Kijk op het noorden maart 2018 - nr 406 by OF BV

nummer 406 | jaargang 50 | 2018

signaleert economische, trendy, culturele en toeristische ontwikkelingen in het noorden

Groeidiamant Nova Incasso verandert incassowereld 15

Nog 15 kavels vrij aan N34

Snelste groeier Nova Incasso

Steamteq ontketent revolutie in stoomreiniging

Staan facturen te lang open of worden ze niet betaald?

Nova Incasso biedt de oplossing Kosteloze incasso Geen contract 24/7 online dossierinzage Landelijke dekking Vaste contactpersoon Gerechtelijke fase Hoog slagingspercentage

www.nova-incasso.nl info@nova-incasso.nl | +31 (0)85 40 11 034

Op een kruispunt van wegen, tussen de stad Groningen en de Duitse grens en tussen Eemshaven en Assen ligt het Datacenter Groningen. Dit datacentrum in Zuidbroek combineert hoogstaande techniek met gebruiksgemak voor haar klanten en uitstekende dataverbindingen met hoogstaande beveiliging. Het datacentrum voldoet aan ISO 27001 en NEN 7510 normeringen. Uw data is dus veilig. En onze uptime? Maar liefst 6 jaar achteréén 100%!

Maar Datacenter Groningen is zoveel meer dan dataruimte! Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen zitten in ons bloed. Dit ziet u ten eerste terug in de techniek van het datacentrum, in het bijzonder in de koelingstechniek. Door free-cooling en cold corridors wordt het energieverbruik belangrijk

beperkt. De energie wordt opgewekt door een windmolen met een maximale capaciteit van 3 Megawatt. Met zijn moderne faciliteiten en innovatieve systemen borgt Datacenter Groningen een optimale internetverbinding voor bedrijven in de regio en ver daarbuiten. Hiermee faciliteert het datacentrum groei en continuïteit voor ondernemers. Daarnaast ondersteunen we graag met kennis en kunde op het gebied van ICT. We organiseren regelmatig evenementen, waarbij u de meest actuele informatie en relevante tips krijgt over

bijvoorbeeld cybercrime en het verzekeren van uw data. Houdt onze website in de gaten!

Datacenter Groningen is duurzaam, veilig en klantgericht • • • • • • •

CO2 neutraal Volledig carrier- en provider neutraal Gegarandeerde UPS (Uninterruptible Power Supply) N+1 redundancy 4 x 7 x 365 bereikbaar Temperatuur en luchtvochtigheid volledig conform Ashrae 2008 normering Early warning branddetectiesysteem VESDA

De verborgnen parel va Groningen • •

Noodstroomaggregaat 16 uur standaard zaal + koeling Bekabeling op datavloer in iedere kast naar centrale (meter) kast

Meer weten? Neem vrijblijvend contact met ons op ; Datacenter Groningen Beneluxweg 4, 9636 HV Zuidbroek tel. 050 - 7630515 info@datacentergroningen.nl www.datacentergroningen.nl

Beheersbare, betrouwbare en betaalbare huisvesting voor onderwijs, gemeente, mkb, zorg en industrie

Bouwkostenbegroting  Projectvoorbereiding  Directievoering & toezicht Meerjaren onderhoudsplannen  Onderhoudsinspectie Vluchtplannen Contractenscan  Energiecontrole & -advies Koningsweg 35a I 9731 AR Groningen I 050 573 56 72 I www.syplon.nl

COLUMN

“Help, de bedrijfsarts verzuipt!” Is online-video-consult de oplossing?

Er is een tekort aan bedrijfsartsen, en dat probleem dreigt alleen maar groter te worden. De gemiddelde leeftijd van bedrijfsartsen in Nederland is 55,5 jaar. Op basis van leeftijd zal de komende jaren dan ook ongeveer 70% van het bedrijfsartsen uitstromen (onderzoek Nivel). Daarentegen is de vraag naar bedrijfsartsen sterk toegenomen, o.a. door de invoering van de nieuwe Arbowet in juli 2017. In de vernieuwde Arbowet wordt de betrokkenheid van werkgevers en werknemers bij de arbodienstverlening vergroot en staat preventie nog meer centraal. De rol en invloed van de bedrijfsarts is beduidend groter geworden. Naast de medische keuringen, krijgt de arts bijvoorbeeld ook een grotere adviserende rol op het gebied van verzuimbegeleiding. Het tekort aan bedrijfsartsen kan deels worden opgelost met taakdelegatie. Dat ligt echter zeer complex vanwege het medische aspect en de strenge privacyreglementen. De oplossing kan echter ook in de technische hoek worden gezocht: online-video-consult van de bedrijfsarts. Iedereen kent waarschijnlijk Skype of FaceTime. De bedrijfsarts mag deze online-tools vanwege privacy niet gebruiken voor een consult. Het gaat immers om medische gegevens en die mogen niet op een onbekende plek worden opgeslagen. Wij zijn zijdelings betrokken bij een landelijke primeur. Twee Groningse ondernemingen, Medity Medische Diensten en WeSeeDo hebben de handen ineen geslagen en sinds januari kunnen bedrijfsartsen van Medity gebruik maken van WeSeeDo Video Online Consult. Het is een gebruiksvriendelijk systeem, zowel voor de bedrijfsarts als de zieke werknemer. Met één klik start je meteen een videogesprek. Maar nog belangrijker is dat WeSeeDo helemaal niets opslaat. Daarom mag een bedrijfsarts deze video-tool gebruiken voor een medisch consult. Het systeem is zo ingericht, dat de bedrijfsarts als het ware een onlinewachtkamer heeft, met alles er op en aan. Deze online-oplossing zal uiteraard nooit een fysieke consult van de bedrijfsarts kunnen vervangen. Die blijven altijd nodig. Echter, in vele gevallen kan een online-video-consult toereikend zijn en dat scheelt de bedrijfsarts en de werknemer veel tijd. Dit levert een efficiëntere werktijd en een kwalitatievere inzet van de bedrijfsarts op, zoals deze in de nieuwe Arbowet bedoeld is. De ervaringen zijn tot nu toe zeer positief, zowel van de bedrijfsarts als van de werknemer. Daarom is het niet verwonderlijk dat er veel belangstelling is voor deze innovatieve dienstverlening. Neem contact met ons op als u meer wilt weten over dit onderwerp. Maak een afspraak of stel uw vraag via de Helpdesk voor Noordelijke Ondernemers (www.MeneerRegezma.nl). U krijgt gratis, binnen 24 uur een reactie en advies. KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

'‘Landelijke primeur met video-consult'’ Jaap Adamse Directeur Meneer Regezma BV www.MeneerRegezma.nl

signaleert economische, trendy, culturele en toeristische ontwikkelingen in het noorden

Nog 15 kavels vrij op bedrijventerrein pal aan de N34 GIETEN - ‘Wij zitten al twintig jaar op bedrijventerrein Bloemakkers in Gieten en willen hier nooit meer weg.’ Michel Boter is eigenaar van standbouw-, reclame- en interieurbouwbedrijf “Boter maakt Bijzonder”. Hij steekt zijn enthousiasme over het bedrijventerrein van de gemeente Aa en Hunze niet onder stoelen of banken. ‘

Pagina 15

Bouwen aan vertrouwen

Omslagfoto

Bouwkundige Robert Benedictus trilt bijna van boosheid als het gaat over de schadeafhandeling van de NAM na aardbevingen die veroorzaakt zijn door de gaswinning in OostGroningen. Want de NAM-aanpak is snoeihard. De adviseur uit Mantgum kan het weten. Hij behandelde al zo'n 150 schadedossiers van inwoners in het bevingsgebied. “Het klinkt misschien raar, maar ik hoop daar geen werk meer te krijgen.” Pagina 26

Het begon aan de keukentafel in Emmen. Nu, zeven jaar later, mag Nova Incasso zich de snelst groeiende onderneming van Noord-Nederland noemen, met een omzetstijging van 771 procent. Dat leverde al een FD Gouden Gazelle op. Rusten op de lauweren doen de ambitieuze broers en zakenpartners Ramón en Pascuál AB beslist niet, want zolang niet iedereen zijn of haar incassozaken door hen laat behartigen, is er werk te verzetten.

En verder Kijk op nieuws 5 Een nieuwe toekomst voor Groningen! 13 Nog 15 kavels vrij op bedrijventerrein pal aan de N34 15 Snelste groeier Nova Incasso verandert met fris elan de incassowereld 18 Krachtige samenwerken om ambities waar te maken 23 Transport & Logistiek ontdekt HeBu Synergy 25 Bouwen aan vertrouwen 26 Terugtrekkende overheid en vooruitziende ondernemer 29 Groot geworden met gereedschappen 30 2

Bano bindt multinationals ‘Wij gaan de komende jaren verder groeien’ 32 SteamteQ ontketent revolutie in stoomreiniging 34 Harlingen Bakermat van Fries Aardewerk 36 Voor de leeuwen 37 ‘ Dit werk geeft me nog steeds een kick’ 38 Het bedrijfsleven en de duurzame samenleving 40 Bouwbedrijf Schoonewille verhuisd: “Veel meer ruimte” 42 Bedrijfswagen Leasen? Of toch liever de voordelen van huren! 43

‘Een wereldwijd netwerk dat je nergens anders vindt’ 44 Nieuwe directeur Afûk 46 Talentuin en Talenpaviljoen MeM vanaf 30 maart geopend 47 “ Heldere taal is de norm” 48 Nederlandse soldaten in Afghanistan 50 Mijnbouwschade in Groningen 52 De tijd dringt:bent u al AVG-proof? 54 Nieuwe exposities en activiteiten in Wall House #2 59 Trivia 60

inhoud SteamteQ ontketent revolutie in stoomreiniging Supersnel reinigen met een veel lager waterverbruik, zonder chemische middelen en tegen lage bedrijfskosten: wie wil dat niet? Stoomstofzuigers van SteamteQ maken deze belofte waar, of het nu in een horecabedrijf is of in een zorginstelling, in een winkel of een voedingsmiddelenfabriek.

Pagina 34

“ Heldere taal is de norm” Met vijftig medewerkers is Van der Meer Accountants & Adviseurs werkzaam voor het bedrijfsleven en voor de non-profit branche. De organisatie werkt vanuit Oosterwolde, Groningen en sinds vorig jaar ook vanuit Leek, waar de Adviesgroep voor Medische – en Vrije Beroepen werd overgenomen. “De medische sector is een specifieke beroepsgroep, die door de complexiteit van hun branche steeds meer behoefte heeft aan ontzorgende gespecialiseerde diensten zodat zij zich volledig kunnen concentreren op hun beroepsuitoefening: het bieden van de best mogelijke medische zorg. Pagina 48

COLOFON

NUMMER 406, JAARGANG 50 Kijk op het noorden

Hoofdredacteur: Menno Bakker,

Advertenties en abonnementen:

Advertentietarieven:

Aan de inhoud van de artikelen is veel aandacht

is een uitgave van

Narvic Inhoudgevers, menno@narvic.nl

Administratie: T. 0512 36 63 26

Op aanvraag, T. 0512 36 63 26

besteed. De redactie en de uitgever aanvaarden

Kijk op Uitgevers bv

Aanleveren nieuwsberichten:

Advertentie-exploitatie en

Tussendiepen 21

nieuws@kijkophetnoorden.nl

planning bedrijfspresentaties:

Vormgeving:

onvolledigheden of onjuistheden in de tekst.

9206 AA Drachten

Redactie: Johan Koning, Jessica

Gerrit Landman

VDS Crossmedia, Emmen

Overname van artikelen uit deze uitgave is

T. 0512 36 63 26

Schutten, Suzanne van Gaale, Ingrid van

g.landman@kijkophetnoorden.nl

Druk en afwerking:

uitsluitend toegestaan met bronvermelding en

www.kijkophetnoorden.nl

Damme, Marcel van Rijnbach

Veldhuis Media, Raalte

na schriftelijke toestemming van de uitgever.

Foto’s: Ed Klijnman en anderen

Abonnementsprijs:

geen aansprakelijkheid voor eventuele

€ 39,50 (incl. 6% btw) per jaar

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA



De Transport Compagnon! De expert in losgestort vervoer met walking floors! Postbus 86 9230 AB SURHUISTERVEEN Tel: +31 (0)512 36 80 00 Fax: +31 (0)512 36 80 01 www.dtcsurhuisterveen.nl

VANAF 9 DECEMBER 2017

     UITGEVERIJ

Boertjens&Kroes

Friesland van boven De luchtfoto’s geven een schitterend beeld van de Friese elf steden, de dorpen, de Friese meren, de Waddeneilanden, de natuur en het landschap. Kleurendruk hardcover 192 pagina’s. (formaat 17 x 24 cm). Tekst Fries, Nederlands en Engels. Nu van € 19,95 voor € 7,95.

Fotostudio Harry de Boer Het Noorden van boven Bedrijfsfotografie

De luchtfoto’s geven een fascinerende blik op de drie provincies

www.uitgeverijboertjensenkroes.nl

www.fotostudiodeboer.nl Friesland, Groningen en Drenthe: de economische bedrijvigheid, info@fotostudiodeboer.nl infrastructuur, onderwijsinstellingen, musea, natuur en landschappen. 05 12 47 1729 Kleurendruk hardcover 192 pagina’s (formaat 21 x 27 cm). Tekst Nederlands, Duits en Engels. Nu van € 29,95 voor € 14,95. 06 555 13 909  06-24408032 info@uitgeverijboertjensenkroes.nl www.hetnoordenvanboven.nl

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Hoog bezoek bij Snakeware ICT-bedrijf Snakeware kreeg begin dit jaar een mooie opsteker. Koning Willem-Alexander kwam op 23 januari jl. langs. Het Friese ICT-bedrijf, opgericht in 1995, bedenkt, ontwerpt en maakt innovatieve digitale producties voor diverse opdrachtgevers die op alle digitale apparaten toegankelijk zijn en daar wilde de Koning meer van weten. Tijdens een uitgebreide rondleiding kreeg de Koning uitleg over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van digitale activatie, waarbij data bijvoorbeeld wordt gebruikt om toekomstig consumentengedrag te voorspellen. Er werd onder meer stilgestaan bij Augmented Reality via de smartphone, een gebied waarop Snakeware zeer actief is. Daarnaast werd de werking van de Microsoft HoloLens en ARKit van Apple gedemonstreerd. “De Koning kreeg via de HoloLens en iPhone onder meer diverse mannequins te zien in verschillende stijlen”, vertelt CCO Ate van der Meer. “De beleving dat mixed reality nagenoeg als werkelijkheid beschouwd wordt, maakte duidelijk indruk.”Snakeware begint voor Fryslân inmiddels een exportproduct te worden. Het bedrijf staat inmiddels op nummer 29 in de MKB Innovatie Top-100.

Romantiek in het Noorden Romantisch aangelegd: dan is de volgende tip relevant: in het Groninger Museum draait namelijk nog tot en met 6 mei de tentoonstelling De Romantiek in het Noorden – van Friedrich tot Turner. Het is het eerste internationale overzicht van landschapschilderkunst uit de Romantiek in Noord-Europa. De landschapschilderkunst nam tijdens de Romantiek (ca. 1800-1850) een hoge vlucht, met kunstenaars als J.M.W. Turner in Engeland, Caspar David Friedrich in Duitsland en Johan Christian Dahl in Noorwegen. Schilders keken niet meer alleen zorgvuldig om zich heen; ze keerden ook de blik naar binnen, naar hun eigen innerlijk. Zo geeft de natuur zowel een historische als spirituele beleving. Groninger Foto: Carl Blechen Landweg in de winter bij maanlicht, ca. 1836 Museum, tot en LÜBECK, MUSEUM BEHNHAUS DRÄGERHAUS met 6 mei.

Lasaulec test één uur-service Leuk: vanaf 7 december levert Technische groothandel Lasaulec technische producten gratis en binnen één uur na bestelling via de webshop. Deze extra dienstverlening, met de naam ‘Lasaulec.nu’, startte als pilot in de gemeente Heerenveen. Daarbij staat duurzaamheid centraal: artikelen worden automatisch gepickt, op maat ingepakt en bezorgd met een elektrische bestelbus, zo leren we. ”Tegenwoordig is het normaal dat je een order die je online plaatst, de volgende dag overal in Nederland in huis hebt. Lasaulec verhoogt deze standaard met de gratis 1-uurslevering”, aldus Lasaulec directeur Anne Lourens. Wanneer Lasaulec.nu in de Gemeente Heerenveen een succes wordt zal de 1-uurslevering in heel Nederland worden ingezet, zo meldt het bedrijf.

Vripack vernieuwt Nederlandse vissersvloot De huidige Nederlandse vissersvloot is gebouwd in de jaren 90. Veel schepen zijn echter niet meer van deze tijd. De behoefte naar ecologisch vissen en ondernemen groeit. Het Nederlandse bedrijf Maaskant Shipyards, onderdeel van de Damen Shipyards Groep, heeft in de jaren negentig nagenoeg de gehele Nederlandse vissersvloot gebouwd en is samen met het bedrijf Ekofish nog altijd de voorloper als het gaat om vernieuwing. Deze partners kozen daarbij een ontwerp van ontwerpstudio Vripack uit Sneek. Zo kwam het vooruitstrevende ontwerp van de UK 105 ‘Spes Nova’ tot stand. Door het schip uit te rusten met een dieselelektrische aandrijving konden onderdelen zoals de motoren op compleet andere plekken staan als voorheen. Door de honderden componenten te verschuiven en veel te testen heeft Vripack het motorvermogen met 30 tot 40% teruggebracht, waardoor de uistoot van CO2 en het gebruik van fossiele brandstof aanzienlijk wordt gereduceerd. De UK 105 is momenteel in aanbouw en zal naar verwachting begin 2019 in de vaart worden genomen.

