Kijk op oost Nederland februari 2015 - nr 218 by OF BV

nummer 218 | jaargang 34 | 2015

signaleert economische, trendy, culturele en toeristische ontwikkelingen in Oost-Nederland

Ineke DezentjĂŠ, voorzitter FME, over de Actieagenda Smart Industry

Ondernemen in Duitsland biedt kansen voor Oost-Nederland

Kunstenaar Florentijn Hofman laat zijn XL-beelden communiceren

Stork Technical Services verzorgt een breed scala aan diensten, zoals:

AUTOMATION PARTNER FOOD & LIQUIDS

- quickscans - risico-inventarisaties - projectmanagement - consultancy en advies - procesoptimalisatie - systeemintegratie - software-engineering (IA en MES) - hardware-engineering - PFD’s, P&ID’s en lay-outs - installation en piping - paneelbouw - montage - testen en inbedrijfstelling - service en onderhoud - kalibratie en inspectie

MAXIMAAL RENDEMENT Stork Technical Services is dé specialist op het gebied van industriële automatisering en kalibratie. Zeker als het gaat om proceslijnen en -installaties, gespecialiseerde componenten of volledige turnkeyprojecten binnen de food-, vloeistoffen- en zuivelindustrie. In alle oplossingen staat één ding centraal: maximaal rendement voor de producent. TOTAALOPLOSSINGEN Van ontwerp en engineering tot de oplevering, Stork Technical Services is de juiste partner voor elk onderdeel van de projectcyclus. Stork Technical Services realiseert complete projecten voor continue, semicontinue en batchprocessen. Ook na oplevering staan wij onze opdrachtgevers bij, met inspectie, onderhoud en revisies. DUURZAME SAMENWERKING Samenwerking en heldere communicatie zijn belangrijke onderdelen van onze werkwijze. Door deze aanpak te combineren met uitgebreide actuele kennis op het gebied van weten regelgeving, bedrijfsprocessen en afbreukrisico’s ontstaat er een ideale basis voor langdurige en hoogwaardige samenwerking met opdrachtgevers. Samenwerking die pas écht in het voordeel van de klant werkt. STORK TECHNICAL SERVICES NOORDNEDERLAND VESTIGING DOETINCHEM Fabriekstraat 17c, 7005 AP Doetinchem, T +31 (0)314 68 45 45 STORK TECHNICAL SERVICES NOORDNEDERLAND VESTIGING EMMEN Vitus Beringstraat 1, 7825 AH Emmen, T +31 (0)591 66 90 66 STORK TECHNICAL SERVICES NOORDNEDERLAND VESTIGING LEEUWARDEN Poolsterweg 3, 8938 AN Leeuwarden, T +31 (0)58 284 46 00

ASSET LIFECYCLE INTEGRITY PARTNER

Boorwerk, zaagwerk, verankeringen,

Brandwerende systemen voor

Betonvloeren en asfalt schuren,

sleuvenzagen, ongeacht in welke wand

nieuwbouw en renovatie.

polijsten, stralen, frezen of het strippen

of vloer. WIHA Diamanttechniek is uw

WIHA Brandpreventie garandeert een

van vloer-bedekkingen.

specialist op het gebied van

normverzekerde en veilige

WIHA Vloertechniek heeft er alle kennis

diamantboor- en zaagwerk.

brandbescherming van gebouwen.

en middelen voor in huis.

www.wiha-diamanttechniek.nl

www.wiha-brandpreventie.nl

www.wiha-vloertechniek.nl

Helmkamp 57 – 7091 HS Dinxperlo – Postbus 25 – 7080 AA Gendringen – T 0315 - 68 64 28 | Neonstraat 2c – 7463 PE Rijssen – T 0548 - 522 005

Webshop Magazijnbeheer Maatwerkoplossingen aandrijftechniek - pneumatiek - hydrauliek - lagertechniek - slangen en appendages - gereedschappen - lastechniek - metaalbewerkingsmachines - veiligheid - onderhoudsproducten Hoofdkantoor: Wilmersdorf 20, 7327 AC Apeldoorn (055) 538 47 47, info@duursma.nl

www.duursma.nl

haal- en brengservice vakkundige medewerkers passie voor aandrijftechniek reparatie - revisie - wikkelen - periodiek onderhoud - assemblage en nieuwbouw - engineering paneelbouw en besturingstechniek - service - advies Almelo (0546) 49 31 15

Deventer (0570) 61 27 70

Veenendaal (0318) 51 31 50

www.duursma-at.nl

Wat kan Metalektro Personeelsdiensten voor u betekenen?

• Outplacement • Re-integratietrajecten • Verzuimmanagement • Assessment

www.mepd.nl Hoofdkantoor: Hengelo Vestigingen: Bunschoten, Barendrecht, Eindhoven, Groningen, Zevenaar en Zwolle.

Op eenzame hoogte … In december 2013 opende Lichtgitter in Heek, net over de grens bij Enschede, de modernste verzinkerij van Europa en hiermee de derde verzinkerij in de Lichtgitter-Groep. Jarenlange ervaring met thermisch verzinken in combinatie met een geautomatiseerd proces, zorgt voor een hoogwaardige kwaliteit die er ook nog eens schitterend uit ziet. De bruikbare badafmetingen zijn 8.000 × 1.450 × 3.200 mm. Maar het beste is natuurlijk om ons paradepaardje zelf te komen bekijken. Met andere woorden: zoek de grens op!

UW FULL-TIME SERVICEPARTNER VAN OOST-NEDERLAND

BRANDSTOFFEN SMEEROLIE & VETTEN FOOD GRADE PRODUCTEN REINIGINGSPRODUCTEN

Textielstraat 1 7483 PC Haaksbergen Tel: 053-572 16 35

OLIEHANDEL

TANKEN

WASSEN

www.hulshofolie.nl

COLUMN

Economische kansen Op 18 maart gaan u en ik naar de stembus. Ja, u ook. Provinciale Statenverkiezingen zijn belangrijk voor burgers én ondernemers. Belangrijker dan u denkt. Als voorzitter van VNO-NCW Midden, de werkgeversvereniging voor ondernemers in Flevoland, Gelderland, Overijssel en Utrecht, spreek ik veel leden. Tijdens de Midwinterwandeling die de vereniging eind januari organiseerde vroegen sommige deelnemers mij ‘waarom zou ik gaan stemmen, wat doet de provincie voor mij?’ Veel ondernemers ervaren de provincie als een gecompliceerd subsidie verdelend instituut met weinig slagkracht en veel ambtenaren. Oké, de invloed van provincies is misschien niet zo zichtbaar en tastbaar als dat van het Rijk of een gemeente, maar schijn bedriegt: ze zorgen voor een balans tussen steden en landelijk gebied en tussen gemeenten, zijn vergunningverlener en bepalen bestemmingsplannen. Verder bieden ze veel opdrachten aan het bedrijfsleven. Provincies zijn dus een belangrijke motor bij het stimuleren van de economie en de ruimtelijke en infrastructurele inrichting van ons deel van Nederland. Reden voor VNO-NCW Midden om per provincie tien wensen neer te leggen bij provinciale politici die ondernemers de ruimte geven om kansen te benutten. Veel daarvan zien we tot onze vreugde terug in de verkiezingsprogramma’s, maar het gaat er natuurlijk om dat straks de coalitieakkoorden bol staan van onze ideeën. Daar gaan we voor!

‘Waarom zou ik gaan stemmen, wat doet de provincie voor mij?’

En er is meer. Onze landelijk VNO-NCW-voorzitter Hans de Boer ziet economische kansen in grote projecten. Denk aan het naar Rotterdam halen van de World Expo. Een goed initiatief, waar wij in ons deel van Nederland van kunnen meeprofiteren. Ik roep de vier provinciebesturen én het bedrijfsleven in Midden- en Oost-Nederland op om gezamenlijk de schouders te zetten onder voorstellen en uitwerking van grote, vernieuwende projecten. Projecten die de economie versterken, die passen in onze regio en die het verschil maken in duurzaamheid en innovatie. Die economische kansen, die moeten we samen pakken. Hier en nu. KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Jacco Vonhof voorzitter VNO-NCW Midden

signaleert economische, trendy, culturele en toeristische ontwikkelingen in Oost-Nederland

Ondernemen in Duitsland:

Oost-Nederland maakt het verschil Een geanimeerd gesprek tussen zeven ondernemers met ervaring in Duitsland. Over de stabiele markt van de economische motor van Europa. En de kansen die de geografische ligging ten opzichte van Oost-Nederland, de cultuur en onze kennis van het land bieden. Pagina 18

Omslagfoto

Combi Terminal Twente in Hengelo is een uiterst moderne Nederlandse inlandterminal dat voor veel ondernemers een logistiek significant punt vormt. CTT werkt nauw samen met Port of Rotterdam voor containervervoer naar Twente en fungeert als belangrijk transportcentrum vanuit Nederland naar het Europese achterland en vice versa. Eind vorig jaar won CTT een Lean and Greenstar, deze wordt uitgereikt aan organisaties die hun 20% CO2-doelstelling daadwerkelijk hebben gerealiseerd.

Ineke Dezentjé, voorzitter FME, over de Actieagenda Smart Industry Is het bedrijfsleven klaar voor Smart Industry? Op 22 januari was de landelijke kick-off van de Smart Industry. Pagina 48

Foto: Fred Roest, Tweeluik.com

En verder

Kijk op nieuws 8 Column Hiske Huiting 15 Bel eens met… Van Braak Accountants 17 Rechtszaak 23 De drie doelstellingen van Jansen Poedercoating 25 PRO Consultants: bindende kracht in het bouwproces 26 Multifunctionele logistieke klantoplossingen 29 Professionele partner in business 30 HSE verkoopt geen product maar een oplossing 33 MKB Zwolle: Slagvaardig en creatief 36 Onderneming en fiscus 39 #constructeurzijnisleuk 41 Kracht van het wereldwijde netwerk van ABS 45 6

Hattemleeuw: specialist in leidingsystemen en lascomponenten Oost-Nederland in beeld Column Hans van der Kooij Column Ewoud van der Leij WebWebWeb Dennis Hoftijzer WebWebWeb Pieter Hoenderken WebWebWeb Jurgen Rutgers Meer printen, minder kosten met TAB Solution Center KlaassenGroep bouwt efficiënt, duurzaam en innovatief Optimaal inzicht in energieverbruik met ECE Energie besparen en gezond binnenklimaat: Tonzon De oplaadzuil van JL Assemblage

46 53 55 55 61 63 63 64 67 69 73 75

Uit de Plooi: betrokken bedrijfscoach 77 De Groenmakers zorgen en ontzorgen 79 Groen leven en ondernemen 81 Column Otto Willemsen 83 Oost-Nederland in beeld 85 Kijk op cultuur 90 Stedelijk museum Zwolle 93 Oost-Nederland in beeld 95 Culinair: Wijn en spijs 96 Beleef de kracht van stoom in het Woudagemaal 98 Landgoed Ehzerwold: natuurlijk goed 100 Oost-Nederland in beeld 103 Agenda 104

inhoud Hart voor mieren Het gedrag dat mieren vertonen, maakt ze interessant om te bestuderen en te houden als huisdier. Niet buiten in de tuin, maar in een transparante mierenboerderij voor in de huiskamer.

“Het echte Noorden nooit noordelijk genoeg” Pagina 36

Pagina 56

Naam rubriek

‘Mijn werk moet ademen’ Mensen met andere ogen laten kijken naar iets dat er altijd al was. Kunstenaar Florentijn Hofman gaat het niet om de inhoud van zijn reusachtige beelden. ‘Mijn werk is expliciet toegankelijk voor iedereen, ik wil het laten communiceren’, zegt de kunstenaar die in de regio bekend is van het Uitkijkkonijn in Nijmegen en het Feestaardvarken in Arnhem. Pagina 86

COLOFON

NUMMER 218, JAARGANG 34 Kijk op oost nederland is een uitgave van

Hoofdredacteur: Anita Meuleman a.meuleman@kijkopoostnederland.nl

Advertenties en abonnementen:

Jordy van Wijk T. 06 46 16 17 78

Aan de inhoud van de artikelen is veel aandacht besteed.

Tina Zoombelt

j.vanwijk@kijkopoostnederland.nl

De redactie en de uitgever aanvaarden geen

T. 0512 36 63 26

Advertentietarieven:

aansprakelijkheid voor eventuele onvolledigheden of

Op aanvraag: T. 0512 35 08 91

onjuistheden in de tekst. Overname van artikelen uit deze

Kijk op Uitgevers bv

Eindredacteur: Harriet Koning

Tussendiepen 21

Redactie: Hedvig Beunk, Johan Koning,

t.zoombelt@kijkopoostnederland.nl

9206 AA Drachten

Karel Koolhoven, Ronald Schalekamp,

Advertentie-exploitatie en

uitgave is uitsluitend toegestaan met bronvermelding en

planning bedrijfspresentaties:

Vormgeving:

Foto’s: Ed Klijnman, Ruben Meijerink,

Johan Kraaijinga T. 06 51 14 04 76

VDS Vormgeving! Drachten

Sjef Prins, Fred Roest e.a.

j.kraaijinga@kijkopoostnederland.nl

Druk en afwerking:

Abonnementsprijs:

Marco Neep T. 06 54 96 37 31

D+L Druck + Logistik, Bocholt

€ 39,50 (incl. 6% btw) per jaar

m.neep@kijkopoostnederland.nl

T. 0512 36 63 26

Alice van Schuppen, Jessica Schutten

www.kijkopoostnederland.nl

KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

na schriftelijke toestemming van de uitgever.

ISSN 0929-3116

Uitbreiding vennotenteam BonsenReuling Op 1 januari 2015 is Ingmar Pondes als vennoot toegetreden tot de maatschap BonsenReuling AccountantsBelastingadviseurs. Hiermee heeft BonsenReuling nu een team van zeven vennoten. Het kantoor zelf telt ruim 100 medewerkers en heeft vestigingen in Lichtenvoorde, Eibergen en Deventer.

Regio Zwolle Monitor 2014 De Regio Zwolle Monitor 2014 komt met een aantal opvallende feiten. Zo is de toegevoegde waarde van de Regio Zwolle (650.000 inwoners en 310.000 arbeidsplaatsen) is van € 17,3 miljard gestegen naar € 18,7 miljard. 89% van de bedrijven heeft minder dan 10 werkzame personen. De werkloosheid is gestegen van 6,9% naar 8,1%, maar is lager dan het landelijke percentage van ruim 10%. De jeugdwerkloosheid is gedaald. De Industriële sector is de stuwende kracht achter de regionale economie. De werkgelegenheid in de Creatieve Industrie is in één jaar gestegen met 10%. 9,2% van alle internationaal actieve bedrijven in Nederland is gevestigd in de Regio Zwolle. 32% van de familiebedrijven in de Regio Zwolle is internationaal actief. Voor de niet-familiebedrijven ligt dit op 19%. De top-3 exportbestemmingen bestaat uit België (78%), Duitsland (87%) en Verenigd Koninkrijk (32%) en buiten Europa uit Verenigde Staten (17%), Zwitserland (7%) en China (7%). Opvallend is dat de regionale ondernemer ten opzichte van zijn landelijke collega meer investeert en een aanzienlijk betere solvabiliteit heeft. ‘Als gevolg van de hefboomwerking tussen vreemd en eigen vermogen, is het gemiddelde rendement op het eigen vermogen van de regionale ondernemer echter lager’, verklaart Harke Plas van de Stichting Metropool Zwolle die de Regio Zwolle Monitor uitgeeft. ‘Dit past bij de aard van de ondernemer; in veel gevallen een familiebedrijf. Men is bereid om te investeren en gaat niet alleen voor winstmaximalisatie.’

dineren

in stijl

sten

ontvang

erhuur

locatie v

stedelijkmuseumzwolle.nl

Ingmar Pondes (37) is een geboren en getogen Achterhoeker. Voor zijn aanstelling als vennoot was Pondes al ruim twaalf jaar in dienst bij BonsenReuling, waar hij zijn carrière als belastingadviseur begon. Pondes is werkzaam in de vestiging Eibergen, als fiscalist. Hij heeft zich de laatste jaren ook gespecialiseerd in de advisering rondom ondernemen in en met Duitsland. Via de Duitsland-desk adviseert hij veel Nederlandse en Duitse ondernemers die grensoverschrijdend werken. Verder is hij actief binnen het internationale Kreston-netwerk, in het bijzonder vanwege nationale en internationale omzetbelastingvraagstukken. Meer informatie: www.duitsland-desk.nl www.bonsenreuling.nl

O O S T- N E D E R L A N D K I J K O P N I E U W S

Social media cursus voldoet aan grote behoefte In 2014 hebben meer dan 50 deelnemers deelgenomen aan de cursus Social Media MKB van Both Social. De trainingen, door social media expert Menno Both, zijn praktisch van aard, zodat deelnemers direct aan de slag kunnen. Ook in 2015 biedt Both Social de MKB cursus aan in Enschede. In zes trainingen op maandagavond leren deelnemers de fijne kneepjes van Facebook, LinkedIn en Twitter. De cursus is bedoeld als laagdrempelige instapcursus voor social media met veel ruimte voor eigen vragen.

