Kijk op het noorden oktober 2016 - nr 399

nummer 399 | jaargang 48 | 2016

signaleert economische, trendy, culturele en toeristische ontwikkelingen in het noorden

12 Vrouwelijk ondernemerschap

NNT scoort met innovatie

18

28 Campagne 1dingtegelijk.nl

Uitsparingen Bouwen aan de toekomst Als BREEAM gecertificeerde bouwer kiest Jorritsma Bouw voor verduurzaming, vermindering van uitstoot, betere afvalscheiding en de toepassing van duurzame producten. Zรณnder concessies te doen aan kwaliteit. Duurzaam (ver)bouwen is een kwestie van uitsparen.

Het huis of gebouw gaat langer mee en is energiezuiniger. Dat vermindert negatieve milieueffecten over een langere periode en zorgt voor een jaarlijkse vermindering van energiekosten.

jorritsmabouw.nl

COLUMN

Re-integratie duur?

Wordt uw werknemer ziek of arbeidsongeschikt, dan moet deze zo snel mogelijk aan passende arbeid worden geholpen. U bent als werkgever verantwoordelijk voor dit re-integratieproces. In het kader van de Wet Verbetering Poortwachter (WVP) moet eerst worden onderzocht of de werknemer weer bij u aan de slag kan. Als dat niet mogelijk is in de eigen functie, dan dient er binnen uw bedrijf gezocht te worden naar passende arbeid. Dit wordt Re-integratie 1e spoor genoemd. Indien het aantoonbaar niet meer mogelijk is om te werken bij uw bedrijf, dient er passend werk gezocht te worden bij een andere werkgever. Dat wordt Re-integratie 2e spoor genoemd. Ik hoor regelmatig dat men deze re-integratietrajecten duur en weinig succesvol vindt. Hierbij zeven tips om waar voor uw geld te krijgen.

Tip 1 Laat de keuze voor het re-integratiebedrijf niet enkel bepalen door de arbodienst of verzekeringsmaatschappij. Die kiezen meestal bedrijven uit hun eigen providerboog maar dat is geen garantie dat dit de beste keuze voor uw bedrijf is. Op de website van Blik op Werk vindt u alle re-integratiebedrijven met een keurmerk (met tevredenheidsscores).

Tip 2 Betrek uw zieke werknemer bij de keuze van het re-integratiebedrijf. Het werkt averechts als u een re-integratiebedrijf opdringt. De kans op een succesvol traject is veel groter als de samenwerking met de re-integratiebegeleider en uw werknemer goed verloopt.

Geef daarom uw werknemer een belangrijke rol in de keuze van zijn/haar begeleider.

Uw werknemer kan bijvoorbeeld enkele oriënterende gesprekken voeren met verschillende re-integratiebedrijven. Hij of zij heeft daar waarschijnlijk meer tijd voor dan u. Voor het re-integratieproces is het sowieso goed dat uw werknemer actief meedoet en denkt.

Tip 3 Staar u niet blind op de laagste trajectprijs. De aanpak; deskundigheid; bereikbaarheid; informatieverstrekking en de ‘klik’ met de re-integratiebegeleider is van grotere invloed.

Er zijn re-integratiebedrijven die de intake gratis aanbieden, waarbij de offerte wordt onderbouwd met een Plan van Aanpak die al is afgestemd met uw zieke werknemer.

U kunt vervolgens samen met uw werknemer, casemanager en/of bedrijfsarts bepalen of de aanpak voldoet aan de verwachtingen. Is dat het geval? Dan maakt u daarna pas prijsafspraken en gaat het traject formeel van start.

Tip 4 De prijs van een volledig re-integratietraject ligt tussen de € 3000 en € 5000.

Zorg dat het traject gefaseerd wordt uitgevoerd, waarbij de betrokkenen kunnen beslissen of een vervolg wenselijk is.

Tip 5 Verzeker u van het feit dat alle betrokkenen goed samenwerken. Dat is helaas niet altijd een vanzelfsprekendheid. In het trajectplan kunnen ook samenwerkingsafspraken worden opgenomen (bijvoorbeeld tussen bedrijfsarts, casemanager, werknemer, werkgever, re-integratiecoach, behandelaar).

Tip 6 Soms is een succesvolle uitplaatsing niet mogelijk omdat uw werknemer te ziek of arbeidsbeperkt is. Een WIA-procedure bij het UWV is dan niet te voorkomen.

Overweeg dan om WIA-coaching in te zetten, als integraal (afsluitend) onderdeel van het re-integratietraject. Een WIA-coach geeft u en uw (ex)werknemer persoonlijke begeleiding vóór en tijdens de WIA-procedure. De kans op een loonsanctie van het UWV wordt daarmee kleiner en het afscheid van uw werknemer wordt in goede banen geleid (zowel organisatorisch als emotioneel).

Tip 7 Wilt u meer weten over een betaalbare en innovatieve re-integratie-aanpak? Laat u vrijblijvend adviseren door een deskundige op dat gebied. U kunt ook gebruik maken van onze digitale helpdesk voor Noordelijke Ondernemers (www.MeneerRegezma.nl).

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

‘Neem zelf de regie en krijg daardoor meer waar voor uw geld’ Jaap Adamse Directeur Meneer Regezma BV www.MeneerRegezma.nl

1

signaleert economische, trendy, culturele en toeristische ontwikkelingen in het noorden

Omslagfoto

Schoonewille Bouw & Restauratie uit Tiendeveen is van alle markten thuis, of het nu gaat om onderhoud, verbouw/nieuwbouw of restauratie. Het ambachtelijk vakwerk wordt ook toegepast in nieuwbouw, zoals in Wildervank, waar Gerwin Schoonewille en zijn medewerkers een duurzame vrijstaande woning van vlas en hout aan het bouwen zijn.

Op de foto toont Gerwin Schoonewille een geperste vlasmat voor de woning in Wildervank

Vrouwelijke kracht voor meer balans in zaken Vijf ondernemende vrouwen spraken met elkaar over leiderschap, ondernemen, mannelijke en vrouwelijke aspecten en inspiratie.

Onderzoek heeft uitgewezen dat bundeling van sterke vrouwelijke en mannelijke eigenschappen loont. Beide zijn belangrijk voor succesvol ondernemerschap.

Pagina 12 Foto: Erik Riensema

NNT: Innovatie in De Machinefabriek Het Noord Nederlands Toneel (NNT) wil de podiumkunsten toekomstbestending maken.

Hoe pakken ze dat aan en waar zijn zij mee bezig? Een interview met de nieuwe zakelijk directeur Harmen van der Hoek en de vertrekkend zakelijk leider Arie Wink.

Pagina 18

En verder Kijk op nieuws Ingenieursbureau Boorsma: Afstand en bereikbaarheid Panterra Consultants: reseller LeanForms Powerfield ontwikkelt zonneparken Bel eens met‌Van Braak Accountants Schoonewille bouwt duurzaam KTR met volle kracht vooruit Ondernemers en hun Kijk op‌ scholing

2

4 11 17 22 25 26 30 32

Uniovision: Van kenniseconomie naar menseneconomie 35 De nieuwe traditie: En toen ging het de verkeerde kant op 37 Groenewegen Advocaten & Notarissen ziet positieve tendens 38 Impact vanuit kracht: Inclusie, hoort iedereen er echt bij?

41 Gelezen 42 Femke foundation brult om aandacht 46 De Turfvaartdagen in Appelscha 49 Groninger Museum: Rodin - Genius at work 55

Fries Museum: Alma-Tadema, klassieke verleiding 56 Drents Museum: Peredvizhniki - Russisch Realisme rond Repin 1870-1900 58 Boeken 60 Wildlands Adventure Zoo Emmen: Zorgen voor de natuur 63 Agenda 64

inhoud 1dingtegelijk.nl Onlangs ging in Groningen en Drenthe de campagne 1dingtegelijk.nl van start. Erwin Aikes en Dick Hazeveld van het Team Verkeer van de politie-eenheid Noord-Nederland spreken mensen dagelijks aan op hun rijgedrag en leggen uit wat de gevolgen daarvan kunnen zijn.

De boodschap is duidelijk: ‘Laat je niet afleiden, om wat voor reden dan ook’.

Pagina 28

De Klinker in de spotlights Het vernieuwde theater De Klinker in Winschoten heeft veel te bieden. Het moderne Cultuurhuis onder leiding van Leo Hegge is bij uitstek geschikt voor relatiebeheer, bedrijfsuitjes en presentaties. De nieuwbouw omvat twee theaterzalen, een bibliotheek, een bioscoop/filmhuis en een kunstencentrum voor muziek, dans en theater.

Pagina 50

COLOFON

NUMMER 399, JAARGANG 48 Kijk op het noorden

Hoofdredacteur: Harriet Koning,

Advertenties en abonnementen:

Advertentietarieven:

Aan de inhoud van de artikelen is veel aandacht

is een uitgave van

h.koning@kijkophetnoorden.nl

Administratie: T. 0512 36 63 26

Op aanvraag, T. 0512 36 63 26

besteed. De redactie en de uitgever aanvaarden

Kijk op Uitgevers bv

Aanleveren nieuwsberichten:

Advertentie-exploitatie en

Tussendiepen 21

nieuws@kijkophetnoorden.nl

planning bedrijfspresentaties:

Vormgeving:

onvolledigheden of onjuistheden in de tekst.

9206 AA Drachten

Redactie: Henk Dilling en Erik Riensema

Gerrit Landman

VDS Crossmedia, Emmen

Overname van artikelen uit deze uitgave is

T. 0512 36 63 26

Foto’s: Ed Klijnman, Erik Riensema en

g.landman@kijkophetnoorden.nl

Druk en afwerking:

uitsluitend toegestaan met bronvermelding en

www.kijkophetnoorden.nl

anderen

Johan Kraaijinga

D+L Druck + Logistik, Bocholt

na schriftelijke toestemming van de uitgever.

j.kraaijinga@kijkophetnoorden.nl

Abonnementsprijs:

geen aansprakelijkheid voor eventuele

€ 39,50 (incl. 6% btw) per jaar

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

ISSN 0929-3116

3

De rubriek Kijk op nieuws wordt deels samengesteld uit ingezonden persberichten. Plaatsing is afhankelijk van de beschikbare ruimte, de nieuwswaarde en de gewenste diversiteit van de rubriek. De redactie behoudt zich het recht voor de tekst in te korten en/of te veranderen. Door inzending gaat u akkoord met de door ons gestelde voorwaarden.

Voor plaatsing in editie 400 is de uiterste inzenddatum 14 november. Stuur een tekst van maximaal 150 woorden, eventueel vergezeld van een rechtenvrije foto in hoge resolutie (minimaal 300 dpi, 10 x 15 cm) naar nieuws@kijkophetnoorden.nl

Het telegram is nog springlevend Het was op 1 september exact vijftien jaar geleden dat de Nederlandse telegramdienst ermee zou ophouden. Desondanks is het telegram nog steeds springlevend. Zo maakt de Nederlandse telegrammendienst nog altijd deel uit van het wereldwijde telegramnetwerk. En dat allemaal dankzij een kleinschalig bedrijfje in het Groningse Alteveer. Van Hoof is de man achter Unitel, het bedrijf dat in 2001 de Nederlandse telegrammendienst voortzette. Naast Telegram.nl runt het bedrijf telegramdiensten, telegramsystemen en telexsystemen in zo’n 80 landen over de hele wereld. Daarmee is Unitel mondiaal marktleider.

Rob van Hoof nam vijftien jaar geleden de afgedankte telegrammendienst over. Foto: Telegram.nl

LOF-voorzitter Pieter Douma (links aan tafel) en Lieven Bertels, CEO Leeuwarden-Fryslân 2018 tekenen de overeenkomst. Foto: Hans Jellema

LOF hoofdsponsor Leeuwarden-Fryslân 2018 Het Leeuwarder OndernemersFonds (LOF) is hoofdsponsor van Leeuwarden-Fryslân 2018 geworden. Na ING is het LOF de tweede hoofdsponsor die het programma van Culturele Hoofdstad van Europa 2018 omarmt. Het LOF vertegenwoordigt als koepelorganisatie van alle Leeuwarder ondernemersverenigingen de collectieve belangen van de ondernemers en de aangesloten instellingen uit onder andere het onderwijs, cultuur en zorg. De overeenkomst werd ondertekend aan de voet van de Oldehove tijdens Ljouwert Culinair.

Jubileum Nedmag Nedmag in Veendam viert dit najaar haar 35-jarig bestaan.

Behalve medewerkers en klanten deelt de omgeving in de feestvreugde. Het bestaande sponsoringbeleid wordt opgewaardeerd tot een Nedmag omgevingsfonds waar het lokale verenigingsleven een beroep op kan doen voor een financiële bijdrage. De aandeelhouders van Nedmag in Veendam hebben goedkeuring verleend aan de oprichting van het Nedmag omgevingsfonds dat jaarlijks voor een bedrag van € 200.000 de omgeving kan ondersteunen bij specifieke activiteiten. Onderdeel van het Nedmagfonds is een samenwerking met het UMCG en het programma Healthy Ageing waarbij een studie zal worden uitgevoerd naar het magnesiumgehalte in het menselijk lichaam. Volgens deskundigen blijkt er vaak een tekort aan magnesium in het menselijk lichaam, met spierklachten en een grotere kans op hart- en vaatziekten tot gevolg. De verwachting is dat het Nedmag fonds per januari 2017 operationeel zal zijn.

VerkoopPartner biedt werkzoekenden kansen VerkoopPartner in Assen biedt werkzoekenden kansen op een mooie baan. Tegelijk wordt ingespeeld op de toenemende vraag van het bedrijfsleven naar goede verkopers. Jaarlijks krijgen zo’n 80 werkzoekenden een bruikbare opleiding met volop kansen op een baan in de telefonische dienstverlening. De kosten voor de opleidingen zijn voor rekening van VerkoopPartner. Initiatiefnemer is George Wesseling, die de onderneming runt samen met Frank Rijkens en Hanky Mannak.

Hij verwacht 40 banen per jaar te kunnen realiseren. Kandidaten die de opleiding met succes afronden, maken kans op een baan binnen VerkoopPartner of uitstroom naar een externe werkgever zoals banken, verzekeraars, webshops en internet-, telefoon- en kabelaanbieders.

4

De initiatiefnemers van VerkoopPartner, van links naar rechts: George Wesseling, Hanky Mannak en Frank Rijkens. Foto: VerkoopPartner

Het Groninger Landschap, de Waddenvereniging, de Natuur- en Milieufederatie Groningen, Natuurmonumenten en Stichting WAD zetten zich samen al jaren in om verbetering van het estuarium op de kaart te krijgen. Deze zomer hebben minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu en gedeputeerde Staghouwer van de provincie Groningen het programma Eems-Dollard 2050 vastgesteld. Geleidelijke zoet-zoutovergangen, voldoende rust-, paai- en broedplaatsen, voldoende overstromingsgebieden en een natuurlijke troebelheid van het water: dat is hoe de Eems-Dollard er in 2050 uit moet zien. De Eems-Dollard heeft te maken met een sterk toegenomen troebelheid en met een tekort aan geleidelijke overgangen tussen land en water en tussen zoet en zout water.

Om tot verbetering te komen, gaat er tot 2020 gewerkt worden aan drie deelsporen.

De eerste is de Vitale Kust. Hierin worden geleidelijke overgangen en de opname van slib in de kustzone verbeterd. Het tweede spoor heet Nuttig Toepassen Slib. Dit spoor legt de nadruk op het vinden van een nuttige toepassing voor slib, geredeneerd vanuit de gedachte dat het onttrekken van slib de troebelheid in het water vermindert. De derde richt zich op onderzoek naar de interactie tussen wadplaten, geulen, kwelders en stromingspatronen: de zogenaamde hydromorfologie van het estuarium. Dit moet leiden tot maatregelen die de vertroebeling op lange termijn structureel verlagen. Voor alle sporen zal samenwerking met Duitsland gezocht worden. Voor de uitvoering van het programma is tot 2020 ruim € 60 miljoen beschikbaar. De grootste bijdragen komen van het Waddenfonds, het Hoogwaterbeschermingsprogramma en de provincie Groningen, maar ook het Rijk, het bedrijfsleven en de natuurorganisaties betalen mee.

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Kaldi koffie en thee Emmen geopend

Natuur in de Eems-Dollard krijgt impuls

Afgelopen zomer opende Kaldi koffie en thee Emmen haar deuren aan de Derksstraat. De vestiging in Emmen is de zesde Kaldi locatie nieuwe stijl gekenmerkt door een warme, ambachtelijke sfeer. Koffie en thee kan op locatie gedronken worden maar ook voor thuis worden aangeschaft. Het assortiment omvat eveneens zetsystemen voor koffie en thee, porselein, chocolade en (Italiaanse) koekjes. Kaldi koffie en thee is een franchiseorganisatie met 28 vestigingen in heel Nederland.

Friesland living lab voor natuurinclusieve landbouw Natuurdoelen opnemen in de bedrijfsvoering van agrariërs om de biodiversiteit te versterken, dat is het uitgangspunt van Living Lab Natuurinclusieve Landbouw. Hiermee wordt gezocht naar oplossingen om de afnemende biodiversiteit in het Friese boerenland een flinke impuls te geven. Bijvoorbeeld door melk te produceren met oog voor insecten, bloemen en weidevogels. Het Living Lab stimuleert en ondersteunt initiatieven die gericht zijn op het samenvoegen van natuur- en landbouwdoelen. Het plan heeft een looptijd van vier jaar. De provincie Friesland gaf het burgerinitiatief Kening fan ’e Greide de opdracht om hun idee voor dit ‘levende laboratorium’ verder uit te werken. Met als doel praktische gereedschappen voor boeren te ontwikkelen om met een meer natuurinclusieve landbouw aan de slag te gaan. Het resultaat werd in een weiland gepresenteerd onder toeziend oog van een metershoge grutto.

Uitvoeringsprojecten Eems-Dollard

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

5

BLIJ MET

TONZON

VLOERISOLATIE WORD OOK BLIJ VIA TONZON.NL

Veel mensen zijn al echt blij met deze slimme Nederlandse uitvinding.

De vloer wordt warmer dan bij andere vloerisolaties.

Warmere vloer door betere isolatie TONZON Thermoskussens isoleren op een effectievere manier dan andere vloerisolaties. De Thermoskussens nemen de afkoeling aan de onderzijde vrijwel helemaal weg, terwijl andere vloerisolaties permanent warmte blijven uitstralen. Vloeren met TONZON isolatie warmen daardoor sneller op en koelen veel langzamer af. De kachel gaat pas aan bij een lagere buitentemperatuur en hoeft minder hard te branden om het aangenaam te krijgen en te houden.

Daarom wordt dit effect ook gemerkt in nieuwe woningen waarvan de vloer al bij de bouw is geïsoleerd. Zelfs mensen met vloer verwarming merken op: “de vloer wordt nu warm op plekken waar deze voorheen helemaal niet warm werd” terwijl de vloer bij de bouw al geïsoleerd was met Rc=3,5.

Meer besparing door betere isolatie De hogere vloertemperatuur biedt meer wooncomfort en een veel grotere energiebesparing die bij vloerverwarming kan oplopen tot wel 40%. Daarmee geldt TONZON Vloerisolatie als een duurzame oplossing die effectief is voor klimaat en milieu.

Het effect op de vloer temperatuur laten we zien aan de hand van onderstaande infrarood foto’s. Links niet geïsoleerd, rechts geïsoleerd met TONZON.

NA

VOOR

I: tonzon.nl E: info@tonzon.nl T: 0900 - 28 66 966

(0,10 p/min)

TONZON Vloerisolatie • sinds 1980 onbetwist de beste oplossing

Eekels Technology in Kolham heeft van Damen Schelde Naval Shipbuilding (DSNS) de opdracht ontvangen voor de uitvoering van de elektrische installaties voor een visserijonderzoekvaartuig voor de Angolese overheid. De opdracht omvat de engineering, productie, supervisie en inbedrijfstelling van de gehele elektrische installatie waaronder schakelborden, verlichtingsinstallaties, automatisering, computernetwerken en het propulsion control systeem.

Oplevering van het schip staat gepland voor juni 2018.

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Eekels | TBI verwerft opdracht van Damen Schelde Naval Shipbuilding

Grote buitenlandse opdrachten voor Lijnco Speciaaldrukkerij Lijnco in Groningen heeft in Duitsland twee grote orders binnengehaald. De combinatie van innovatie en het aanboren van nieuwe markten maakt dat Lijnco zwarte cijfers schrijft en bezig is deze speciale markt te veroveren.

De opdrachten komen vanuit Duitse retailers. Er worden in dit geval kraskaarten in grote oplages gedrukt. De kraskaarten zijn voorzien van een makkelijk te krassen softscratch laag. Door een innovatief datasysteem is altijd te achterhalen waar een batch kraskaarten zich bevindt. Dit om eventuele fraude op te sporen.

5000 inschrijvingen voor online cursus Introductie Fries ‘Een goed feest geeft je bedrijf energie’ Het leven vieren en elkaar ontmoeten, dat is de essentie van een goed feest. Dat zegt Nanette de Ridder, eigenaar-directeur van Theo de Ridder Produkties. En dat geldt natuurlijk óók voor een goed bedrijfsfeest. Nanette de Ridder: ‘Samen een avond of dag echt lol hebben, moet je eens kijken wat dat met de sfeer op de werkvloer doet. Dat geeft energie! Dat zie je terug in de motivatie van je personeel en indirect in je bedrijfsresultaten.’

Het aantal boekingen voor artiesten en bands voor bedrijfs-en personeelsfeesten zit in de lift, aldus De Ridder: ‘Bedrijven krijgen weer wat spek op de botten. Ontspanning en plezier winnen terrein bij de invulling van personeels-en bedrijfsfeesten. En daar hoort muziek bij. Door onze persoonlijke contacten in de artiestenwereld kunnen we nagenoeg elke artiest of band boeken.’

Meer weten? Kijk op www.theoderidder.nl

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

€ 150 miljoen voor zes thema's Waddengebied De waddenprovincies Groningen, Friesland en Noord-Holland hebben besloten dat het Waddenfonds de komende tien jaar € 150 miljoen gaat investeren in zes grote thema's in het Waddengebied.

