Kijk op het noorden juni 2017 - nr 402 by OF BV

nummer 402 | jaargang 49 | 2017

signaleert economische, trendy, culturele en toeristische ontwikkelingen in het noorden

38 Prettig pragmatisch

De meetbare aardbeving

66 Kan ik u helpen?

Waarom zouden wij voor u willen werken? De tijd dat u als werkgever achterover kon leunen is definitief voorbij.

te halen en aan u weet te binden. Goede arbeidsmarktcommunicatie

Tegenwoordig zijn het de door u zo felbegeerde kandidaten die de

begint dan ook altijd met in de spiegel kijken. Om vervolgens op basis

kritische vragen stellen. Wat maakt u als werkgever uniek? Hoe snel

van een unieke positionering en werkgeverspropositie uw bedrijf te

kan er bij u carriĂ¨re worden gemaakt? Welke cultuur heerst er binnen

profileren. Wanneer u daar serieus mee aan de slag gaat, dan willen

uw organisatie? En waarin uit zich dat? De antwoorden op deze

wij dolgraag voor u werken! Want arbeidsmarktcommunicatie is

(en andere) cruciale vragen bepalen of u een aantrekkelijk merk bent

Macknificent. Bel voor een vrijbijvend gesprek: 06-11 34 08 04 of e-mail

op de arbeidsmarkt. En of u in staat bent om de juiste mensen binnen

naar be@macknificent.nl. Kijk voor ons werk op www.macknificent.nl

Arbeidsmarktcommunicatie is

COLUMN

Duurzaamheid; Hoe ziet dat er uit? Stel, u heeft het plan opgevat om bij de eerst volgende beurs uw bedrijf als duurzaam verantwoord te profileren. Wat moet u dan in uw stand laten zien? Wat is uw verkoopverhaal? Is dat interessant voor de beursbezoekers? Nog gekker; Stel, u wilt een bedrijvenbeurs organiseren met Duurzaamheid als het centrale thema. Welke standhouders komen daar op af en wat kunnen de beursbezoekers verwachten? Iedereen heeft de mond vol over duurzaamheid. Inmiddels gaan daar miljoenen in om. Gelukkig begint het besef ook door te dringen dat er daadwerkelijk iets moet gebeuren. Er is genoeg gepraat en gediscussieerd; het is tijd voor actie! Kent u de oproep van Urganda? (o.a. Jan Rotmans en Marjan Minnesma) “We moeten onmiddellijk aan de slag, zowel de burgers als de bedrijven en de overheid. Agenda is Latijn voor “de dingen die gedaan moeten worden”. Onze visie, ons actieplan is dus ook een urgente agenda. Het laat zien dat iedereen stappen kan zetten en roept mensen op een eigen agenda te maken. Niemand kan het alleen, maar samen kunnen we het wel: bouwen aan de nieuwe economie, met nieuwe beroepen en nieuwe banen, op 100% duurzame energie”. Mijn overtuiging is ook dat samenwerken en kennisdelen sneller tot betere resultaten leidt. Samen duurzaam bouwen aan de toekomst. Op dit moment is het werkveld rondom duurzaamheid nog teveel versnipperd. Daar liggen unieke kansen voor de Noordelijke Economie. Als wij gezamenlijk een vuist maken, dan kan Noord-Nederland “The place to be” worden op het gebied van duurzaamheid. Juist om die redenen organiseren we volgend jaar, met een reeks aan Friese, Drentse en Groningse partners, een uniek duurzaamheidsfestival van 6 t/m 10 juni 2018. In en rondom Martiniplaza/Suikerunieterrein in Groningen. Vijf dagen lang Duurzaamheid beleven (voelen, proeven, zien, ruiken en horen) met zes duurzame thema’s: Wonen, Vervoer, Eten, Produceren, Energie en Werken. Verspreid over vijf dagen komen er o.a.: - (landelijke) bedrijvenbeurs B2B - Consumentenbeurs B2C - Kids Dag - Verschillende congressen - Sprekers, paneldiscussies - Sportevenement - Entertainment Voor iedereen, voor elk wat wils Grote en kleine ondernemers, wetenschappers, beleidsmakers, onderwijs, Startups en consumenten (burgers, jong en oud) krijgen vijf dage lang een zeer gevarieerd aanbod voorgeschoteld. Op 15 juni a.s. zal tijdens een (besloten) festival-congres in Martiniplaza de naam en de nieuwe website worden gelanceerd. Daar zal de nodige publiciteit aan worden gegeven. In mijn volgende column in Kijk op het Noorden zal ik u ook uitgebreid informeren over dit duurzaamheidsfestival in 2018. Duurt dat te lang, bent u nieuwsgierig of wilt u wellicht participeren? Neem dan contact op via de Helpdesk voor Noordelijke Ondernemers (www.MeneerRegezma.nl). of bezoek te website www.festivalvanduurzaamveranderen.nl KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

‘Het duurzaamheidsfestival in het Noorden; the place to be!’ Jaap Adamse Directeur Meneer Regezma BV www.MeneerRegezma.nl

signaleert economische, trendy, culturele en toeristische ontwikkelingen in het noorden

Omslagfoto Steeds meer beveiligingstaken, zoals controles bij gebouwen en terreinen, het bewaken van winkelcentra en uitgaansgebieden en het handhaven van orde bij evenementen, zijn in de achterliggende jaren overgeheveld naar bedrijven. “De burger begrijpt dat wel, want de politie kan niet overal zijn”, zegt Hans Nieuwenhuis, directeur van Security Noord Nieuwenhuis in Drachten.

Hoe bereid je je voor op een grote aardbeving? Hoe bereid je je als overheid, hulpdiensten en bedrijfsleven voor op een grote aardbeving, bijvoorbeeld met een kracht van 5.0? De Veiligheidsregio Groningen is daar sinds 2013 volop mee bezig, na het in dat jaar gepubliceerde onderzoek van het Staatstoezicht op de Mijnen, naar de samenhang van de aardschokken in de regio Groningen en de aardgaswinning in het gebied. Pagina 10

Prettig Pragmatisch Een goedgevulde portefeuille, de verhuizing naar een nieuw pand met Amsterdamse grachtenalure en regelmatig op zoek naar extra medewerkers; Bureau Schmidt uit Leeuwarden heeft de wind behoorlijk in de zeilen. Het adviesbureau op het gebied van infrastructuur en openbare ruimte houdt zich bezig met uiteenlopende projecten, groot en klein. De groei gaat snel, maar met beleid. Want de informele sfeer van Bureau Schmidt moet blijven bestaan. Pagina 38

En verder Kijk op nieuws 5 Hoe bereid je je voor op een grote aardbeving? 10 ARGO onderzoekt de ware beleving van de klant 12 Benedictus: Ben ik nu degene die zo slim is…. 15 “Wonen, werken en leven zijn steeds meer verweven” 17 Pionieren in de waterbouw 18 STOPAQ komt uit de verf 21 Positieve flow in Leek 22 Is uw software beschermd tegen datalekken? 24 “Het is geen gunst, maar een recht” 27 2

“Je moet oog hebben voor menselijk gedrag” 28 Siersmeedwerk geeft bedrijfspand exclusieve uitstraling 31 Ondernemers en hun Kijk op…Investeren 32 Op avontuur in de Vlindertempel 35 Samen werken aan een veilige buurt 37 Prettig pragmatisch 38 Revolutie in brandbestrijding: lagedruk watermist 40 Renolution: revolutie in renovatie 43 “Samen verkeren is samen verantwoordelijkheid dragen” 49 Uniovision: In Groningen gebeurt het 51 ITN innoveert: Nul op de Meter met behaaglijk comfort 53

De meetbare aardbeving 54 Agenda 56 Fries Museum toont bijzondere collectie sits 57 Boeken 60 Verpakkingsevent Empack Relatiedagen verbindt experts en professionals uit de markt via interactief platform 62 Crowdfunding kan in de noordelijke provincies wel een boost gebruiken 63 Blijven we het water de baas? 64 Kan ik u helpen? 66 Hut & Co. Registeraccountants en Belastingadviseurs: Controle van de belastingdienst op het gebruik van de zakelijke auto 68

inhoud De meetbare aardbeving Wat gebeurt er onder de grond tijdens een aardbeving? Tijdens het symposium OMEM (Onafhankelijk Meten Effecten Mijnbouw in Middelstum) heeft een aantal vooraanstaande, onafhankelijke deskundigen op hun vakgebied, hier hun visie op gegeven. Dat deze op veel punten structureel afwijkt van de gangbaar gepredikte versie zal u niet verbazen. Pagina 54

Pagina 66

COLOFON

NUMMER 402, JAARGANG 9 Kijk op het noorden

Hoofdredacteur: Menno Bakker,

Advertenties en abonnementen:

Advertentietarieven:

Aan de inhoud van de artikelen is veel aandacht

is een uitgave van

Narvic Inhoudgevers, menno@narvic.nl

Administratie: T. 0512 36 63 26

Op aanvraag, T. 0512 36 63 26

besteed. De redactie en de uitgever aanvaarden

Kijk op Uitgevers bv

Aanleveren nieuwsberichten:

Advertentie-exploitatie en

Tussendiepen 21

nieuws@kijkophetnoorden.nl

planning bedrijfspresentaties:

Vormgeving:

onvolledigheden of onjuistheden in de tekst.

9206 AA Drachten

Redactie: Henk Dilling, Peter van der

Gerrit Landman

VDS Crossmedia, Emmen

Overname van artikelen uit deze uitgave is

T. 0512 36 63 26

Heide, Martin Laning, Roel Kerkhof,

g.landman@kijkophetnoorden.nl

Druk en afwerking:

uitsluitend toegestaan met bronvermelding en

www.kijkophetnoorden.nl

Johan Koning en Erik Riensema

Veldhuis Media, Raalte

na schriftelijke toestemming van de uitgever.

Foto’s: Ed Klijnman, Erik Riensema

Abonnementsprijs:

en anderen

€ 39,50 (incl. 6% btw) per jaar

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

geen aansprakelijkheid voor eventuele

ISSN 0929-3116

Brandsloot 3B, 9863 TR Doezum Doezum l 0594 658 867 www.vanderkampkornhorn.nl

De B2B webshop voor verpakkend Nederland!

www.dutchboxx.shop



GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

RSE telecom & ICT: al weer Vodafone Business Solutions Partner of the Year RSE telecom & ICT in Groningen, Winschoten en Emmen is voor de derde keer op rij Vodafone Business Partner of the Year in de categorie Solutions Partner. Met deze titel voor 2017 levert het Gronings-Drentse telecom- en ICT-bedrijf een bijzondere prestatie, want nooit eerder was een Vodafone Business Partner drie jaar op rij de beste van Nederland. Directeuren Joost en Gert Smits van RSE telecom & ICT ontvingen de award uit handen van directeur Business Partner Sales van VodafoneZiggo Nederland Dennis Kleinloog. Dit gebeurde op woensdag 17 mei, tijdens het jaarlijkse Vodafone Business Partner Event, dat werd gepresenteerd door cabaretier Jan Jaap van der Wal. “Wij zijn ongelofelijk blij. Dit is een fantastische prestatie van ons hele team”, reageerde Joost Smits. “In een branche waarin technologische innovaties elkaar enorm snel opvolgen, werken wij continu aan optimale oplossingen voor onze klanten. Dat wij deze prijs drie jaar op rij winnen, betekent voor ons dat wij structureel op de goede weg zijn. Dit is geen toeval meer.’’ RSE telecom & ICT is sinds 1989 totaalleverancier voor mobiele telefonie, vaste telefonie en automatisering voor het bedrijfsleven in Noord-Nederland.

Nieuwe commissarissen voor Groningen Seaports Groningen Seaports N.V. heeft twee nieuwe commissarissen; mevrouw Dertje Meijer en Joop Atsma . De nieuwe toezichthouders zijn respectievelijk door de gemeente Delfzijl en de Provincie Groningen voorgedragen. Met hun voordracht is de RvC van Groningen Seaports, waarin ook zitting hebben Marijke van Beek , Herman Roose en Bert Bruggeman (voorzitter), weer compleet. Dertje Meijer is woonachtig in Amsterdam, is opgegroeid In Groningen en heeft er ook gestudeerd. Zij heeft diverse posities bekleed bij o.a. Fokker Aircraft en luchthaven Schiphol. Recentelijk was zij CEO van Havenbedrijf Amsterdam. Per maart 2017 is zij Algemeen Directeur van Pathé Nederland. Joop Atsma woont in het Friese Surhuisterveen en heeft diverse landelijke politieke functies vervuld o.a. als lid van de Tweede Kamer (CDA). Eveneens was hij staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu waaronder de beleidsterreinen water, luchtvaart, klimaat en milieu. Sinds 2014 is Joop Atsma voorzitter van de Vereniging van Tankopslagbedrijven. En sinds mei 2015 is hij Lid van de Eerste Kamer.

V.l.n.r. directer Business Partner Sales van VodafoneZiggo Nederland Dennis Kleinloog, directeuren Joost en Gert Smits van RSE telecom & ICT, presentator Jan Jaap van der Wal en manager Business Partner Sales bij VodafoneZiggo Gregor Last (foto VodafoneZiggo).

Leeuwarder prijs DE HET voor MG Energy Systems MG Energy Systems heeft op 22 maart de Leeuwarder ondernemersprijs De HET in de wacht gesleept. Het bedrijf ontwikkelt en bouwt batterij systemen voor maritieme en industriële toepassingen. En dat gaat goed. “We zijn met de Rabobank op bezoek geweest bij vakgenoten in Silicon Valley”, vertelde co-founder Gerard van der Schaar eerder. “En daar zagen we dat wij een stuk voorop lopen als het gaat om techniek. Dat geeft heel veel moed. We doen bijzondere dingen, we maken de wereld schoner, we zijn bezig met een soort van revolutie. We roepen iedereen op om daaraan mee te doen. En: het wordt tijd dat wijzelf de wereld ook eens laten weten wat we kunnen.” KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Volgens voorzitter Bert Bruggeman past de benoeming van deze externe kandidaten geheel in de lijn die bij de verzelfstandiging van Groningen Seaports N.V. in 2013 in gang is gezet. “Na deze verzelfstandiging zijn de provincie Groningen en de gemeenten Eemsmond en Delfzijl (de aandeelhouders) op grotere afstand gekomen. Hun belangen zijn voortaan geborgd in een zogenaamde gemeenschappelijke regeling”. Volgens Bruggeman zullen de beide commissarissen vanwege hun grote kennis en ervaring met bedrijfsleven en overheid, en met diverse ermee samenhangende sectoren zoals de industrie en de maritieme sector een positieve bijdrage leveren aan het toezichthoudend orgaan van Groningen Seaports. De bindende voordrachten van gemeente Delfzijl en provincie Groningen zullen nog deze maand worden omgezet in een formele benoeming. 5

Duurzaam hout voor Bouwgroep Dijkstra Draisma

Onderzoek: belang agrosector in Noord-Nederland neemt toe

Medio mei hebben Biense Dijkstra, algemeen directeur van Bouwgroep Dijkstra Draisma (BGDD) en Liesbeth Gort, directeur van FSC Nederland (netwerkorganisatie voor verantwoord mondiaal bosbeheer, red) het Bouw en Hout Convenant ondertekend. Deelnemers van het Bouw en Hout Convenant van FSC Nederland stellen zichzelf als doel uitsluitend duurzaam hout toe te passen in bouwprojecten. “Het hout dat wij gebruiken kunnen we volledig herleiden”, aldus Biense Dijkstra. “Door de afkomst te controleren weten we dat het hout uit bossen komt die duurzaam beheerd en geëxploiteerd worden. Denk aan een goed salaris voor bosarbeiders, inspraak van lokale bevolking en een selectieve houtkap.” Tegelijkertijd met de ondertekening werd de productiefabriek waar BGDD isolatiegevels fabriceert gecertificeerd.

De Noord Nederlandse landbouw biedt volop potentie voor de toekomst. Die conclusie trekt LTO Noord uit het rapport ‘De NoordNederlandse agrosector en agrocluster in beeld’ van de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe. Het onderzoek is uitgevoerd door de Wageningen Universiteit. Hoewel het aantal agrarische ondernemers langzaam afneemt, neemt het belang van het agrocluster neemt toe, uitgedrukt in werkgelegenheid en toegevoegde waarde. Nu al werken 1 op de 6 noorderlingen in de agrarische sector of in een sector die hier nauw aan verwant is. Zo profiteren niet alleen de boeren, maar ook (voer-) leveranciers, loonwerkers, adviseurs en transporteurs van de agrarische activiteiten. In totaal 100.000 mensen hebben werk in het agrocluster. Dat is 17% van de werkgelegenheid in Noord-Nederland.

Biense Dijkstra alg. directeur Bouwgroep Dijkstra Draisma en Liesbeth Gort, Directeur van FSC Nederland

Bart Voorintholt nieuwe directeur Bedrijven Rabobank HeerenveenZuidoost Friesland Op 1 mei is Bart Voorintholt gestart als directeur Bedrijven bij Rabobank Heerenveen-Zuidoost Friesland. Hij volgt hiermee Jan Feenstra op, die sinds 1 februari directievoorzitter is van Rabobank Haarlem en omstreken. Bart is een ervaren bankier, die in de afgelopen 20 jaar zowel ervaring in het particuliere - als in het zakelijke segment heeft opgedaan. Bij Schretlen & Co en Rabobank Sneek-Zuidwest Friesland heeft hij gewerkt met vermogende klanten. Daarnaast is hij in het zakelijk segment werkzaam geweest bij ABN Amro en als interimmanager bij Rabobank Nederland.

Helemaal in de geest van deze tijd is de groeiende aandacht voor agrarisch natuurbeheer. Er zijn op dit moment 1770 bedrijven die het bedrijf verbreden met agrarisch natuurbeheer. Met het nemen van maatregelen op hun land trachten deze boeren de biodiversiteit op hun landbouwgrond te vergroten. Daarbij gaat het onder andere om weidevogelbeheer en kruidenrijk grasland. Het onderzoek van de Wageningen Universiteit toont ook dat de weidegang toeneemt. Hiermee voorzien de boeren in dit gebied aan de maatschappelijke wens om de koeien weer in de wei te laten lopen.

Ger Jaarsma naar de Friese Poort Als toch een beetje prominent VVD-er kun je hem nog weleens op de achtergrond zien op nationale TV, wanneer er een filmploeg op een liberale bijeenkomst draait. En als voorzitter van de makelaarsclub NVM was Ger Jaarsma (49) uit Leeuwarden ook al regelmatig in beeld. We gaan nog meer van hem horen, want sinds kort is Jaarsma de nieuwe voorzitter van de Raad van Toezicht van ROC Friese Poort. Hij volgt daarmee Doeke Fokkema op. In het verleden was Jaarsma jarenlang werkzaam als directeur van de Gemeenschappelijke Kredietbank Friesland en Kredietbank Nederland.

Asser startup is een doorslaand succes ‘BEDRIJVEN BLIJ, KLANTEN BLIJ.’

De Asser startup VerkoopPartner is een doorslaand succes. Sinds de start in mei 2016 hielp VerkoopPartner vijftig bedrijven aan nieuwe klanten. Ook kwamen via deze startup elf mensen vanuit een uitkeringssituatie weer aan het werk. De aan de Beilerstraat gevestigde startup is een initiatief van twee door de wol geverfde sales-professionals: George Wesseling en Frank Rijkens. Met ondersteuning van de NOM ontwikkelen zij een geavanceerd softwareprogramma waarmee ze snel en doeltreffend klanten voor bedrijven kunnen vinden en verbinden. Wesseling en Rijkens ondernemen maatschappelijk verantwoord. Werven van personeel voor hun verkoopbinnendienst gebeurt in eerste instantie onder mensen in een uitkeringssituatie. Hierbij werkt VerkoopPartner veel samen met Werkplein Drentsche Aa. Wesseling: “Zo hielpen wij de afgelopen 10 maanden al elf mensen aan een betaalde baan. Zes van hen werken nu bij ons, vijf stroomden door naar andere banen.” Wesseling en Rijkens hebben ruime ervaring in de saleswereld. Het viel hun op dat steeds meer van de kleinere mkb-bedrijven hun verkoopbinnendienst en secretaresses wegbezuinigen. “Maar dat betekent dus dat ondernemers zelf actie moeten ondernemen om klanten te werven. Of dat zij op een andere manier aan acquisitie moeten doen. En daar hebben ze vaak geen tijd voor of geen zin in. Dus dachten wij: ‘misschien kunnen we dat stukje voor die bedrijven overnemen’. Het bleek een gat in de markt.” Momenteel maken vijftig bedrijven gebruik van de VerkoopPartner-diensten. Een introductiefilmpje is hier te zien: https://youtu.be/x7ptsGpbxGE 6

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Jubileum voor The Steamcompany uit Groningen Onlangs heeft The Steamcompany uit Groningen haar 20-jarig bestaan gevierd. Niet alleen dit jubileum, maar ook het feit dat The Steamcompany distributeur van Steamteq stoomstofzuigers voor heel Nederland is geworden, is uiteraard gevierd. De vraag is, wat bieden ze precies? Wel, de Steamteq stoomstofzuigers zijn kwalitatief hoogwaardige machines met standaard een uitgebreid pakket aan accessoires. Het gebruik van water en chemicaliën wordt met Steamteq tot een minimum beperk terwijl met de kracht van stoom een maximaal schoonmaakresultaat kan worden bereikt.

Wetterskip Fryslân eerste Fairtrade waterschap van Nederland Wetterskip Fryslân heeft tijdens de Fairtrade week van 6 mei tot en met 14 mei als eerste waterschap in Nederland de titel 'Fairtrade waterschap' ontvangen. Tijdens een feestelijke bijeenkomst voor al het waterschapspersoneel ontving secretaris-directeur Oeds Bijlsma op donderdag 11 mei het officiële Fairtrade label van Henk Zandvliet, bestuursvoorzitter van Stichting Fairtrade Gemeente Nederland.

Natuurtuin Dwingelderheem: ‘vooruit naar de voorsprong’ Sinds 1950 zijn bijna 500 van de 1535 autochtone wilde plantensoorten in Nederland in aantal achteruitgegaan en zijn er meer dan 40 uitgestorven. De heemtuin van Dwingelderheem in Dwingeloo is gestart om daar iets aan te doen. De tuin herbergt 130 soorten wilde planten die bedreigd worden. De meeste planten zijn drachtplanten voor bijen en hommels. Ook de vlinders zijn niet vergeten in de keuze van de beplanting. De tuin biedt meer. Dwingelderheem is namelijk ook een aangename all-in vergaderen trainingsplek in de sfeer van biologisch en ecologisch. Bewust duurzaam dus. In de tuin zijn diverse zitplekken gecreëerd voor de gasten die trainingen volgen of willen vergaderen. Doordat de stenen in de stapelmuren veel warmte vasthouden en er luwe plekken zijn gecreëerd ontstaat er een soort microklimaat. ‘Alles in de tuin draait om het welzijn van mensen, dieren en planten’, aldus de beheerders.