Miljard euro omzet voor Hoffmann Group De Hoffmann Group heeft in december de magische grens van 1 miljard euro omzet behaald. Bij de systeempartner voor professionele kwaliteitsgereedschappen staan alle seinen op groen voor het verder uitrollen van het succesvolle 2020-concept. De wereldwijde omzet haalt de leverancier voor 60 procent uit Duitsland en voor 40 procent elders in Europa en niet-Europese landen. Groei blijft het mantra, ook bij de Nederlandse vestiging van het Duitse moederbedrijf in Hengelo.

Een reactie van deelnemer Marcel Diepenmaat van Bureau PerPlex: ‘In tegenstelling tot andere, door mij gevolgde social media trainingen, was dit een training die praktisch en direct toepasbaar was.’ Na de cursus zijn deelnemers in staat om in één uur per maand de eigen social media te beheren en tevens om geheel eigen en originele content te maken. De cursus kost 350 euro excl. btw. Meer informatie: www.bothsocial.nl/social-media-mkb

Algemeen directeur Henry Blom: ‘Afgelopen jaar was voor de Hoffmann Group een jaar van kansen. De Nederlandse vestiging eindigt dit jaar met een plus van 12 procent, waarmee we onze target gehaald hebben. Hiermee hebben we aangetoond dat wij onze kansen in de speerpunten bedrijfsinrichting en verspaning volop benut hebben’. Bij de vestiging in Hengelo zijn momenteel 70 mensen werkzaam, dit moet doorgroeien naar 87 man in 2020. Het aantal technisch specialisten in de buitendienst zal hierdoor stijgen naar 35 personen. Ook investering in e-commerce is een belangrijke pijler in het 2020 concept. Hoffmann is al jaren actief op het gebied van webshop applicaties , momenteel komt 34 procent van de omzet uit e-shop en het komend jaar moet dit groeien naar 40 procent. In januari heeft Hofman daarom een volledig nieuw online platform gelanceerd met daarin alle media gebundeld: website, e-shop, het inkoopsysteem Simple System en nog enkele handige tools voor de klanten om de juiste gereedschappen te kiezen. Het zoeken naar nieuwe markten is ook onderdeel van de 2020-strategie. Voor 2015 heeft de Hoffmann Group zijn oog laten vallen op de maintenance branche, aldus Blom. ‘Daarom staan we onder meer op de vakbeurs Maintenance Next in Rotterdam waar onze custom made toolcontainer te zien zal zijn’. De Hoffmann gereedschapscatalogus, ofwel de oranje bijbel, verschijnt op 1 augustus in twee delen. Met ingang van 2016 komt ‘t maar liefst in drie delen: verspaning en meten, handgereedschap en werkplaatsbenodigdheden en bedrijfsinrichting. Van de laatste productgroep wordt extreme groei verwacht. Meer informatie over Hoffmann Group in Hengelo: www.hoffmann-group.com/nl KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Derksen vennoot bij KienhuisHoving Mr. Ruud Derksen is per 1 januari 2015 toegetreden als partner (vennoot) bij KienhuisHoving advocaten en notarissen in Enschede. Ruud Derksen (1965) rondde in 2001 zijn rechtenstudie af aan de Open Universiteit VU in Amsterdam. Tot 2003 werkte hij als pensioenconsultant en pensioenjurist voor de ABN AMRO Bank. Daarna werd Ruud advocaat Pensioenrecht bij Clifford Chance in Amsterdam. Sinds 2007 is hij werkzaam als advocaat Pensioenrecht bij KienhuisHoving. Bestuursvoorzitter Norbert Haas: ‘Ruud Derksen heeft in de afgelopen jaren bij Kienhuis Hoving een actieve landelijke praktijk in het Pensioenrecht opgebouwd en uitgebreid.’ Meer informatie: www.kienhuishoving.nl 9

Rabelink heeft nieuw thuis aan A18 Het kantoor en crossdockhal van het nieuwe hoofdkantoor van Rabelink Logistics op het A18 Bedrijvenpark in Wehl werden op 5 januari in gebruik genomen. Een maand later is alles daadwerkelijk zo goed als af en kan er tevreden worden teruggekeken op de verhuizing. Managing director Alwin Schweckhorst is vooral te spreken over het feit dat zijn medewerkers weer de ruimte hebben. ‘Ik ben er hartstikke blij mee, we kunnen al onze mensen nu weer een werkplek bieden. We hebben alle ruimte om ons werk te doen en verder te groeien. Het hele bouwtraject is gigantisch snel gegaan, complimenten voor iedereen die eraan heeft meegewerkt. Natuurlijk gaat er bij iedere nieuwbouw weleens iets mis, maar over het algemeen mogen we zeker tevreden zijn over het hele proces. En voor mijn gevoel zijn alle medewerkers inmiddels gewend en op hun plek, dus we mogen stellen dat Rabelink echt een nieuw thuis heeft aan de A18.’ Meer informatie: www.rabelink.nl

Volvo-dealer Harrie Arendsen Doetinchem excellent in service Alleen de hoogst mogelijke service- en kwaliteitsniveau telt bij Volvo-dealer Harrie Arendsen in Doetinchem. Dat blijkt uit de toekenning van de prestigieuze Excellent Dealer Award, die Volvo Cars Nederland voor het eerst heeft uitgereikt. Op maar liefst tien meetpunten is de dealer als beste uit de bus gekomen.

Met behulp van Photoshop is alvast het ‘eindresultaat’ te zien

Volvo rolde het Excellent Dealer Programma begin 2014 uit. Gedurende het hele jaar zijn dealers op de hoogte gehouden van de vorderingen die zij op het vlak van sales, service en klanttevredenheid maakten. Volvo Cars Nederland bood support. Dealers konden vragen stellen. Specialisten en externe deskundigen stonden klaar om te helpen om het gewenste resultaat te realiseren. ‘Service staat bij ons al jaren voorop. Dat hoort bij ons bedrijf en bij Volvo’, zegt Arendsen. ‘Alles moet kloppen. Daar werken we keihard aan en dan is het natuurlijk geweldig dat importeur Volvo Cars Nederland ons nu beloont met deze award. Je hebt tevreden klanten nodig voor een succesvol en duurzaam opererend dealerbedrijf, maar ook een goed team dat begrijpt wat belangrijk is voor het krijgen en behouden van tevreden klanten. Kortom: een betrokken organisatie, die weet wat passie is en hoe belangrijk persoonlijke aandacht voor Volvo-rijders is.’

Het Woudagemaal, uniek in de wereld - Unesco Werelderfgoed - Spannende 3D-film

- Technisch hoogstandje - G e z e l l i g e k o ff i e - e n t h e e s c h e n k e r i j

- Educatieve activiteiten - Prachtige architectuur

- R o l s t o e l - e n ro l l a t o r v r i e n d e l i j k - Negen-talige audiotour app

Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag zondag

10.00 - 17.00 uur 13.00 - 17.00 uur

Voor openingstijden tijdens bijzondere- en feestdagen zie: www.woudagemaal.nl

ELD

ERFG

E D

Bezoekadres: Gemaalweg 1a, 8531 PS Lemmer

•

E RL D H

NDIAL

United Nations Educational, Scientiﬁc and Cultural Organization

•

PATRIM

Ir. D.F. Woudagemaal Werelderfgoed sinds 1998

De dealer is beoordeeld op tien punten. Dat zijn er twee in de categorie Sales, twee in de categorie Service en maar liefst zes in de categorie Klanttevredenheid. Daarbij wordt onder meer onderzocht hoeveel klanten hun dealer bij anderen zouden aanbevelen, of klanten worden gebeld na aflevering van een auto en of de toelichting op uitgevoerde werkzaamheden voldoende en duidelijk was. De ‘customer journey’ staat centraal. Alle contactmomenten van klanten met de dealer zijn essentieel voor een goede beleving van de Volvo-service. ‘Van een bezoek aan onze site tot een verkoopgesprek of een werkplaatsbezoek, altijd en overal moeten de dienstverlening en de aandacht voldoen aan de verwachtingen. Zo mogelijk moeten ze die ook overtreffen’, aldus Arendsen.

Magistrale beleving van stoom, architectuur en water

Meer informatie: www.harriearendsen.nl 10

Kwaliteit, klanttevredenheid en continuïteit. De drie speerpunten van Breddels + Leusveld Teleservices. En daarmee ook de pijlers onder het succes van het Lochemse bedrijf van Eline Breddels en Ria Leusveld, dat november 2014 zijn tienjarig bestaan vierde. Tien jaar van continue gestage groei. Dat alles nog altijd onder het motto van het allereerste uur: wij bellen zoals u gebeld wilt worden. Eline Breddels: ‘Een belangrijk facet van hoe wij de kwaliteit van onze dienstverlening waarborgen, is het op de stoel van de klant gaan zitten. Inleven in de klant, alle ‘ins en outs’ van zijn organisatie leren kennen, daar begint het. En ook daarna nemen we ruim de tijd om samen met de klant te komen tot een optimale planning, en uiteindelijk, een succesvolle belactie.’ Ria Leusveld: ‘Voor onze klanten zijn we veel meer dan louter een externe telefoonservice. Wij zijn het eigen telefonische verlengstuk, de ogen en oren in de markt. Wij werken met onze klanten samen op basis van vertrouwen. Bijvoorbeeld doordat wij altijd maar één klant uit een bepaalde branche bedienen. Dat heeft ons een naam opgeleverd die in alles staat voor kwaliteit. Kwaliteit is de norm, van het allereerste contact met prospects tot en met de verslaglegging van uitgevoerde telefoonacties voor klanten.’ De kwaliteit van Breddels + Leusveld vertaalt zich direct in een meetbare klanttevredenheid’, zegt Breddels. ‘Het aantal gemaakte afspraken ten opzichte van het aantal aangeleverde adressen is daarvoor een prima graadmeter. Door onze werkwijze scoren wij op dat punt vaak zelfs meer dan twintig procent.’ Leusveld voegt daaraan toe: ‘Met afspraken bedoelen wij degelijke afspraken, tot stand gekomen na een goed en nimmer opdringerig telefoongesprek. Niet de kwantiteit maar de kwaliteit van afspraken, daar gaat het ons in eerste instantie om.’ ‘Wij zijn een toonbeeld van continuïteit en standvastigheid en zijn bijvoorbeeld altijd trouw gebleven aan onze manier van werken en aan de zakelijke markt waarvoor wij actief zijn. Dat heeft ertoe geleid dat wij een duidelijk eigen gezicht en propositie hebben. Met als resultaat een zorgvuldig opgebouwde klinkende naam die in de regio en ook daarbuiten als bekend en erkend mag worden bestempeld’, aldus Breddels. Leusveld: ‘Continuïteit en standvastigheid… Dat betekent eveneens dat we voortdurend bezig zijn met het verder verbeteren van onze dienstverlening. Luisteren naar klanten, naar medewerkers, naar de zakelijke markt in brede zin, wij doen niet anders. Alles om het vertrouwen van onze medewerkers en onze klanten te blijven voeden. En de vaak al langdurige relatie te bestendigen.’

Keurmerk Quality Recruiters

O O S T- N E D E R L A N D K I J K O P N I E U W S

Al 10 jaar bellen zoals u gebeld wilt worden

Vijf gerenommeerde werving- en selectiebureaus uit Achterhoek en Twente werken samen binnen het kwaliteitslabel Quality Recruiters waarbij de deelnemende bureaus voldoen aan strenge keurmerkregels waarin onder andere een integere en zorgvuldige behandeling van sollicitanten is vastgelegd. Op de vernieuwde site van Quality Recruiters kunnen kandidaten een groot deel van alle actuele vacatures in de Achterhoek en Twente vinden. De aangesloten bureaus herkennen bij klanten en kandidaten de behoefte aan een zorgvuldige begeleiding van het sollicitatieproces en onderscheiden zich door kwaliteit en integriteit. Dat is nodig want het aantal werving- en selectiebureaus op de markt neemt toe. Door de concurrentie komen er bureaus bij die zich erg agressief gedragen en het niet zo nauw nemen met zorgvuldigheid richting kandidaten. Tevens kan er vaak een vraagteken worden gezet bij de oorsprong van de vacature. Dit is natuurlijk niet hoe bureaus gezien willen worden. Vanuit die constatering is Quality Recruiters ontstaan. Via een gratis e-mailservice attendeert Quality Recruiters werkzoekenden op relevante vacatures in hun eigen vakgebied. De vijf deelnemende bureaus zijn Segerink Search uit Oldenzaal, Siebert & Wassink Personeelsadvies in Enschede en Lichtenvoorde, Profil P&O Consultant uit Borne, Symbus uit Doetinchem en Fongers & Fongers uit Etten. Meer informatie: www.quality-recruiters.nl

Het Internet Huis: overal snel internet Na meer dan een half jaar van voorbereidingen en testen is het nu eindelijk zover: Het Internet Huis B.V. is opgericht. Het Internet Huis is een initiatief van On-premise2cloud BV uit Doetinchem en LNAGRO uit Ulft om goede internetverbindingen aan te bieden op basis van 4G. Het Internet Huis zal zich vooral richten op buitengebieden waar slecht of geen internet is. Sinds kort bieden de grote telecom operators een landelijk dekkend 4G netwerk aan. Met 4G wordt het mogelijk om middels een speciale router, een snelle internetverbinding te maken. Bewoners die buiten de steden en dorpen wonen, het zogenaamde buitengebied, klagen steen en been over de slechte digitale bereikbaarheid. Ze lopen dan ook het risico te worden uitgesloten van alle digitale voorzieningen. Dit geld natuurlijk ook voor kleine bedrijven en agrariërs in het buitengebied. Tegenwoordig ondersteunen diverse robots de moderne boer in zijn bedrijfsvoering. Ook de alarmering is cruciaal. Voor hun is 4G helemaal een uitkomst. 4G is een stabiele en snelle internetverbinding die in de behoefte van bewoners van het buitengebied kan voorzien.

Meer informatie: www.breddelsenleusveld.nl Omdat Het Internet Huis zich volledig toelegt op het aanbieden van 4G verbindingen, is er ook een enorme kennis opgebouwd rondom deze technologie. Dat is ook noodzakelijk om de snelle ontwikkelingen van het mobiele internet te kunnen volgen. 4G+ wordt al op diverse plaatsen in Nederland gebruikt en 5G, de opvolger, staat al op de stoep. En aangezien er in de toekomst alleen nog maar meer over het internet gaat en het dus steeds belangrijker wordt, is Het Internet Huis de uitdaging aangegaan om daar waar geen internet is een snelle internetverbinding te maken. Meer informatie: www.onpremise2cloud.nl KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Accountancy • Belastingen • Advies

Verstand zegt er moeten groeikansen voor mijn organisatie zijn.

Intuïtie weet wáár die kansen liggen.

Alleen verstand en intuïtie samen leiden tot groei. Dát is de manier waarop wij zaken aanpakken. Grant Thornton – gespecialiseerd in accountancy, belastingen en advies – weet waar groeikansen voor uw bedrijf liggen en ondersteunt u om deze te realiseren. Maak vrijblijvend een afspraak met een internationale organisatie die ruim 90 jaar actief is. Vestiging Enschede Arnold Poelstra | 088 - 676 94 07 | www.gt.nl

ConQuaestor nu ook lid van Grant Thornton International Ltd.