Dit om specifieke problemen op te lossen en ruimte te maken voor economische ontwikkelingen en ecologie. Dit staat in het Investeringskader Waddengebied 2016-2026. Het gaat om de thema’s Waddenzee, havenontwikkeling en natuurverbetering, het versterken en vermarkten van werelderfgoed, vitale kust en Afsluitdijk, Eems-Dollardgebied in balans en eilanden op eigen kracht. Het Waddenfondsgeld wordt voor 50% besteed aan projecten om de economie vooruit te helpen en 50% voor verbetering van ecologie.

Naast de zes thema's blijven er aparte subsidieregelingen bij het Waddenfonds voor reguliere kleinere projecten via thematische openstellingen, bijvoorbeeld voor recreatie en toerisme. Hiervoor is tot 2026 € 90 miljoen beschikbaar.

Nanette de Ridder

KIJK OP HET NOORDEN

Circa 5000 personen vanuit de hele wereld hebben zich ingeschreven voor de online cursus Introduction to Frisian van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), die eind september van start is gegaan. De online cursus, ontwikkeld door de afdeling Friese taal en cultuur van de RUG, maakt het wereldwijd voor mensen mogelijk om online Fries te leren. De cursus is gratis te volgen via het platform futurelearn.com. Deelnemers aan de Massive Open Online Course, oftewel MOOC, leren binnen drie weken zichzelf voor te stellen in het Fries en te praten over familie, vrienden, werk en studie. Daarnaast leren ze aspecten van het leven in Friesland kennen. Het cursusmateriaal bestaat uit artikelen, quizzen, discussies en video’s waarin verschillende sprekers aan bod komen.

EN

7

NORISK IT Groep Vitaalste Bedrijf van Groningen NORISK IT Groep in Groningen is Het Vitaalste Bedrijf van Groningen. Voormalig zwemmer Pieter van den Hoogenband overhandigde de prijs aan directeur Lammert Brouwer. Volgens juryvoorzitter Van den Hoogenband investeert het IT-bedrijf het meest in het vitaal houden van zijn medewerkers.

NORISK IT Groep liet Lode Holding, ontwikkelaar van meetapparatuur, en biotechbedrijf PerkinElmer uit Groningen achter zich.

De IT-onderneming werkt met teams in wisselende samenstellingen.

Hierdoor ontstaat er een dynamiek die nodig is om succesvolle innovaties te realiseren en kunnen de werkgever en medewerkers zelf ontdekken waar hun kwaliteiten en ambities liggen.

De Groningse winnaar neemt het in november op tegen de winnaars van de andere provincies. De prijs van Het Vitaalste Bedrijf van Nederland wordt op 16 november uitgereikt tijdens de Week van de Ondernemer in Amsterdam. De landelijke winnaar neemt het stokje dan over van Klok Onderhoud en Afbouwgroep uit Assen, dat zich nu Het Vitaalste Bedrijf van Nederland mag noemen.

The Rock Foto: Jelmer de Jong, Trics Media

The Rock stroomt snel vol Het bedrijfsverzamelpand The rock aan de Atoomweg in Groningen stroomt snel vol. Een mix van gevestigde bedrijven en start-ups kozen voor dit markante pand; van uitzendbureau, online marketingbureau en ondernemersplatform tot app-ontwikkelaars, webdevelopers en vormgevers.

Inmiddels is meer dan 80% van het pand gevuld en zijn er nog maar enkele kantoorruimtes beschikbaar. Een kantoor of opslagunit huren kan via Kantoor-Groningen. Volgens Daan Ruiter, eigenaar KantoorGroningen heeft het pand veel secundaire voordelen zoals gratis glasvezelinternet, volop gratis parkeermogelijkheid en gratis gebruik van de aanwezige vergaderruimtes. En in de nabije toekomst een mooi buitenterras en een goede bedrijfskantine.' Qua oppervlaktes is eigenlijk alles mogelijk.

De belangrijkste voordelen volgens Ruiter zijn toch wel het flexibele huurcontract en de scherpe all-in huurprijs.

De Fint als symbool voor een gezond estuarium Tijdens het jaarlijkse Dollardfestival van Het Groninger Landschap hebben ruim 1000 bezoekers letterlijk een steentje bijgedragen aan een beter leefgebied voor de Fint. Gedurende de dag is er een groepsmozaĂŻek gemaakt van een tweetal Finten, om aandacht te vragen voor de verbetering van het brakke leefgebied waar deze vissoort afhankelijk van is. De Fint is een vis die in de zoute zee leeft, maar paait in de monding van zoete rivieren. Het EemsDollardgebied is als overgangsgebied tussen zoet en zout water bij uitstek een gebied waar de fint zich thuis voelt, maar door het troebele water, sluizen en gemalen die als obstakel voor vismigratie fungeren, en weinig paaiplekken in het zoete water vindt de Fint het gebied bijna niet meer. Mede hierdoor staat de Fint op de rode lijst van vissen die met uitsterven worden bedreigd.

Directeur Lammert Brouwer (links) en Pieter van den Hoogenband

8

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE KIJK OP NIEUWS

Gesigneerde heipaal

Gesigneerde heipaal Mooi Loevestein de grond in Met het heien van een door de toekomstige bewoners gesigneerde paal is het nieuwbouwproject Mooi Loevestein in Gorredijk officieel van start gegaan. Er verrijzen de komende maanden in de eerste fase van het project vijftien betaalbare jaren ’30 woningen, die bijna allemaal zijn verkocht. Projectontwikkelaar Zwanenburg Projecten uit Heerenveen werkt inmiddels aan de tweede fase bestaande uit veertien woningen. www.mooiloevestein.nl

Kinderen helpen gedeputeerde Sietske Poepjes bij het inzaaien van de berm in Bitgum

Basisschoolkinderen zaaien berm in voor bijen Samen met de kinderen van de Martenaskoalle in Bitgummole zaaide gedeputeerde Sietske Poepjes de berm in bij Bitgum.

Dit gebeurde met een bijenvriendelijk bloemenmengsel. Dit mengsel moet als de bloemen gaan bloeien, bijen aantrekken. Zo wil de provincie Friesland bijdragen aan het tegengaan van de bijensterfte.

I-Beheer opende vestiging Assen Het Drentse Automatiseringsbedrijf I-Beheer met vestigingen in Coevorden, Emmen en Zwolle heeft een nieuwe vestiging in Assen geopend. DGA Johan van der Veer begon het bedrijf bijna twintig jaar geleden en levert vanuit het hoofdkantoor in Coevorden een breed scala aan diensten.

Sinoloog Oliver Moore

I-Beheer specialiseert zich in de advisering en uitvoering van complexe infra en servervraagstukken op het gebied van (mobiele) telefonie, VoIP, internetverbindingen en kantoorautomatisering.

Eerste leerstoel Chinees bij Rijksuniversiteit Groningen De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) heeft de Britse sinoloog Oliver Moore benoemd op de leerstoel Chinese taal en cultuur bij de Faculteit der Letteren. Daarmee is de RUG de tweede universiteit in Nederland die Chinees gaat aanbieden.

Het is voor het eerst dat de RUG een leerstoel Chinees instelt.

De aanvraag werd ingediend door het Centre for East Asia Studies Groningen (CEASG) en het Groninger Confucius Instituut (GCI).

‘Het is een logische stap voor de RUG, want Oost-Azië en China worden steeds belangrijker voor het hoger onderwijs en het bedrijfsleven’, aldus prof. dr. mr. Tjalling Halbertsma, directeur van het CEASG. Oliver Moore zal zich inzetten voor het ontwikkelen van een bacheloropleiding Chinees en een trainingsprogramma Chinees voor docenten. Verder draagt de leerstoel bij aan de ontwikkeling van het Groninger Confucius Instituut (GCI).

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

9

advertentie 198x131.indd 1

eten

02-02-15 15:52

vergaderen

samen koken

congres

slapen

KASTEEL COEVORDEN Met haar 11 verschillende zalen, 2 terrassen, exclusieve restaurant, lounge bar en kookstudio, biedt H Design Hotel Kasteel Coevorden legio mogelijkheden voor uw vergadering, presentatie, netwerkborrel, teambuilding bijeenkomst en diner.

Op slechts 75 meter lopen van het Kasteel ligt ons het oude Pakhuis De Vlijt waarin onze luxe hotelkamers zijn gevestigd. Het honderdjarige pakhuis is onlangs verbouwd tot modern hotel, met oog voor klassieke details zoals balkenplafonds, oude raampartijen en houten vloeren. Dit biedt u de mogelijkheid om meerdaagse bijeenkomst in stijl te organiseren.

Prijzen vanaf â‚Ź 24,50 per persoon Onze salesmanager Kees Dekker informeert u graag over de diverse mogelijkheden.

Kasteel 29 7741 GC Coevorden 0524-522009 info@kasteelcoevorden.nl

COLUMN

Afstand en bereikbaarheid Bij zakelijke afspraken in de Randstad krijg je als noordeling regelmatig de opmerking: ‘Ben je vanmorgen helemaal hier naartoe gereden!’

Na even te hebben bijgepraat, blijkt de desbetreffende relatie voor een veel kortere afstand niet eens zoveel minder tijd nodig te hebben gehad door de vele files. Om zomaar een voorbeeld te noemen: van Capelle aan de IJssel naar Amsterdam-Noord (hemelsbreed nog geen 60 kilometer!) rijdt nu eenmaal niet echt lekker in de ochtendspits.

Afstand is vooral psychologie. Het Noorden heeft als relatief dunbevolkte regio veel te bieden. Ruimte voor ondernemers, maar ook een prettige woon- en vrijetijdsomgeving. Je bedrijf vestigen op een wat rustiger en minder in het oog springende locatie is niet altijd een nadeel meer. Navigatiesystemen hebben elk buurtschap foutloos vindbaar gemaakt.

Wel dienen we in het Noorden verder te blijven werken aan een goede infrastructuur. Per slot van rekening zijn we op dit moment een gebied dat door minstens drie probleempunten ingesloten ligt; als eerste: (weet u het nog?) ‘vijf jaar geen treinen meer tussen Groningen en Leer’ door een kapotte brug bij onze oosterburen; als tweede: regelmatig haperende bruggen op de Afsluitdijk en ten slotte is de beweegbare brug over de Skarster Rien in snelweg A6 ook geen situatie die nog lang wenselijk is. Na het upgraden van knooppunt Joure, zal in Fryslân knooppunt Heerenveen vermoedelijk een bottleneck gaan vormen. De bereikbaarheid over water is eveneens van belang voor de noordelijke economie. De wens tot het verbreden van de sluis bij Kornwerderzand is in dit kader actueel. En dan nog - waar nodig snel internet op het platteland.

Topkwaliteit voor een goede prijs As- en naafverbindingen Overbelastingskoppelingen Precisie spandoorns Precisie spanlichamen Slipkoppelingen

Kortom: het Noorden is een prima vestigingsgebied voor ondernemers; op de kwaliteiten van onze omgeving mogen we trots zijn. Continue aandacht voor onze infrastructuur is gewenst. Het veranderen van de soms hardnekkige beeldvorming inzake het ‘hoge Noorden’ vraagt nog wat van onze overtuigingskracht…

Opspantechniek Precisie spanlichaam Precisie spandoorn Spankoppelingen RCS® Remote Control Systems Push/Pull Cables

Ingenieuze oplossingen in de Aandrijftechniek & Opspantechniek RINGSPANN Benelux B.V. Nieuwenkampsmaten 6-15 7472 DE Goor T. 0547 26 13 55 RINGSPANN F. Benelux 0547 26 B.V. 13 54 Nieuwenkampsmaten 7472 DE Goor E. 6-15, info@ringspann.nl T. 0547 26 13 55 I.| www.ringspann.nl F. 0547 26 13 54 E. info@ringspann.nl | I. www.ringspann.nl

Jan Wessels Ingenieursbureau Boorsma

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

11

De ontwikkeling van vrouwelijke kracht voor meer balans in zaken

Ondernemerschap is het ontwikkelen van een eigen visie, de moed en de passie om daarop te focussen, het stellen van heldere en haalbare doelstellingen voor jezelf en je bedrijf en weten met wie je die kan bereiken. Maar ook: de juiste balans vinden tussen de harde, bedrijfseconomische aspecten en de zachte aspecten zoals cultuur, gevoel en waarden. Dat vinden Celeste Banning, Myra Eeken-Hermans, Reina Boels, Marijke Huisman en Ankie Horjus. Ronde Tafelgesprek met vijf ondernemende vrouwen over leiderschap, ondernemen, mannelijke en vrouwelijke aspecten en inspiratie.

‘Qua managementstijl zijn vrouwen dikwijls minder autoritair dan hun mannelijke collega’s, waardoor ze meer draagvlak weten te creëren’, zegt Marijke Huisman. ‘Ik denk dat de ondernemerswereld anno 2016 behoefte heeft aan personen die beschikken over mannelijke én vrouwelijke aspecten.

12

Krachtig maar ook hartelijk, begripvol en ondersteunend.

Met een empathische benadering creëer je meer ruimte voor talenten. Ook de talenten die niet hard staan te roepen hoe goed ze zijn. Daar moet je binnen je organisatie oog voor hebben.’

Celeste Banning: ‘Niets ten

nadele van de mannelijke aspecten, want die hebben net als de vrouwelijke kenmerken veel waarde, maar als je kijkt naar de wereld zie je dat de verhouding mannelijk/vrouwelijk al heel lang uit balans is. Wat ik zie is dat een groeiend aantal mannelijke ondernemers tot de ontdekking komt dat het ‘klassieke

model’ niet werkt of in elk geval is uitgewerkt. Decennialang is het accent gelegd op krachtig, overheersend leiderschap. Wat dat heeft opgeleverd: de financiele wereld klapte uit elkaar, een economische crisis, een toename van het aantal burn-outs.

We zijn bezig met een transformatie. Van de wetenschappelijke

TEKST: HENK DILLING - FOTOGRAFIE: ED KLIJNMAN

‘denk en actie energie’ naar veel meer leven en werken vanuit intuïtie en het hart. Van hiërarchie naar gelijkwaardigheid.

Niet meer de wereld buiten jezelf als model nemen voor je eigen wereld, maar beginnen bij je eigen wereld en die vervolgens naar buiten toe uitdragen.

Denken en doen verbinden met het hart, daar gaat het om.’

Reina Boels: ‘Een andere manier van samenwerken en meer evenwicht tussen de mannelijke en vrouwelijke elementen heeft alles te maken met het loslaten van macht. Hoe meer macht mensen hebben, hoe meer zij het terecht vinden dat zij een bepaalde posiKIJK OP HET NOORDEN

tie verdienen. Dat ‘recht op méér’ is een drijvende kracht achter veel carrières en wordt in veel organisaties als positief gezien.

Vrouwelijke managers zetten meestal hun eigen belang niet voorop en denken ethischer.

Werkgever en werknemer begrijpen elkaar overigens niet altijd.

Ze zouden meer naar elkaar moeten luisteren. En echt luisteren doe je met je hart.’

Myra Eeken-Hermans: ‘Vrouwen hebben de neiging om meer samen te doen. Ze zoeken de juiste personen bij elkaar, waarbij vooral wordt gekeken naar vaardigheden. Veel minder naar de plek die iemand inneemt in een

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

organisatie. Als er meer vrouwen op leidinggevende posities komen, dan worden er veel lagen in organisaties geschrapt. Ik heb wel de indruk dat er iets aan het veranderen is. Dat er meer ruimte komt voor die vrouwelijke aspecten. In de tijd gezien is er overigens al veel veranderd. Als je de samenleving van 50 jaar geleden vergelijkt met die van nu, dan zie je een wereld van verschil. Ook als het gaat om de positie van vrouwen. In de achterliggende decennia is het aantal vrouwelijke ondernemers aanzienlijk toegenomen.’

Ankie Horjus: ‘Over het algemeen hebben mannen meer moeite

met emotionele zaken dan vrouwen. Ik adviseer onder andere werknemers die door omstandigheden in de financiële problemen zijn geraakt. Dat doe ik in samenwerking met de werkgever. Mannelijke werkgevers vinden het vaak lastig om daar emotioneel bij betrokken te zijn. Ze bewaren een zekere afstand. Dat is ook een kwestie van gewenning denk ik. Ik heb gemerkt dat een werkgever die zijn aanvankelijke reserve liet varen daar achteraf blij mee was.

Juist die extra betrokkenheid had een positief effect op zijn medewerkers.’

13

Onderzoek (2013, adviesbureau PerspeXo) leert dat bundeling van sterke vrouwelijke en mannelijke eigenschappen loont.

Mannelijke ondernemers zijn meer gericht op groei en vrouwelijke ondernemers beter voorbereid op tijdelijke tegenslagen.

Combinatie van die twee eigenschappen maakt dat een organisatie beter in staat is om goede en slechte tijden te doorstaan, met een focus op groei én continuïteit bij krimp. De onderzoekers benadrukken dat de harde (bedrijfseconomische) en zachte aspecten (zoals cultuur en waarden) beide belangrijk zijn voor succesvol - vrouwelijk en

Ankie Horjus, Bestedingsexpert, Leeuwarden.

Begeleiding werknemers met financiële problemen.

‘Als een werknemer met financiële problemen kampt, dan zorgt dat ook op de werkplek voor moeilijkheden. Denk aan een hoger ziekteverzuim, verminderd concentratieniveau en meer kans op fouten. Daarnaast adviseer ik ondernemers en particulieren bij financiële keuzes.’ www.AnkieHorjus.nl

14

Marijke Huisman, Impact vanuit Kracht, Amsterdam.

Trainer/coach voor professionals in het bedrijfsleven op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, leiderschap en teamontwikkeling. ‘Ik begeleid onder andere vrouwelijke professionals om zich - vanuit hun eigen talent en innerlijke kracht - meer op de voorgrond te zetten.’ www.impactvanuitkracht.nl

mannelijk - ondernemerschap.

Verder stellen zij dat mannelijke ondernemers de neiging hebben om zichzelf enigszins te overschatten en vrouwelijke ondernemers een realistischer zelfbeeld hebben.

Myra Eeken-Hermans: ‘Ik denk dat vrouwen doorgaans te bescheiden zijn. Ze cijferen zichzelf nogal eens weg. Mannen daarentegen denken dat ze alles kennen en kunnen. Ik vind dat vrouwen het cement zijn van de samenleving. Iedereen bewondert het muurtje dat er staat, maar niemand kijkt naar het cement waardoor het muurtje overeind blijft.’

Ankie Horjus: ‘Ik denk dat het ook een generatieverhaal is.

De jongeren van nu zijn over het algemeen assertiever dan de jongeren van 30, 40 jaar geleden. Veel jongeren van weleer zijn opgegroeid met ‘doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg’. Vooral niet te veel tamtam. Bescheidenheid siert de mens. Dat soort gedachten. Voor die categorie is het vaak een hele overwinning wanneer ze krachtig hun stem laten horen.’

Marijke Huisman: ‘Ik pleit voor een soort herwaardering van de bescheiden mens en zijn of haar specifieke talenten. In personeelsadvertenties wordt regelmatig gevraagd naar mensen die open zijn, assertief, snel, besluitvaardig, mondig.

Bescheiden vrouwen, zeker introverte, denken voor ze spreken, werken graag alleen en

langdurig aan taken, maken weloverwogen beslissingen, zijn luisteraars en observeren.

Ze hebben dus andere kwaliteiten dan de ‘ideale’ medewerker.

Als een organisatie dat beseft en daar ruimte voor creëert, dan haal je het optimale uit de talenten van medewerkers. En dan praat je over diversiteit. Dat gaat niet alleen over gender en culturele verschillen, maar ook over het verschil qua persoonlijkheden en kwaliteiten, zoals de verschillen tussen introvert en extravert. Uit onderzoek blijkt dat organisaties met diversiteit in teams beter presteren.’

Reina Boels: ‘Als het goed is, vullen de mannelijke en vrouwelijke aspecten elkaar aan.

Jammer genoeg gebeurt dat nog te weinig. Er zijn nog veel ondernemingen waar een soort blauwdruk bestaat van de modelmedewerker. Dat beangstigt mij, die meedogenloosheid van sommige organisaties.

Mensen moeten in een plaatje passen. Men kijkt vooral naar kneedbaarheid en aanpassingsvermogen. Talent is mooi meegenomen. Daarmee doe je de organisatie tekort. Het kan heel verfrissend zijn om vrouwen of mannen met een andere kijk binnen te halen.’

Celeste Banning: ‘Bescheidenheid heeft ook te maken met hoe mensen zijn grootgebracht. Vanuit eerdere ervaringen en overtuigingen in het leven, kunnen mensen die bescheiden zijn - als ze het

goed zat zijn - ineens stevig verbaal van zich afbijten. We leven in een wereld van polariteiten.

Alles heeft een tegenpool. Waar het om gaat is dat je je bewust bent van die twee kanten. Dat je in vrijheid van beide gebruik kunt maken, afhankelijk van de situatie waarin je verkeert.’

Waardoor raak je als ondernemer geïnspireerd?

Ankie Horjus: ‘Ik heb lange tijd in de financiële wereld gewerkt.

Interessante en afwisselende werkzaamheden, maar met een te grote afstand tot de klanten.

Met mijn eigen bedrijf kan ik voorrang geven aan de menselijke maat. Dat inspireert mij elke dag. Persoonlijk contact met mensen. Samen op zoek gaan naar oplossingen voor financiële problemen, waardoor iemand langzaam maar zeker de zon weer ziet schijnen.’

Marijke Huisman: ‘Het werken met mensen, die het beste uit zichzelf willen halen. Je ondersteunt hen in zichzelf te geloven, zodat ze kunnen groeien en schitteren. Het geloof in zichzelf dat je terugziet in de schittering in hun ogen en hun zelfbewuste houding.’

Reina Boels: ‘Het Koploperproject duurzaam ondernemen waarbij ik ben betrokken, is absoluut één van mijn bronnen van inspiratie. Dit project geeft ondernemers zeer praktische handvaten om effectief en doelgericht duurzamer en meer toe-

komstgericht te ondernemen.

De dynamiek die tijdens het project ontstaat tussen de betrokken partijen is zeer verrijkend.

