 9407 TE Assen 0592 – 342098 www.dialgb.nl

GRATIS TOEGANG MUSEUMSHOP EN -CAFÉ

Overheden moeten bij krimpbeleid niet alleen kijken naar de kosten op korte termijn. Het schrappen van onrendabele voorzieningen kan in de toekomst tot veel hogere kosten leiden. Dat stelde Bettina Bock, hoogleraar bevolkingsdaling en leefbaarheid voor NoordNederland aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘We moeten ervoor waken dat gebieden ontstaan met een concentratie van kansarme groepen, met problemen als hoge werkloosheid, een laag inkomen en veel gezondheidsklachten.’

Friesch Dagblad

Provincie denkt energiedoelen te halen De provincie Friesland ligt op koers om met wind, zon en warmte boven de doelstelling van 16% duurzame energieproductie in 2020 te komen.

Dat blijkt uit de beleidsbrief

Duurzame Energie van het college van Gedeputeerde Staten (GS). Met een beetje geluk kan Friesland volgens GS zelfs boven die 16% komen. En ook de nieuwste doelstelling om in 2025 op 25% te zitten, lijkt haalbaar. Al moet er dan, als er niet meer windenergie bijkomt, meer op besparing worden ingezet.

Friesch Dagblad

Forse impuls voor monovergister Minister Henk Kamp geeft boeren subsidie om energie op te wekken uit mest. Mestvergisting moet Nederland helpen om in 2020 14% duurzame energie te produceren. Met het geld (€ 150 miljoen) kunnen ruim 200 vergisters gedurende 12 jaar gesubsidieerd worden. De subsidie is alleen bestemd voor zogenaamde monovergisters.

Dagblad van het Noorden

‘Vierde industriële revolutie begint hier’ De vierde industriële revolutie kan beginnen in het Noorden, Foto: Ed Klijnman

GELEZEN

‘Schrap voorziening krimpregio niet te snel’

Foto: Ed Klijnman

Waddenclub: stop exploitatie nu we de mooiste zijn Nu het Wad zich het mooiste natuurgebied van Nederland mag noemen, is het tijd dat er een stop komt op entertainment en exploitatie van zout en gas. Dat vindt Arjan Berkhuysen, directeur van de Waddenverenging.

Leeuwarder Courant

wat het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) betreft.

Juist buiten de Randstad is genoeg vakmanschap en economisch potentieel om ontwikkelingen als robotica en big data groot te maken. Het dagelijks bestuur onder leiding van de Groninger commissaris René Paas schreef dit aan de fractievoorzitters van de Tweede Kamer. De vierde industriële revolutie behelst de opkomst van robots en kunstmatige intelligentie, die steeds meer menselijke arbeid overnemen en leiden tot een geschat wereldwijd banenverlies van 5 miljoen.

Dagblad van het Noorden

Toerisme Groningen moet kwaliteitsslag maken Een team van specialisten gaat toeristische ondernemers in Noord-Groningen helpen meer toeristen te trekken.

Het kwaliteitsteam, bestaande uit Tessa aan de Stegge (trendwatcher in de toeristische sector), Wouter Olland (gastvrijheidsprofessional), Floris Venneman (marketingstrateeg) en Arjan in ’t Veld (marketeer doelgroep 50+), kan ondernemers helpen hun bedrijf te verbeteren op het gebied van gastvrijheid, online communicatie en ondernemerschap om zo meer toeristen te trekken.

Dagblad van het Noorden

Hoger peil Lauwersmeer voorlopig van de baan Innovatie helpt Japan De tijdelijke verhoging van het tegen krimp in regio Noorden schiet bosplan voor Oldambt en Veenkoloniën af Het plan om enorme bossen in de Veenkoloniën en het Oldambt aan te planten, valt in het Noorden niet in goede aarde.

Bestuurders en belangenclubs reageren verbaasd en verbolgen.

‘We moeten de open landschappen van het Oldambt en de Veenkoloniën juist beschermen’, vat gedeputeerde Henk Staghouwer van de provincie Groningen de noordelijke frustratie samen.

Dagblad van het Noorden

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

waterpeil in het Lauwersmeer die nodig is om natuur te redden, gaat voorlopig niet door.

Waterschap Noorderzijlvest wil de provinciale aanvraag voor een watervergunning niet in behandeling nemen. Volgens dijkgraaf Bert Middel van Noorderzijlvest kleven er te veel onzekerheden aan de afhandeling van schade door verzilting en overstromingen bij extreme weersomstandigheden.

Leeuwarder Courant

Innovatie die bedrijven aantrekt kan de ontvolking van het platteland tegengaan. Althans zo werkt het in Japan. Er zijn succesverhalen van regio’s die met economische vernieuwing jongeren vasthouden. Die boodschap bracht hoogleraar Kenji Yamamoto op een thema-avond van Studium Generale Leeuwarden.