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Hazes naar Dokkum Op zaterdag 8 september komt André Hazes junior naar de Admiraliteitsdagen in Dokkum. Voor zijn optreden is ’s avonds plek voor ruim 10.000 fans. De jonge Dré is succesvol in de voetsporen getreden van zijn vader, volkszanger André Hazes. Toch is hij het stempel ‘de zoon van’ allang ontgroeid. Als kleine jongen wist Dré dat hij de muziek business in wilde. In 2007 had hij met 13 jaar zijn eerste nummer 1-hit: ‘Bedankt mijn vriend’, een postuum duet met vader André. Vorig jaar won hij glansvol een Edison met ‘Leef’ in de categorie Volksmuziek. Dokkum krijgt nu dus haar eigen Hazes-spektakel. Dré neemt zijn eigen band mee, iets wat niet vaak gebeurt. En ook al treedt hij de laatste jaren op in grote concerthallen zoals Ahoy, de Ziggo Dome en Amsterdam Arena, ook naar deze openluchtshow ziet hij uit.

Donar: vervolg samenwerking met kinderopvang Begin dit jaar hebben Marion Arends (bestuurslid van de basketbalclub Donar) en Enno van der Werff (directeur/bestuurder van kinderopvang-organisatie SKSG) bekend gemaakt de bestaande samenwerking tussen de beide organisaties met nog eens drie jaar te verlengen. Zij deden dat tijdens een feestelijk moment voorafgaand aan de derby Donar – Aris Leeuwarden, in het bijzijn van SKSG-kinderen en medewerkers. Als klap op de vuurpijl hadden de kinderen na afloop van de wedstrijd een ontmoeting met de spelers van Donar. SKSG is een kinderopvangorganisatie die een gezonde leefstijl bij kinderen van jongs af aan bevordert. Dat is duidelijk terug te zien in het duurzaamheids- en voedingsbeleid van SKSG en ook het dagelijks stimuleren van sport en bewegen staat daarom hoog in het vaandel bij SKSG. Naast FC Groningen en Lycurgus is ook Donar hiervoor een zeer geschikte partner gebleken. Enno van der Werff: “Het laten sporten en bewegen van alle kinderen is een speerpunt van SKSG. Wij vinden het belangrijk dat kinderen hier plezier aan beleven en dat, als het even kan, kinderen ook dingen doen die uniek, gaaf en onvergetelijk zijn. Onze samenwerking met Donar biedt dat allemaal. Heel mooi dat deze ras Groningse organisaties elkaar hierin versterken”.

Dijkstra Draisma:

nieuwe sporthal Dokkum

Goed nieuws voor Dokkum: op dinsdag 19 december 2017 vond de sleuteloverdracht plaats van sporthal Tolhuispark in Dokkum. Jelle Teun Terpstra, projectleider bij Bouwgroep Dijkstra Draisma, overhandigde de sleutel aan wethouder Pytsje de Graaf van de gemeente Dongeradeel. Die gaf de sleutel vervolgens door aan locatiemanager Ingrid van Rijswijk van Optisport, de exploitant van de sporthal. De nieuwe multifunctionele sportaccommodatie is aan het bestaande zwembad Tolhuisbad gebouwd en werd op 2 januari 2018 in gebruik genomen. De officiële opening staat gepland op vrijdag 26 januari 2018.

Ondernemersprijzen voor Weidenaar en Beautysalon Marijke In het bijzijn van bijna vierhonderd mensen publiek zijn op 19 januari in zalencentrum Old Dutch in De Westereen de sporten ondernemersprijzen Noordoost Fryslân bekend gemaakt. Onderneming van het jaar werd familiebedrijf Weidenaar uit Dokkum. Het vleesbedrijf zet Noordoost Fryslân en Dokkum nationaal op de kaart met eerlijke ambachtelijke producten. Jouke Jongsma, de rechterhand van directeur Lieuwe Weidenaar, nam de prijs enthousiast in ontvangst. Korfbalvereniging de Wâlden zag haar prestaties beloond worden met de titel sportploeg van het jaar, dankzij onder andere een kampioenschap in de eerste klasse B. Daarnaast werd Marijke Dikkerboom van beautysalon Marijke uit Hurdegaryp uitgeroepen tot ‘Ondernemer van het jaar 2017’. Al meer dan tien jaar timmert Marijke aan de weg. Lifestyle-winkel ‘Buitengewoon Mooi’ kreeg de titel ‘Starter van het jaar 2017’. Deze Lifestyle winkel van Tineke Kuipers- van Zwieten is in korte tijd een begrip geworden in Kollum en omstreken. Foto’s : Meint de Vries

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Vijftien jaar Metaalbewerking Friesland Een jubileum in Oldeberkoop: het is namelijk vijftien jaar geleden dat Klaas Veenstra uit Oldeberkoop besloot om een eigen weg in te slaan. Onder de naam Veenstra snij- en siertechniek richtte hij vanuit huis zijn eigen onderneming op. Anno 2017 beschikt hij over een productiehal van 1000 vierkante meter in Oosterwolde. “Gezien de uitbreiding van de werkzaamheden opereren we tegenwoordig onder de naam Metaalbewerking Friesland”, vertelt Klaas Veenstra. “Het zwaartepunt is de afgelopen jaar wat verlegd. We zijn meer een totaalleverancier geworden.” Door te investeren in nieuwe machines kan Veenstra tegenwoordig bewerkingen als CNC snijden, knippen, zetten, mig en tig lassen, boren, walsen en conventioneel draaien aanbieden, zo leren we. “Het heeft ons een grote diversiteit aan opdrachtgevers opgeleverd”, zegt Veenstra tevreden.

Feestelijk moment!

Duurzaam Doen Huis maakt energiehuishouding zichtbaar

Een feestelijk moment, even ten zuiden van Leeuwarden. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten betrokken samen met het bedrijf Rinagro de monumentale boerderij aan de Brédyk 30 in Wirdum, waarmee de gemeente Leeuwarden er in een klap drie bijzondere organisaties bij krijgt. Rinagro, tevens eigenaar van het pand, heeft een hoofdvestiging in Piaam, maar wil met haar activiteiten (ontwikkelen van mestverbeteraars ten behoeve van een circulaire landbouw) dichtbij de Dairy Campus zitten.

Bijzonder: het ‘Duurzaam Doen huis’ van ROC Friese Poort. “Voor onze studenten is de energiehuishouding binnen de school niet zichtbaar”, vertelt Durk Reitsma van ROC Friese Poort. “We willen onze studenten graag inzicht geven in het verbruiken en opwekken van energie tijdens de lessen in dat ‘Duurzaam Doen Huis’.” “Inzicht in het realtime energieverbruik draagt bij aan de bewustwording bij studenten”, legt Guido Aris van Sustainable Buildings uit. “Bovendien krijgen de studenten praktische handvatten om energieverspilling tegen te gaan”. Het Duurzaam Doen Huis is een levensechte leeromgeving voor studenten en bedrijven. Studenten en medewerkers van bedrijven werken in het Duurzaam Doen Huis altijd met de laatste duurzame technieken van 22 fabrikanten uit Nederland. Ook ontdekken ze in het Duurzaam Doen Huis welke stappen nodig zijn om woningen, bedrijfspanden en winkels te verduurzamen. “Hiermee spelen we in op de duurzame ambities van Nederland”, aldus projectleider Roeland Westra.

Bijzonder: Staatsbosbeheer keert met dit provinciale hoofdkantoor terug naar de provincie Fryslân. En Natuurmonumenten krijgt een nieuwe ontmoetingsplek voor de medewerkers in Noord-Nederland. Wethouder Henk Deinum was er maar wat blij mee. “Staatsbosbeheer is bekroond tot beste overheidsorganisatie van het jaar 2017. Dat is een prima prestatie. Ze brengen met deze vestiging bovendien werkgelegenheid voor ongeveer 30 medewerkers. Daar zijn we hartstikke blij mee.”

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

0592 - 344 641 | www.itn-assen.nl De B2B webshop voor verpakkend Nederland!

www.dutchboxx.shop

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Elfwegentocht en Spektakel Tsjûkemar slaan handen ineen Leuk: van donderdag 28 juni t/m zaterdag 14 juli 2018 organiseert Iepenloftspul Bantegea een groots theaterspektakel op eiland de Marchjepôlle in de Tsjûkemar. In de geest van de Elfwegentocht (fossielvrij reizen van 1 t/m 14 juli 2018) worden alle bezoekers fossielvrij naar het eiland gebracht. Ook op de Margjepôlle zal een groot deel van de energie fossielvrij opgewekt worden. Vanaf parkeerplaats De Lanen (bij A6) brengt een grote, door blauwe diesel aangedreven, boot mensen fossielvrij naar de Margjepôlle. Ook worden elektrische sloepen ingezet om bezoekers vanaf Eastersee naar de theaterlocatie te brengen. Er liggen veel plannen voor die dagen om bijzondere evenementen te organiseren, waaronder een zwemtocht naar het theaterstuk. In OF kon de lezer al meermalen lezen over de Elfwegentocht: van 1 t/m 14 juli 2018 reist Friesland zonder een druppel benzine of diesel. Vanaf de provinciegrenzen zullen elektrische en groengasauto’s, deelauto’s, segways, ligfietsen, elektrische boten, bussen en fietsen samen met bijzondere voertuigen het verkeersbeeld bepalen.

Grand Café Z:

‘bijzondere dingen doen’ Een bijzondere alliantie in Leeuwarden: daar opende Grand Café Z, aan het Zaailand de deuren. Een initiatief van ondernemer Bouwines Sikkes, die met een groep ‘social entrepreneurs’, verbonden aan de ‘Immersive Impact Foundation’ een alliantie vormde en zo een plek heeft gecreëerd waar iedereen kan werken, loungen, lunchen en dineren. De Immersive Impact Foundation’ is een collectief van ondernemers die ‘alleen nog maar bijzondere dingen willen doen’ en die intussen een indrukwekkende CV hebben opgebouwd, van de bouw van een app om dementie-patiënten herinneringen terug te geven tot een Virtuele Cliniclown voor zieke kinderen. Samen met Sikkes zagen ze kansen in het recyclen van het robuuste betonnen gebouw, ooit het hoofdkwartier van de Waterleiding Friesland. Resultaat: de wedergeboorte van een beroemd gebouw. Er kunnen kantoren, maar ook flexibele werkplekken worden gehuurd. Uiterst flexibel is de ‘Werkkaart’, waarbij alle faciliteiten, inclusief vers fruit en ook personele ondersteuning gedurende een dag kunnen worden ingehuurd. Ondernemer Bouwines Sikkes is blij met de toeloop tot nu toe. “Dat is prachtig, maar wij gaan voor de lange termijn. Wij willen in Leeuwarden iets neerzetten dat beklijft.”

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

B&GS Bedrijfs- & Garagedeuren Specialist van het Noorden opent nieuwe afdelingen. B&GS met tientallen jaren ervaring in verkoop, montage, onderhoud en reparatie van elk type en merk garagedeur of bedrijfsdeur, kreeg vanuit de markt regelmatig de vraag of ze bij de kantel-, sectionaaldeuren, roldeuren, overheaddeuren en schuifdeuren die ze plaatsen of onderhouden ook de bijbehorende Toegangstechniek en Beveiligingscamera’s konden verzorgen. Dit doen ze dan ook al jaren. Hieruit zijn drie nieuwe afdelingen ontstaan:

Toegangstechniek Camerabeveiliging Zonwering En natuurlijk de alom bekende: Deuren Vrieswijk 6-B n Postbus 246 n 8100 AE Raalte Telefoon: 0572 - 362240 n Fax: 0572 - 362245 E-mail: its@its-projects.nl n Internet: www.its-projects.nl

Voor meer informatie, www.bengs.nl Showroom Eestumerweg 49, 9792 RB Ten Post tel: 050 520 1100

Ga jij ook voor GOUD? Wil jĳ ook het beste uit jezelf halen? Bureau Schmidt groeit snel. Daarom zĳn wĳ altĳd op zoek naar goede mensen. Wil jĳ werken in een jong en enthousiast team? Daarom zoeken wĳ jou! Wĳ hebben op dit moment meerdere vacatures voor junior, medior en senior projectingenieurs.

Verkoop, Verhuur en Installatie Totaalleverancier op het gebied van licht, geluid en beeld

Wij adviseren u graag! Australiëweg 8 9407 TE Assen 0592 – 342098 www.dialgb.nl

Word jĳ onze nieuwe collega? Wacht niet te lang en stuur ons je CV en brief met motivatie. Kĳk voor meer informatie over onze vacatures op www.bureauschmidt.nl

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Nieuwe naam: Revoort Slopen & Saneren Vanaf 1 januari 2018 is BZN Sloopwerken en Asbestsanering uit Tweede Exloërmond verder gegaan onder de nieuwe naam Revoort Slopen & Saneren. Naast deze naamswijziging is er een nieuw logo en een geheel nieuwe huisstijl ontwikkeld. Revoort staat voor vernieuwing (re) en vooruitgang (voort). Het laat zien dat slopen en saneren niet alleen over afbreken gaat, maar vooral over ruimte maken voor iets nieuws. De nieuwe naam is op bijzondere wijze door alle medewerkers van BZN onthuld. Prints met delen van het nieuwe logo werden in een workshop icecarving met precisie uit het ijs ‘gesloopt’. Oud eigenaar Dolf van der Laan kreeg de eer om de prints in de juiste volgorde te leggen. Zo werd door alle medewerkers gezamenlijk ruimte gemaakt voor het nieuwe logo met de nieuwe naam. Revoort blijft dé specialist op het gebied van slopen en saneren. Maar ook voor grondwerk, renovatieprojecten en calamiteiten staat het team dag en nacht klaar. BZN gaat verder onder een andere naam, met dezelfde passie.

Van der Valk Leeuwarden: ‘Nee bestaat niet’ Leeuwarden begint een stad te worden met een steeds ruimere keuze als het gaat om horeca en hospitality. Zoals daar is: het nieuwe Van der Valk Hotel, aan de Lijnbaan 35, onder Techum, aan de haak om Leeuwarden. Een plek met ruimte en dat voel je rondom. Op de foto: manager Thom van der Heide legt een groep Leeuwarder ondernemers uit hoe bij de organisatie en logistiek en een degelijk hotel-restaurant militaire precisie komt kijken. De lobby zoals te doen bij Van der Valk groots en gezellig, het restaurant sfeervol en de kamers zien er keurig uit. “Onze filosofie: nee bestaat niet”, aldus Van der Heide.

Het verhaal van de Dairy Campus Leeuwarden begint een echte Campus-stad te worden. De WaterCampus gooit internationaal al hoge ogen als het gaat om watertechnologie. De University Campus Fryslân (UCF) brengt meer Academisch onderwijs naar de Friese hoofdstad. De Energiecampus in Leeuwarden-west is een boost voor de productie van groene energie. En op de vermaarde Dairy Campus wordt de gehele levenscyclus van de koe onder de loep genomen, met als doel tot een schonere, duurzame Dairy-keten te komen waar diervriendelijkheid, gezondheid en efficiency nog meer voorop staan. De Dairy Campus, onderdeel van Wageningen University & Research, heeft een sterk verhaal, want er is wereldwijd behoefte aan voedsel, maar ook aan duurzame oplossingen. Dat verhaal lieten ze onlangs op film zetten door het Leeuwarder filmbedrijf You Brand. Het resultaat is te bekijken op www.dairycampus.nl

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Specialist in maatwerk liften

Wij produceren, installeren, repareren en onderhouden liftinstallaties.

Tot wel 10 jaar garantie

Een goede service

Edisonstraat 60 6902 PK Zevenaar

We leven in een wereld waarin we zo min mogelijk afval willen achterlaten. Waarin we kunnen kiezen uit een uniek aanbod. Een wereld waarin we onze bestelling binnen een halve dag in huis hebben. Probo verandert de wereld in digitale print

Geen voorrijkosten

0316 344 336 info@lohrliften.nl

Snelle ombouwtijd en levering

www.lohrliften.nl

COLUMN

Een nieuwe toekomst voor Groningen! Ruim 5 jaar na de gedenkwaardige beving van Huizinge, en enkele weken na de laatste harde klap in Zeerijp is heel Nederland eindelijk wakker geschud. Dat deze laatste klap zo hard zou zijn dat deze ook in Den Haag gevoeld werd zegt genoeg. Wiebes is goed bij de les. Zoveel impact kan een beving dus hebben. Nu is de situatie ook wel zo dat je er echt niet meer omheen kunt. Even in de figuurlijke snelkookpanâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;Ś. (helaas nog op Gronings gas) en het nieuwe schade protocol is gereed. Mede dankzij de niet aflatende inzet van onder andere het Groninger Gasberaad en de Groninger Bodembeweging. De NAM eindelijk op afstand. Shell staat garant voor alle schade. Als contra-expert hoop ik oprecht dat ons werk vanaf nu totaal overbodig is. Dit betekend namelijk dat het afhandelen van de schade nu eindelijk goed geregeld is. Maar hoe nu verder. Zo langzamerhand komen er mooie nieuwe plannen los. Soms heel groots, zoals de fabriek van Tesla naar het noorden halen. Soms heel tastbaar zoals het kraken van een karakteristiek pand om de aandacht te vragen voor de enorme transformatie die de gebouwde omgeving te wachten staat. Het zijn voorbodes van de veranderingen welke komen gaan, maar wel veranderingen waarmee grote stappen vooruit gezet kunnen worden. Bouwen aan een nieuwe toekomst. Over mij hoeft u zich geen zorgen te maken. Ons bureau gaat zich weer met veel inzet en toewijding richten op het begeleiden van mooie bouwprojecten zoals het energieneutraal en gasloos verbouwen van een woonboerderij voor mantelzorg en het herbouwen van de scholen in Groningen. Meebouwen aan die mooie toekomst!

Robert Benedictus Benedictus Bouwkundig Adviesbureau benedictus-bouwadvies.nl

Van Wingewest naar een gewest voor Winnaars! KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Brein Reclame 2017

:: PDF proef - Niet geschikt voor verder gebruik ::

Transport probleem? Wij lossen het op! ALTIJD EEN RUIME KEUS IN VERHUURAUTO’S, VAN KLEIN TOT GROOT!