Daarnaast haal ik inspiratie uit initiatieven waarmee we de economie ten oosten van de stad Groningen, mijn thuisbasis, versterken zodat ook deze regio leefbaar en aantrekkelijk blijft om in te wonen en te werken.’

Celeste Banning: ‘Voordat ik met het bedrijf van start ging, was ik een jaar of dertien werkzaam als sociaal cultureel werker en als docent volwasseneneducatie. Ik zocht naar een verdiepingsslag. Die vond ik in het intuïtief begeleiden van mensen. Voor mij is het steeds weer verder vormgeven van mijn bedrijf heel inspirerend, waarbij de energie van het hart voor mij centraal staat.’

Myra Eeken-Hermans: ‘Ik krijg inspiratie van het werken met anderen die energie geven.

Ik probeer zo weinig mogelijk aan mensen te blijven hangen die energie vreten. Als er een wisselwerking is, vind ik dat heel inspirerend. Wat mij eveneens veel energie geeft, zijn de ondernemende vrouwennetwerken in Groningen. Op een ongedwongen en laagdrempelige manier kom je met elkaar in contact, je wisselt ervaringen uit, je ondersteunt en versterkt elkaar. Verder

Myra Eeken-Hermans, Brugvrouw, Grootegast.

Evenementenorganisatie, communicatie, dagvoorzitterschap, transformationeel coachen en trainen. ‘Ik help mensen om bruggen te slaan naar de toekomst.

Voor zichzelf of voor hun bedrijf. Mijn favoriete motto: ‘I love it when a plan comes together’. Als alles klopt, ben ik een gelukkig mens.’ www.brugvrouw.nl

krijg ik veel energie van mijn redacteur- en co-creatieschap bij het zakelijk glossy VrouwenVisie Magazine, een podium voor de andere kijk op

ondernemen.’Aan het slot van het gesprek komen de Lehmann Brothers ter sprake.

De Amerikaanse zakenbank die in 2008 failliet ging; het grootste

Reina Boels, Rein Advies, Alteveer. Adviesbureau dat zich richt op de thema’s duurzaamheid, (sociale) innovatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen. ‘Wij bedenken nieuwe concepten en projecten of geven bestaande projecten een nieuwe impuls of andere invalshoek. Met onze projecten willen we de lokale economie stimuleren.’ www.rein-advies.nl

Celeste Banning, Uniovision, Groningen.

Opleiding, training en individuele begeleiding van mensen (waaronder ondernemers) bij persoonlijke ontwikkeling en bewustzijnsontwikkeling.

‘Als geestkracht en hart elkaar versterken, verandert werk in een magisch avontuur, temidden van de realiteit van elke dag. Het ontwikkelen van bewust leiderschap in jezelf, brengt je in lijn met de schoonheid van de wereld om je heen.’ www.uniovision.nl

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

faillissement ooit in de financiële wereld. Banken raakten wereldwijd in de problemen, overheden moesten bijspringen en kwamen daardoor zelf in nood.

EN

Wereldwijd werd de economie in een diepe recessie gestort.

De vijf ondernemers vragen zich af of de bank ook failliet was gegaan als Lehmann Brothers de Lehmann Sisters waren geweest… Met wat meer sensitiviteit was het misschien niet zo’n bende geworden. Opvallend is in elk geval (zo stelt het Britse blad The Economist) dat sinds het rampjaar 2008 steeds meer grote Amerikaanse bedrijven vrouwen binnenhalen als managers. Onder meer General Motors, IBM en PepsiCo hebben inmiddels vrouwelijke CEO’s.

15

Internationaal Transportbedrijf De Vries & Zn. B.V. biedt haar klanten een totaaloplossing op het gebied van transport en warehousing. Wij bieden groot volumevervoer, (internationale) distributie, opslag en voorraadbeheer.

Persoonlijk contact met opdrachtgevers, leveranciers en werknemers is voor ons van groot belang. Onze dienstverlening kenmerkt zich door flexibiliteit, efficiency, service en kwaliteit. De

De logistieke partner voor de levensmiddelensector

wensen en het belang van onze klanten staan bij ons voorop.

MEEKMAWEI 15, 9074 TJ HALLUM | TEL: 0518 43 11 45 | INFO@DEVRIES-HALLUM.NL | WWW.DEVRIES-HALLUM.COM

Staalgroothandel Duitse degelijkheid en Nederlandse- flexibiliteit SANITAIR - met TEGELS - VERWARMING STAAL We kunnen bijna alles van staal uit voorraad leveren Denk aan bijvoorbeeld hoeken, kokers, buizen en platen.

Levering verschillende kwaliteiten Zoals S235, S355 en verzinkt.

Heeft u balkstaal nodig?

Dan kunnen we ook zagen, boren, stralen en meniĂŤn!

Op Nederland georiĂŤnteerde vlotte levering vanuit meerdere nabijgelegen Duitse magazijnen!

Lees voor meer informatie over staal van Arnold Lammering de redactionele tekst.

www.lammering.nl/staal | 074 2491020 | staal@lammering.nl

TEKST EN FOTOGRAFIE: ERIK RIENSEMA

Panterra Consultants introduceert LeanForms in Noord-Nederland LeanForms is nu in heel Nederland op de markt; tot aan Noordpolderzijl toe.

Op de foto van links naar rechts: geestelijk vader Anton Schaerlaeckens en de noordelijke franchisers Menno Beukema, Ans Akkerman en Jeroen van het Kaar van Panterra Consultants.

LeanForms is een handige tool voor registratie van bedrijfsinformatie, door automatisering van werkprocessen, met slimme webformulieren. Met LeanForms is het eenvoudig om webformulieren te ontwerpen en te gebruiken. Er is geen specifieke IT-kennis vereist; iedereen kan ermee werken. De gebruiksvriendelijke software is overal voor in te zetten: declaraties, (werkplek) inspecties, klachtenafhandeling, et cetera.

Daarnaast is het mogelijk om LeanForms te integreren met een bestaand ERP systeem.

Geestelijk vader van LeanForms is de Brabantse kwaliteitsmanager Anton Schaerlaeckens, die in de praktijk tegen ingewikkelde en slecht functionerende registratieprocessen aanliep.

Samen met een softwarebedrijf ontwikkelde hij de flexibele en praktijkgerichte tool LeanForms, die sinds 2010 beschikbaar is.

Sinds juli 2016 is Panterra Consultants uit Baflo officieel LeanForms reseller in Noord-Nederland.

Onnodige fouten Ongetwijfeld zullen er ook bij bedrijven in Noord-Nederland nog veel onduidelijke registratieprocessen zijn die zorgen voor onnodige fouten en kosten.

‘Dit komt meestal doordat digitale formulieren traditioneel niet door de direct betrokkenen worden gebouwd maar door KIJK OP HET NOORDEN

IT-specialisten. Daar gaat het vaak fout in de communicatie en bovendien is het tijdrovend en geldverslindend’, weet de Brabantse ondernemer. ‘Wij kijken er anders tegenaan: software is een middel en geen doel. En iedereen moet met dat middel om kunnen gaan.

Dat is de basis geweest voor LeanForms en in de praktijk blijkt het bij zowel kleine als grote bedrijven en instellingen te werken. Het is voor iedereen mogelijk om de formulieren eenvoudig in eigen beheer te ontwikkelen.‘ Besparing De geringe investering is snel terugverdiend: ‘Neem als praktijkvoorbeeld een fabriek met twintig medewerkers en drie managers. De financieel manager was vier dagen per maand

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

bezig met het maken van een rapport, waarbij hij voor één proces zes verschillende Excelfiles moest doorspitten. Dit hele systeem is vervangen door één slim formulier dat real-time rapporteert én fouten signaleert.

Dit betekent een besparing voor het bedrijf van 50 werkdagen’, aldus Schaerlaeckens.

Goede voorbereiding De klant wordt goed op weg geholpen bij het direct inzetten van de LeanForms software in de organisatie. Een goede voorbereiding is daarbij van groot belang. De gegevens worden verwerkt via goed beveiligde eigen servers van LeanForms in Nederland, waar ook back-ups worden gemaakt. Daarnaast is er een app waarmee je overal toegang hebt tot je zelf ontwikkelde formulieren.

Panterra Consultants Schaerlaeckens geeft aan erg blij te zijn met de samenwerking met Panterra Consultants. Zij adviseren al sinds 2001 het mkb in met name Noord-Nederland bij het inrichten van goed werkende kwaliteit-, milieu- en veiligheidssystemen. Panterra Consultants staat dicht bij de klant en kan met LeanForms een simpele en betaalbare oplossing bieden voor het verwerken van informatie uit bedrijfsprocessen.

Panterra Consultants staat met een stand op de Promotiedagen in Groningen op 8 en 9 november a.s. Een mooie mogelijkheid om kennis te maken met deze vakspecialisten; bespreek de mogelijkheden voor inzet van LeanForms binnen uw bedrijf! www.panterra.nu www.leanquality.nl

17

NNT: Innovatie in de Machinefabriek In de Machinefabriek in Groningen vindt een boeiend innovatieproces plaats. We hebben het dan niet over robotisering, sensortechnologie of supply chain enhancement, maar over het samensmelten van podiumkunstvormen. Daar is het Noord-Nederlands Toneel (NNT) mee bezig, samen met aanverwante cultuurgezelschappen. De nieuwe gebruikers van de voormalige elektriciteitscentrale aan de Bloemstraat innoveren volop, om de podiumkunsten toekomstbestendig te maken. Het NNT scoort er landelijk mee.

TEKST EN FOTOGRAFIE: ERIK RIENSEMA

prachtige vlakke vloer zaal gecreëerd om aan meerdere producties tegelijk te kunnen werken. Voorts trekt Club Guy & Roni bij het NNT in en nemen Guy Weizman en Julie van den Berghe het artistieke NNT-stokje over van Ola Mafaalani.

Harmen van der Hoek (links) en Arie Wink heten ondernemers van harte welkom in de Machinefabriek

We kloppen op een goed moment aan bij de monumentale poort van de Machinefabriek. De nieuwe zakelijk directeur Harmen van der Hoek - die deze functie ook bekleedt bij dansgezelschap Club Guy & Roni - staat te popelen om aan de slag te gaan met een innovatief toekomstplan, dat deze zomer is goedgekeurd door de landelijke Raad voor Cultuur en de Kunstraad Groningen.

Het NNT kan de komende vier jaar beschikken over € 2,5 miljoen rijks- en 2 ton gemeentesubsidie op jaarbasis. Verder blijkt de meest recente theaterKIJK OP HET NOORDEN

voorstelling Borgen een enorm succes; de negen uur durende marathonvoorstelling trok in het afgelopen seizoen uitverkochte zalen in het hele land en lovende recensies.

Beyoncé Uit dat laatste blijkt dat toneel en dans innig samen gaan in Groningen; zowel in de fabriek, waar gerepeteerd en gesleuteld wordt, als op het podium.

En meer kunstvormen - waaronder muziek en video - haken bij deze twee aan. De podiumkunstenaars breken de hokjes af. Een proces dat al in gang is gezet door de vertrekkend zakelijk directeur Arie Wink: ‘In dit prachtige monumentale gebouw met een rijke historie werken we al langer aan de toekomst, met als uitgangspunt dat cultuur een vestigingsfactor van formaat is.

Voor bedrijven als KPN en Gasunie was en is het bruisende vestigingsklimaat van Groningen een belangrijke factor om zich hier te vestigen. Ook elders zie je dat brainports ontstaan waar cultuur de smaakmaker is.

En dat is onze ambitie. Het

‘Het nieuwe NNT is interdisciplinair’ Ook zijn de 25 vaste medewerkers en ruim 150 flexibele krachten blij met de recente interne verbouwing van de Machinefabriek. Naast de al eerder tot vlakke vloer omgetoverde voormalige turbinezaal, is er nog een

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

nieuwe NNT is interdisciplinair.

We willen een einde maken aan de vergrijzing van het theaterpubliek, dat traditioneel naar óf dans óf toneel óf muziek gaat.

Ons toekomstige publiek kent die verzuiling niet meer.’ Harmen

van der Hoek: ‘Ik kreeg onlangs na een van onze dansvoorstellingen de opmerking: ‘Het leek wel een show van Beyoncé’.

Theaterkok Bij de NNT-productie Borgen werd ook al een flink tipje van de interdisciplinaire sluier opgelicht; met een marathonvoorstelling die bestond uit een serie afleveringen, als ware het een tv-serie, waar het publiek de zaal in en uit kon lopen, continu muziek te horen was, de acteurs voortdurend choreografisch in beweging waren en een chef-kok op het podium actief was, die al acterend voor het publiek kookte. Waren we net gewend aan het fenomeen tv-kok, mogen we ons nu opmaken voor de theaterkok.

Rock ’n roll De Raad voor Cultuur onderkent de innovatieve ontwikkeling in Groningen en schrijft: ‘Het Noord-Nederlands Toneel heeft als toekomstig interdisciplinair gezelschap een unieke positie in de basisinfrastructuur (BIS).’

De Raad is enthousiast over de samenwerking van NNT met Club Guy & Roni en dicht het noordelijk gezelschap een belangrijke rol toe in zowel de landelijke als de regionale cultuur. De Kunstraad Groningen vindt ‘het van lef getuigen dat dit grote BIS-gezelschap eigenzinnige, rock ’n roll-achtige voorstellingen wil brengen voor een breed publiek, op verrassende plekken’ en noemt het NNT ‘een van de meest vooruitstrevende instellingen van Groningen’.

19

Harmen van der Hoek mag dat vooruitstrevende NNT de komende jaren verkopen.

Hoewel verkopen een relatief begrip is: de voornaamste inkomstenbron is de voor vier jaar gegarandeerde subsidie, waarvan 25% opgeplust moet worden met overige inkomsten (voorstelling- en kaartverkoop, commerciële nevenactiviteiten).

De sterke subsidierelatie schept een solide basis voor de innovatieve creatieve ontwikkeling in de Machinefabriek.

Beeldtaal ‘We gaan de komende jaren innovatief, jong en eigenwijs bezig zijn’, belooft Van der Hoek. ‘Lef tonen. Innoveren. Kunstvormen samen laten smelten. Nieuwe publieksgroepen aantrekken.

Productontwikkeling. Dat staat in ons beleidsplan en niet alleen voor de komende vier jaar, ik kijk liever nog tien jaar vooruit.’

Hoe een theatervoorstelling er in 2026 uit ziet kan hij echter nog niet aangeven. ‘Dat is nou juist het leuke van cultuur. Dat moet allemaal nog bedacht worden.

We scheppen er nu de voorwaarden voor. Maar denk bijvoorbeeld aan meer beeldtaal op het podium. Dat spreekt aan bij een divers en nieuw publiek.’

hier nog meer doen en onze activiteiten met de jeugd uitbreiden. We werken al twintig jaar in de voorjaarsvakantie met een groep van 50 scholieren die met onze begeleiding in een dikke week een voorstelling in elkaar zetten en de sterren van de hemel spelen. Iets vergelijkbaars deden we met het project Spring! in Hoogezand, waar de gemeente als eerste het lef had om zo’n onorthodox project aan te gaan, en EmmerCompascuum. We hebben het hier over empowerment.’

Van der Hoek wil dat empowerment-beleid verder uitbreiden: ‘Theater kan groepen met verschillende culturele achtergronden verbinden, bij zowel acteurs als publiek. Ik hoef niet uit te leggen hoe belangrijk dat is in de huidige samenleving.

Laatst maakten jongeren uit Hoogezand, Haren en Groningen, vanuit een heel verschillende achtergrond dus, samen een voorstelling. Als je dan de twinkeling in hun ogen ziet op het podium… prachtig!’

Veelkoppig monster Hoewel het NNT de hand niet hoeft op te houden bij het bedrijfsleven, zijn er wel allerlei relaties op dat vlak. Er is een

‘De podiumkunstenaars breken de hokjes af’ Van café tot Carré Arie Wink benadrukt dat de lokale binding zal blijven bestaan. ‘Ons beleid is altijd geweest: van café tot Carré.

Dat was letterlijk het geval met Mijn Ede van Marcel Hensema.

Een juweeltje dat in menig klein café werd gespeeld, maar ook in bomvolle zalen, tot aan Carré toe. En dat beleid houden we in ere. Van onze activiteiten vindt 30% plaats in Groningen. In de schouwburgen, maar ook in onze eigen Machinefabriek.

Door de verbouwing kunnen we KIJK OP HET NOORDEN

groep van zo’n twintig bedrijfsvrienden, waaronder de Gasunie, de NAM en een bedrijf als NNZ, evenals onderwijsinstellingen als Noorderpoort College en Hanzehogeschool, die € 500 per jaar doneren.

Regelmatig komen er vanuit deze hoek ook verzoeken, waar zo mogelijk aan wordt voldaan.

Van der Hoek staat daar open voor, om inhoudelijke redenen: ‘Wij willen met onze creativiteit een inspiratiebron zijn voor bedrijven. Een regisseur kan heel goed presentatietechnieken

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

‘Wij willen met onze creativiteit een inspiratiebron zijn voor bedrijven’ geven of zelfs managementlessen. Hij of zij is in het theater de temmer van een veelkoppig monster.’

Open deuren Zowel de vertrekkend zakelijk leider - die overigens wel actief blijft als commissaris bij onder andere FC Groningen en Nijestee - als zijn opvolger benadrukt dat de deuren van het historische pand open staan voor ondernemers. ‘Bedrijven zijn erg welkom; we denken graag mee in bijvoorbeeld een theatrale inleiding op een voorstelling, een kijkje achter de schermen en op directieniveau elkaar inspireren.’

Wink en Van der Hoek zijn net als wij benieuwd waartoe deze uitwisseling van zakelijke en creatieve innovatie nog gaat leiden in en buiten de Machinefabriek.

www.nnt.nl

Cultuur Pakt Noord NNT is een van de initiatiefnemers van Cultuur Pakt Noord, dat deze zomer op Noorderzon werd gelanceerd. Het is een nieuwe vorm van cultureel ondernemerschap dat ook interessant is voor bedrijven en instellingen. Deelnemers ontvangen in ruil voor een kleine bijdrage onder meer maandelijks een expeditie bij de verschillende deelnemende culturele instellingen. Dit kan bijvoorbeeld het bijwonen van een generale repetitie van het NNT zijn. Info: www.cultuurpaktnoord.nl

Over het NNT Het NNT behoort tot de vier grote, rijksgesubsidieerde theatergezelschappen van Nederland, naast het Nationale Toneel, Toneelgroep Amsterdam en Oostpool. Het gezelschap heeft ook de functie van stadsgezelschap in Groningen en is huisgezelschap van de Stadsschouwburg Groningen. Inclusief het acteursensemble zijn er 25 mensen werkzaam bij het NNT. Afhankelijk van het soort productie worden daar gastmedewerkers (acteurs, ontwerpers, technici, et cetera) aan toegevoegd.

Aan het eind van het jaar hebben er zo’n 175 mensen voor kortere of langere tijd op de loonlijst gestaan.

Het NNT brengt voorstellingen in schouwburgen, op locatie, in vlakkevloertheaters en in het eigen Theater de Machinefabriek in Groningen. Het gezelschap realiseert op seizoensbasis gemiddeld acht producties, waarvan drie grote zaalproducties. Per jaar trekt het NNT zo’n 52.000 bezoekers.

21

Symen Jellema Foto: Ed Klijnman

PowerField ontwikkelt grootste zonnepark van Groningen

In Veendam verrijst het grootste zonnepark van Groningen. Het gaat om 59.000 zonnepanelen op een terrein van bijna 32 voetbalvelden groot. Het park, waarmee een investering van € 15 miljoen is gemoed, is een initiatief van PowerField. In het kader van de nationale en internationale duurzaamheidsdoelstellingen ontwikkelt dit bedrijf, met vestigingen in Dokkum, Zaandam en op Aruba, in en buiten Nederland grootschalige zonneparken.

Het zonnepark in Veendam behoort tot de eerste grootschalige zonneparken die zogeheten SDE+ subsidie van het ministerie van Economische Zaken heeft verkregen. SDE staat voor Stimulering Duurzame Energieproductie. De subsidie compenseert het verschil tussen de vergoeding voor de geleverde energie en de productiekosten per kWh. Het zonnepark in de Groningse gemeente heeft een vermogen van 15,8 22

MegaWatt, waarmee ruim 5000 huishoudens van energie worden voorzien. Naast ‘Veendam’ is PowerField met enkele tiental-

Hoogezand-Sappemeer. Met een omvang van 117 hectare (234 voetbalvelden) moet dit het grootste zonnepark van West-

‘Zonnepark is economisch én maatschappelijk een goede zet’ len andere grootschalige projecten bezig. Zo zijn recentelijk de vergunningen afgegeven voor de aanleg van een zonnepark in

Europa worden. Het transformeren van ongebruikte grond in een zonnepark is volgens directeur Symen Jellema van

PowerField ‘the best of two worlds’. ‘Economisch én maatschappelijk is het een hele goede zet’, zegt hij. ‘Veel gemeentes zitten met lege industriegrond. Ze hebben de grond ooit aangekocht met als doel er een bedrijventerrein te creëren. Door de crisis is dat er niet van gekomen. Een zonnepark is dan een nuttige invulling.

De gemeente verhuurt of verkoopt het braakliggende terrein en heeft dan niet meer de rente-

TEKST: HENK DILLING

Project van 85.000 zonnepanelen in Overdinkel

lasten op de grond. Tegelijkertijd levert men een bijdrage aan een duurzame gemeente. Ook voor investeerders is het een aantrekkelijke optie. Zij kunnen een prima rendement behalen en bovendien een constructieve bijdrage leveren aan een duurzaam en beter milieu.’

Goede handel Een zonnepark geeft doorgaans minder discussie dan een windmolenpark. Dat komt omdat zonnepanelen slechts een paar meter hoog zijn en relatief eenvoudig aan het zicht zijn te onttrekken en bovendien geruisloos zijn. In een onderzoek van de Rabobank naar duurzame trends in duurzame energie wordt zonne-energie ‘een gigantische groeimarkt’ genoemd.