Leeuwarder Courant

53

Ondernemende stichting krijgt Friesland in beweging Friesland komt letterlijk en figuurlijk in beweging, dankzij een sportieve en ondernemende stichting in Joure: Friesland Beweegt. Wat in 2008 begon als een impulsieve actie om met een klein groepje een strandwandeltocht op de vijf Waddeneilanden te houden, is anno 2016 uitgegroeid tot een organisatie die aansprekende sportieve evenementen als de Eilandvijfdaagse en de Decathlon Winterfiets Elfstedentocht op touw zet, andere organisatoren begeleidt en faciliteert, een complete Friese uit-agenda bijhoudt en Friesland in alle opzichten in beweging krijgt. Met als missie ‘De sociale samenhang van Fryslân bevorderen door het organiseren, ondersteunen en promoten van individueel toegankelijke activiteiten’, is het een maatschappelijke organisatie pur sang.

Dit alles is te danken aan voormalig ING-manager Eric Lansu, die in 2008 met zijn zoon de Zeeuwse Strandvijfdaagse liep, ter voorbereiding op de Nijmeegse Wandelvierdaagse.

De in Friesland woonachtige Lansu kwam tijdens die tocht al kletsend met andere wandelaars op het idee om ook eens een tocht over de stranden van de Waddeneilanden te houden.

De ondernemende wandelvriend

54

voegde de daad bij het woord; regelde een boot voor het clubje belangstellenden en binnen no time was de eerste Eilandvijfdaagse een feit. Met maar liefst 150 deelnemers op zes schepen, iets groter geworden dan gedacht.

Wandelen op elk eiland en overnachten op het schip: een bijzonder avontuur, met veel lovende reacties. Een jaar later

organiseerde Lansu het wandelfeest dan ook opnieuw; dit keer naast de Strandeditie ook wandelrondjes over de eilanden, de Haveneditie.

Het evenement is nu jaarlijks ruim van tevoren volgeboekt, met twaalf zeilschepen uit de bruine vloot en een bijbootje van 55 meter lang; het maximum dat de eilanden ineens aan kunnen.

Daarnaast is er inmiddels een

fiets- en stepversie voor wie dat leuker vindt.

Waardering Parallel aan de groei van het bijzondere wandelevenement, kreeg Lansu in Friese recreatiesportkringen steeds meer bekendheid en waardering voor zijn organisatietalent. Dat leidde er al snel toe dat organisatoren van min of meer zieltogende evenementen bij hem aanklop-

ten voor hulp. Ook de Wandel-, Fietsers- en Atletiekbond konden in Friesland blijkbaar wel wat hulp gebruiken en dat was bij Lansu niet tegen dovemansoren gezegd. Hij ging anderen helpen, maar ook zelf steeds meer evenementen organiseren.

Inmiddels is het een indrukwekkende jaarlijkse lijst met evenementen die ondersteund worden of in eigen beheer uitgevoerd. Een kleine greep: Decathlon Winterfiets Elfstedentocht, Afsluitdijk Steptocht, Boerderijenwandeling, Eilandvijfdaagse, Elfsteden Fiets5daagse, Fjoertoer Terschelling, 16 Dorpen Fietstocht, Wandel- en fietsavondvierdaagses Sneek en Leeuwarden, alsmede een aantal activiteiten van heel andere aard: de Friese 11 Meter (waarbij het doel is om zo lang mogelijk over 11 meter fietsen te doen) en de Ingress Mission Day Leeuwarden (een virtual reality game die over de hele wereld wordt gespeeld en waarbij je zelf in beweging moet komen).

Daarnaast houdt de Stichting Friesland Beweegt, zoals de organisatie rondom Lansu inmiddels heet, zich bezig met de Friese activiteitenagenda agenda.frl en andere activiteiten van het voormalige Fries Uitbureau. Hierdoor krijgen honderdduizenden (be)zoekers de keuze uit wekelijks meer dan 500 activiteiten. Cultureel, sportief en altijd gezellig.

KIJK OP HET NOORDEN

Professionalisering Lansu verzamelde steeds meer vrijwilligers om zich heen om dit allemaal te organiseren en kreeg er een dagtaak aan, waardoor het onhoudbaar werd om dat vanuit huis te blijven doen.

Daarom werd in 2015 besloten om een professionaliseringsslag te maken. In Joure werd een kantoor betrokken met inmiddels tien werkplekken, waar een vaste kern van vijftien vrijwilligers onder leiding van Eric Lansu en Peter de Koning dagelijks actief is, terwijl er in het veld nog eens zo’n 150 vrijwilligers in meer of mindere mate actief zijn voor al de evenementen.

En dan hebben we het nog niet over de vele vrijwilligers die indirect door Friesland Beweegt worden aangestuurd, via de organisaties van evenementen die op de achtergrond door de club in Joure worden ondersteund. Er is daarnaast ook samenwerking met onder andere het UWV en re-integratiebedrijven, waardoor er nu ook werkervaringsplaatsen in zeer uiteenlopende functies beschikbaar zijn. Van webprogrammeur tot mediamanager, van agendaredacteur tot magazijnbeheerder.

satorische brein Eric Lansu, heeft hij als taak om de stichting meer financiële armslag te geven. Want hoewel er geen winstdoelstelling is en er geen salarissen betaald hoeven te worden, moet het natuurlijk wel allemaal uit kunnen. Lansu, die vanuit zijn functie als manager gepokt en gemazeld is in het netwerken, ontmoette De Koning via netwerkorganisatie BNI en het klikte meteen tussen de twee.