Bent u DGA? Heeft u pensioen opgebouwd in eigen beheer? Door een wetswijziging is het vanaf 1 juli 2017 niet meer mogelijk om pensioen in de eigen BV op te bouwen. Met betrekking tot de opgebouwde pensioenaanspraken heeft u de volgende mogelijkheden: de BV laten staan; • In verlagen tot de fiscale waarde • Pensioenaanspraken en vervolgens afkopen. Bij afkoop wordt In 2017 een belastingkorting verleend van 34,5%

verlagen tot de fiscale waarde en • Pensioenaanspraken vervolgens omzetten in een Oudedagsverplichting. • Pensioenaanspraken extern onderbrengen

TEL . 055-5214888

AUTO NODIG? GEMAKKELIJK ONLINE TE RESERVEREN OP WWW.BULTMAN.NL

6890-17 Bultman adv Kijk op het Noorden_91x135mm_v02.indd 1

Wij kunnen de verschillende mogelijkheden voor u doorrekenen en u hierover adviseren.

En hoe nu verder?

Voor de toekomstige pensioenopbouw zijn er verschillende opties. En hoe zit het met het nabestaandenpensioen als u komt te overlijden?

PensioenKompaan kan u hierover adviseren. Voor informatie of een afspraak bel 0528 – 74 50 80 Of mail naar info@pensioenkompaan.nl

29-09-17 10:46

Schoonewille Bouw & Restauratie Kremboong 2A

FOTOGRAFIE: HARRY TIELMAN

GIETEN - ‘Wij zitten al twintig jaar op bedrijventerrein Bloemakkers in Gieten en willen hier nooit meer weg.’ Michel Boter is eigenaar van standbouw-, reclame- en interieurbouwbedrijf “Boter maakt Bijzonder”. Hij steekt zijn enthousiasme over het bedrijventerrein van de gemeente Aa en Hunze niet onder stoelen of banken. ‘Wij bouwen en richten stands in door heel Europa. Gieten is de ideale uitvalsbasis. Ik zit in een kwartier tijd in Assen, in drie kwartier in Duitsland en in dezelfde tijd bereik ik Zwolle. Files zijn hier zo bijzonder dat ze tijdens de koffiepauze besproken worden. Dan zou ik bijna Groningen Airport Eelde nog vergeten. Daar rijd ik in twintig minuten naar toe’ somt de ondernemer de voordelen van zijn vestigingsplaats op. Een vertrek uit Gieten is voor Boter dan ook niet aan de orde. Eerder een uitbreiding op het nieuwe deel van Bloemakkers. Daar is nog ruimte genoeg.

Ga mee op expeditie naar Bloemakkers in Gieten

Nog 15 kavels vrij op bedrijventerrein pal aan de N34 15 KAVELS VRIJ Maar liefst 15 kavels van minimaal 1500 vierkante meter pal aan de N34 zijn op het nieuwe deel beschikbaar. Alhoewel, nieuw? De uitbreiding van het bedrijventerrein, met een oppervlakte van 7,5 hectare is in 2010 gerealiseerd. Daarvan is er nu nog ongeveer 4,5 hectare, verdeeld over 15 kavels beschikbaar. Bedrijvencontactfunctionaris Edo Jans van

KIJK OP HET NOORDEN

de gemeente Aa en Hunze: ‘De crisis heeft voor vertraging gezorgd. Bedrijfsuitbreiding had logischerwijs geen prioriteit in die dagen. Gelukkig leven we tegenwoordig in economisch betere tijden en is er alle reden om bedrijven weer enthousiast te maken voor Gieten.’ Veel beperkingen komen ondernemers niet tegen op Bloemakkers. Alleen voor bedrijven in de zwaardere milieucategorieën en verblijfsrecreatie

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

is geen plek. Voor de rest, of het nou een garagebedrijf, wegrestaurant, groothandel, of zelfs een hotel is; ruimte genoeg. Wie besluit energiezuinig te gaan bouwen kan zelfs rekenen op een energiepremie oplopend tot 5000 euro en dit jaar staat de aanleg van glasvezel in de planning. Jans; ‘Ik zou zeggen; hartelijk welkom in de gemeente Aa en Hunze.’

Bloemakkers

Michel Boter

OP EXPEDITIE Het blijft niet bij woorden, want de gemeente houdt op 7 april een expeditie voor nieuwe ondernemers over haar bedrijventerrein. Edo Jans: ´Zie het als een informele kennismaking met het bedrijventerrein en de daar gevestigde ondernemingen.

Wat we precies gaan doen, blijft nog even geheim. Ik zou zeggen: kom gewoon langs op 7 april en laat je verrassen´ lacht de bedrijvencontactman. Een tipje van de sluier wil hij uiteindelijk wel oplichten. ´We gaan op expeditie over Bloemakkers, op bezoek bij bedrijven die er zitten, natuurlijk

Wichers Transport

Rob Boerema Auto's

met bijbehorend natje en droogje. Al met al een belangrijke actie, zo’n expeditie. De sfeer proeven op locatie werkt tenslotte altijd beter dan een kijkje op internet of het lezen van een mooie brochure.’ BUREN Dat er nog 15 kavels beschikbaar zijn betekent niet dat Bloemakkers leeg is. Een aantal bedrijven heeft zich er de afgelopen jaren al gevestigd. Onder hen Rob Boerema, eigenaar van het gelijknamige autobedrijf. Hij is specialist in campers en de merken Jeep, Chrysler en Dodge. De ondernemer koos in 2013 voor nieuwbouw op Bloemakkers. Een thuiswedstrijd voor het bedrijf dat zich al in 2000 in Gieten vestigde. Rob Boerema besloot om tijdens de crisis de vleugels uit te slaan. ‘Veel bedrijven bouwen pas als een crisis voorbij is. Ik wilde

AANRIJTIJDEN

Assen Emmen Veendam Groningen Eemshaven Zwolle Ruhrgebied (DLD) Bremen (DLD)

15 minuten 27 minuten 18 minuten 28 minuten 42 minuten 52 minuten 2 ½ uur 2 ½ uur

Via N34 Via N34 Via N33 Via N33 / A28 Via N33 Via N33 / A28 Via N34 / A37 / A31(dld) Via N33 / A7/ A31(dld) / A28(dld)

BETROKKEN Die betrokkenheid ervaart ook Michel Boter. ‘Edo Jans weet ons te vinden. Hij komt regelmatig langs. De zaken doornemen of gewoon even gezellig bijkletsen. Dat informele typeert de gemeente Aa en Hunze’ legt hij uit. Jans noemt dat persoonlijke contact de gewoonste zaak van de wereld. ‘Of een bedrijf hier nu een half – of twintig jaar zit. Het is een ambassadeur van je gemeente. Neem “Boter Maakt Bijzonder”, je ziet ze bij wijze van spreken van Maastricht tot Vladivostok. Een enthousiast verhaal van hen over ondernemen in Gieten tegenover collega’s. Daar kan geen reclamecampagne tegenop.’ iedereen voor zijn. Nu de crisis achter de rug is, kan ik zakendoen.’ Bloemakkers was een logische keuze voor hem omdat zijn klantenkring zich in Gieten en omgeving bevindt. De Jeep-liefhebber noemt vooral de centrale ligging als sterk punt van het bedrijventerrein. Verder is hij lovend over de

PRETTIG WONEN Bij het kiezen van een vestigingsplaats komt meer kijken dan alleen een gunstige ligging en redelijke grondprijs. Prettig wonen is ook van groot belang. Op de uitbreiding van Bloemakkers is geen ruimte voor wonen en

werken zoals op het oude deel. Woonruimte moet dus gezocht worden in Gieten of een van de andere dorpen in de gemeente. Er is keuze te over in Aa en Hunze. Variërend van historische boerderijen tot nieuwbouwwijken. ‘We zijn ook trots op het brede scholenaanbod. Binnen de gemeentegrenzen liggen 15 basisscholen waarvan 3 in Gieten zelf. Met het Dr. Nassau College hebben we een middelbare school in huis die zichzelf excellent mag noemen. Ze biedt een uitstekend schoolklimaat en een grote actieve betrokkenheid van de leerlingen. Vakcollege, mavo, mavo+, havo of atheneum. Je vindt het allemaal in Gieten en dat is belangrijk. Een goede school voor de kinderen is net zo belangrijk als een geschikte woning’ stelt de bedrijvenman van de gemeente Aa en Hunze.

FOTOGRAFIE: HARRY TIELMAN

informele werkwijze van de gemeente Aa en Hunze. ‘Je bent geen nummer zoals in een grote gemeente. In Gieten ken je elkaar en heb je dus aan een half woord voldoende. Die korte lijntjes spreken mij erg aan.’

NIEUW BEDRIJF! Wigchers Internationaal Transport BV uit Schoonoord start een nevenvestiging op bedrijventerrein Bloemakkers in Gieten. Wigchers kiest voor dit bedrijventerrein vanwege de goede bereikbaarheid door de directe nabijheid van de N34 en N33 en omdat Gieten een centrale ligging in Noord-Nederland heeft. ‘We zijn snel tot overeenstemming gekomen met de gemeente en gaan zo spoedig mogelijk onze vestiging in Gieten openen’ aldus een woordvoerder.

Wethouder Co Lambert met 3 ondernemers

WELKOM Afgelopen december heb ik samen met ondernemers Jan Okken, Rob Boerema en Michel Boter de nieuwe vlaggen van Bedrijventerrein Bloemakkers gehesen. Een mooi moment. Het markeert de start van expeditie Bloemakkers. Een expeditie omdat we u willen ontmoeten en als vervolg daarop wellicht kunnen verwelkomen als nieuw bedrijf op Bloemakkers. Met de N34 van noord naar zuid en de N33 van oost naar west ligt Bloemakkers bij een logistiek knooppunt. Een knooppunt die het mogelijk maakt dat Noord-Nederland en Noord-Duitsland goed te bereiken zijn, maar natuurlijk ook dat Noord-Nederland en Noord-Duitsland vlot op Bloemakkers kunnen komen. De economie begint zichzelf weer te hervinden. Steeds meer bedrijven zijn weer in staat om stappen te zetten. Dat leidt tot investeringen en werkgelegenheid. Bedrijventerrein Bloemakkers is een fantastische locatie voor ondernemers om volgende of nieuwe stappen te zetten. Welkom! Co Lambert , Wethouder Gemeente Aa en Hunze

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Snelste groeier Nova Incasso verandert met fris elan de incassowereld Het begon aan de keukentafel in Emmen. Nu, zeven jaar later, mag Nova Incasso zich de snelst groeiende onderneming van Noord-Nederland noemen, met een omzetstijging van 771 procent. Dat leverde al een FD Gouden Gazelle op. Rusten op de lauweren doen de ambitieuze broers en zakenpartners Ramรณn en Pascuรกl AB beslist niet, want zolang niet iedereen zijn of haar incassozaken door hen laat behartigen, is er werk te verzetten.

Ramón en Pascuál zijn vastbesloten de incassowereld te veranderen. Transparanter te maken. Dat was ook insteek toen ze aan die keukentafel zaten en plannen smeedden. Ze begrepen dat mannen in grijze pakken de incassowereld beheersten en dat opdrachtgevers voor de kosten van moeilijk inbare vorderingen op moesten draaien. Dat moet anders kunnen dachten ze. ,,Het is een ingedutte markt waar grote spelers te log zijn om te kunnen innoveren”, stelt Pascuál, directeur marketing. ,,Wij zijn ervan overtuigd dat er veel meer mogelijk is. En we denken dat het beter is vernieuwing te brengen op een markt die is ingedut dan zelf een nieuwe markt te willen creëren.” Het kantoor op de zevende verdieping op het Groningse Damsterplein biedt een fraai uitzicht over de stad. Dezelfde stad waar Ramón en Pascuál hebben gestudeerd en waar ze basketbalclub Donar, de

stichting Marathonschaatsen en tal van maatschappelijke projecten sponsoren. Aan de muur hangt een ingelijst artikel met een foto van de broers als jochies samen met hun jeugdidool: voetbalkeeper Edwin van der Sar. En sinds ze met hun bedrijf Nova Incasso ook een vestiging in Amsterdam hebben, zijn ze sponsor van hun lievelingsclub Ajax waarvan Van der Sar algemeen directeur is. Door middel van (sport)sponsoring wil Nova Incasso laten zien maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel te hebben staan. Op sportief vlak staan de broers AB zelf ook hun mannetje. Ramón en Pascuál liepen begin november de marathon van New York en haalden daarmee geld op voor Dance4Life. Door het plan vervolgens nog een weekje in Amerika te blijven werd een streep gehaald toen Het Financieele Dagblad kenbaar maakte dat Nova Incasso een

hoge notering mocht verwachten tijdens de uitreiking van de FD Gazellen. ,,Hoewel we niet wisten dat we zouden winnen, hebben we toch maar besloten om eerder terug te reizen”, vertelt Ramón, directeur juridische zaken. ,,We landden om 10 uur op Schiphol en om 14 uur was de prijsuitreiking in De Tamboer in Hoogeveen. En daar mochten we de Gouden Gazelle in ontvangen. Dat ging overigens niet erg soepel, tot groot plezier van het publiek.” De trofee staat trots te pronken in de Groningse vestiging. De eerste prijs zien Ramón en Pascuál AB als een stuk erkenning voor hard werken. ,,We horen van opdrachtgevers natuurlijk wel dat ze tevreden zijn, maar dit voelt wel als een kroon op het werk. We houden trouwens wel van hard werken, maar er moet ook gelachen kunnen worden.” Pascuál vult aan: ,,Het betekent ook dat we ons werk een stuk beter doen dan de rest, om het subtiel te zeggen.” De enorme omzetstijging van bijna achthonderd procent is ook nog eens goed voor een achtste plek in de door het dagblad samengestelde landelijke lijst van snelst groeiende ondernemingen. Nova Incasso werkt zonder contracten en dat is bijzonder. Opdrachtgevers zitten dus nergens aan vast. ,,Ze kunnen het eens bij ons proberen en dan vergelijken met hun huidige incassopartner. Wij zijn overtuigd van onze dienstverlening”, stelt Pascuál, ,,we willen ook geen mensen aan ons binden die niet tevreden zijn.” Bij Nova Incasso maken klanten – buiten de gerechtelijke fase – geen kosten om het geld waar ze recht op hebben geïnd te krijgen. Opdrachtgevers krijgen het volledige bedrag van de vordering betaald, de kosten worden verhaald op de debiteur. Dit No Pay-principe is een belangrijk punt waarmee het bureau zich weet te onderscheiden van andere spelers op de incassomarkt. ,,Zo dagen we onszelf ook uit. We kunnen en mogen niet indutten, we moeten continu presteren. Onze manier van werken is voor ons een stok achter de deur: we willen ervoor zorgen dat we iedere dag een goede dienstverlening en service leveren.” Dat de broers het serieus menen als ze zeggen dat ze de incassowereld willen veranderen, blijkt uit de doortastende manier waarop ze zelf software lieten ontwikkelen. "Wij hadden iets voor ogen. En toen we merkten dat zoiets er nog niet was, hebben we ervoor gezorgd dat het er is gekomen”, legt Pascuál uit. ,,Opdrachtgevers kunnen

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Feestelijk openen bij BMN Appingedam.

Donderdag 22 maart van 16.30 t/m 20.30 uur is onze opening. Met openingshandeling van Ron Jans. Kom je ook? Je vindt ons op Opwierdermeerweg 2 (Fivelpoort). Meld je aan bij je contactpersoon of via appingedam@bmn.nl.

Donderdag

22 maart

16.30 - 20.30 uur

dankzij onze software 24/7 inloggen en zien wat wij doen. Als mensen zich zorgen maken over hun zaken kunnen ze constant bevestiging krijgen dat die in goede handen zijn. Opdrachtgevers kunnen zien wanneer is gebeld, wat er is gezegd, brieven downloaden, facturen bekijken, checken of er een regeling is getroffen en of er is betaald. Ook kunnen ze opmerkingen toevoegen die worden gekoppeld aan het dossier. Het is honderd procent transparant en dat wordt als prettig ervaren.” Ook debiteuren kunnen gebruikmaken van het systeem en inloggen. Zusterbedrijf Avon Apps zorgt voor het ontwikkelen van software en bouwt webapplicaties. Ook handig voor opdrachtgevers die hun incassogedeelte willen integreren met boekhoud- of facturatiesystemen. Zij kunnen met software geautomatiseerd vorderingen uit handen geven en zichzelf zo kosten, tijd en moeite besparen. Waar concurrerende incassobureaus zich meer op de echt grote partijen en de overheid richten, focust Nova Incasso op het groot midden- en kleinbedrijf in heel Nederland. En huurincasso

KIJK OP HET NOORDEN

behoort tot de specialismen. Ook buitenlandse partijen doen een beroep op de diensten van het bureau waar op de juridische afdeling alleen specialisten werken die een master Nederlands recht bezitten. ,,Zij kunnen als het tot een vordering komt goed onderbouwen waarom dat is gerechtvaardigd. Bij ons wordt iemand niet van het kastje naar de muur gestuurd, iedereen heeft via een eigen contactpersoon persoonlijk contact. Niemand is een nummer.” De broers AB zien groeimogelijkheden genoeg, al beseffen ze dat een omzetstijging van 771 procent moeilijk te evenaren zal zijn. Groeien om het groeien hoeft wat hun betreft niet, belangrijker vinden ze het de kwaliteit vast te blijven houden. ,,Het is voor ons zaak dat zoveel mogelijk partijen op de hoogte komen van ons concept, dat ze zien dat het dus ook op deze manier kan. Wij leveren een oplossing die al heel wat mogelijke frictie wegneemt. Uiteindelijk is iedereen beter bij ons af, zowel de debiteur als de crediteur. Wij kunnen alles van a tot z regelen, vanaf het debiteurenbeheer en het facturatieproces tot en met gerechtelijke procedures en beslaglegging.”