Voordat zonne-energie zijn corebusiness werd, werkte bouwkundig ingenieur Jellema als bouwkundig aannemer en projectontwikkelaar. Op zeker moment was hij betrokken bij een vakantieproject op Aruba.

‘De voorwaarde om te gaan bouwen was dat het project zichzelf van energie kon voorKIJK OP HET NOORDEN

zien. Toen kwamen we op het idee om er een veld met zonnepanelen naast te plaatsen. We hebben wat prijzen opgevraagd bij verschillende internationale partijen. Op de Nederlandse markt waren de panelen destijds, en nu praat ik over 2009, nogal duur. Ik heb vervolgens tegen een redelijke prijs een paar pallets ingekocht. Omdat er in de bouw destijds niets meer te ontwikkelen viel, ben ik vanaf dat moment in de zonnepanelen gerold.’ Ondertussen had hij in Spanje, zijn favoriete vakantieland, op diverse plaatsen grote velden met zonnepanelen gezien. Leuk detail: in het Spaanse Andalusië ligt een zonne-energiepark (Andasol) dat stroom kan opwekken voor zo’n 500.000 mensen. In het park staan 620.000 spiegels met een gezamenlijk oppervlak van 1,5 m2, ongeveer gelijk aan 210 voetbalvelden. Het is daarmee het grootste zonnepark ter wereld. Een zonnepark moet ook in ons polderland mogelijk zijn, dacht Symen Jellema. Het resulteerde in 2012 in de oprichting van PowerField. ‘Het is heel fijn werken als je goede handel

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

kunt doen in de wetenschap dat het goed is voor milieu, economie en maatschappij’, zegt hij. ‘Ik denk dat wij met onze vele projecten een prima bijdrage leveren aan het realiseren van de Europese en nationale doelstellingen ten aanzien van schone energie.

Daarnaast brengen de projecten ook de nodige werkgelegenheid met zich mee. We zijn momenteel bijvoorbeeld in bespreking met de provincie Groningen om daar een eigen zonnepanelenfabriek op te zetten. Als de projecten in dit

tempo blijven komen, dan kunnen we de zonnepanelen net zo goed zelf maken. Dat dat brengt dan toch maar weer zo’n 170 arbeidsplaatsen met zich mee.’

POWERFIELD NEDERLAND B.V. Hogedijken 25 9101 WV Dokkum Wilhelminastraat 6-A 1501 CT Zaandam T. +31 (0)84 430 00 38 F. +31 (0)84 742 26 26 E. info@powerfield.nl

Energietransitie In het kader van de duurzaamheidsdoelstellingen van de Nederlandse overheid heeft PowerField een concept ontwikkeld waarbij braakliggende grond wordt opgekocht of gehuurd en omgezet naar een al of niet tijdelijk zonnepark. Het opkopen van gronden gebeurt onder de naam Zonneperceel B.V., een samenwerking tussen Powerfield en de Grond & Vastgoed Participatiemaatschappij. ‘Alle lichten staan momenteel op groen om grote stappen te maken in de energietransitie’, zegt Symen Jellema. ‘De klimaattop in Parijs eind 2015 heeft bijgedragen aan het bewustzijn en de noodzaak van veranderingen.

In het energieakkoord is afgesproken dat het aandeel hernieuwbare energieopwekking in 2020 14% moet zijn. In 2023 16%.

Momenteel is het aandeel hernieuwbare energie slechts 5,6%, waarmee Nederland bijna de hekkensluiter van Europa is.’

23

Ik wilde even zijn knuffel pakken...

‘‘…en ineens reed ik op de andere weghelft. Ik weet het nog goed. Het was woensdagmiddag. Mijn zoontje speelde op de achterbank met zijn witte konijn en liet hem vallen. Ik pakte het konijn even snel op, maar dat had ik nooit moeten doen.

In een fractie van een seconde zat ik op de andere weghelft en kwam er een auto recht op me af. Getoeter! Ik stuurde terug, maar door de ruk aan het stuur belandde ik in de berm. Vlak voor een boom kwam ik tot stilstand. De andere bestuurder was al uit het zicht verdwenen. Mijn hart bonsde in mijn keel. Gelukkig had mijn zoontje niks in de gaten. Eenmaal thuis realiseerde ik me dat dit heel anders af had kunnen lopen.

Ik heb mijn lesje wel geleerd. Als er nu tijdens het rijden iets moet gebeuren, zoek ik een parkeerplaats op. Hopelijk doen andere weggebruikers dat ook.”

Hoe goed kun jij je focussen?

Test het op www.1dingtegelijk.nl

B E L E E N S M E T. . .

Bel eens met Van Braak Accountants: Tel. 0512 - 571250

TEKST: HENK DILLING

Ondernemen is koers bepalen. Vooruitzien. Anticiperen. Kansen traceren en verzilveren. Sturen en bijsturen. De accountants en belastingadviseurs van Van Braak Accountants Drachten zijn u graag van dienst. Maak gebruik van hun specifieke deskundigheid en laat u adviseren over de stappen die lonen!

Eddy Libbenga, accountant kantoor Drachten: ‘Of u nu startend ondernemer bent of al jaren een bedrijf runt, het is goed om na te denken welke ondernemingsvorm u kiest of zou moeten kiezen. Er zijn vele opties en het gaat te ver om in één artikel alle mogelijkheden te beschrijven. Daarom besteden we aandacht aan de meest voorkomende rechtsvormen: de besloten vennootschap en de eenmanszaak. Zeker interessant is ook de combinatie van deze twee.

Besloten vennootschap De besloten vennootschap (B.V.) kunt u feitelijk zien als een aparte persoon die zelfstandig belast wordt voor haar winst. De winst is belast tegen 20% en 25% voor zover deze meer bedraagt dan € 200.000. Hoewel dit een interessant tarief lijkt ten opzichte van een eenmanszaak, komt er bij een B.V. meer kijken. Wanneer u uw onderneming in een B.V. drijft, bent u in dienst bij uw eigen vennootschap. U moet hiervoor een salaris ontvangen en u mag niet zelf bepalen hoe hoog dit is, hier zijn fiscale regels aan verbonden. Voordeel is dat de winst na salaris en belasting in de B.V. kan blijven zitten.

Deze winst kunt u gebruiken in uw onderneming of als belegging. Het ‘overschot’ is pas weer belast wanneer u dit gaat uitkeren.

Eenmanszaak Anders dan de besloten vennootschap is de eenmanszaak te ‘vereenzelvigen’ met de persoon achter de onderneming. De resultaten zijn daarom rechtstreeks bij die persoon belast. In dit geval bent u niet in dienst bij uw onderneming. De tarieven zijn dan ook hoger en afhankelijk van de winst varieert dit in 2016 van 36,55% t/m 52%. U hebt echter wel recht op bepaalde fiscale faciliteiten die het hoge tarief wat verzachten.

Combinatie Een combinatie van bovenstaande vormen is ook mogelijk. Er wordt dan een samenwerkingsverband aangegaan tussen de ondernemer en een B.V. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van ‘het beste van de twee werelden’. Bij de B.V. is een verlaagd tarief van toepassing en er wordt pas weer belasting geheven wanneer de B.V. een overschot gaat uitkeren. Bij de eenmanszaak zijn juist bepaalde faciliteiten van toepassing die de grondslag voor de heffing van de belasting verlagen. Een groot voordeel van deze combinatie is dus dat jaarlijks veel belasting bespaard kan worden.

Voorbeeld Stel een ondernemer maakt een winst van € 150.000 met zijn onderneming. Bij een B.V. situatie is er sprake van een salaris van € 90.000. Onderstaand een eenvoudige weergave van de te betalen belasting per rechtsvorm: Besloten vennootschap Eenmanszaak Combinatie

€ 52.365 € 58.253 € 42.558

Dit zijn nog maar fiscale hoofdlijnen. Er komt nog veel meer kijken bij de ondernemingsvormen. Neem daarom gerust contact op met ons zodat wij u verder kunnen adviseren over een voor u geschikte vorm.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

‘Heb ik nog wel de juiste ondernemingsvorm voor mijn bedrijf?’

Van Braak Accountants

Conclusie: Met een combinatie van ondernemingsvormen is veel belasting te besparen!

KIJK OP HET NOORDEN

Eddy Libbenga

EN

Kelvinlaan 5-A 9207 JB Drachten T. 0512 57 12 50 F. 512 51 00 46 info@vba-drachten.nl www.vanbraakaccountants.nl

25

Schoonewille Bouw & Restauratie bouwt in Wildervank een vrijstaande woning van vlas en hout

Schoonewille bouwt duurzaam met vlas en hout Schoonewille Bouw & Restauratie uit Tiendeveen werkt momenteel aan een uniek project op het gebied van duurzaam bouwen: een vrijstaande woning van vlas en hout. Het bouwwerk verrijst aan de Sadelijnstraat in Wildervank. Eigenaar Gerwin Schoonewille van het bouwbedrijf vervult graag de wens van de klant om deze duurzame materialen toe te passen en is ervan overtuigd dat dit het bouwen van de toekomst is. Het zal wat hem betreft dan ook niet bij deze woning blijven. ‘Ik ga het zelf toepassen in onze nieuwe woning en werkplaats van in totaal 400 m2 in Tiendeveen.’

De bouwondernemer spreekt vol overtuiging over de goede eigenschappen van vlas, dat als isolatiemateriaal wordt aangebracht in handzame geperste matten. ‘Ik geloof in een natuurlijke manier van wonen. In de nieuwbouw zie je tot nu toe dat alles maar wordt dichtgeplakt met folie, om een zo hoog mogelijke isolatiewaarde te bereiken. Maar het blijkt dat je 26

met hout en vlas net zo goed kunt isoleren. Bij deze woning halen we een isolatiewaarde van Rc 6. Dat is fors hoger dan de 3,5 van het Bouwbesluit. En wat nog belangrijker is, ten opzichte van folie, steenwol of wat voor ander materiaal dan ook: vlas en hout zijn ademend. Dat zorgt voor een veel prettiger binnenklimaat. Dat blijkt ook uit onderzoek met proefwoningen.’

Duurzaam Alles aan de schitterende vrijstaande woning in Wildervank is duurzaam: de complete constructie en aftimmering is van Fsc-hout en verder wordt gebruikgemaakt van zonneenergie en warmteterugwinning.

Voor Schoonewille en zijn medewerkers is het werken ook een stuk prettiger geworden: ‘Je ademt liever een vlasvezel dan

een steen- of glaswolvezel in.

Het voelt aangenamer aan en bovendien wordt er veel meer een beroep gedaan op je ambacht en creativiteit, als het om het timmerwerk gaat.’

Kamp Westerbork Het duurzaam bouwen past dan ook prima bij een bedrijf dat zich gespecialiseerd heeft in ambachtelijk restauratiewerk,

Modern Toch zit er een modern tintje aan de manier waarop nu wordt gewerkt. Met het vlas bijvoorbeeld. Dat wordt niet in stengels aangebracht tussen het regelwerk, maar in kant en klare geperste matten van Isovlas.

Qua formaat, gewicht en toepassing vergelijkbaar met steenwol, maar dan met het natuurlijke vlas als basismateriaal. Ook de verduurzaming van hout geschiedt op een moderne wijze: daar waar de boomstammen vroeger lange tijd in het water werden gelegd, wordt het hout nu in ovens en met een kooktechniek verduurzaamd. Maar wel zonder milieuvervuilende middelen. Dat zorgt ervoor dat het in alle opzichten prettig vertoeven is in een duurzame woning of bedrijfspand van Schoonewille Bouw & Restauratie.

Over Isovlas Isovlas vindt zijn oorsprong in de fascinerende grondstof vlas; de sterkste en lichtste natuurlijke vezel die er is. Eveneens de basis van linnen. Wat in de linnenindustrie als reststof overblijft, wordt door Isovlas verwerkt tot isolatiemateriaal voor de bouw. Doordat het een KIJK OP HET NOORDEN

natuurproduct is, veroorzaakt het geen huidirritatie. Het is bovendien prettig en goed verwerkbaar en isoleert ook geluid beter dan de meeste andere isolatiematerialen. De vochtregulerende werking van Isovlas bouwisolatie zorgt voor een warmtebuffer, waardoor een aangenaam binnenklimaat ontstaat, zonder dat de warmtegeleidingscoëfficiënt hierdoor wordt aangetast. Ook schimmels zullen niet op het product voorkomen, omdat het hygroscopisch is, waardoor het vocht afstoot en schimmels geen voedingsbodem hebben.

Tevens hebben de producten een positieve CO2 balans en worden ze met een minimale hoeveelheid energie geproduceerd. Ook in de afvalfase heeft het product geen negatieve invloed op het milieu omdat het zeer eenvoudig gerecycled kan worden.

Een vlasvezelmat

TEKST EN FOTOGRAFIE: ERIK RIENSEMA

aan bijvoorbeeld Rijksmonumenten. Schoonewille is bekend geworden door restauratiewerkzaamheden bij Herinneringscentrum Kamp Westerbork (waaronder de goederenwagons), maar wordt ook ingeschakeld voor de restauratie van monumentale grachtenpanden in Amsterdam. De zeven medewerkers zijn allround timmerlieden en opgeleid tot professioneel restaurateur. ‘Het ambachtelijk vakwerk kunnen we ook toepassen op nieuwbouw, als het gaat om duurzaam bouwen. Want wat je feitelijk doet met duurzame materialen en werkwijzen, is teruggrijpen naar de manier waarop het tientallen jaren geleden ging. Toen was duurzaam bouwen de norm.’

De complete constructie en aftimmering is van Fsc-hout

Over Schoonewille Schoonewille Bouw & Restauratie is sinds 2014 gecertificeerd om restauraties uit te voeren van Rijksmonumenten en andere historische panden. Ter gelegenheid daarvan is de huisstijl vernieuwd, met onder meer een zeer kenmerkend gegraveerd visitekaartje van hout. Gerwin Schoonewille: ‘Doordat wij ons nu breder oriënteren op bouw én restauratie, creëren wij als bedrijf een breder werkterrein. Omdat wij meerdere specialismen in huis hebben, kunnen wij sneller schakelen en ons aanpassen aan de vraag van de consument.’ Schoonewille Bouw & Restauratie voorziet in alle wensen van de klant omtrent het onderhoud, verbouw/nieuwbouw en restauratie van woning of bedrijfspand. Gerwin Schoonewille komt graag bij u langs om uw wensen te inventariseren en advies te geven over de mogelijkheden en het gebruik van (duurzame) materialen. Kwaliteit staat vanzelfsprekend hoog in het vaandel. www.bouwbedrijfschoonewille.nl

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

27

Erwin Aikes (links) en Dick Hazeveld van het Team Verkeer van de politie-eenheid Noord-Nederland stappen zo nu en dan onderweg uit om koffie te drinken, te bellen of te appen. Kleine moeite en een welkome - verantwoorde - afleiding tijdens het autorijden…

Foto: Erik Riensema

‘Niets kan een slachtoffer rechtvaardigen’ ‘Hou je aandacht bij het verkeer. Laat je niet afleiden om wat voor reden dan ook. Niets kan een slachtoffer rechtvaardigen.’ Aan het woord is Erwin Aikes van het Team Verkeer van de politie-eenheid Noord-Nederland. Samen met collega Dick Hazeveld vraagt hij aandacht voor de campagne 1dingtegelijk.nl, die in de provincies Drenthe en Groningen wordt gevoerd om het aantal verkeersongevallen door afleiding terug te dringen. Ook ondernemers worden aangesproken met de actie.

Nog al te vaak moeten de politie en - erger nog, bij letsel medische hulpverleners uitrukken voor een ongeluk, waarbij achteraf blijkt dat de veroorzaker even afgeleid was. ‘En dat kan van alles zijn’, noemt Aikes: ‘een vrachtbrief lezen, koffie

drinken, bellen - al dan niet handsfree, appen, navigatie instellen, noem maar op.’

‘Het kan nog gekker’, vult Hazeveld aan: ‘een wegenkaart uitvouwen op het stuur, scheren of zelfs de make-up doen.

Ook zijn er invloeden van buitenaf; zoals reclameborden langs de weg. Zonder dat we het door hebben, beïnvloedt dat alles ons rijgedrag: even slingeren, even de berm raken.

En dat kan al fataal zijn.’

Kwart van de ongevallen Het is moeilijk om cijfers en voorbeelden op tafel te krijgen van (fatale) ongevallen door afleiding omdat de veroorzaker niet snel toegeeft dat het ongeluk is ontstaan doordat hij of zij even koffie dronk of op de

‘Soms verrichten we nader onderzoek naar de telefoongegevens’, vult Hazeveld aan.

‘En dan blijkt bijvoorbeeld dat de bestuurder in een uur tijd van Zwolle naar Groningen meer dan 30 keer geappt heeft.’

Dramatisch De campagne 1dingtegelijk.nl bestaat naast posters en andere vormen van publiciteit, uit een website met video’s, weetjes en verhalen van slachtoffers uit Noord-Nederland. ‘En dat zijn dan de slachtoffers die het na kunnen vertellen. Als het gaat om dodelijke verkeersongevallen is het nog dramatischer natuurlijk.

Voor de nabestaanden, maar net zo goed voor de veroorzaker.

Die gaat daar ook de rest van zijn leven onder gebukt’, aldus Aikes.

KIJK OP HET NOORDEN

Praatje Aikes, Hazeveld en hun collega’s van het Team Verkeer spreken dagelijks in het Noorden bestuurders aan op hun rijgedrag.

Waarbij het niet hun missie is om zoveel mogelijk bekeuringen te incasseren, maar vooral om met mensen te praten, benadrukt Hazeveld. ‘Vaak zien we een combinatie van overtredingen; zoals iemand die te hard rijdt, z’n gordel niet om heeft én met de telefoon aan z’n oor zit.

Met zo iemand maken we graag een praatje, om te vertellen wat de gevolgen kunnen zijn. Denk aan je eigen veiligheid, maar ook aan die van een ander. Denk eraan wat de gevolgen kunnen zijn als iemand anders de dupe wordt van jouw rijgedrag. Daar staan mensen simpelweg niet bij stil. Het is mooi als dat verhaal overkomt en ik bij het gedag zeggen een hand krijg van de bestuurder, bekeuring of niet.

Daar doen we het voor.’

Ondernemers De politie en haar partners richten zich met de campagne 1dingtegelijk.nl nadrukkelijk ook

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

op het bedrijfsleven in het Noorden. ‘Vooral ondernemers en hun medewerkers zijn veel bij de weg, natuurlijk. Managers, vertegenwoordigers, vrachtwagenchauffeurs, noem maar op.

Zij hebben vaak haast of stress om op tijd bij een klant te zijn en doen daarom onderweg van alles in de auto. Maar ook haast of stress rechtvaardigt geen enkel slachtoffer’, zegt Aikes.

‘Voor ondernemers komt daar nog eens bij dat de financiële gevolgen groot kunnen zijn, als de verzekering niet uitkeert en je

de schade van het slachtoffer ook moet betalen. Daar zijn bedrijven aan kapot gegaan’, weet Hazeveld. Zijn advies: zorg voor een goede planning om stress te voorkomen. Plan eventueel tijd in om onderweg even uit te kunnen stappen voor een kop koffie, telefoontje en/of appje.

‘En investeer in goede handsfree-sets. Want het gaat ook regelmatig mis als zo'n setje niet goed werkt en de bestuurder er in de auto mee gaat prutsen of alsnog niet handsfree belt.’

Meer info: 1dingtegelijk.nl

TEKST: ERIK RIENSEMA

smartphone keek. ‘Maar vaak vinden we wel aanwijzingen als we ter plaatse zijn, zoals een smartphone die op de passagiersstoel ligt of een half leeggedronken koffiebeker. We denken dat bij minstens een kwart van de ongevallen afleiding vrijwel zeker de oorzaak is’, weet Aikes.

'Ik heb geluk gehad' Op de website 1dingtegelijk.nl worden mensen opgeroepen hun ervaringen te delen. Zoals de 58-jarige Annie: ‘Ik reed op de A28. Ik wilde even op een verkeersapp kijken, om te zien of er ergens flitsers zouden staan. Ik reed 120 km per uur. Ik had niet door dat ik van de rijbaan ging en ineens zat ik tegen de vangrail aan. Mijn stuur had ik niet meer onder controle, het draaide heen en weer. Ik schrok heel erg en heb direct op de rem getrapt. Toen mijn snelheid terug was gelopen naar 100 km per uur, was het weer goed en kon ik gewoon verder rijden.

Gelukkig reed er geen verkeer naast mij. Ik heb zoveel geluk gehad. Voor hetzelfde geld was ik over de kop gevlogen, of tegen een andere auto aangebotst.’

29

KTR na nieuwbouw weer volle kracht vooruit ‘Als er een nieuw product komt, zijn de Hollanders de eerste die het verkopen.’ Met die uitspraak van de CEO van Kupplungstechnik Rheine verklaart Hans Hagedoorn - directeur van KTR Benelux BV - waarom zijn nieuwbouwplannen op het hoofdkantoor met instemming werden begroet. De Nederlandse vestiging van het bedrijf doet het sinds de start in 2000 gewoonweg uitstekend. De aandrijfspecialist ziet zeker nog veel potentie in de Benelux.

Het nieuwe onderkomen van KTR op Bedrijventerrein Oosterveld in Hengelo

In het hagelnieuwe onderkomen op Bedrijventerrein Oosterveld kijkt Hagedoorn tevreden voor zich uit. ‘We zitten hier op een schitterende zichtlocatie, vlakbij de A1. Heel ons gebied is hiervandaan eenvoudig te bereiken en bovendien zit het hoofdkantoor op ruim een half uur afstand. Ook dat is mooi meegenomen.’ Hagedoorn zette

30

de Nederlandse vestiging van KTR eigenhandig op.

‘In 1988 kwam ik in aanraking met het bedrijf, als verkoper binnendienst bij Morskate.

Toen ‘deden’ ze 60 miljoen per jaar, nu 240 miljoen! De groei zit er nog steeds in, we zijn wereldwijd actief en hebben 23 vestigingen, waarvan de onze er één is.’

Merkwaardig is het natuurlijk wel, dat op nog geen 60 kilometer van het hoofdkantoor een vestiging van KTR zit. Toch heeft het besluit om in 2000 de Benelux-markt zelfstandig te betreden het bedrijf geen windeieren gelegd.