Samenwerking Snoek en Empatec Eind april hebben Snoek Hoveniers uit Grou en Empatec uit Sneek een samenwerkingsovereenkomst getekend die aansluit bij de uitvoering van de Participatiewet: meer mensen met afstand tot de arbeidsmarkt plaatsen in de reguliere arbeidsmarkt. Het betreft in beginsel acht Empatec groenmedewerkers die de komende jaren opgeleid worden voor het verrichten van uitvoerende hovenierswerkzaamheden bij Snoek. “We zijn heel blij met de samenwerking met Snoek Hoveniers”, aldus algemeen directeur Henk van der Zwaag van Empatec. ”Het geeft aan dat Snoek vertrouwen heeft in het potentieel van onze mensen.” Douwe Snoek, directeur van Snoek Hoveniers, vult aan: “Als bedrijf staan wij natuurlijk voor kwaliteit en creativiteit. Maar ook samenwerking en maatschappelijk verantwoord ondernemen hebben we hoog in het vaandel. En in dit geval gaan beide zaken hand in hand. Ik heb er alle vertrouwen in dat we een groot deel van de Empatec medewerkers straks bij ons of elders een heel mooie baan zullen gaan vinden”. Empatec is een sociaal werkbedrijf voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Met 10 vakbedrijven, waaronder groen, is Empatec tevens een uitstekende leerwerkplek. Snoek Hoveniers is al sinds 1979 zelfstandig hovenier in Grou en inmiddels een bedrijf van formaat geworden met circa 100 medewerkers.

De geldzaken van Súdwest-Fryslân Een leuk nieuwtje voor de inwoners van Súdwest-Fryslân. Zij kunnen sinds kort online hun inkomsten en uitgaven plannen. De gemeente heeft zich aangesloten bij Startpunt Geldzaken, een product van onder andere het Nibud en Vereniging Eigen Huis. Via sudwestfryslan.startpuntgeldzaken.nl kunnen inwoners gratis, anoniem en stap voor stap een geldplan invullen. Dit plan kan helpen om hun geldzaken in balans te krijgen en te houden.

Watertaxi voor Grou Het Friese watersportdorp Grou heeft het niet gemakkelijk gehad. In het voorjaar gingen achtereenvolgens het beroemde Theehuis en het Trije Hus in vlammen op. Het goede nieuws is dat er vanaf dit voorjaar in Grou een fulltime watertaxi is, die ook ’s nachts beschikbaar is. Met deze service is het mogelijk om eenvoudig van- en naar alle restaurants te worden vervoerd. De taxi is een initiatief van Tienstra Nautische Dienstverlening. De watertaxi biedt plaats tot 12 passagiers en kost € 4,95 per persoon, inclusief terugreis. In totaal zijn er 10 opstapplaatsen waarbij restaurants met steigers de meest gangbare zijn. “Veel toeristen komen naar Grou voor het water, maar krijgen vaak niet de mogelijkheid om het dorp vanaf het water te bewonderen”, vertelt Anne Tienstra, directeur van Tienstra Nautische Dienstverlening. Na 24.00 uur geldt er een toeslag van € 2,50 per persoon. KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

OM MAAR METEEN MET DE DEUR IN HUIS TE VALLEN.

Verkoop, Verhuur en Installatie Totaalleverancier op het gebied van licht, geluid en beeld

Wij adviseren u graag! Australiëweg 8 9407 TE Assen 0592 – 342098 www.dialgb.nl

Deurroosters en levensbomen worden door ons op maat geleverd.

Uw adviseur en outsourcingspartner voor opleiding en ontwikkeling De kwaliteiten van uw mensen zijn cruciaal voor het succes van uw organisatie. RBO brengt kennis en competenties van medewerkers in lijn met uw beleid en ontzorgt u volledig in de organisatie van uw opleidingsactiviteiten. Dat kan een kostenbesparing opleveren van maar liefst 30%! >> Scholings- en ontwikkeladvies >> Inkoop en organisatie van scholing >> Toetsen en valideren van kennis en ervaring >> Support bij de aanvraag en verantwoording van subsidies

Kwaliteit en exclusiviteit zijn twee begrippen die onlosmakelijk verbonden zijn met de producten van siersmederij Wilpstra B.V.

Levensbomen en deurroosters in diverse soorten en maten zorgen ervoor dat elk pand op passende wijze een eigen uitstraling krijgt. Zie onze website en bekijk onze catalogus.

RBO is de trotse winnaar van de Nationale Business Succes Award 2016 in de branche ‘Broker/Beroepsopleidingen’.

WILPSTRA BV | HOOFDSTRAAT 160 9861 AM GROOTEGAST | 0594 - 61 21 12 www.wilpstra.nl voor onze digitale brochure.

Startersavond Leeuwarden:

‘GELOOF IN EIGEN KUNNEN EN DOORZETTEN’ Het leverde een volle bak op, toen in Leeuwarden op 19 april jl. een Startersavond werd gehouden in de Kanselarij in Leeuwarden. Meer dan 120 bezoekers leerden er dankzij de medewerking van tal van bedrijven over de do’s en de don’t’s bij het starten van een onderneming. Gerard van der Schaar, onlangs met zijn bedrijf MG Energy System (batterijen voor schone manieren van vervoer) nog winnaar van de Leeuwarder ondernemersprijs De HET, had een wijs advies voor de aanwezige starters: ‘Je moet uiteraard geloven in eigen kunnen. En wanneer je een keuze hebt gemaakt moet je er helemaal voor gaan. En doorzetten, ook al lijkt het in het begin moeilijk. Ik weet nog goed hoe wij begonnen, met anderhalve medewerker, in een kleine ruimte. We zijn gewoon doorgegaan, gaan binnenkort verhuizen naar een pand dat tien keer zo groot is en hebben nu overal in de wereld klanten.’ Edwin Meijer, directeur Bedrijven at Rabobank Leeuwarden-Noordwest Friesland benadrukte dat hij zijn bank eerder als partner dan als sponsor van het evenement beschouwde. ‘Het woord partner past meer bij ons. Wij willen starters helpen, als partner. Door mee te denken en als het kan te financieren. Niet alleen in Nederland, maar ook bij hun eventuele expansie in het buitenland.’ De directeur memoreerde een reis naar Silicon Valley, waar ook Van der Schaar van MG Energy Systems bij betrokken was. Meijer vond de aanpak van Van der Schaar voorbeeldig: ‘Ik heb gezien hoe Gerard dat aanpakte. Hij zegt tijdens een excursie niet zoveel, maar weet precies waar hij mee bezig is. Blijft soms wat langer hangen en wat hij zegt snijdt hout. Uiteindelijk was hij de enige die met enkele nieuwe afspraken in de agenda de deur uitliep.’

De ambities van Noordoost Fryslân Het gaat goed met Noordoost Fryslân. En de regio is ambitieus. Zo heeft Noordoost Fryslân de ambitie om het Bruto Regionaal Product met € 400 miljoen per jaar in 2025 te laten stijgen door in te zetten op ‘innovatie en ondernemerschap, een leven lang leren en partnerschap’. Om dit te bereiken, wil de regio een Regiodeal met het Rijk en de provincie sluiten. Er zit een verhaal achter dit nieuws. Het afgelopen half jaar was Noordoost Fryslân namelijk, naast Metropoolregio Amsterdam, Zeeland, de Drechtsteden en de regio’s Eindhoven en Zwolle, proeftuin. Deze regio’s kennen allemaal een eigen samenwerkingsverband. Het Rijk wil door middel van deze proeftuinen inzicht krijgen hoe regionale samenwerking kan bijdragen aan economische groei. Op basis van allerlei recent onderzoek zijn tal van partijen in de regio Noordoost Fryslân toe gekomen een ambitie te formuleren: ‘het toevoegen van € 400 miljoen extra aan datgene wat gezamenlijk in de regio geproduceerd wordt (het BRP)’. Deadline: 20125.

Antea Group Nederland boekt één na beste resultaat ooit Antea Group (met hoofdkantoor in Heerenveen) heeft in Nederland een positief resultaat geboekt over 2016. Dit blijkt uit de jaarcijfers van het internationaal opererende ingenieurs- en adviesbureau. Met een omzet van 192 miljoen euro en een nettowinst van bijna 10 miljoen euro boekte Antea Group in Nederland het één na beste resultaat ooit. De Nederlandse organisatie van Antea Group had hiermee het belangrijkste aandeel in de mondiale groei van omzet en resultaat. In een sterk concurrerende markt van ingenieurs- en adviesdiensten wist Antea Group Nederland in diverse sectoren zijn leidende positie te versterken en te handhaven. De nettowinst steeg van 8,8 miljoen euro in 2015 naar 9,6 miljoen euro in 2016: een toename van 9,5%. De omzet bedroeg 192 miljoen euro. Dit is een stijging van 2,0% ten opzichte van 2015. Het aantal werknemers groeide van 1556 naar 1583.

Prijs voor Wetsus De watertechnologie-branche timmert dan ook lekker aan de weg. Neem Wetsus. Een team van dit kennisinstituut heeft de eerste fase gewonnen van de prestigieuze George Barley Prize (www.barleyprize.com). Van de 77 inzenders mochten 5 teams een pitch doen, waarbij Wetsus werd vertegenwoordigd door promovendus Prashant Kumar. Deze inzending werd vervolgens uitgeroepen tot winnaar. De Wetsus inzending was de enige niet-Amerikaanse inzending die bij de top 15 zat. De toekenning van de prijs onderstreept opnieuw de rol van Nederland als gidsland voor watertechnologie en de internationale positie van Wetsus als kennisinstituut. KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Hoe bereid je je als overheid, hulpdiensten en bedrijfsleven voor op een grote aardbeving, bijvoorbeeld met een kracht van 5.0? De Veiligheidsregio Groningen is daar sinds 2013 volop mee bezig, na het in dat jaar gepubliceerde onderzoek van het Staatstoezicht op de Mijnen, naar de samenhang van de aardschokken in de regio Groningen en de aardgaswinning in het gebied. Waarbij onder meer bleek dat de regio ons moeten voorbereiden op zwaardere aardschokken. In Kijk op het Noorden duiken we wat dieper in de materie.

Hoe bereid je je voor op een grote aardbeving? Nog datzelfde jaar ontwikkelde de VRG samen met hulpdiensten, gemeenten, provincie, waterschappen, defensie, openbaar ministerie en allerlei deskundigen het Incidentenbestrijdingsplan Aardbevingen. Daarmee zijn deze organisaties goed voorbereid op een grote aardbeving. Dijkdoorbraken ‘Toch is niet te voorzien wat er precies gaat gebeuren’, 10

benadrukt Wilma Mansveld, de voormalige gedeputeerde en staatssecretaris die sinds maart dit jaar aan het roer van de VRG staat. ‘Je kunt niet voorspellen welke effecten zich wel of niet zullen voordoen en in welke mate. Een aardbeving kan huizen en bedrijven beschadigen en persoonlijk letsel veroorzaken; maar daarnaast kan de infrastructuur ontwricht worden: wegen die onbegaanbaar worden,

uitval van elektriciteit en water, overbelasting van de communicatiemiddelen, de dreiging van dijkdoorbraken, noem maar op. In de eerste uren na een aardbeving zal er vooral veel zelfredzaamheid gevraagd worden van de bewoners en de bedrijven in het getroffen gebied. Uit praktijkvoorbeelden elders blijkt dat de mensen zelf veel voor elkaar kunnen betekenen. Een ondernemer kan bijvoorbeeld

de bedrijfsruimte of het terrein inrichten voor de eerste opvang van eventuele slachtoffers.’ Bedrijfshulpverleners De VRG -gevestigd bij de brandweer aan de Sontweg in Groningen, waar ook het crisiscentrum wordt ingericht bij een grote aardbeving- houdt zich op drie vlakken bezig met aardbevingen: crisisbeheersing, risicobeheersing en crisiscommunicatie. Daarnaast

ondernemers die daar behoefte aan hebben, maar kunnen ook in groepsverband worden gevoerd, bijvoorbeeld per bedrijventerrein. ‘Daar staan we zeker voor open.’ Ook met Bouwend Nederland is de VRG in gesprek, maar dan gaat het vooral over het snel herstellen van schade.

Wilma Mansveld

wordt de brandweer dit jaar opgeleid voor het omgaan met de extra risico’s die een grote aardbeving met zich mee brengt. Zoals meerdere explosies en instortingen tegelijkertijd. Wat betreft risicobeheersing communiceert de VRG volop met particulieren en bedrijven. Voor de chemische industrie is er zelfs een speciale werkgroep, die de specifieke risico’s voor deze bedrijfstak in kaart brengt. ‘Bij bedrijven KIJK OP HET NOORDEN

in het algemeen hebben we het over de impact van een aardbeving op het bedrijf; hoe sterk of veilig is het pand, bijvoorbeeld. Maar ook over hoe de bedrijfshulpverleners zich kunnen voorbereiden, hoe het bedrijfshulpverleningsplan moet worden aangepast en welke rol het bedrijf kan spelen in de hulpverlening direct na de aardbeving.’ Deze gesprekken worden individueel gevoerd met

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Zelfredzaamheid Het aansturen op zelfredzaamheid is een belangrijk thema in de risicobeheersing. Richting bewoners wordt via allerlei voorlichtingsmateriaal -voor jong en oud- uitleg gegeven over hoe je je voorbereidt op een aardbeving, waar je om moet denken tijdens een aardbeving (‘blijf uit de buurt van ramen, spiegels en buitenmuren’) en wat je kunt doen direct na de aardbeving. Zoals de gasleiding afsluiten als je gas ruikt. ‘Bij bedrijven kun je dan ook denken aan het updaten van het ontruimingsplan. Is de verzamelplaats wel ver genoeg van hoge bouwwerken verwijderd, bijvoorbeeld. En waar op het bedrijventerrein is opvang beschikbaar voor eventuele slachtoffers. Waar zitten de AED’s. Het gaat dan om de allereerste opvang; voordat de hulpverleners ter plaatse zijn.’ In dit kader is het raadzaam om te oefenen met de mogelijke effecten van een aardbeving. De VRG oefent zelf regelmatig deze effecten; ook grootschalig, zoals bijvoorbeeld de Oefenweek Alert 2015 in de Marnewaard. Commandocentrum Zodra er een grote aardbeving komt -en dat kan bij wijze van spreken gebeuren terwijl u dit leest- richt de VRG onder leiding van Wilma Mansveld een commandocentrum aan de Sontweg in: ‘We hebben hier een ruimte -een leslokaal- met grote deuren aan de zijkanten die dan opengaan, waardoor er allerlei units vol met apparatuur bij komen. Ook gaat er een

grote commandowagen naar het epicentrum van de aardbeving, waar leiding wordt gegeven aan de processen op straat. Daarbij gaat het vooral om de eerste hulpverlening en opvang. Hier aan de Sontweg worden alle bij het Incidentenbestrijdingsplan betrokken specialisten bijeengetrommeld, zoals bijvoorbeeld experts van het waterschap, om de dijkinspectie te coördineren.’ Social media ‘Ons doel is om zo snel mogelijk uit de crisisfase te komen, om alle processen in de maatschappij weer terug te krijgen in de normale toestand. Dat zal niet in een uurtje gebeuren, maar ons streven is om dat zo snel mogelijk voor elkaar te krijgen. Met inzet van heel veel mensen, natuurlijk, maar ook door gebruik te maken van alle beschikbare communicatie. Met name de social media. We monitoren alles wat voorbijkomt aan tweets, updates en filmpjes, om daar waar nodig hulp er naar toe te sturen en zaken snel in kaart te brengen. Tegelijkertijd zullen de gemeenten en andere betrokken partijen de social media gebruiken om de juiste informatie te verstrekken. Je ziet de laatste tijd steeds vaker in crisissituaties dat mensen als eerste op hun smartphone de social media raadplegen om zich te informeren over wat er aan de hand is. En dan is het van belang dat in elke gemeente de burgemeester de juiste tweets verstuurt. Naast -uiteraard- de informatievoorziening via onze calamiteitenzender RTV Noord.’ Ondernemers en bestuurders die zich graag goed -of beter- willen voorbereiden op een eventuele grote aardbeving kunnen zich melden bij de Veiligheidsregio Groningen. Contactinformatie is te vinden op veiligheidsregiogroningen.nl. 11

Peter van Linschoten

ARGO onderzoekt de ware beleving van de klant 12

ARGO is een bureau dat onderzoek doet naar kwaliteitsverbetering in met name de zorg. Het bureau is in 1998 ontstaan als spin-off van de Rijksuniversiteit Groningen (Geneeskunde) en werkt met een kernteam van vaste medewerkers aan onderzoek, advies en kwaliteitsverbetering voor zorgaanbieders, overheden en koepelorganisaties op het gebied van zorg, wonen en welzijn. Maar ook buiten deze sectoren wordt het ISO 9001 gecertificeerde bureau ingeschakeld, door opdrachtgevers die een gedegen academisch onderzoek willen naar klantbeleving en kwaliteitsverbetering. Hoe mensen werkelijkheid beleven Het bureau is opgericht door psycholoog Peter van Linschoten (1959), die zich tijdens en na zijn studie en onderzoeken bezig heeft gehouden met hoe mensen de werkelijkheid beleven. En dan vooral in de zorg: ‘Ik heb sinds eind jaren ‘80 onderzoek gedaan naar de ervaringen van ouderen die niet meer naar een verpleeghuis gaan, maar thuis blijven, met de nodige hulp. Dat onderzoek heeft tot het inzicht geleid dat als je goed luistert naar wat mensen willen, ze vaak op zoek zijn naar eenvoudige oplossingen in de zorg. Zo blijkt dat het systeem van persoonsgebonden budget leidt tot minder uitgaven in de zorg, omdat je de mensen zelf de oplossing laat kiezen. We willen helemaal geen dure afhankelijkmakende oplossingen, we hebben liever eenvoudige hulpmiddelen waarmee we autonoom kunnen blijven.’ Relevant voor de maatschappij Het onderzoek van Van Linschoten was indertijd één van de bouwstenen voor de omvangrijke transitie naar minder verpleeghuiszorg en meer thuiszorg. Tegelijkertijd leidde het tot de oprichting van ARGO, want de psycholoog wilde meer doen met zijn bevindingen, ten dienste van de maatschappij: ‘Dan gaat het er om, en dat doen we dagelijks hier bij ARGO: wat wil de cliënt of klant nu echt vertellen en wat heeft die klant nu echt nodig. KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Dat koppelen we terug naar de zorgaanbieders, de overheden, onze opdrachtgevers.’ Dat gebeurt volgens beproefde onderzoeksmethoden, en met de nodige voorzichtigheid en tact: ‘Je praat wel met mensen over hun huisarts, bijvoorbeeld, en dus is het van belang om vertrouwen te wekken.’ Toch gaat ARGO een spannende confrontatie ook niet uit de weg, om zo het beste resultaat te krijgen: ‘We hebben ook panelgesprekken met patiënten, waarbij de huisarts of zorgverlener aanwezig is. Die mag dan echter alleen maar luisteren. Wij brengen de gesprekken op gang, en proberen zoveel mogelijk verbeterpunten naar boven te halen. Niet alle artsen durven dat, maar degenen die het wel durven vinden het heel nuttig.‘ Meditech Center ARGO is actief vanuit het in de jaren ‘90 gebouwde Meditech Center aan het Hanzeplein bij het UMCG. Opgericht als ‘incubator’ voor de innovatieve medische bedrijven die in die tijd als spin-off vanuit de RUG ontstonden. ARGO is daar één van. Veel van die bedrijven zijn sindsdien doorgegroeid of opgehouden te bestaan; maar ARGO is still going strong. ‘We zijn wel losgekoppeld van de RUG en volledig zelfstandig, maar deze plek bevalt ons prima en we zitten hier ook in een uitstekend netwerk’, benadrukt Van Linschoten, die het bureau samen met Berthe te Velde runt.

Academische wijze ARGO doet kwaliteitsonderzoek naar wat klanten ervaren, op een efficiënte en gestandaardiseerde manier, met veel aandacht voor kwaliteit en inhoud. Dit op een concurrerende markt, waar ARGO inhoudelijk aan de top staat, door te werken op academische wijze en met een persoonlijke benadering. Het bureau werkt vooral voor apotheken, huisartsen en ziekenhuizen, alsmede overheden en instellingen voor gehandicapten- en ouderenzorg. Zowel grote als kleinschalige instellingen. Voor deze opdrachtgevers is het inschakelen van ARGO veelal noodzakelijk, om hun prestatie en kwaliteit te kunnen aantonen richting de zorgverzekeraars, die sinds 2002 onderzoek naar klantbeleving verplichten en de bevindingen van bureaus als ARGO laten meewegen bij de inkoop van de zorg. Dit volgens bepaalde normeringen. En waarbij ook patiëntenorganisaties inspraak hebben, die eveneens gebruik maken van de onderzoeksresultaten. Ook voor bedrijven De drive van ARGO om met onderzoek en advies te helpen de zorgsector te verbeteren, alsmede de opgebouwde expertise om een zo goed mogelijk onderzoek te verrichten, blijkt ook relevant te zijn voor overheden, instellingen en bedrijven buiten de zorg, bij wie kwaliteit de norm is. Van Linschoten en Te Velde staan bestuurders en ondernemers die daarin geïnteresseerd zijn graag te woord. 13

0592 - 344 641 | www.itn-assen.nl

eten

vergaderen

samen koken

congres

slapen

KASTEEL COEVORDEN Met haar 11 verschillende zalen, 2 terrassen, exclusieve restaurant, lounge bar en kookstudio, biedt H Design Hotel Kasteel Coevorden legio mogelijkheden voor uw vergadering, presentatie, netwerkborrel, teambuilding bijeenkomst en diner. Op slechts 75 meter lopen van het Kasteel ligt ons het oude Pakhuis De Vlijt waarin onze luxe hotelkamers zijn gevestigd. Het honderdjarige pakhuis is onlangs verbouwd tot modern hotel, met oog voor klassieke details zoals balkenplafonds, oude raampartijen en houten vloeren. Dit biedt u de mogelijkheid om meerdaagse bijeenkomst in stijl te organiseren.

Prijzen vanaf â&#x201A;Ź 24,50 per persoon Onze salesmanager Kees Dekker informeert u graag over de diverse mogelijkheden.