De import-Friezen blijken achteraf zelfs bij elkaar op school gezeten te hebben, een technische opleiding in Rotterdam.

Leeuwarden 2018 Friesland Beweegt wordt steeds meer als kennisinstituut ingeschakeld. Met Best Buddies en Talant gaat ze bijvoorbeeld onderzoeken hoe bestaande activiteiten meer geschikt

TEKST: ERIK RIENSEMA

gemaakt kunnen worden voor mensen met een lichamelijke of geestelijke uitdaging. Ook werkt zij in het kader van de activiteiten binnen Leeuwarden 2018 samen met de welzijnsorganisatie aldaar. Organiseren van kennissessies en het opzetten van een gezamenlijke vrijwilligerspool voor de vele organisatoren, die van de Culturele Hoofdstad een groot feest gaan maken, zijn enkele van de speerpunten die ze samen oppakken.

De stichting staat open voor het ondersteunen van meer organisaties, zolang de activiteiten die het betreft maar beantwoorden aan de missie ‘De sociale samenhang in Fryslân bevorderen door het organiseren, ondersteunen en promoten van individueel toegankelijke activiteiten’.

Maar dat neemt natuurlijk niet weg dat ook het bedrijfsleven met Friesland Beweegt om de tafel kan. Hetzij door een evenement te sponsoren, hetzij door iets nieuws op te zetten, wat zowel aan de doelstelling van de stichting voldoet, als aan de missie van het bedrijf zelf. Lansu en De Koning gaan graag met ondernemers om de tafel om daar een creatieve oplossing voor te verzinnen.

Want Friesland Beweegt je! www.frieslandbeweegt.frl www.agenda.frl

Armslag Peter de Koning - voorheen commercieel actief binnen de internationale foodsector - is sinds kort binnen Friesland Beweegt de commerciële man.

Naast het creatieve en organi-

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

55

Het bijzondere van de jachten die wij bouwen is dat wij ze volledig naar uw wensen bouwen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een fraai zeiljacht of een stoer,solide motorjacht.

Wij leveren pure ambacht in staal en aluminium al meer dan 50 jaar.

Sluisweg 9a

8531 DJ Lemmer

Ontmoet ons in De Klinker

www.desluisjachtbouw.nl

Tel: +31 (0)514-560519

Uw adviseur en outsourcingspartner voor opleiding en ontwikkeling De kwaliteiten van uw mensen zijn cruciaal voor het succes van uw organisatie. RBO brengt kennis en competenties van medewerkers in lijn met uw beleid en ontzorgt u volledig in de organisatie van uw opleidingsactiviteiten. Dat kan een kostenbesparing opleveren van maar liefst 30%! >> Scholings- en ontwikkeladvies >> Inkoop en organisatie van scholing >> Toetsen en valideren van kennis en ervaring >> Support bij de aanvraag en verantwoording van subsidies

RBO is de trotse winnaar van de Nationale Business Succes Award 2016 in de branche ‘Broker/Beroepsopleidingen’.

Bestel via indeklinker.nl

event technology av verhuur events verkoop & installatie standbouw

www.bano.eu

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE MUSEUMPAGINA

Expositie met werk van Ruloff Manuputty

Ruloff Manuputty Maskerade, 1961, gouache, 48,8 x 60,2 cm Groninger Museum Foto: Marten de Leeuw

Ruim 25 schilderijen en tekeningen van kunstenaar Ruloff Manuputty (Tual 1926-2002 Groningen) zijn tot en met 9 april te zien in het Groninger Museum in de tentoonstelling Uitgelicht: Ruloff Manuputty.

Invloeden van kunstenaars als Joan Miró en Paul Klee, de Cobrakunst en traditionele batik- en decoratieve kunst uit zijn vaderland verweefde Manuputty tot een eigen beeldtaal, die regelmatig balanceert op de grens tussen figuratie en abstractie. Eén van zijn meest bekende werken is het grote werk Tjap Gomè (De Chinese Drakendans).

Ruloff Manuputty werd in 1926 geboren op de Molukse Keieilanden. In 1948 kwam hij naar Nederland en volgde zijn opleiding aan het IvKNO (Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs), de voorloper van de huidige Rietveldacademie. Zijn stage bracht hem begin jaren ’50 naar KIJK OP HET NOORDEN

Bazel waar Manuputty aan de Kunstgewerbeschule de opleiding Lettering en Vrij Schilderen volgde. Hij sloot zijn opleiding af met een praktijkjaar in Krefeld.

Halverwege de jaren ’50 kreeg Manuputty een baan als tekenaar-ontwerper bij de NoordNederlandse Cliché Fabriek in Groningen, om vervolgens te gaan werken bij Drukkerij Havé.