O O S T- N E D E R L A N D K I J K O P N I E U W S

Nieuwe website Uit de Plooi bedrijfscoaching Drs. Annelies Galle-van Luttikhuizen van ‘Uit de Plooi’ bedrijfscoaching te Schalkhaar (nabij Deventer) heeft een unieke aanpak van verstoorde relaties in het bedrijfsleven. Op de nieuwe - en zeer fraai vormgegeven - website www.uitdeplooi.nl is de uitgebreide dienstverlening, voor zowel bedrijven als particulieren, te vinden. Wanneer de communicatie in de werkomgeving hapert, kan dat leiden tot misverstanden, conflicten en slecht functionerende medewerkers. Galle runt sinds 1992 haar eigen praktijk, vol overtuiging en enthousiasme. Als bedrijfscoach helpt zij een gestagneerde omgang en niet-open sfeer binnen ondernemingen (ook non-profit) te herstellen. Dat kan door individuele, team- en managementtrainingen. ‘Op het gebied van communicatie is winst te behalen’, vindt Galle. ‘Op de werkvloer is het begrip 'angst' zeker niet vreemd, geeft Galle aan. ‘Mensen hebben wel hun mening, of zien heel veel, maar durven dit niet altijd te uiten. Bang voor collega's, of voor hun baan. Dat kan onderhuidse stress veroorzaken. Het draagt niet bij aan een gezonde bedrijfscultuur.’ Galle vertelt: ‘In de coaching sta ik niet boven, maar naast mensen. Ik heb een begeleidende rol, waarin ik graag werk met mijn creativiteit, en ik reik mogelijkheden aan om zelf tot een oplossing te komen. Doel is dat mensen binnen een bedrijf elkaar verstaan en aanvullen.’ Trainingen kunnen plaatsvinden op locatie of in de praktijk van Uit de Plooi. Meer informatie: www.uitdeplooi.nl

Volvo-dealer Harrie Arendsen Zevenaar excellent in service Alleen de hoogst mogelijke service- en kwaliteitsniveau telt bij Volvo-dealer Harrie Arendsen in Zevenaar. Dat blijkt uit de toekenning van de prestigieuze Excellent Dealer Award, die Volvo Cars Nederland voor het eerst heeft uitgereikt. Op maar liefst tien meetpunten is de dealer als beste uit de bus gekomen. Volvo rolde het Excellent Dealer Programma begin 2014 uit. Gedurende het hele jaar zijn dealers op de hoogte gehouden van de vorderingen die zij op het vlak van sales, service en klanttevredenheid maakten. Volvo Cars Nederland bood support. Dealers konden vragen stellen. Specialisten en externe deskundigen stonden klaar om te helpen om het gewenste resultaat te realiseren. ‘Service staat bij ons al jaren voorop. Dat hoort bij ons bedrijf en bij Volvo’, zegt Arendsen. ‘Alles moet kloppen. Daar werken we keihard aan en dan is het natuurlijk geweldig dat importeur Volvo Cars Nederland ons nu beloont met deze award. Je hebt tevreden klanten nodig voor een succesvol en duurzaam opererend dealerbedrijf, maar ook een goed team dat begrijpt wat belangrijk is voor het krijgen en behouden van tevreden klanten. Kortom: een betrokken organisatie, die weet wat passie is en hoe belangrijk persoonlijke aandacht voor Volvo-rijders is.’ De dealer is beoordeeld op tien punten. Dat zijn er twee in de categorie Sales, twee in de categorie Service en maar liefst zes in de categorie Klanttevredenheid. Daarbij wordt onder meer onderzocht hoeveel klanten hun dealer bij anderen zouden aanbevelen, of klanten worden gebeld na aflevering van een auto en of de toelichting op uitgevoerde werkzaamheden voldoende en duidelijk was. De ‘customer journey’ staat centraal. Alle contactmomenten van klanten met de dealer zijn essentieel voor een goede beleving van de Volvo-service. ‘Van een bezoek aan onze site tot een verkoopgesprek of een werkplaatsbezoek, altijd en overal moeten de dienstverlening en de aandacht voldoen aan de verwachtingen. Zo mogelijk moeten ze die ook overtreffen’, aldus Arendsen. Meer informatie: www.harriearendsen.nl

KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Eerste InterCityHotel geopend in Enschede

Lefers Advocatuur, Letselschade en Huurrecht

Na een bouwperiode van anderhalf jaar, introduceert de Steigenberger Hotel Group het eerste InterCityHotel in Nederland. InterCityHotels worden gekenmerkt door een gunstige ligging midden in het centrum van de stad nabij stations. Onlangs werd de eerste vestiging van InterCityHotel in Nederland geopend aan het Willem Wilminkplein in Enschede. Dit hotel is gebouwd in strakke lijnen met een warm interieur en beschikt over 126 stijlvolle kamers en gratis WiFi. Gasten ontvangen een FreeCityTicket voor het stadsvervoer in Enschede. Naar verwachting worden in 2017 het tweede en derde InterCityHotel geopend in Rotterdam en Den Bosch.

Per 1 januari 2015 is in Eibergen aan de Kiefteweg 84 een nieuw advocatenkantoor geopend: Lefers Advocatuur, een kleinschalig gespecialiseerd advocatenkantoor in Eibergen, waar Jan Lefers met zijn team werkt voor cliënten die een deskundige, ervaren en vooral betaalbare advocaat zoeken op het gebied van letselschade en huurrecht. Persoonlijk, deskundig, betrokken, snel en dichtbij.

‘De markt heeft behoefte aan meer stadshotels, compact, betaalbaar en gunstig gelegen midden in het centrum van een stad. De InterCityHotel formule die wij nu hebben geïntroduceerd in Nederland voorziet in deze stijgende behoefte. Wij richten ons hiermee zowel op de zakelijke reiziger als toeristen die een bezoek brengen aan de stad. De komende jaren openen wij meerdere vestigingen in Nederland, met Rotterdam als tweede vestigingsstad’, aldus Erwin M. Bruyn, Area General Manager Nederland. Meer informatie: www.steigenbergerhotelgroup.com

Jan Lefers is advocaat sinds 1994. Nadat hij zijn opleiding als advocaat begon in Brabant, keerde Jan in 1997 terug naar het Oosten. Hij ging wonen in Eibergen en werkte vanaf 1997 voor JPR Advocaten, een middelgroot advocatenkantoor. Vanaf 2004 was hij partner bij JPR. Een kennismakingsgesprek met een letselschade advocaat is altijd gratis. Als het niet haalbaar is, zal Jan Lefers dat ook eerlijk te zeggen. Ook een second opinion over een lopende zaak is mogelijk. Voor cliënten is Jan Lefers altijd aanspreekbaar en bereikbaar. ‘Samen vooruit’ is het motto van zijn aanpak. Meer informatie: www.lefers-advocatuur.nl

JPR Advocaten organiseert juridisch inloopspreekuur Vanaf 2015 organiseert JPR Advocaten te Deventer een gratis inloopspreekuur. Gebleken is dat bij deze doelgroepen behoefte bestaat om op een relatief eenvoudig en toegankelijke wijze juridische vragen voor te leggen. Iedereen kan bij het inloopspreekuur terecht voor vragen op het gebied van bijvoorbeeld arbeidsovereenkomsten, het starten van een eigen onderneming, huurkwesties of familiezaken. De specialisten van JPR Advocaten leggen de bezoekers dan tijdens een kort gesprek uit welke mogelijkheden zij hebben om zo goed mogelijk tot een oplossing te komen. Het (gratis) juridisch inloopspreekuur vindt plaats op iedere tweede donderdag van de maand van 17.00 uur tot 19.00 uur bij Buro MBO, Kleine Overstraat 73, Deventer. Meer informatie: T. 0570 61 40 80 of info@jpr.nl

Port of Twente partner UT-project

Port of Twente is partner geworden in het project Synchromodal-IT: een project van Universiteit Twente voor innovatieve bedrijven die via Synchromodale logistiek duurzaam willen werken. Mogelijk ook voor u interessant?

architectuur de mogelijkheid gecreëerd lading flexibel en ‘real-time’ opnieuw te kunnen plannen. Het project werkt vanuit een unieke combinatie van wiskundige methoden, serious gaming en IT-kennis.

Synchromodal-IT is nu een jaar onderweg. In dit project gaat de Universiteit Twente samen met een consortium van bedrijven ITdiensten ontwikkelen voor synchromodale logistiek. Dit houdt in dat er in het netwerk flexibele keuzes worden gemaakt in transportmodaliteiten en combinaties van modaliteiten. Daarbij wordt via een moderne IT

Het Synchromodal-IT project kent drie onderzoekslijnen: Real-time & Big Data, Planning & Gaming en Architecture & Services. Op elk van deze gebieden heeft de Universiteit Twente inmiddels onderzoekers aangetrokken die de komende jaren aan de slag gaan met het ontwerp van een synchromodale infrastructuur en toepassingen voor

de deelnemende bedrijven aan het consortium - op dit moment zijn dat: Thales, Combi Terminal Twente, Wayz/Post-Kogeko, Cape groep, ARS | Traffic & Support Technology BV, NexusZ.com, Arcadis, Simacan, OV Software en Port of Twente. In het project is nog ruimte voor enkele bedrijven die zich bezig houden met logistiek en belangstelling hebben in het gebruik van nieuwe technieken om een duurzamere supply chain te realiseren. Bij belangstelling kunt u contact opnemen met projectleider Jos van Hillegersberg (j.vanhillegersberg@utwente.nl).

O O S T- N E D E R L A N D K I J K O P N I E U W S

En ondernemer en leider en manager? Als ondernemer zijn we meestal druk. Kansen grijpen in de markt, het bedrijf financieel gezond houden en dan hebben we ook nog klanten en medewerkers die onze aandacht vragen. We zijn zo een druk manusje van alles. En meestal komen we best ver met ons eigen normaal gezond boerenverstand. Waarom zouden we ons nog drukker maken als het gewoon goed gaat? Daar zit precies de kneep. Als het inderdaad goed gaat hebben we niet meer nodig. Als het niet goed gaat, zoeken we een oplossing. Vaak zoeken we die oplossing buiten ons zelf. Succesvolle managementmethoden en boeken over leiderschap zijn daarbij tegenwoordig populair. En wekelijks verschijnt er wel wat nieuws. Managen heette vroeger gewoon regelen. Op een slimme manier zorgen dat iets uitgevoerd wordt. Veel methoden van ‘nu’ grijpen terug naar oude beginselen. Ook leiderschap is niet nieuw. Al is het wel wat meer dan alleen medewerkers aansturen. Leiderschap gaat over een visie hebben en daaraan vasthouden, strategie bedenken en daadwerkelijk uitvoeren.

Samen sterk Aan de Varkensmarkt in Raalte worden in maart de krachten van drie bedrijven gebundeld: Mooi bij Karin, Echt Syl Coaching en Jouw Eigen Kracht. Na diverse samenwerkingsprojecten gaan de drie vrouwelijke ondernemers ieder vanuit hun eigen vakmanschap samenwerken. Karin Koerkamp van Mooi bij Karin opent een 'echte barbershop’. ‘Traditioneel knippen en scheren voor mannen zoals we dat van vroeger uit kennen.’ Koerkamp heeft daarvoor inspiratie opgedaan in Amsterdam en Londen waar barbershops onderdeel zijn van het straatbeeld. Die specifieke sfeer wil ze naar Raalte brengen.

Dat kan ook met normaal boerenverstand. Als we goed aansluiten op de behoeftes in de markt komen we al een heel eind. Als we daarbij rekening houden met alle mogelijkheden van ons bedrijf, komen we al een stuk verder. Stilstaan bij de problemen kan een struikelblok worden omdat alles wat je aandacht geeft, groeit. Dus kijk vooruit, de bocht door. Zijn nieuw leiderschap en managementboeken dan onzin? Nee, zeker niet. Het verruimt ons blikveld, geeft nieuwe inzichten en kan zeker helpen. Ook het praten met andere ondernemers werkt goed. Maar begin, als het een keer minder goed gaat, bij uzelf, bij uw eigen bedrijf, uw ondernemerschap en waardeer uw eigen gezond boerenverstand.

Sylvia Esman coacht met Echt Syl Coaching medewerkers en leidinggevenden op het gebied van persoonlijke en professionele ontwikkeling. Daarbij komen werk gerelateerde vragen aan bod. ‘De focus in de coaching wordt gelegd op je talenten en drijfveren zodat je (weer) trots op jezelf bent, gemotiveerd bent en met plezier naar je werk gaat’. Voorbeeldtrajecten zijn Loopbaan coaching, De professional in ontwikkeling, en Van Binnen en Buiten Coaching (in samenwerking met imagocoach Debbie Kotteman)’ Middels Jouw Eigen Kracht helpt imagocoach Debbie Kotteman mensen om de beste versie van zichzelf te presenteren. ‘Mensen beoordelen elkaar op de uiterlijke presentatie. Het belang en de impact van een goede persoonlijke presentatie en uitstraling passend bij de persoon en de specifieke talenten en kwaliteiten is evident. Kotteman hanteert o.a. de eerste-indruk-methode, kleurenanalyse, stijladvies en gelaatkunde.’ www.mooibijkarin.nl | www.echtsylcoaching.nl | www.jouweigenkracht.nl KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Hiske Huiting Bedrijfsontwikkeling & Verandermanagement, Baak www.hiskehuiting.nl

voor onze Klanten het belangrijKste gereedschap.

ons belangrijkste gereedschap vindt u niet in onze catalogus. het Ăs onze catalogus: gedrukt of in onze online-shop, hier vindt u in 18 talen snel en comfortabel meer dan 55.000 kwaliteitsgereedschappen, die voor 99 % direct leverbaar zijn â&#x20AC;&#x201C; en uw bedrijf voor 100% nog beter en productiever maken. www.hoffmann-group.com

B E L E E N S M E T. . .

Bel eens met Van Braak Accountants: 0548 - 37 83 53 Ondernemen is koers bepalen. Vooruitzien. Anticiperen op ontwikkelingen. Kansen traceren en verzilveren. Sturen en bijsturen. De accountants en belastingadviseurs van VBA Holten zijn u graag van dienst. Maak gebruik van hun specifieke deskundigheid en laat u adviseren over de stappen die lonen! Vraag van de maand: Hoe kan ik een bepaald vermogen uit mijn BV zo gunstig mogelijk aanwenden? Edwin Blom, kantoormanager VBA Holten: ‘Die vraag horen wij vaker: wat moeten we met ‘overtollige’ liquide middelen in onze BV? Een ondernemer die door hard werken vermogen heeft opgebouwd, wil dat vermogen uiteraard zo rendabel mogelijk wegzetten. Sommige ondernemers kiezen voor een spaardeposito, maar dat is niet de meest gunstige optie. De rente op zo’n deposito schommelt doorgaans zo rond de 3%. Dat is wel het maximum haalbare. Gelukkig zijn er meerdere wegen die naar Rome leiden. Wegen die fiscaal veel aantrekkelijker zijn. Er is zelfs een manier die zorgt dat u door de fiscus wordt betaald… Die optie heeft alles te maken met het aflossen van uw privé hypotheek. Zullen we een afspraak maken?’

VBA Van Braak Accountants in Holten is een no-nonsense zelfstandig advieskantoor, waar een enthousiast team van accountants, belastingadviseurs en kantoormedewerkers het onderste uit de kan haalt voor ondernemers in het mkb en de agrarische sector, voor non-profitorganisaties en voor internationaal georiënteerde ondernemingen. Effectieve oplossingen die ondernemers geld besparen of juist opleveren. De accountants van VBA zijn lid van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA). De belastingadviseurs zijn aangesloten bij het Register Belastingadviseurs (RB). Permanente educatie en vaktechnische ontwikkeling zorgen ervoor dat de dienstverlening altijd up-to-date is. VBA Holten maakt deel uit van de onafhankelijke Van Braak adviesgroep van accountants en belastingadviseurs. Naast Holten heeft de organisatie vestigingen in Drachten, Franeker, Marum, Scherpenzeel, Texel, Tiel, Veenendaal, Vught en Zuidbroek.

KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Edwin Blom

Van Braak Accountants Hoffesstraat 41 7451 AE Holten T. 0548 37 83 53 F. 0548 36 62 71 info@vba-holten.nl www.vba-accountants.nl

Kijk op Ondernemen in Duitsland

Oost-Nederland maakt het verschil

Duitsland is enorm in trek bij Nederlandse ondernemers. De economische motor van Europa heeft een stabiele markt. Maar ook de geografische ligging ten opzichte van Oost-Nederland, de cultuur en onze kennis van het land bieden veel kansen. Dat bleek uit een geanimeerd gesprek tussen zeven ondernemers met ervaring in Duitsland. Een sterk pluspunt van de regio Oost-Nederland is volgens fiscalist en Duitslandspecialist Ingmar Pondes van BonsenReuling de locatie. Via de Duitsland-desk adviseert het kantoor ondernemers over de fiscaal-juridische en bedrijfseconomische aspecten van ondernemen in Duitsland. ‘De afstand naar Duitsland is klein. Waarom je klantenkring dan 18

niet over de grens zoeken? Om succes te hebben in Duitsland zijn Nederlandse bedrijven het meest gebaat bij een structurele aanpak van de markt. Je moet boven water krijgen wat je uniek maakt en vervolgens investeren in netwerken en het aangaan van een samenwerking.’ ‘In het oosten van het land snappen we bovendien hoe

Duitsers werken en denken’, stelt Lennard Kamps van Van Weeghel Doppenberg Kamps Notarissen uit Doetinchem. ‘Ons kantoor heeft een Duitslandsectie waar specialisten Duitsers en Nederlanders begeleiden bij grensoverschrijdende zaken op het gebied van familierecht, onroerend goedrecht en ondernemingsrecht. We merken

steeds vaker dat Nederlandse collega’s doorverwijzen naar ons kantoor.’ Mike Broekhuizen wijst op de kansen voor de maakindustrie. ‘Deze sector is breed vertegenwoordigd in het oosten van het land en toeleverancier voor Duitse bedrijven. Dat moeten we niet onderschatten. Er liggen volop groeikansen voor het Nederlandse bedrijfsleven in Duitsland’, vindt de

dan ook erg blij mee dat de burgemeester van Doetinchem vanaf februari 2015 een platform faciliteert, waar we netwerken kunnen samenvoegen.’ Netwerken verbinden Internationalisering is één van de vijf speerpunten van belangenbehartiger VNO-NCW Midden. Daarin gaat veel aandacht uit naar Duitsland. Rob

TEKST: JESSICA SCHUTTEN - FOTOGRAFIE: ED KLIJNMAN

Rob Oostermeijer

Ingmar Pondes

op: ‘Wat mij is opgevallen uit een matchmakingonderzoek van VNO-NCW is dat de Nederlandse ondernemers enthousiaster waren om matches te maken met Duitse ondernemers dan andersom.’ ‘Dat is helaas zo,’ reageert Freddy Heinzel. ‘Traditioneel was de Duitse economie lange tijd sterker en dus aantrekkelijk. Daarnaast heeft Duitsland negen

‘De Duitse economie was lange tijd sterker en dus aantrekkelijk’

directeur van Bedrijfstakschool Anton Tijdink uit Terborg. Dat de samenwerking tussen de beide landen goed is, bevestigt Freddy Heinzel. De advocaat en mede-eigenaar van STRICK Rechtsanwälte & Steuerberater in Kleve en honorair consul is een goede graadmeter van de economische betrekking tussen de landen. ‘Duitsland is KIJK OP OOST NEDERLAND

de belangrijkste economische partner van Nederland. Duitsers kunnen bovendien profiteren van de knowhow van Nederland als hightech land. De overgang naar Industrie 4.0 biedt volop kansen. Wat ik alleen jammer vind, is dat de Kamer van Koophandel de regiocommissies heeft ontbonden. Een goed grensoverschrijdend netwerk moeten we koesteren. Ik ben er

NUMMER 218, JAARGANG 34

Oostermeijer, hoofd beleidszaken bij VNO-NCW Midden: ‘Nu export in de belangstelling staat en de markt aantrekt, liggen er mooie kansen. Vanuit ons werkgebied zijn we bezig om invulling te geven aan een Smart Industry Agenda waarbij vanwege de industriële aanwezigheid, de focus ligt op partijen in Twente en de Achterhoek. We onderhouden een goed overleg met diverse partijen en willen activiteiten met elkaar verbinden. Maar vooral is het belangrijk dat iedereen zich gaat realiseren welke economische en maatschappelijke kansen er liggen voor de industrie. En hoe belangrijk het is om te investeren in een Smart Industry Agenda. Dit thema vormt een mooie gemeenschappelijke noemer om elkaar te vinden.’ Pieter-Jan Helmink, eigenaar van Logisz, fullservice marketing- en reclamebureau in Doetinchem en Kleve, merkt

buurlanden. Vanuit Berlijn is de perceptie anders dan vanuit Noordrijn-Westfalen. Duitsers verleggen hun straal eerder naar de andere deelstaten. Daarom adviseer ik Nederlanders ook altijd om Noordrijn-Westfalen als startmarkt te gebruiken. Daar kennen de mensen de Nederlandse cultuur.’ Marktbenadering ‘Om de kansen in Duitsland in te kunnen schatten, is het verstandig om marktonderzoek te doen’, haakt Michel Rabelink in. Met zijn bedrijf Rabelink Finance Consultancy begeleidt hij financieringstrajecten in binnen- en buitenland. ‘Met een goede analyse van de markt kun je bekijken waar je doelgroepen zich bevinden. Dat kost geld, tijd en energie, maar op termijn scheelt het geld. Voor een klant van mij uit de Telecombranche bleken veel kansen te liggen in Duitsland. De Nederlandse markt zat op slot.’ Maar hoe 19

benader je dan de markt? Moet je kiezen voor Duitse partners of locaties omdat zij elkaar makkelijker kunnen vinden? Lennard Kamps: ‘Daarin moet je een onderscheid maken tussen zakendoen met Duitsers en zakendoen in Duitsland. Dat is totaal verschillend. Je maakt andere afwegingen. Voor ons heeft het geen meerwaarde om in Duitsland zaken te doen. Onze niche is juist dat er native speakers Duits op ons kantoor werken.’ Bedrijfstakschool Anton Tijdink is wel actief op de Duitse markt. Mike Broekhuizen: ‘Wij hebben geen Duitse vestiging maar werken wel samen met Duitse bedrijven en instanties in het kader van uitwisseling. Zij hebben deuren geopend naar bedrijven die in projecten participeren.’ Pieter-Jan Helmink ervaart dat je een paar strepen voor hebt met een Duitse locatie. ‘Wij hebben twee jaar geleden een bestaand

bureau in Kleve overgenomen. De Duitse aandeelhouder had een netwerk. Mijn ervaring is dat je wel de tijd moet nemen om vertrouwen te winnen. Snel zakendoen over de grens werkt niet. Je moet ook rekening houden met de gebruiken en de manier van denken in Duitsland. In de marketing zie je een veel gemaakte fout dat creatieve concepten één op één worden overgenomen in het buitenland. Duitsers denken anders, de taal is anders. Bovendien is Nederland verder in de online marketing.’ Ingmar Pondes ziet dat als een kans. ‘Die kennis kunnen we optimaal gebruiken. Bovendien zijn de grote steden in Duitsland beter online te bereiken. Maar alles valt of staat met het product dat of de dienst die je verkoopt. In het algemeen doen Duitsers liever zaken met elkaar. Ze hebben dan te maken met landelijke algemene voorwaarden en weten regelgeving. Duitsers hebben

Mike Broekhuizen

gewoon koudwatervrees en daar is geen strategie voor.’ Taal en cultuur De ondernemers zijn het erover eens dat het goed beheersen en begrijpen van de Duitse taal en cultuur een voorwaarde is voor een grensoverschrijdende samenwerking. Freddy Heinzel voorziet hierin in de toekomst een probleem. ‘Wat ik zorgwekkend vind, is dat de Duitsers minder importeren

Michel Rabelink

vanuit Nederland. Je ziet de consumentenvraag dalen. In het verleden werd bij gelijke producten gekozen voor Nederland als buurland vanwege de beheersing van de Duitse taal. Maar dat loopt steeds verder terug bij jongeren.’ Mike Broekhuizen is het hiermee eens. ‘We moeten teruggaan naar de basis en Duits in plaats van Frans aanbieden. Iets dat je zo vroeg mogelijk leert, geeft je een paspoort om naar

Pieter-Jan Helmink

binnen te mogen bij je buurland. Wij werken actief samen met een Duitse onderwijsinstelling. Op het vmbo wordt in Duitsland vaker Nederlands aangeboden dan andersom. De taal en de cultuur zijn valkuilen voor ondernemers. Je hebt te maken met andere omgangsvormen in Duitsland. Voordat je de stap zet naar Duitsland moet je je bewust zijn van die omgangsvormen.

Lennard Kamps

Succes valt of staat met de persoon die het uitdraagt. Daarnaast moet je voldoen aan de Duitse kwaliteit en weten regelgeving.’ Freddy Heinzel knikt. ‘Er zijn Duitsers die niet met Nederlanders kunnen samenwerken. Nederlanders leggen minder vast en hebben geen orde op dossiers. Duitsers bouwen een zaak op terwijl Nederlanders het doel en niet het proces belangrijk vinden. Bovendien zijn Nederlanders

Freddy Heinzel

erg commercieel en resultaatgericht.’ Pieter-Jan Helmink: ‘Als je de omgangsvormen respecteert, dan kunnen de handelsgeest van de Nederlandse cultuur, de flexibiliteit en snelheid van leveren krachten zijn in het zakendoen met Duitsers.’ Financiering Uitbreiden van werkzaamheden naar Duitsland vergt naast investeringen in de cultuur, taal en netwerken ook de nodige financiële investeringen. ‘Ik ervaar dat daar helaas vaak het laatste

Lennard Kamps: ‘Met een goede voorbereiding en samenwerking kan een bedrijf succesvol opereren in Duitsland. Eigenlijk zou elke ondernemer iemand aan de hand moeten nemen uit Duitsland om de markt te leren kennen. Ondernemers investeren te weinig in de juiste netwerken.’ Maar zijn er bedrijven die dat doen? ‘Ze zijn er wel, maar Duitsland is groot en kent veel branches’, weet Ingmar Pondes uit ervaring. ‘Goede ondernemers vinden hun contacten wel als ze de stap naar Duitsland se-

‘De taal en de cultuur zijn valkuilen voor ondernemers’ aan wordt gedacht’, zegt Michel Rabelink. “Er zijn veel mogelijkheden om in een vroeg stadium gebruik te maken van regelingen van de overheid, die deels of soms geheel worden gesubsidieerd (SIB vouchers etc.) om internationaal zakendoen te stimuleren. Afhankelijk van het product of de dienst zijn er ook financiers voor exportplannen en/of handelstransacties. Het is belangrijk om vroegtijdig in gesprek te gaan met een financier. Een goed onderbouwd financieel plan is essentieel om voor de lange termijn succesvol te zijn!’ Toekomst Er liggen genoeg kansen voor Nederlandse ondernemers, daarover bestaat geen verschil van mening. Maar hoe kunnen we dan de export vergroten?

rieus nemen.’ Rob Oostermeijer reageert: ‘We zijn afhankelijk van de gedrevenheid van de ondernemer. Naast het creëren van bewustwording moeten we ook de intentie hebben elkaar als ondernemers (organisaties) over de grenzen heen te vinden en de relatie met Duitsland te verbeteren zodat over vijf jaar de netwerken nog meer aan elkaar zijn geknoopt. Er ligt een mooie uitdaging om aan te sluiten bij Noordrijn-Westfalen.’ Freddy Heinzel roept op om vooral de meerwaarde van de regio te laten zien: ‘We zijn een regio die kennis heeft van Duitsland en de manier van zakendoen. Laat zien dat we het spel beheersen, dat bedrijven naar ons toe moeten komen om de brug te slaan. Dan zijn we een centrale regio in Europa.’ 21

• • • • •

CNC draaien en frezen Konstruktiewerkzaamheden Robotlassen Stansen Gieten en spuitgieten

De Hagen 6 | 8325 DB Vollenhove | T: 0527-246810 | E: info@laveno.nl Van Spijker beton- en waterbouw dimensioneert en realiseert betonwerken voor de Grond-, Weg-, en Waterbouwsector Meniststraat 6-b, 7091 ZZ Dinxperlo t. 0315 – 652714 e. jacob@jtkcoating.nl website: www.jtkcoating.nl

www.vanspijkerbouw.nl

bruggen tunnels viaducten kademuren sluizen

Wij richten ons op het leveren van kwaliteitsproducten Onderstaande diensten kunnen wij u bieden: - Stralen (maten straalcabine: 10 m lang, 5 m breed, 4,5 m hoog) - Coaten (maten poedercoatcabine: 9,30 m lang, 3,5 m breed, 3 m hoog) Mogelijke metaalsoorten voor poedercoaten zijn: - Staal - Aluminium - Verzinkt staal - Thermischverzinkt staal - RVS - Warmgewalst - Koudgewalst - plaatwerk

EXPERTS IN ACCUMULATIE EN CONVEYING TECHNOLOGIE

Polyketting B.V. / Industriepark 1 - 7021 BK / P.O. Box 35 - 7020 AA / Zelhem - The Netherlands Tel.: +31 314 622 141 / Fax: +31 314 623 630 / info@polyketting.nl / www.polyketting.nl

RECHTSZAAK

Juridische APK De advocatuur wordt nog vaak geassocieerd met strafrecht. Dat zal ongetwijfeld te maken hebben met het feit dat in de publiciteit over het algemeen de strafpleiters de boventoon voeren. Dit is begrijpelijk, want moord en doodslag is natuurlijk erg interessant. Het grootste deel van de advocaten in Nederland houdt zich helemaal niet bezig met strafrechtelijke kwesties. De advocaat wordt daarnaast veelal in verband gebracht met problemen. Als je een advocaat nodig hebt, heb je iets verkeerd gedaan maar in ieder geval heb je een probleem. En het kost erg veel geld. Daarmee wordt miskend dat tijdige inschakeling van een advocaat juist veel ellende en daarmee ook veel kosten kan voorkomen. En voorkomen is immers beter dan genezen. De advocaat kan, mits tijdig ingeschakeld, veel leed voorkomen. De advocatuur is ook in dat verband behoorlijk aan verandering onderhevig, Werd de advocaat in vroeger tijden ingeschakeld als het kalf al verdronken was, inmiddels wordt het steeds meer gemeengoed dat de advocaat als ‘huisadviseur’ op gezette tijden bij de ondernemer aan tafel zit. Daarmee is de rol van de advocaat van kleur aan het verschieten. Van een incidentele troubleshooter naar een ‘huisadviseur’. Voor uw wagenpark is het volstrekt normaal om periodiek onderhoud te laten verrichten. Dat zou eigenlijk voor uw onderneming ook moeten gelden. Het is zeer aan te bevelen om uw organisatie periodiek te laten doorlichten op (juridische) risico’s. Een soort MRI-scan voor uw bedrijf. Daarbij kunnen verschillende zaken aan de orde komen: zijn uw algemene voorwaarden nog wel up to date? Kennen uw medewerkers de regels voor het toepasselijk laten zijn van uw algemene voorwaarden en passen ze die ook toe? Wordt gewerkt met standaard-overeenkomsten waarvan de inhoud is gecheckt? Wordt de toepasselijke cao correct nageleefd? Maar ook vragen omtrent de bedrijfsvoering, zoals bijvoorbeeld: Is uw onderneming niet te zeer afhankelijk van een of enkele afnemers? Worden afgesproken betaaltermijnen door uw klanten met voeten getreden? In de vorm van een juridische APK kunnen de risico’s die met dit soort vragen samenhangen worden onderkend en kan aan de hand daarvan een actieplan worden opgesteld. Dit soort vormen van dienstverlening zijn aan de orde van de dag. De kosten die daarmee gepaard gaan kunnen op het eerste oog aanzienlijk zijn, maar zullen veel schade in de toekomst voorkomen. Dat betekent dat de advocaat steeds vaker als een onderhoudsmonteur op preventieve wijze zijn diensten zal gaan verrichten. Procederen zal altijd nodig zijn, maar heeft niet meer de voorkeur, niet in de laatste plaats omdat procederen de laatste jaren een behoorlijk kostbare hobby is geworden. Ook daarom is voorkomen beter dan genezen.

‘De advocaat verschiet van kleur: van incidentele troubleshooter naar huisadviseur’

In faillissementen worden veel ondernemers teleurgesteld. Algemene voorwaarden zijn in het meest gunstige geval wel op orde en het daarin opgenomen eigendomsvoorbehoud kan voldoende dekking geven om de geleverde maar niet betaalde goederen terug te halen. Dan komt het er vaak nog op aan dat de algemene voorwaarden ook daadwerkelijk ter hand zijn gesteld aan de afnemer. Dit wordt door de gemiddelde curator grondig gecontroleerd. Kan die ter hand stelling niet worden aangetoond, dan zal veelal de claim van de leverancier worden afgewezen. Door het duidelijk vastleggen van de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden met uw afnemers kunnen dit soort discussies worden voorkomen. Uw advocaat kan u daarbij adviseren.

KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Mr J.C.A. Herstel Advocaat bij JPR Advocaten | @TianHerstel

Expertise in kwaliteit en service Onze “BIG 5” voor uw succes: naadloze en gelaste cilinderbuizen hardverchroomde assen hardverchroomde plunjerbuizen naadloze koudgetrokken hogedrukbuizen bewerkingen volgens tekening Uw voorraadhoudende specialist in producten voor de cilinderbouw en overige staalproducten All Steel Products B.V. Ratio 31, 6921 RW Duiven. Tel.: 085-8500181 Fax.: 085-8500182 E-mail: info@allsteelproducts.nl Web: www.allsteelproducts.nl

stolen vehicle recovery systemen

LoJack is een wereldwijde leverancier en dienstverlener van haar LoJack SVR (stolen vehicle recovery) systemen. Al meer dan twintig jaar wordt het op VHF-gebaseerde systeem aangeboden waardoor wereldwijd in totaal meer dan 250.000 voertuigen en objecten na diefstal zijn veiliggesteld. Sinds enige jaren biedt LoJack ook dienstverlening in Europa in samenwerking met haar Europese licentienemers. In 2010 heeft LoJack Benelux een exclusieve licentie verkregen voor distributie en dienstverlening in Nederland, België en Luxemburg.