Kasteel 29 7741 GC Coevorden 0524-522009 info@kasteelcoevorden.nl

COLUMN

Robert Benedictus Benedictus Bouwkundig Adviesbureau benedictus-bouwadvies.nl

Ben ik nu degene die zo slim is…. Of ben jij nou zo dom? Het lijkt wel of de NAM goed geluisterd heeft naar deze wijsheid van Louis van Gaal. Dure rapporten van gezaghebbende bureaus toveren cijfers uit een hoge hoed, die niet altijd de volledige werkelijkheid weergeven. Kosten noch moeite worden gespaard om de veroorzaakte schade te maskeren. Ach, u woont buiten onze contourlijnen? Dan kunt u natuurlijk geen KIJK OP HET NOORDEN

schade hebben, maar u krijgt wel 1500 euro. Dit klinkt als een aardige geste, maar ik krijg er een naar gevoel van. De monden van vele mensen worden zo gesnoerd. Hetzelfde geldt voor echt onafhankelijke deskundigen. Ze worden overschreeuwd door het enorme mediacircus van de NAM. Ik doel hierbij onder andere op de echte onafhankelijke geoloog Peter van der Gaag. Hij kan in enkele

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

zinnen uitleggen waardoor er zoveel, buitenproportionele schade is in Groningen bij “relatief” lichte aardbevingen. Ditzelfde geldt voor de Tilt-meters van bijvoorbeeld Stabi-Alert. In het buitenland geaccepteerd, maar in Nederland al jarenlang genegeerd door NAM en consorten. Waarom deze tiltmeters niet in een Open meetsysteem plaatsen, zodat alle data voor iedereen toegankelijk zijn. Nee hoor, de NAM gebruikt achterhaalde trillingmeters,

waarvan ze weten dat deze niet de juiste gegevens verstrekken. De NAM is dus inderdaad heel erg slim. Men weet allang wat de gevolgen zijn en houdt deze bewust voor zichzelf. Tijd rekken is het motto. Hoe meer tijd men rekt, hoe meer sporen er worden gewist in de ondiepe ondergrond… Nu is het aan ons, de noorderlingen, om samen slimmer te worden dan de NAM…….. 15

RCS® Remote Control Systems Push/Pull Cables

Ingenieuze oplossingen in de Aandrijftechniek & Opspantechniek

Topkwaliteit voor een goede prijs As- en naafverbindingen Overbelastingskoppelingen Precisie spandoorns Precisie spanlichamen Slipkoppelingen

RINGSPANN Benelux B.V. Nieuwenkampsmaten 6-15 7472 DE Goor RINGSPANN Benelux B.V. T. 0547 26 13 55 Nieuwenkampsmaten 6-15, 7472 DE Goor F. 0547 26 13 54 T. 0547 26 13 55 | F. 0547 26 13 54 E. info@ringspann.nl E. info@ringspann.nl | I. www.ringspann.nl I. www.ringspann.nl

Opspantechniek Precisie spanlichaam Precisie spandoorn Spankoppelingen RCS® Remote Control Systems Push/Pull Cables

Ingenieuze oplossingen in de Aandrijftechniek & Opspantechniek RINGSPANN Benelux B.V. Nieuwenkampsmaten 6-15 7472 DE Goor T. 0547 26 13 55 F. 0547 26 13 54 E. info@ringspann.nl I. www.ringspann.nl

GCON COMMUNICATIECONCEPT ADV A5 DEF.indd 3

Actie en incentive gaan prima samen. gaan prima samen. Meer goede redenen? Sneekermeer, Fryslân. Sneekermeer, Fryslân. www.gcb.nl/weknow

Organizer Company.

We We know. know.

Meer goede www.gcb.nl/weknow

GCB Full service Professional Congress Organizer and Destination Management Company.

GCON COMMUNICATIECONCEPT ADV A5 DEF.indd 3

06-08-12 12:01

Al meer dan 10 jaar: Uw vacatures, ons werk!

B&GS Bedrijfs- & Garagedeuren Specialist van het Noorden opent nieuwe afdelingen. B&GS met tientallen jaren ervaring in verkoop, montage, onderhoud en reparatie van elk type en merk garagedeur of bedrijfsdeur, kreeg vanuit de markt regelmatig de vraag of ze bij de kantel-, sectionaaldeuren, roldeuren, overheaddeuren en schuifdeuren die ze plaatsen of onderhouden ook de bijbehorende Toegangstechniek en Beveiligingscamera’s konden verzorgen. Dit doen ze dan ook al jaren. Hieruit zijn drie nieuwe afdelingen ontstaan:

Toegangstechniek Camerabeveiliging Zonwering En natuurlijk de alom bekende: Deuren

R047-0513 HOB Groningen.indd 10

13 HOB Groningen.indd 10

Voor meer informatie, www.bengs.nl Showroom Eestumerweg 49, 9792 RB Ten Post tel: 050 520 1100

R047-0513 HOB Groningen.indd 10

Verleng de levensduur van uw projectmeubilair

Voor: Zorg Kantoor Overheid Horeca

herstoffering

www.joustraherstoffering.nl Duurzaam - Sociaal - Besparen

Onderwijs

“Wonen, werken en leven zijn steeds meer verweven”

Infrastructurele en bouwkundige werken moet je vanuit een bredere context bekijken. Naast technisch inhoudelijke kwaliteiten vraagt het thema om specifieke deskundigheid op het gebied van planvorming, bodem, juridische aspecten, omgeving en milieu(effecten). Dat zegt Paul Zandstra, vestigingsmanager Noord van LievenseCSO. Het advies- en ingenieursbureau, dat 350 medewerkers en zeventien vestigingen in binnen- en buitenland telt, is gespecialiseerd in omgevingsvraagstukken, water, infrastructuur en gebouwen. “Wij richten ons op het creëren van een toekomstbestendige woon-, werken leefomgeving.” In de startnota Nationale Omgevingsvisie van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu worden trends en ontwikkelingen genoemd die van belang zijn voor de toekomst van Nederland. Zo maken de voortgaande mondialisering, de versterking van de interne Europese markt en de verstedelijking dat personenmobiliteit en goederenvervoer in Nederland blijven groeien. Door de groei staan de netwerken voor (vaar)wegen, spoor en openbaar vervoer onder druk. Daarnaast wordt er meer gevlogen – waardoor de druk op Schiphol toeneemt – en loopt het aantal files veel sneller op dan gedacht. “Het gevolg is meer aandacht voor gezonde en aantrekkelijke woonen werkomgevingen, duurzame mobiliteit en stedelijke bereikbaarheid”, zegt Zandstra. “Ook als concurrentiefactoren worden een hoge kwaliteit van de leefomgeving, een excellente bereikbaarheid (data, lucht, weg, spoor, water, buisleidingen) en aantrekkelijke vestigingslocaties en ontmoetingsplekken steeds belangrijker.” 360 miljard euro Ook het beperken van de mondiale temperatuurstijging, zoals afgesproken op de klimaat-

KIJK OP HET NOORDEN

conferentie in Parijs in 2016, is een belangrijk aandachtspunt bij een duurzame ontwikkeling van de fysieke leefomgeving. Zandstra: “Het schommelende karakter van zon en wind maakt aanpassingen in het netwerk voor opwekking, transport en opslag noodzakelijk. De behoefte aan gasnetwerken zal afnemen omdat in de toekomst anders dan

bouwproductie. Die productie is al een aantal jaren te laag, zegt Zandstra. Er is dus veel werk in te halen. Voor de komende tien jaar gaat het om circa 360 miljard euro aan bouwproductie. Zo’n 36 miljard euro per jaar. Het voortouw ligt bij marktpartijen, maar ook bij de corporaties komt de productie weer op gang, zo is de verwachting. Verder

“Wat je ziet is dat steeds meer opdrachtgevers op zoek zijn naar een specialist uit de regio. Daar hebben wij onze organisatie op ingericht.” door gas in warmte voorzien zal worden. Het gebruik van stoffen zoals vloeibaar aardgas (LNG) en waterstof zal toenemen en transport en opslag van CO2 zal nodig zijn.” Zandstra verwacht dat gedurende enkele decennia oude en nieuwe infrastructuren naast elkaar bestaan. Een omvangrijke opgave, die nieuw ontworpen, innovatieve energielandschappen kan opleveren. Een andere ontwikkeling die gevolgen heeft voor de infrastructuur en de woon-, werken leefomgeving heeft te maken met de inhaalslag in de

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

gaat ook de verduurzaming, die uiteindelijk moet leiden tot energie neutrale woningen in 2050, echt vaart maken, aldus Zandstra. Samenhang Zandstra signaleert een toenemende behoefte aan partijen die vraagstukken op het terrein van infrastructuur, water en omgeving integraal kunnen aanpakken. “Dat heeft alles te maken met de verwevenheid van wonen, werken en leven in de ruimtelijke ordening van Nederland. Het gaat om een goede balans tussen een veilige

en gezonde fysieke leefomgeving en de noodzakelijke ontwikkeling van die fysieke leefomgeving.” Hij benadrukt dat zijn klanten in een dynamische maatschappij opereren. “De snelheid waarin ontwikkelingen zich voordoen is groot. Voorop lopen, anticiperen en elke keer weer state-of-the-art oplossingen aanbieden maakt het verschil voor onze klanten. De samenhang van onze verschillende kennisvelden biedt meerwaarde in het ontwikkelen van nieuwe oplossingen, vanaf de beginfase tot de uitvoeringsfase. We hebben een platte organisatie waarin nagenoeg alle medewerkers zich primair richten op projecten. Wat je ziet is dat steeds meer opdrachtgevers op zoek zijn naar een specialist uit de eigen regio, die goed op de hoogte is van wat er in een bepaald gebied speelt. Daar hebben wij onze organisatie op ingericht. Met onze kennis en kunde zijn we altijd in de buurt.” LIEVENSE CSO NOORD Orionweg 28, 8938 AH Leeuwarden Postbus 422, 8901 BE Leeuwarden T. 088 - 91 020 00 info@lievensecso.com www.lievensecso.com

TEKST: HENK DILLING - FOTOGRAFIE: LIEVENSECSO

Paul Zandstra, advies- en ingenieursbureau LievenseCSO:

Pionieren in de waterbouw Aannemingsbedrijf Stienstra en Van der Wal staat al jaren bekend om hun flexibiltiet en vakmanschap als het gaat om waterbouw. Maar het zijn ook echte pioniers. Bij het dubbel-familiebedrijf in IJlst is ondertussen de derde generatie werkzaam. Laat daar nu zo'n typische Willie Wortel tussen zitten. Met zijn uitvindingen onderscheidt Stienstra en Van der Wal zich alsmaar meer als innovatieve speler. Zo heeft Gerrit diverse klapankermachines ontwikkeld die niemand anders in Nederland heeft. "Het aanbrengen van klapankers is een nieuwe manier om beschoeiing te verankeren", legt algemeen directeur Durk van der Wal uit. Hij is maar wat blij met de uitvinding van de 25-jarige Gerrit Stienstra. Gerrit is de zoon van Edward Stienstra, met wie Van der Wal in 1992 de zaak overnam van hun vaders. "Het grote voordeel van klapankers is 18

dat de grond bijna niet geroerd wordt", gaat hij verder. "Hierdoor krijg je een grotere trekkracht per anker." Voor het bevestigen beschikken ze in IJlst over diverse klapankermachines. Hiermee kun je bijna overal komen. De smalste wateren en kleine hoeken vormen geen enkel probleem. "De klapankers kunnen ook nog eens heel diep

worden aangebracht", aldus Van der Wal. "De machine zetten we sinds vorig jaar in. Hij is uniek. Er is slechts een ander bedrijf in Nederland met een vergelijkbare machine, maar die is veel groter en kan lang niet overal bij." Groei Sinds de oprichting van het bedrijf in 1958 is er behoorlijk

wat veranderd. In de beginjaren legden de vaders van Edwards Stienstra en Durk van der Wal de focus op loonwerk. Met de machtswisseling werden de agrarische werkzaamheden vaarwel gezegd en de koers verlegd naar de wegen waterbouw. Zo groeide de zaak flink. In 1996 verkaste het bedrijf naar de huidige

locatie aan de Geeuw. Maar het voorloper willen zijn, zat er vanaf het begin al in. Van der Wal: "Zo kochten onze vaders in 1972 als eerste in Friesland een hydraulische rupskraan. Daarmee werden de werkzaamheden uitgebreid, onder andere met rioleringen en walbeschoeiing." De zoon van Van der Wal en twee telgen van Edward Stienstra zijn inmiddels ook werkzaam binnen het aannemingsbedrijf. Gerrits ontembare drang om nieuwe materialen en technieken te bedenken, testen en ontwikkelen heeft de afgelopen jaren al veel moois opgeleverd. En daar profiteren niet alleen de klanten van. "Zo heeft hij hijsen klemconstructies bedacht waarmee onze medewerkers KIJK OP HET NOORDEN

flink worden ontlast bij het zware werk", aldus Van der Wal. Veelzijdig De meer dan twintig medewerkers van Stienstra en van der Wal, die in de drukke perioden hulp krijgen van tijdelijke krachten, verrichten uiteenlopende waterbouwwerken - als hoofden onderaannemer. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van diverse werkschepen, pontons en sleepboten. De veelzijdigheid wordt getekend door alle soorten beschoeiing (gemaakt van kunststof, hout, beton of staal) tot steigers, vlonders, houten bruggen, trailerhellingen en gemalen. Op het palmares prijken fraaie projecten voor

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

provincies, gemeenten en waterschappen, vooral in de drie noordelijke provincies. De walbeschoeiingen in Ryptskerk (Ryptsjerkster Feart), Heeg (Hegerwal) en Sneek (Zwettekade) plus de nieuwe steigers in Lemmer (Binnenhaven) en Koudum (Jachthaven De Kuilart) zijn slechts een kleine greep. Van der Wal: "We doen daarnaast klussen verder weg in het land en ook steeds vaker voor particulieren." Trots Het water heeft Van der Wal altijd getrokken. "Edward zijn aan het water opgegroeid. Het was geen verrassing dat ik later waterbouwkunde ben gaan studeren en het bedrijf

een andere richting op ging." Van der Wal leerde via het water ook zijn vriendin kennen. Zij werkt in de filmwereld en bij de opnamen van De Kameleon in IJlst sloeg de vlam over. "Soms mis ik het water best wel", bekent Van der Wal. "Want ik woon tegenwoordig niet meer aan het water, maar op het platteland. In de zaak doe ik vooral het kantoor- en lobbywerk, Edward houdt zich meeer met de uitvoering bezig. Maar ik vaar nog graag en zo vaak mogelijk. Laatst was ik op het Sneekermeer. Daar zag ik de vele houten steigers op het starteiland die wij 25 jaar geleden hebben gemaakt, mijn eerste grote klus. Op dat moment voelde ik mij erg tots op wat we doen." 19

[t] (0512) 51 56 47 www.museumdrachten.nl

Museumplein 2 9203 DD Drachten

DaDa n Beeldende kunst Interbellum n thijs/evert rinsema n Internationale collectie n Kurt Schwitters n De Stijl n theo van Doesburg n Ids Wiersma n Sierd Geertsma n h.n. Werkman n

openingstijden: di t/m zo 11-17 uur

GRATIS TOEGANG MUSEUMSHOP EN -CAFÉ Aannemers en ingenieursburo’s staan de komende jaren in Groningen voor een enorme uitdaging: het aardbevingbestendig maken van tienduizenden woningen en andere gebouwen. Pudelko heeft een nieuwe funderingsaanpak voor de problematiek in Groningen. Zijn bedrijf heeft een aardbevingbestendig funderingssysteem ontwikkeld, dat zeker ook ingezet kan worden in Groningen. Pudelko zoekt hiervoor de samenwerking met aannemers , ingenieursburo’s en onderwijs instellingen in de regio.

Timmermannsweg 89 C, 5813AM Venray – Ysselsteyn (NL) T. +31 6 23589672 | info@pudelko-vft.com | www.pudelko-vft.com

TEKST EN FOTOGRAFIE: ERIK RIENSEMA

Frits Doddema laat tijdens een imposante rondleiding vol trots de kelder zien waar het in 1988 allemaal begon, en toont met nog veel meer trots het moderne complex daarboven, vanwaar STOPAQ nu ook de ‘bovengrondse’ markten verovert.

STOPAQ komt uit de verf Het Stadskanaalster bedrijf STOPAQ (‘stop aqua’) maakt al jaren wereldwijd furore met een gepatenteerde polymeer-pasta, waarmee onder meer pijpleidingen, boortorens en windmolens wateren luchtdicht worden geseald. Met 30 jaar garantie en een levensduurverwachting van 60 jaar onder de grond en in zee, is het een wereldwijd erkend topproduct, dat we de laatste jaren ook steeds vaker bovengronds tegenkomen. STOPAQ is onderdeel van Seal For Life Industries. Stopaq|Seal for Life maakt sinds enkele jaren deel uit van het Amerikaanse Berry Global Inc. uit Evansville, en wordt sindsdien gerund door de in Noordbroek geboren Frits Doddema. Die er trots op is Noordelijk ondernemer te zijn en zich op meerdere vlakken bezig houdt met de ontwikkeling van de Noordelijke economie. Zo is hij bestuurlijk actief bij Groningen Airport Eelde, binnen de Energy Valley TopClub en helpt hij start-ups ontwikkelen. Seal For Life Industries heeft een jaaromzet van zo’n 120 miljoen en telt 350 medewerkers, verdeeld over zes fabrieken in Nederland (Stadskanaal), België, USA, Mexico, Saoedi-Arabië en India. KIJK OP HET NOORDEN

Hoofdkantoor voor R&D en trainingscentrum zijn gevestigd bij de fabriek in Stadskanaal. Een imposant modern complex, gebouwd op de plek waar de grondlegger van het bedrijf in 1988 -daartoe uitgedaagd als aannemer en specialist in kelderafdichtingen- zijn eerste experimenten deed met het waterdicht en roestwerend sealen van ondergrondse kabels en leidingen in een testkelder. Duikbassin Diezelfde kelder maakt nu deel uit van een museale rondgang door het bedrijf, waarin op fascinerende wijze het ontstaan, de werkwijze en de toepassingen van STOPAQ in beeld worden gebracht. Uitmondend in de moderne en zeer goed geoutilleerde

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

productielocatie, het inspirerende trainingscentrum met onder meer een duikbassin en een enorm buitenterrein waarin allerlei praktijksituaties worden gesimuleerd. Niet alleen om klanten te trainen, maar ook om alles uitvoerig te testen. STOPAQ besteedt daar veel aandacht aan. Het heeft er voor gezorgd dat product en bedrijf wereldwijd aan de top staan. En blijven staan. ‘STOPAQ is zo langzamerhand de norm’, benadrukt Doddema. ‘Bij de bouw van een nieuw windmolenpark als Gemini worden wij er vanaf het begin bij betrokken.’ De vele testen en klantevaluaties leiden ook voortdurend tot nieuwe toepassingen. ‘Die zijn in principe oneindig: of het nu

om een dakgoot gaat of een badkamer; je kunt er elk gaatje en kiertje mee dichten. Ook de watersport-sector heeft het inmiddels ontdekt; een zeer interessante markt. Hiervoor hebben we een apart label in de markt gezet. Evenals een label voor particulieren dat in de bouwmarkten ligt.’ En zo komt STOPAQ, na de wereld van de pijpleidingen en offshore te hebben veroverd, meer en meer bovengronds, met als basis een product dat in 1988 in een kelder in Stadskanaal is ontwikkeld.

Info: www.sealforlife.com www.stopaq.com www.blockrmarine.com www.waterfrontbrigade.com

Met 10.000 arbeidsplaatsen scoort de gemeente Leek bovengemiddeld. Ondernemers voelen zich thuis in de gemeente en dat vertaalt zich in het grote aantal arbeidsplaatsen. Natuurlijk beschikt de gemeente over uitstekende bedrijventerreinen, maar er is meer. Onderwijs, sport, recreatie, cultuur en natuur maken van Leek een prettige gemeente om in te wonen en werken. Leek heeft veel voorzieningen en ligt bovendien op korte afstand van de stad Groningen met zijn universiteit en hogescholen. Na een paar jaren van consolidatie, trekt de economie weer nadrukkelijk aan.

Positieve flow in Leek Vertrouwen in de toekomst “We zien dat bedrijven weer investeren”, zegt wethouder economische zaken Hans Morssink. “Boikon, STT Products en Sylvaphane zijn voorbeelden van bedrijven die groeien en uitbreiden. Ook Amy Water Systems is een bezig met nieuwbouw op een prominente zichtlocatie aan de A7. Daar zijn we uiteraard blij mee, het geeft aan dat ondernemers in Leek vertrouwen hebben in de toekomst.” Ook bestaande bedrijfspanden zijn in trek. Morssink: ”JC 22

Electronics uit Marum, Adema uit Stiens en Guapa uit Groningen hebben recent voor Leek gekozen. Ook in de bedrijfsverzamelgebouwen, waarvan we er een aantal hebben, hebben zich diverse nieuwe bedrijven gevestigd. De ervaring is dat een deel van deze nieuwe bedrijven sterk groeien en op termijn voor veel werkgelegenheid zorgen. “Jannes Cruiming is in 2006 in een garage begonnen met JC Electronics en heeft inmiddels 150 medewerkers en exporteert wereldwijd”.