In Groningen kwam hij in contact met Henri de Wolf, met wie hij zijn atelier aan de Oudeweg deelde. In 1964 kreeg Manuputty een betrekking als docent aan de kunstacademie Vredeman de Vries in Leeuwarden. Een jaar later werd Manuputty daar directeur, een functie die hij tot aan zijn pensioen in 1987 zou vervullen.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Ruloff Manuputty Tjap Gomè (De Chinese Drakendans), 1961, gemengde techniek op paneel, 122 x 182,5 cm Particuliere collectie Foto: John Stoel

57

Adriana van Zoest Post Mortem Tot en met 19 maart is de tentoonstelling Adriana van Zoest - Post Mortem te zien.

Adriana van Zoest (1966) schildert dode dieren.

De ene keer is het een verkeersslachtoffer, de andere keer een te vroeg geboren kuiken. Van Zoest weet met haar fijne techniek de tederheid van de dood weer te geven en geeft zo de overleden beestjes een tweede leven. De werken zijn te zien op de afdeling Hedendaags Realisme van het museum.

Een aangereden egeltje of een vogel die tegen het raam is gevlogen: we kijken er liever niet naar. Van Zoest gaat dergelijke scènes niet uit de weg. Toch leveren haar dode spechten, vissen en kikkers niet per se een akelig beeld op. Dankzij de manier waarop de kunstenaar met kleur, licht en contrast speelt, weet zij de dieren in al hun kwetsbaarheid te vangen. Met haar waanzinnige techniek bewijst Van Zoest de beestjes een laatste eer en geeft ze hen een tweede leven.

58

Tot en met 5 maart 2017 presenteert het Drents Museum een gevarieerde selectie dierenkunst uit zijn collectie Kunst 1885-1935. De tentoonstelling Alle vogels op een stokje - Dieren in het Drents Museum toont ongeveer 100 werken van kunstenaars als George Henri Lantman, Theo Colenbrander en Chris Lebeau.

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE MUSEUMPAGINA

Alle vogels op een stokje Van de runderen in de grotten van Lascaux en de draken op Chinees porselein tot de Balloon Dog van Jeff Koons en de Library of the Birds van Mark Dion: dieren hebben kunstenaars van over de hele wereld geïnspireerd. Vanwege hun functie als model (om te tekenen ‘naar ’t leven’), om hun symboolfunctie en wegens hun bijzondere anatomie, vormen en kleuren. Dieren zijn hoofdonderwerp van veel zeventiendeeeuwse schilderijen en jachtstillevens en verfraaien ook aardewerk en stoffen. In de negentiende eeuw ontdekt een nieuwe generatie Franse beeldhouwers dieren als onderwerp van grote sculpturen. Zij worden ‘animaliers’ genoemd.

Niet alleen beeldend kunstenaars maar ook vormgevers kijken naar dieren. Vanaf 18801890 ontstaat een heel nieuwe vormentaal waarin planten en dieren in gestileerde vorm worden toegepast als versiering. In strakke, repeterende patronen op damast, heel natuurgetrouw op aardewerk of in hout gesneden als onderdeel van een meubel. De selectie dierenkunst die centraal staat in de tentoonstelling bestaat dan ook niet alleen uit schilderijen en tekeningen, maar laat ook meubels, aardewerk en sculpturen zien waarin dieren de hoofdrol spelen.

59

0592 - 344 641 | www.itn-assen.nl WWW.TAKKENKAMP-ISOLATIE.NL Alles op een rijtje: • Partner van Nuon • Eigen vaklieden • Bijna 40 jaar ervaring • Lokaal aanwezig • Landelijk opererend • Nederlands marktleider • SKG-IKOB gecertificeerd

Het bedrijf De Isolatiesector in Nederland is een ruime sector met allerhande bedrijven en vakmensen die het isolatievak uitoefenen.

Een volle markt wellicht maar voor een innovatieve partner met een net iets andere manier van werken is er ook in deze sector meer dan genoeg uitdaging! Het label Takkenkamp Isolatie werd 1 januari jongsleden onder de moeder Takkenkamp Groep geboren maar kent zijn sterke basis in een combinatie van jarenlang vakmanschap en kennis van de sector vanuit Nuon gecombineerd met de procesgang en innovatieve denkwijze van het familiebedrijf achter de Takkenkamp groep. Beide disciplines, zowel het gevelonderhoud als de isolatie kennen een ruime ervaring van respectievelijk 75 en 40 jaar, zijn markleider in hun disciplines en zijn landelijk opererend op een persoonlijke manier doordat we lokaal aanwezig zijn met diverse goed verspreide vestigingen over heel Nederland. Waar het in de isolatiesector vaak ging en soms nog gaat over zo snel en goed mogelijke de vraag van de klant inwilligen, is ons streven de klant van dienst te zijn met de beste oplossing. Deze kan afwijken van de initiële vraag van de klant maar het uiteindelijke resultaat dekt wel de initiële behoefte. Dat is namelijk onze missie: als wij zijn geweest willen we iets positiefs achterlaten dat het liefst de verwachting van de klant overtreft! In deze zien wij ons als klantgerichte denkers en uitvoerders en leggen wij het productgericht werken