Ratio 37 6921 RW Duiven +31 (0)88 000 5525 info@lojack.nl www.lojack.nl

TEKST: JOHAN KONING

‘Wat je belooft, moet je nakomen’ Sinds Peter Jansen in maart 2008 begon met zijn bedrijf Jansen Poedercoating, houdt hij zich aan één credo: ‘Mijn kracht is: snel leveren, inspringen op de wensen van de klant en gemaakte afspraken nakomen.’ Drie doelstellingen waarmee zijn bedrijf, nu de economische crisis bedwongen lijkt, nog steeds kaarsrecht overeind staat.

‘Ik heb het tijdens de crisis goed gedaan; heb dit pand zelfs gewoon kunnen kopen. Als de bank daaraan wil meewerken, dan toont dat aan dat je het goed voor elkaar hebt’, vertelt Jansen enthousiast. En hij gaat nog even verder: ‘Als ik het in de afgelopen 6,5 jaar twee of drie weken rustig heb gehad, is dat veel.’ Met andere woorden: het is een wijs besluit geweest om zijn eigen onderneming op te starten. Jansen is van huis uit autospuiter, een discipline die hij jarenlang met plezier uitvoerde. Hij besloot zich volledig toe te leggen op poedercoating, toen hij daar bij zijn werkgever mee in aanraking kwam. Hij begon in bedrijfshal in een huurpand, maar inmiddels beschikt Jansen Poedercoating over een goed uitgerust eigen bedrijfspand.

klanten waar we wekelijks twee tot drie machines voor verwerken. Daarnaast hebben we ook wel particulier werk, voornamelijk motor- of auto-onderdelen.’ Jansen komt vooral aan zijn klanten door mond-tot-mondreclame. Hij moet dus goed werk afleveren. Én innoveren. ‘We hebben een nieuwe donkerstraler poedercoatoven gekocht (5000x3500x3500mm). Dat bespaart veel gas en is vergeleken met een conventi-

onele oven ook milieuvriendelijker.’ ‘Daarnaast installeren we een railsysteem, zodat we grotere objecten sneller kunnen verwerken door ze op te hangen en niet meer handmatig te vervoeren. We investeren, maar doen dat wel met beleid. Zo werken we ook: het werk moet goed zijn. Daarom controleren we elkaar ook: is het de juiste kleur? Dekt het goed? Daar mogen de jongens mij ook op aanspreken.

Ik werk zelf mee en als ik het niet goed doe, dan mogen ze dat gewoon zeggen. Poedercoating moet op intuïtie en ervaring. Je ziet het resultaat pas nadat het product in de oven is geweest. We gaan voor zekerheid en een goed eindresultaat en dat waarderen onze klanten.’

JANSEN POEDERCOATING www.jansenpoedercoating.nl

‘We hebben een mooi team dat bestaat uit een mix van jonge talenten en ervaren mensen. Voor onze opdrachtgevers verwerken we verschillende producten. Van machineonderdelen en velgen tot verwarmingselementen en vlaggenmasthouders. Er zijn KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Bindende kracht in bouwproces Projectmanagement, directievoering en/of advisering bij complexe bouwprojecten. Frank de Vries van PRO Consultants bewaakt de tijd, het geld en de kwaliteit van de nieuwbouw en/of renovatie van zijn opdrachtgevers. Met zijn zeer ruime ervaring in alle aspecten van het bouwproces laat hij zich geen knollen voor citroenen verkopen. ‘Ik heb als consultant nog nooit een opdracht niet binnen budget gerealiseerd.’ Frank de Vries is reeds 35 jaar actief in de bouw. Eerst in dienst bij verschillende grote aannemersbedrijven, onder meer als calculator en hoofd bedrijfsbureau. Zo was hij onder meer betrokken bij de (ver) nieuwbouw van ijsstadion Thialf in Heerenveen, meerdere politiebureaus in de regio Rijnmond en verschillende ministeries. In 2008 startte De Vries zijn adviesbureau PRO Consultants. Het uitgebreide en indrukwekkende portfolio van de onderneming is het bewijs voor de capaciteiten van De Vries. De afgelopen jaren was hij onder meer de drijvende 26

kracht achter de renovatie van Koninklijk Theater Carré te Amsterdam, de nieuwbouw van het World Port Center te Rotterdam, de uitbreiding van het Carmel College Salland te Raalte, de nieuwbouw en renovatie van de woonwijk Pathmos te Enschede, de nieuwbouw van het hoofdkantoor van Eneco te Rotterdam en de renovatie van het Albert Schweitzer ziekenhuis te Dordrecht. Vijf kwaliteitsaspecten Als schaap met vijf poten baseert De Vries zijn dienstverlening op vijf aspecten: tijd, geld, kwaliteit, informatie en organisatie. Om die vijf onderdelen van een bouw-

proces goed te kunnen controleren en bewaken, is zeer veel kennis en ervaring noodzakelijk. Opdrachtgevers vinden in De Vries de optimale behartiging van deze vijf punten verenigd. Dit maakt hem dé partner voor de totale begeleiding van een bouwproces, van idee tot oplevering. ‘Ik bekijk elk project integraal vanuit een realistische benadering’, zegt De Vries. Niet voor niets voert hij het Oog van Horus-symbool als logo. ‘Dat is mijn opgave, om voor de opdrachtgever het alziend oog te zijn.’ De afgelopen twee jaar was De Vries betrokken bij de nieuw-

bouw van Onderwijspark Ezinge te Meppel. Daarbij ging het om een 28.500 m2 groot complex met scholen en sporthallen, met een bouwsom van zo’n 30 miljoen euro. Dat bouwproject liep aanvankelijk stroef en toen De Vries werd binnengehaald in 2012, had men reeds een achterstand opgelopen in de bouw van één jaar. De Vries trok het project vlot en in november 2014 werd het onderwijspark door koning Willem-Alexander geopend. ‘Door alle partijen architect, adviseurs en aannemers - nauwkeurig aan te sturen, kon het project in vijftien maanden worden gerealiseerd.’ Daarnaast voert PRO Consul

TEKST: RONALD SCHALEKAMP

tants momenteel het projectmanagement over de renovatie van het Concertgebouw te Nijmegen. De Vries: ‘Dat is een rijksmonument uit 1915 met een unieke akoestiek. Hier spelen toporkesten tot zo’n 60 man groot. De renovatie is een complexe opgave, die buiten het seizoen in twee perioden van vier maanden tijd uitgevoerd moet worden.’ Overwicht Om integraal controle over het bouwproces te houden is, naast kennis en ervaring, nóg een ingrediënt van groot belang. Dat is overwicht. De Vries is als geen ander in staat partijen en individuen aan te sturen en te motiveren. ‘In een bouwteam zijn de machten soms ongelijk verdeeld. Vanuit mijn bouwverleden weet ik echter donders goed wat er wel en niet kan; of het nu gaat om de techniek, tijd of geld. Let wel, ik hanteer geen hautaine manier van leidinggeven. Zeker niet. Ik ben reëel in wat ik vraag en gun iedereen een eerlijke marge. Daar staat tegenover dat ik me

KIJK OP OOST NEDERLAND

door niemand een rad voor ogen laat draaien. Als iemand onzin staat te vertellen, dan zeg ik dat ook. Ik reageer op inhoud. Een dertigjarige ‘senior’-projectleider laat zich misschien intimideren of overdonderen, maar dat lukt bij mij zeker niet.’ Elkaar versterken Het liefst wordt De Vries met PRO Consultants zo vroeg mogelijk bij een bouwproces

NUMMER 218, JAARGANG 34

betrokken. Dus nog vóórdat er een architect of bouwpartner is benaderd. Hij heeft veel in bouwteamverband gewerkt om ook de kwaliteiten van de uitvoerende partijen te kunnen gebruiken, vertelt De Vries. Het gaat hem niet om de grootte van een project, maar om de complexiteit. ‘Daarbij zoek ik de kracht op van alle ontwerpers, aannemers en elektrotechnische en werktuigbouwkundige

installateurs. Zo versterken de individuele delen van het team elkaar en kan ik tegelijkertijd goed sturen op ontwerp en kostenbeheersing. Meerwerk kan zo tot een minimum worden beperkt en projecten binnen het budget worden gerealiseerd.

PRO CONSULTANTS BV www.proconsultants.nl

Buitenvaart 1603A 7905 SL Hoogeveen T (31) 528 230619 F (31) 528 230649 M (31) 654258873 www.jvs-3d.nl

Product creation Product design Mold design

Het best denkbare resultaat

‘Van verbeelding naar realiteit’ Als engineers en projectmanagers gaan we graag de uitdaging aan om complexe technische vraagstukken overzichtelijk te maken, te verbeteren en op te lossen. Dát is onze kracht.

Arnsbergstraat 8, 7418 EZ Deventer - +31 (0)570 - 548300

BRUGGEN SLAAN. DAT DOEN WIJ. AL BIJNA 100 JAAR.

Specialisten in (civiele) betonwerken bruggen, viaducten, tunnels, parkeerkelders, b e r g i n g s k e l d e r s , ( r e i n w a t e r ) p o m p s t a t i o n s , R W Z I ’s W W W. H VA N H A A R S T. N L

www.prolenco.nl

In januari heeft Rabelink Logistics zijn intrek genomen in het nieuwe onderkomen aan de Kryptonstraat aan de A18 in Wehl. De 3PL+ logistiek dienstverlener heeft een gezonde en gestage groei weten te realiseren. ‘Wij willen voor onze klanten optimaal rendement behalen.’ Rabelink Logistics is onderdeel van de Huettemann Group en is dé complete logistieke partner voor bedrijven: van een enkel pakket tot de wereldwijde verzorging van de goederenstroom van a tot z. In de afgelopen 84 jaar is het bedrijf uitgegroeid tot een grote speler. De activiteiten zijn ondergebracht in de divisies transport, logistiek en lucht& zeevracht. ‘Onze diensten bestaan voor 80% uit transport en 20% uit warehousing’, vertelt algemeen directeur Alwin Schweckhorst. ‘We verzorgen alles wat daarbij komt kijken,

van handling, verpakking, administratie, douaneformaliteiten tot opslag, registratie, goederenbeheer en de Valued Added Logistics. Via Track & Trace is het mogelijk de gehele goederenstroom te traceren.’ Partnerships Investeringen in mensen en materieel zijn voor Rabelink erg belangrijk. Met een Transport Management System en een Warehouse Management System heeft het bedrijf direct alle opbrengsten en kosten in beeld. Schweckhorst: ‘We zitten achter het stuur; we besparen

Met 260 medewerkers en vestigingen in Wehl, Doetinchem, ’s-Heerenberg, Gaanderen en Roemenië (Baia Mare) is Rabelink Logistics wereldwijd actief. Het nieuwe hoofdkantoor in Wehl heeft een crossdockhal met 4000 m2 opslagruimte, 46 docks en een werkplaats. Het bedrijf heeft een totale warehousecapaciteit van ruim 46.000 m2 (deels gekoeld), 70.000 palletplaatsen, 110 vrachtauto’s, 4 LZV’s, 140 opleggers waarvan 90 double en triple stockopleggers en 50 meeneemheftrucks.

tijd, geld en ruimte. Zo adviseren we de klant over de meest logische en efficiënte aanpak. Daarbij kijken we naar de hoogst mogelijke economische waarde. Het draait immers om kostenreductie en verbetering

van het rendement. Door goed te luisteren naar het probleem van de klant en oplossingen te bedenken, binden we klanten aan ons. We doen het samen en bouwen op partnerships.’ Multifunctionele inzet De samenwerking met de klant heeft geresulteerd in de ontwikkeling van diverse logistieke concepten, zoals het gebruik van triple stockopleggers en meeneemheftrucks bij het vervoer en de aflevering van lengtegoederen. Hiermee biedt Rabelink een oplossing voor de klant: lage transportkosten en een hoge beladingsgraad. ‘We hebben veel ervaring met niet-alledaags transport, maar de opleggers zijn ook geschikt voor alle vormen van standaard vervoer. We zoeken altijd naar een oplossing om optimaal gebruik te maken van ruimtes, ook in ons warehouse met een diversiteit aan stellingen. Bij Rabelink denken we anders, creëren we een markt en bieden we meerwaarde voor onze klanten.’ RABELINK LOGISTICS www.rabelink.nl

KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

TEKST: JESSICA SCHUTTEN, FOTO: ED KLIJNMAN

Multifunctionele logistieke klantoplossingen

Directeur-eigenaar Hans te Booij, met zijn zonen Bob en Toby

Professionele partner in business Industrial parts te Booy BV, sinds eind jaren zestig gevestigd op het industrieterrein ’t Goor in ’s-Heerenberg, bestaat in maart 2015 precies zestig jaar. Het metaal- en kunststofbewerkingsbedrijf paart sinds jaar en dag gedegen vakmanschap aan innovaties, geavanceerde technieken en automatisering. Door het productieproces voortdurend te verbeteren, garandeert te Booy een grote leverbetrouwbaarheid, scherpe kostenreducties en een hoogstaande kwaliteit. ‘Wij onderscheiden ons door alle facetten in de bedrijfskolom tot in de puntjes te beheersen.’ Hans te Booij is het liefst op de werkvloer, waar de actie is. Tijdens zijn rondes door de grote bedrijfshal van 4000 m2 - volledig gekoeld en verwarmd door een energiezuinig klimaatbeheersingssysteem - houdt de directeur-eigenaar samen met de medewerkers de productieprocessen nauwlettend in de gaten. ‘Door het proces te doorgronden en constant te heroverwegen, kunnen we als team de verspilling reduceren en tot een slimmere werkwijze 30

(‘lean production’) komen. Wat vervolgens weer leidt tot kortere doorlooptijden en kostenreductie voor de klant, naast een con-

stante hoge kwaliteit een van onze belangrijkste speerpunten’, legt hij uit. Het vasthouden aan oude methoden, onder het

motto ‘we zijn het nu eenmaal zo gewend’, is volgens Te Booij de grootste fout die je kunt maken. ‘Innovatief werken in combinatie

Procesbeheersing Dat de focus op procesbeheersing kan resulteren in keuzes die soms in tegenspraak lijken met het beoogde doel (efficiency), legt Hans te Booij uit aan de hand van het begrip productiesnelheid (bewerkingstijd per product). ‘Het verhogen van de productiesnelheid lijkt op zich een logisch streven. In de praktijk kan dat contraproductief uitpakken. Bijvoorbeeld als een proces onvoldoende beheersbaar wordt, insteltijden langer worden en onbemande productie niet meer mogelijk is. Bij procesbeheersing kijk je naar het complete plaatje. Alle factoren moeten kloppen, ook in hun onderlinge samenhang.’

Meedenken Alles bij metaal- en kunststofbewerkingsbedrijf te Booy staat in het teken van de klant. ‘Het is ons streven voor opdrachtgevers een betrouwbare partner te zijn. Maar bovenal willen we een positieve bijdrage leveren aan hun (bedrijfs)resultaten’, aldus Dave Hutten, sales manager bij te Booy. ‘Dit bereiken we door van begin tot eind mee te denken én te doen; van het productontwerp tot de levering volgens het just in time-principe (JIT). Met behulp van de SMED methodiek zijn de omsteltijden van onze machines drastisch gereduceerd, onder andere door alle handelingen efficiënt te stroomlijnen. Hierdoor gaat 98% van de bestellingen exact volgens planning de deur uit’. Ook de 33 medewerkers zijn doordrongen van het belang om kritisch mee te denken. Dankzij doelmatige ERP-software zijn processen als artikelbeheer, productieplanning, logistiek en financiële administratie,

KIJK OP OOST NEDERLAND

verregaand geautomatiseerd en op elkaar afgestemd. Naadloos aansluiten Het bedrijf betrekt ook de bedrijfsvoering van de opdrachtgever in zijn plan van aanpak. Dave Hutten: ‘Als we onze diensten naadloos laten aansluiten op de productieketen van de klant, kunnen we inefficiëntie nog beter buitensluiten. Juist aan de randen van de ketens - de overgangen - valt vaak veel winst te behalen. Bijvoorbeeld door de badgegrootte en verpakking van producten af te stemmen op het logistieke systeem en de werkwijze van de klant, of door het voorraadbeheer en/of de warehousing te verzorgen. Maar ook door het traject van verpakken, labelen en documenteren bij samengestelde eindproducten voor onze rekening te nemen, zodat het product direct naar de eindgebruiker kan. Industrial parts te Booy wil de klant compleet ontzorgen.’

INDUSTRIAL PARTS TE BOOY BV www.tebooy.nl

NUMMER 218, JAARGANG 34

TEKST: HEDVIG BEUNK

met een flinke dosis gezond verstand is misschien wel ons belangrijkste productiemiddel.’