Innovatieve bedrijven Samen met Marcel van der Meulen, die namens de gemeente het eerste aanspreekpunt voor ondernemers is, bezoekt Morssink regelmatig bedrijven in de gemeente. “Wat me telkens weer opvalt is het enthousiasme bij de ondernemers en de zaken waar ze mee bezig zijn. Er gebeurt hier veel, we hebben een aantal hele interessante bedrijven binnen de gemeentegrenzen, die ook zeer innovatief zijn. Deze ondernemers lopen voorop in de markt en dat merken

ze aan de ontwikkeling die ze doormaken. Deze bedrijven timmeren ook internationaal behoorlijk aan de weg. Enkele voorbeelden zijn VCN mass turning, PendraCare en Sievecorp. Deze bedrijven kunnen de internationale concurrentie prima aan en hebben de ambitie om te groeien”. Vestigingsmogelijkheden bedrijvenpark Leeksterveld De gemeente is blij met deze bedrijven en wil hen optimaal faciliteren om verder te groeien. De vestigingsvoorwaarden voor

ondernemers zijn in Leek ideaal, vindt Morssink. “We hebben prachtige bedrijventerreinen, zitten aan de goede kant van de stad Groningen en zijn een aantrekkelijke woonen werkgemeente”, zegt Morssink. Voor bedrijven met groeiambities biedt Leek uitstekende vestigingsmogelijkheden, onder meer op Leeksterveld. Bedrijvenpark Leeksterveld is direct gelegen aan de A7 en beschikt over prima faciliteiten. Er liggen twee glasvezelnetwerken waardoor er supersnel internet beschikbaar KIJK OP HET NOORDEN

is voor scherpe tarieven. Leeksterveld is ruim opgezet met veel groen en water. Ook zijn er faciliteiten om te lunchen en andere ondernemers te ontmoeten, kortom een uitstekend werkklimaat. Bereikbaarheid Is er dan helemaal niets meer te wensen over? Morssink:” Natuurlijk wel. Mede door de positieve ontwikkeling van de bedrijvigheid loopt het in de spits nog wel eens vast. “In vergelijking met de filedruk elders, valt het mee”, zegt Morssink, “maar

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

we beseffen wel dat er iets aan moet gebeuren.” Samen met de Provincie Groningen wordt gewerkt aan een pakket maatregelen dat de doorstroming gaat verbeteren. Er komen een tweetal bypasses bij de zuidelijke rotonde bij de A7, in combinatie met het realiseren van een snellere route voor het openbaar vervoer. “Ook een P+R-terrein bij de A7 is onderdeel van de plannen. Zo kunnen een aantal beperkte maatregelen samen grote effecten hebben”, denkt Morssink. “Wij verwachten dat met deze ingrepen

de doorstroming sterk zal verbeteren. Het plan is om deze zaken nog te realiseren voordat in Groningen wordt begonnen met de aanpak van de Zuidelijke Ringweg. De plannen worden op dit moment uitgewerkt en volgend jaar gaat de schop in de grond ”. De verwachting is dat na realisatie van deze maatregelen de bereikbaarheid ook in de spits weer prima zal zijn.

www.leek.nl www.leeksterveld.info

Is uw software beschermd tegen datalekken? Het kan zomaar gebeuren, in elke organisatie. Een medewerker klikt per ongeluk een phishing-mail aan. Op de laptop van de medewerker staat een klantenlijst, met privacy-gevoelige gegevens; zoals adressen of BSNnummers. Via de phishing-mail krijgen hackers toegang tot die lijst en de mogelijkheid om er van alles mee te doen. We praten met Marcel Nijp van Gino Software in Groningen over het gevaar.

Elke organisatie die dit overkomt, is sinds de invoering van de Meldplicht Datalekken in 2016 verplicht het te melden aan de autoriteiten en aan alle klanten die op die lijst staan. En mocht dan blijken dat de organisatie onvoldoende heeft gedaan om dit soort hacks te voorkomen -of mocht de organisatie de hack niet melden en komt het later alsnog aan het licht- dan kan er een boete worden opgelegd, die kan oplopen tot 800.000 euro. 24

Hackers Het lekken van privacygevoelige gegevens gebeurt in de praktijk dagelijks, weet directeur Marcel Nijp van Gino Software in Groningen. ‘Veel organisaties hebben niet eens door dat ze over privacy-gevoelige gegevens van klanten, cliënten of andere relaties beschikken. En nog veel vaker blijkt dat er niets is gedaan om datalekken te voorkomen. Verouderde software, verouderde systemen: we komen het telkens weer

tegen. En dat kan lang goed gaan, maar uiteindelijk gaat het een keer mis. Hackers proberen het telkens weer; je kunt er op wachten tot je met jouw organisatie aan de beurt bent.’ Goede organisatie Gino Software zorgt er voor dat de software van klanten up to date is en beschermd worden tegen datalekken. ‘En dat is niet alleen een kwestie van een sterk en wisselend wachtwoord, maar ook een goede organisatie van je software. Het moet zo

ingericht zijn dat bepaalde privacygevoelige informatie van de klant, zoals bijvoorbeeld het BSN-nummer, alleen kan worden ingezien door de medewerkers die het nodig hebben. En niet door alle andere medewerkers. Daar neem je al veel risico’s mee weg.’ Het Groningse bedrijf loopt al langere tijd voorop als het gaat om privacy-bescherming, omdat het van oudsher sterk is in de zorgsector. En in deze sector wordt er met -bij uitstek privacygevoelige- medische

gegevens gewerkt. Om hierin actief te kunnen zijn, voldoet het softwarebedrijf aan de hoogste normen (ISO 27001 en NEN 7510) en voert het een actief informatiebeveiligingsbeleid. ‘Ook laten we alle software die we bouwen testen door hackers, om zo het maximale te hebben gedaan op het gebied van beveiliging. Daardoor kunnen we stellen dat je met de inzet van onze software de juiste maatregelen hebt genomen om datalekken te voorkomen.’ Voor organisaties die twijfelen over de betrouwbaarheid van hun bestaande software raadt Nijp aan om dit niet te gaan aanpassen, maar te kiezen voor nieuwe veilige software. Componenten Gino Software bouwt, sinds de oprichting in 1989 KIJK OP HET NOORDEN

toonaangevende, innovatieve softwareoplossingen: software, apps, webapplicaties, portals en serious games. ‘Wij bouwen deze consequent op uit componenten die als Legostenen op elkaar passen. Dit doen we met ons eigen Gino Particles Platform, een Rapid Application Development platform dat gebaseerd is op Java en Javascript. Hierdoor versnellen wij de ontwikkeltijd met een factor drie tot zelfs een factor tien. Door gebruik te maken van bestaande bouwstenen binnen het Particles platform, versnellen we niet alleen de time-to-market maar verhogen wij ook de kwaliteit. Bestaande bouwstenen zijn namelijk in de praktijk getest en doorontwikkeling vindt continu plaats. Hiermee zijn wij in staat snel passende, veilige en

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

bedrijfszekere oplossingen te realiseren, die helpen om de organisaties van de toekomst te creëren. Of het nu gaat om webapplicaties, medewerker- en klantportalen of apps: wij creëren ze met passie, geven ze de flexibiliteit om te groeien, de kracht om te presteren, en een uiterlijk dat gericht is op een optimale gebruikservaring.’ Het Groningse softwarebedrijf werkt niet alleen in opdracht van klanten, maar ook als participant in bijvoorbeeld startups of geheel op eigen initiatief. ‘Hierbij onderscheiden wij ons van de competitie door sterk in te zetten op kwaliteit, gebruiksvriendelijkheid, usability, security en time-to-market.’ Serious games Een nieuwe ontwikkeling is de inzet van serious games.

Steeds meer klanten vragen daar om: ‘Het maken van serious games is een creatief proces dat ons goed past. Met een select team zijn wij in staat zowel games voor kinderen en jongeren te maken als games om bijvoorbeeld personeel te trainen in producten/of marktkennis. Deze ervaring leert dat een serious game voor bijvoorbeeld medewerkers het kennisniveau snel omhoog brengt, doordat er competitie ontstaat tussen medewerkers onderling. Door relatief veel tijd te stoppen in het brainstormen verrassen wij onze opdrachtgevers met creatieve ideeën en zetten wij deze ideeën binnen notime om in games.’ www.gino.nl

event technology

Friesland Beweegt

av verhuur events verkoop & installatie standbouw

www.bano.eu

STICHTING

Online & offline media

• Organiseren van Evenementen • Promotie van Activiteiten

www.FrieslandBeweegt.frl

Friesland Beweegt je!

DESIGN EN ADVIES VOOR ON- EN OFFLINE MEDIA

• Ondersteunen van Organisatoren

OFFLINE

ONLINE

VORMGEVING

Grafische vormgeving

Website basis

Huisstijlen

Websites op maat

Promotiematerialen

Webshop

Handelsdrukwerk

Zoekmachine optimalisatie (SEO)

Magazines & kranten

Social Media advies/beheer Social Media campagnes

Bel of mail ons voor gratis vrijblijvend advies Contactpersoon: Niels van der Scheer

Weerdingerstraat 45-B, 7815 SC Emmen T. 085 773 41 71 E. info@vdscrossmedia.nl

www.vdscrossmedia.nl

TEKST: HENK DILLING - FOTOGRAFIE: ED KLIJNMAN

Bouwkundige Robert Benedictus over contra expertise aardbevingsschade Groningen

“Het is geen gunst, maar een recht” Robert Benedictus is een ervaren manager in de bouw. Onder zijn supervisie kwamen onder andere het vernieuwde Zaailand in Leeuwarden en de nieuwbouw van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden tot stand. Zijn bouwkundig adviesbureau wordt ook ingeschakeld voor schade-inspectie. Zo verzorgt hij voor huiseigenaren in Groningen een second opinion van de woningschade die is veroorzaakt door de aardbevingen. Het aantal mensen in Groningen dat in een huis woont met schade die is erkend als aardbevingsschade is inmiddels opgelopen tot 100.000. Dat leert onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen, de GGD en de gemeente Groningen. 25.000 van hen hebben meer dan één keer schade gehad. Wie het niet eens is met de taxatie van de schade, kan een contra expertise aanvragen. Sinds het begin van de aardbevingsproblematiek zijn Robert Benedictus en zijn collega Ruurd Haakma meer dan 150 keer benaderd voor een second opinion. “Dat is geen gunst, maar een recht”, zegt hij. “Iedere bewoner van het bevingsgebied heeft recht op een tweede beoordeling als hij het niet eens is met het eerste rapport.” De kosten worden vergoed door het Centrum Veilig Wonen (CVW), de advies- en uitvoeringsorganisatie die zich KIJK OP HET NOORDEN

richt op het herstellen van aardbevingsschade en het inspecteren en versterken van woningen en gebouwen in het gebied van het Groninger gasveld. Het CVW verricht ook de eerste taxatie. De meeste mensen hebben het niet over geld, zegt Benedictus. Wat ze willen is dat de schade wordt hersteld en dat ze hun woonplezier terugkrijgen. Ze willen weten waar ze aan toe zijn en zo snel mogelijk hun 'normale leven' weer oppakken. Vragen en antwoorden “Bij een contra expertise beoordeel je de schades die in het eerste rapport zijn vastgelegd. Daarnaast maken we een ronde door de complete woning. Is er nog ergens schade die de bewoner en het CVW niet heeft gezien en die te wijten is aan de bevingen?” Het resultaat van de tweede taxatie wordt besproken met de bewoners. Dan worden de tevens de wegen bekeken die

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

bewandeld kunnen worden. “We leggen de keuze bij de bewoners, maar we geven ze wel advies”, zegt Benedictus. “Soms is het verstandiger om de schade te accepteren zoals die oorspronkelijk is vastgesteld en af te zien van die laatste 200 euro, want dan kom je misschien in een proces dat wel anderhalf jaar kan duren. Je moet je verplaatsen in de mensen: waar zijn zij het meeste bij gebaat? Is dat zo snel mogelijk de schade herstellen of is dat doorvechten tot de laatste euro?” De Groningers in het probleemgebied krijgen te veel informatie en tegelijk te weinig

informatie, vindt Benedictus. Ze krijgen veel standaardinformatie die niet op hun situatie van toepassing is, maar op de vragen die betrekking hebben op hun specifieke situatie komen geen antwoorden. “Alle antwoorden heb ik ook niet, maar ik kan mensen wel vertellen wat ik op grond van mijn waarnemingen weet en verwacht.”

BENEDICTUS BOUWKUNDIG ADVIESBUREAU It Hiem 3 9022 CG Mantgum T. 06 - 2085 5774 info@benedictus-bouwadvies.nl www.benedictus-bouwadvies.nl

Robert Benedictus studeerde hts bouwkunde. Na zijn studie werkte hij een aantal jaren op een architectenbureau. Daarna specialiseerde hij zich in bouwmanagement. Zo wordt er door bijvoorbeeld gemeentelijke overheden een beroep op hem gedaan bij bouw en woningtoezicht. Met Benedictus Vereniging van Eigenaren Beheer verzorgt hij voor appartementseigenaren het technische, administratieve en financiële beheer.

Hans Nieuwenhuis, Security Noord Nieuwenhuis:

“Je moet oog hebben voor menselijk gedrag” Steeds meer beveiligingstaken, zoals controles bij gebouwen en terreinen, het bewaken van winkelcentra en uitgaansgebieden en het handhaven van orde bij evenementen, zijn in de achterliggende jaren overgeheveld naar bedrijven. “De burger begrijpt dat wel, want de politie kan niet overal zijn”, zegt Hans Nieuwenhuis, directeur van Security Noord Nieuwenhuis in Drachten. 28

27 december 2015 is een datum die Hans Nieuwenhuis niet snel vergeet. Een grote gasexplosie verwoestte een deel van een flatgebouw in Drachten. Van de 38 appartementen waren er 12 ingestort. Alle bewoners moesten het complex onmiddellijk verlaten. Om hun achtergebleven bezittingen te beschermen, werd een beroep gedaan op Nieuwenhuis en zijn team. Met zeven camera’s waren ze aanwezig op de plek van de ramp en bewaakten ze de eigendommen van de bewoners. Vanuit een eigen commandoen camerawagen werd het gebouw in de gaten gehouden. Een aantal camera’s werd op afstand geplaatst, waardoor ook het gebied rondom de flat in het oog werd gehouden. KIJK OP HET NOORDEN

Gemeenten De particuliere beveiligingsbranche in Nederland is in de achterliggende jaren sterk gegroeid, zo blijkt uit een branchescan van de beveiligingssector. Telde Nederland in 1980 nog ongeveer 10.000 particuliere beveiligers, nu is dit inmiddels opgelopen tot bijna 30.000. “Die groei is mede te verklaren doordat particuliere beveiligingsorganisaties hun oorspronkelijke werkterrein, het private domein, hebben verbreed met het publieke domein”, stelt Nieuwenhuis. “In het begin waren het vooral vermogende mensen en grote bedrijven die een privé beveiliger in dienst hadden. Nu zie je dat we steeds meer worden ingeschakeld door bijvoorbeeld de overheid bij het terugdringen van overlast en criminaliteit. Gemeenten zijn in toenemende mate een beroep gaan doen op particuliere beveiligingsorganisaties als aanvullend middel ter verbetering van de leefbaarheid en veiligheid.” Het werk van Nieuwenhuis en zijn branchecollega's lijkt vruchten af te werpen.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Nederlanders voelen zich minder onveilig en ook de geregistreerde, veel voorkomende criminaliteit - zoals woninginbraken, geweld en diefstal - neemt verder af. In de jaren tussen 2012 en 2016 daalde de geregistreerde criminaliteit met 20%, aldus het CBS. Toch blijft veel criminaliteit onzichtbaar, aldus dagblad Trouw. De krant baseert zich op een vertrouwelijke notitie van de politie en het Openbaar Ministerie. Door capaciteitsgebrek bij opsporingsdiensten en de mindere bereidheid om aangifte te doen bij burgers en bedrijven, geven de cijfers niet de werkelijke omvang weer, stelt de krant. Veilig en welkom Het dienstenpakket van security Noord Nieuwenhuis omvat onder andere objectbeveiliging, evenementen-, calamiteiten- en horecabeveiliging, bouwbewaking, winkelsurveillance en verkeersregelaars. Nieuwenhuis: “Bij objectbeveiliging kun je denken aan portiers- en receptiediensten. Een objectbeveiliger loopt een openingsronde en verschillende controlerondes en houdt een brand- en sluitronde. Alle ruimtes worden gecontroleerd en desgewenst geopend of gesloten.” Ook sleutelbeheer, het ontvangen en registreren van bezoekers en het beantwoorden van de telefoon behoort tot de taken van de objectbeveiligers. Bij evenementenbeveiliging worden niet alleen beveiligers, maar ook gastheren en gastvrouwen geleverd. Nieuwenhuis: “De bezoeker van het evenement moet zich veilig en welkom voelen. Daar hoort een gastvriendelijke ontvangst en een goede begeleiding van gasten en bezoekers bij. Onze mensen vervullen met veel plezier de rol van gastheer of gastvrouw én hun taak als beveiliger. Elk evenement vraagt om een andere mate van beveiliging. Soms gaat het om een paar beveiligers, soms om camera-

beveiliging, communicatiemiddelen, verkeersregelaars en EHBO.”

TEKST: HENK DILLING

“Een inbraak, een brand, een ongeval of schade door extreme weersomstandigheden; calamiteiten komen altijd onverwacht”, zegt Nieuwenhuis. “In Nederland kunt je in dat geval rekenen op de bekende hulpdiensten zoals ambulances, de politie en de brandweer. De bewaking en de beveiliging van objecten of eigendommen hebben echter niet de hoogste prioriteit van deze hulpdiensten. Dat kan betekenen dat de veiligheid van eigendommen niet meer optimaal is. In die situaties kunnen wij de helpende hand bieden met extra beveiliging en bewaking van eigendommen. We zorgen er voor dat onbevoegden die van de chaos gebruik willen maken op afstand worden gehouden of desnoods worden aangehouden en overgedragen aan de politie.”

Menselijk gedrag Ook de winkelbranche doet regelmatig een beroep op beveiligingsbedrijven. “Winkeldiefstal en criminaliteit vormen voor retailers een grote kostenpost”, stelt Nieuwenhuis. “De kunst is om in de winkel een behulpzame en representatieve gastheer of gastvrouw te zijn en op te treden wanneer dat nodig is.” De laatste jaren worden beveiligers ook steeds vaker op bouwplaatsen gesignaleerd. ““Beveiliging op de bouwplaats is tegenwoordig een noodzaak”, zegt Nieuwenhuis. “Diefstal en vandalisme zijn een grote kostenpost in de bouwsector. De schade beperkt zich vaak niet tot alleen de directe schade zoals gestolen koper of geforceerde hekken en sloten. Nog kostbaarder is de indirecte schade, zoals medewerkers en onderaannemers die noodgedwongen een tijd stil moeten staan. Met goede beveiliging is dit risico voor een groot deel weg te nemen. Denk aan alarmsystemen, beveiliging met honden in de nacht en in weekenden en mobiele surveillance.” Gevraagd naar de eigenschappen waarover een goede beveiliger moet beschikken, hoeft hij niet lang na te denken. “Je moet oog hebben voor menselijk gedrag. Het gedrag van mensen geeft je veel informatie. Bijvoorbeeld bij objectbeveiliging is het inschatten van afwijkend gedrag erg belangrijk. Dat kun je vaak het beste doen door in contact te treden met de betreffende persoon of personen. De menselijke interactie is belangrijk in dit werk. Techniek is ondersteunend.”

SECURITY NOORD NIEUWENHUIS Richterlaan 3-10 9207 JT Drachten T. 0512 - 358 804 M. 06 - 2840 0918 info@security-noord.nl www.security-noord-nl

20 & 21 | 09 | 2017 EVENEMENTENHAL HARDENBERG

De verbindende factor in verpakken

ONTMOET BRANCHEGENOTEN EN VERGROOT UW NETWERK WWW.EMPACKRELATIEDAGEN.NL Empack

EPHB_198x131_adv_Kohn.indd 1

ENGINEERING - INDUSTRIÃ&#x2039;LE VEILIGHEID - PROJECTMANAGEMENT

T: 088 - 220 14 00 | E: tcpm@tcpm.nl | www.tcpm.nl

@EmpackNL

17/05/17 10:12

Siersmeedwerk geeft bedrijfspand exclusieve uitstraling Ondernemers die een exclusieve uitstraling van hun bedrijfspand willen, kunnen daarvoor van oudsher terecht bij de ambachtelijke smid, die een hek of ander siersmeedwerk op maat kan maken. Bij Wilpstra in Grootegast werkt een aantal van die kunstsmeden, die met creativiteit en precisie-laswerk hele mooie dingen vervaardigen. Ook deurroosters, klassieke buitenverlichting of uithangborden, bijvoorbeeld. Dit onder leiding van mevrouw Gerrits, die sinds 1973 aan het roer staat van het bijna honderd jaar geleden door de familie Wilpstra opgerichte ambachtelijke bedrijf. In de ruim opgezette smederij aan de Hoofdstraat 160 vinden we prachtige voorbeelden van siersmeedwerk. In de showroom staan seriematig geproduceerde sier- en gebruiksvoorwerpen van staal, gietijzer, brons of ander materiaal: brievenbussen; buitenverlichting, levensbomen en deurroosters, om een kleine greep te noemen. Er vindt verkoop plaats aan ondernemers en particulieren. Alle producten kunnen desgewenst op maat geleverd worden. Creatieve ornamenten Wat we niet in de showroom zien, zijn de op maat gemaakte voorwerpen; wat te denken van een deurrooster met een ornament in de vorm van een vos voor iemand met de achternaam De Vos of in de vorm van een koeienkop voor een slagerij. Wijndruiven bij een restaurant, om een ander KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

creatief voorbeeld te noemen. De mogelijkheden zijn legio, en mevrouw Gerrits kan talloze prachtige voorbeelden noemen van siersmeedwerk, dat zijn weg heeft gevonden naar klanten in het hele land, alsmede in Duitsland en België. Wilpstra is aangesloten bij het Nederlandse Gilde van Kunstsmeden. Anno 2017 is het ambacht van kunstsmid niet veranderd; maar de range aan producten die in opdracht worden vervaardigd, is in de loop der jaren flink uitgebreid. Ook is het materiaal verbeterd, alsmede de behandeling ervan. Zo is aluminium tegenwoordig duurzaam mooi en niet van gietijzer te onderscheiden. In alle gevallen gaat het om ambachtelijk vervaardigde producten van eigen bodem, uitsluitend milieuvriendelijk en duurzaam geproduceerd.

Alles is mogelijk; de creatieve mensen van Wilpstra denken we graag met de klant mee, zo vernemen we ook als het om het verwerken van het logo van een bedrijf in deur of hekwerk gaat, bijvoorbeeld. Of de coating: de één wil een glanzend product, de ander wil juist een doffe afwerking (vintage stijl). De dubbellaagse poedercoating garandeert een onderhoudsarm product, waar de gebruiker jaren plezier aan beleeft. Naast het ambachtelijke smeedwerk, zorgt Wilpstra voor de toepassing van de meest moderne automatisering, als het gaat om bijvoorbeeld hekwerken met afstandsbediening, intercom en/of camerasystemen. www.wilpstra.nl.

Ondernemers en hun Kijk op...

Investeren Elke ondernemer is voortdurend bezig zijn of haar bedrijf te verbeteren. Daarom is het belangrijk te blijven investeren. Dat kan financieel zijn maar je kan ook denken aan het realiseren van een lager ziekteverzuim of aan het vergroenen van een wagenpark. Stilstand is achteruitgang!