naast ons neer. Het past ook in de visie van de totale groep; we willen waarde toevoegen! De toekomst van de bouw/ en onderhoudssector zit in een goede samenwerking tussen de verschillende schakels waarbij de klant, u dus, met uw vragende handreiking voor ons de eerste schakel vormt. Dat betekent goed onderzoeken waar de behoefte ligt voordat de volgende (juiste) schakel kan worden doorverbonden. Doordat de kennis in de Takkenkamp Groep de complete gevel betreft (of dit nu nieuwbouw, jongbouw of monumenten betreft) is het isolatieadvies gestoeld op een vooronderzoek dat diepgaand en compleet wordt uitgevoerd. Waar nodig is overkoepeld overleg of uitvoering snel en flexibel geregeld met de collega´s van het gevelonderhoud of restauratiebedrijf.

De mensen Takkenkamp Isolatie is een professioneel en no-nonsens bedrijf met een uitstekende staat van dienst.

Wij bewaken de kwaliteit van onze dienstverlening continue en besteden veel aandacht aan ontwikkeling van onze mensen.

De juiste man of vrouw op de juiste plek, daar investeren wij in. Medewerkers van Takkenkamp Isolatie zijn goed opgeleid, deskundig en vakkundig. Ze kennen het belang van goede en duidelijke communicatie. Onze mensen behandelen bewoners, zoals zij zelf behandeld willen worden. En dat moet ook, want zij

• ISO-VCA gecertificeerd • Klant is de eerste schakel • Innovatief en enthousiaste bedrijfsleiding • Samenwerkers • Compleet aanbod

staan vaak letterlijk bij hen ‘in huis’. Met andere woorden, we zijn op bezoek en zo gedragen we ons ook. Alle medewerkers spreken de Nederlandse taal en gedragen zich professioneel, verantwoordelijk en netjes.

Het aanbod De isolatie-oplossingen van Takkenkamp hebben als doel om de woonlasten te verlagen en het comfort te verhogen. Door de juiste thermische isolatie toe te passen voorkomt u warmteverlies en neemt het energieverbruik af. Op basis van uw wensen en de te behalen voordelen (Energie Index), stellen wij een aantal optimale scenario’s samen die we aan de hand van uw uitgangspunten optimaliseren. Hierbij maken we gebruik van het ‘trias-energetica’ principe. Takkenkamp Isolatie kan het hele proces verzorgen.

Zoals het geven van advies, werkvoorbereiding, organiseren van voorlichting, deelname en bewonerscommunicatie, realisatie, monitoring en nazorg. Maar u houdt zelf de regie. U bepaalt de route, wij doen het werk voor u. Onze integrale aanpak bespaart u veel tijd en geld. U hoeft zelf niets te coördineren, Takkenkamp Isolatie heeft alle kennis en kunde in huis om dat te doen. Wij werken projectmatig, oplossingsgestuurd en resultaatgericht. U krijgt bovendien prestatiegaranties. U zult het full-service concept van Takkenkamp Isolatie ervaren als een waardevolle aanvulling in uw keten, waarbij wij uw huidige partners respecteren.

Historisch Jaarboek Groningen 2016

Van schilders, schrijvers en sporters, van Euroborg tot Eurosonic, van Groninger Museum tot het hoofdkantoor van de Gasunie, van de Reductie van Groningen tot de Zuiderzeelijn, van het toilet van Rem Koolhaas tot de Martinitoren, van Aletta Jacobs tot Hendrik Werkman, van universiteit tot Bosatlas, van ranja tot jenever: dit is een boek bomvol smakelijke informatie over de stad Groningen. Palet van Groningen presenteert ruim 220 hoogtepunten van de stad Groningen op het gebied van geschiedenis, kunst en cultuur. De rijkdom die de stad herbergt en die uit de stad voortkomt, wordt hier in alfabetisch gerangschikte verhalen gebracht, waarbij elk verhaal ook nog een zijlijn kent. Illustraties en overzichten vergroten nog eens het kijk- en leesplezier.

Frans Westra | Prijs: € 24,90 (tot 31-12-2016, daarna € 29,90)

Het Jaarboek is zowel bestemd voor een wetenschappelijk als een algemeen publiek. Dit veronderstelt enerzijds wetenschappelijke verantwoording en anderzijds leesbaarheid. De redactie streeft, voor wat de onderwerpen betreft, in elke jaargang naar spreiding in tijd en deelregio’s. Het Jaarboek bevat twee vaste rubrieken, één gewijd aan Cultureel Erfgoed (omvattend korte bijdragen over archeologie, landschap en monumenten) en één gewijd aan de belangrijkste publicaties in boek- of artikelvorm over bronontsluiting, geschiedenis in de meest brede zin, archeologie en historische geografie alsmede kunst- en architectuurgeschiedenis.