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Pascuál AB denkt dat Nova Incasso de op het eerste gezicht toch wat zware materie net iets luchtiger brengt dan andere incassobureaus. Ramón: ,,Natuurlijk is het belangrijk dat we het goed doen, het gaat immers om de financiën van bedrijven en mensen. Maar dat betekent niet dat je het niet op een positieve manier kan doen. Het beeld bestaat dat het altijd kommer en kwel is bij incassobureaus. Maar dat is niet terecht. Als wij een regeling met een debiteur treffen, is die blij dat hij zijn schulden kan aflossen. Onze opdrachtgever is blij, omdat die zijn geld krijgt. Zo zijn we op een positieve manier bezig. Wij denken graag proactief mee. Het draait uiteindelijk allemaal om het vinden van een oplossing voor een probleem.”

INCASSOBUREAU GRONINGEN Damsterplein 8 9711 SX Groningen T. 085 - 40110 34 info@nova-incasso.nl

INCASSOBUREAU AMSTERDAM Herengracht 136 1015 BV Amsterdam T. 085 - 401 10 34 info@nova-incasso.nl

Al meer dan 10 jaar: Uw vacatures, ons werk! HeBu Synergy B.V. Postbus 5221 9700 GE Groningen

Tel. 050-544 5600 info@hebu-synergy.nl www.hebu-synergy.nl

Kijk voor meer informatie en vacatures ook op www.hebu-synergy.nl

Deurroosters en levensbomen worden door ons op maat geleverd.

Kwaliteit en exclusiviteit zijn twee begrippen die onlosmakelijk verbonden zijn met de producten van siersmederij Wilpstra B.V.

Topkwaliteit voor een goede prijs

Levensbomen en deurroosters

As- en naafverbindingen Overbelastingskoppelingen Precisie spandoorns Precisie spanlichamen Slipkoppelingen

Opspantechniek Precisie spanlichaam Precisie spandoorn Spankoppelingen RCSÂŽ Remote Control Systems Push/Pull Cables

in diverse soorten en maten zorgen ervoor dat elk pand op passende wijze een eigen uitstraling krijgt. Zie onze website en bekijk onze catalogus.

WILPSTRA BV | HOOFDSTRAAT 160 9861 AM GROOTEGAST | 0594 - 61 21 12

Ingenieuze oplossingen in de Aandrijftechniek & Opspantechniek RINGSPANN Benelux B.V. Nieuwenkampsmaten 6-15 7472 DE Goor RINGSPANN Benelux B.V. T. 0547 26 13 55 Nieuwenkampsmaten 6-15, 7472 DE Goor F. 0547 26 13 54 T. 0547 26 13 55 | F. 0547 26 13 54 E. info@ringspann.nl E. info@ringspann.nl | I. www.ringspann.nl I. www.ringspann.nl

www.wilpstra.nl voor onze digitale brochure.

Topkwaliteit voor een goede prijs As- en naafverbindingen Overbelastingskoppelingen Precisie spandoorns Precisie spanlichamen Slipkoppelingen

Opspantechniek Precisie spanlichaam Precisie spandoorn Spankoppelingen RCSÂŽ Remote Control Systems Push/Pull Cables

Ingenieuze oplossingen in de Aandrijftechniek & Opspantechniek RINGSPANN Benelux B.V. Nieuwenkampsmaten 6-15 7472 DE Goor T. 0547 26 13 55 F. 0547 26 13 54 E. info@ringspann.nl

COLUMN

Krachtige samenwerken om ambities waar te maken Frijman Siebren de Ringh werkt in verschillende branches, nationaal en internationaal als tijdelijk directeur en organisatieadviseur aan het realiseren van ambities van organisaties. Hij noemt het zelf leiderschap en advies in krachtig samenwerken. Want samenwerking is de heilige graal in elke organisatie. De focus op samenwerking is niet over één nacht ijs ontstaan. Gaandeweg kwam ik er achter dat de ambities die organisaties hebben of complexe problemen verschillen maar ze uiteindelijk altijd waargemaakt of opgelost moeten worden door de mensen die in de organisatie werken. Als zij effectief kunnen en willen samenwerken dan durf ik te stellen dat eigenlijk alles mogelijk is, zelfs het onmogelijke. Dit leidt niet alleen tot zakelijk succes voor u als ondernemer of directeur maar uw medewerkers gaan beter in hun vel zitten. Dat betaalt zich uit in creativiteit, daadkracht en loyaliteit. Maar juist in de kwaliteit van het samenwerken is vaak veel te winnen. We praten gemakkelijk over samenwerken. Het woord inspiratie komt al gauw op tafel maar een krachtige samenwerking is net zo zeer confronterend. Omdat mensen geconfronteerd worden met het vermogen en onvermogen om samen dingen gedaan te krijgen. Je komt niet alleen de ander tegen als je excellent wilt samenwerken maar vooral ook je zelf. Het is essentieel om een setting in een organisatie te creëren waarin mensen uitgedaagd worden dit te doen. Als Frijman en relatieve buitenstaander help ik organisaties hiermee, door te benoemen wat ik zie gebeuren binnen de organisatie, patronen die wel en niet werken om te versnellen. Het gaat om het spreken van duidelijk taal en het consequent versterken van het vertrouwen en de verbinding tussen mensen. Als dat orde is loopt het meestal wel los met wat er moet gebeuren. Ambities waarmaken! Siebren de Ringh

Ik nodig u uit om kennis te maken bij u op locatie of op het kantoor van Buro Frijman a/d Sophialaan 1 van Culture Hoofdstad 2018 Leeuwarden. Frijman.frl KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Buro Frijman

event technology av verhuur events verkoop & installatie standbouw

www.bano.eu

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst ISO en

Ook kunt u bij ons terecht voor: • Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

S&W

& kwalite iligheid Waar ve samengaan nauw

erd

certifice

VCA ge

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl www.stienstra-vanderwal.nl

Alynia Architecten Harlingen BV Zuiderhaven 73 Postbus 187 8860 AD Harlingen T (0517) 413 333 E info@alynia-architecten.nl I ww.alynia-architecten.nl

Bouwadvies

U kunt bij ons terecht voor:

Beumer is een jong en dynamisch allround bouwadviesbureau in Appingedam en gespecialiseerd in mijnbouwschades.

Aardbevingsbestendiger ontwerp

Bouwkundige keuring

Bouwtekeningen

Vergunningen

Bouwkundige keuringen en opnames

Bouwadvies Beumer Stadshaven 19a | 9902 DA Appingedam T. 0596 567 254 | T. 06 43 22 42 98 info@bouwadviesbeumer.com

Bouwadvies Beumer is als enig ingenieursbureau in Groningen aangesloten bij Passief Bouwen

berekeningen

Bouwbegeleiding/

TEKST: ERIK RIENSEMA

Transport & Logistiek ontdekt HeBu Synergy Bedrijven in de sector Transport & Logistiek ontdekken in toenemende mate HeBu Synergy. Het Groningse bureau is landelijk actief op het gebied van uitzenden, detacheren, payrolling, werving en selectie van personeel, alsmede bemiddeling in zzp-opdrachten. Het bureau hecht aan langdurige relaties, het grootste deel van de klanten bij de start in 2006 wordt nog steeds bediend. Van oudsher in de sectoren Techniek en Personenvervoer. Vanuit deze laatste sector is de stap naar Transport & Logistiek klein en dat blijkt. Oprichters en eigenaars Gerard Heeringa en Peter Burger weten vanaf het begin grote landelijke spelers in met name het personenvervoer aan zich te binden. Niet alleen vanwege hun kennis van zaken binnen deze branche, maar ook door van meet af aan een complete dienstverlening te bieden: ‘Wij ontzorgen de opdrachtgevers op alle fronten. Dat is onze toegevoegde waarde. We horen vaak ‘regel dat maar even’ en dat doen we. Zoeken, selecteren, gesprekken voeren, onderhandelen, zorgen dat de papier in orde zijn en

waar nodig investeren in de mensen. Door ze de juiste opleiding te laten volgen. Zodat de opdrachtgever er zeker van kan zijn dat de juiste persoon op de juiste plek terechtkomt, met de juiste papieren.’ OPLEIDINGSTRAJECTEN In de afgelopen jaren heeft HeBu Synergy een sterk netwerk opgebouwd bij opleidingsinstituten, met name verkeersscholen. Menig buschauffeur heeft via het Groningse bureau het vak

geleerd en is daarna aan de slag gegaan bij verschillende opdrachtgevers. Daarnaast leidt het bureau ook vrachtwagenchauffeurs op voor transportondernemingen en is de sector Transport & Logistiek nu opnieuw een speerpunt geworden. In het verleden was HeBu Synergy ook al actief in deze sector, maar door de crisis lag de vraag naar vrachtwagenchauffeurs jarenlang stil. Nu neemt de vraag weer toe, vooral op het gebied van binnenlands vervoer. Geheel volgens de wens van de klant leidt HeBu Synergy kandidaten op tot gekwalificeerd vrachtwagenchauffeur, die na voltooiing hiervan direct aan de slag kunnen. Daarnaast beschikt HeBu Synergy al over een groot bestand aan kandidaten met de vereiste papieren, die direct aan de slag kunnen in het goederenvervoer. NUCHTERE NOORDELIJKE WERKWIJZE HeBu Synergy hanteert van oudsher een nuchtere noordelijke werkwijze. Dat slaat ook

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

aan in de techniek, met name bij het midden- en kleinbedrijf. ‘Onze medewerkers hebben veel kennis van de operationele processen die zich afspelen binnen de techniek. Hierdoor kunnen wij als toeleverancier van flexibel personeel een actieve bijdrage leveren aan de continuïteit en kostenbesparing bij onze klanten. We zorgen voor uitvoerende vakkrachten, maar bijvoorbeeld ook administratief personeel.’ KEURMERK HeBu Synergy is geregistreerd bij de Stichting Normering Arbeid (SNA), dat een onafhankelijk keurmerk voert voor ondernemingen die arbeid inlenen of werk uitbesteden. ‘We respecteren cao’s, gaan netjes met mensen om en betalen tijdig. Eigenlijk is het heel simpel: afspraak is afspraak, de facturering moet kloppen. Geen verrassingen. Ons streven is een langdurige samenwerkingsrelatie op te bouwen met als uitgangspunt de toegevoegde waarde voor onze klanten.’ 25

Robert Benedictus: “Iets bouwen met een stapel stenen is niet zo moeilijk. Het gaat om wat je ermee doet.”

Bouwen aan vertrouwen

Bouwkundige Robert Benedictus trilt bijna van boosheid als het gaat over de schadeafhandeling van de NAM na aardbevingen die veroorzaakt zijn door de gaswinning in Oost-Groningen. Want de NAM-aanpak is snoeihard. De adviseur uit Mantgum kan het weten. Hij behandelde al zo'n 150 schadedossiers van inwoners in het bevingsgebied. “Het klinkt misschien raar, maar ik hoop daar geen werk meer te krijgen.”

Dit moet Benedictus, die kantoor houdt aan de Almastraat in Sneek, inderdaad even uitleggen. Want als zelfstandig adviseur is elke klus er toch een? “Het zou erg fijn zijn voor de inwoners van het bevingsgebied dat de NAM de zaken eens goed oppakt, met onafhankelijke schadetaxaties”, zegt hij. “Dan ben ik als contra-expert niet meer nodig.” Met een vooruitstrevende minister Wiebes lijkt het de goede kant op te gaan. Maar de afgelopen jaren was het dramatisch, aldus Benedictus. “Ik ben bij een prachtige monumentale woning geweest. Het stond dicht bij het episch centrum van een zware beving en zat vol scheuren. Ik schatte de schade in op ruim 80.000 euro. De NAM? Die kwam tot 375 euro voor een onderdorpel. Zoiets geeft de mensen natuurlijk veel verdriet. De kleinere dossiers zijn vaak wel vergoed, maar met vier omvangrijke cases ben ik bij de Arbiters van de Nationaal Coördinator Groningen geweest. Drie keer heb ik gewonnen, eenmaal was er een schikking; terechte uitkomsten. De vijfde case zit eraan te komen.” KRITISCH MET AANDACHT VOOR DE MENS Benedictus voert al jaren bouwtechnische keuringen en contra-schadeinspecties uit voor particulieren in met name Friesland en Groningen. Hij wordt ingeschakeld door het gerenommeerde Vereniging Eigen Huis, maar voert ook keuringen onder zijn eigen naam uit. Zijn aanpak is altijd gelijk. “Ik sta voor kwaliteit, kennis en kunde en onpartijdigheid. Ik houd mij strikt aan de bouwvoorschriften, waardoor ik wel eens in discussie kom met de aannemer. Maar ik weet alles goed te onderbouwen, waardoor we samen tot een goede oplossing komen.” Richting de opdrachtgever staat het menselijke aspect voorop. “Huizenkopers kunnen enorm verliefd zijn op een woning”, vertelt Benedictus. “De roze bril is ook helemaal niet erg, want alles is overkomelijk. Een lekke goot kan met een stukje zink verholpen worden. Ik kijk zeer kritisch naar de woning, tot de kleinste details, en vind geheid eigenaardigheden. Maar tegelijk denk ik in oplossingen. Een goede uitleg is dan ook erg belangrijk. Kopers kunnen mij tijdens de keuring alles vragen. Mochten KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

mensen niet bij een keuring aanwezig willen of kunnen zijn, dan bel ik hen gelijk nadat ik door de woning ben geweest.” WEDERZIJDS VERTROUWEN De huizenmarkt trekt flink aan merkt hij. “Ik kan de agenda wel vol plannen met particuliere keuringen.” Maar Benedictus Bouwkundig Adviesbureau bedient ook de zakelijke markt. Benedictus was als hoofdopzichter betrokken bij diverse mooie projecten, zoals de bouw van de parkeergarage, appartementen en het Fries Museum rond het vernieuwde Wilhelminaplein in Leeuwarden en de nieuwbouw van NHL Hogeschool. “Ik coördineer bij projecten als deze, vanuit de opdrachtgever, de gehele bouw en verbind de aannemer, architect, opdrachtgever en andere partijen. Ik houd in de gaten of alles technisch, esthetisch en financieel goed blijft gaan.” Dat kan wel eens spannend worden, bijvoorbeeld bij onvoorziene knelpunten. “Ik zoek dan niet de confrontatie op, maar vind liever speelruimte. En dan samen kijken hoe we er toch uit kunnen komen.” Een creatief onderhandelingsproces, waarbij het volgens Benedictus draait om het wederzijds vertrouwen. “Het is geven en nemen. Soms is het verstandig om een aannemer zijn winst te gunnen als er extra werk nodig blijkt te zijn. Ook al weet je dat het wellicht iets goedkoper uitgevoerd kan worden. Als het maar realistisch en binnen marges blijft en het gedane werk goed is. Want ik weet zeker dat op een ander moment in het bouwproces het vertrouwen jouw kant op wordt uitbetaald.” Naast zijn eigen adviesbureau werkt Benedictus twee dagen per week in de bouwen woningtoezicht voor de gemeente Leeuwarden. De afwisseling maakt mijn werk zo leuk. De ene dag sta ik met de laarzen in de klei voor een nulmeting, de andere dag leid ik een bouwvergadering. Ik schaak op meerdere borden en vind dat heerlijk. Mijn werk is mijn passie. Noem mij maar een vakidioot. De uitdaging is een eindresultaat bereiken waar iedereen tevreden mee is. Iets bouwen met een stapel stenen is niet zo moeilijk. Het gaat om wat je ermee doet.” 27

ALLES SCHOON MET STOOM MET EEN STEAMTEQ STOOMSTOFZUIGER!

E E N U N I E K E V E R G A D E R L O C AT I E I N M E S S C H E N S TA E T E A S S E N .

STEAMTEQ BLUE EVOLUTION IS EEN REVOLUTIE OP SCHOONMAAKGEBIED. IDEAAL VOOR; ● ● ● ● ●

VOEDSELINDUSTRIE GEZONDHEIDSINSTELLINGEN INDUSTRIE FITNESS AUTOMOTIVESECTOR

BEL (0507370044) OF MAIL (INFO@STEAMTEQ.NL) VOOR MEER INFO OF EEN VRIJBLIJVENDE DEMONSTRATIE.

Naast vergaderarrangementen kunt u bij ons terecht voor zakelijke lunches, diners en teambuildingactiviteiten. In samenwerking met de in Messchenstaete gevestigde ondernemers bieden we iedereen een passend programma.

Bel voor meer info met T. (0592) 79 40 25

Steamteq Nederland Kweldergras 5 9738 AJ Groningen

Hoekbree 1, 9403 GR Assen. info@messchenstaete.nl, messchenstaete.nl

Uw e Uw event o vent p a op m t maa at!!

Beveiliging op maat!

Objectbeveiliging Bouw & Facility Nederland is een jong en innovatief bedrijf. Wij ondersteunen en ontzorgen de zakelijke markt op bouwkundig en facilitair gebied. Met in totaal meer dan 50 jaar ervaring in de bouw beschikken we over een goede dosis vakmanschap en praktische deskundigheid. We zijn gespecialiseerd in: Verbouw | Technisch beheer | Brandbeveiliging Onderhoud (NEN 2767 conditiemeting) Bouwonderzoek bij schades of lekkages

Uw gebouw in vertrouwde handen!

Evenementenbeveiliging Hondenbeveiliging Horecabeveiliging AD HOC Diensten Winkelsurveillance Bedrijfsuitjes, teambuilding en vrijgezellenfeestjes Bedrijfsuitjes, en vrijgezellenfeestjes bij teambuilding Ottenhome Heeg Events! Diensten VCA/BHV bij Ottenhome Heeg Events! Van sportieve en actieve tot rustige Vanen sportieve en actieve totBouwbewaking rustige ontspannende activiteiten, ontspannende wij en maken graag een activiteiten, event op maat! wij maken graag een event op maat!