‘Nederlanders zijn verkopers.

De Duitsers zijn wat dat betreft jaloers op ons’, vertelt de ontspannen pratende Hagedoorn.

Voortbordurend op de eerder aangehaalde uitspraak van de CEO: ‘Hij vertelt altijd dat Nederlanders zelfs hun sokken nog kunnen verkopen. Dus we hebben echt een streepje voor.

Bovendien doen Nederlanders graag zaken met landgenoten, net als Belgen dat ook doen.

Daarom hebben wij ook in België een agent zitten.

Het communiceert net iets gemakkelijker.’

Eigen innovatieteam ‘We zijn een leverancier in de mechanische aandrijftechniek en hebben geen elektrische koppelingen in het assortiment.

Maar we hebben wel een innovatieteam, met jonge ingenieurs. Dan onderzoeken we wat de niches in de markt zijn en hoe we daarop kunnen inspelen. Daarbij houden we altijd in ogenschouw dat we het zelf moeten kunnen maken. Maar ook altijd met gedegen marktonderzoek: we analyseren de gewenste types, de verkoopverwachtingen, het prijsniveau en de concurrentie; voor heel Europa.

Alle ideeën die er opkomen worden nauwkeurig bekeken en vervolgens wordt er een besluit genomen over eventuele assortimentsuitbreiding.

Niets gaat zomaar.’

TEKST: JOHAN KONING

Hans Hagedoorn, directeur van KTR Benelux

Dat was ook het geval bij de nieuwbouw. Drie jaar duurde het van eerste idee tot uiteindelijke opening van het prachtige gebouw, halverwege juni.

‘Dat het in Hengelo zou staan, stond voor mij buiten kijf. Dat is één van de voorwaarden geweest. Ik kom hiervandaan en bovendien zit hier veel techniek.

En de bereikbaarheid van de rest van het land, daar ligt het niet aan. Voor de nieuwbouw heb ik een gedegen plan gemaakt, volledig uitgewerkt, en dat heb ik gepresenteerd in de aandeelhoudersvergadering in Rheine. Omdat we het goed doen en een goede liquiditeit hebben, hadden we veel pluspunten. Uiteindelijk duurde de besluitvorming nog een jaar, maar begin januari 2015 zijn we begonnen met plannen maken.’

Bouwen met lokale bedrijven ‘Ik heb allemaal lokale mensen KIJK OP HET NOORDEN

erbij betrokken: Buro Fons Nijland voor het ontwerp, waarbij we het hoofdkantoor in Rheine als inspiratiebron hebben genomen, en het is gebouwd door de buurman, bouwbedrijf Steggink.’ Het gebouw is zo duurzaam mogelijk gemaakt.

‘We installeerden led-verlichting, zonnepanelen, extreme isolatie, warmtepompen en vloerverwarming. Maar we hebben bijvoorbeeld ook naar de airco gekeken. In het voorjaar kun je net zo goed een raam openzetten en je kunt ook koelen met 24 graden in plaats van 18.

Boven hebben we ruimtes die we minder gebruiken. Daar gaat de airco uit als we er niet zijn.’

Breed assortiment, korte lijnen ‘We zijn actief in de maritieme sector in Nederland, maar ook in offshore en oil & gas, bijvoorbeeld. Dat zijn allemaal sectoren

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

die het lastig hebben, momenteel. Daarom zijn we blij dat we ook in de algemene machinebouw actief zijn, van treinstellen tot windmolens en aggregaatbouw. Alles wat aangedreven wordt, daar kan een koppeling in. We leveren hele kleine koppelingen, maar ook hele grote van 4 tot 5 megawatt voor windmolens. En we leveren niet alleen koppelingen, maar zijn een totaalleverancier in de aandrijftechniek, met bijvoorbeeld ook hydraulische remmen, olie-/ luchtkoelers en hydraulische componenten in het pakket.’

‘We proberen zoveel mogelijk seriematig te verkopen, want dat is voor iedereen goedkoper.

Toen we begonnen was het 70% standaard, maar je ziet wel steeds meer dat het naar maatwerk gaat. Dat is nu rond de 40%. Het voordeel van maatwerk is dat je in het voortraject

veel samen doet met de klant.

In feite ontwikkel je samen de machine. Onze techneuten denken volop mee met de klant.

En in Duitsland zitten onze tekenaars en calculatoren. De lijnen zijn kort, waarbij rechtstreeks contact met zowel de klant als onze Duitse collega’s vaak belangrijk is. Zo kunnen we snel schakelen én goed adviseren.

Gaat het over een standaard koppeling dan is dat eenvoudig, maar bij veel opdrachten gaat het om technisch ingewikkelde zaken. In ieder geval hebben we de organisatie en het gebouw nu zover staan dat we de komende jaren weer vooruit kunnen. En die potentie is er ook’, klinkt het vol vertrouwen uit de mond van de directeur.

www.ktr.com/nl

31

Erkend In 2008, na het beëindigen van zijn sportcarrière, richtte

Ondernemers en hun Kijk op...

Scholing Blijven leren is belangrijk. Maar het blijkt dat - ondanks de langlopende overheidscampagne Een leven lang leren - de scholing van werkenden niet toeneemt. Wij legden ons panel de volgende stelling voor: Wij investeren in scholing

32

Erwin Balkema, directeur van full-service AV-bedrijf Bano in Groningen

Martin van Emmen, directeur van FBN Security in Emmen

‘Scholing kan op veel verschillende manieren’

‘Het is belangrijk, via seminars, extra inzichten te bieden’

Bano is een bedrijf in beweging. De afgelopen tien jaar is de onderneming 250% gegroeid. Als je dan niet blijft investeren in scholing ga je alleen maar achteruit.

Scholing kan op veel verschillende manieren Soms vragen we experts uit ons bedrijf iets te vertellen over hun expertise in een zogenaamd campfire. Een andere keer trainen we een specifieke afdeling in bepaalde vaardigheden. Ons bedrijf is in de groei. In omzet maar zeker ook in mensen. Want aan het eind van de dag zijn het de mensen die het doen en die het verschil maken.

De reden dat de scholing van werknemers over het algemeen niet toeneemt, is volgens mij tweeledig. De meerwaarde is niet altijd duidelijk voor de werkgever en de motivatie van de werknemers is soms ver te zoeken, onder andere omdat scholing vaak in eigen tijd dient te gebeuren.

Bovendien wordt het opnemen van informatie naarmate we ouder worden nu eenmaal lastiger. Toch proberen we binnen de beveiligingsmarkt, die erg in beweging is, hier wel op te anticiperen.

Voor het uitvoeren van een beveiligingstaak heeft een beveiliger feitelijk alleen een beveiligingsdiploma nodig.

Echter, voor ons houdt het daarmee niet op. Omdat we ‘het gesprek’ het belangrijkste aspect van onze taak vinden, is het belangrijk om regelmatig juist hiervoor, via seminars extra inzichten te bieden.

Enkele voorbeelden hiervan zijn: omgaan met geweldescalaties, inzichten in verslavingszorg en omgaan met minderheden. Daarnaast hebben we in het verleden ook wel specifieke fysieke trainingen aangeboden.

groep v gers ve beveilig

Henry Joustra, directeur van Joustra Herstoffering in Meppel

Willem Everts, directeureigenaar van D.I.A. Licht, Geluid en Beeld in Assen

‘Zakelijk worden keuzes gemaakt in het volgen van opleidingen’

‘Vanwege de beperkte instroom leiden wij aspirant stoffeerders intern op’

‘Zonder scholing lopen we achter de feiten aan’

Ik maak even van de gelegenheid gebruik om misschien een oorzaak aan te geven waarom scholing, ondanks de overheidscampagne, niet toeneemt. De kosten die met scholing gepaard gaan zijn behoorlijk toegenomen. Ik heb twee dochters waarvan er één op school zit, de ander werkt en volgt daarbij een studie. Als ik zie wat ik daar iedere maand voor moet betalen, kan ik mij heel goed voorstellen dat een studie helaas niet meer voor iedereen is weggelegd.

De overheid is daar deels verantwoordelijk voor en dus vind ik het niet vreemd dat de campagne niet aanslaat. Ook zakelijk worden keuzes gemaakt in het volgen van opleidingen.

De kosten, de zakelijke toegevoegde waarde, maar ook de toegevoegde waarde voor de medewerker zijn factoren die een rol spelen bij de keuzes die we maken. Toch is er bij ons veel aandacht en ruimte voor een goede interne opleiding, het bijwonen van branchegerichte seminars, cursussen en persoonlijke ontplooiing.

Als meubelstoffeerderij hebben wij net als vele andere vakgebieden te maken met zeer beperkte instroom van jong opgeleide vakmensen.

Het meubel stofferen is in de basis nog steeds een ambacht en wij merken in de praktijk dat dit vak bij vele jongeren en volwassenen onbekend is. En onbekend maakt onbemind.

Dat blijkt helaas ook uit de actuele stand van nog geen tien (!) studenten die landelijk ingeschreven zijn bij de (enige) drie meubelvakopleidingen in Zwolle, Almelo en Rotterdam.

Wij zijn een erkend leer-werkbedrijf maar zonder stagiaires of studenten is dat lastig in te vullen. Om het vak te promoten, hebben wij de handen ineen geslagen met enkele lokale partijen. Samen met de gemeenten Hoogeveen en Meppel en de stoffeerderijen van meubelfabriek Vepa en Ten Caat is een platform opgericht om in deze noordelijke regio het meubel stofferen extra onder de aandacht te brengen.

Vanwege de beperkte instroom leiden wij al enige jaren aspirant stoffeerders intern op.

En dat geeft dubbel succes: ervaring in de dagelijkse praktijk werkt sneller en de kandidaat doet wat hij/zij graag wil!

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Om bij te blijven met alle weten regelleving maken we regelmatig tijd vrij om ons te verdiepen in nieuwe ontwikkelingen, doen we poging om de wet- en regelgeving bij te houden en laten we ons bijspijkeren door leveranciers en fabrikanten. Zonder scholing lopen we in deze snel veranderende markt achter de feiten aan en kunnen we klant niet voorzien van optimaal advies. We halen zonder scholing niet het maximale uit de materialen die we verhuren en verkopen. Daarnaast zijn we naast onze VCA* certificering en alle regels die daarbij horen ook verplicht personeel voor BHV en AED op te leiden.

ONDERNEMERS EN HUN KIJK OP

Douwe Postma, commercieel directeur van Steenhuis Recycling in Winschoten

Aad van Wijngaarden, senior aanbestedingsspecialist bij ITS Projects in Raalte

‘Wij willen dat ons personeel steeds beter wordt’ Bij het aantrekken van personeel is steevast de vraag of er ook een scholingstraject wordt georganiseerd. Dan is het antwoord: ‘dat doen we intern door het meelopen met ‘seniors’.’

Dit betekent dat via de ’seniors’ de ‘juniors’ als eerste de basisbeginselen van het werk op het gebied van inkoop en aanbesteden worden onderwezen. Ten tweede zijn de op dat moment concrete zaken en vraagstukken de mooiste leerschool om de theorie om te zetten in praktische vaardigheden. Dan gaat je werk ook daadwerkelijk ‘leven’. De taak is ook van de ‘seniors’ om zichzelf te scholen en de vakliteratuur bij te houden en over te dragen aan de ‘juniors’. Dat doen we in werksessies bijna elke week en dat kost tijd en dus geld maar dit is een bewuste en goede investering. Wij willen dat ons personeel steeds beter wordt, dan geeft dat ons in kwaliteit en kwantiteit het beste zakelijke rendement.

33

Mijn Jopie museum 30 jaar bijzondere verhalen Te zien tot en met:

S j o e r d de V ri e S

23 april 2017

Heimwee naar de toekomst 15 oktober 2016 t/m 8 januari 2017

Verkoop, Verhuur en Installatie

M u S e u M B e lV é d è r e heerenveen

|

oranjewoud

www.museumbelvedere.nl

Totaalleverancier op het gebied van licht, geluid en beeld

Wij adviseren u graag!

Australiëweg 8 9407 TE Assen 0592 – 342098 www.dialgb.nl

COLUMN

Van kenniseconomie naar menseneconomie

Beveiliging op maat!

Objectbeveiliging Evenementenbeveiliging Hondenbeveiliging

Bedrijven vragen om mensen met kennis, liefst zoveel en zo specialistisch mogelijk. Innovatie lijkt gericht op nieuwe producten en technieken.

Kortom, de kans is groot dat jij deel uitmaakt van een wereld die leeft op de verticale as. Een economie die de lat steeds hoger wil leggen.

Horecabeveiliging AD HOC Diensten Winkelsurveillance

Haaks hierop staat de wereld van de horizontale as. Wat zich hier afspeelt? Het is de wereld van gevoel en ontwikkeling van het menselijk bewustzijn. De afgelopen 50 jaar zien we groei op de verticale as veel sneller gaan dan groei op de horizontale as. Het resultaat: een ‘scheef’ gegroeide economie.

Mensen lijken te verlangen naar een inhaalslag op de horizontale as (van bewustzijn). Een kantelpunt dat, ook bij gelijkblijvende technische ontwikkeling, een sprong in het globale rendement teweeg kan brengen.

Wat ons weerhoudt? De ‘damwand’ lijkt een mensheid die onbewust leeft vanuit de modus van macht en onmacht. Bij een volgende stap in haar groei doet het hart haar intrede. Het hart kan een fundamentele verschuiving in het economisch denken teweegbrengen.

De stap van kennis en macht naar mensen en geluk.

Celeste Banning & Rien Hagenaars Uniovision

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Bouwbewaking Verkeersregelaars

security-noord.nl Richterlaan 3-10 Drachten | 0512 - 35 88 04 | info@security-noord.nl

3D laserscannen

Wil je meer hierover weten? Bezoek dan www.uniovision.nl of informeer naar het netwerk van Bewust Leiderschap.

KIJK OP HET NOORDEN

VCA/BHV Diensten

EN

MO Engineering Bramerstraat 77 8523 NJ Idskenhuizen

mobiel: 06-51 75 72 61 m.oppedijk@mo-engineering.nl www.mo-engineering.nl

35

Gijs Warbroek Leppa 99 9204 JC DRACHTEN Telefoon 0512 - 84 04 75 Mobiel 06 - 165 66 819 E-mail : info@visieopsucces.nl

Visie op SUCCES helpt organisaties met het realiseren van hun bedrijfsdoelstellingen door gericht advies en ondersteuning te geven aangaande visie, missie, doelstellingen en strategie.

Visie op SUCCES biedt u één vertrouwd adres voor verandertrajecten (proces en mens).

www.visieopsucces.nl

l l l l l l l l l

Kuinder 186 9204 AG Drachten 0512 77 88 66 info@eerstehulpeducatie.nl www.eerstehulpspullen.nl

Aan de rand van het “Drents Friese Wold” Kleinschalig en persoonlijke benadering 3 sfeervolle zalen en 17 hotelkamers Volledig verzorgde meerdaagse arrangementen Evenementen tot 100 personen Privacy, rust en ruimte Drentse streekproducten en eigen kruidentuin Grote serre met panorama-uitzicht Gratis parkeren en gratis WIFI

www.Landhoteldiever.nl info@Landhoteldiever.nl Groningerweg 6 | 7981 LA Diever | Tel. 0521 - 594114

www.veenkoloniaalmuseum.nl MUSEUMPLEIN 5 - 9641 AD VEENDAM - tel 0598 364224

VEENKOLONIAAL MUSEUM VEENDAM ... AL MEER DAN 75 JAAR EEN BEZOEK WAARD

COLUMN

En toen ging het de verkeerde kant op

Steven wilde een periode afstand nemen. Met 75% van de aandelen die hij van zijn vader had overgenomen had hij als commerciële man de zaak gezond uitgebouwd. Met Reinder (25%-aandeelhouder) als de Willie Wortel produceerden ze allerlei hightech producten. Met een interim-directeur als zijn invaller gaat Steven er, met zijn gezin, een half jaar op uit. De commissarissen aanschouwen het en zo laat Steven de boel de boel met het idee dat alles in vertrouwde handen is. Na Stevens ‘sabbatical’ blijkt alles snel bergafwaarts te zijn gegaan. De grootste opdrachtgever heeft de productie gehalveerd vanwege malaise in de markt. De onderneming draait ineens verliesgevend en de interim-directeur had hier even geen adequate reactie op. Steven kan gelijk stevig aan de bak en raakt verstrikt in de zakelijke en persoonlijke vraagstukken.

De hulp wordt ingeschakeld van Geert, een bevriende financieeleconomisch deskundige die zijn sporen heeft verdiend in enkele stevige besparingstrajecten. Geert constateert enkele financiëleen efficiency-problemen en gaat daar voortvarend mee aan de slag. Hij constateert ondertussen dat in zijn optiek de Raad van Commissarissen ook niet ‘functioneert’ en adviseert Steven die maar naar huis te sturen. Roert vervolgens stevig in het managementteam, wordt interim-directeur, koopt zichzelf in als aandeelGCON COMMUNICATIECONCEPT ADV A5 DEF.indd 3 houder en opereert vanuit een verdeel- en heersstrategie en zaait Actie en incentive gaan prima samen. samen.

Meer goede redenen? her en der de nodige angst. Steven en Reinder hebben de controle gaan prima Sneekermeer, Fryslân.

Sneekermeer, Fryslân. www.gcb.nl/weknow over hun bedrijf uit handen gegeven en zitten nu met hun handen in het haar.

Meer weten hoe De Nieuwe Traditie zoiets aanpakt?

Zie www.denieuwetraditie.nl

Organizer Company.

We We know. know.

Meer goede www.gcb.nl/weknow

GCB Full service Professional Congress Organizer and Destination Management Company.

GCON COMMUNICATIECONCEPT ADV A5 DEF.indd 3

06-08-12 12:01

Al meer dan 10 jaar: Uw vacatures, ons werk!

R047-0513 HOB Groningen.indd 10

R047-0513 HOB Groningen.indd 10

Gérard Lentz en Kees Burghgraef

R047-0513 HOB Groningen.indd 10

De Nieuwe Traditie

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

37

Links mr. Pieter de Boer en mr. Harry Poort

Groenewegen Advocaten & Notarissen ziet positieve tendens Anticiperen, daar zijn de advocaten, notarissen en bedrijfsadviseurs van Groenewegen al decennia sterk in.

Juridische valkuilen worden geĂŻnventariseerd en voorkomen. Hiervoor werken ze onderling nauw samen.

38

Groenewegen Advocaten & Notarissen was in 1974 het eerste samenwerkingsverband van advocaten en notarissen in Friesland. Voor het in Heerenveen gevestigde kantoor, dat sinds 2014 ook een locatie in Meppel heeft, is het een logische opzet.

‘Ieder heeft zijn eigen specialisme en daar maken we goed gebruik van’, vertelt Harry Poort.

Hij is sinds 1992 advocaat bij Groenewegen. ‘Advocaten kunnen ons verdieping geven bij een dossier en andersom’, vult notaris Pieter de Boer, vanaf 2005 aan het kantoor verbonden, aan. ‘Bij het opmaken van een huurovereenkomst of het opstellen van algemene voorwaarden kunnen wij bijvoorbeeld snel bij een van onze advocaten langslopen om de risico’s extra goed te checken.’

Starters Hun samenwerking kan onder meer startende ondernemers voordeel opleveren, zo hebben beide heren gemerkt. ‘Die zijn doorgaans niet bezig met de

juridische zaken, maar met een goede website en visitekaartjes’, zegt Poort. ‘Wij kunnen een goed juridisch fundament bieden, beter dan een bank of accountant.’ Maar ook voor door de wol geverfde ondernemers en particulieren wordt alles uit de kast gehaald. Of het nu gaat om arbeidsconflicten, faillissementen, familiezaken, consumentenrechten of strafrecht. Poort: ‘Wij bieden een uitgebreid spectrum aan algemene juridische diensten aan. Maar we hebben ook specialisaties.

Onze branche is zeer ingewikkeld; om 100% kwaliteit te kunnen leveren, moet je keuzes maken. Je kunt vandaag de dag onmogelijk op alle rechtsterreinen deskundig zijn.’

Fides De notarissen van Groenewegen werken ook samen met drie andere, zelfstandige kantoren in Friesland: Postma (Leeuwarden), Ellemers (Sneek) en Anna de Vries (Ureterp). Het verbond, Fides Notarissen, heeft vooral

een praktische inslag. De Boer: ‘Ieders kennis neemt toe door jurisprudentie met elkaar door te nemen en we delen bepaalde kosten. Ook kunnen we eenvoudig bij elkaar invallen in geval van ziekte of zwangerschap doordat we hetzelfde computersysteem hanteren.’

Onlangs werd notaris Postma in Leeuwarden uit de brand geholpen. ‘Hij is 70 jaar

beeld op zoek naar een andere rechtsvorm. Bedrijfsoverdrachten binnen families komen ook weer vaker voor. Die lagen enige tijd in de koelkast, beter gezegd in de diepvries. En de markt in onroerend goed trekt weer aan.’

Intellectuele uitdaging Na vele jaren in het vak genieten de advocaat en de notaris nog dagelijks van hun werk.

‘Bedrijfsoverdrachten lagen jarenlang in de diepvries’ geworden en dan mag je om wettelijke redenen geen notaris meer zijn. Omdat het hem niet lukte om een opvolger te vinden, heeft een notaris van ons kantoor zijn werkzaamheden overgenomen.’

Betere tijden Hoewel advocaten en notarissen het volgens Poort ook in slechte tijden druk hebben - ‘denk aan faillissementen en schuldsaneringen’ - is hij blij dat de economische tegenwind wat is gaan liggen. ‘Bedrijven willen weer ondernemen en gaan door toenemende activiteiten bijvoorKIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

‘Het is hard werken, maar ook een passie’, zegt De Boer.

‘Het blijft ook intellectueel uitdagend’, aldus Poort. ‘Elk dossier is weer anders. Het is mooi om met elkaar te kunnen overleggen om voor elk probleem steeds weer een oplossing te vinden.