Groningen bevalt 33 geboren Groningers over hun band met stad en ommeland Dit boek vertelt over 33 geboren Groningers, onder wie Bert Visscher, Sharon Dijksma, Arjen Lubach, EgbertJan Weeber, Freek de Jonge, Bauke Mollema, Marianne Timmer, Klaas Knot, Imca Marina, Jacques d’Ancona, Henk Helmantel en Jeroen Zoet over de onlosmakelijke band die zij met Stad en Ommeland hebben. Het zijn bijzondere verhalen die voor elke Groninger een feest van herkenning zijn.

Martijn Jas | Prijs: € 22,50

BOEKEN

Palet van Groningen

Diverse auteurs | Prijs: € 17,50

Waar zijn onze intellectuelen gebleven?

Ze laten weer van zich horen: studenten en docenten die uiterst kritisch zijn over bestuurlijke en politieke ontwikkelingen op de universiteiten. Boze brieven, demonstraties en bezettingen zijn het resultaat.

Op deze manier komen zij op voor de vrijheid van het onderwijs. Cartoonist Kees Willemen volgt en becommentarieert deze ontwikkeling al ruim 50 jaar.

Dat leidde tot een ongelofelijke hoeveelheid scherpe tekeningen. Willemen maakte compromisloze commentaren op het universitaire leven. Tijd voor een bloemlezing, maar dan wel eentje die nauw aansluit bij de actualiteit. Daarom vroegen we juist studenten de beste tekeningen uit te zoeken. Die cartoons zijn verzameld in deze bundel.

Kees Willemen | Prijs: € 17,50

Sporen van het slavernijverleden in Groningen De Gouden Eeuw in Nederland had een keerzijde in de vorm van slavenhandel en slavernij. Dat gold ook voor Groningen, waar een eigen Kamer van de West-Indische Compagnie werd opgericht met een scheepswerf aan de Noorderhaven. Van daaruit voeren schepen naar de Afrikaanse kusten om tot slaaf gemaakte Afrikanen op te kopen en ze naar de overzijde van de Atlantische Oceaan te verschepen. Vooraanstaande Groningers investeerden in de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), de West-Indische Compagnie (WIC) en in plantages in Suriname en op de Antillen. Deze gids voert u langs ruim 60 locaties, gelegen langs een wandelroute in de stad en vier fietsroutes in de provincie.

Margriet Fokken en Barbara Henkes | Prijs: € 15

BOEKHANDEL GODERT WALTER Oude Ebbingestraat 53, 9712 HC Groningen T. 050 312 25 23 info@godertwalter.nl www.godertwalter.nl

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

61

Goaiïngahuzen, in machtich plakje Naast de verhalen van bewoners en oud-bewoners van It Eilân-Goaiïngahuzen bevat dit rijk geïllustreerde boek veel historische en geografische informatie over het gebied. Thema's die aan de orde komen zijn: land, water, natuur, het Zwettegebied - met aandacht voor de meest recente veranderingen (tweetalig: Friese interviews, Nederlandstalige achtergrondinformatie)

Groat Amelander Woa’deboek Ameland heeft een eigen dialect. Dat heeft zowel kenmerken van het Fries als van het Nederlands. In die zin is het een broertje van andere mengdialecten als het Leeuwarders en andere Stadsfriese dialecten. Hoewel gebaseerd op dezelfde formule, kent het Amelands toch een flink aantal eigen kenmerken.

A.G. Oud, bezorgd door S. Dyk | Prijs € 44,95

Auck Peanstra en Anne Peenstra met foto’s van Willem Wilstra | Prijs 22,50

De Uilen Tuin Dagboek van een Uilen Familie Paul Christiaan Bos, kunstenaar en schrijver, bouwde met hulp van biologen een grote, zo natuurlijk mogelijke Uilenburcht.

Sindsdien leiden twee uilen, Coppernickle en Feline, daar ongestoord hun leven.

Vanaf het begin observeert hij ze elke dag urenlang vanuit schuilhutten en maakt aantekeningen, prachtige schetsen en schilderijen.

De Schierstins Middeleeuws torenkasteel in Feanwâlden - verdedigbare huizen van de Friese plattelandsadel Aan het einde van de middeleeuwen vervulden de torenstinzen een belangrijke rol in de bloedige Friese oorlogen. Tegen de opkomst van sterke kanonnen waren zij echter niet bestand en vanaf 1500 hadden de kasteeltjes geen verdedigingsfunctie meer. De Schierstins in Feanwâlden bleef als enige middeleeuwse exemplaar bewaard en staat centraal in dit boek.

Paul Christiaan Bos | Prijs: € 27,99 Erwin Boers | Prijs: 15,90

Denk niet dat ik slecht ben/ Don’t think that I’m bad Margaretha Zelle vóór/before Mata Hari 48 brieven van en over Margaretha Zelle lagen meer dan 100 jaar onaangeroerd in een familiearchief.

De brieven geven een beeld van een vrouw die zich ontworstelt aan een tirannieke echtgenoot en strijdt voor haar onafhankelijkheid. Ze geven inzicht in een familiedrama en schetsen de belangrijkste fase in de ontwikkeling van Margaretha Zelle tot de wereldberoemde Mata Hari. Bij de brieven werden nooit gepubliceerde foto’s gevonden. Nederlands en Engels.