Douwe Postma, commercieel directeur van Steenhuis Recycling in Winschoten

‘Investeren is een constante bezigheid binnen ons bedrijf’ We houden in ons arbeidsproces zo veel mogelijk rekening met het milieu. Een voorbeeld is de aanleg van de volledige vloeistofdichte productie vloer. Deze aanleg was al een behoorlijke investering, maar ook de instandhouding van de vloeistofdichtheid betekent een reguliere investering. Ook wordt er regelmatig geïnvesteerd in nieuwe bedrijfsmiddelen die een positieve bijdrage aan het arbeidsproces en/of milieu kan leveren. Tevens wordt er veel tijd en energie gestoken om de betrokkenheid, loyaliteit en werksfeer te bevorderen. Om dit te bewerkstelligen hebben we regelmatig overleg om iedereen op een juiste wijze te informeren, we investeren in goede arbeidsomstandigheden, ontwikkelingsmogelijkheden zoals scholing en/ of begeleiding en goede secundaire arbeidsvoorwaarden. Ook af en toe een gezellig uitje blijkt een goed middel om de teamgeest positief te beïnvloeden. Ik ben van mening dat de directie veel invloed kan uitoefen op het werkgeluk van medewerkers en die investering loont!

‘De klant is altijd ons boegbeeld’ Stilstand is achteruitgaan, daar ben ik het helemaal mee eens. de afgelopen 10 jaar zijn wij 250% gegroeid in een teruglopende markt. Dit hebben we gedaan door continu te investeren in materialen en personeel. We hebben werkwijzes aangescherpt en hebben steeds gekeken naar hoe we de klant nog beter kunnen ontzorgen op het gebied van standbouw en events. In onze installatietak gaan we nu al zo ver dat we samen met de klant brainstormen over hoe ze hun bij ons aangeschafte audiovisuele middelen beter kunnen inzetten en hoe ze die kunnen laten aansluiten op hun werkprocessen. De ene keer is het een investering in logistiek, dan weer in personeel en dan weer in materialen die we verhuren. Maar de klant is altijd ons boegbeeld!

KIJK OP HET NOORDEN

Paul Zandstra, vestigingsmanager Noord bij LievenseCSO in Leeuwarden

‘Wij investeren regelmatig in ons bedrijf’ Bij een advies- en ingenieursbureau zijn de medewerkers het belangrijkste kapitaal. Daarom investeren wij met name in onze medewerkers door middel van cursussen, opleidingen en interne (lunch) presentaties. Dit kan inhoudelijk zijn om medewerkers te laten certificeren en te erkennen voor het uitvoeren van specifieke werkzaamheden. De marktontwikkelingen vragen erom om kennis en expertise voortdurend op peil te houden Daarnaast trainen wij onze medewerkers om efficiënt om te gaan met hun tijd (‘timemanagement’) en om planmatig te werken. Communicatie met opdrachtgever en stakeholders zijn in onze dienstverlening van groot belang. Op de juiste momenten communiceren en anticiperen is een continu leerproces. Om veilig te werken investeren wij regelmatig in persoonlijke beschermingsmiddelen en ergonomische hulpmiddelen voor onze medewerkers. Tenslotte investeren wij vooral in de mens zelf, zodat hij of zij zich prettig voelt en zich verder kan ontwikkelen. Hiermee wordt de continuïteit van onze business gewaarborgd.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Margreeth Baks is medewerker communicatie bij QA Managers in Leek

‘Bij investeren denken wij aan passie, optimisme en innovatie’ Als je investeert zet je iets in gang; een idee krijgt vorm en ontwikkelt zich. Daar is passie voor nodig. QAmanagers heeft een passie voor klantcontact. Vanuit deze passie en onze kennis hebben wij geïnvesteerd in innovatieve oplossingen, zoals ons nieuwe product 123klantcontact.nl, voor optimaal klantcontact. Onze klanten kiezen voor investeren in een (digitale) klantcontactstrategie. Je kunt het klantcontact efficiënter uitvoeren met digitale assistentie op je website, maar persoonlijke aandacht blijft ook zeer belangrijk. Natuurlijk heb je dat niet nodig bij een eenvoudige vraag als “ik zoek een pizzeria” maar wel bij “ik ben met mijn gezin op vakantie en ik heb autopech”. Het persoonlijk contact met een medewerker maakt dan het verschil! Het mooie hiervan is dat digitale assistentie achter de schermen (op het scherm ? ) ook uw medewerker helpt. Medewerkers worden tevens actief betrokken bij het verbeteren van het klantcontact. Je investeert daarmee in de kennis en competenties van je medewerkers; maar ook in je imago, want bedrijven die hun digitaal klantcontact goed voor elkaar hebben investeren in de relatie met de klant.

ONDERNEMERS EN HUN KIJK OP

Erwin Balkema, directeur van full-service AV-bedrijf Bano in Groningen

Aad van Wijngaarden, senior aanbestedingsspecialist bij ITS Projects in Raalte

‘Wij investeren regelmatig in ons bedrijf’ Als je voor (semi-)overheidsinstellingen de aanbestedingsprocedures faciliteert dus de inkooptrajecten beheerst, dan moet je als bedrijf mee ontwikkelen met de duurzaamheidstrend. In inkoopland wordt daartoe het maatschappelijke verantwoord inkopen (MVI) als ‘must’ ervaren. Helemaal nu Nederland een sleutelrol heeft gespeeld in het normontwikkelingsproces op het gebied van duurzame inkoop in de nieuwe ISO 20400 richtlijn MVI, die op 18 mei wordt gelanceerd. Ook op dit vlak moeten onze cliënten worden ontzorgd en investeren wij om de inkoop- en aanbestedingsprocedures zodanig aan te passen en daarvoor de handvatten te bieden. Wij kunnen voor zowel publieke als private organisaties hun inkoopproces op een maatschappelijk verantwoorde wijze inrichten, borgen en aan te laten sluiten bij de duurzaamheidsstrategie van de organisaties. Scholing van eigen personeel is daarbij cruciaal om die duurzaamheidsstrategie te kunnen praktiseren en uit te kunnen dragen. Investeren gaat niet alleen om geld, maar ook om bewustwording als aanjager voor de duurzame wereld van morgen.

Ontmoet ons in De Klinker De Transport Compagnon! De expert in losgestort vervoer met walking floors! Postbus 86 9230 AB SURHUISTERVEEN Tel: +31 (0)512 36 80 00 Fax: +31 (0)512 36 80 01 www.dtcsurhuisterveen.nl

Bestel via indeklinker.nl Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst ISO en

Ook kunt u bij ons terecht voor: • Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

S&W

& kwalite iligheid Waar ve samengaan nauw

erd

certifice

VCA ge

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl www.stienstra-vanderwal.nl

AFBEELDING: HERMANNUS NUMAN, PORTRET VAN UNICO MICHIEL DE HERTOGHE VAN FERINGA (1676-1735)

WILDLANDS ADVENTURE ZOO EMMEN

Op avontuur in de Vlindertempel Een avontuur in Jungola, de tropische wereld in WILDLANDS (we hebben het uiteraard over Emmen, red.), begint met een bezoek aan de Vlindertempel. In Jungola is er een hoofdrol voor Jim, een bevlogen ornitholoog. Hij is tijdens zijn speurtocht naar een mysterieuze vogel met zijn vliegtuig in de jungle neergestort en moet nu zien te overleven in de rimboe. Dat lukt door samen te leven met de natuur, met de vogels, apen en andere bewoners. Een bijdrage van bioloog Wijbren Landman.

Dat beeld van samen leven met de natuur maak je ook mee in de Vlindertempel. Tropische planten hebben een ru誰ne van een Hindoetempel overwoekerd. Die wereld biedt een grote verscheidenheid aan dieren een veilig onderkomen. Bij binnenkomst sta je eerst oog in oog met een aantal meters lange netpythons, die gelukkig achter dik glas liggen. Als je even door loopt, kom je in het centrale deel van de overwoekerde ru誰ne, waar honderden exotische vlinders om de hoofden van de bezoekers vliegen. De meeste vlinders zoeken in de ru誰ne naar bloemen om nectar uit te drinken of naar rottend fruit waar ze druppels zoetige vloeistof van opzuigen. Dat geeft

KIJK OP HET NOORDEN

ze energie om te vliegen. Dat vliegen staat verder helemaal in dienst van de voortplanting, want dat is de hoofdtaak in het vlinderleven. Na de paring gaat het vlindervrouwtje op zoek naar planten op haar eitjes op af te zetten. Voor veel dagvlinders zijn dat niet willekeurige planten, maar juist heel specifieke plantensoorten. Uit de eitjes komen namelijk rupsjes, die heel kieskeurig zijn in de keuze van hun voedsel.

Wie door de Vlindertempel dwaalt, kan veel meer dieren dan alleen vlinders ontdekken. Fluitkikkertjes en gifkikkertjes bijvoorbeeld, al valt het niet

mee om ze te zien te krijgen. Het fluiten daarentegen is niet te missen. Klauterend over de alligator-trail zie je nog een oever met daarop Chinese alligators en straalschildpadden. Even verder op leven nog weer andere reptielen als smaragdvaranen en klepschildpadden, terwijl in de verschillende bassins een grote rijkdom aan vissen leeft.

TEKST: WIJBREN LANDMAN

Dat is in de Vlindertempel soms te zien aan de vraatsporen op de planten waar bijvoorbeeld de prachtig blauwe Morpho-vlinders hun eitjes op leggen. Om te voorkomen, dat in die mooie tuin te veel planten kaal gevreten raken, krijgen de meeste andere rupsen achter de schermen hun favoriete plant voorgeschoteld. Daar blijven ze ook als ze verpopt zijn. Pas als ze als vlinder uit de pop zijn gekropen, gaan ze weer naar de overwoekerde ru誰ne van de tempel.

Al die dieren in de Vlindertempel hebben ieder voor zich een manier weten te vinden om samen te leven met de hen omringende natuur. Dat maakt ze tot zulke mooie voorbeelden van het thema dat WILDLANDS haar gasten in Jungola wil laten meebeleven.

Als de rupsen op de juiste plant zitten, begint een tijd van eten en groeien in een enorm tempo. Van sommige rupsen is het gewicht na drie weken al ruim duizend keer hun geboortegewicht. Grote hoeveelheden blad moeten ze daarvoor naar binnen werken.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

DESKUNDIG & ONAFHANKELIJK Postbus 647 9200 AP Drachten T 0512 580 300

www.boorsma-consultants.nl drachten@boorsma-consultants.nl

Tevens gevestigd in Amersfoort en Meppen (D)

Een bijdrage van Veiligheidsregio Groningen

Samen werken aan een veilige buurt Veiligheidsregio Groningen komt u overal in de provincie tegen in de vorm van de brandweer, de geneeskundige hulpverleningsorganisatie in de regio (GHOR), de meldkamer (als u 112 belt), politie, openbaar ministerie, gemeentelijke kolom (bevolkingszorg), defensie, waterschappen, gemeenten, provincie en tal van andere samenwerkingspartners. Samen werken we aan veiligheid in Groningen. Veiligheidsregio Groningen is de netwerkorganisatie achter deze hulpverleners die zich bezighoudt met risico- en crisisbeheersing en incidentbestrijding. Dit doen we in opdracht van de gemeenten. We richten ons sinds 2014 op de potentiële risico’s van onze provincie met een grote impact. Zoals water (en evacuatie), de vitale infrastructuur (elektriciteit, gas, water, ICT, industrie), ziektegolven, extreem weer, aardbevingen, nucleaire veiligheid en terrorisme. Ook houden we ons bezig de veiligheid bij evenementen. We gaan nuchter om met

KIJK OP HET NOORDEN

deze risico’s en maken gebruik van de kracht van de samenleving. Samen bouwen we aan een effectieve en flexibele crisisorganisatie. Voorkomen is beter dan genezen We werken voor u als inwoner, bedrijf of organisatie. En bevorderen de veiligheid door risico’s te inventariseren, te adviseren, bestrijdingsplannen te maken, het risicobewustzijn te verhogen en het gedrag te beïnvloeden. We zetten daarbij in op zelf- en samenredzaamheid zodat u uzelf en anderen kunt helpen als dat nodig is. Verder

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

bereiden we ons voor op incidenten door intensief samen te werken met onze partners en veel te oefenen. En als het dan toch een keer mis gaat in onze provincie weten we elkaar te vinden om een incident effectief te bestrijden. Ondernemen in een relatief veilige regio Gelukkig wonen en werken we in een relatief veilig regio.

Maar ook in een tijd van grote (maatschappelijke) veranderingen, nieuwe thema’s en ontwikkelingen die het gevoel van veiligheid onder druk zet. Daarom willen we een toekomstbestendig lokaal georiënteerd netwerk van hulpverlening en crisisbeheersing uitbouwen. Om zo samen met u de risico’s aan de voorkant minimaliseren.

In de komende edities van Kijk op het Noorden zullen we u aan de hand van praktijkvoorbeelden laten zien wat we voor en samen met u doen. In dit nummer is er speciale aandacht voor aardbevingen.

Bureau Schmidt timmert aan de weg

Prettig pragmatisch

Een goedgevulde portefeuille, de verhuizing naar een nieuw pand met Amsterdamse grachtenalure en regelmatig op zoek naar extra medewerkers; Bureau Schmidt uit Leeuwarden heeft de wind behoorlijk in de zeilen. Het adviesbureau op het gebied van infrastructuur en openbare ruimte houdt zich bezig met uiteenlopende projecten, groot en klein. De groei gaat snel, maar met beleid. Want de informele sfeer van Bureau Schmidt moet blijven bestaan. "Gelukkig krijgen we binnenkort versterking van een ervaren projectleider", vertelt directeur/eigenaar Roald Schmidt in zijn kantoor aan de Westerplantage 15. "Die kan mij wat gaan ontlasten. Want we hebben het momenteel erg druk." Terwijl hij aan het woord is, wordt een paar bureaus verder een nieuwe infra-adviseur ingewerkt. "De markt trekt weer aan", gaat Schmidt verder. "Ook onze 38

verhuizing van Menaldum naar hartje Leeuwarden, begin dit jaar, was een zeer goede zet. Hierdoor zijn we veel zichtbaarder geworden. We zijn ook online actiever." Uniek Na jaren voor een groot adviesbureau te hebben gewerkt, begon Schmidt in 2012 voor zichzelf. Zijn nieuwe kantoor werd de verbouwde garage tot kantoor aan huis

in Dronrijp. Nu bijna vijf jaar verder werkt hij in een fraai grachtenpand met bijna twintig collegaâ&#x20AC;&#x2122;s aan diverse projecten. Daar zijn realisatie bedragen mee gemoeid van vijftigduizend tot vele miljoenen euro's. "We zijn een middelgroot kantoor en daarmee vrij uniek", vertelt Schmidt. "In onze tak van sport zijn er voornamelijk ZZP'ers en grote spelers. Wij bieden het beste van beiden. Mede dankzij samenwerkingen met

vaste partners kunnen we acteren als de grotere kantoren, maar bij ons vind je tegelijk ook het persoonlijke van een zelfstandige adviseur. We zijn prettig pragmatisch en dat tegen een heel gunstig tarief." Veelzijdig Bureau Schmidt houdt zich bezig met projectmanagement, infra-advies en engineering. Van initiatieffase tot oplevering, een specifieke

dienst of totaalpakket. Rotondes, dorpspleinen, fietspaden, rioleringen, natuurgebieden, woonwijken; de lijst aan projecten is indrukwekkend. "Een van de sterke punten van Bureau Schmidt is onze veelzijdigheid”, aldus de trotse directeur. “Daarbij houd ik van uitdagingen en denk ik in kansen. Bij mij is het glas altijd halfvol." Een project dat nu loopt, is de Butenfjildroute: de tweede van de in totaal drie elektrische vaarroute in Friesland van Leeuwarden naar De Swemmer. "In opdracht van Provincie Fryslân verzorgen wij het projectmanagement bij de besluitvorming, financiering, uitvoering en het beheer." KIJK OP HET NOORDEN

Focus op het Noorden Voor de provincie heeft Bureau Schmidt tevens het projectmanagement rondom de milieueffectrapportage (MER) en de bestuurlijke besluitvorming met betrekking tot de N358 De Skieding, de weg tussen Surhuisterveen en de A7, op zich genomen. Wat verder in het land wordt de kennis en ervaring ingezet bij de herinrichting van het gebied rondom het hoofdkantoor van Achmea in Zeist en bij de ontwikkeling van het stationsgebied in Deventer met een complexe spooronderdoorgang. "Maar onze focus blijft op het Noorden liggen. We kennen deze regio erg goed." In Friesland was Bureau Schmidt de afgelopen

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

jaren onder meer betrokken bij de aanleg van de Kluifrotonde in Dokkum (engineering), het onderhoud van de kademuren en damwanden in Leeuwarden (contractvorming en uitvoeringsbegeleiding), het asfaltonderhoud in Appingedam (engineering) en het grootschalig planmatig onderhoud voor alle Marrekrite plaatsen (advisering, contractvorming en uitvoeringsbegeleiding). Schmidt: "Voor de gemeente Franekeradeel wordt nu uitvoeringsbegeleiding verricht bij de herinrichting van het centrum van Sexbierum." Netwerk Naast een informele sfeer "klanten hebben bij ons vaste contactpersonen, vrijdags gaan

we met het personeel gezellig naar de markt" - zijn goede connecties ook belangrijk, legt Schmidt uit. "Een warm netwerk is cruciaal. We doen zoveel mogelijk zelf, maar het is fijn dat we met partners kunnen opschalen. We werken bijvoorbeeld goed samen met Bartels Infra. Samen hebben we onlangs een raamcontract voor ingenieursdiensten voor acht Veluwse gemeenten gegund gekregen. Veel klanten krijgen we ook dankzij mondtot-mondreclame, merk ik. Zo hebben we recent een Friese gemeente als nieuwe klant mogen begroeten. Buurgemeenten hadden ons aanbevolen vanwege onze kwaliteit, prijs en werkwijze. Dit hoor ik natuurlijk graag!" 39

Revolutie in brandbestrijding: lagedruk watermist Sprinklers, die kennen we wel. En watermistsystemen met hoge druk ook. Maar lagedruk watermist om brand te beheersen? Brandtechniek Nederland, met hoofdkantoor in Enschede, is één van de weinige bedrijven die met deze manier op de markt actief is. Onbegrijpelijk, vindt directeur Marco Hommel: “Het is zeer effectief en bovendien in het buitenland al jarenlang gebruikelijk.”

Natuurlijk biedt het bedrijf dat Hommel zo’n twee jaar geleden opzette allerlei brandbeveiligingen bestrijdingsmiddelen aan. Van blusdekens tot rookmelders en van alle denkbare BHV- en EHBO-producten tot het aanbrengen en onderhouden van brandmeldinstallaties, het zit allemaal in het assortiment. Maar dat zit het bij veel bedrijven in de branche, dus is dat niet de reden dat Brandtechniek Nederland in de twee jaar van haar bestaan uitgroeide van een eenmansbedrijf tot een onderneming met inmiddels tien mensen in dienst en een grote pool van specialisten en bedrijven die geregeld worden ingeschakeld. Ontzorgen “Ons grote pluspunt is dat we de klant volledig ontzorgen. Ze krijgen bij ons 40

één aanspreekpunt en die is er verantwoordelijk voor dat alles bij de klant goed verloopt. Wij nemen de totale verantwoordelijkheid dan op ons, zorgen dat eventuele storingen worden opgelost en zorgen dat alle certificaten kloppen. En uiteraard dat de keuringen op het juiste moment plaatsvinden. Mochten we een probleem constateren, dan kunnen we die in overleg met de opdrachtgever direct oplossen. Dat werkt voor klanten heel prettig: we handelen het snel af.” En dat doet het bedrijf voor zowel kleine als grote bedrijven. “Het kan gaan om de bakker om de hoek, maar ook grote winkelketens en andere landelijke organisaties met meerdere vestigingen. BTN is gecertificeerd voor het keuren van blusmiddelen en haspels in

Nederland en in België, vandaar dat we, naast de hoofdvestiging hier in Enschede en ons tweede kantoor in Nijmegen, ook een vestiging in Brussel hebben.” Overigens werkt Brandtechniek Nederland niet alleen voor bedrijven, maar ook voor zorgorganisaties en vastgoedbedrijven. “We adviseren en installeren alle mogelijke brandpreventie- en brandbeveiligingsmogelijkheden ook dragen wij zorg voor de keuringen en het onderhouden van deze producten. Bij ons zijn de klanten verzekerd van een grondige keuring. Daar zit in de markt nog wel eens verschil in. Maar uiteindelijk worden wij er wel op aangesproken als er iets niet op orde is. ” Lagedruk watermist Hét speerpunt waarmee Brandtechniek Nederland zich onderscheidt van

vrijwel alle concurrenten, is dat het werkt met lagedruk watermistsystemen. “Voor blusmiddelen en noodverlichting is heel veel concurrentie. Dus moeten wij ons onderscheiden. Dat doen we dus door wél met lagedruk watermist te werken en het dan ook meteen goed te doen. Daarom werken we uitsluitend met kwaliteitsproducten van het topmerk Tyco Fire Protection Products.” “In het buitenland werkt men al vele jaren met dit systeem, maar in Nederland wilde het tot voor kort nog niet vlotten. Wij zijn er in geslaagd om het op de radar te krijgen bij adviseurs, architecten en zorginstellingen. En dat terwijl het toch grote voordelen heeft, vergeleken met bijvoorbeeld een sprinklerinstallatie of een hogedruk watermistsysteem.

Denk alleen maar aan het watergebruik: een sprinkler geeft 80 liter per minuut, ons systeem slechts 24 liter. Dat is niet alleen een flinke besparing, het zorgt er ook voor dat we ons systeem in de meeste gevallen gewoon kunnen aansluiten op het standaard waternet.” Meer voordelen Hommel is op stoom en somt nog een aantal voordelen op van het systeem waarin hij heilig gelooft: “Onze leidingen zijn heel eenvoudig aan te brengen en de nevenschade na een brand is aantoonbaar minder. Een sprinklersysteem neemt veel ruimte in en heeft grote buffers water nodig, ons systeem past op een europallet en er is een minimale of geen water buffer benodigd. Het is dus niet alleen goedkoper, maar ook minder arbeidsintensief KIJK OP HET NOORDEN

dan sprinkler of bouwkundige aanpassingen. Veel mensen - adviseurs en architecten, bijvoorbeeld – denken dat een sprinklerinstallatie vereist is, maar dat is helemaal niet zo. Het is in Nederland zo gegroeid, maar tot een hoogte van vijf meter kan men gegarandeerd net zo goed – en eigenlijk beter – af met een lagedruk watermistsysteem. Grote magazijnen zijn bijvoorbeeld een ander verhaal, maar voor gebouwen met normale hoogtes werkt ons systeem prima. Wij denken vooral dat er veel markt is in de zorg, maar ook voor bijvoorbeeld bedrijfsverzamelgebouwen of andere standaard panden.” Samenwerking met Twente Safety Campus Om belangstellenden te laten zien wat de mogelijkheden zijn met lagedruk watermist, zocht

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Hommel de samenwerking met de Twente Safety Campus op het terrein van de voormalige luchtmachtbasis in Enschede. “Daar geven we meerdere keren per jaar een live-demonstratie. De eerste deden we in ons eigen pand, maar bij de Campus zijn alle faciliteiten aanwezig. Daarnaast is de TSC een inspirerende omgeving voor geïnteresseerden in brandveiligheid. Tijdens de laatste live-demonstratie hebben we een kamer in een verzorgingshuis nagebouwd voor een aantal mensen uit de zorgwereld. Ze waren erg onder de indruk, vooral van het feit dat er zo weinig gevolgschade van de nagebootste brand was. Het aantonen in de praktijk geeft toch vaak de beste indruk. De eerste opdrachten zijn inmiddels al uitgevoerd,

zoals bij de renovatie van een zorgcomplex in Hellendoorn”, is Hommel vol vertrouwen over de toekomst. Vol vuur besluit hij: “Dit is de toekomst en wij zijn er klaar voor.” www.brandtechniek.nl

Natuurlijk genieten...