Daarbij vind ik de inbreng van jonge aanwas binnen het kantoor verfrissend. Zij benaderen een probleem toch op een wat andere, modernere, wijze. Als alles uiteindelijk op zijn plek valt, geeft dat een voldaan gevoel.’ www.groenewegenadvocaten.nl

39

Verleng de levensduur van uw projectmeubilair

Voor: Zorg Kantoor Overheid Horeca Onderwijs

herstoffering

www.joustraherstoffering.nl Duurzaam - Sociaal - Besparen

Speciaal machinebouw • • • • • •

Engineering (SolidWorks / Eplan / div. PLC) Value engineering Realisatie Upgrade machinebesturing Productie, assemblage- & testsystemen Levering onderdelen

Met ruime ervaring en als rechtstreeks aanspreekpersoon kunnen we u de meeste toegevoegde waarde leveren in het tot stand komen van uw oplossing of product.

www.lttechnology.nl

Brandsloot 3B, 9863 TR Doezum Doezum l 0594 658 867 www.vanderkampkornhorn.nl

COLUMN

Inclusie, hoort iedereen er echt bij?

Inclusie is het creëren van een omgeving waarin alle professionals met hun verschillende talenten, persoonlijkheden en leiderschapsstijlen tot volle ontplooiing komen.

Scheiden en hypotheek!

Bij een scheiding komt veel kijken. Vooral “hoe zal het met de kinderen gaan?”. Maar ook “hoe moet het met het huis en hypotheek?”.

Juist voor de kinderen, is het belangrijk dat een van de ouders in de woning kan blijven wonen. Dan behouden de kinderen hun vertrouwde omgeving.

Inclusie gaat over gedrag, waarden en regels die mensen met elkaar afspreken.

Banken willen veelal eerst een getekend convenant om te bepalen of dat wel of niet kan.

Mensen horen erbij, als ze gezien en gehoord worden als persoon en hun kwaliteiten (h)erkend en ingezet worden. Ook de bescheiden professionals, die anders denken en doen dan de extraverten, zoals omschreven in mijn vorige columns.

Wij hebben een unieke werkwijze, waarbij wij eerst zoeken naar mogelijke oplossingen voor de overname van de hypotheek en de woning door een van de ouders. Dat wordt vastgelegd in het convenant. Door deze aanpak lukt het in veel meer gevallen om de financiering voor de overname rond te krijgen en dat ook nog vaak tegen lagere kosten.

Wilt u hier meer over weten, neem dan contact op met:

Als gestimuleerd wordt om kritisch en anders te denken en handelen.

Inclusie zorgt ervoor dat er bruggen, meer onderling vertrouwen en betrokkenheid zijn, tussen individuen en afdelingen, waardoor er beter en efficiënter wordt samengewerkt.

Helma Overeem (Groningen)

Henny Bos (Drenthe)

Doede Keuning (Friesland)

Overeem@2divorce.nl

Bos@2divorce.nl

Keuning@2divorce.nl

06 – 5342 7676

06 – 5179 2900

06 – 2181 4668

Inclusie is geen ingewikkeld proces maar breng je tot stand door simpele acties.

Gebruik de impulsiviteit en het enthousiasme van extraverten en het bedachtzame van bescheiden of introverte medewerkers. Vraag naar elkaars mening en neem de tijd om te luisteren. Betrek mensen bij besluitvorming en ga in dialoog. Wees nieuwsgierig en respectvol naar het anders zijn. Wees je als leider bewust van je voorbeeldrol.

Ook bij uw evenement?

Bel: 0513-852125

Wat doet u om inclusie te realiseren?

Van onbenut naar bewust ingezet potentieel.

In samenwerking met het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Fryslân (ROF)

Marijke Huisman Ja, familie van Jopie. Meer over bescheiden professionals op Impact vanuit kracht.nl

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Friesland Beweegt je!

41

GELEZEN

‘Imago provincie is fors beschadigd’ Het vestigingsklimaat in Groningen is het grootste slachtoffer van de aardbevingen door de gaswinning. ‘De vraag is hoe we dat kunnen repareren.’ Dat zei Jan-Willem Lobeek van MKB Noord.

Zelfs zonder dat ze schade lijden, worden sommige bedrijven nu gedupeerd. ‘Het imago van Groningen is fors onderuit gegaan. Voorbij Zwolle wordt heel Groningen gezien als een rampgebied.’

Dagblad van het Noorden

Pelgrimeren naar Friese waddenkust In 2018 moet de Friese waddenkust niet het beginpunt zijn van het Jabikspaad, maar finishplaats van Euro-

pese pelgrims. De Stichting Santiago aan het Wad wil onder de noemer ‘Camino der Lage Landen’ met dit initiatief aansluiten bij Culturele Hoofdstad 2018.

Leeuwarder Courant

Onderzoekers: Gebrek aan ruimte voor slib nekt de Eems Door de inpoldering van grote delen van het Eems-Dollardestuarium en natuurlijke opslibbing verandert de Eems in delen van het jaar in een dode rivier. Er is simpelweg niet genoeg plek waar slib kan bezinken. Daardoor blijft het in het water zitten, dat hierdoor sterk vertroebelt. Dat zeggen onderzoekers van de TU Delft, de Universiteit van Utrecht en Deltares.

Dagblad van het Noorden

€ 240 miljoen voor Friese groene energieprojecten In de eerste subsidieronde voor duurzame energie van dit jaar krijgen Friese projecten € 240 miljoen aan subsidie. Daarvoor moeten ze zo’n 5,7 miljoen mWh aan groene energie produceren. Het meeste geld gaat naar een biogasproject en twee geothermieprojecten.

Friesch Dagblad

Noordoost wordt proeftuin Noordoost Friesland wordt een van de zes ‘proeftuinen’ waar wordt onderzocht hoe regionale samenwerking kan bijdragen aan economisch groei. De ervaringen uit de zes regio’s worden gebruikt voor beleidsaanbevelingen voor het nieuwe kabinet.

Friesch Dagblad

Oudere mkb’er in het Noorden ook innovatief

Foto: Ed Klijnman

Friesland moet niet CO2- maar methaanuitstoot aanpakken Friesland moet niet in de eerste plaats inzetten op CO2reductie maar op methaanreductie. Daarvoor pleitte Gerd van de Logt, directeur Groen Gas Nederland. Methaan, dat onder andere door koeien wordt uitgestoten, is een sterker broeikasgas dan CO2. Door in de melkveehouderij in te zetten op mono-mestvergisters kan de provincie een grote slag slaan in de strijd tegen de klimaatopwarming.

Friesch Dagblad

42

In het noordelijk bedrijfsleven is veel innovatiekracht te vinden bij zogenoemde microbejaarden. Het beeld van deze groep kleine bedrijven die al langer dan tien jaar bestaat, is dat ze doormodderen tot het eind en voor weinig banen zorgen. Een deel van de groep zorgt juist voor werkgelegenheid en groei.

Dat concluderen onderzoekers in de Noord-Nederlandse Innovatiemonitor van de Rijksuniversiteit Groningen en het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN).

Friesch Dagblad

gemeente in Oost-Groningen samen € 1 miljoen. Het geld komt van de provincie en uit het Europese fonds voor plattelandsontwikkeling. Het nieuwe fonds is bedoeld voor de aanleg en het herstel van landschapselementen.

Dagblad van het Noorden

Schade van oesters rapen in de Waddenzee is beperkt Het rapen van oesters bij volle schelpdierenbanken heeft nauwelijks invloed op de vogelstand. Dit concluderen Sovon Vogelonderzoek en het Nioz. Zij deden in opdracht van het Programma naar een Rijke Waddenzee (PRW) onderzoek naar de effecten van het handmatig rapen van oesters in de Waddenzee.

Friesch Dagblad

Terugkeer zeegras geen gelopen race Schimmels belemmeren de groei van zeegras in de Waddenzee, maar voor Natuurmonumenten is dat geen reden het experiment te staken.

Een aantal natuurorganisaties probeert sinds 2011 opnieuw zeegras in de Waddenzee te laten groeien. Er vinden experimenten met het zaad van Duits zeegras plaats, maar bijna alle zaden blijken besmet met waterschimmels die verwant zijn aan de aardappelziekte.

Zeegras bevordert de kwaliteit van het zeewater en wordt ook als kraamkamer voor allerlei vissen beschouwd.

Leeuwarder Courant

€ 3 miljoen voor de natuur

Energy Valley blij met uitkomsten van onderzoek

Voor natuurprojecten in Groningen komt € 3 miljoen beschikbaar. Eerst krijgen vier

Innovatieve projecten waarbij het noordelijk platform Energy Valley in de periode 2012-2015

Klimaatverandering is de grootste bedreiging voor het waddengebied. Daarna volgen diverse visserij-activiteiten.

Klimaatverandering is zeer schadelijk, stellen de experts.

Het brengt drie verschillende effecten met zich mee: versnelde zeespiegelstijging, meer stormen en een hogere watertemperatuur. Die scoren ieder hoog op de ‘impactladder’.

Friesch Dagblad

Foto: Ed Klijnman

Meer Duits-Nederlandse samenwerking rond Waddenzee Marketing Groningen, haar Noord-Duitse tegenhanger Ostfriesland Tourismus en de provincie Friesland gaan hun samenwerking in het Waddenzeegebied intensiveren. De projectpartners gaan pakketten met maatregelen samenstellen die het toerisme in het werelderfgoed Waddenzee bevorderen.

Toerisme en natuur kunnen elkaar echter danig in de weg zitten. Het project wil daarom bewoners en bezoekers van het gebied bewuster maken van de kwetsbaarheid van het wad.

Dagblad van het Noorden

betrokken is geweest, hebben € 315 miljoen aan investeringen uitgelokt. De 70 initiatieven op het gebied van duurzame energie leverden 404 manjaren aan tijdelijk werkgelegenheid en 90 structurele fte’s op. Dat bleek uit onderzoek van de Young Advisory Group.

Dagblad van het Noorden

Noordzeevisserij ongunstig voor Wad De visserij op de Noordzee heeft een negatief effect op het ecosysteem van de Waddenzee, zo blijkt uit een rapportage van experts.

Dat vissen op garnalen, mosselen en met sleepnetten negatief uitvalt, was een bekend gegeven.

Dat ook de Noordzeevisserij in het rijtje voorkomt, is verrassender.

Een deel van de experts veronderstelt dat het vissen op de aangrenzende Noordzee doorwerkt op het voedselweb van de Waddenzee.

Leeuwarder Courant KIJK OP HET NOORDEN

‘Zeehonden bedreigen visstand’ Volgens de Vissersbond zijn zeehonden de voornaamste veroorzakers van de beroerde visstand in de Waddenzee.

Onderzoeksinstituut NIOZ nuanceert dit beeld.

Voor de lage visstand in de Waddenzee wijzen de NIOZonderzoekers vier oorzaken aan: de verhoogde watertemperatuur; vernietiging van habitat door zandwinning, zandsuppletie en visserij; veranderingen in stromingen en toegenomen jacht op vissen door ‘toppredatoren’ als de zeehond. Volgens Jan Boon van het NIOZ kan de Vissersbond de zeehond niet zomaar naar voren schuiven als hoofdschuldige. ‘We kunnen van die vier oorzaken niet zeggen welke de grootste invloed heeft.’

Dagblad van het Noorden

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Idee: ‘slimme’ bus op regiospoor Asfalteer de regiosporen in Groningen en laat er geavanceerde bussen op rijden. Dit is vele miljoenen goedkoper dan het elektrificeren van de lijnen.

Dit blijkt uit onderzoek van de Technische Universiteit Eindhoven, in samenwerking met busfabrikant VDL en bouwen infrabedrijf Heijmans.

Dagblad van het Noorden

‘Onderzoek spoor Emmen-Groningen’ Een onderzoek naar verdubbeling van de N34 is prima.

‘Pak het zo breed mogelijk aan. Koppel daar onderzoek naar een spoorlijn EmmenGroningen aan.’ Dat zei Drentse gedeputeerde Henk Brink (VVD).

Dagblad van het Noorden

Miljoenen voor stevige dijk De zeedijk tussen Eemshaven en Delfzijl gaat de komende jaren voor € 180 miljoen op de schop.

De dijk wordt niet alleen hoger en breder. Ook wordt rekening gehouden met de bodemdaling en aardbevingen die zich in het gebied voordoen door de gaswinning. Het Groningse project

GELEZEN

Klimaat grootste bedreiging wad

wordt betaald uit de pot van het landelijke oogwaterbeschermingsprogramma. Het waterschap, de provincie Groningen en de gemeente Delfzijl betalen ook mee.

Friesch Dagblad

Subsidie voor vernatten van boerengrond in Friesland De provincie Friesland stelt € 144.000 beschikbaar voor boeren die hun grond willen vernatten. Met de subsidie hoopt de provincie dat er meer voor weidevogels geschikt land komt. Het is de tweede keer dat de provincie met deze subsidieregeling komt.

Friesch Dagblad

Sluisplan Afsluitdijk krijgt tweede kans De kans op de bouw van een brede sluis bij Kornwerderzand groeit. Friesland greep eerder mis. Het € 140 miljoen kostende project kreeg geen Europees geld uit Brussel. Wekenlang lobbywerk lijkt alsnog vrucht af te werpen. Zelfs een miljoenensubsidie uit Brussel ligt weer in het verschiet.

Leeuwarder Courant

Schultz kijkt naar Deltafonds voor bredere sluis Minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) gaat onderzoeken of de verruiming van de sluis bij Kornwerderzand deels gefinancierd kan worden uit het Deltafonds. Dat fonds is bedoeld om maatregelen voor de waterveiligheid in Nederland te bekostigen.

Friesch Dagblad

43

bereikbaar zijn zoals jij wilt ar zijn zoals jij wilt

www.speakup.nl

Onafhankelijke wetenschappers geven aan dat er ecologische risico’s bestaan bij het winnen van zout onder de Waddenzee.

Omdat er voorzichtig moet worden omgegaan met het Waddensysteem concluderen de wetenschappers dat het onwenselijk is om zoutwinning toe te staan. Daarbij gaven zij ook aan dat er geen schaarste aan zout is. Een van de belangrijkste bezwaren is de kans op bodemdaling.

Friesch Dagblad

Gauw genoeg zonneparken Friesland stevent af op een groter areaal zonneparken in open veld dan het provinciebestuur zich tot 2020 had voorgesteld. Het regent initiatieven.

De hausse in zonneparken stoelt vooral op de aantrekkelijke rijkssubsidieregeling die voor 15 jaar een toelage op de kilowattuurprijs verschaft.

Leeuwarder Courant

Provincies met krimp: rijksmiljoenen nodig Friesland en vier andere provincies met bevolkingskrimp vragen het rijk om een investeringsfonds van € 360 miljoen per jaar. Het investeringsfonds moet de krimpregio’s, waaronder Noordoost-Friesland, in staat stellen verpietering van de arbeidsmarkt, het woningbestand en maatschappelijke voorzieningen te verijdelen.

Leeuwarder Courant

‘Explosieve groei panelen’ Het aantal zonnepanelen zal in de toekomst in Nederland en KIJK OP HET NOORDEN

wereldwijd explosief stijgen.

Er staat nog maar 1% van wat nodig is. Over twintig tot dertig jaar zal het aantal panelen verhonderdvoudigd zijn, is de overtuiging van hoogleraar Wim Sinke van de Universiteit van Amsterdam. De kosten zullen stijgen, het rendement eveneens en de technologie wordt compacter.

Leeuwarder Courant

Noorderlingen in krimpgebied zijn somber over leefbaarheid Een kwart van de inwoners van Noord-Nederland die in een krimpgebied woont, vindt dat de leefbaarheid het afgelopen jaar achteruit is gegaan. Dat blijkt uit gezamenlijk onderzoek van het Groningse en Friese Sociaal Planbureau en onderzoeksclub CMO STAMM. Dagblad van het Noorden

de zelfrijdende auto geperfectioneerd wordt en mensen er vertrouwen in krijgen, aldus Taede Tillema van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid.

Leeuwarder Courant

Krimp: overheid moet niet alléén de keuzes maken Om de leefbaarheid in krimpregio’s te behouden, moeten gemeentebesturen samenwerken met burgers en maatschappelijke organisaties.

Pas dan is de kans groot dat initiatieven om voorzieningen te behouden succes opleveren en duurzaam zijn. ‘Maak met die partijen een visie en maak niet als overheid de keuze’, was de boodschap van hoogleraar Bettina Bock.

Friesch Dagblad

Waddenfonds gooit roer om: meer geld naar grote projecten

GELEZEN

Wetenschap uit zorgen om zoutwinning

Het bestuur van het Waddenfonds verlegt de koers.

Een groot deel van het budget wordt gereserveerd voor grote projecten. Doel is meer een investeringsfonds in plaats van een subsidiepot te worden.

Het geld voor grote projecten wordt verdeeld over zes thema’s.

Dat zijn kust en Afsluitdijk (€ 41 miljoen), het Eems-Dollard gebied (€ 38 miljoen), havenontwikkeling en natuurverbetering € 30 miljoen), het versterken van het Wereld-erfgoed (€ 15 miljoen) de Waddenzee (€ 15 miljoen) en de eilanden (€ 11 miljoen).

Leeuwarder Courant

Foto: Ed Klijnman

Burgemeester: subsidieer vestiging in krimpgebied Goedkope kinderopvang, een premieregeling voor koophuizen en vestigingssubsidies voor bedrijven. Met dergelijke financiële prikkels zou de overheid krimpgebieden aantrekkelijk moeten maken als woon- en werkgebied. Dat stelde burgemeester Wil van den Berg van Ferwerderadiel.

Friesch Dagblad

Zelfrijdende auto kan pijn krimp verzachten Als de opkomst van de zelfrijdende auto volop doorzet, kunnen inwoners van krimpgebieden in de toekomst heel eenvoudig voorzieningen buiten het dorp bereiken. Het hele verkeers- en vervoerssysteem kan ingrijpend veranderen als

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

Garnalenvissers vrezen migratierivier Vissersvereniging Ons Belang heeft de provincie Friesland om compensatie gevraagd voor de Vismigratierivier in de Afsluitdijk. Wanneer de vismigratierivier in gebruik wordt genomen, wordt het gebied in de Waddenzee waar garnalenkotters mogen vissen, kleiner.

Friesch Dagblad

45

Hans Jorritsma (links) van Jorritsma Bouw ontvangt schilderij van Bonny Dijkstra

Femke foundation brult om aandacht Via The ride for you brullen ze letterlijk ieder jaar om aandacht. En belangstelling verdienen ze ook, want de stichting Femke foundation zet kinderen en jongeren tot en met 21 jaar met een onbekende of onbegrepen ziekte in het zonnetje. Door de onbekendheid van de ziekte waar deze kinderen mee worstelen, schiet aandacht dikwijls tekort. ‘Daar willen wij iets aan doen. Gewoon door ze een onvergetelijke ervaring te bieden’, zegt initiatiefnemer Gjalt Wijmenga uit Garyp. Hij vond de afgelopen jaren steun bij tal van sponsors, waaronder Jorritsma Bouw en kunstenaar Bonny Dijkstra uit Leeuwarden.

‘Begrijp me goed; ook wij vinden bekende ziektes zoals kanker vreselijk en daar moet van alles aan gedaan worden’, zegt Wijmenga. ‘Maar voor de meest bekende ziektes bestaan tal van organisaties, zodat er volop aandacht is. Kinderen met een ernstige onbekende ziekte missen die aandacht en kunnen zich 46

daardoor echt heel eenzaam voelen. Die kinderen verdienen een bijzondere dag! Een middel waarmee we dat onder andere doen is The ride for you. Circa 50 eigenaars van prachtige auto’s maken in het voorjaar een tocht door Noord-Nederland, met naast hun een van de kinderen. Dat zijn prachtige dagen,

met schitterende ritten en natuurlijk indrukwekkend entrees in dorpen en steden. De kinderen genieten er ontzettend van en de ouders zijn ons doorgaans eeuwig dankbaar. Enorm dankbaar werk om te doen.’

Brullen Behalve kinderen een bijzondere

dag bieden, levert de jaarlijkse Ride for you nog iets op: aandacht voor het probleem. Die aandacht wordt letterlijk luid brullend getrokken, want het zijn bepaald geen middenklassers die aan het evenement meedoen. ‘Dat klopt’, beaamt Wijmenga, die in het dagelijks leven zijn geld verdiend met

online kunst verkopen. ‘We vinden het natuurlijk leuk om de kinderen mee te laten rijden in iets bijzonders. Dus rijden ze mee in bijvoorbeeld een Bugatti, een Ferrari, Porsche of een mooie BMW. Al die auto’s hebben een ding gemeen: ze rijden heerlijk en kunnen lekker brullen.’

Het evenement vindt jaarlijks plaats eind mei. De start is in Beetsterzwaag en de finish is op het Oldehoofsterkerkhof in Leeuwarden. Anderhalve week vooraf is er dan nog een veiling, waar geld wordt opgehaald voor het goede doel. Zo kwam de Femke foundation vier jaar geleden in contact met de kleurrijke kunstenaar Bonny Dijkstra, die met zijn hondje Pablo met name in Leeuwarden een toeristische attractie begint te worden. Een creatieve laatbloeier, zo vernemen we. ‘Ik was altijd lasser, maar was niet gelukkig. Ik zag vrienden overlijden en op een dag ook mijn vader. En ik realiseerde me dat het leven kort is en dat je echt helemaal je hart moet volgen. Tijdens een verblijf op Ibiza kwam ik erachter hoe louterend schilderen voor me was. Zowel op Ibiza, als met schilderen voelde het echt als thuiskomen. Ik heb toen het roer drastisch omgegooid en ben nu kunstenaar. Na een moeizame start loopt dat inmiddels als een tierelier. Ik voel dat ik het helemaal ga maken.’

you. En het is inmiddels een leuk netwerk geworden van ondernemers die allemaal voor hetzelfde staan. Een mooi voorbeeld is Jorritsma Bouw, die enkele van mijn schilderijen hebben gekocht. Geweldig voor mij, omdat dit bedrijf natuurlijk een goede naam heeft en veel relaties. Maar ook geweldig voor de foundation, omdat met de opbrengsten veel individuele wensen kunnen worden uitgevoerd.’