Verkeersregelaars

Ottenhome Heeg BV Ottenhome BVHeeg De Draei 3 | Heeg 8621 CZ

Stettinweg 16, 9723 HD Groningen | Telefoon: 050-8200195 | E-mail: info@bouwenfacility.nl

WWW.BOUWENFACILITY.NL

COLUMN

Terugtrekkende overheid en vooruitziende ondernemer Al een aantal jaren zien we dat de overheid zich aan het terugtrekken is uit het inkomensdomein. Inkomen bij arbeidsongeschiktheid en oudedagsvoorzieningen verdwijnen of verschralen zodanig dat je tegenwoordig bijna nergens meer op hoeft te rekenen. De burger moet daar zelf maar in voorzien. Met name voor ondernemers betekent dit dat zij gedwongen worden om hun verdienmodel drastisch te herzien. Naast een noodzakelijk inkomen voor het actuele dagelijks bestaan, hoe sober of luxe dan ook, zullen zij inkomen moeten genereren voor hun toekomstig arbeidsloosbestaan. Dit klemt te meer daar de waarde van de ondernemingen al een tijd snel aan het dalen is onder invloed van razendsnelle ontwikkelingen in de maatschappij. Een nu nog waardevolle onderneming kan over drie jaar niets meer waard zijn. Daarbij komt dat er een groot gebrek is aan mogelijke toekomstige kopers van ondernemingen. De animo om ondernemer te worden daalt snel. De onderneming als spaarpot, en dan met name bestemd als toekomstige pensioenvoorziening, bestaat niet meer. Voor veel ondernemingen geldt dat het winstniveau drastisch omhoog moet, maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. De vraag naar het hoe dringt zich op, en is van groot belang. Een in de praktijk bewezen middel is het toepassen van een degelijke begroting of prognose, zo u wilt. Helaas wordt dit veel te vaak over het hoofd gezien. De inspanning om een prognose te maken is beperkt. Wie bereid is met papier en pen enige uren met zichzelf in gesprek te gaan aan de keukentafel, zal merken dat hij heel goed kan beschrijven wat hij wil, en hoe dat te realiseren. Dat dit nog geen gekwalificeerd rekenmodel oplevert doet er niet toe. Daarvoor kun je altijd jouw accountant inschakelen, die daar prachtige rekenmodellen voor heeft. De uitkomsten en voordelen van het opzetten van een prognose zijn velerlei. Ik noem enkele: - Het dwingt je heel concreet na te denken over de gang van zaken binnen jouw onderneming. Je signaleert geld kostende stofnesten, overbodige kosten en ongebruikte mogelijkheden om je omzet te vergroten. - In de prognose kun je doelstellingen opnemen en daarvoor meer focus en richting in je beleid te hanteren. Je bent af van de waan van de dag, en allerlei improvisaties aangaande de zich altijd voordoende “crisis van de dag”. - Na het verstrijken van de prognose leg je realisatie en prognose over elkaar heen, en stel je vast wat de verklaring van de verschillen zijn. Een beter leermoment krijg je nergens. Tot mijn verwondering wordt het instrument van de prognose nog buitengewoon weinig toegepast. Een verklaring heb ik nog niet kunnen vinden. De hoeveelheid werk die er aan vast zit kan het niet zijn. Wellicht is wegkijken voor de onontkoombare toekomst meer voor de hand liggend. Maar dan zitten we in het psychologisch domein van de ondernemer en dat is niet mijn discipline, daar blijf ik liever af. Dit is mijn eerste column in “Kijk op het Noorden”. Er zullen nog enige volgen. U begrijpt, ik kijk niet alleen op het Noorden, doch bij voorkeur in alle richtingen, met een voorkeur voor de toekomst. KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Alex van der Meer Accountant/vennoot Van der Meer Accountants Adviesgroep Medische & Vrije Beroepen

Groot geworden met gereedschappen Niet concurreren op prijs, wel met service en oplossingen voor de klant. Deze ondernemersstrategie heeft Bus Industrial Tools in haar 60-jarig bestaan groot gemaakt. En kijkend naar de toekomst liggen er volgens eigenaar en directeur Schelto Bus zeker nog meer kansen om zich te onderscheiden in service.

Met twaalf vestigingen in Noorden Oost-Nederland, tweehonderd man personeel en een assortiment van zo’n 100.000 artikelen is de groothandel in technische gereedschappen een bedrijf waar je ‘u’ tegen zegt. Nog maar een paar maanden geleden verhuisden ze naar een nieuw, volledig energieneutraal en vooral grotere locatie aan de rand van Zwolle. Een gloednieuw pand werd hier uit de grond gestampt. Een pand dat zeker voor de komende tien jaar 30

ruimte biedt voor uitbreiding. Maar daarover straks meer in dit artikel. Eerst meer over wat Bus Industrial Tools doet en wie haar klanten zijn. ,,In 1957 begon mijn vader in Lemmer met de verkoop van gereedschappen,” vertelt Schelto Bus. ,,Een jaar later verhuisden mijn ouders naar Zwolle naar een groter pand en van het een kwam het ander. Anno vandaag staat de teller op twaalf vestigingen, van Groningen tot Tiel en van IJmuiden tot Veenendaal. En

sinds 2014 hebben we ook een vestiging in Groot-Brittannië. In feite leveren we alle gereedschappen voor de metaalverwerkende industrie. Zowel zzp-ers als bijvoorbeeld installateurs als scheepswerven en organisaties Shell en NAM zijn klant bij ons.” OPLOSSINGEN Dit laatste is volgens Bus een mooi voorbeeld van dé onderscheidende kracht van het bedrijf: samen met de klant

oplossingen bedenken. Zo werd voorheen in de offshore veel gereedschappen gehuurd. Samen met en voor Shell is een systeem ontwikkeld waarbij Bus gereedschappen in beheer genomen heeft. Hierdoor zijn de huurlasten bij de klant enorm verlaagd. ,,We hebben bewust de keuze gemaakt voor persoonlijk advies en probleemoplossend denken. Daarin is een grote rol voor ons weggelegd. We hebben daarom ook relatief veel buitendienstmedewerkers

die regelmatig bij onze klanten langsgaan.” GEREEDSCHAPPENPARADIJS Naast meedenken met de klant, kan Bus snel en compleet leveren. Verstelbare steeksleutels, schroevendraaiers, duct tapes, frezensets, rolsteigers, hogedrukreinigers, complete kastensystemen, compressoren, persluchtdrogers. Je kunt het zo gek niet bedenken of Bus levert het. Bestellen kan telefonisch en online in de webshop. Daarnaast KIJK OP HET NOORDEN

heeft iedere vestiging een showroom waar een beperkt aantal soorten gereedschappen gekocht kunnen worden. LOGISTIEK Zo’n groot assortiment vraagt veel opslagruimte en een goede logistiek. Vooralsnog heeft iedere vestiging een eigen magazijn. Maar met het nieuwe pand in Zwolle komt daar verandering in. ,,Onze nieuwe locatie in Zwolle wordt het centrale magazijn. Hier kunnen we nog de

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

hoogte en breedte in. Het magazijn is nu geheel ingericht, deels volautomatisch, met rollerbanen en shuttle kastlades om snel en efficiënt te leveren volgens het first-in-first-out principe. Van de zes grootste vestigingen komt de voorraad hier naar toe, zij hebben straks alleen nog de baliefunctie met een klein aantal artikelen op voorraad.” UITBREIDING OP TERMIJN De toekomst ziet de Zwolse ondernemer zonnig in. "Als de

logistieke operatie van de verhuizing van de lokale magazijnen naar Zwolle achter de rug is, is de volgende stap uitbreiding van onze vestiging in Deventer. Ook in GrootBrittannië zie ik zeker een mooie toekomst voor ons weggelegd. Kijk ik naar onze klanten, dan blijft service een ijzersterk punt. Juist in de opslag en beheer kunnen we zeker nog meer voor onze klanten betekenen." 31

Bano bindt multinationals: ‘Wij gaan de komende jaren verder groeien’ Wie een beurs of evenement bezoekt, vraagt zich vast wel eens af hoe de aankleding van een beursstand of podium tot stand komt. Een bedrijf dat zich dit specialisme eigen heeft gemaakt is Bano uit Groningen. CEO Erwin Balkema durfde in crisistijd te investeren en plukt daar nu de vruchten van. Onder meer multinationals als Facebook, Google en Hewlett Packard doen een beroep op Bano. Het maakt de ondernemer trots, al brengt hij wel nuance aan: ‘Wij helpen net zo graag een bescheiden MKB’er met de eerste stappen op de beursvloer’, zegt hij. Wat zo’n vijftig jaar geleden begon als eenmanszaak met een microfoon van Sennheiser en twee zelfgebouwde speakers, is anno 2018 uitgegroeid tot een audiovisueel verhuurbedrijf dat wereldwijd volledige service biedt. Erwin Balkema, zoon van oprichter Gerrit, zag tevreden hoe Bano in de voorbije jaren met liefst zestig procent groeide; van achttien naar dertig werknemers. En dat alleen maar door te doen waar het bedrijf goed in is. ‘Wij willen slechts het beste podium bieden waarop klanten hun boodschap kunnen overbrengen’, legt Balkema uit. Bano is volgens hem uniek door de combinatie van techniek met stagedesign en stand- en decorbouw. ‘Veel bedrijven in ons vakgebied concentreren zich of op audiovisuele verhuur of op standbouw bij evenementen of beurzen’, weet Balkema. ‘Wij hebben die vaardigheden gecombineerd, dat zie je nog vrij weinig. Als een bedrijf een beursstand wil neerzetten met visuals, is er bij Bano bovendien één vast contactpersoon die alles regelt. Het ontzorgen van onze klanten vinden wij belangrijk en dat doen wij van A tot Z.’ KIJK OP HET NOORDEN

WERELDWIJD VISITEKAARTJE De studioset van spelprogramma Eén tegen 100? Ontworpen door Bano. Het podium waar 600.000 bezoekers misschien een glimp opvingen van Kensington tijdens Delfsail? Opgebouwd door Bano. Een beursstand van Avebe in Parijs? Neergezet door Bano. Op het gezicht van Balkema verschijnt een brede lach als het ter sprake komt. ‘Je kunt het zo gek nog niet verzinnen of we hebben ons visitekaartje ergens achtergelaten. Gewoon in Nederland of aan de andere kant van de wereld. Of iets nou groot of klein was en van een conceptplan tot de realisatie: het kan allemaal.’ Terwijl enkele kantoormedewerkers in het bedrijf vlijtig van het ene naar het andere kantoor lopen om een nieuwe opdracht te bespreken, wordt buiten een vrachtwagen volgeladen met onderdelen voor een beursstand. ‘Zie je iedereen hier bezig zijn? We hebben hier een logistieke afdeling en een binnen- en buitendienst. We waren er vier jaar geleden zat van om in zuiltjes te denken en zijn toen overgegaan van vier naar twee afdelingen’, merkt

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Balkema op. Een goede beslissing, zo bleek. ‘Onze afdelingen ontwikkelen zich steeds meer naar elkaar toe. Dat zorgt voor korte lijntjes en werkt het meest prettig.’ VOORUIT KIJKEN Zoals bij veel bedrijven sloot ook Bano de ogen niet voor de digitalisering van haar diensten. Zo vergrootte het bedrijf met het openen van een webshop, twee jaar geleden, haar klantenkring. ‘Maar niet al onze klanten houden van het drukke verkeer op de digitale snelweg’, constateerde de CEO. ‘We zagen sommige klanten daarmee worstelen en besloten ze te helpen. Soms moet je niet alleen intern naar verbetering zoeken, maar ook bij de klant.’ Nu de economie na een wisselvallige periode weer aantrekt, openen zich volgens Balkema nog meer deuren. ‘We durfden ruim vier jaar geleden te investeren in crisistijd. Dat heeft goed uitgepakt, maar nu is het zaak om vooruit te kijken. Ik verwacht dat Bano de komende jaren verder zal groeien. En als dat gebeurt, zijn wij daar meer dan klaar voor.’ 33

SteamteQ ontketent revolutie in stoomreiniging Supersnel reinigen met een veel lager waterverbruik, zonder chemische middelen en tegen lage bedrijfskosten: wie wil dat niet? Stoomstofzuigers van SteamteQ maken deze belofte waar, of het nu in een horecabedrijf is of in een zorginstelling, in een winkel of een voedingsmiddelenfabriek. INNOVATIE 1: DUURZAAM MOBIEL CONCEPT SteamteQ Nederland is samen met The Steamcompany twee handen op één buik, namelijk die van Marcel Dijkema. Hij begon twintig jaar geleden met een traditioneel autopoetsbedrijf, dat zich al snel ontwikkelde tot een specialist in stoomreinigen: The Steamcompany. ‘Onze belangrijkste business betreft bedrijfsauto’s en bussen. 34

Daarnaast hebben we soms reinigingsopdrachten voor particulieren. We maken vooral nieuwe voertuigen afleverklaar en gebruikte bedrijfswagens verkoopgereed.’ The Steamcompany richt zich zo op de reiniging zelf, en om precies te zijn het kwalitatief hogere segment. Een moeilijke markt, omdat de toetreding van nieuwe reinigingsbedrijven de prijzen onder druk zet. Bovendien is be-

kwaam personeel schaars. Als goed ondernemer verzette Dijkema dan ook de bakens. ‘In het kader van een duurzaamheidsproject van de Provincie Groningen ontwikkelde we een duurzaam mobiel concept. We kunnen op iedere denkbare locatie een stoomreinigingsklus doen. In een speciale auto zit een groengasvoorziening, die de motor van de auto van brand-

dood. ‘Het is een unieke machine, die bijdraagt aan de duurzame transitie, omdat het waterverbruik met 93% wordt gereduceerd ten opzichte van traditionele reiniging en er geen chemische middelen worden gebruikt. De machine reinigt supersnel en de bedrijfskosten zijn opvallend laag.’ De Blue Evolution is geschikt voor restaurants, cateringbedrijven, voedingsmiddelenfabrieken, vlooteigenaren van bussen, trams en treinen, zorginstellingen, sportscholen, welnesscentra, kinderdagverblijven, noem maar op. In alle situaties, waar een schone ruimte belangrijk is. De machines zijn HACCPgecertificeerd en staan op de Milieulijst 2018 van de Rijksdienst Ondernemend Nederland. Dit betekent dat er voor meerdere sectoren fiscale faciliteiten zijn, waardoor de aanschafprijs in sommige gevallen wordt gehalveerd. Bij de aanschaf geldt namelijk de VAMIL-regeling (75% afschrijven in het eerste jaar) en 27% aftrek vanwege investering in een milieuvriendelijke maatregel.

stof voorziet maar ook een generator voor het opwekken van elektriciteit. INNOVATIE 2: BLUE EVOLUTION STOOMSTOFZUIGER Naast deze duurzame innovatie creëerde Dijkema nog een belangrijke koerswending: hij nam het Nederlandse bedrijf SteamteQ over. ‘Ik nam al stoomstofzuigers af van deze importeur en van het een kwam het ander. Sinds twee jaar ben ik exclusief dealer voor Nederland.’ De Blue Evolution stoomstofzuiger van SteamteQ is een krachtig apparaat, waarmee vervuiling wordt losgeweekt en weggezogen. Dankzij de speciale UVClamp worden alle ziektekiemen en bacteriën voor 99,9% geKIJK OP HET NOORDEN

Dijkema dag in, dag uit zelf ervaring op in de praktijk met de verschillende typen stoomstofzuiger van SteamteQ. ‘Ik weet dus waarover ik praat; dat komt heel geloofwaardig over. De levering van de machine doen wij zelf en na een half jaar komen wij langs voor een gratis onderhoudsbeurt. Dan lopen we samen met de klant na of er nog een of meer handige accessoires nodig zijn. Binnenkort introduceren wij een serviceabonnement, waarmee we de gebruiker helemaal ont-

zorgen.’ En zo werken de medewerkers van The Steamcompany en SteamteQ Nederland aan de ontwikkeling van Het Nieuwe Schoonmaken: hygiënisch, schoon, snel, betaalbaar en duurzaam!

STEAMTEQ NEDERLAND / THE STEAMCOMPANY Kweldergras 5 9738 AJ Groningen T. 085 - 130 09 10 info@steamteq.nl www.steamteq.nl www.thesteamcompany.nl

HET NIEUWE SCHOONMAKEN Of het nu een ondernemer is, die zelf schoonmaakt -bijvoorbeeld een kleine horecaondernemer- of een schoonmaakbedrijf, dat wordt ingehuurd door een groot bedrijf, met de Blue Evolution neemt die deel aan de groene transitie, die overal plaatsvindt. ‘Het is de meest duurzame manier van reinigen; er ligt dan ook een wereld aan mogelijkheden open. Ik richt me -naast uiteraard schoonmaakbedrijven- de komende tijd vooral op horecaen cateringbedrijven en de voedingsmiddelenindustrie. Daarna volgen de zorginstellingen, waaronder ziekenhuizen, verpleeghuizen, zorgcentra en kinderopvangorgansaties. Zo benader ik stap voor stap de voor mij relevante branches.’ Met The Steamcompany doet

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Harlingen Bakermat van Fries Aardewerk De Harlinger Aardewerk- en Tegelfabriek is een authentiek familiebedrijf, het laatste bedrijf in Nederland dat op originele wijze aardewerk en tegels vervaardigt in de majolica techniek. In een meer dan 400 jaar oude traditie wordt eeuwenoude kennis van klei, glazuur en pigmenten vertaald in hoogwaardige creaties van keramiek, die uiteenlopen van klassiek tot design, we restaureren, completeren of vernieuwen tegels, tableaus en bouwkeramiek uit alle bouwstijlen. Onze medewerkers zijn duurzaam in eigen huis opgeleide ambachtslieden. In combinatie met authentieke receptuur van klei,glazuur en verf, zorgvuldig bewaard en doorgegeven sinds eind 16e eeuw, vervaardigen wij keramische producten van topkwaliteit. Zowel in het interieur als het exterieur kun-

nen wij fraaie keramische oplossingen aanbieden. De uitstraling en het karakter van onze producten zijn machinaal niet na te bootsen, zij zorgen voor een uniek handwerk karakter van blijvende schoonheid. Kom genieten van het ambacht in Harlingen of neem eens een kijkje op onze website en laat u inspireren in de wereld van het Friese Aardewerk in haar oorspronkelijke unieke karakter. Ook voor workshops,bedrijfsuitjes,rondleidingen en excursies kunt u bij ons terecht. Info. via onze website. U bent van harte welkom!