O N T D E K D E K R A C H T VA N

BEZOEK HET GROOTSTE NOG WERKENDE STOOMGEMAAL TER WERELD

Het Woudagemaal, uniek in de wereld - Educatieve activiteiten - Prachtige architectuur - Technisch hoogstandje - Gezellige koffie- en theeschenkerij - Gratis audiotour app

10.00 - 17.00 uur 13.00 - 17.00 uur

in negen talen - Rolstoel- en

Voor openingstijden tijdens feesten bijzondere dagen n zie op www.woudagemaal.nl

rollatorvriendelijk

ELD

ER FG

E D

Bezoekadres: Gemaalweg 1a, 8531 PS Lemmer

United Nations (GXFDWLRQDO 6FLHQWLÂżF DQG Cultural Organization

E R LD H

N D I AL

Gasterij Natuurlijk Smeerling - tel: (0599) 312611 - Smeerling 15, 9591 TX Onstwedde info@gasterij-natuurlijk-smeerling.nl - www.gasterij-natuurlijk-smeerling.nl

dinsdag t/m zaterdag zondag

- Unesco Werelderfgoed - Spannende 3D-film

Wandelen Vergaderen Trouwlocatie (Kinder)feestjes Kunst en cultuur Kerst- relatiegeschenken ( h)eerlijk eten van lokale producten

Ontdek de kracht van stoom in het bezoekerscentrum en beleef het mee in 3D. De rondleiding voert je langs de fascinerende techniek van het grootste, nog in werking zijnde stoomgemaal ter wereld. Een indrukwekkende kathedraal van stoom gebouwd in de architectuur van de Amsterdamse School. Dat mĂłet je gezien hebben. Oog in oog met de beschermende kracht tegen het water. Zonder het Woudagemaal zag Nederland er heel anders uit!

PA T R I M

Ir. D.F. Woudagemaal Werelderfgoed sinds 1998

Magistrale beleving van stoom, architectuur en water

MACHINEFABRIEK

RAW

Machinefabriek RAW is een plek waar je met vrienden of collegaâ&#x20AC;&#x2122;s komt om bij te praten, lekker te eten en je vervolgens te laten verrassen door een voorstelling, expositie, lezing of optreden. Alles wat ruw, rauw of onaf is, in ontwikkeling, op kweek of in de steigers verdient hier een plek. Iedere vrijdagavond heeft een ander programma. Je kunt komen en gaan wanneer je wilt en je mag altijd blijven eten.

Vrieswijk 6-B n Postbus 246 n 8100 AE Raalte Telefoon: 0572 - 362240 n Fax: 0572 - 362245 E-mail: its@its-projects.nl n Internet: www.its-projects.nl

Iedere vrijdag - v.a. 17:00 - Bloemstraat 38 nnt.nl/machinefabriekraw

Vanuit Haaksbergen is sinds 2014 een ware revolutie in renovatie gaande: Renolution. Niet geheel toevallig een samenvoeging van deze twee woorden. Maar ook het woord solution zit erin verweven, benadrukt eigenaar Jan Willem Sloof (48): ‘Wij bieden met ons prefab staalframe bouwsysteem dè oplossing voor duurzame renovatie van woningen of wooncomplexen. En niet alleen duurzaam - ik heb het dan over de transformatie naar passiefhuis, energieneutraal of Nul op de meter - maar ook een stuk efficiënter. Renoveren was nog nooit zo eenvoudig’, benadrukt de ondernemer. ‘Bovendien krijg je een veel mooier eindresultaat. Een door ons gerenoveerde straat of wijk ziet er pas ècht als nieuw uit.’ Innovatief denken Het revolutionaire zit ‘m in de toepassing van staalframe: ‘Prefab met hout of beton is natuurlijk niet nieuw; ik heb voordat ik met Renolution begon ook jaren ervaring opgedaan met deze efficiënte manier van bouwen. Maar het toepassen van staalframe - en dan ook nog in renovatie - is tot nu toe niemand echt gelukt in Nederland.’

Sloof kreeg het wel voor elkaar: ‘Een kwestie van innovatief denken en doen, maar ook marketing. Ik heb veel moeten investeren in het imago van staal. En dat blijf ik ook doen. Staal heeft enorme voordelen: het werkt, krimpt en scheurt niet. Maar bovenal is het maatwerk. Je kunt op de millimeter nauwkeurig werken. Zonder toleranties. Dat staat haaks op de traditie in de bouwsector, waar geldt: hoe meer toleranties,

hoe beter. Zo zijn we dat gewend. Als een stuk hout niet past, dan zaagt de bouwvakker er op de bouwplaats een stukje vanaf, en misschien nog een stukje, totdat het past. Dat vinden we heel normaal, maar het kost ondertussen

enorm veel tijd en geld. Staal heeft dat probleem niet. Het past of het past niet. Daar kun je in de voorbereiding en prefab voor zorgen. Dat doen we ook. Kwestie van goed rekenen tekenwerk, in 3D, door deskundige ontwerpers.

‘Staalframe prefab draagt ook bij aan een duurzame toekomst’

Voor en na renovatie KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

TEKST: ERIK RIENSEMA - FOTOGRAFIE: RENOLUTION EN ERIK RIENSEMA

Renolution: revolutie in renovatie

‘Snel, licht, innovatief en modulair’

Op de bouwplaats hoef je het alleen nog maar in elkaar te schroeven. En dat zorgt voor een enorme efficiencyslag.’

bestaan uit dunwandige, koudgevormde stalen C-profielen, gemaakt van dunne staalplaat. Bij uitstek lichtgewicht.

Architectonische wensen Het concept werkt voor alle soorten woningen. Hoogbouw, seriematige grondgebonden woningbouw, aardbevingsveilige versterking; de mogelijkheden zijn eindeloos. De hoogwaardig isolerende gevelelementen kunnen geheel op basis van architectonische wensen worden afgewerkt. Dat blijkt tijdens een rondleiding door de fabriek in Haaksbergen, waar aan de lopende band gevels worden geproduceerd met niet van echt te onderscheiden steenstrips of andere gevelbekleding, in alle soorten en maten. De frames zelf

Nul op de meter Staalframe prefab draagt ook bij aan een duurzame toekomst. Renolutions prefab staalframebouw heeft hoogwaardige luchtdichte aansluitingen. In de schil zijn ventilatiesysteem en lucht-water-warmtepomp geïntegreerd voor een comfortabel gezond binnenklimaat. Het ventilatiesysteem zorgt voor frisse (verwarmde) buitenlucht dankzij een warmteterugwin-unit en naverwarming in het ventilatiesysteem. Een boiler voorziet in warm water en desgewenst met een extra radiator voor comfortverwarming. Doordat bouwkundig ontwerp en

prefab productie minutieus op elkaar zijn ingesteld ten behoeve van Nul op de meter, is extra energiebesparing door toevoeging van installaties nauwelijks nog nodig. Geen kieren, geen lekken: perfecte isolatie. De besparing door de nieuwe schil is zeker 92%. Renolution mag dan ook het NOM Keur (het Nul op de meter keurmerk) voeren op z’n product. ‘En staal kan altijd worden hergebruikt; cradle to cradle’, voegt Sloof eraan toe. Alles geïntegreerd De rondleiding door de Renolution-fabriek in Haaksbergen geeft een goed beeld van de efficiënte werkwijze. Die begint met een 3D-scan van de bestaande situatie, waarna in de tekenkamer voor elke te renoveren woning of appartement een op maat gemaakte 3D-tekening wordt gemaakt. Die wordt een aantal keren gecontroleerd, waarna de gegevens

worden ingevoerd in de staalpersmachine, die er in no time het complete frame uit perst. Zowel de gevels als de daken. Scharnierbaar Vervolgens worden de gevels en daken aan de lopende band voorzien van isolatie, kozijnen, glas, hang- & sluitwerk, steenstrips, leidingen en ander installatiewerk, zonnepanelen, screens en alle gewenste accessoires, tot de deurbel aan toe. Alles geïntegreerd. Daarna worden alle elementen naar de bouwplaats gebracht, waar op het afgesproken moment de monteurs klaar staan, die ook alle sloop- en andere werkzaamheden verrichten. Per woning vindt alles met één transportbeweging per dag plaats; dit om de renovatiebuurt zo veilig mogelijk te houden. Bewoners kunnen in huis blijven tijdens de wind- en waterdichte renovatie van slechts enkele dagen.

Monteurs op de bouwplaats

Grote speler Sloof kan nog veel meer voordelen benoemen van prefab staalframe renovatie, al vat hij ze het liefste samen met het woord ‘slim’: snel, licht, innovatief en modulair. Dat het meer dan slim is, ontdekken vastgoedeigenaren in toenemende mate. Renolution groeit snel en kunnen we

‘Met Renolution wordt renovatie nieuwbouw’ inmiddels als een grote speler op de renovatiemarkt beschouwen. Het bestaat inmiddels uit drie bedrijven: Renolution BV, Renolution Bouw BV en Renolution Beheer en Onderhoud BV. In de productie werkt Sloof samen met het bedrijf Teha. Hiermee kan een totaalconcept worden aangeboden dat de opdrachtgever compleet ontzorgt. Inclusief de communicatie met de bewoners, bijvoorbeeld. Maar ook beheer en onderhoud. En 30 tot 40 jaar garantie op het Nul op de meter concept. De aansprekende opdrachten volgen elkaar in rap tempo op: ‘In mei gaan we in Haarlem twee grote parkeergarages transformeren tot migrantenwoningen. En we gaan binnenkort in Assen, als eerste in Europa, een grote flat naar

TEKST: ERIK RIENSEMA - FOTOGRAFIE: RENOLUTION EN ERIK RIENSEMA

Strakkere gevels En als de straat of wijk in no time geheel is gerenoveerd, is het niet meer te onderscheiden van een nieuwbouwwijk. Met dank aan de hoge eisen die Renolution stelt: ‘Met houten gevels moet je 20 centimeter boven het maaiveld blijven, om vochtintrekking te voorkomen. Met staal heb je dat probleem niet, wij gaan zelfs 20 centimeter de grond in. En dus zie je bij de door ons gerenoveerde woningen geen kamplank vlak boven de grond. Het resultaat: veel strakkere gevels. Met Renolution wordt renovatie nieuwbouw.’

Nul op de meter brengen. Ook nu al lopen er grote projecten met het NOM Keur, onder meer in Vlijmen.’ Aardbevingsbestendig Dankzij de stabiele maatvaste materialen is het staalframe systeem ook uitermate geschikt voor aardbevingsveilige versterking. Dat is inmiddels ontdekt in Groningen. Renolution heeft onlangs 23 woningen in Delfzijl, Farmsum en Holwierde gerenoveerd, in samenwerking met Friso Bouwgroep en Centrum Veilig Wonen. De woningen zijn dankzij het staalframe niet alleen aardbevingsbestendig geworden, maar meteen ook als één van de eersten in Nederland voorzien van het NOM-Keur (Nul op de meter). Er zullen ongetwijfeld nog vele volgen; in totaal moeten er 1650 huurwoningen in het gebied aardbevingsbestendig worden gerenoveerd.

Eigenaar Jan Willem Sloof

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Specialist in maatwerk liften

Wij produceren, installeren, repareren en onderhouden liftinstallaties.

Tot wel 10 jaar garantie

Een goede service

Edisonstraat 60 6902 PK Zevenaar

Geen voorrijkosten

0316 344 336 info@lohrliften.nl

Snelle ombouwtijd en levering

www.lohrliften.nl

Schoonewille Bouw & Restauratie Kremboong 2A 7937 TB Tiendeveen Mob.: 06 - 12 93 10 20 info@bouwbedrijfschoonewille.nl www.bouwbedrijfschoonewille.nl

TEKST: SENZA COMMUNICATIE

Een speciale bijdrage van 'Samen richting Nul verkeersslachtoffers'

“Samen verkeren is samen verantwoordelijkheid dragen” Even een appje lezen, de dop van een flesje openmaken of de knuffel van uw kind oppakken. Veel automobilisten doen het. Maar weet u dat dit levensgevaarlijk kan zijn? Afleiding is een steeds groter probleem in het verkeer. Dat merkt ook Jan Veenstra, rij-instructeur bij rijschool 2drive in Zweeloo. “Ik zie iedere dag tijdens mijn werk mensen die afgeleid zijn in het verkeer. Door de smartphone, maar ook door heel veel andere zaken.”

Jan Veenstra, rij-instructeur 2drive

“Weggebruikers kunnen bijvoorbeeld afgeleid zijn door reclameborden die ze zien staan langs de weg, door medepassagiers, maar ook door de navigatie in te stellen”, legt Veenstra uit. “Als mensen afgeleid zijn, reageren ze langzamer, kijken ze minder goed op de weg en slingeren ze meer.” Veilig leren handelen Tijdens de rijlessen besteedt de rij-instructeur veel aandacht KIJK OP HET NOORDEN

aan de verschillende vormen van afleiding. Hij bespreekt het met zijn leerlingen en leert ze veilig te handelen. “Ik verbied leerlingen niet om hun telefoon te gebruiken. Daar zijn ze wel eens verbaasd over. Ik vind het vooral belangrijk dat leerlingen leren omgaan met afleiding. Als ze tijdens de les worden gebeld en ze verwachten een dringend telefoontje, dan vraag ik of ze een veilige plek kunnen zoeken om te parkeren. Dan kunnen ze het gesprek kort beantwoorden en kunnen we daarna weer verder rijden. Op deze manier probeer ik mijn leerlingen er bewust van te maken dat het tijdens het autorijden belangrijker is om je aandacht bij de weg te hebben dan bij je telefoon”, zegt Veenstra. Eigen verantwoordelijkheid Om smartphonegebruik in de auto onmogelijk te maken, ontwikkelden Veilig Verkeer Nederland en SafeDrivePod

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

begin dit jaar een speciaal apparaatje, ter grootte van een euromunt, voor op het dashboard. Volgens Veenstra is zo’n apparaatje niet direct een oplossing. “Natuurlijk zijn technische ontwikkelingen soms nodig, omdat de mens niet altijd doet wat veilig is. Maar daarnaast moeten we ook samen de verantwoordelijkheid nemen voor de veiligheid in het verkeer. Samen verkeren is samen verantwoordelijkheid dragen.” Samen richting Nul verkeersslachtoffers! Omdat Veenstra zich dagelijks inzet voor een veilig verkeer, is hij sinds kort ambassadeur van Samen richting Nul verkeersslachtoffers!’. “Ik vind het belangrijk dat we met elkaar zorgen voor een veilig verkeer. Ik weet ook best dat dat heel moeilijk is, maar ik ben blij dat ik er mijn steentje aan bij

kan dragen. De komende periode wil ik me richten op het gedrag van weggebruikers als er een hulpdienst met gillende sirenes aankomt. Daar is nog veel te weinig aandacht voor”, besluit Veenstra.

Afleiding via de smartphone is een groot risico. De minister onderzoekt daarom een volledig verbod op smartphonegebruik in de auto. Rij veilig, zet ‘m op vliegtuigstand. Samen richting Nul verkeersslachtoffers!

Groningen

De 7 specialisten van Métier

Zwolle

Adviesbureau voor het MKB

Barneveld

Almelo

Ingobert Veen

Métier is een adviesbureau met vestigingen in Zwolle, Almelo, Groningen en Barneveld. Met een hecht team van praktisch ingestelde, academisch geschoolde specialisten ondersteunen wij MKB- ondernemers op het gebied van werving en selectie, assessments, organisatieontwikkeling en kwaliteit en veiligheid. Voor een lage fee leveren wij de maatwerkoplossingen waar u behoefte aan heeft.

werving en selectie

Zwolle

Schrevenweg 22 Deborah Marcus

Groningen Parklaan 1

werving en selectie

Almelo

Twentepoort Oost 34

Barneveld

Anthonie Fokkerstraat 31B

Karin Seppenwoolde organisatieontwikkeling, assessments, werving en selectie

Wervingsprofiel

Wervingsproces

Métier database

Op zoek naar nieuw talent? Wij nemen de zoektocht naar de juiste persoon graag van u over tegen een scherpe fee. Als u dat wenst doorlopen wij samen met u ook het selectieproces op uren-basis. Voor werving binnen Nederland hanteren wij een fee van € 2.750,00. Voor Europese werving rekenen wij € 3.950,00.

40 vacature sites

11.000 kandidaten

één klik. alle vacatures.

Eline Boogaerdt-Karsten organisatieontwikkeling, assessments, werving en selectie

Sollicitanten

50,-

€ 27

Anton-Jan van Doornik

€ 3950

kwaliteit en veiligheid

Eerste ronde gesprekken via videoconferentie

Tweede ronde gesprekken

€ 95,-

Lisette Kamphof organisatieontwikkeling

per uur

Ga snel naar www.metier.nl om kennis te maken met onze specialisten en ontdek wat wij voor uw bedrijf kunnen betekenen!

Marjan Tamminga office management

COLUMN

In Groningen gebeurt het Dat zal best, maar niet bij mij is een verleidelijke gedachte. Er zijn genoeg succesverhalen van onbekende noorderlingen, die uitgroeien tot vermaarde beroemdheden. Maar voor de meesten onder ons, lijkt dat toch vooral te behoren tot een andere werkelijkheid. Elke ochtend wordt de stad gevuld met ‘gewone’ Noorderlingen die naar hun ‘gewone’ werk gaan. De treinen zitten gevuld met trouwe werkers en studenten, die driftig hun email bijwerken. Of ‘het’ nu echt in Groningen gebeurt lijkt twijfelachtig. En dan ineens raak je in gesprek met de vriendelijk ogende jongeman, die naast je zit. Helder uit zijn ogen kijkend, begint hij je gepassioneerd te vertellen over de het netwerk bewust leiderschap. Hij blijkt de eigenaar van een klein bouwbedrijf te zijn, ergens in het noorden van de provincie. Nieuwsgierig vraag je hem nog of hij dan ook last heeft van aardbevingsschade. Maar verwonderd kijkt hij je aan en vertelt dat hij een andere manier van creëren heeft. Geschrokken gaat je aandacht naar binnen. Heb ik iets gemist? Gebeurt er iets in Groningen waar ik niets van weet? Wat later die dag bij de koffieautomaat, raak je verzeild in een stevige discussie over wie het beste de coach kan worden van Oranje. Net op het moment dat je besluit je collega met je beste argument te vloeren, vraagt hij uit welke modus je bent afgestemd? Uit het veld geslagen door deze vreemde opmerking keer je terug achter je computer. Ben ik vanochtend op een andere planeet wakker geworden? Nee beste Noorderling, er gebeurt iets en het zou wel eens interessant kunnen zijn om er meer over te ontdekken. Bewust leiderschap is een stille verandering, die het fundament van het Noorden aan het veranderen is. De ruimte die het ‘gas’ heeft veroorzaakt, wordt gevuld met een nieuw menselijk fundament.