Sponsor: Jorritsma Bouw Reinier Bron, commercieel manager van Jorritsma, hoort het met een tevreden glimlach aan. ‘Ja, kijk, dit is mooi. De manier waarop Bonny er alleen al over praat. Ik zie ook overeenkomsten tussen hem en ons.

Ook wij doen best veel aan goede doelen, maar daar kloppen we onszelf niet voor op de borst. Ik denk dat we daarvoor toch weer te Fries zijn. Maar met de Femke foundation willen we

Wij-gevoel De Femke foundation wordt door Bonny van harte gesteund, met name door belangeloos schilderijen ter beschikking te stellen voor de veiling. Dijkstra: ‘Ik doe altijd al veel aan goede doelen, maar soms word je teleurgesteld. Dan worden zaken niet professioneel aangepakt of zijn mensen zelfs niet betrouwbaar. Bij de Femke foundation is het allemaal hartstikke goed voor elkaar. Iedereen werkt op vrijwillige basis; al het geld gaat naar het hoofddoel, individuele wensvervullingen en The ride for KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

wel naar buiten treden; alleen al omdat de stichting de aandacht goed kan gebruiken. En ook omdat we er gewoon trots op zijn dat we er als sponsor aan mee mogen doen.’

Sponsor kun je worden door een pakket brons (€ 1000), zilver (€ 2500) of goud (€ 5000) te kiezen. Maar het lijkt erop dat niet zozeer de bedragen, als wel de

totale inbreng belangrijk wordt geacht. Wijmenga: ‘Natuurlijk, die pakketten zijn er. Maar veel belangrijker vinden we dat we met bedrijven werken die dat wijgevoel hebben. Die meedenken.

Kijk naar wat Jorritsma doet, met de aankoop van schilderijen. Dat is echt fantastisch.

(Lachend) Dat gaat qua partnership ieder Olympisch metaal ver te boven.’

Femke foundation is genoemd naar Femke van Idsinga (22).

Zij kampt al haar hele leven met een onbekende ziekte. Haar mooie gezicht doet echter vermoeden dat ze fotomodel zou kunnen zijn. Over haar ervaringen publiceerde ze een boek.

Voor het steunen van de Femke foundation: www.femkefoundation.nl.

Kijk ook op: www.therideforyou.nl Uiteraard kunnen dagelijks gebeurtenissen worden gevolgd op de Facebook-pagina’s.

De volgende editie van ‘The ride for you’ staat gepland op 27 mei 2017, de veilingavond op 17 mei.

Van links naar rechts Gjalt Wijmenga, Bonny Dijkstra en Reinier Bron

EN

47

Uw adviseur en outsourcingspartner voor opleiding en ontwikkeling De kwaliteiten van uw mensen zijn cruciaal voor het succes van uw organisatie. RBO brengt kennis en competenties van medewerkers in lijn met uw beleid en ontzorgt u volledig in de organisatie van uw opleidingsactiviteiten. Dat kan een kostenbesparing opleveren van maar liefst 30%!

Ontmoet ons in De Klinker

>> Scholings- en ontwikkeladvies >> Inkoop en organisatie van scholing >> Toetsen en valideren van kennis en ervaring >> Support bij de aanvraag en verantwoording van subsidies

RBO is de trotse winnaar van de Nationale Business Succes Award 2016 in de branche ‘Broker/Beroepsopleidingen’.

Bestel via indeklinker.nl

Het bijzondere van de jachten die wij bouwen is dat wij ze volledig naar uw wensen bouwen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een fraai zeiljacht of een stoer,solide motorjacht.

Wij leveren pure ambacht in staal en aluminium al meer dan 50 jaar.

Sluisweg 9a

8531 DJ Lemmer

www.desluisjachtbouw.nl

Tel: +31 (0)514-560519

DRENTSMUSEUM.NL

PEREDvIzhNIkI

RUSSISch REALISME RoND REPIN 1870 – 1900 25 SEPTEMBER 2016 T/M 2 APRIL 2017

TEKST: HENK DILLING - FOTOGRAFIE: HAAPEE FOTOGRAFIE

‘In een snelle wereld wordt de vraag naar ‘langzaam vermaak’ steeds groter’ Van een bescheiden lokaal feestje met 1500 bezoekers tot een nautisch en folkloristisch evenement dat ruim 15.000 liefhebbers trekt. Dat is de evolutie van de Turfvaartdagen in Appelscha, die eens in de twee jaar in augustus worden gehouden. Initiatiefnemer Lenze Leunge over het succes van oude tijden die herleven langs de Opsterlandse Compagnonsvaart in Appelscha.

‘Met het presenteren van ambachtelijke beroepen uit de tijd van de turfwinning en de turfvaart en de aanwezigheid van oude schepen, zoals skûtsjes, pramen, tjalken, snikken, slepers en opduwers, draaien we de klok een eeuw terug’, zegt Lenze Leunge. In het dagelijkse leven runt hij samen met zijn vrouw Ina het bedrijf LIMM Recycling in Appelscha. Met het recyclen van koffiebekers werd hun onderneming dit jaar uitgeroepen tot het duurzaamste bedrijf van Drenthe.

Volgens Leunge bieden de Turfvaartdagen niet alleen folklore en maritiem kijkplezier, maar vormen ze ook een aantrekkelijke vorm van educatie.

‘Wij laten vakmanschap zien dat is verdwenen of dreigt te verdwijnen. Wat je hoopt is dat er KIJK OP HET NOORDEN

een vonkje overslaat op de jongere generatie, zo van: wat een mooi vak is dat, dat wil ik ook leren.’ Het thema van de laatste editie was De Turfroute. Centraal stond de geschiedenis van de ontginning van het kanaal en de omliggende veengebieden. De Turfroute verwijst naar het netwerk van vaarwegen dat vanaf de zestiende eeuw werd aangelegd om de turf die in het omliggende veen werd gewonnen na het turfsteken te kunnen afvoeren. Toen de vervening ophield, raakten deze waterwegen in verval. In de jaren ’70 werden de kanalen bevaarbaar gemaakt voor de pleziervaart.

Op zijn best Uit het hele land gaven authentieke schepen acte de présence, waaronder de museumschepen

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

de Familietrouw van het Veenkoloniaalmuseum in Veendam, de Aebelina (het enige houten skûtsje dat sinds 1900 is gebouwd) en de Rot (het oudste nog varende ijzeren skûtsje). Verder waren er onder meer oude opduwers, skûtsjes, tjalken, pramen en sleepboten te bewonderen. De route start traditioneel bij het Skûtsje Museum in Earnewald. Vandaar trokken de schepen naar het Laagveenmuseum It Damshûs in Nij Beets om vervolgens in konvooi via Gorredijk en Oosterwolde naar Appelscha te varen. Naast de schepen waren er ruim 50 kramen met oude ambachten, waaronder ambachtslieden van de historische scheepswerf Wolthuis uit Hoogezand-Sappemeer die het vak ‘klinken’ demonstreerden

(een vrijwel vergeten manier om onderdelen van een constructie aan elkaar te verbinden door middel van klinknagels).

De Historische Vereniging van Appelscha verzorgde een overzichtstentoonstelling over de turfwinning en wat daarmee samenhangt. Voor kinderen was er een spelroute met diverse Oudhollandse spelletjes.

Shantykoren, volksdansgroepen en straattheater completeerden het programma. ‘Het was Appelscha op zijn best!’, zegt een enthousiaste Leunge.

‘Ik denk dat wij met ons evenement in een toenemende behoefte voorzien. In een snelle wereld wordt de vraag naar ‘langzaam vermaak’ steeds groter.’

49

Leo Hegge in theatercafé Koperen Kees, waar een sfeervolle borrel of buffet kan worden georganiseerd

Klinkende deals in De Klinker De Klinker in Winschoten is in 2015 als een fenix uit de as herrezen. Directeur Leo Hegge werkt momenteel aan een nieuwe toekomst. Onder meer door samen te werken met theaters in de regio, maar ook met ondernemers. Het moderne theater als decor voor klinkende deals met zakenrelaties. En er kan veel; maak bijvoorbeeld van uw personeelsuitje of ander bedrijfsevent een bijzondere happening, door het te koppelen aan een theatervoorstelling. Een borrel of buffet in de kunstzinnige foyer of het sfeervolle theatercafé Koperen Kees, met aansluitend een voorstelling van bijvoorbeeld Daniël Lohues, Bert Visscher of Ellen ten Damme. Een succesvolle en bijzondere avond voor u en uw gasten verzekerd.

50

KIJK OP HET NOORDEN

prachtig modern gebouw, waar op 3 maart 2015 de eerste voorstelling plaatsvond.

Minder subsidie Hegge en zijn team hebben een goede start gemaakt. Ze wisten in het eerste jaar met een goed programma en commerciële activiteiten de zalen al regelmatig vol te krijgen en ook dit seizoen ziet er florissant uit.

‘A Chorus Line’ mede mogelijk gemaakt door een forse financiele bijdrage. En met de uit 22 leden bestaande businessclub De Klinkkast halen we nog één à twee grote voorstellingen per jaar naar Winschoten. Daar maken we dan bijvoorbeeld een gala-avond van; waarbij elk lid tien relaties uitnodigt. Verder hebben verschillende bedrijven, instellingen en organisaties de

‘Het Cultuurhuis is bij uitstek geschikt voor relatiebeheer, bedrijfsuitjes en presentaties’ ‘Mijn streven is om van minder subsidie afhankelijk te zijn.

Wat zou het mooi zijn als ik volgend jaar tegen de wethouder kan zeggen; doe maar wat minder subsidie want we hebben voldoende zakelijke inkomsten binnen weten te halen.’ Met dat laatste is Hegge al druk bezig: ‘De Rabobank sponsort bijvoorbeeld de kleine zaal en heeft ook de grote musicalvoorstelling

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

zalen en het gebouw al gehuurd voor bedrijfspresentaties, symposia en andere bijeenkomsten.’

Modern De Klinker heeft veel te bieden: ‘Ons theater is het modernste in de regio, met allerlei faciliteiten.

Zo kunnen we bijvoorbeeld de led-lichtbakken aan de zijmuren en achterin de grote zaal de kleur van een bedrijfslogo mee-

geven. Dat hebben we al gedaan met het blauw en oranje van de Rabobank. Dat gaf een prachtige sfeer, waarin directie, medewerkers en relaties van de bank zich prima thuis voelden.’

Het Cultuurhuis is bij uitstek geschikt voor relatiebeheer, bedrijfsuitjes en presentaties.

Het gehele complex kan zelfs worden ingezet, voor bijvoorbeeld een symposium, inclusief een uitstekende catering. Naast de grote theaterzaal (644 zitplaatsen en een groot podium) worden dan de Rabozaal (162 zitplaatsen), het theatercafé en de foyers ingezet. Eventueel kan het nog worden uitgebreid met het buitenterrein rondom het prachtige gebouw.

TEKST: ERIK RIENSEMA - FOTOGRAFIE: ERIK RIENSEMA, GERT-JAN GLAZENBURG EN MARK MOOK

Het oorspronkelijke theater werd in 1973 geopend door Prinses Margriet en Seth Gaaikema.

Onder leiding van de markante theaterdirecteur Gerard Schenk werd cultuur met een grote C naar Winschoten gebracht en vonden er grootse evenementen plaats. Maar aan het begin van deze eeuw bleek het allemaal niet meer haalbaar en verpauperde het enorme complex.

Daarop werd besloten tot nieuwbouw van een modern Cultuurhuis, met daarin twee theaterzalen, een bibliotheek, een bioscoop/filmhuis en een kunstencentrum voor muziek, dans en theater. Door een brand in 2009 en een faillissement van de aannemer liep de nieuwbouw flinke vertraging op. Maar de plannen werden doorgezet, vanuit het idee dat een modern Cultuurhuis bijdraagt aan de leefbaarheid van Winschoten.

Onder de ervaren leiding van directeur Leo Hegge, die eerder zijn sporen verdiende bij theaters en poppodia in Hilversum, Utrecht, Nieuwegein, Emmeloord en Hoogezand, verrees een

Inspirerende omgeving In goed overleg is er veel mogelijk. ‘We kunnen bijvoorbeeld theatervoorstellingen of cursussen organiseren voor zakenrelaties of medewerkers. Of dineren met 150 man op het grote podium, in een sfeervolle en inspirerende omgeving.’ Dat is het zeker: het is een bijzonder

51

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst VCA ISO en

Ook kunt u bij ons terecht voor: • Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

S&W

ceerd

gecertifi

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl www.stienstra-vanderwal.nl

it kwalite heid & n ig il e v a Waar amenga nauw s

WWW.TAKKENKAMP-ISOLATIE.NL Alles op een rijtje: • Partner van Nuon • Eigen vaklieden • Bijna 40 jaar ervaring • Lokaal aanwezig • Landelijk opererend • Nederlands marktleider • SKG-IKOB gecertificeerd

Het bedrijf De Isolatiesector in Nederland is een ruime sector met allerhande bedrijven en vakmensen die het isolatievak uitoefenen.

Een volle markt wellicht maar voor een innovatieve partner met een net iets andere manier van werken is er ook in deze sector meer dan genoeg uitdaging! Het label Takkenkamp Isolatie werd 1 januari jongsleden onder de moeder Takkenkamp Groep geboren maar kent zijn sterke basis in een combinatie van jarenlang vakmanschap en kennis van de sector vanuit Nuon gecombineerd met de procesgang en innovatieve denkwijze van het familiebedrijf achter de Takkenkamp groep. Beide disciplines, zowel het gevelonderhoud als de isolatie kennen een ruime ervaring van respectievelijk 75 en 40 jaar, zijn markleider in hun disciplines en zijn landelijk opererend op een persoonlijke manier doordat we lokaal aanwezig zijn met diverse goed verspreide vestigingen over heel Nederland. Waar het in de isolatiesector vaak ging en soms nog gaat over zo snel en goed mogelijke de vraag van de klant inwilligen, is ons streven de klant van dienst te zijn met de beste oplossing. Deze kan afwijken van de initiële vraag van de klant maar het uiteindelijke resultaat dekt wel de initiële behoefte. Dat is namelijk onze missie: als wij zijn geweest willen we iets positiefs achterlaten dat het liefst de verwachting van de klant overtreft! In deze zien wij ons als klantgerichte denkers en uitvoerders en leggen wij het productgericht werken

naast ons neer. Het past ook in de visie van de totale groep; we willen waarde toevoegen! De toekomst van de bouw/ en onderhoudssector zit in een goede samenwerking tussen de verschillende schakels waarbij de klant, u dus, met uw vragende handreiking voor ons de eerste schakel vormt. Dat betekent goed onderzoeken waar de behoefte ligt voordat de volgende (juiste) schakel kan worden doorverbonden. Doordat de kennis in de Takkenkamp Groep de complete gevel betreft (of dit nu nieuwbouw, jongbouw of monumenten betreft) is het isolatieadvies gestoeld op een vooronderzoek dat diepgaand en compleet wordt uitgevoerd. Waar nodig is overkoepeld overleg of uitvoering snel en flexibel geregeld met de collega´s van het gevelonderhoud of restauratiebedrijf.

De mensen Takkenkamp Isolatie is een professioneel en no-nonsens bedrijf met een uitstekende staat van dienst.

Wij bewaken de kwaliteit van onze dienstverlening continue en besteden veel aandacht aan ontwikkeling van onze mensen.

De juiste man of vrouw op de juiste plek, daar investeren wij in. Medewerkers van Takkenkamp Isolatie zijn goed opgeleid, deskundig en vakkundig. Ze kennen het belang van goede en duidelijke communicatie. Onze mensen behandelen bewoners, zoals zij zelf behandeld willen worden. En dat moet ook, want zij

• ISO-VCA gecertificeerd • Klant is de eerste schakel • Innovatief en enthousiaste bedrijfsleiding • Samenwerkers • Compleet aanbod

staan vaak letterlijk bij hen ‘in huis’. Met andere woorden, we zijn op bezoek en zo gedragen we ons ook. Alle medewerkers spreken de Nederlandse taal en gedragen zich professioneel, verantwoordelijk en netjes.

Het aanbod De isolatie-oplossingen van Takkenkamp hebben als doel om de woonlasten te verlagen en het comfort te verhogen. Door de juiste thermische isolatie toe te passen voorkomt u warmteverlies en neemt het energieverbruik af. Op basis van uw wensen en de te behalen voordelen (Energie Index), stellen wij een aantal optimale scenario’s samen die we aan de hand van uw uitgangspunten optimaliseren. Hierbij maken we gebruik van het ‘trias-energetica’ principe. Takkenkamp Isolatie kan het hele proces verzorgen.

Zoals het geven van advies, werkvoorbereiding, organiseren van voorlichting, deelname en bewonerscommunicatie, realisatie, monitoring en nazorg. Maar u houdt zelf de regie. U bepaalt de route, wij doen het werk voor u. Onze integrale aanpak bespaart u veel tijd en geld. U hoeft zelf niets te coördineren, Takkenkamp Isolatie heeft alle kennis en kunde in huis om dat te doen. Wij werken projectmatig, oplossingsgestuurd en resultaatgericht. U krijgt bovendien prestatiegaranties. U zult het full-service concept van Takkenkamp Isolatie ervaren als een waardevolle aanvulling in uw keten, waarbij wij uw huidige partners respecteren.

of men hier nu voor Frans Bauer of voor het Noord-Nederlands Orkest komt.’

mooi modern gebouw, waarin tal van architectonische hoogstandjes zijn verwerkt. Ook zijn de modernste technische faciliteiten beschikbaar, waaronder een volledig ingerichte Rabozaal met groot filmscherm en professionele projector, waarop bedrijfspresentaties volledig tot hun recht komen. De Rabozaal is daardoor een multifunctionele zaal voor theatervoorstellingen, diners, bedrijfsfeesten en presentaties en films in alle genres.

‘Ook de grote zaal heeft de modernste faciliteiten op het gebied van beeld, licht, en geluid. En aan onze medewerkers zal het niet liggen, die maken er graag iets moois van.’ Het theater is goed bereikbaar, op nog geen vijf minuten rijden van de A7 en

een half uurtje van Groningen en overal rondom kan er gratis worden geparkeerd.

Duitsers Naast het bedrijfsleven is het uiteraard ook zaak dat het publiek de weg weer weet te vinden naar De Klinker. ‘Dat is een zaak

breed publiek. Daarbij komt dat we ons ook op nieuw publiek richten, zoals bijvoorbeeld muziekconcerten waarvoor veel belangstelling is van Duitsers, alsmede voorstellingen overdag voor ouderen.’ Allerlei mensen maken nu al gebruik van het nieuwe gebouw, vooral door de

‘We hebben genoeg te bieden voor een breed publiek’ van lange adem, al met al heeft het zeven jaar geduurd voordat de nieuwe Klinker klaar was.

Dan moet je het vertrouwen terug zien te winnen. Dat zal ook weer gebeuren, want we hebben genoeg te bieden voor een

diversiteit aan culturele functies.

‘Waar mogelijk passen we sfeer en uitstraling van het gebouw en de medewerkers aan, naargelang de wensen van klanten en bezoekers. Gastvrijheid staat bij ons hoog in het vaandel,

Samenwerking Met de heropening van De Klinker is het theaterlandschap in de regio Groningen goed opgevuld; met vier regiotheaters op nabije afstand (vanBeresteyn in Veendam, Kielzog in Hoogezand, Geert Teis in Stadskanaal en De Molenberg in Delfzijl). Dat is echter geen probleem: ‘We werken goed samen en gaan jaarlijks met elkaar om de tafel om de theaterprogramma’s op elkaar af te stemmen.

We nemen dan datum voor datum door en als twee theaters een voorstelling vlak na elkaar hebben waarbij de zaal naar verwachting halfvol zal zijn, wordt één van de twee geschrapt.

Ook hebben we het met elkaar over allerlei zakelijke aspecten en leren we veel van elkaar. Ik ben een groot voorstander van deze samenwerking en heb in een eerder stadium al eens geroepen dat we met elkaar onder één directie kunnen vallen om grote efficiencywinst te halen.

De tijd was er toen nog niet rijp voor, maar ik denk dat dat niet meer zo lang zal duren.’ www.indeklinker.nl

Dineren met 150 man op het grote podium, in een sfeervolle en inspirerende omgeving

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

53





LievenseCSO.com

ingenieurs ruimte, milieu en duurzaamheid

bodem en ondergrond juridisch advies

asbest

adviseurs     

Vrieswijk 6-B n Postbus 246 n 8100 AE Raalte Telefoon: 0572 - 362240 n Fax: 0572 - 362245 E-mail: its@its-projects.nl n Internet: www.its-projects.nl

Vestiging Leeuwarden

Orionweg 28 | 8938 AH Leeuwarden 088 - 91 020 00 | info@LievenseCSO.com

Fotostudio Harry de Boer Bedrijfsfotografie event technology www.fotostudiodeboer.nl av verhuur info@fotostudiodeboer.nl events 05 12 47 1729 verkoop 06 555 13 & 909installatie standbouw 

www.bano.eu

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE MUSEUMPAGINA

Rodin - Genius at Work Auguste Rodin (1840-1917) behoort tot een van de grootste beeldhouwers aller tijden. Zijn vermogen om de emotionele en psychologische complexiteit van de mens vast te leggen, in combinatie met zijn zoektocht naar vernieuwing in de beeldhouwkunst, maakt hem tot een universeel kunstenaar.

Vanaf 19 november tot en met 30 april 2017 zijn in het Groninger Museum ruim 120 beelden en 20 werken op papier te zien, waarmee dit de grootste Rodin-tentoonstelling ooit in Nederland is.

Auguste Rodin (1840-1917) Fugit Amor (voor de Hellepoort), ongeveer 1887 Parijs, Musée Rodin, Inv. S.2181 © Musée Rodin

Auguste Rodin (1840-1917) De Denker, 1903 Parijs, Musée Rodin, Inv. S.161 © Musée Rodin Foto: Christian Baraja

Rodin - Genius at Work laat het buitengewone werkproces zien achter de bekendste werken van Rodin. Zijn atelier bestond uit meer dan 50 werknemers, die als een kleine kunstgemeenschap rond de meester werkten.