Vanaf de oprichting in 1955 liep Industrial parts te Booy (destijds Metaaldraaierij A. TH. Te Booy) voorop aangaande vernieuwende technieken. Middenvoor Antoon te Booij, vader van de huidige eigenaar

Een gedreven familie Het telkens weer optimaliseren van het productieproces heeft Hans te Booij van geen vreemde. Ook zijn vader, die het bedrijf in 1955 in een kippenschuur begon, liep voorop als het ging om vernieuwende technieken, creativiteit en een praktische insteek. Een houding en visie die Te Booij weer terugziet bij zijn zoons Bob en Toby, die sinds 2010 meewerken in het bedrijf. ‘Blijkbaar zit het er gewoon in: een gedrevenheid om te werken aan slimme oplossingen en altijd te denken dat het (nog) beter kan.’

Nationale en internationale koerierstransporten Koerier nodig? Of uw zending nu naar Amsterdam moet of Athene, wij gaan direct voor u op weg! Meer weten? Bel 053 434 91 91 of kijk op www.tieke-logistics.com

Basisveiligheid / VOL

VCA in 1 dag! BASIS

Bijenkorf en Talmawoningen Enschede

. 5 8 1 . btw pp ex

Onze V BH VCA & e voor me tellen ingsuren ol nasch e-95!!! cod

vanaf 6 deelnemers op uw lokatie

UW BEDRIJF VCA LATEN CERTIFICEREN? Kultuurhuis Holten

Wij helpen met uw handboek RI&E of daar waar nodig.

SAFEINSPECT, OOK UW PARTNER VOOR: Opleiding of herhaling BHV Veilig werken met de vorkheftruck Brandveiligheid Wij zijn aangesloten bij de Vereniging Nederlandse Installatiebedrijven (UNETO VNI) en bij het Gilde van Zinkmeesters.

Chroomsteden 16, 7547 TL Enschede Tel. 053 4317554 Fax 053 4319716 info@keizerenschede.nl www.keizerenschede.nl

INSTALLATIEBEDRIJF | SANITAIR | WARMTE-, DAK- & GEVELTECHNIEK

tel.: 0318 - 48 17 13 info@vcain1dag.nl www.vcain1dag.nl www.safeinspect.nl

Nobelstraat 48 • 3846 CG Harderwijk • Tel. (0341) 462020 • Fax (0341) 425267 • info@belpa.nl • www.belpa.nl

Producent / leverancier van:

• Transformatoren tot 1000 kVA • Gelijkrichters/voedingen • DC/AC-omvormers

• EMC/RFI-filters • Isolatiebewaking mobiele werkplaatsen • Elektro Medische Techniek

TEKST: ANNETTE BLAUW

‘Wij verkopen geen product, maar een oplossing’ Van het kleinste nippeltje tot de grootste spuitkop, Hydrauliek Service Emmen heeft alles in huis op het gebied van hydrauliek, pneumatiek, industrie en reiniging. ‘Je kunt het inderdaad zo gek niet bedenken of wij hebben het wel op voorraad’, beaamt Matthijs de Haan, directeur van het bedrijf. ‘En mochten we het echt niet hebben, dan bedenken we een alternatief of een andere oplossing’, vult hij aan. ‘Zo kunnen we eventueel iets speciaal laten ontwikkelen en maken. ‘Nee’ verkopen wij hier in principe niet, dat is ons uitgangspunt. Diversiteit is onze kracht, in combinatie met een goed advies, een hoge mate van service en alles snel en correct geleverd. Voor bijvoorbeeld een garagebedrijf met een hogedrukreiniger waar de slang van kapot is tot grote rioolreinigers die enorme spuitkoppen nodig hebben. We zijn moeilijk in een hokje te stoppen omdat we zoveel verder

KIJK OP OOST NEDERLAND

gaan dan alleen hydraulische slangen. We hebben slangen en alle mogelijke componenten. We assembleren die producten ook nog. Alle gewenste maten en koppelingen. We bieden altijd een klantspecifiek product.’ Matthijs is zich terdege bewust van het belang van snelheid en service die de klanten van hem verlangen. ‘Als een klant hier komt, betekent dat dat er bij hem iets kapot is en dat moet zo snel mogelijk hersteld. Stilstand kost geld. Dus we zorgen dat het materiaal op voorraad is en de klant vlot geholpen wordt. Een stuk advies is daar-

NUMMER 218, JAARGANG 34

bij belangrijk en we helpen met het inkoopbeleid. Laatst had iemand een hele speciale koppeling nodig die honderden euro’s kostte om te laten maken. Die prijs stond echter niet in verhouding tot het doel. Dan zoeken we verder naar een andere optie voor een reële prijs. Dat proberen we zo concurrerend mogelijk te doen maar we zijn geen prijsvechter. Want we verkopen geen product, maar altijd een oplossing. En het liefst een gedegen oplossing.’ Met twintig jaar ervaring in de branche en acht jaar zelfstandig ondernemerschap gaat het Matthijs voor de wind met HSE

Emmen. ‘Het zijn acht jaren met vleugels geweest, we zijn best goed gegroeid. Zelfs in de crisis hebben we in de lift gezeten. Dat zegt mij dat de afnemers vertrouwen in ons hebben en dat we ons werk goed doen.’

HSE EMMEN James Cookstraat 43 7825 AN Emmen T. 0591 64 04 73 info@hse-emmen.nl www.hse-emmen.nl

15 7

workshops Meld je nu aan en volg de resterende 7 workshops

造 250,-

www.succesvolondernemen-oost.nl K ENNISPARTNE RS

S T RA TEGISCH E PA RT NE R S

MEDIAPARTNER

Miniseminar Groei

Sturen op succes

Monica Swalef van Swalef vertelt u tijdens Growing your Business meer over hoe u in de verschillende fases van ondernemen alles juridisch in goede banen kunt leiden. DOON stelt u vervolgens de kritische vraag Wel een goed idee maar ook al klanten?!

Kunt u financiële en fiscale onderwerpen genoeg overzien? U hoeft natuurlijk geen specialist te zijn, maar kennis van de belangrijkste begrippen is essentieel. Want als u succesvol wilt zijn, moet u weten waar u uw onderneming op stuurt. Alleen dan bent u in staat om de juiste beslissingen te nemen.

Door Swalef | DOON 4 maart 2015 | 14:00 - 17:15 Workshoplocatie: Deventer

Corporate Communicatie als fundament Ongetwijfeld staat u niet dagelijks stil bij uw Corporate Communicatie. U bent immers druk met ondernemen. U wilt resultaat halen. Dat is heel begrijpelijk. Wij laten in deze sessie zien dat het toch zinvol is om ook na te denken over uw Corporate Communicatie. Door Catapult creëert 28 april 2015 | 15:00 - 17:15 Workshoplocatie: Hengelo

Door de Jong & Laan 25 maart 2015 | 15:00 - 17:15 Workshoplocatie: Hengelo

Wat is mijn bedrijf waard? U krijgt er ooit, onverwacht of gepland, mee te maken: de verkoop van uw onderneming. Ongeacht het moment van verkopen, is het erg belangrijk dat u op tijd begint met de voorbereidingen. Het is goed voor de continuïteit van de onderneming en u hebt minder kopzorgen als het zover is. En ook niet onbelangrijk: het levert u geld op. U verhoogt de waarde van uw onderneming.

Het Nieuwe Werken, de hype voorbij en nu? De HNW hype is eigenlijk wel voorbij, maar ondertussen is altijd en overal kunnen werken, met willekeurig apparaat, eigenlijk wel gemeengoed geworden. Welke praktische mogelijkheden zijn er voor u? Door Loyall® ICT Group 14 april 2015 | 15:00 - 17:15 Workshoplocatie: Deventer

Veilig Online bestaat niet! Of wel? Bij het gemak van online zaken doen vergeten we nog wel eens na te denken over de bedreigingen voor uw onderneming. Welke risico’s loopt u met de ICT in uw bedrijf? Door Loyall® ICT Group 2 juni 2015 | 15:00 - 17:15 Workshoplocatie: Hengelo

Door de Jong & Laan 19 mei 2015 | 15:00 - 17:15 Workshoplocatie: Deventer

Medezeggenschap in pensioenregelingen Worden bij het opzetten en wijzigen van de arbeidsvoorwaarde pensioen altijd de juiste stappen genomen? Op welke vlakken lopen werkgevers risico? Hoe gaat u om met de pensioenuitvoerder? Door Swalef | 16 juni 2015 | 15:00 - 17:15 | Workshoplocatie: Deventer

MKB Regio Zwolle

Slagvaardig en creatief De organisatie voor het midden- en kleinbedrijf MKB Regio Zwolle besloot twee jaar geleden, in februari 2013, om het roer om te gooien. Het bestuur wilde meer een regionale en persoonlijke benadering. Zij helpen mkb-ondernemers om samen meer zakelijk succes te hebben in de regio door een gezamenlijke agenda en door regionaal ondernemers te verbinden. MKB Regio Zwolle (voorheen MKB IJssel-Vecht) is in 2013 ontstaan als stichting die is gelieerd aan het landelijke MKB maar toch zelfstandig is. Het heeft ruim 150 direct aangesloten ondernemersleden – van Hardenberg tot Urk en van Raalte tot Westerveld. MKB Regio Zwolle brengt ondernemers op regionaal niveau bij elkaar, bevordert B2B en over-

legt gericht met overheden en andere relevante marktpartijen. Samenwerking MKB Regio Zwolle en MarketingOost gaan intensief samenwerken in Zwolle. Bij MarketingOost in de Emmastraat in Zwolle is sinds vorige maand tevens een aanspreekpunt voor het mkb. Hier kunnen ondernemers terecht

met vragen. Dit betekent geen fusie, aldus Annemiek Brink, bestuurslid van MKB Regio Zwolle. ‘We behouden onze identiteit, maar denken dat we door samenwerking inzake regio branding een meerwaarde kunnen bieden.’ De oorsprong van MarketingOost ligt bij de VVV maar richt zich inmiddels op de stads- en regio-ontwikkeling, wonen, werken en

recreëren. Het mkb kan door dit samenwerkingsverband haar voordeel doen met de expertise van MarketingOost op het gebied van marketing. Behalve de samenwerking met MarketingOost, werkt MKB Regio Zwolle samen met Regio Zwolle.net, VNO-NCW Regio Zwolle en de diverse lokale ondernemersverenigingen.

TEKST: ANITA MEULEMAN

De werkgroepen De uniciteit van MKB Regio Zwolle komt goed tot uitdrukking in de diverse zeer actieve werkgroepen die werken aan de agenda en zich inzetten voor een beter ondernemersklimaat in de regio door het concreet en oplossingsgericht behartigen van de ondernemersbelangen. ‘Wij doen er alles aan om ondernemen makkelijker te maken. Denk aan minder regelgeving, eerlijke kansen bij aanbesteding, goede bereikbaarheid, enzovoort. MKB-Nederland en MKB Regio Zwolle oefenen invloed uit op de landelijke, regionale en lokale overheid. Regio Zwolle wordt één De regio Zwolle herbergt veel ondernemers, lokale ondernemersorganisaties en regionale business clubs. Leden kunnen onder andere de maandelijkse ledenlunch en de regiobijeenkomsten bezoeken. MKB Regio Zwolle is tevens Partner Regio Zwolle Congres en organisator van Ondernemer & Starter van het jaar. Regio Zwolle doet zaken Het stimuleren van de onderlinge betrekkingen tussen de ondernemers in de regio en het bieden van inkoopvoordeel aan de leden bij zowel landelijke als regionale leveranciers. Regio Zwolle vervoert Leveranciers, afnemers en werknemers moeten niet in de file staan en goed en betaalbaar kunnen parkeren. De regio Zwolle wordt de best bereikbare regio van Nederland. Onder andere door samenwerking met VNO-NCW Regio Zwolle en het opzetten van een regionaal platform Transport en Logistiek. Regio Zwolle ontregelt Het wijzen van de overheid op overbodige regels en ervoor zorgen dat de overheid samenwerkt met ondernemers door mkb-vriendelijk aan te besteden. De werkgroep wordt ondersteund door MKB Nederland dat jaarlijkse onderzoeken uitvoert. En het onderzoek naar de MKB vriendelijkste gemeente – die daarvoor een award krijgt uitgereikt (in 2014 aan Zwolle). Regio Zwolle werkt Ondernemers hebben behoefte aan goed opgeleide werknemers en een vraaggericht aanbod van beschikbaar personeel. Het bevorderen van werkgelegenheid door een intensieve samenwerking met de onderwijsinstanties. Ook is MKB Regio Zwolle een inzetverplichting aangegaan door ondertekening van het Sociaal Convenant Regio Zwolle. Tevens zorgt deze werkgroep voor een actieve deelname aan het Regionaal Platform Arbeidsmarkt (RPA). Regio Zwolle bruist Een aantrekkelijk woonklimaat is een belangrijke pijler voor de economische ontwikkeling. MKB Regio Zwolle voorstaat een bruisende regio met een divers en hoogstaand aanbod van culturele instanties en activiteiten, (gespecialiseerde) winkels en recreatie. Een onderdeel hiervan is het organiseren van het Agro en Food Event.

‘Dé kracht van MKB Regio Zwolle zit ‘m in het actieve ondernemende bestuur dat door een groot netwerk en veel kennis het luisterend vermogen kan omzetten in daadkracht - bottom-up in plaats van top-down’, aldus Annemiek Brink. Kortom: MKB Regio Zwolle slagvaardig en creatief. Meer informatie: www.mkbregiozwolle.nl

KIJK OP OOST NEDERLAND

Regio Zwolle groeit De economische regio houdt niet op bij gemeentegrenzen. MKB Regio Zwolle pleit voor een nauwere samenwerking tussen de gemeenten. Alle agenda’s van de gemeenten in de regio dienen écht op elkaar afgestemd te worden. Het gezamenlijk belang van een bloeiende economische regio dient daarbij leidend te zijn. Hiertoe behoort de bijeenkomst van de wethouders EZ van de negentien gemeenten en zitting in de Sociaal Economische Raad (SER) Overijssel. Regio Zwolle innoveert MKB Regio Zwolle pleit voor een gericht beleid om kansrijke en innovatieve ondernemingen te starten. Ondernemerschap moet niet alleen worden gestimuleerd, maar hierin moet ook worden geïnvesteerd door samenwerking met onder andere Kennispoort, Polymeer Science Park (PSP), Health Innovation Park (HIP), het Cluster Agro en Food en Duurzaam Ondernemend Regio Zwolle (DORZ).

NUMMER 218, JAARGANG 34

GRENSVERLEGGEND GRENSVERLEGGEND VERVOER VERVOER

Combi Terminal Twente B.V. is een uiterst moderne inlandterminal in Hengelo, met eigen open overslaglocaties in Rotterdam, Almelo en Bad Bentheim (D). Dagelijks vervoeren wij containers van en naar Twente en het Duitse achterland. Combi Terminal Twente B.V. is een uiterst moderne inlandterminal in Hengelo, met eigen open overslaglocaties in Als professioneel logistiek partner (D). bieden wij in samenwerking met Port ofvan Rotterdam, transportmogelijkheden over Rotterdam, Almelo en Bad Bentheim Dagelijks vervoeren wij containers en naar Twente en het Duitse achterland. water, spoor & weg. Met een eigen warehouse naast de deur verlenen wij alle voordelen van synchromodaal vervoer. Als professioneel logistiek partner bieden wij in samenwerking met Port of Rotterdam, transportmogelijkheden over Sinds&september 2013 is erwarehouse een grensoverschrijdend traject met de Bentheimer Eisenbahn gestart.vervoer. water, spoor weg. Met een eigen naast de deur verlenen wij alle voordelen van synchromodaal Vanaf de nieuwe spoorterminal in Bad Bentheim (D) rijden er frequent goederentreinen vanuit Rotterdam met containers voor zowel de regio Twente alsmet het de Duitse achterland. Sinds september 2013 is er een grensoverschrijdend traject Bentheimer Eisenbahn gestart. zijn er treinverbindingen naarrijden Scandinavië, Oosten Zuid-Europa.vanuit Rotterdam Vanaf de nieuwe Verder spoorterminal in Bad Bentheim (D) er frequent goederentreinen met containers voor zowel de regio Twente als het Duitse achterland. HiermeeVerder biedenzijn wijer een snel en goedkoop alternatief voor Oostvervoer het achterland. treinverbindingen naar Scandinavië, ennaar Zuid-Europa. Een succesvolle vorm van ondernemen in Duitsland en een belangrijk aspect om de regio dichter en efficiënter naar Rotterdam en Antwerpen te bewegen. Hiermee bieden wij de eenhavens snel envan goedkoop alternatief voor vervoer naar het achterland. Een succesvolle vorm van ondernemen in Duitsland en een belangrijk aspect om de regio dichter en efficiënter naar de havens van Rotterdam en Antwerpen te bewegen.