Redactie Lourens Oldersma | Prijs: € 25

AFÛK - FRYSKE BOEK- EN TAALWINKEL Bûterhoeke 3, 8911 DH Ljouwert/Leeuwarden T. 058 234 30 70 ynfo@afuk.nl www.afuk.nl

62

De Spion - Friestalige editie In De spion gebruikt Paulo Coelho zijn verbeeldingskracht en een veelheid aan bronnen om het leven van Mata Hari te herscheppen vanuit het perspectief van haar wisse dood. Het boek bestaat uit een lange brief van haarzelf en een brief van haar advocaat. De brieven zijn geschreven aan de vooravond van haar executie in Frankrijk waar ze, een jaar voor het einde van de Eerste Wereldoorlog, ter dood was veroordeeld op beschuldiging van spionage voor de Duitsers.

Paulo Coelho | Prijs: € 18,99

WILDLANDS ADVENTURE ZOO EMMEN

Duurzaam WILDLANDS WILDLANDS Adventure Zoo Emmen heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Het draait op hernieuwbare energie, heeft een eigen waterhuishouding en werkt met regionale en lokale partners.

Het park is houder van het gouden certificaat van de Green Key, hĂŠt internationale keurmerk voor bedrijven in de toerisme- en recreatiebranche die serieus en controleerbaar bezig zijn met milieuzorg.

De vliegtuigromp in Jungola

In WILDLANDS is er alleen in de horeca en op andere drinkwaterplaatsen leidingwater. Op alle andere plaatsen maakt het park gebruik van verschillende stromen gezuiverd afvalwater. Zo komt de juiste kwaliteit water op de juiste plek. WaterleidingMaatschappij Drenthe (WMD) is de duurzame partner, die ervoor zorgt dat al het afvalwater hergebruikt kan worden. Ook in de levering van hernieuwbare energie speelt de WMD een belangrijke rol. De energie die gebruikt wordt om gebouwen en

tropische afdelingen te verwarmen, wordt namelijk met warmtewisselaars in warmtepompen gewonnen uit het grondwater.

Ook de meer dan 1900 zonnepanelen die zijn geplaatst, leveren een belangrijke bijdrage aan de hernieuwbare energie.

Hergebruik van oude objecten Voor de beleving van de gasten in WILDLANDS wordt zoveel mogelijk gebruikgemaakt van oude materialen en objecten die nog

Duurzame bouwmaterialen Voor de bouw van het Zonnepaleis, dat de entree van het hete en droge Serenga vormt, is op grote schaal gebruikgemaakt van energiezuinige leemstenen.

De grondstof voor

deze duurzame stenen is de keileem die vrijkwam bij het uitgraven van de tunnel onder de Hondsrugweg in het centrum van Emmen. Omdat deze stenen zijn geperst en niet gebakken, zijn ze energiezuinig geproduceerd.

TEKST: WIJBREN LANDMAN

wel degelijk zijn. Dat is het geval met drie 30 meter lange, stalen bruggen. Ooit deden ze dienst als fiets- en loopbruggen op de Floriade van 2002 en nu hebben ze een plek in Nortica. In Jungola ligt een vliegtuig dat een noodlanding heeft gemaakt in het oerwoud. De vliegtuigromp die er in de jungle ligt, is een deel van een vliegtuig dat jaren geleden echt heeft gevlogen en dat in een hangar stond te wachten op hergebruik van de onderdelen.

In Serenga vormt een aantal treinen de afscheiding tussen de verschillende delen van de woestijn. De treinen, die in de WILDLANDS-woestijn gestrand zijn, stonden voorheen in een Duits museum.

Een veelgebruikt duurzaam bouwmateriaal in WILDLANDS is lokaal betongranulaat. Het toepassen van uit gebroken beton verkregen korrels grof toeslagmateriaal in beton, in plaats van grind, is een nieuwe toepassing die uitstekend voldoet.

Ook innovatieve duurzame bouwmaterialen zijn toegepast, zoals biocomposiet. Dat is een zeer sterk materiaal, samengesteld uit biologisch hernieuwbare vezels en hars. De brug bij de savanne, gemaakt door Machinefabriek Emmen, is de eerste beweegbare brug ter wereld die is opgebouwd uit biocomposiet. Het resultaat van al deze duurzame toepassingen is dat WILDLANDS CO2neutraal in de exploitatie is.