Celeste Banning & Rien Hagenaars Uniovision

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Beheersbare, betrouwbare en betaalbare huisvesting voor onderwijs, gemeente, mkb, zorg en industrie

Bouwkostenbegroting  Projectvoorbereiding  Directievoering & toezicht Meerjaren onderhoudsplannen  Onderhoudsinspectie Vluchtplannen Contractenscan  Energiecontrole & -advies Koningsweg 35a I 9731 AR Groningen I 050 573 56 72 I www.syplon.nl

TEKST EN FOTOGRAFIE: ERIK RIENSEMA

ITN innoveert: Nul op de Meter met behaaglijk comfort ITN Installatietechniek uit Assen innoveert voortdurend op het gebied van klimaatbeheersing en energie. Nieuwe innovaties volgen elkaar snel op in het bedrijf van Cor Tulp en zijn dertig medewerkers. Na de introductie van de revolutionaire BaOpt (Bauer Optimalisatie) techniek in onder meer de NOS-studio’s en warmteterugwinning uit crematorium-ovens, ontwikkelen de innovatieve installateurs nu een systeem waarbij Nul op de Meter in woningen wordt bereikt, met behoud van behaaglijk comfort. NOS Het Asser bedrijf verwierf bekendheid met de toepassing van BaOpt in de NOS-studio’s in Hilversum. Voorheen viel in de 10 meter hoge studio’s vol lampen het binnenklimaat moeilijk te regelen, waardoor presentatoren als Jeroen Overbeek, Annechien Steenhuizen en Dionne Stax kampten met warme hoofden en koude voeten. Dat is nu niet meer zo, dankzij ITN en BaOpt. Dit systeem, dat overal kan worden toegepast, zorgt voor een comfortabel binnenklimaat, waarbij de warmte gelijkmatig is verdeeld op alle hoogtes en in alle hoeken. Bovendien zorgt de manier waarop ITN het toepast,

KIJK OP HET NOORDEN

met extra luchtcirculatie, ook nog eens voor een flinke energiebesparing. Moleculair niveau Voortbordurend op BaOpt heeft één van de grondleggers inmiddels een techniek ontwikkeld waarbij de temperatuur op moleculair niveau wordt geregeld en van molecuul op molecuul in de lucht wordt overgedragen. Waardoor het nog energiezuiniger (65 procent besparing) is geworden. Tulp gaat binnenkort naar de ontwikkelaar in Dresden om deze verfijnde techniek te testen en bij geschiktheid in Nederland te introduceren.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Warmteterugwinning crematoria Innovatief is ITN tevens -sinds 2010- met de terugwinning van warmte uit crematoriumovens. Op dit moment loopt een project waarbij wordt gekeken of warmte vanuit het crematorium in Groningen kan worden toegevoegd aan de Warmtestad-leiding (die aardwarmte vanonder het Zernikecomplex naar woningen transporteert). Nul op de Meter Last but not least is ITN bezig met de toepassing van een luchtverhitter in woningen, op basis van de BaOpt-techniek. Via één luchttoevoerkanaal

wordt dan de hele ruimte egaal verwarmd door een luchtverhitter met warmtepomp op zolder, die draait op zonne-energie. Oftewel: Nul op de Meter verwarming met een behaaglijk comfort. Inclusief koeling in de zomer. ITN is momenteel in gesprek met de Asser woningcorporatie Actium en de Provincie Drenthe over een test, met als doel het bij geschiktheid op grote schaal toe te passen in Drentse woningen (bestaand en/of nieuwbouw). Bij dit alles is en blijft ITN een allround installatiebedrijf, met korte lijnen, persoonlijk contact en het credo afspraak is afspraak. www.itn-assen.nl

De meetbare aardbeving Wat gebeurt er onder de grond tijdens een aardbeving? Tijdens het symposium OMEM (Onafhankelijk Meten Effecten Mijnbouw in Middelstum) heeft een aantal vooraanstaande, onafhankelijke deskundigen op hun vakgebied, hier hun visie op gegeven. Dat deze op veel punten structureel afwijkt van de gangbaar gepredikte versie zal u niet verbazen. Wat wel verbazingwekkend is, is dat deze visie opvallend veel verklaringen geeft op schade’s welke volgens de experts van NAM en CVW geen schade zijn, maar volgens bewoners wel. Een veel gehoorde uitspraak hierbij is: “Ik ken mijn huis goed, deze scheur zat er echt voor de aardbeving echt niet.” Een bijdrage van Robert Benedictus van Benedictus Bouwkundig Adviesbureau. In de ondiepe ondergrond, tot ca. 3 kilometer, spelen zich vele processen af welke nog dagelijks zorgen voor de aardbevingen ten gevolge van de gaswinning. De een is voelbaar voor de mens, een ander alleen te meten 54

met apparatuur. Vele factoren zorgen er voor dat de ene locatie en woning gevoeliger is voor aardbevingen dan de ander. Dit heeft onder andere te maken met de exacte diepte waarop de beving plaatsvond, de opbouw van de

ondergrond en de aanwezige obstakels(opslingering) en of er sprake is van liquifaction. Het hoeft natuurlijk geen uitleg dat een ondiepe aardbeving meer schade aan kan richten bij dezelfde kracht. Nu blijkt dat,

door exact te meten, er niet alleen bevingen plaatsvinden op 3 kilometer diepte, maar ook op 2 kilometer diepte. Juist door het ondiepe karakter van de bevingen en de daarbij optredende oppervlaktegolven, schud alles aan het

het zakje doet. De hoge grondwaterstand gecombineerd met een slappe ondergrond zorgt voor versterkende effecten van de trillingen. Ook is er lokaal sprake van een zanderige ondergrond. Dit gecombineerd met een hoge grondwaterspiegel kan zorgen voor liquifaction. Het effect wat je krijgt als je met je voeten in het zand langs de vloedlijn staat. Je wiebelt je tenen heen en weer, het zand wordt vloeibaar,

aardoppervlak veel harder door elkaar heen. Door exacter te meten is dit aangetoond. Bij het exact meten zijn er meer omissies aan te tonen in de huidige algemeen gangbare visie op schade door aardbevingen. In een ideale situatie zou je elke beweging van gebouwen en aardoppervlakte exact vast willen leggen. Daar zijn wereldwijd gebruikte technieken voor zoals Tiltmeters en glasvezelsensoren. Helaas niet in Groningen Daar worden door NAM en overheid versnellingsmeters gebruikt. Deze zijn met name geschikt voor het meten van trillingen op een korte afstand, zoals bij heiwerkzaamheden. Technisch gesproken meten de versnellingsmeters de versnelling van een constructie.

KIJK OP HET NOORDEN

Dit is een statische methode waarbij er in 3 richtingen gemeten wordt, de X, Y en Z-as. Is er geen versnelling, maar wel een beweging, dan meet een versnellingsmeter niets. Tiltmeters en glasvezelsensoren daarentegen meten dynamisch en realtime de bewegingen van gebouwen en constructies. Tiltmeters meten ook de hoekverdraaiing van een constructie. Er word er dus meer gemeten over een langere periode. Hierdoor zijn ook opgebouwde spanningen in een constructie zichtbaar , waardoor er een duidelijk causaal verband te leggen is tussen de aardbeving en de schade. Het is juist de hoekverdraaiing van een gebouw wat voor een deel van de schade zorgt. Bij een gemeten aardbeving, op circa 10 kilometer afstand, blijkt de

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Gevolg van Liquifaction tijdens aardbeving in Nieuw Zeeland

top van een 9-verdiepingen hoog gebouw maar liefst 10x sterker dan bij Windkracht 8 te bewegen, terwijl een nabijgelegen versnellingsmeter niets meet…… Naast de constructie van het gebouw is ook de ondergrond erg bepalend voor de mate waarin schade aan gebouwen optreed. Ook in dit geval is de ondergrond in het Noorden en onze hoogteligging een oorzaak welke een duit in

en voor je het weet sta je tot je enkels in het water. Het effect op gebouwen laat zich raden. De ervaring tot nu toe leert dat juist de factoren welke in het Nederlandse gaswinningsgebeid invloed hebben op de schade’s niet worden meegenomen bij het vaststellen van de schade bij partijen welke door de NAM en CVW worden ingeschakeld. Gelukkig zijn er mensen en bedrijven zijn die wel deze onafhankelijke kennis hebben en dit ook uitdragen en delen.

AGENDA

Niquell pakt uit met Startersdag Drenthe 2 MEI In Ondernemershotel De Compaen in Hoogeveen wordt op dinsdagmiddag 2 mei de Startersdag Drenthe gehouden. Ondernemers die in het bedrijvencentrum gevestigd zijn, helpen die dag startende en jonge ondernemers op weg naar een succesvol eigen bedrijf. Er komen workshops en informatiesessies over onder meer bedrijfsvormen, marketing en andere belangrijke zaken. Daarnaast is er entertainment. Behoefte De Hoogeveense ondernemers springen hiermee in op de ruimte die is ontstaan, nu de Kamer van Koophandel alleen in grotere plaatsen startersdagen organiseert. ‘Wij denken dat er juist behoefte is aan een lokale startersdag; startende ondernemers willen graag advies van lokale specialisten en ook lokaal netwerken.’ Dat zegt Monique Huizenga van het eveneens in De Compaen gevestigde Niquell, de spil in de organisatie van het evenement. Met de Startersdag Drenthe pakt Niquell uit en laat ze zien wat ze in haar mars heeft. Het Hoogeveense evenementenbureau bestaat 7 jaar en wordt gerund door organisatietalenten Monique Huizenga en Myrthe Strijker. Zij werken samen met entertainers, technici, fotografen en andere specialisten, waarvan enkele ook in De Compaen gevestigd zijn. Niquell wordt ingeschakeld voor openingen van bedrijfspanden, jubilea en bedrijfsfeesten, maar ook netwerkbijeenkomsten, congressen en conferenties. Bedrijven en instellingen uit heel Noord-Nederland weten het Hoogeveense bureau inmiddels te vinden. Daarnaast organiseert het duo zelf evenementen, zoals Trappen, happen & stappen en nu ook de Startersdag Drenthe. Geen poeha Het bedrijf is in de crisisperiode begonnen, maar heeft vanaf het begin een goed gevulde orderportefeuille. Dat heeft vooral te maken met de manier waarop Niquell werkt: inhoud is belangrijker dan feesten met grote artiesten of andere poeha. Monique en Myrthe denken met de klant mee over wat het bedrijf wil uitstralen en hoe je de inhoud op een goede manier overbrengt. Uiteraard wel met een passende vormgeving en op een passende locatie. Niquell is niet gebonden aan welke locatie ook en ziet er als een ware regisseur op toe dat het zorgvuldig uitgedachte concept op een goede manier wordt uitgevoerd. Dat zal op 2 mei ook het geval zijn, tijdens de eerste Startersdag Drenthe. Aansluitend vindt ‘s avonds de semi-finale van de Young Business Award in De Tamboer in Hoogeveen plaats.

Unieke samenwerking Inez Timmer en Wiebe Kaspers in theaterthriller 'Stockholm!' Theatermaakster Inez Timmer en zanger/ pianist Wiebe Kaspers gaan dit voorjaar een samenwerking aan, en spelen de theaterthriller 'Stockholm! Of in inkele reis Sabeare' in huiskamers en kleine podia. Het script van deze theatervoorstelling is geschreven door Tjerk Kooistra, winnaar van meerdere Gouden Gurbes voor zijn regie bij het openluchttheater van Jorwert. Kooistra schreef deze theaterthriller speciaal voor dit duo. Na een internationale musicalcarrière, is Inez Timmer de laatste jaren geregeld in het culturele landschap van Friesland te bekennen. De intieme theatervoorstelling 'Op alle fronten' werd in 2015 gehonoreerd met vijf sterren in de Leeuwarder Courant. In datzelfde jaar kwam ze in contact met de jonge zanger/pianist Wiebe Kaspers, die met zijn band WIEBE hun nieuwe album ∆ELTA lanceerde, met een speciale videoclip in 360º, en daarvoor de Klipkar Award in de wacht sleepte bij de Friese Popawards van 2016. De twee vonden elkaar in het idee huiskamers bij langs te gaan met een theatervoorstelling. Timmer over 'Stockholm!': "It is geweldich moai om in stik te spyljen dat op Wiebe en my skreaun is. Hans, like âld as Wiebe, sa'n 25 jier, sit opsluten yn de kelder fan Elske, like âld as ik ûngefear... Tjerk hat it prachtich skreaun, in echte teaterthriller: in ûntfiering yn in húskeamer, in ûngelok mei in maxi cosi, folge troch in wol hiel ferrassende untknoping. En mei nammen om dat yn in húskeamer sa ticht op de minsken te spyljen, is ferdraaid moai om te dwaan." De voorstelling is tot stand gekomen met steun van de provincie Fryslân, en speelt in huiskamers verspreid over de provincie in de periode maart tot en met mei. De data zijn te vinden op de websites www. theaterineziatief.nl en www.wiebekaspers. nl, evenals de mogelijkheid om zich aan te melden als gastheer/-vrouw of bezoeker van van deze eenmalige productie.

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE MUSEUMPAGINA

Detail Hindeloper wentke, vrouwenjas, onderdeel van Hindelooper vrouwenkostuum. Katoen, geverfd in sitstechniek, India, 1725-1750. Fries Museum Leeuwarden – collectie Koninklijk Fries Genootschap. Foto © Fries Museum Leeuwarden.

Sitsen Hindeloper wentke, vrouwenjas, voor de lichte rouw. Katoen, geverfd in sitstechniek, India 1750 – 1800. Fries Museum Leeuwarden – collectie Koninklijk Fries Genootschap. Foto © fotostudio Noorderblik.

Detail sitsen palempore. Fries Museum Leeuwarden – collectie Koninklijk Fries Genootschap. Foto © fotostudio Noorderblik.

Fries Museum toont bijzondere collectie sits Vanaf 11 maart tot en met 10 september 2017 presenteert het Fries Museum in Leeuwarden een grote tentoonstelling over sits. Glanzend, gebloemd, handbeschilderd katoen uit India dat in de 16de eeuw Europa veroverde. De prachtige patronen voelen vertrouwd en dragen tegelijkertijd een bijzonder verhaal met zich mee. Van rokken, jakken, zonhoeden en streekdracht tot wandkleden en dekens. De tentoonstelling Sits, katoen in bloei neemt de bezoeker mee op een reis van India naar Hindeloopen, Indonesië en Japan. KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Sitsen vrouwenjak, met dubbele vestpandjes en sitsen vrouwenrok met grote motieven gedragen ca. 1765. Katoen, geverfd in sitstechniek, India ca. 1750. Jak: collectie Fries Museum, Leeuwarden. Rok: Fries Museum Leeuwarden – collectie Fries Genootschap. Foto © fotostudio Noorderblik.

Sits, katoen in bloei toont de grote variatie aan kleurrijke bloempatronen op rokken en jakken, maar bijvoorbeeld ook op enorme wapenpalempores (spreien met een familiewapen van ruim 3.5 x 2.5 meter). De streekdracht laat zien hoe de sits gekoesterd en bewaard werd. De bezoeker ontdekt de bijzondere techniek van dit ambacht en hoe sits een belangrijke rol speelde in de wereldhandel van de 17de eeuw. Daarnaast wordt in de tentoonstelling duidelijk dat de stof ook nu inspireert tot nieuwe initiatieven op het gebied van handwerk. Exotisch en toch oer-Fries Zeelieden van de VOC namen sinds 1602 de prachtige 58

Hindeloper wentke, vrouwenjas, onderdeel van Hindelooper vrouwenkostuum. Katoen, geverfd in sitstechniek, India, 1725-1750. Fries Museum Leeuwarden – collectie Koninklijk Fries Genootschap. Foto © Fries Museum Leeuwarden.

katoenen stoffen mee uit India om ze te kunnen ruilen tegen specerijen in Indonesië. Het werd het katoenen goud van de VOC. Al gauw werden de geschilderde bloemen ook populair in Nederland en twee eeuwen later waren ze onderdeel van de Nederlandse streekdrachten. De vrouwenkleding in het Friese stadje Hindeloopen is het meest opvallende voorbeeld. Aandacht voor ambacht Sits is ambachtelijk, arbeidsintensief handwerk. Het katoen is handbeschilderd met natuurlijke verfstoffen en de motieven zijn zeer gedetailleerd. Het maakproces is fascinerend, complex en tijdrovend. Speciaal voor de tentoonstelling maakt textielontwerpster Renuka Reddy uit Bangalore een reeks proeven die de verschillende stadia zichtbaar maken. Topstukken Het Fries Museum beschikt over een omvangrijke collectie goed onderhouden sits. Een van de topstukken is een 18de-eeuwse kimono. Omdat Nederland in die tijd als enige toegang had tot Japan, kwam de ‘Japanse rok’ hier in de mode. In die

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE MUSEUMPAGINA

Zonhoed met sitsen voering geknipt uit een grote palempore met een bloeiende boom. Katoen, geverfd in sitstechniek, India ca. 1730. Fries Museum Leeuwarden, collectie Koninklijk Fries Genootschap. Foto © fotostudio Noorderblik.

Detail van sitsen tafelkleed beschilderd met fabeldieren en figuurscènes. Zuid-India, ca. 1650. Fries Museum, Leeuwarden – bruikleen Ottema-Kingma Stichting. Foto © fotostudio Noorderblik.

tijd nam ook de populariteit van de sits toe. Zo kwam het dat er in India een kimono met patronen van een Japanse pijnboom gemaakt werd, die vervolgens in Nederland werd gedragen. De kimono is driehonderd jaar geleden beschilderd, maar ziet er nog steeds uit als nieuw. Het laat als geen ander collectiestuk zien dat in de ogenschijnlijk simpele katoenen stof diverse culturen samen komen. Een ander topstuk is een wandkleed uit de 17de eeuw, de oudste sits in Nederland, met leeuwen, mythische vogels en een rand met amoureuze taferelen.

Sits anno nu In samenwerking met de Textiel Factorij, toont het Fries Museum hoe de sits nog steeds inspireert. Het project van de Textiel Factorij brengt Nederlandse kunstenaars en vormgevers samen met Indiase ambachtslieden. Een aantal van deze kunstenaars presenteert het resultaat van deze samenwerking in deze tentoonstelling over sitsen. Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door de Ir. Abe Bonnema Stichting, de Provincie Fryslân, het Samenwerkingsverband Noord-Nederland, EZ/Kompas en de BankGiro Loterij.

Sitsen palempore met grote bloemmotieven op middenveld en in rand. Katoen, geverfd in sitstechniek, India 1700-1725. Fries Museum Leeuwarden – collectie Koninklijk Fries Genootschap. Foto © Fries Museum Leeuwarden. Japonse rok in ‘Japanse stijl’, beschilderd met prunus en pijnboommotief op rode grond, gevoerd met twee soorten eenvoudige bedrukte Indiase katoen. Katoen, geverfd in sitstechniek, India 17001725. Collectie Fries Museum, Leeuwarden. Foto © fotostudio Noorderblik. KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Boerderijen in de Marne Dit boek geeft een overzicht van de boerderijen in het NoordGroningse gebied de Marne. Het vertelt over de geschiedenis van de bedrijven en hun bewoners, de veranderingen die in de afgelopen 25 jaar hebben plaatsgehad, én het verhaalt over boeiende feiten en gebeurtenissen uit de historie van dit agrarische gebied. Bij de verschijning was het bijna direct uitverkocht maar er is een tweede druk verschenen. Nina van den Broek | Prijs: € 75,-

Zakwoordenboek Gronings Dit handzame woordenboekje (10 x 15 cm) voorziet kennelijk in een grote behoefte met deze vijfde druk. Het degelijke én uiterst leesbare resultaat geeft de lezer een goed overzicht van de specifiek Groningse woordenschat en van de regionale verschillen binnen deze provincie. Voor niet-Groningers wordt deze uitgave ook via Nederlandse trefwoorden ontsloten, terwijl de spelling van dien aard is dat ook zij hun weg in dit boekje kunnen vinden. De uitvoerige inleiding, verantwoording en literatuuropgave maken dit woordenboekje niet alleen voor dialectsprekers in het algemeen, maar ook voor meer taalkundig geïnteresseerden de moeite van het raadplegen waard. Siemon Reker | Prijs: € 14,50

Stad & Universiteit

Coasterbouwers aan het Winschoterdiep In dit boek over de voormalige Scheepswerf Westerbroek J.G. Bröerken wordt behalve de historie van de werf ook de levensloop van alle door de werf gebouwde schepen beschreven. De schrijver Simon Marrink gaat in zijn boek terug naar het oprichtingsjaar 1902. Marrink heeft bijna 30 jaar van grondig historisch onderzoek verwerkt in dit unieke boek met veel anekdotes en foto’s. Simon Marrink | Prijs: € 37,50

Dag woord In het jaar voor zijn emeritaat van prof. dr. Siemon Reker dagelijks een Groninger publicatie uit zijn boekenkast en schreef over iets daaruit een korte column. Hij spreekt van een ‘serietje margenotities in de literatuurgeschiedenis en de talige variatie van en binnen Groningen’. De 212 stukjes zijn hier gebundeld voor de geïnteresseerde lezer die houdt van bladeren en neuzen in de Groninger taal en cultuur. Siemon Reker | Prijs: € 12,50

Gronings voor beginners ‘Moi! Hou is t?’ Met deze woorden kun je in Groningen hartelijk begroet worden. Wil je op gepaste wijze antwoorden, zeg dan: ‘Kon minder’.

Academiestad Groningen in beeld Elmer Spaargaren brengt al decennia lang vele facetten van de stad Groningen in beeld. In opdracht van universiteit, gemeente en diverse andere organisaties maakte hij sinds het eind van de jaren ’60 foto’s van allerlei gebeurtenissen en personen in de stad. Naast het opdrachtwerk vulde hij zijn archief graag aan met op eigen initiatief gemaakte beelden. Foto’s die de veranderingen in en om de stad Groningen vanaf de jaren ’60 tot nu zichtbaar maken.

Als je naar het buitenland gaat, bereid je je goed voor en koop je een taalgidsje om iets te begrijpen van de vreemde taal en indien nodig zelfs iets terug te kunnen zeggen. Dus, voor al de toeristen en inburgeraars is hier Gronings voor beginners. Een boek waarmee je je verstaanbaar kunt maken en waarmee je vooral een inkijkje krijgt in de rijkdom van de Groninger streektaal.

Elmer Spaargaren | Prijs: € 25,-

Fré Schreiber | Prijs: € 9,95

BOEKHANDEL GODERT WALTER Oude Ebbingestraat 53, 9712 HC Groningen T. 050 312 25 23 info@godertwalter.nl www.godertwalter.nl

J.G. Bröerken Scheepswerf Westerbroek

Sits - katoen in bloei

Landschapspijn

Soepel en fijn, veelkleurig, zowel van praktische als esthetische waarde – dat is sits, het oorspronkelijk handgeschilderde, geglansde katoen uit India. Het is een tijdrovende techniek met gebruik van chemische middelen om plantaardige kleurstoffen te binden aan katoenvezels. De stof is daardoor soepel, veelkleurig, was- en kleurecht. Dit boek laat de mooiste en meest bijzondere sitsen uit de collectie van het Fries Museum zien en vertelt de verhalen van de mensen die de sits aan ons hebben overgeleverd.