Hengelo

WWW.CTT-TWENTE.NL W WW.C CTT-TWENTE.N NL Rotterdam Almelo WWW.CTT-TWENTE.NL W WW.C CTT-TW ENTE.N NLBad Bentheim (D)

Postbus 50001 Rotterdam - 7550 LA Hengelo (ov) - info@ctt-twente.nl Hengelo Almelo

- + 31 Bad (0)74-2489950 Bentheim

Postbus 50001 - 7550 LA Hengelo (ov) - info@ctt-twente.nl - + 31 (0)74-2489950

(D)

ONDERNEMING EN FISCUS

Fiscale zelfstandigheid: een goed voornemen Youp van ’t Hek omschreef in zijn NRC-column (3 januari jl) waarom hij zo graag in Groningen optrad. Deels had dat te maken met de schouwburg, de sfeer in de stad, maar bovenal met de aanpak van het hotel waarin hij pleegt te verblijven. Individueel, toegesneden op de wensen van hem als klant en vooral ‘zelfstandig’. Misschien is ‘zelfstandigheid’ wel hèt goede voornemen voor 2015. Ik bedoel met ‘zelfstandigheid’ niet dat je altijd en overal eigen baas bent en maar kunt doen wat je wilt, maar veel meer dat we individueel blijven nadenken over wat we ergens zelf ècht van vinden. In de fiscaliteit is deze ‘zelfstandigheid’ strak doorgevoerd door de regering van Luxemburg. In fiscaal Nederland vooral bekend van de KB Lux affaire. Luxemburg is ook een bijzonder welvarend land, waar een beginnend onderwijzer zo maar 5500 euro bruto per maand verdient. Dit is mede te danken aan de fiscale wetgeving en de mogelijkheid om daarbinnen vooraf af te spreken hoe het Luxemburgse deel van (wereld)winst van internationaal opererende bedrijven bepaald wordt, ofwel de ‘rulingpraktijk’. Er loopt zo’n 330 miljard euro ‘door’ Luxemburg, waarover het land heffing vraagt. Kennelijk tot ieders tevredenheid, anders zou het internationale bedrijfsleven wel een andere route kiezen. Vanuit Europa en het Luxemburgse buitenland is veel kritiek op deze rulingpraktijk. Luxemburg verweert zich daartegen met het argument dat heffing van vennootschapsbelasting een nationale aangelegenheid is waar het buitenland zich niet mee mag bemoeien. Daarnaast zijn er veel meer landen met een rulingpraktijk (waaronder Nederland). Luxemburg staat in de schijnwerpers omdat zij succesvol is en iets heeft waar anderen stiekem jaloers op zijn. Namelijk een zelfstandige keuze voor te voeren fiscale beleid. Daarover is goed nagedacht. Daar kun je toch eigenlijk alleen maar bewondering voor hebben? Nederland daarentegen worstelt nog steeds met het fiscale beleid. Voor 2015 zijn geen ingrijpende voorstellen gedaan. Wat gerommel in het heffingsvrije vermogen voor box 3, arbeidskortingen, etc. Wèl zijn er, in navolging van Luxemburg, vragen gesteld over de bevoegdheden van de Europese Commissie waar het gaat om het vaststellen van een ‘redelijke belastingheffing’, omdat de vaderlandse innovatierelingen, in combinatie met het relatief lage vennootschapsbelastingtarief een (kennelijk) onredelijke uitkomst zouden kunnen hebben. Onze rulingpraktijk ligt dus eveneens onder vuur. Los van alles is de regering ervan overtuigd dat het huidige systeem van heffing te ingewikkeld is geworden en op de helling moet.

‘Onze rulingpraktijk ligt eveneens onder vuur’

Emeritus hoogleraar fiscale economie, Leo Stevens, heeft onlangs een boek afgerond over 100 jaar inkomstenbelasting in Nederland. Daarbij heeft hij 130 ‘pamfletten’ geschreven met aanbevelingen over herziening van de huidige Wet Inkomstenbelasting 2001. Met daarin enkele hete hangijzers zoals het overbrengen van de eigen woningfinanciering van box 1 naar box 3. Volgens Stevens is het onvermijdelijk dat we daartoe overgaan. De grote vraag is welke regering heeft het lef om een hopeloos ingewikkeld fiscaal systeem op de schop te nemen, kan en wil daarbij teruggaan naar de basisgedachte van belastingheffing, zorgt voor afdoende naleving van de gestelde regels én durft echte keuzes te maken? Dat wordt, wat mij betreft, de èchte uitdaging voor 2015 (en maar alvast voor 2016 en 2017 enzovoort). KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Arnold Poelstra Fiscalist en partner Grant Thornton Enschede Arnold.Poelstra@gt.nl

Ruim 110 jaar specialist van onder meer: - Bodemenergie - Watervoorziening - Bodemonderzoek - Service & Onderhoud

Wolters Engineering is een niet branche-gebonden teken-, design- en adviesburo met meer dan 30 jaar ervaring in diverse takken van de industrie. Onze dienstverlening is samen te vatten in 3 hoofdgroepen, te weten:

Werktuigbouwkundige engineering

Grondboorbedrijf Haitjema B.V. Wisseling 10 7701 GS Dedemsvaart Postbus 109 7700 AC Dedemsvaart T. 0523 61 20 61 E. info@haitjema.nl I. www.haitjema.nl

Hollandse kwaliteit

tegen Tsjechische prijzen

Weurden 40 7101 NK Winterswijk T. 06 53 97 15 63 E. info@timeco.nl I. www.timeco.nl

Design & Productontwikkeling

Advisering & Analyse

De activiteiten die wij binnen deze dienstverlening uit kunnen voeren zijn: - Concept-, basic- en detailengineering - Productie automatisering en optimalisatie - Product design en analyse - Productrealisatie middels prototypebouw en eventuele 0-serie - Statische en dynamische berekeningen - Computerberekeningen middels FEA (Finite Element Analysis, eindige elementen analyse) - Risico inventarisatie en evaluatie (RIE) t.b.v. CE-certificering - Projectmanagement - Bestekken en handleidingen schrijven Wolters Engineering werkt met verschillende engineering tools, waaronder Solidworks, Inventor en Autocad. Herfordstraat 16 7418 EX Deventer T 0570 629120 E info@wolters-engineering.nl I www.wolters-engineering.nl

TEKST: JOHAN KONING

#constructeurzijnisleuk Lang werkte Robert Heino in loondienst. Niets mis mee, maar toch wrong er iets. Iets waar hij eigenlijk al heel lang mee bezig was, zo bleek tijdens een zolderopruiming. ‘Ik kwam steeds meer aantekeningen en documenten tegen met ideeën over berekeningen, tekeningen en dergelijke en ook over het zelfstandig ondernemerschap. Iets waar ik me blijkbaar al heel lang op aan het voorbereiden was.’ In 2008 trok hij de stoute schoenen aan: hij werd parttime ondernemer. ‘Na een jaar was ik volledig zelfstandig.’ Tegenwoordig is hij eigenaar van Ingenieursbureau Heino, in Haaksbergen. En daar voelt hij zich helemaal senang bij. Met een klein team werkt Robert aan mooie opdrachten. Daarnaast maakt hij tijd vrij om docent te zijn bij Saxion. ‘Ik doe het leraarschap ernaast en geef constructieve vakken voor de opleiding civiele techniek: mechanica, beton- en staalconstructies in het tweede jaar. Daarnaast verzorg ik in het vierde jaar een aantal workshops en begeleid ik afstudeeropdrachten. Erg nuttig om steeds verplicht met de theorie bezig te zijn en bovendien is het leuk om door de vragen van de studenten verrast te worden.’ KIJK OP OOST NEDERLAND

Ingenieursbureau Heino houdt zich bezig met constructies voor civiele werken, utiliteitsbouw en woningbouw. ‘We werken aan kleinschalige tunnelbouw en bruggenbouw voor een prefableverancier, we doen teken- en rekenwerk voor betonconstructies en houden ons bezig met staalconstructies en af en toe ook houtbouw.’

fenomeen wat we waarschijnlijk wel vaker zullen gaan zien. Dat zijn leuke ontwikkelingen en interessante opdrachten om aan mee te werken.’ Wat dat betreft straalt het plezier van het bedrijf af. Hoewel

constructeurs wellicht een wat stoffig en serieus imago hebben, is dat bij Ingenieursbureau Heino zeker niet het geval. Er mag gelachen worden, zo blijkt ook wel uit de inspiratiebronnen die op de website staan. Op dezelfde

Plezier voorop ‘Een mooi voorbeeld uit de particuliere opdrachtportefeuille is een dubbele woning in Haaksbergen, waarvan de indeling en het uiterlijk compleet anders is. In feite gaat het om twee vrijstaande woningen onder één dak, een

NUMMER 218, JAARGANG 34

Galvanisch verzilveren Galvanisch verzinken Galvanisch zink-nikkel (ProtalloyÂŽ)

Galvanisch vernikkelen Galvanisch vertinnen Galvanisch tin-nikkel Galvanisch verkoperen Chemisch vergulden Chemisch vernikkelen Passiveren aluminium Passiveren RVS

Galvaniseren als specialisme Galvano Hengelo is een middelgroot gespecialiseerd galvaniseerbedrijf met een zeer brede en stabiele klantenkring die in nagenoeg alle marktsegmenten actief is. Wij willen u bij de planning en uitvoering van een breed assortiment galvaniseerprocessen op alle mogelijke vlakken helpen. Ons motto: DO IT! Dienstencentrum Oppervlaktebehandeling voor IndustriĂŤle Toepassingen. Adres: ScandinaviĂŤlaan 21 7559 SJ Hengelo Telefoon: +31 74 30 300 90 Email: info@galvanohengelo.nl Internet: www.galvanohengelo.nl

pagina ook de introductie van de hashtag #constructeurzijnisleuk, want Robert Heino is ook op Twitter te vinden: @ibheino. ‘We werken veelal in het oosten en het noorden van het land. In Meppel werken we bijvoorbeeld voor een architect waar we vrij veel werk voor doen. We komen bij de huizenbouw in beeld op het moment dat de architect zijn voorlopig ontwerp heeft voltooid. Dan

KIJK OP OOST NEDERLAND

gaan wij rekenen.’ Bij de bouw van tunnels en bruggen zitten de ingenieurs ook in die fase aan tafel. ‘Er ligt een ontwerp van een civiel bureau, dat zich bezighoudt met de omgeving en het landschap. Als er een tunnel moet komen, gaan wij kijken hoe zwaar die moet worden, hoe dik de wanden moeten zijn en hoe de fundering eruit komt te zien. Vervolgens maken we daar een technische beschrijving van, die in de

NUMMER 218, JAARGANG 34

aanbesteding mee wordt genomen. Vaak maken we na aanbesteding dan ook de uitvoeringstekeningen en berekeningen. Een mooie klus in de utiliteitsbouw is de nieuwbouw van Bakkerij Nollen. Die wilden geen productiebedrijf zijn, maar traditioneel brood blijven bakken. Daar moet je zo'n hal dan op inrichten en daar denken we graag over mee.’ ‘Het meest ideaal is natuurlijk als je er vanaf het schetsontwerp bij bent. Voor een van onze klanten, een prefableverancier, werken we vaak het definitieve ontwerp uit tot een uitvoeringstekening. Die gaat naar de fabriek, waar ze vervolgens de elementen maken.’ Toekomstbestendig We zijn iedere dag met constructies bezig, maar telkens met andere materialen en een ander proces. Dat maakt het werk interessant en boeiend. We zijn toekomstbestendig en bijvoorbeeld toegerust om te gaan Bimmen. Hiermee willen we graag samen met onze klanten aan de slag. Natuurlijk kunnen we in 3D

werken. We zijn veelzijdig, deskundig en hebben plezier in ons werk. Dat is belangrijk en dat willen we uitstralen.’ ‘Veel opdrachtgevers komen via andere klanten. Dat betekent dat we ons werk goed doen, anders noemen ze onze naam niet. In Haaksbergen was nog geen ingenieursbureau, dus dat is een voordeel. Goed werk leveren, geduld bewaren, netwerken en de vakliteratuur en de ontwikkelingen goed bijhouden. Als je dat doet, komt het goed!’

INGENIEURSBUREAU HEINO www.ibheino.nl

Verpakkingen op maat DS Smith Almelo is gespecialiseerd in het ontwerpen, produceren en distribueren van golfkartonnen verpakkingen voor kleinere maatwerk orders. U kan bij ons terecht voor het complete pakket; one-stop-shopping. Van ontwerp tot uiteindelijke uitlevering, wij verzorgen uw verpakking compleet. Ook voor geschenkverpakkingen en verpakkingsbenodigdheden zoals tape, wikkelfolie en omsnoeringsband kunt u bij ons terecht. DS Smith Almelo Sheetplant. Tel. 0546-580365

TEKST: JESSICA SCHUTTEN

Kracht van wereldwijd netwerk

Voertuigcriminaliteit en verzekeringsfraude zijn kostbare problemen. Advies Bureau Schade uit Duiven verricht namens verzekeraars en leasemaatschappijen onderzoek naar de toedracht van schade en verzorgt de opsporing en repatriëring van gestolen voertuigen. ’s Ochtends naar de zaak gaan en ontdekken dat uw (bedrijfs) auto is gestolen. Verzekering bellen, aangifte doen en vervangend vervoer regelen. De economische gevolgen van een diefstal worden nog wel eens onderschat, is de ervaring van Leon Peperkamp, directeur van Advies Bureau Schade. ‘De

KIJK OP OOST NEDERLAND

continuïteit van een bedrijf is in gevaar bij een gestolen auto, wagen of graafmachine. Er liggen vaak materialen en documenten in de auto. Het werk kan stil komen te liggen en daar denken veel bedrijven niet aan. Het is dus belangrijk te investeren in preventie en goed na te denken hoe je de auto achterlaat.’

NUMMER 218, JAARGANG 34

Voertuigopsporing Om de slagkracht in de strijd tegen voertuigcriminaliteit te vergroten, is in 1993 Advies Bureau Schade ontstaan, erkend en bevoegd door het ministerie van Justitie. Leon Peperkamp heeft jarenlang gewerkt bij de politie in de wereld van de internationale voertuigencriminaliteit. ‘We zijn een particulier onderzoeksbureau gestart als antwoord op de vraag van partijen naar extra inspanning op het gebied van voertuigopsporing en fraudeonderzoek. De schadelast van gestolen voertuigen is de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen met als resultaat dat verzekeringspremies stijgen. Inmiddels werken we voor diverse verzekeringsmaatschappijen. Of het nu gaat om personenauto's, vrachtwagens, vaartuigen of machines voor de bouw, wij hebben de totale afwikkeling van het terughalen en veiligstellen van gestolen voertuigen in Europa en daarbuiten in eigen hand. Hierdoor kunnen we het hele proces snel, veilig en adequaat doorlopen. Of het nu een oude of nieuwe auto is, we willen de kosten voor de verzekeraar zo laag mogelijk houden. Ondanks de open grenzen die de opsporing bemoeilijken, is ons terugvindpercentage zeer hoog.’

Netwerk van partners Advies Bureau Schade heeft goede contacten met autoriteiten, instanties en andere onderzoeksbureaus in een groot aantal landen. ‘In al die jaren hebben we een uitgebreide marktkennis en internationaal netwerk opgebouwd’, zegt Peperkamp. ‘Het is een klein wereldje van experts. Onze ervaring brengt mee dat wij aan de hand van het type voertuig vaak al weten in welk land of regio de wagen zich bevindt. Je ziet bovendien trends in voertuigencriminaliteit waarover we de opdrachtgever adviseren. Het komt soms nog voor dat onze medewerkers persoonlijk afreizen naar het buitenland voor het verrichten van onderzoek ter plaatse. Maar doordat we elke melding direct uitzetten, gebeurt het ook dat het contact met de buitenlandse collega’s al is gelegd terwijl de klant nog bij het politiebureau zit. Ons grondig afgedekte netwerk is absoluut onze kracht.’