Treinen in Serenga

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

63

AGENDA

Be Orange 11 EN 12 JANUARI 2017 Be-Orange is een inspiratie-event voor ondernemers, voor alle ondernemers. Klein, groot, industrieel, creatief, dienstverlenend, startend of anders. De bezoekende ondernemer kan zelf een eigen programma online samenstellen. Be Orange is een mix van congreselementen, kennis halen en brengen over nieuwe diensten en producten, workshops volgen en natuurlijk netwerken. Bedrijven die participeren hoeven niet anders te doen dan hun eigen kennis en kunde mee te nemen. Be Orange is een concept van Congresbureau Drenthe en Hospitality & More. De gemeente Emmen en verschillende bedrijven in de regio hebben het concept van Be Orange omarmd en zijn partner geworden. www.be-orange-event.nl

Mademoiselle Chanel

Musical: Mademoiselle Chanel TheaterINEZiatief brengt een solomusical over het leven en werk van Coco Chanel. Met verbazingwekkende onthullingen over de duistere zijde van deze geniale modeontwerpster, die alles wist te overwinnen behalve haar besmuikte verleden. Een opwindende en bruisende voorstelling vol prachtige Franse chansons. Coco Chanel wordt in deze solomusical vertolkt door Inez Timmer, internationale musicalactrice, theatermaakster en zangeres. De speellijst is te vinden op www.theaterineziatief.nl

Boer XXI, Groninger boeren anno nu

Ondertekening partnerovereenkomst door locoburgemeester Bouke Arends met Be Orange

Expositie collectie kerstgroepen 9 DECEMBER T/M 8 JANUARI 2017 In Museum Nienoord in Leek is een bijzondere verzameling kerstgroepen te zien. In de expositie worden stukken getoond uit de periode 1880-1980, waarbij de nadruk ligt op kerstgroepen uit Nederland, Duitsland, België, Oostenrijk en Italië. Er is een selectie gemaakt uit de uitgebreide privéverzameling (meer dan 150 kerstgroepen en objecten) van Jacob Graansma, geboren in Zevenhuizen en wonend in het oosten van ons land. www.museumnienoord.nl

Kerstgroep van ivoor

64

TOT EN MET 2 APRIL 2017 Museum Wierdenland heeft een nieuwe tentoonstelling in huis: Boer XXI, Groninger boeren anno nu. Filmmaker Fatos Vladi maakte tien korte films en Meinte Strikwerda portretteerde de boeren en hun partners/opvolgers. Samen geven ze een fascinerend inkijkje in tien uiteenlopende Groninger boerenbedrijven, van een kaasmakerij tot een wijnboerderij, van melkveehouderij tot akkerbouwbedrijf. www.wierdenland.nl

Joods ex libris in Fryslân TOT 30 JANUARI 2017 In Tresoar in Leeuwarden is de tentoonstelling Joods ex libris in Fryslân te zien. De expositiedriehoek in de studiezaal van Tresoar is ingericht als een waar prentenkabinet voor kleingrafiek.

Verzamelaar en deskundige van het Joodse ex libris Chris Kooyman uit Amsterdam heeft een fraaie keuze van 40 ex libris uit zijn omvangrijke collectie gemaakt. Alle ex libris hebben een link met Joden en Fryslân.

Er zijn ontwerpen te zien van bekende grafici zoals Fré Cohen, Evert Caspers en Gerard Polak.

Ex libris van dr. Leo Fuks, de naamgever van het Fuks Studiecentrum in Leeuwarden. De Ex Libris is gemaakt door graficus Arthur Goldsteen

KENNIS IS KUNNEN ECOstyle in Oosterwolde heeft voor hun nieuwbouw gebruik gemaakt van Raadsma ToegangsBeheer (RTB). Raadsma biedt alle mogelijke deurtechnieken en elektronische toepassingen. RTB maakt het mogelijk de toegangsrechten van personen vooraf en op afstand te regelen ten behoeve van veiligheid, beveiliging en comfort.

In onze moderne RTB showroom in Leeuwarden ontvangen onze adviseurs u graag om u te laten zien wat er allemaal mogelijk is.

RAADSMA IJZERSTERK

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl

O N T D E K D E K R A C H T VA N

BEZOEK HET GROOTSTE NOG WERKENDE STOOMGEMAAL TER WERELD

Het Woudagemaal, uniek in de wereld Ontdek de kracht van stoom in het bezoekerscentrum en beleef het mee in 3D. De rondleiding voert je langs de fascinerende techniek van het grootste, nog in werking zijnde stoomgemaal ter wereld. Een indrukwekkende kathedraal van stoom gebouwd in de architectuur van de Amsterdamse School. Dat mĂłet je gezien hebben. Oog in oog met de beschermende kracht tegen het water.

Zonder het Woudagemaal zag Nederland er heel anders uit! dinsdag t/m zaterdag zondag

10.00 - 17.00 uur 13.00 - 17.00 uur

Voor openingstijden tijdens feest- en bijzondere dagen n zie op www.woudagemaal.nl

- Unesco Werelderfgoed - Spannende 3D-film - Educatieve activiteiten - Prachtige architectuur - Technisch hoogstandje - Gezellige koffie- en theeschenkerij - Gratis audiotour app in negen talen - Rolstoel- en rollatorvriendelijk

ER

ELD

ER FG

O

E

D

W

Bezoekadres: Gemaalweg 1a, 8531 PS Lemmer

t

t

E

MO

ER R LD H

N D I AL

WO

United Nations (GXFDWLRQDO 6FLHQWLÂżF DQG Cultural Organization

GE

I

N

I

TA

t

PA T R I M

O

Ir. D.F. Woudagemaal Werelderfgoed sinds 1998

Magistrale beleving van stoom, architectuur en water