De groeiende kloof tussen landbouwers en burgers bemoeilijkt een gesprek over de toekomst van ons platteland. Door de perspectieven van beide kanten te laten zien hoopt Jantien de Boer bruggen te bouwen. We kunnen immers niet machteloos toezien hoe onze lentes jaar na jaar stiller en stiller worden. Jantien de Boer | Prijs: € 14,99

Gieneke Arnolli | Prijs: € 22,50

Kuikentje Vier / Pykje Fjouwer

Leeuwarden in de jaren zeventig Wat er in de jaren zeventig in Leeuwarden ook gebeurde, fotograaf Paul Janssen (1946-2009) was erbij. Van gouden plaat voor Herman Brood tot demping van Het Vliet, van fietsdemonstratie tot bezetting van De Klanderij, hij was met zijn camera ter plekke. Prijs: € 22,50

De Schierstins Middeleeuws torenkasteel in Feanwâlden

Tik tik tik… Drie eieren in het gruttonest zijn al uitgekomen. Maar het kuikentje in het vierde ei krijgt de dop maar niet kapot. Dit prentenboek is een ode aan het Friese landschap. Voor alle kinderen die van de natuur houden en daar meer over willen weten. Friese en Nederlandse editie. Lida Dijkstra, illustraties Ina Hallemans | Prijs: € 13,50

Mijn Wadden

Verdedigbare huizen fan de Friese plattelandsadel In de late middeleeuwen was het Friese landschap bezaaid met kleine kastelen. In de meeste gevallen ging het om torenstinzen: eenvoudige stenen torens op omgrachte heuveltjes, waar de eigenaar zich met zijn familie kon terugtrekken als er gevaar dreigde. De Schierstins in Feanwâlden bleef als enige middeleeuwse exemplaar bewaard en staat centraal in dit boek. Archeologie in Fryslân, deel 11 Prijs: € 15,90

'Nog steeds gaat er geen jaar voorbij of ik ga scheep naar de kroon van Nederland. Het "noordelijk gevoel" begint voor mij in het waddengebied. Mijn eigen bijdrage aan dit boek voor waddenvrienden bestaat uit een mengeling van herinneringen, impressies en verhalen. Maar ik laat ook anderen aan het woord. Het ging mij vooral om de gloedvolle, mooi opgeschreven ontboezemingen van natuurminnaars en bewonderaars van de eilander cultuur, een ware staalkaart van romantisch proza. Het lijkt vaak of de wadden het beste in de schrijvers naar boven halen.’ Gerrit Jan Zwier | Prijs: € 17,50

AFÛK - FRYSKE BOEK- EN TAALWINKEL Bûterhoeke 3, 8911 DH Ljouwert/Leeuwarden T. 058 234 30 70 ynfo@afuk.nl www.afuk.nl

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Verpakkingsevent Empack Relatiedagen verbindt experts en professionals uit de markt via interactief platform Empack Relatiedagen, het netwerkevent dat op 20 en 21 september 2017 tegelijkertijd met Technische Industriële Vakbeurs (TIV) in Evenementenhal Hardenberg plaatsvindt, is de gelegenheid om verpakkingsuitdagingen met professionals uit verschillende verpakkingsdisciplines te bespreken. Ter voorbereiding op het event wordt een online ‘Ask the expert’ platform opgezet waarop prangende verpakkingsvragen kunnen worden voorgelegd. In deze Kijk op het Noorden een podium voor de Empack Relatiedagen. Verpakkingsplatform voor en door experts Evenementenhal Hardenberg staat deze twee beursdagen volop in het teken van netwerken en relatiebeheer. Bestaande relaties worden aangehaald en nieuwe zakenrelaties zullen hier ontstaan. Een van de middelen om hierop in te spelen is het zogeheten ‘Ask the Expert’ platform. Onderwerpen als verpakken, verpakkingen, verzenden, verpakkingstechnologie en de voedings- en zuivelindustrie zijn de belangrijkste speerpunten binnen de doelmarkt in Noordoost Nederland. Voorafgaand aan de vakbeurs wordt exposanten op dit platform reeds de gelegenheid geboden online de verpakkingsvraagstukken te bekijken om hier vervolgens op in te spelen. Tijdens het 62

event worden er verschillende zogeheten speeddatesessies gehouden waarin de belangrijkste verpakkingsuitdagingen van bezoekers aan bod komen. Netwerken met verschillende belanghebbenden uit de verpakkingsindustrie Onderscheidend aan Empack Relatiedagen is dat aandacht wordt besteed aan netwerken in de gehele verpakkingsketen. Het gaat niet alleen om de relatie tussen exposant en potentiële klant, maar er is ook aandacht voor de interactie tussen verpakkingsprofessionals onderling. Exposanten komen op 19 september op een sportieve en ontspannen manier met elkaar in contact op een golf business event, dat in de omgeving van Hardenberg wordt georganiseerd. De twee daaropvolgende

dagen zijn volledig ingericht op de relatie tussen de exposant en bezoekers, maar ook tussen bezoekers onderling. Bezoekers van de Technische Industriële Vakbeurs zijn hier ook van harte welkom en kunnen vanuit het technische platform een bezoek brengen aan het verpakkingsplatform en vice versa. Krachten gebundeld Tegelijkertijd met Empack Relatiedagen vindt in hal 1 t/m 4 de Technische Industriële Vakbeurs plaats. Dankzij deze nieuwe aanpak krijgen bedrijven die actief zijn in verpakken, aandrijvings- en besturingstechniek, industriële automatisering, digitalisering, industriële productietechnieken en toelevering één compleet contactmoment aangeboden, zodat het voor de gehele

keten een interessante beleving is. Een voorbeeld hiervan is de voedingsmiddelenindustrie, deze is aanzienlijk goed vertegenwoordigd in Noordoost Nederland en interessant voor zowel de verpakkingsals de maakindustrie. Praktische informatie: Kijk voor meer informatie op www.empackrelatiedagen.nl. Op 20 & 21 september is Evenementenhal Hardenberg geopend van 13.00 tot 21.00 uur. Bezoeken kan alleen met een toegangsticket door u vooraf online in te schrijven. Met één toegangsticket kan men alle beurshallen bezoeken. Gebruik code: 2900 om te registreren.

Crowdfunding kan in de noordelijke provincies wel een boost gebruiken Crowdfunding is in een korte tijd enorm gegroeid. Werd er in 2012 nog maar 14 miljoen opgehaald via crowdfunding, vorig jaar was dit 170 miljoen. Slechts circa 7% hiervan werd door projecten in de drie noordelijke provincies Friesland, Groningen en Drenthe opgehaald. Crowdfunding kan in het Noorden nog een boost gebruiken. Als het van All4Funding afhangt, gaat er meer gecrowdfund worden in de drie noordelijke provincies. Dit platform is inmiddels een kleine twee jaar actief en is gevestigd in Groningen. Hoewel All4Funding landelijk werkt, ligt er wel een accent op de drie noordelijke provincies. Inmiddels heeft All4Funding succesvol een aantal ondernemers aan financiering kunnen helpen, waaronder Bax Bier uit Groningen, It Pakhûs uit Akkrum en Mady’s Pony Paradijs uit Peins. All4Funding bemiddelt in leningen tussen bedrijven en (particuliere) investeerders. De rente ligt tussen 4,5% en KIJK OP HET NOORDEN

8,5% per jaar, afhankelijk van het project. Imelda Judistira van All4Funding: “Met de huidige lage rente op je spaargeld, denk ik dat wij een aantrekkelijk alternatief bieden. De risico’s zijn wel hoger dan met sparen, maar een investeerder kan goed spreiding aanbrengen in zijn investeringen. Een bedrag uitlenen kan namelijk al vanaf € 100. Door in verschillende projecten te investeren met lage bedragen wordt het risico gespreid. Bovendien kan met dit lage bedrag iedereen investeerder worden. En het is ook gewoon leuk: je helpt hiermee direct een ondernemer en je draagt bij

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

aan het verbeteren van de lokale economie. Je kunt de ondernemer vaak blijven volgen via Facebook en de meeste ondernemers sturen investeerders ook updates.” All4Funding werkt graag samen met partijen om nog meer bedrijven in het MKB te helpen. Bedrijven met een financieringsaanvraag kunnen zich rechtstreeks tot All4Funding wenden. All4Funding vraagt een plaatsingsfee van € 495 en werkt daarnaast op basis van no cure no pay: wordt het benodigde bedrag niet gehaald, dan is de ondernemer verder niets verschuldigd.

Crowdfunding is een relatief nieuwe financieringsvorm waarbij initiatieven of ondernemers die geld nodig hebben dit ontvangen van een grote groep mensen: “de crowd”. Crowdfunding kan globaal in vier vormen worden onderverdeeld: crowdfunding op basis van donaties, voorverkoop, leningen of aandelen. Leningen (inclusief converteerbare leningen) is goed voor ruim 141 miljoen en is daarmee de meest gebruikte vorm van crowdfunding. Hierbij ontvangen de mensen die een lening verstrekken een bepaalde rente gedurende een vaste looptijd. 63

Blijven we het water de baas? Buitenlanders die vanaf het bezoekerscentrum van het Woudagemaal in Lemmer naar buiten kijken, zijn altijd enorm verbaasd over wat ze van bovenaf zien: de hoge waterspiegel van het IJsselmeer en het veel lager liggende land, met slechts een dijk ertussen die het water tegenhoudt. Het principe waarmee Nederland al heel lang droge voeten houdt. ‘Wij Nederlanders vinden dat heel vanzelfsprekend, maar zo vanzelfsprekend is het niet’, zegt Hilda Boesjes-Beljon, directeur van de Stichting Ir. D.F. Woudagemaal. ‘Door de klimaatverandering stijgt de zeespiegel. Daarom verhogen en versterken we dijken, om het water te kunnen keren. En er zal steeds meer regenwater vallen, hoosbuien. Kunnen we het overtollige water snel genoeg naar de zee pompen? Blijven we het water de baas?’ Internationale attractie Het monumentale Woudagemaal in Lemmer is een internationale attractie voor toeristen, leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs, waterbouwkundigen, ingenieurs en liefhebbers van (stoom-)techniek. Het uit 1920 stammende stoomgemaal geeft voor jong en oud een heldere kijk op de eeuwige

strijd van de mens tegen het water. Sinds 1998 staat het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld op de Unesco Werelderfgoedlijst. Het stoomgemaal is eigendom van het Friese waterschap Wetterskip Fryslân en zorgt bij extreem hoogwater nog steeds voor droge voeten in Friesland. Heroïsch Het is bijna heroïsch om te zien hoe het stoomgemaal door de medewerkers en vrijwilligers met honderd jaar oude technieken in werking wordt gezet. De enorme vliegwielen worden met handkracht aangezwengeld; totdat de stoommachines het werk overnemen. Het duurt maar liefst acht uur voordat alles op volle kracht draait, maar dan is er ook een enorme power. Het gemaal kan dan het Sneekermeer in twee dagen tijd leegpompen. Zo af en toe is het live te

beleven; en dagelijks is het te zien in een prachtige 3D-film in het bezoekerscentrum, alsmede in virtual reality. Dat laatste is zelfs voor iedereen thuis beschikbaar, via de gratis app Woudagemaal360. Expertisecentrum De ‘kathedraal van stoomtechniek’ is tevens een expertisecentrum voor het moderne en toekomstige watermanagement. Eigenaar Wetterskip Fryslân hoopt nieuwe generaties ingenieurs te inspireren om hun bijdrage te leveren aan het verantwoord omgaan met water. Het gemaal en het belevingscentrum vormen het perfecte ontmoetingspunt voor ingenieurs en bedrijven uit binnen- en buitenland, die zich willen laten inspireren tot nieuwe high-tech toepassingen in het watermanagement.

Zoals bijvoorbeeld sensoren en apps die de staat van de dijken bijhouden. Innovatieve jongeren zijn daarmee bezig. De ‘nieuwe dijkdenkers’, worden ze genoemd. Keerpunt Het past allemaal in het waterbewustzijn, waar het Woudagemaal aan meewerkt. Werken aan water blijft nodig, dat is iets waar iedereen in de maatschappij van doordrongen moet zijn, benadrukt Hilda Boesjes-Beljon: ‘We zitten door de klimaatverandering op een keerpunt in de geschiedenis, waarbij we keuzes moeten maken. We moeten de gevolgen van de klimaatverandering inzien. Dat kunnen we doen door eeuwig te

blijven vechten tegen het water; de dijken te verhogen en het water te blijven wegpompen, maar dat is niet de enige oplossing. Bij hoosbuien valt in korte tijd heel veel water in een klein gebied. Dat kun je niet allemaal in één keer afvoeren. We moeten daarom het water weer meer de ruimte geven. Bergingspolders aanleggen om water tijdelijk op te slaan, bijvoorbeeld, of parken en waterpleinen in steden waar je water tijdelijk kunt bergen. Maar ook zorgen voor een goede doorstroming van het water. Door bijvoorbeeld iets simpels en alledaags als de keuze voor minder bestrating rondom huizen en bedrijven. Dan kan de grond meer water opnemen en stroomt er minder naar het riool dat anders overbelast raakt. Die verantwoordelijkheid ligt niet alleen in de gebieden vlakbij zee, maar ook in het binnenland. Iedereen kan meehelpen.’ ‘Belangrijker nog is dat we er met z’n allen voor zorgen dat we de gevolgen van klimaatverandering weten te beperken, door te zoeken naar klimaatneutrale oplossingen. En daar is het bedrijfsleven

KIJK OP HET NOORDEN

momenteel volop mee bezig. Die bedrijven moeten daarvoor de ruimte krijgen.’ Business-meetings Onlangs werd in het Woudagemaal een expertmeeting over klimaatverandering gehouden, met mogelijke scenario’s en oplossingen. Dat was een meeting van 17 companymembers van het Woudagemaal, voornamelijk watergerelateerde bedrijven die er regelmatig netwerkbijeenkomsten houden. Naast dit selecte gezelschap kunnen ondernemers en particulieren VriendAmbassadeur van het Woudagemaal worden, voor 50 euro per jaar. Daar staan allerlei privileges tegenover. Er zijn al zo’n 200 vrienden. Voor expert- of andere businessmeetings is het goed toeven in Lemmer. Je bent er even helemaal uit en hebt vanuit het warme horecagedeelte een prachtig panorama over het IJsselmeer, de dijken, het gemaal, maar ook de windturbines in het water. Een bijzonder schouwspel; waarbij oud en

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

nieuw samenkomen, daar op de grens van land en water. Alle faciliteiten zijn aanwezig in het moderne belevingscentrum en de catering is uitstekend; Stichting Ir. D.F. Woudagemaal werkt samen met horecatoppers uit de buurt. Er is veel mogelijk.

stelde, sta je op diezelfde plek te borrelen en te netwerken, en zie je opeens de stoomdampen om je heen; voel je de cadans van de enorme machines en hoor je het overtollige water uit de Friese boezem naar het IJsselmeer stromen.

Maar de grootste faciliteit is toch wel het gemaal zelf. Als je er met een gezelschap bijeen bent op een geplande business-meeting en er vanuit het Wetterskip Fryslân een telefoontje komt dat het Woudagemaal aan moet, weet je niet wat je overkomt. Zo’n honderd jaar nadat Koningin Wilhelmina op dezelfde plek het gemaal officieel in werking

Info Het Ir. D.F. Woudagemaal en het bezoekerscentrum -met zicht op de primaire waterkering en het IJsselmeer- zijn te vinden aan de Gemaalweg 1a in Lemmer. Deze locatie is eenvoudig te bereiken vanaf de A6 en N 359 (LemmerBalk). www.woudagemaal.nl

Kan ik u helpen? ‘Kan ik u helpen?’ Het is dè vraag die de ondernemer al sinds mensenheugenis aan de klant stelt. In de winkel, bij de receptie of aan de telefoon. Het zou dan ook de eerste vraag moeten zijn bij digitaal klantcontact: e-mail, social media of chatvensters op de website. Steeds meer bedrijven maken gebruik van digitaal klantcontact; je helpt de klant beter en sneller en dat is nu eenmaal een stuk efficiënter en goedkoper. Maar hoe implementeer je digitaal klantcontact op je website en -belangrijker nog- in je organisatie? De nieuwe tool 123klantcontact kan daarbij helpen. In deze Kijk op het Noorden, een kennismaking met de ontwikkelaars: QAmanagers in Leek. Op het juiste moment 123Klantcontact is een kant-en-klare tool om digitale klantcontact-strategie te kunnen uitvoeren. ‘Die strategie bestaat eruit dat je de klant of bezoeker op het juiste moment het juiste antwoord of informatie kunt geven, of het nu via de website, e-mail, chat, telefoon of social media is. Dit draagt bij aan verkoopkansen, maar ook aan imago en efficiency. Temeer omdat met de tool alle contacten met de klant inzichtelijk worden. In één oogopslag is te zien wie, wanneer en waarover contact 66

met de klant heeft gehad. Dat helpt je om de klant beter te leren kennen en daar kun je veel voordeel mee behalen.’ Dat zegt Eric Jepma van het bedrijf QAmanagers in Leek, dat de handige tool ontwikkeld heeft. Jepma runt het bedrijf samen met Margreeth Baks, Edwin Ploegsma en Gideon Telkamp. Zij hebben veel ervaring met het managen en coachen van klantenservice, callcenters en andere vormen van klantcontact bij grote bedrijven en instellingen in onder meer de sectoren energie, overheid

en zakelijke dienstverlening. Vanuit hun expertise -en met ondersteuning van jong talenthebben ze specifiek voor het midden- en kleinbedrijf de tool 123klantcontact ontwikkeld. Het gesprek aangaan ‘Innovatieve oplossingen voor optimaal klantcontact’, is het credo van QAmanagers (spreek uit op z’n Engels,

QA staat voor questions en answers). ‘We hebben het bedrijf in 2015 opgezet vanuit onze gezamenlijke passie voor klantenservice’, aldus Jepma. ‘We hebben allemaal jaren in deze sector gewerkt en een visie ontwikkeld hoe het beter kan. Dat brengen we nu ten uitvoer.’ En hoe kan het beter? ‘Kort samengevat; een betere

dialoog voeren. Niet zozeer vragen sec beantwoorden en zo snel mogelijk afhandelen; maar het gesprek aangaan en dan vooral goed luisteren. Doorvragen. Dan ontdek je de daadwerkelijke behoefte van de klant. Vervolgens is het een zaak om die behoefte goed te managen. Daar zijn allerlei innovatieve methodes en tools voor. Of het nu om telefonisch-, KIJK OP HET NOORDEN

live- of digitaal klantcontact gaat. Wij ontwikkelen deze tools en helpen organisaties er mee te werken.’ Want ook de eerste en belangrijkste vraag van QAmanagers aan de opdrachtgever is: ‘Kan ik u helpen?’

www.123klantcontact.nl www.qamanagers.nl

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Vooral bij het digitaal klantcontact valt er nog veel te winnen. Het chatvenstertje op de website, bijvoorbeeld. ‘Het is zaak om dat op een goede manier in te zetten. Niet meteen bij het eerste bezoek groot in beeld en opdringerig aanbieden om te helpen. Je wilt in een winkel ook niet dat de verkoper je bij de deur staat op te wachten. Je wilt eerst even rondkijken, en op het moment dat je zelf iets wilt vragen, is het wel fijn als de verkoper zichtbaar en benaderbaar is. Zo werkt het digitaal ook. Het chatvenstertje moet wel zichtbaar zijn, maar niet al te opdringerig.’

COLUMN

Controle van de belastingdienst op het gebruik van de zakelijke auto Het gras is bij de buurman altijd groener; er gaan diverse verhalen de ronde over hoe de belastingdienst controleert op het privé gebruiken van de zakelijke auto. Maar hoe zit het nu werkelijk? En hoe houdt u een sluitende kilometeradministratie bij? Bij de aanschaf van een nieuwe auto is de vraag vaak wat voordeliger is te doen. Privé aankopen en dan de kilometers declareren bij de zaak. Of de auto op de zaak aankopen en in privé een bijtelling privégebruik voor de kiezen krijgen. Bij een zakelijke auto zijn alle kosten, lasten en afschrijvingen aftrekbaar. Echter het privégebruik van de auto wordt tot uitdrukking gebracht in een bijtelling die afhankelijk is van de cataloguswaarde van de auto. Dit geldt zowel voor personenauto's als voor bestelauto's. Er geldt in beginsel een uniform bijtellingspercentage van 22%. Voor elektrische auto’s is de bijtelling 4%. Voor een auto van vijftien jaar of ouder wordt de bijtelling niet berekend over de historische catalogusprijs, maar over de tweedehandswaarde. Voor deze auto's bedraagt de bijtelling 35%. Het rijden in een auto van vijftien jaar kan daardoor voordelig zijn. De bijtelling is vaak lager door de tweedehandswaarde, maar er kan wel sprake zijn van relatief hoge onderhoudskosten. Deze kosten zijn trouwens gewoon fiscaal aftrekbaar. De ondernemer kan enkel onder de bijtelling privégebruik uit indien er niet veel privé met de auto van de zaak wordt gereden. De ondernemer mag dan maximaal 500 km per jaar privé in de auto rijden. Dit kan hij aantonen door een sluitende kilometeradministratie bij te houden. Een sluitende kilometeradministratie bestaat per rit uit: - de begin- en eindstand van de kilometerteller; - het adres van vertrek en het aankomstadres van de heen- en de terugreis; - de route die is gereden als niet de meest gebruikelijke route is genomen; - vermelding of het een privérit of een zakelijke rit is; - de privé-omrijkilometers als tijdens dezelfde rit zakelijke en privékilometers zijn gereden. Er bestaan systemen voor rittenregistratie. Indien gebruik wordt gemaakt van een systeem met het Keurmerk RitRegistratieSystemen dan gaat de fiscus ervan uit dat de rittenregistratie sluitend is. De fiscus kan dan nog steeds een controle instellen en onderzoeken of een rit zakelijk of privé is geweest. De fiscus kan bewijs vragen zoals bijvoorbeeld tankbonnen, garagenota’s, bekeuringen van het CJIB. Op garagenota’s staat vaak de kilometerstand genoemd die als onderbouwing kan gelden. De fiscus maakte tot voor kort ook gebruik van ANPR foto’s (Automatic Number Plate Recognition). Echter, het gebruik hiervan is in februari van dit jaar verboden door de Hoge Raad. De Hoge Raad vond namelijk dat de belastingdienst met het verzamelen en verwerken van ANPR gegevens inbreuk maakt op de privacy van de automobilist. Het gaat hierbij namelijk niet enkel om waarnemingen in de openbare ruimte, maar ook om het systematisch verzamelen en jarenlang bewaren van deze gegevens. Maar let op: op parkeerplaatsen bij pretparken of bijvoorbeeld IKEA kunt u nog steeds gefotografeerd worden door de mobiele controleteams van de belastingdienst die kentekens noteren. Concluderend: wilt u echt 100% zekerheid hebben dat uw kilometeradministratie goed bevonden wordt door de belastingdienst, houdt enkel het vorenstaande in acht.

mr. Hilmar Aukema en mr. Annemarie Beukeveld Hut & Co. Registeraccountants en Belastingadviseurs | Verlengde Hereweg 182 | 9722 AM Groningen | T. 050 - 526 71 01 | info@hutco.nl

KENNIS IS KUNNEN ECOstyle in Oosterwolde heeft voor hun nieuwbouw gebruik gemaakt van Raadsma ToegangsBeheer (RTB). Raadsma biedt alle mogelijke deurtechnieken en elektronische toepassingen. RTB maakt het mogelijk de toegangsrechten van personen vooraf en op afstand te regelen ten behoeve van veiligheid, beveiliging en comfort. In onze moderne RTB showroom in Leeuwarden ontvangen onze adviseurs u graag om u te laten zien wat er allemaal mogelijk is.

RAADSMA IJZERSTERK

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl

LievenseCSO.com

ingenieurs ruimte, milieu en duurzaamheid

bodem en ondergrond ecologie

juridisch advies

asbest

afvalwater

adviseurs

Over LievenseCSO LievenseCSO is een middelgroot advies- en ingenieursbureau op het gebied van (leiding)infrastructuur, (water)bouw, ruimte, milieu en duurzaamheid. Met 350 medewerkers is LievenseCSO een prominente speler op de markt. Onze diensten leveren wij van plan- en studiefase tot en met

Direct contact? LievenseCSO Noord Orionweg 28 8938 AH Leeuwarden 088 â&#x20AC;&#x201C; 91 020 00 info@LievenseCSO.com

Wat doen wij? een breed scala aan omgevingsonderzoeken en â&#x20AC;&#x201C;advisering. Wij werken voor diverse opdrachtgevers zowel bij de overheid als het bedrijfsleven.

Paul Zandstra PZandstra@LievenseCSO.com

Denk hierbij aan afvalwaterbemonstering en -advies, gebouwen en (water)bodemonderzoek en -beheer.