COLUMN

Voor de leeuwen 8 januari 2018. Op het kantoor van de Veiligheidsregio Groningen is het opstarten na de jaarwisseling. Collega’s gunnen elkaar de beste wensen. Dat extra weekje na de kerstvakantie was voor sommigen wel fijn, maar nu mag iedereen weer vol aan de bak. Voor Michiel Roesink is het zijn eerste allereerste werkdag in Groningen. Vandaag start hij als strategisch adviseur aardbevingen. De agenda voor de eerste week is gevuld met kennismakingsgesprekken. Maar van een normale inwerkperiode is echter geen sprake voor Roesink. Want even na drie uur die middag gaan de piepers af: Groningen beeft. De M3.4 in Zeerijp wordt ook op het kantoor aan de Groningse Sontweg gevoeld. Roesink kan gelijk aan de bak: hij wordt voor de leeuwen geworpen. De commandant van dienst, de directeur crisisbeheersing, Roesink en de communicatieadviseur steken de koppen bij elkaar. Het belangrijkste is om een goed beeld te krijgen van de situatie. Zijn er gewonden? Zijn er meldingen bij de meldkamer? Hoe reageren de media? Wat zetten de mensen op twitter? Voor een crisisorganisatie is dit eerste beeld cruciaal om te bepalen hoe ze moeten optreden. De commandant van dienst neemt meteen contact op met de meldkamer Noord-Nederland. Hier is op dit moment nog maar één melding binnengekomen. Het is een algemene melding dat er een aardbeving is gevoeld. Maar er zijn gelukkig geen persoonlijke ongelukken gemeld. Veel mensen zijn rond drie uur nog gewoon op het werk. De brandweerwagens en ambulances kunnen dus binnen blijven. Wel stuurt de politie drie wagens het getroffen gebied in om te kijken hoe de situatie is. Tegelijk rijdt een grote stoet regionale en landelijke media naar Loppersum. De burgemeester gaat het druk krijgen. De afdeling communicatie van de Veiligheidsregio is alert en houdt contact met de communicatieadviseur van Loppersum. ’s Avonds openen alle nieuwsuitzendingen met de zwaarste aardbeving in Groningen sinds jaren. In de weken erna blijft de media-aandacht voor Groningen onverminderd doorgaan. Minister Wiebes komt met een nieuw schadeprotocol en hij zegt toe dat de gaswinning naar beneden zal gaan. Ondertussen melden duizenden bewoners schade na de beving van Zeerijp. Dat gaat van scheuren in de muren tot voordeuren die zo klem zitten dat ze niet meer open willen gaan. Ook mensen wiens huis net gerepareerd is hebben opnieuw schade. De Groningers voelen zich machteloos en in de kou gezet. 10.000 mensen lopen mee met een fakkeltocht om aandacht te vragen voor hun situatie. Dat deze situatie schrijnend is, wordt extra benadrukt als het rapport van Gronings Perspectief daags na de aardbeving uitkomt. 10.000 Groningers kampen met stressgerelateerde klachten als direct gevolg van de bevingen. Inmiddels is het februari. Beving nummer 15 van 2018 is een feit. De maatschappelijke onrust is Groningen is groot en de bevingen nemen voorlopig niet af. Voor Roesink is duidelijk dat hij zich niet alleen bezig moet houden met de voorbereiding op die ene grote aardbeving. De situatie waarin Groningen zich bevindt, manifesteert zich nu al als een crisis van formaat. Een sluipende crisis waarbij de Veiligheidsregio een belangrijke rol heeft. Roesink: “De Veiligheidsregio is van en voor de Groningers. We zijn een crisisorganisatie, maar ook een hulpdienst. We oefenen allerlei scenario’s, zowel op straat als op papier. Bijvoorbeeld hoe je veilig mensen uit een gebouw kunt evacueren. We trainen onze burgemeesters en beleidsambtenaren in het maken van de juiste beslissingen in tijden van crisis. We leren onze brandweermensen om in te schatten hoe stabiel een door aardbeving beschadigd pand is. En we schaffen speciale materialen aan om panden te stabiliseren. Groningers kunnen op onze hulp rekenen. Niet alleen na een beving, maar elke dag, op allerlei gebied. Hier zetten we ons volop voor in, dag en nacht.” KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Michiel Roesink

Een heerlijke houtgeur komt ons tegemoet zodra we de werkruimte van Alynia Architecten binnenlopen. Alsof de ontwerpers hun creaties alvast zelf tot leven wekken. De geur kent alleen een andere oorsprong. Enkele maanden geleden verhuisde het architectenbureau naar een nieuwe locatie aan de Zuiderhaven 73 in Harlingen. Het verse hout van kasten en tafels in het meubilair maken dat het gebouw ook voor de argeloze bezoeker nieuw aanvoelt. Alynia-directeur Gerry Meagher: “Bijkomend voordeel van de verhuizing is een versterking in het teamgevoel. Zoiets als ‘we doen dit met zijn allen.’ Dat is mooi om te zien.”

Directeur Alynia Architecten Gerry Meagher

‘ Dit werk geeft me nog steeds een kick’ Het team van Alynia is zo’n drie maanden geleden uitgebreid met Pieter Schievink die overkwam van Wind Architecten Adviseurs. Hij is nu mededirecteur van Alynia en onderdeel van de architectenploeg. Meagher: “Ik ben heel blij dat Pieter ons team is komen versterken. Met zijn jarenlange ervaring in sport-, onderwijs- en woningbouwpro38

jecten en zijn recente werk in circulaire bouwprojecten is hij een waardevolle aanvulling op ons team. En het betaalt zich meteen uit. We zien dat de combinatie die we samen maken voor veel opdrachtgevers interessant is.” Schievink beaamt dat de overstap positief uitpakt. “Eigenlijk kwam ik per toeval in contact met Gerry. Ik had na-

tuurlijk van hem gehoord, maar ik kende hem nog niet echt. Een aantal gesprekken volgden en er was een klik. Ik had wel oren naar een nieuwe uitdaging en zo ben ik nu onderdeel van het team van Alynia.” Schievink brengt veel ervaring mee, getuige zijn bijna twintigjarig dienstverband bij Wind.

Meagher is ook geen nieuw gezicht in het wereldje. Hij draait al sinds 1991 mee en kent het klappen van de zweep. Hij werkte begin jaren negentig al mee aan de ontwerpen voor het Abe Lenstra Stadion in Heerenveen, maar ook prestigeprojecten als het Gelredome in Arnhem, Sportstad Heerenveen en het Stade Marcel Picot in

deze manier worden verkleind en de bouwtijd versneld omdat mogelijke struikelblokken al in het model naar voren komen en niet pas op de bouwplaats. Maegher: “Wij zijn al vroeg met BIM begonnen. Na meer dan 35 projecten volgens deze methode hebben we veel ervaring opgebouwd en ons als BIM-specialist bewezen.”

Nancy Frankrijk komen van de tekentafel van Alynia. BIM De fysieke tekentafel heeft nog een plekje in de werkruimte van Alynia, maar de ontwerpen worden tegenwoordig digitaal gemaakt. Het bureau liep voorop toen de digitale revolutie ook in de architecten- en bouwwereld KIJK OP HET NOORDEN

voet aan de grond kreeg. Zo bouwde Alynia een sterke naam op door het gebruik van BIM (Bouw Informatie Modellering). In BIM wordt er een 3D model gemaakt van een te bouwen object. Alle partijen in het bouwproces kunnen hun gegevens aan het model toevoegen. Tot aan het metsel- en leidingwerk aan toe. De foutenmarge kan op

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

KICK Beide mannen houden na al die jaren nog enorm van hun werk. Schievink: “Het hele proces is mooi. Het creatieve deel, het bedenken en uitwerken van een idee. Maar ook het deel waarbij ik met aannemers om tafel ga en uiteindelijk het idee op een bouwplaats stukje bij beetje werkelijkheid zie worden.” Maegher: “Het is heel stimule-

rend om een creatie vanuit je hoofd om te zetten naar een tekening en dat uiteindelijk in steen en beton terug te zien. Dat geeft nog steeds een kick. Daarnaast is het ook bijzonder om je te verdiepen in de wereld van de mensen voor wie je werkt. De diversiteit aan mensen die wij via ons werk tegenkomen, houdt het voor mij ook speciaal.” Schievink: “Zo zijn we nu bezig met een manege. Zowel Gerry als ik rijden geen paard en hebben ook geen plannen in die richting, maar ik vind het prachtig om in gesprek te gaan met de opdrachtgever en me in hun wereld onder te dompelen. Andersom kunnen wij met al onze ervaring een opdrachtgever met ideeën prikkelen. Zo ontstaat een mooie wisselwerking.” 39

Ondernemers en hun Kijk op...

Het bedrijfsleven en de duurzame samenleving Noord-Nederland laat zich van de goede kant zien als het gaat om duurzaamheid. Overal zijn mooie voorbeelden aan te wijzen van nieuwe en schone initiatieven. Veelal hoor je noemen dat met name energieneutraal wonen en werken én het realiseren van een circulaire economie nodig is om de aarde leefbaar te houden. Maar overheden lijken hun klimaatdoelstellingen nauwelijks te halen. En bedrijven? Doen zij wel genoeg? Moet het bedrijfsleven niet nóg meer het voortouw nemen? Stelling: het bedrijfsleven moet niet wachten op de overheid, maar moet nóg meer de leiding pakken, bij de transitie naar een duurzame samenleving. Hoe denkt ons ondernemerspanel over deze stelling? Zes keer een reactie.

Erwin Balkema Eigenaar Bano BV, Groningen/Amsterdam

Paul Zandstra Vestigingsmanager-Noord, Lievense CSO, Leeuwarden

De kern van duurzaamheid is bij Bano terug te leiden tot duurzame relaties. Hieraan wordt door ons een grote waarde toegekend, waardoor er automatisch een verplichting ontstaat zorg te dragen voor een leefbaar en sociaal milieu, waarin al deze relaties en hun nageslacht wonen, werken en recreëren. Wij zijn als organisatie van mening dat het bedrijfsleven hierin het voortouw moet nemen. Niet voor niets bestaat de bekende kreet “Een beter milieu begint bij jezelf”. Al jaren houden wij daarom bij onze diensten sterk rekening met de te verwachten levensduur van het product, het energieverbruik, het verpakkingsmateriaal, de logistieke aanpak (transport), de herstelmogelijkheden en de mogelijkheid tot recyclen. Daarnaast wordt gekeken naar de productieketen, van grondstoffengebruik tot de wijze waarop een product wordt gefabriceerd. We zijn van mening dat een goede langetermijnvisie, waarin rekening wordt gehouden met stakeholders en andere externe factoren, meerwaarde oplevert.

Het klimaatbeleid van de overheid richt zich op minder uitstoot van broeikasgassen. Dit vergt een enorme investering, waarbij de uiteindelijke uitvoering en kosten bij de burger en de ondernemer liggen. Het bedrijfsleven is dan ook nù aan zet om nieuwe mogelijkheden te zoeken om de uitstoot als gevolg van de eigen bedrijfsvoering, de projecten en in de keten terug te dringen. Dit draagt bij aan innovatie en dus nieuwe kansen voor een gezonde bedrijfsvoering. Als advies- en ingenieursbureau richten wij ons op klimaatadaptie, of te wel het adviseren en engineeren van maatregelen om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen. Denk hierbij aan maatregelen voor de waterveiligheid (bijvoorbeeld dijkversterking), zoetwatervoorziening en hittestress in steden. Het overstappen van fossiele brandstoffen op duurzame energiebronnen zoals wind- en zonne-energie geeft de nodige uitdagingen om projecten vanuit planologisch en constructief oogpunt gerealiseerd te krijgen. Ook het verder verduurzamen van bestaande woningen en gebouwen is de komende decennia een uitdagende klus. Hergebruik van secundaire grondstoffen in de (wegen)bouw kan significant bijdragen aan de CO2reductie. Kortom bedrijven: de handen uit de mouwen!

Het Klimaatverdrag van Parijs is slecht voor Amerika, betoogde president Trump: het is niet eerlijk voor bedrijven, mensen en belastingbetalers. Maar veel bedrijven zijn het daarmee oneens en laakten zijn beslissing om zich terug te (gaan) trekken uit dit Klimaatakkoord. Dit is weer eens een bevestiging hoe grillig de overheid kan handelen in plaats van een consistent beleid te etaleren. Vanwege de in de kern wispelturige overheid mag het bedrijfsleven niet wachten wat de overheid wel of niet doet. Het bedrijfsleven zelf is veel beter in staat de leiding te nemen om de roep in de samenleving naar schonere technologie tegemoet te komen. Deze roep leidt dan tot innovatie, nieuwe banen, nieuwe markten en tot economische groei in Europa en met name in Nederland. Nederland is bij uitstek een exportland en kan -bij de transitie naar een duurzame samenleving- daardoor de vele vruchten plukken en veel winst genereren. Naast de economische componenten behoort het bedrijfsleven de aanjager te zijn om tevens als rentmeester te streven naar een duurzame samenleving voor de huidige en toekomstige generaties.

KIJK OP HET NOORDEN

Elsje Miedema Linidos

Roald Schmidt Eigenaar Bureau Schmidt

Wij zijn groot geworden in een verzorgingsstaat en zijn gewent dat de overheid veel regelt. De laatste decennia maakt de overheid een terugtrekkende beweging waardoor wij als ondernemers meer ruimte krijgen om te floreren/innoveren. Samenwerken en met elkaar in verbinding blijven (komen) is voor de komende jaren het belangrijkste. Wij hebben in het Noorden een aantal mooie bedrijven die zich inzetten voor een duurzame samenleving. En niet te vergeten, de ludieke actie om Tesla naar het Noorden te krijgen. Aan de andere kant heeft het Noorden ook nog onbenutte mogelijkheden (bijzondere parels) die een uniek concept van duurzame samenleving een eigen karakter kan geven. Wij als Noordelingen mogen best nog intensiever lobbyen in Den-Haag en ons opstellen als sparringpartner. Dit geeft ons de mogelijkheid om de leiding te pakken als innovator en het Noorden als krachtige regio mee te nemen, tegelijkertijd is de kracht van een goede lobby dat iets ons niet overkomt maar bekomt.

Wereldwijd moeten “WE” stoppen met het uitputten van de aarde. “WE” zijn met z’n allen en die taak is ook voor iedereen. Zowel de consument als de overheid als het bedrijfsleven. Ik kan dit niet los van elkaar zien. Bewust inkopen door de consument, goede regelgeving door de overheid en het bedrijfsleven die zijn verantwoordelijkheid neemt. Veel bedrijven hebben de eerste stappen reeds gezet op de weg naar een duurzame samenleving. Zodra de klanten van het bedrijfsleven, zowel consument als overheid deze inspanning gaat waarderen door bij de meest groene bedrijven hun inkopen te doen, dan zal de verduurzaming een sneeuwbaleffect krijgen. Het is noodzakelijk om de transitie van verbruiken naar gebruiken te versnellen. Een goede stabiele regelgeving is daarbij essentieel, dit zal bij de overheid vandaan moeten komen. Een regelgeving die voor langere tijd wordt vastgesteld, zodat het bedrijfsleven ook investeringen kan doen. Onze oosterburen zijn daar met hun 'Energiewende' een goed voorbeeld van. Al met al, het is niet zoeken naar één oplossing maar, maar werken aan een cocktail van oplossingen, waarbij we haast moeten maken en onze kennis moeten delen.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

ONDERNEMERS EN HUN KIJK OP

Aad van Wijngaarden Senior Aanbesteding-specialist ITS-projects, Raalte

Arjen Boltjes Directeur Bouw & Facility Nederland Ik ben het volledig met de stelling eens. We moeten als ondernemers niet wachten op de initiatieven vanuit de overheid. Naar mijn mening moeten we juist inspelen en inhaken op de behoefte die vanuit de overheid wordt geventileerd wat betreft verduurzaming. Op een bepaald moment is samenwerken en het creëren van draagvlak met de overheid wel belangrijk. Bij het ontbreken daarvan is het namelijk trekken aan een dood paard. Laat het bedrijfsleven in het Noorden, waar enorme kennis en kunde aanwezig is, zelf het voortouw nemen en de plannen ontwikkelen. Momenteel liggen er hele mooie kansen in het Noorden. Laten we die als noordelijke bedrijven grijpen, voordat bedrijven uit andere regio’s ons voor zijn en hun slag slaan. Zelf heb ik met een aantal compagnons ook de handen ineen geslagen om een betaalbare, circulaire, energie-neutrale en tevens aardbevingsbestendige woning voor de kleine huishoudens (1 à 2 personen) te ontwikkelen. We hebben daarmee een interessant project gecreëerd in Assen en in Sappemeer. Kansen genoeg!