Door te experimenteren met de eigenschappen van verschillende materialen en uiteenlopende technieken wist Rodin telkens weer voor vernieuwing in zijn werk te zorgen. De tentoonstelling toont fragiele gipsen en bronzen beelden, marmeren figuren, keramiek en nooit eerder vertoonde foto’s die blijk geven van de creativiteit van de Franse kunstenaar. Ook is een KIJK OP HET NOORDEN

deel van de ongeveer 200 figuren uit de Hellepoort te zien: een werk waar Rodin de laatste 30 jaar van zijn leven mee bezig is geweest. Tickets zijn in de voorverkoop verkrijgbaar via tickets. groningermuseum.nl en vanaf 19 november aan de kassa in het museum. www.groningermuseum.nl

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

55

Sir Lawrence Alma-Tadema Interieur van de kerk van San Clemente, Rome, 1863 (onvoltooid), olieverf op doek Fries Museum, Leeuwarden - collectie Het Koninklijk Fries Genootschap, gift van Laurence Alma-Tadema, 1935 - restauratie lijst met steun van de WassenberghClarijs-Fontein Stichting, 2015 Foto Š Martin Rijpstra fotografie

Alma-Tadema, klassieke verleiding 56

Uit heel de wereld komen topschilderijen van een van de meest succesvolle schilders van de negentiende eeuw naar het Fries Museum in Leeuwarden.

Sir Lawrence Alma-Tadema wordt tijdens zijn leven wereldberoemd met zijn werk. Hij neemt de kijker mee naar alledaagse scenes uit de klassieke

oudheid en brengt deze tijd, als eerste, echt tot leven. Zijn beelden zijn zo herkenbaar en overtuigend, dat regisseurs al meer dan een eeuw zijn werken gebruiken als blauwdruk voor historische spektakelfilms.

Meer dan 80 schilderijen vertellen samen met persoonlijke voorwerpen en filmfragmenten

over zijn weg naar roem en hoe hij ons beeld van de oudheid blijvend heeft bepaald. AlmaTadema, klassieke verleiding is te zien tot en met 7 februari 2017, daarna gaat de tentoonstelling op reis door Europa.

Eerst naar Belvedere in Wenen en daarna naar Leighton House Museum in Londen.

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE MUSEUMPAGINA

Sir Lawrence Alma-Tadema Een gunstig uitkijkpunt (detail), 1895, olieverf op doek Collectie van Ann en Gordon Getty

De Friese Lourens Alma-Tadema (1836-1912) volgde zijn opleiding tot schilder in Antwerpen en werkte in Brussel tot hij in 1870 naar Londen vertrok.

Daar zou hij de rest van zijn leven wonen en werken. Hij liet zich naturaliseren en Lourens werd Lawrence Alma-Tadema.

De kunstenaar ontwikkelde zich in Engeland tot een van de belangrijkste schilders van zijn tijd. Hij heeft een enorm netwerk en schildert in opdracht van welgestelde zakenlieden.

Ook tegenwoordig is zijn werk nog in het bezit van de groten der aarde zoals George Lucas, de steenrijke Amerikaanse William Vanderbilt, Andrew Lloyd Webber en ons koningshuis.

In 1899 werd Alma-Tadema geridderd en mocht zich voortaan ‘Sir’ noemen. Na zijn dood in 1912 liep Londen uit en werd hij als een beroemdheid begraven in de St Paul’s Cathedral. www.friesmuseum.nl

Sir Lawrence Alma-Tadema, olieverf op doek De rozen van Heliogabalus, 1888 Collectie van Pérez Simón, Mexico Foto © Arturo Piera

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

57

Valentin Serov (1865-1911) Portret van graaf Feliks Feliksovich Sumarokov-Elston (1887-1967), de latere vorst Yusupov, 1903, olieverf op doek Collectie Staats Russisch Museum, St. Petersburg

Peredvizhniki - Russisch Realisme rond Repin 1870-1900 Tot en met 2 april 2017 laat het Drents Museum het Nederlandse publiek kennismaken met de Peredvizhniki, dankzij de samenwerking met het Staats Russisch Museum in St. Petersburg. Voor het eerst in Nederland wordt een tentoonstelling exclusief aan deze negentiende-eeuwse kunstenaarsgroep gewijd, waartoe grote schilders als Ilya Repin en Valentin Serov behoren.

58

Net als in andere West-Europese landen zetten kunstenaars in Rusland zich in de tweede helft van de negentiende eeuw af tegen de gevestigde orde.

Ze wilden vrij zijn in het werk dat ze maakten en waar ze dat tentoonstelden. Zo verenigde zich een aantal schilders in 1870 onder de naam Maatschappij voor reizende kunstexposities.

Al gauw kregen ze de geuzennaam Peredvizhniki, dat in het Russisch zwervers of trekkers betekent. Met hun rondreizende exposities bereikten ze in Rusland een groter publiek dan ooit te voren. De Peredvizhniki brachten een nieuwe thematiek in hun werk naar voren.

Ze schuwden onderwerpen als moeilijke leefomstandigheden, sociaal onrecht en honger niet.

Hun sociaalkritische schilderijen waren controversieel en werden een wapen in het debat over sociale hervormingen.

GRONINGEN | FRIESLAND | DRENTHE MUSEUMPAGINA

Ilya Repin (1844-1930) Wolgaslepers, 1870-1873, olieverf op doek Collectie Staats Russisch Museum, St. Petersburg

Repin - de belangrijkste vertegenwoordiger en boegbeeld van de Peredvizhniki - is onder meer werk te zien van Vladimir Makovsky, Arkhip Kuindzhi, Ivan Shiskin, Nikolai Ge, Ivan Kramskoy, Mikhail Nesterov en Valentin Serov.

In het Drents Museum zijn ruim 70 schilderijen van 36 kunstenaars uit deze groep te bewonderen. Aan de hand van vijf thema’s worden de schilderijen van de Peredvizhniki getoond: armoede en onrust, verhalen van het volk, een nieuw landschap, op zoek naar de ziel en een eigen geschiedenis. Naast Ilya KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

Mikhail Nesterov (1862-1942) De vermoorde tsarevich Dmitry, 1899, olieverf op doek Collectie Staats Russisch Museum, St. Petersburg

EN

59

De Atlas van Beckeringh Het Groninger landschap in de 18e eeuw

Joodse inwoners van de stad Groningen 1549 – 1811

De kaarten in De Atlas van Beckeringh tonen de dynamiek van het Groninger land, een gebied dat in de achttiende eeuw nog volop bezig was met de inpolderingen langs de kust en de veenontginning in het binnenland. De Atlas van Beckeringh is een ambitieus boek. De vele kaarten, tekeningen en historische afbeeldingen bieden een vaak verrassende blik op de wereld die Beckeringh onder ogen heeft gehad.

In dit boek heeft schrijver Engbert Schut alle namen van de joodse inwoners van de stad tussen 1549-1811 bijeengebracht en hun genealogie opgetekend. Waar mogelijk heeft hij de personen van extra informatie voorzien, zoals beroepen, verhuizingen, et cetera.

Engbert Schut | Prijs: € 31,95

Martin Hillenga, Reinder Reinders en Auke van der Woud | Prijs: € 49,95

Numero Dertien Columns Numero Dertien is het eerste boek van journalist Erik Hulsegge (1967).

De titel refereert aan een gehuchtje met dezelfde naam onder de rook van Veendam, net over de grens tussen klei en veen. Numero Dertien is ook de bijnaam van een dorpsjongen. Numero Dertien is karakteristiek voor dit boek, het had de schrijver zelf kunnen zijn. Ieder weekend schrijft Erik Hulsegge zijn columns op de website van RTV Noord. Ook verhaalt hij ze elke zondagmorgen in het dialect op de regionale zender van Groningen.

Ragfijne sfeertekeningen van het Groningse platteland. Soms grappig, soms ernstig, soms triest. Maar altijd levensecht.

Erik Hulsegge | Prijs: € 14,90

Bekentenissen van een stille man

Hoezen van Gruindiek Grunneger Vertelsters oet Laankmanstieden Kornelis ter Laan (Slochteren 1871 - Utrecht 1963) was, voordat hij in 1914 de eerste rode burgemeester van Nederland werd in Zaandam (1914-19 37), het eerste rode raadslid van Den Haag (1905-1914).

Daarnaast was hij 36 jaar lid van de Tweede Kamer voor de SDAP (1901-1936). Om iets terug te doen voor ‘zijn provincie en zijn volk’, waar hij zijn leven lang met hart en ziel bij betrokken bleef, schreef de jubilaris ‘Hoezen van Gruindiek’, een bundel herinneringen aan zijn ‘jongelingsjaren’ in Slochteren tegen het eind van de negentiende eeuw, over de mensen tussen wie hij opgroeide en waar hij zoveel van hield en hun gebruiken: warm geschreven portretjes. Deze heruitgave werd ter gelegenheid van Ter Laan’s 145ste geboortedag aangevuld met foto's en een enkele aantekening door Kneels’ jongste kleindochter Stip ter Laan.

Kornelis ter Laan | Prijs: € 17,95

een onvoltooide documentaire Henri en Henriëtte van Hasselt waren op 5 september 1942 nauwelijks een jaar getrouwd toen ze werden gearresteerd. Binnen de familie werd er niet of nauwelijks over gesproken. Daarom wist Ron, de ik-figuur van dit op feiten gebaseerde verhaal, eigenlijk niet veel meer dan dat Henri een oom was die ‘niet was teruggekeerd’. Door een onverwachte vondst komt hij meer op het spoor. Stap voor stap worden de gebeurtenissen uit de oorlogsjaren gereconstrueerd. Uit het zich vormende verhaal komt steeds nadrukkelijker een ‘stille man’ naar voren. Hij heeft een cruciale rol gespeeld bij de onderduik van Henri en Henriëtte. Maar hoe is het nu werkelijk gegaan?

Ron van Hasselt | Prijs: €18,95

BOEKHANDEL GODERT WALTER Oude Ebbingestraat 53, 9712 HC Groningen T. 050 312 25 23 info@godertwalter.nl www.godertwalter.nl

60

Rowena

Noormannen in de Lage landen

De sage van een Friese prinses

In navolging van de middeleeuwse monniken beschouwen we de Vikingen te vaak nog als duivelse plunderaars uit het Noorden. In dit boek wordt dit simplistische beeld genuanceerd. Luit van der Tuuk beschrijft de bonte stoet van kooplieden, ballingen en avonturiers die van de achtste tot de tiende eeuw onze landstreken aandeden.

Luit van der Tuuk | Prijs: € 19,99

Bonifatius in Dorestad De evangeliebrenger van de Lage Landen - 716

BOEKEN

Vikingen

In deze vlotte en stijlvolle hervertelling van een sage uit de Chronique ofte historische geschiedenisse van Vrieslant (1622) van Pierius Winsemius, schetst de auteur het tijdloze verhaal van het tragische lot van een middeleeuwse femme fatale in een wereld in beroering.

Pieter Winsemius | Prijs: € 14,95

Heit fan Ús Mem - Gerhardus Jan Adema Beelhouwer, schilder, tekenaar, medailleur

In 2016 is het precies 1300 jaar geleden dat Bonifatius met een vrachtvaarder vanuit Londen vertrok naar het vasteland van Europa, om in Dorestad van boord te gaan. Zijn missie: het evangelie verkondigen en hier een kerkelijke organisatie opbouwen. Zijn komst had grote gevolgen voor de ontwikkeling van Dorestad en Utrecht, en daarmee voor de vroege geschiedenis van Nederland.

Gerhardus Jan Adema (1898-1981) is vooral bekend vanwege Ús Mem, het beroemdste beeld van Fryslân.

In dit boek is de geschiedenis van het tot stand komen van dat iconische beeld uitgebreid beschreven. Maar behalve Ús Mem liet Adema ook nog ander werk na: schilderijen, tekeningen, houtsnijwerk, beeldhouwwerk, medailles en penningen.

Onder redactie van Luit van der Tuuk | Prijs: € 14,99

Piet Prins | Prijs: € 19,50

Vaar naar diep water

Tuinhuizen in Fryslân

Meditatieve tocht over land, water en strand Een uitnodiging voor de lezer om op eigen wijze met de beelden en woorden die in de auteur Hille Vlasman op komen, te spelen. Nu eens lichtvoetig en dan weer ernstig. Op een bijzondere en inspirerende manier geschreven met als doel bemoediging, kracht en vooral bevrijding te vinden in de situaties waarin we als mens komen te staan.

Hille Vlasman | Prijs: € 24,95

Theekoepels en priëlen Architect Rudolf J. Wielinga uit Heerenveen deed tientallen jaren onderzoek naar tuinhuizen in Fryslân. Voor dit rijk geïllustreerde boek heeft hij aan de hand van oude afbeeldingen, opmetingstekeningen en recente foto's verdwenen en bestaande exemplaren geïnventariseerd en beschreven.

Rudolf J. Wielinga | Prijs: € 24,95

AFÛK - FRYSKE BOEK- EN TAALWINKEL Bûterhoeke 3, 8911 DH Ljouwert/Leeuwarden T. 058 234 30 70 ynfo@afuk.nl www.afuk.nl

KIJK OP HET NOORDEN

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

61

Aannemers en ingenieursburo’s staan de komende jaren in Groningen voor een enorme uitdaging: het aardbevingbestendig maken van tienduizenden woningen en andere gebouwen.

Pudelko heeft een nieuwe funderingsaanpak voor de problematiek in Groningen. Zijn bedrijf heeft een aardbevingbestendig funderingssysteem ontwikkeld, dat zeker ook ingezet kan worden in Groningen. Pudelko zoekt hiervoor de samenwerking met aannemers , ingenieursburo’s en onderwijs instellingen in de regio.

Timmermannsweg 89 C, 5813AM Venray – Ysselsteyn (NL) T. +31 6 23589672 | info@pudelko-vft.com | www.pudelko-vft.com

ODE AAN DE KNIPKUNST

T/M 8 JANUARI

HEERENVEEN MUSEUM.NL

BELEEF HET VERHAAL VAN HEERENVEEN

Minckelersstraat 11 Heerenveen Open: di-vr 11.00 - 17.00 uur za en zo 13.00 - 17.00 uur

WILDLANDS ADVENTURE ZOO EMMEN

Onderzoek doen in Nortica In WILDLANDS Adventure Zoo Emmen heeft elk van de klimaatwerelden een eigen thema. In Nortica, de ijzig koude wereld, is dat: Onderzoek doen aan de natuur. Dat is aan de thematisering mooi te zien.

Onderzoekers hebben in het poolgebied een aantal barakken neergezet en de invloed van het ijskoude zeewater met damwanden afgeschermd. Een muur van zware balken moet ijsberen op een afstand houden. Zo ziet een onderzoekstation aan de pool eruit!

De onderzoekers in Nortica maken gebruik van een bijzonder voertuig: de Arctic-1. Het is een prototype en daarom gaat nog niet alles perfect tijdens een tocht over het poolijs, maar dat maakt het een extra spannende belevenis voor de gasten van Wildlands.

In de wachtrij voor de rit met de Arctic-1 kom je langs een vervallen en verlaten opslaghutje waar een kolonie zwarte ratten een goed thuis heeft gevonden.

Pelsrobben en zeeleeuwen In het Norticatheater is plaats voor zo’n 900 gasten om de show rond onderzoekers en robben mee te maken. Tijdens het onderzoek naar de bodem van het poolgebied ontstaan problemen en dreigt er van alles mis te gaan.

KIJK OP HET NOORDEN

Gelukkig kan alles opgelost worden met hulp van de zeeleeuwen. De show wordt soms aangepast als één van de hoofdrolspeelsters een jong ter wereld heeft gebracht. Dan is het zeeleeuwjong het stralend middelpunt en krijgen de gasten daar leuke informatie over.

Dat kunnen ze ook krijgen van onderzoekers die met mobiele units op verschillende plaatsen in Nortica actief zijn.

LEES HET MAGAZINE OOK ONLINE VIA WWW.KIJKOPHETNOORDEN.NL EN VOLG ONS VIA

EN

IJsberen Bij de ijsberen is de opwarming van de aarde een actueel thema.

Hierdoor smelt steeds meer ijs aan de Noordpool. Omdat de ijsbeer vanaf dat ijs op zijn favoriete prooi, de zeehond, jaagt, worden de mogelijkheden om prooidieren te vangen steeds kleiner en dat vormt een grote bedreiging voor het voortbestaan van de ijsbeer aan de pool. De drie speelse jonge ijsberen voelen zich prima thuis in WILDLANDS en laten dat graag zien. Gasten kunnen de beren boven en onder water zien zwemmen. Daar zijn ze actief, spelend met diverse objecten die ze van hun verzorgers krijgen.

Prima ambassadeurs dus voor de ijsberen in het wild.

TEKST: WIJBREN LANDMAN

Pinguïns broeden Wandelend door het leefgebied van de pinguïns, heb je kans deze vogels op je pad tegen te komen. Een gast in WILDLANDS komt nu eenmaal dicht bij de dieren. Aan het begin van de zomer zijn er wat minder pinguïns, want dan hebben veel dieren het druk met het grootbrengen van hun kuikens. Die kuikens zitten in de broedholen en blijven geruime tijd onzichtbaar. Gasten kunnen ze wel horen, want de jonge pinguins vragen ouders luid piepend om vis. De jonge pinguïns worden pas zichtbaar voor bezoekers als ze zo groot zijn dat ze het nest gaan verlaten. Dan zijn ze al bijna zo groot als hun ouders en zijn ze te onderscheiden van de volwassen vogels door hun donzige veren.

63

AGENDA

Het Wierdenmenu TOT EN MET 30 OKTOBER Met de tentoonstelling Het Wierdenmenu geeft museum Wierdenland in Ezinge een verrassend kijkje in de keuken van de wierdenbewoners. Wat aten ze, hoe maakten ze het eten klaar en hoe bewaarden ze het? En hoe gezond was het eigenlijk?

Op tal van manieren geeft de tentoonstelling antwoord op deze vragen. Waardevolle aanvulling op de tentoonstelling zijn de elf werken van Henk Helmantel met als thema voedsel of voorwerpen waarin dat bereid of bewaard wordt. www.wierdenland.nl

Een van de werken van Henk Helmantel

Made of Sugar and Salt TOT EN MET 26 NOVEMBER Hoeveel invloed hebben suiker en zout in ons leven? Wat zijn hun economische en maatschappelijke waarden? In de tentoonstelling Made of Sugar and Salt met installaties en films over suiker en zout in het CBK aan de Trompsingel 27 in Groningen onderzoeken nationale en internationale kunstenaars dit. Deelnemende kunstenaars: Margot Benacerraf, Lonnie van Brummelen & Siebren de Haan, Peter Galison & Rob Moss, Ed Kashi, Polina Medvedeva, Machteld Rullens en Remco Torenbosch.

Openingstijden: wo t/m vr 9 – 17 uur en za 13 – 17 uur. www.cbkgroningen.nl

Sexy Ceramics TOT EN MET 9 JULI 2017 Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden presenteert een spraakmakende tentoonstelling over erotiek: Sexy Ceramics.

Klassieke Griekse vazen, verfijnd Aziatisch porselein en hedendaagse keramiek nemen de kijker mee in de wereld van seks en verleiding. Alle keramiek, van robuust aardewerk tot delicaat porselein, is van klei gemaakt en door mensenhanden gevormd. www.princessehof.nl

Natuur van her en der

Naakte vrouw met waaier in haar hand, eind negentiende eeuw, China, porselein Collectie Bertholet, Amsterdam. Foto: Michiel Elsevier Stokmans

64

TOT 20 NOVEMBER Het Groninger Landschap exposeert werken van Ko Veldkamp en Henk de Boer in het bezoekerscentrum Buitenplaats Reidehoeve.

Zij fotograferen de natuur in alle facetten en jaargetijden en dan vooral vogelfotografie. Ook de landschappen worden niet vergeten. Locatie: bezoekerscentrum Reidehoeve, Dallingeweersterweg 30 in Termunten.

Het bezoekerscentrum is iedere zaterdag en zondag van oktober tot en met maart geopend van 12.00-16.00 uur. De toegang is gratis. www.groningerlandschap.nl

KENNIS IS KUNNEN ECOstyle in Oosterwolde heeft voor hun nieuwbouw gebruik gemaakt van Raadsma ToegangsBeheer (RTB). Raadsma biedt alle mogelijke deurtechnieken en elektronische toepassingen. RTB maakt het mogelijk de toegangsrechten van personen vooraf en op afstand te regelen ten behoeve van veiligheid, beveiliging en comfort.

In onze moderne RTB showroom in Leeuwarden ontvangen onze adviseurs u graag om u te laten zien wat er allemaal mogelijk is.

RAADSMA IJZERSTERK

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl

O N T D E K D E K R A C H T VA N

BEZOEK HET GROOTSTE NOG WERKENDE STOOMGEMAAL TER WERELD

Het Woudagemaal, uniek in de wereld Ontdek de kracht van stoom in het bezoekerscentrum en beleef het mee in 3D. De rondleiding voert je langs de fascinerende techniek van het grootste, nog in werking zijnde stoomgemaal ter wereld. Een indrukwekkende kathedraal van stoom gebouwd in de architectuur van de Amsterdamse School. Dat mĂłet je gezien hebben. Oog in oog met de beschermende kracht tegen het water.

Zonder het Woudagemaal zag Nederland er heel anders uit! dinsdag t/m zaterdag zondag

10.00 - 17.00 uur 13.00 - 17.00 uur

Voor openingstijden tijdens feest- en bijzondere dagen n zie op www.woudagemaal.nl

- Unesco Werelderfgoed - Spannende 3D-film - Educatieve activiteiten - Prachtige architectuur - Technisch hoogstandje - Gezellige koffie- en theeschenkerij - Gratis audiotour app in negen talen - Rolstoel- en rollatorvriendelijk

ER

ELD

ER FG

O

E

D

W

Bezoekadres: Gemaalweg 1a, 8531 PS Lemmer

t

t

E

MO

ER R LD H

N D I AL

WO

United Nations (GXFDWLRQDO 6FLHQWLÂżF DQG Cultural Organization

GE

I

N

I

TA

t

PA T R I M

O

Ir. D.F. Woudagemaal Werelderfgoed sinds 1998

Magistrale beleving van stoom, architectuur en water