Bouwbedrijf Schoonewille verhuisd:

“Veel meer ruimte”

“We zijn bijna een jaar bezig geweest met de bouw”, vertelt Gerwin Schoonewille van Schoonewille Bouw & Restauratie uit Tiendeveen. “We zijn maar 200 meter van de oude locatie verwijderd, maar hebben hier zoveel meer ruimte. Met mijn gezin woon ik op de nieuwe locatie, terwijl de werkplaats en kantoor er gevestigd zijn in een apart gebouw. Dat was voorheen wel anders, toen werkte ik gedeeltelijk vanuit huis.” En passant meldt Schoonewille ook nog eens de redding van één van de vier woonbarakken uit de Tweede Wereldoorlog, die op het nieuwe terrein stonden. “Die komt in het voormalige werkkamp de Beetse in Sellingen te staan”, vertelt Schoonewille. “Mooi dat zo’n historisch gebouw daar terechtkan.” Bij de verhuisklus komt het vakmanschap van het team van Schoonewille ook mooi van pas. “De barakken worden door de vrijwilligers van de Beetse zelf gedemonteerd onder supervisie van ons. We hebben er ons tot nu toe hard voorgemaakt dat ze bewaard zijn gebleven, en dit is gelukkig gelukt. We zullen één barak herstellen met de bestaande elementen uit de andere drie. Zo brengen we die in een nog originelere staat terug als-ie al was.” Een opdracht die het bedrijf wel is toevertrouwd; niet voor niets werd het al regelma-

tig ingeschakeld door bijvoorbeeld Kamp Westerbork. Voor dat herinneringskamp restaureerden de medewerkers al eens treinwagons. “En we consolideerden een woning van een kampcommandant. Consolideren is iets anders dan restaureren. Bij het laatste breng je het gebouw zoveel mogelijk in oude staat terug, terwijl we bij consolideren ervoor zorgen dat het gebouw niet verder aftakelt.” OOK NIEUWBOUW EN RENOVATIE Naast het specialistische consolidatie- en restauratiewerk (“We waren bijvoorbeeld ook betrokken bij de restauratie van een gebouw van de Reddingsmaatschappij in Anjum, een beschermd dorpsgezicht”), houdt het team van Schoonewille zich ook bezig met regu-

liere, algemene bouwzaken. “Nieuwbouw, verbouw en onderhoud, dus”, vertelt de eigenaar. Het bedrijf telt inmiddels zeven medewerkers, waarvan er vijf op bouwplaatsen in voornamelijk actief zijn. “Het gaat dan zowel om woningen als om bijvoorbeeld bedrijfspanden.” Eén van de woningen die ze het afgelopen jaar onderhanden namen, was de nieuwbouw van de familie Schoonewille zelf. Letterlijk en figuurlijk een paradepaardje is het geworden. “We wonen er met veel plezier. En het werken in het nieuwe bedrijfspand bevalt ook prima!” www.bouwbedrijfschoonewille.nl

Bedrijfswagen Leasen? Of toch liever de voordelen van huren! Wanneer je een bedrijfswagen nodig hebt, zijn er tegenwoordig vele verschillende manieren om er over één te beschikken. Maar even rekenen en het kan je aardig wat geld schelen. LEASEN Zo zijn er verschillende soorten lease, Private Lease is een leaseconstructie, toegespitst op particulieren. Het is interessant voor mensen die van tevoren willen weten wat zij maandelijks kwijt zijn aan hun auto. Financial lease is een lease soort waar en alleen financieel geleased word, en Operationele lease is een lease vorm voornamelijk voor de zakelijke markt waarbij alle kosten van afschrijving, onderhoud en verzekering zijn opgenomen. Voordelen van lease zijn dus dat je vaak van te voren weet wat je maandelijkse kosten zullen zijn, je geen gedoe hebt met onderhoud en afschrijving. Maar er zijn ook nadelen waarmee je de overweging kan maken of je voor deze keuze wilt gaan. Je gaat namelijk een financiële KIJK OP HET NOORDEN

verplichting aan voor langere tijd, terwijl je niet weet of je voor meerdere jaren de zelfde wensen of werk blijft houden. HUREN Het huren van een auto of bedrijfswagen kan daarom veel interessanter zijn dan leasen. Zeker als je over een korte periode een auto nodig hebt, bijvoorbeeld voor een vakantie of extra drukte bij je bedrijf. Zo ben je bij huren ook flexibeler. Het huurtarief is afhankelijk van de gebruiksduur, de voertuigklasse en het aantal gereden kilometers. In sommige gevallen kent het verhuurbedrijf een haalen brengservice van de auto, zodat je de auto voor de deur krijgt afgeleverd. Je kan bij een verhuur bedrijf ook een huur periode voor langere tijd afspreken waarbij

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

flexibiliteit het tover woord is. Je huur bijvoorbeeld een kleine bestelauto voor een drie maanden, maar je hebt in de tussentijd een dag of week een grotere bus nodig. Het verhuurbedrijf, is gewend aan flexibele inzet en kan je dus helpen met het switchen naar een groter klasse of weer juist naar een kleinere auto! En heb je de auto helemaal niet meer nodig, dan breng je de auto gewoon weer terug. Verdiep je daarom goed in de mogelijkheden bij het autoverhuurbedrijf, zij zijn je namelijk graag ter wille om je de voordelen van huren te laten zien.

AUTOVERHUUR BULTMAN Houtdraaier 5A 8447GG Heerenveen

Exporteren staat centraal bij WTC Leeuwarden

‘Een wereldwijd netwerk dat je nergens anders vindt’ Achter het bureau van Evert Jan Schouwstra hangt een grote landkaart. Blauwe magneetjes markeren plekken in Amerika, Azië, Europa, Oceanië en een enkel Afrikaans land. Het gaat om de meer dan 70 landen die de huidige managing director van World Trade Center Leeuwarden in het verleden voor diverse organisaties en bedrijven heeft bezocht. Schouwstra: “Een prachtige tijd en een periode van heel hard werken.”

Ondernemers uit de noordelijke drie provincies die internationaal actief zijn of dat willen worden, kunnen bij WTC Leeuwarden aankloppen voor informatie en hulp. Schouwstra: “We bieden een internationaal netwerk dat je nergens anders vindt. Wereldwijd zijn er 320 WTC’s in meer dan 90 landen. Zo’n 800.000 ondernemingen en organisaties zijn aangesloten. Moet je nagaan wat voor netwerk wij op die manier beschikbaar hebben. We hebben coaches die ondernemers kunnen helpen een plan te maken en het plan in gang te zetten, we kunnen partners in het buitenland zoeken voor Nederlandse bedrijven, geven cursussen en trainingen via de WTC Business Academy en bieden bijvoorbeeld ook handelsmissies aan.” “Wanneer je handelt met buitenlandse bedrijven kunnen kleine dingen soms enorm van belang zijn. Bepaalde cultuurverschillen waar je maar net even van moet weten”, vervolgt Schouwstra. “In Duitsland bijvoorbeeld is hiërarchie veel belangrijker dan in Nederland. Dan is het belangrijk om meteen met de juiste persoon binnen een bedrijf in contact te komen. Wij hebben die kennis en kunnen dit soort zaken van tevoren uitzoeken. We kunnen zelfs, wanneer gewenst, door native speakers al vooraf contact opnemen met een bedrijf in het buitenland. We hebben de mogelijkheden om ondernemers bepaalde zaken uit handen te nemen en kunnen ze daarmee heel veel tijd en moeite besparen.” KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

ZWAAR EN PRACHTIG WERK Vanuit de werkzaamheden die Schouwstra deed voor hij actief werd voor WTC Leeuwarden, heeft hij veel ervaring opgedaan in de internationale zakenwereld. Zijn huidige functie is hem dan ook op het lijf geschreven. “Ik kom zelf uit de praktijk en vindt het mooi om ervaringen te kunnen delen met ondernemers die internationaal actief zijn. Ik ken de enorme uitdagingen die samenhangen met het internationaal ondernemerschap. Het is zwaar, maar ook prachtig werk. Daarnaast heb ik altijd binding gehad met het noorden. De naam Schouwstra zegt wat dat betreft al genoeg. Ik denk dat pake ook trots zou zijn geweest om te zien waar ik nu mee bezig ben.” De managing director vindt dat meer bedrijven in de drie noordelijke provincies hun vleugels zouden mogen uitslaan. “Er zijn zoveel goede bedrijven hier in Noord-Nederland die mooie producten maken. Het ligt in de aard van noordelingen om niet te hoog van de toren te blazen, maar veel bedrijven mogen trots zijn op wat ze doen,uitgaan van hun eigen kracht en zich wat mij betreft veel meer laten zien.”

GENERAL ASSEMBLY World Trade Center Leeuwarden geeft wat dat betreft het goede voorbeeld. Vorig jaar werd het bid gewonnen om de 49ste WTCA General Assembly naar Leeuwarden te halen. Op 23 april 2018 komen vanuit de hele wereld aangesloten ondernemingen en organisaties voor deze jaarlijkse ledenvergadering richting Leeuwarden. “Na Mumbai, Moskou, Dubai, Manilla en Las Vegas is Leeuwarden een mooie volgende stad in het rijtje”, zegt Schouwstra met een glimlach. “We willen ons profileren, laten zien wat we hier hebben. Om de aanwezigheid van alle buitenlandse bedrijven en kennis volledig te kunnen benutten organiseren we op 23 april met de International Trade Day een groot matchmaking evenement. Een aantal sectoren staan die dag centraal. Dit zijn water, agrofood, energie, vastgoedontwikkeling en healthy aging. Experts op deze gebieden, waaronder diverse bedrijven, zullen hun laatste ontwikkelingen presenteren op een ingericht informatieplein of tijdens een intensief workshopprogramma. Zo wil WTC Leeuwarden zoveel mogelijk ondernemers uit Noord-Nederland laten meeprofiteren van deze kans.”

Naam: Evert Jan Schouwstra Functie: Managing Director Burgerlijke stand: getrouwd Geboortedatum: 14 april 1960 Geboorteplaats: Zwolle Hobby’s: Texel, lezen (vooral Scandinavische thrillers), USA & China, sporten, zingen in een koor

Nieuwe directeur Afûk Ongeveer een jaar geleden maakte Koen Eekma bekend dat hij in 2018 zou vertrekken als directeur van de Afûk, de stichting tot bevordering van de Friese taal. Met ingang van 1 februari 2018 heeft Alex de Jager het stokje van hem overgenomen. Een kort interview. WAS JIJ VERRAST DAT U WERD BENOEMD? "Nou, ik was er niet helemaal gerust op, want ik woonde al een tijd buiten Friesland. Toen ik de baan bij de Afûk voorbij zag komen, dacht ik meteen: daar wil ik heen! Ik ben geboren en getogen in Franeker, waar ik thuis Fries sprak, op school Nederlands en met vrienden Franekers. Het heeft me altijd verbaasd hoe volkomen vanzelfsprekend het was om al die talen door elkaar te spreken. Vanuit mijn grote fascinatie voor taal ben ik Nederlands gaan studeren. Na mijn opleiding heb ik altijd in het hoger onderwijs gewerkt. Daarnaast heb ik in allerlei bestuurlijke functies veel ervaring opgedaan in de maatschappelijke en

culturele sector. In de baan bij de Afûk kwam alles samen: mijn Friese wortels, mijn liefde voor taal en cultuur, een duidelijke verbinding met het onderwijs en een organisatie met idealen!" WAT ZIE JIJ ALS EEN BELANGRIJKE TAAK? "Met het vertrek van Koen Eekma was er behoefte aan een directeur die de uitgezette lijn kon voortzetten, maar zeker ook een aantal nieuwe accenten kon toevoegen. Ik zie het als mijn taak om alle medewerkers van de Afûk mee te nemen in die vernieuwing. We staan daarbij aan het begin, maar ik ben erg onder de indruk van de professionaliteit, maar ook van het enthousiasme en de betrokkenheid van het team."

WE VERNAMEN DAT DE WOORDEN VERBINDEN EN DELEN BELANGRIJK ZIJN? "Dat klopt. Niet voor niets is 'Ferbine en diele' de titel van het strategisch plan van de Afûk. Binnen de Afûk gebeuren heel veel geweldige dingen en door die dingen te verbinden en te delen met anderen om ons heen kunnen we nog veel meer bereiken. We hebben hier in Friesland een prachtig voorbeeld van een meertalige samenleving. Samen met allerlei andere instituten in Friesland, zoals de Fryske Akademy en Tresoar, hebben we heel veel kennis en ervaring in huis hoe zo'n samenleving werkt. Die willen we delen met elkaar, maar ook met de rest van de Nederland en Europa. Op die samenwerking gaan we de komende jaren echt inzetten!"

Talentuin en Talenpaviljoen MeM vanaf 30 maart geopend In de Prinsentuin in Leeuwarden verrijst in 2018 een bijzonder taalpaviljoen in de vorm van twee vrouwenfiguren: MeM. ‘MeM is de ‘huiskamer’ van Lân fan taal waarin kleine talen uit Europa, streektalen en -dialecten uit Nederland en minderheidstalen uit Leeuwarden van april t/m oktober centraal staan’, aldus de initiatiefnemers van de Afûk. Kortom: het Baskisch, de Keltische talen, het Friulisch, het Asturisch en het Sorbisch. Maar ook het Spaans, het Chinees, het Italiaans, het Papiaments, het Duits en natuurlijk het Liwadders. Steeds staat, naast het Fries, een van deze talen centraal bij MeM. KIJK OP HET NOORDEN

Er is nogal wat te doen, zo vernemen we. Op donderdagavond en zondagmiddag worden er activiteiten georganiseerd door de betreffende taalgemeenschap: poëzie, muziek, vertelkunst, theater, lezingen, discussies en presentaties. ‘Op zondag wordt altijd afscheid genomen van de ene taalgemeenschap en wordt de volgende verwelkomd. Doordeweeks, onder schooltijd, is het paviljoen de ontmoetingsplek voor schoolgroepen en natuurlijk zijn er nog de ‘Eropuit met heit&mem’-zaterdagen voor de hele familie in de Talentuin.’ Je kunt bij MeM iets drinken en een klein hapje eten. De menukaart bestaat zo veel mogelijk uit

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

WAAR EN WANNEER Het Talenpaviljoen MeM en de Talentuin in de Prinsentuin in Leeuwarden zijn dagelijks geopend van 30 maart t/m 28 oktober 2018. www.lanfantaal.frl

gerechten van de regio die op dat moment centraal staat. Bij MeM draait alles om taal, maar je ervaart ook dat taal meer is dan het gesproken woord. ‘Je moet straks niet alleen bedenken wát je wil bestellen, maar ook hóe’, aldus de initiatiefnemers. 47

Van der Meer Accountants & Adviseurs nu gespecialiseerd in medische sector

logopedisten; allemaal hebben ze te maken met veranderingen in weten regelgeving. Het resultaat is een toenemende administratieve druk en

vele vragen, bijvoorbeeld: hoe geef je de praktijk in de toekomst vorm? Hoe zit dat met goodwill? Wat kan ik met investeringsaftrek? Ondertussen

TEKST: HENK DILLING

VISIE EN VAKKENNIS “Om daadwerkelijk te beantwoorden aan de wensen van de medische ondernemer is adequate kennis van deze specifieke bedrijfstak een must”, zegt Van der Meer. “Dat geldt voor de medische sector misschien nog wel meer dan voor andere sectoren. Vergeet niet dat medische - en paramedische ondernemingen een aantal specifieke kenmerken hebben, zoals de tariefstructuur van behandelingen of behandelcombinaties, zorgverzekeraars en vergoedingsystemen en het creëren en inrichten van samenwerkingsverbanden. Met de overname van het kantoor in Leek hebben we de benodigde kennis in huis kunnen halen.” Naast kennis van marktsectoren en vakkennis investeert het kantoor ook intensief in automatisering. Zo wordt met een aantal opdrachtgevers inmiddels in de cloud samengewerkt.

veranderen veel traditionele maatschappen in medisch specialistische bedrijven en ontstaan er nieuwe samenwerkingsvormen. Dit heeft niet alleen organisatorisch consequenties, maar ook financieel en fiscaal. “Veel nadrukkelijker dan voorheen ervaren mensen in de medische sector dat ze als ondernemer moeten opereren. Naast hun eigenlijke vak moeten ze méér oog hebben voor onder andere financieeleconomische – en fiscale zaken. Dat kost tijd. Die tijd willen ze eigenlijk veel liever in hun eigenlijke vak stoppen.” Van der Meer signaleert een groeiende behoefte aan KIJK OP HET NOORDEN

advies en ondersteuning ten aanzien van het inrichten van de ondernemingsstructuur, waaronder de ondernemingsvorm, optimalisatie van de administratieve organisatie van de onderneming, het samenstellen, beoordelen en controleren van de jaarrekening(en), bedrijfseconomische en juridische vraagstukken en het begeleiden bij processen tot koop of verkoop van praktijken of het aangaan van samenwerkingsverbanden. Maar ook op fiscaal terrein (de belastingaangifte en gespecialiseerd advies) is er behoefte aan een raadgever.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Daardoor staat bijvoorbeeld een bankmutatie bij de klant meteen in de boekhouding bij het kantoor. “Zo kan onze relatie zich volledig richten op zijn eigenlijke beroepsuitoefening. Het enige dat hij of zij moet doen is zorgen dat de inkoop- en verkoopadministratie ons elektronisch bereikt. Met behulp van een dashboard kan de klant in één oogopslag zien hoe het ervoor staat.” Een belangrijke eigenschap van zijn kantoor noemt Van der Meer dat de medewerkers volledig zelfstandig kunnen werken. “Onze mensen zijn bondig en betrokken en ze beschikken over visie en vakkennis. Elke cliënt heeft een vaste contactpersoon die direct aanspreekbaar is voor het oplossen van problemen en vraagstukken, maar ook om te klankborden over financiële – of fiscale thema’s.” Heldere taal is de norm, stelt Van der Meer. “Geen enkele ondernemer zit te wachten op een adviseur die een taal spreekt die alleen met een woordenboek is te begrijpen. Dat is ook helemaal niet nodig. Als je boven de materie staat kun je zelfs de meest complexe thema’s op een begrijpelijke wijze uitleggen.“

ADVIESGROEP MEDISCHE & VRIJE BEROEPEN Lorentzpark 1 9351 VJ Leek T. 0594 - 58 05 80 j.cazemier@adviesgroepvrijeberoepen.nl (vestigingsleider) www.vandermeer-accountants.nl

Martin Roemers - Kabul Portraits

Nederlandse soldaten in Afghanistan In 2003 maakte fotograaf Martin Roemers (1962) in opdracht van het Legermuseum een serie portretfoto’s van Nederlandse soldaten uit de 11 Luchtmobiele Brigade, in Afghanistan, maar doorgaans gelegerd in de Johan Frisokazerne in Assen. De portretten hebben een extra dimensie gekregen doordat ze zijn gemaakt met een oude camera die hij leende van een Afghaanse straatfotograaf. Met Kabul Portaits heeft Roemers een tijdloze serie foto’s gemaakt van militairen die van alle opsmuk ontdaan zijn. Van 25 maart tot en met 17 juni 2018 toont het Drents Museum 12 van deze indringende portretten. Kunst- en journalistiek fotograaf Martin Roemers kreeg in 2002 de opdracht van het Legermuseum in Delft om de Nederlandse troepen in Afghanistan te fotograferen. De militairen waren toen onderdeel van de internationale vredesmacht ISAF, die na de val van de Taliban de rust moest bewaren in Kabul. Voor de Nederlandse burgerbevolking is het niet altijd even duidelijk wat deze troepen doen in vredestijd. De foto’s moesten helpen om die taken zichtbaar te maken. KIJK OP HET NOORDEN

TER PLEKKE ONTWIKKELD Roemers mocht de foto’s geheel naar eigen inzicht maken en dat deed hij op een bijzondere wijze. Op een plein in Kabul kwam hij straatfotografen tegen die met antieke camera’s en een geheel eigen procedé pasfoto’s maakten. Roemers gebruikte deze methode voor zijn serie. Hij leende een camera van een straatfotograaf, maakte een tijdelijke openluchtstudio op de NAVO-basis en koos militairen uit op hun gezicht en uitstraling. Voor de foto moesten de soldaten tien

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

seconden stilzitten terwijl Roemers ze fotografeerde, waarna de Afghaanse fotograaf de foto’s ter plekke ontwikkelde. Het resultaat is een serie vol imperfecties, vlekken en krassen, maar ook vol rauwe ernst. FOTOGRAAF TUSSEN OORLOG EN VREDE Martin Roemers, die wel ‘fotograaf tussen oorlog en vrede’ wordt genoemd, groeide zelf op in Assen. Hij studeerde aan de AKI Kunstacademie in Enschede, waar hij een

van zijn afstudeeropdrachten gebruikte om een serie foto’s te maken over zijn eigen diensttijd in het leger. Militaire zaken bleven hem fascineren. Zijn unieke journalistieke én kunstzinnige blik hebben geleid tot wereldwijde exposities van zijn werk. Roemers foto’s zijn onder meer te vinden in de collecties van het Rijksmuseum in Amsterdam, het Deutsches Historisches Museum in Berlijn en het Museum of Fine Arts in Houston, Texas. Ook galeries in Dubai, Parijs en New York tonen zijn werk. 51

Groningen is de afgelopen maanden niet uit het nieuws geweest en terecht. In die periode is veel aandacht geweest in de media en de politiek over de mijnbouwschade als gevolg van gaswinning. Na bijna een jaar zonder schade protocol te hebben gezeten ligt er een nieuw protocol met goedkeuring van de maatschappelijke stuurgroepen. De aankomende periode wordt dit protocol verder uitgewerkt en vanaf 19 maart 2018 kan schade worden gemeld bij het instituut mijnbouwschade.

Mijnbouwschade in Groningen Schade die wordt veroorzaakt is een onrechtmatige daad en moet worden vergoed. Hoe deze vergoeding wordt vastgesteld en betaald wordt afgesproken tussen schadeleider en schadeveroorzaker. In situaties waarbij veel schadeleiders zijn ligt het voor de hand om de afspraken/procedure vast te leggen in een protocol. Een dergelijk protocol is echter niet bindend voor de schadeleider omdat deze immers niet deel heeft genomen aan het samenstellen van deze afspraken. Bij mijnbouwschade 52

staat de schadeleider daarom veelal tegenover grote bedrijven en is de verhouding tussen partijen ver te zoeken. Daarom heeft de overheid in overleg met de volksvertegenwoordigers afspraken gemaakt en vastgelegd in het nieuwe protocol. Op dit moment is dit protocol alleen van toepassing op schade die kan zijn veroorzaakt door mijnbouwactiviteiten in het Groningerveld en opslag Norg. Er gaan dingen veranderen. Vanaf 19 maart 2018 kan schade worden gemeld

bij het (tijdelijk) Instituut Mijnbouwschade (IM). In het protocol is bepaald dat het IM zelf de werkwijze moet vaststellen. Dit betekent dat achter de schermen hard wordt gewerkt aan de invulling hiervan en vanaf 19 maart moet duidelijk zijn hoe de exacte stappen worden ingericht. Een duidelijke wijziging is het plaatsen van de schadeafwikkeling in het bestuursrecht. Dit is juridisch een hele andere aanpak en dient de afwikkeling conform de â&#x20AC;&#x153;algemene wet bestuursrechtâ&#x20AC;?.

SCHADE-INSPECTIE EN BESLISSING Het IM gaat over de beslissing van de aansprakelijkheid en de schadevergoeding. De commissie wordt geadviseerd door deskundigen. Deze deskundigen zullen op basis van huidige kennis en omkering bewijslast moeten adviseren. Beperkingen die in het verleden bestonden, zoals contouren, zijn niet meer van toepassing en per schademelding moet de oorzaak worden gewogen. De deskundige dient in elk geval onafhankelijk te zijn en kennis te hebben van de materie. Dit

BIJDRAGE VAN ROBERT BEUMER

gegeven zorgt voor uitsluitsel van alle experts die voor het CVW/de NAM werkzaam zijn of zijn geweest. Het is van belang dat schademelder dit controleert en ook bezwaar maakt wanneer hij of zij het niet eens is met de samenstelling. In het bestuursrecht is zelfs geregeld dat schademelder zijn voorkeur kan uitspreken over de aan te stellen expert.

vergoed worden zoals een thuisblijfvergoeding, schoonmaakkosten en een overlastvergoeding. Hiernaast is geregeld dat advieskosten ook worden vergoed. Voor alle schadeposten geldt dat deze als dit aantoonbaar is, volledig worden vergoed, in de andere gevallen geldt dat de bedragen uit een tabel worden overgenomen.

SCHADEVERGOEDING In het schadeprotocol is geregeld dat naast de fysieke schade ook andere kosten

DE VERSCHILLEN In het oude protocol had de NAM/CVW grote vrijheid bij de beslissing tot wel of niet

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Robert Beumer is met zijn bedrijf Bouwadvies Beumer (Appingedam) een onafhankelijke schade-expert in Groningen. Het bedrijf is gespecialiseerd in het beoordelen van mijnbouwschade en heeft gedegen kennis van zaken. Belangstellenden kunnen via de website van het bedrijf schade melden. www.bouwadviesbeumer.com

uitkeren van de schade. In het nieuweprotocol heeft het IM de mogelijkheid om adviezen een op een over te nemen. Als zij afwijken moet dit op basis van het protocol goed worden onderbouwd en is bezwaar tegen de beslissing mogelijk. Van belang is dat de schade onafhankelijk wordt beoordeeld. Bent u

schademelder? Let dan op die onafhankelijkheid en check ook of u de mogelijkheid wordt gegeven om reactie te geven op het concept-deskundige rapport. Als schademelder heeft u de mogelijkheid om een eigen adviseur voor te dragen. Hoe het IM hier invulling aangeeft is op dit moment nog niet duidelijk. 53

Elsje Medema Linidos

COLUMN

De tijd dringt: bent u al AVG-proof? Op 25 mei (ja, echt, 2018) wordt de Algemene Verordening Gegevensbescherming van kracht. De AVG is twee jaar geleden al aangekondigd. Ah, zie ik u denken, iets met privacy? Da’s een understatement. Alles met privacy, zou ik zeggen. Privacy is hot. Of je nu de ‘sleepwet’ neemt, Russische hackers die oom Donald belagen, of je kind van tien (oh, u zelf ook) dat zijn hele hebben en houden op Facebook zet, privacy laat ons niet los. Ondernemers, die veel persoonsgegevens verkrijgen en verwerken, raakt de AVG. Maar de meesten weten niet waar en hoe: ze zijn er domweg niet mee bezig. Terwijl de klok tikt…. Gebrek aan belangstelling of onduidelijkheid? Of allebei? U weet het niet? Dan weet u ook vast niet dat, als u als ondernemer niet tijdig maatregelen treft en een Functionaris Gegevensbescherming (FG, echt waar) heeft aangesteld, u meteen na 25 mei een forse boete tegemoet kunt zien. Dat is schrikken. Een boete. En een slechte naam er gratis bij. Als ondernemer heeft u de tijd gehad, maar niet genomen, want die loopt op 25 mei af. Wat nu? Inderdaad; als een haas

KIJK OP HET NOORDEN

aan de slag en kijken hoe u ervoor staat en wat u moet doen om 25 mei te halen. De handen in het haar, de wanhoop nabij: dan is het goed dat er iemand is die haar hoofd koel houdt. Juist in zo’n situatie van hoge nood voel ik me senang. Ik help ondernemers om, precies passend bij hun organisatie, een plan te maken en op tijd de eerste stappen te zetten. Hoe? We beginnen met een oriënterend gesprek met de directie. Waar staat u? Wat gaat goed en wat ontbreekt? Welke doelen stelt u en hoe nemen we uw medewerkers daarin mee? Daarna volgen inspiratiesessies: alle

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

processen en de verwerking van de persoonsgegevens komen op tafel. Aan de hand hiervan stellen we de quick wins en easy goals vast en kijken we hoe we weerstanden, angsten en bedreigingen te lijf kunnen gaan. Want we moeten door; de klok tikt…. Met een risicogestuurd advies, compleet met actiepunten en planning, kunt u dan aan de slag. Precies passend bij uw organisatie. Een race tegen de klok, dat sowieso. Maar zonder idee geen plan en zonder plan geen resultaat. Scheelt u in ieder geval een forse boete en een kras op uw imago. Afspreken? Wees er snel bij!

Van 6 t/m 10 juni 2018 vindt hét duurzaamheidsfestival van NoordNederland plaats. Vijf dagen lang alles op het gebied van duurzaamheid met de thema’s wonen, energie, produceren, vervoer, werken en eten. Voor ondernemers én particulieren die duurzaamheid omarmen! Bent u er ook bij? Voor deelname en meer informatie www.blueskiesfestival.nl

Volop bezig met een nieuwe ontwikkeling? Denk dan ook aan een passende subsidieregeling! Benut uw subsidiekansen

ASQA Subsidies B.V.

T: 0598-853903

Buitensingel 52

M: 06-14383857

9611 DH SAPPEMEER

info@asqasubsidies.nl

www.asqasubsidies.nl

Nieuwe exposities en activiteiten in Wall House #2 In de wijk Hoornse Meer in Groningen staat Wall House #2, ontworpen door de Amerikaanse architect John Hejduk (1929 – 2000). Het gebouw is met zijn veelheid aan vormen, kleuren, interessante details en symbolen een échte bezienswaardigheid. Op verzoek van de gemeente Groningen wordt het sinds 2016 beheerd door het Groninger Museum. Gea Schenk, zelf woonachtig in de Hoornse Meer, is als gastconservator verantwoordelijk voor het tentoonstellingsprogramma. Samen met wijkbewoners en creatieve ondernemers uit de buurt geeft ze invulling aan het activiteitenprogramma. Gea Schenk begon in 2009, rond haar veertigste, met de Fotoacademie, die toen nog in Groningen gevestigd was. Eenmaal afgestudeerd, speelde ze met het idee om in het Noorden een fotografieplatform op te zetten. Schenk: “Ik dacht: waarom gebeurt hier zo weinig op dat vlak?” Ze wilde een platform opzetten waar fotografietalenten de kans kregen hun werk te exposeren en verkopen. Via via kwam Schenk in contact met het Groninger Museum, dat toen invulling zocht voor Wall House #2. Schenks fotografieplan bleek veel raakvlakken te hebben met de plannen van het Groninger Museum voor het Wall House, met als belangrijkste overeenkomst: regionaal talent een podium willen bieden. Schenk: “Ik wil kunstenaars helpen kansen te creëren, die ze vervolgens zelf moeten inkoppen. In mijn loopbaan is het ook heel belangrijk geweest dat mensen me iets gegund hebben. Je moet het zelf opzoeken, maar je moet op een gegeven moment ook iemand tegenkomen die je verder helpt en mogelijkheden creëert om je horizon te verbreden. Zo iemand wil ik graag zijn voor mensen.” KIJK OP HET NOORDEN

NIEUW SEIZOEN Met 2500 weekendbezoekers in 2017 was het eerste seizoen succesvol. Ook voor 2018 staat een mooi programma klaar, dat begint met exposities van Mirjam Offringa en Mariëlle Gebben. Videokunstenaar en fotografe Mirjam Offringa won in 2016 de Van Lanschot kunstprijs met haar videokunstwerk Het Contact. Fotografe Mariëlle Gebben neemt het woord experimenteerbühne heel letterlijk en gaat de uitdaging aan met de ruimte in Wall House ten opzichte van haar werk Flux. Verder staan elk weekend creatieve activiteiten op het programma, zoals workshops

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

en lezingen, gegeven door deelnemende kunstenaars en creatieve ondernemers uit de wijk, en een instagram-fotowedstrijd. Ook voor kinderen is er van alles te beleven, zoals een workshop of een speurtocht. Kijk voor meer informatie op groningermuseum.nl/wallhouse. Wall House #2 is van 31 maart tot en met 28 oktober 2018 elke zaterdag en zondag geopend tussen 12.00 en 17.00 uur. Extra geopend op Paas- en Pinkstermaandag. De toegang is gratis. Wall House #2 A.J. Lutulistraat 17 Groningen

TRIVIA

Onmacht en absurditeit Na Hans Lemmen, Erik Odijk en Arno Kramer past ook het oeuvre van Paul van der Eerden in de lijn van tekenaars die Museum De Buitenplaats in Eelde sinds 2015 toont. Zelf noemt Van der Eerden de onverschilligheid van de medemens als een van de belangrijkste thema’s van zijn werk. Andere thema’s zijn de absurditeit van het dagelijks leven, het geweld in de menselijke omgang en de tragiek die inherent is aan het menselijk bestaan. Hij verbeeldt deze thematiek door in zichzelf gekeerde personages te tekenen die niet in staat zijn tot contact en een houterige verschijning hebben. Ze lijken beheerst door seksuele driften en agressie tegenover hun medemensen. Het is niet verwonderlijk dat Van der Eerden wel wordt beschreven als ‘waarnemer van het menselijk tekort, uitbener van de menselijke geest en tekenaar van de onmacht als gevolg van de psychische gesteldheid van de mens.’ Paul van der Eerden – SAD ALCHEMY Buitenplaats, Eelde 08 april 2018 – 17 juni 2018

Foto: Christiaan Krouwels

Wie graag de blik op de toekomst houdt gericht moet de naam Places of Hope een onthouden. Waarin Het Nederland van de toekomst wordt verbeeld, in beeld, geluid en nog veel meer. Anders gezegd: van 4 april t/m 25 november 2018 geeft de tentoonstelling en het programma Places of Hope in Leeuwarden een nieuw perspectief op het Nederland van morgen. De tentoonstelling, samengesteld door curatoren Maarten Hajer en Michiel van Iersel, neemt je mee naar deze bijzondere plekken en laat je kennismaken met tientallen inspirerende zogenaamde ‘Landmakers’: mensen die met hun projecten vormgeven aan onze leefomgeving en hoop en inspiratie bieden voor een duurzame toekomst. Die toekomst begint in Leeuwarden, en in Noord-Nederland, waar mens en natuur en stad en platteland, onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Places of Hope (‘Zin in de toekomst!’) 4 april t/m 25 november 2018, De Kanselarij, Leeuwarden

Paul van der Eerden, Zonder titel, 2017, potlood en kleurpotlood, 29.7 x 21 cm

Muziektheater over Groningen en de aardbevingen 'NOORD op de schaal van Richter' is de titel van een nieuw muziektheater, dat in het voorjaar van 2020 gepland staat. Ja, theatermaakster Geke Hoogstins neemt een lange aanloop, maar het project is dan ook ambitieus; de productie van ‘een fictief verhaal met scherpe cross-overs naar de problematiek rondom de aardbevingen. Met filmprojecties, muziek, dans en bewegend decor; waarin ook het prachtige Groninger landschap en de monumenten op de kaart worden gezet’, aldus het persbericht. Hoogstins heeft inmiddels met drie multimediale voorstellingen, waarvan de laatste in de oude dierentuin van Emmen, bewezen op professionele wijze een aanwinst in de noordelijke cultuur- en theaterwereld te zijn. Momenteel werkt zij tevens aan een locatietheater in Herinneringscentrum Westerbork: Blauwe Vlinder (september 2019). Hoogstins is nog op zoek naar steun: donateurs en sponsors. In juni staat er nog en informatiebijeenkomst gepland. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden bij Dorothea Piek van buro Goeie Grond: www.burogoeiegrond.nl

KENNIS IS KUNNEN ECOstyle in Oosterwolde heeft voor hun nieuwbouw gebruik gemaakt van Raadsma ToegangsBeheer (RTB). Raadsma biedt alle mogelijke deurtechnieken en elektronische toepassingen. RTB maakt het mogelijk de toegangsrechten van personen vooraf en op afstand te regelen ten behoeve van veiligheid, beveiliging en comfort. In onze moderne RTB showroom in Leeuwarden ontvangen onze adviseurs u graag om u te laten zien wat er allemaal mogelijk is.

RAADSMA IJZERSTERK

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl

LievenseCSO.com

ingenieurs ruimte, milieu en duurzaamheid

bodem en ondergrond ecologie

juridisch advies

asbest

afvalwater

adviseurs

Over LievenseCSO LievenseCSO is een middelgroot advies- en ingenieursbureau op het gebied van (leiding)infrastructuur, (water)bouw, ruimte, milieu en duurzaamheid. Met 350 medewerkers is LievenseCSO een prominente speler op de markt. Onze diensten leveren wij van plan- en studiefase tot en met

Direct contact? LievenseCSO Noord Orionweg 28 8938 AH Leeuwarden 088 â&#x20AC;&#x201C; 91 020 00 info@LievenseCSO.com

Wat doen wij? een breed scala aan omgevingsonderzoeken en â&#x20AC;&#x201C;advisering. Wij werken voor diverse opdrachtgevers zowel bij de overheid als het bedrijfsleven.

Paul Zandstra PZandstra@LievenseCSO.com

Denk hierbij aan afvalwaterbemonstering en -advies, gebouwen en (water)bodemonderzoek en -beheer.