ADVIES BUREAU SCHADE www.adviesbureauschade.nl

Links: Pim van Dun en Ferdinand van der Wal

Hattemleeuw:

dé specialist in leidingsystemen en lascomponenten Hattemleeuw levert een groot assortiment van rvs en stalen buizen en lascomponenten, direct uit voorraad. Tevens is het aanbod in buizen en onderdelen voor het kunststof leidingsysteem van TECE ongekend. ‘Voor elke toepassing bieden wij het juiste materiaal en de perfecte verbindingstechniek’, zegt vestigingsmanager Bert Straat. Hattemleeuw ontstond begin jaren '60 toen de afdeling leidingmaterialen, ijzerwaren en kachels van de O. de Leeuwgroep vanuit de Zwolse binnenstad naar het industrie-terrein in Hattem verhuisde. Door de jaren heen is Hattemleeuw zich gaan focussen op leidingsystemen en lascomponenten maar daarnaast levert de onderneming ook nog steeds een uitgebreid assortiment bevestigingsmaterialen. Anno 2015 kent de 46

specialistische groothandel uit het Gelderse Hattem (onder de rook van Zwolle) zijn gelijke niet waar het gaat om de breedte en diepte van het assortiment in dit segment. Of het nu gaat om stalen- of rvsbuizen, het kunststof leidingsysteem van TECE of het complete pakket pressfittingen van Bonfix; in het ruim 4500 m2 grote magazijn van Hattemleeuw zijn alle soorten en maten buizen, (las)componenten en montagematerialen op voorraad. Rvs

en stalen buizen zijn er gelast of naadloos. Componenten zijn er in een grote diversiteit, van lasbochten, t-stukken, flenzen en aluminium overschuifflenzen tot boordringen en draadfittingen. Er is keuze uit materialen voor een veelheid aan verbindingstechnieken, van lassen, fitten en knellen, tot persen, pressen en pushen. Het kunststof leidingsysteem van TECE heeft - heel handig - slechts één assortiment fittingen voor alle buissystemen, ook voor gas.

Grote voorraad Klanten vindt Hattemleeuw door heel Noordoost-

KIJK OP OOST NEDERLAND

TEKST: RONALD SCHALEKAMP

A-merken Voor alle bestellingen bij Hattemleeuw per telefoon, fax, e-mail of de webshop geldt: vandaag voor 16.30 uur besteld is morgen bezorgd. De recentelijk geopende overzichtelijke webshop maakt het ook makkelijk om buiten kantooruren bestellingen te plaatsen. Hattemleeuw kiest voor uitsluitend A-merken. Bert Straat vertelt: ‘Kwaliteit wint het altijd van prijs. Faalkosten zijn immers ook zeer kostbaar én niet door te berekenen aan de klant. De goedkoopste zijn is niet zaligmakend. Het gaat om de toegevoegde waarde die je als bedrijf biedt waardoor klanten je het werk gunnen. Door onze grote, eigen voorraad garanderen we snelle levering - binnen één dag - van vrijwel alle producten. Daarnaast is het bestelproces eenvoudig: één bestelling, één levering, één inkoopfactuur, één contactpersoon. We denken en handelen klantgericht. Daarmee maken we voor klanten het verschil.’

Nederland, in de branches industrie, installatietechniek, scheepsbouw, constructie en machinebouw. Ook veel zzp’ers en kleinere bouwen klusbedrijven zijn klant van Hattemleeuw. ‘Bedrijven houden zelf geen of slechts een geringe voorraad aan. Wanneer iets nodig is, wordt het besteld en verwacht men het snel in huis. In overleg met onze vaste relaties - waaronder ook veel technische diensten van indus-

NUMMER 218, JAARGANG 34

triële bedrijven - houden wij een vaste voorraad aan, zodat direct geleverd kan worden.’ Ervaren medewerkers Hattemleeuw werkt met een hecht team van ervaren, deskundige en enthousiaste medewerkers, waaronder twee ervaren vertegenwoordigers die het gezicht van de onderneming zijn. Pim van Dun is sinds 2008 in dienst bij Hattemleeuw en sinds 2011 actief in de buitendienst. Ferdinand van der Wal is al 35 jaar werkzaam voor Hattemleeuw. ‘Snelle levering is steeds belangrijker geworden, maar ook advisering rond het gebruik van materialen én persoonlijk contact. Klanten vertrouwen op je dienstverlening en dus moeten beloftes altijd waargemaakt worden. Tevreden klanten geven tenslotte weer nieuwe klanten door. We zijn er daarom ook erg trots op dat we een zeer trouwe klantenkring hebben, soms van generatie op generatie.’ Natuurlijk kan er wel eens iets misgaan in een bestelproces, zegt Pim van Dun. ‘Dan is het zaak om direct met een oplossing te komen. Het probleem aanpakken gaat voor een discussie over hoe het ontstaan is. Desnoods rijden we persoonlijk met de materialen naar een bouwlocatie toe.’

Grootste groeier Hattemleeuw maakt deel uit van de O. De Leeuw Groep uit Zwolle. Deze onderneming ontving eind vorig jaar nog de Gouden Gazelle uitgereikt door het Financieel Dagblad. Dit als snelst groeiende, groot bedrijf (omzet van minimaal € 30 miljoen) uit de provincie Overijssel. De O. De Leeuw Groep heeft naast Hattemleeuw nog vijf vestigingen in NoordoostNederland; IJzerleeuw, Leeuwbouw en Leeuwtechniek in Zwolle, Teham Pongers in Hengelo en Geertsema Staal in Winschoten. Bert Straat zegt: De O. de Leeuwgroep bestaat dus uit zes zelfstandige BV's waarvan Hattemleeuw er één is. De bedrijven werken samen op bijvoorbeeld inkoopgebied maar naar de klant toe werkt men zelfstandig waardoor de klant nooit een nummer wordt. Juist het contact met onze vaste klantrelaties maakt Hattemleeuw een uniek, laagdrempelig en persoonlijk bedrijf.

Hoopjesweg 48-50 8051 DC Hattem T. 038 444 22 41 info@hattemleeuw.nl www.hattemleeuw.nl

Ineke Dezentjé, voorzitter FME, over de Actieagenda Smart Industry

‘We zitten midden in de industriële revolutie’

Is het bedrijfsleven klaar voor Smart Industry? Op 22 januari was de landelijke kick-off van de Smart Industry. Hierbij waren bijna 500 ondernemers, wetenschappers en belangstellenden aanwezig, onder wie minister Henk Kamp van Economische Zaken en burgemeester Ahmed Aboutaleb van de gemeente Rotterdam. 48

TEKST: ANITA MEULEMAN

FME was initiatiefnemer en heeft met aantal partners in opdracht van minister Kamp de Actieagenda Smart Industry opgesteld. De dag na de aftrap spreekt Anita Meuleman met de voorzitter van de Actieagenda Smart Industry, tevens voorzitter FME, Ineke Dezentjé HammingBleumink. Zij vertelt dat de Smart Industry Agenda vorig jaar november is aangeboden aan minister Kamp, waarna het kabinet heeft besloten hiermee aan de gang te gaan. ‘Henk Kamp heeft gesproken op de manifestatie en hierbij bekendgemaakt dat hij de Field Labs ook gaat financieren’, vertelt Ineke Dezentjé. ‘Dat was goed nieuws, we hebben echt een hele mooie dag gehad, gisteren.’ Kortgezegd is Smart Industry de verdere digitalisering van productie. Dezentjé, ‘ICT speelt een steeds grotere rol. Dat betekent dat de bedrijven die zich bezighouden met Smart Industry door meer digitalisering beter KIJK OP OOST NEDERLAND

de markt kunnen bedienen. Een markt die veel meer om maatwerk vraagt, om kleine producties. Onder andere door inzet van robots maar ook door meer gebruik van ICT kun je beter, sneller en met nul fouten produceren. We hebben vastgesteld dat voor Nederlandse bedrijven hierin een geweldige kans ligt om te groeien. Hiertoe willen we juist het MKB inzicht geven in welke industriële revolutie we op dit moment zitten. Want ja, daar zitten we al middenin.’ Kansen verzilveren De actieagenda is opgesteld uit drie actielijnen met als basisvraag Wat moet er in Nederland gebeuren om deze belangrijke ontwikkeling, die in Duitsland Industrie 4.0 heet en wij Smart Industry noemen, succesvol te laten zijn. ‘De eerste actielijn is dat we de kansen willen verzilveren’, vertelt Dezentjé. ‘Er gebeurt al veel en

NUMMER 218, JAARGANG 34

dat willen we breder bekend maken en ondernemers inzicht te geven in wat Smart Industry is en hoe zij daarop kunnen inspelen. Op dit moment houdt slechts 14% van de bedrijven zich bezig met Smart Industry en dat moet binnen vier jaar naar minimaal 40% om echt ook de beweging groter te krijgen.’ Versnellen in fieldlabs ‘De tweede actielijn is dat we willen versnellen in de zogenaamde fieldlabs - een praktijkomgeving waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht Smart Industry oplossingen uit-ontwikkelen, testen en implementeren. Van de ruim vijftig Fieldlabvoorstellen zijn er tien geselecteerd die goed aansluiten bij de meest urgente Smart Industry vraagstukken in Nederland. In die tien fabrieken willen we ontwikkelingen mogelijk maken die zorgen voor de doorbraak op

innovatiegebied en die ook breder uitgerold kunnen worden. Ik noem een voorbeeld: er wordt onderzoek gedaan hoe je in de chemie met 100% zekerheid een onderhoudsmoment kunt voorspellen. Te vroeg of te laat is te duur. Als je erin slaagt om het ‘precies op tijd’-onderhoudsmoment goed te ontwikkelen, dan heb een Nederlands exportproduct dat wereldwijd interessant is en waar miljarden mee kunnen worden bespaard. Dat is heel relevant.’ Versterken van het fundament ‘De derde actielijn is het versterken van het fundament en dat is misschien wel de allerbelangrijkste want dat gaat over new skills. Techniek komt overal en in alle beroepen terug, van zorg tot agrarisch. Het onderwijs gaat een cruciale rol spelen in de nieuwe vaardigheden die nodig zijn voor deze ontwikkeling. Er gaan veel banen verdwijnen maar daarvoor komen ook weer 49

voor al uw poedercoating werk, goede kwaliteit, snel en ďŹ&#x201A;exibel

Fieldlabs Smart bending Factory Een wereldwijd innovatie-toonbeeld worden in maatwerk voor de metaalindustrie om kleine series 25% goedkoper en vijf keer sneller op de markt te brengen. 247TailorSteel, CO2BO, Varseveld (Gelderland) Noord- en Oost-Nederland: Regio van Smart Factories Foutloze productie en ‘First Time Right’ producten procesontwikkeling leiden tot een succesvolle vraag gestuurde maakindustrie. Philips Drachten, Fokker Hoogeveen, TenCate Almelo, Noordelijke Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij

banen terug - ook banen die we nu nog niet kennen. Maar je moet wel zorgen dat je niet blijft opleiden voor banen die gaan verdwijnen. Er moet goed onderzoek gedaan worden naar de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Veertig jaar doen met een opleiding is niet meer de realiteit, voor werkenden moet een leven lang leren normaal zijn. Het onderwijs moet daarom een hele belangrijke evolutie ondergaan om te zorgen dat er op de arbeidsmarkt mensen komen waar het bedrijfsleven behoefte aan heeft en opleiden voor beroepen die vanaf nu en straks nodig zijn. Want zonder een goed opgeleide beroepsbevolking gaan we finaal de boot missen op het wereldtoneel.’ De positie van Nederland ‘Nederland heeft de beste ICT infrastructuur van Europa en zit in de kopgroep van landen die heel ver voorop lopen. Die goede uitgangspositie moeten we wel vasthouden en verder uitbouwen. Dat is nodig voor The Internet of Things – robotten die met elkaar kunnen communiceren. Ook hebben we als klein landje samenwerken in ons DNA en we zijn gewend om kleine producties op KIJK OP OOST NEDERLAND

niches te maken - Duitsland is bijvoorbeeld meer van de grote massaproducties. Hierdoor kunnen we heel makkelijk schakelen op de behoefte aan maatwerk. Mensen willen niet meer een half jaar wachten op een auto omdat dan pas de favoriete kleur wordt geproduceerd, maar hun product meteen hebben, geleverd naar hun specificaties.’ Mijn stelling is ‘Robots zorgen voor banen’ en niet andersom’, zegt de FMEvoorzitter. ‘Bijvoorbeeld bij Nedcar hebben 100 robots in de Smart Factory geleid tot 2000 medewerkers meer. We zitten midden in de industriële revolutie. Het is dus zaak dat bedrijven zo snel mogelijk inzicht krijgen in wat die ontwikkeling precies is. En hoe zij daarop kunnen inspelen.’ De volgende stap 'Dit voorjaar zullen de fieldlabs van start gaan. Smart Industry moet een hype worden: Iedereen moet het erover hebben en kijken ‘Wat kan ik ermee, waar liggen mijn kansen’. Hiermee kunnen we onze economie laten groeien, het is de banenmotor van Nederland, waarbij de computer een steeds belangrijker rol gaat innemen. Op scheepswerven werkte

NUMMER 218, JAARGANG 34

Smart Dairy Farming 2.0 Het verhogen van de duurzaamheid van de melkveehouderij door het real-time monitoren van melkkoeien en het delen van data in de keten. Het maken van de juiste keuzes voor een goede verzorging van koeien draagt bij aan een betere gezondheid en hogere levensverwachting van de dieren. Friesland Campina, CRV en Agrifirm; Consortium: Wageningen UR, TNO, Universiteit Utrecht, Van Hall Larenstein Designing Ultra Personalised Products and Services (UPPS) Het ontwikkelen van radicale nieuwe productproposities voor de maakindustrie door middel van innovatief gebruik van data en door producten volledig op maat te maken. O.a. Universiteit Twente, Saxion Hogeschool, Design Academy Eindhoven, Holst Centre, ArtEZ, TNO Secure Connected Systems Garden Smart Industry voorzien van maximaal veilige data-uitwisseling in de complete waardeketen zodat bedrijven veilig, effectief en efficiënt hun bedrijfssystemen kunnen koppelen. Thales Nederland Flexible Manufacturing In kleine series flexibel en volledig geautomatiseerd produceren middels robots en zonder programmeringstijd. O.a. Philips, Brainport Industries, Saxion, TNO, BOM, Oost NV, InnovationQuarter

vijf jaar geleden 80% van het personeel in een overall en 20% niet: dat is nu omgekeerd. Zelfs kraanmachinisten besturen de kraan vanuit een kantoor.’ ‘De tien proeffabrieken zijn vooral een kwestie van doen’, zegt Dezentjé. ‘We hebben bij de opstelling van de Actieagenda

vooral gestreefd naar een concrete doe-agenda. Iedereen is heel gemotiveerd. Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat de Actieagenda over vier jaar zijn vruchten heeft afgeworpen.’ Meer informatie via Smart Industrie Informatie & Advies T. 088 585 22 25 en www.smartindustry.nl 51

Voor elke klus aan uw woning of bedrijfspand bent u bij ons aan het juiste adres

n n n n

uitbouw verbouw onderhoud renovatie

Hoogeveen Bouw & Montage Werkplaats: Zeppelinstraat 12

Karper 24

7903 BP Hoogeveen

7908 WZ Hoogeveen

M. 06 30 77 38 39

0528 24 07 07

info@hbmontage.nl

0528 24 07 14

www.hbmontage.nl

Vrieswijk 6-B n Postbus 246 n 8100 AE Raalte Telefoon: 0572 - 362240 n Fax: 0572 - 362245 E-mail: its@its-projects.nl n Internet: www.its-projects.nl

Dé business partner voor Apple én meer!

JANSEN POEDERCOATING Bedrijvenpark Twente 47 7602 KC Almelo T 0546 - 43 37 81 F 0546 - 43 32 94 jansenpoedercoating@gmail.com

www.jansenpoedercoating.nl

Xando Zakelijk Popovstraat 42, 8013 RK Zwolle Tel: 038 - 42 54 060 info@xando.nl www.xando.nl

OOST NEDERLAND IN BEELD

Foto: APA Foto | Sjef Prins

Hoogspanning komt omlaag

Foto: Henri van der Beek

Netbeheerder TenneT startte in januari met het weghalen van hoogspanningsmasten in de Apeldoornse Vogelbuurt. Een ingewikkelde operatie die nauwkeurig was voorbereid aangezien de masten soms letterlijk in de achtertuin stonden. Twee hoogspanningsmasten stonden bovendien op een kinderspeelplaats. De bewoners hebben zich jarenlang sterk gemaakt voor de afbraak. De tweejarige buurtbewoner Dillon kijkt samen met zijn vader ademloos toe.

Chocolade met passie

Foto: Henri van der Beek

Chocolatier Adri Ras is van oorsprong banketbakker met een voorliefde voor chocolade. En van zijn chocoladekunst kan iedere bezoeker van zijn winkel en atelier genieten. In de luwte van de Dijkpoort, de statige stadspoort van Hattem, bereidt de bonbonnier zijn heerlijkheden: bonbons, pralines, truffels en chocolade kunstwerken. Ras is een chocolatier met passie. Maar de tijd vliegt. Ras is inmiddels 63 en denkt nu echt aan stoppen â&#x20AC;&#x201C; het afgelopen jaar was te druk. Zijn Bonbon Atelier A3 staat derhalve te koop.

KIJK OP OOST NEDERLAND

Kamperen in de cabine

Tien vrachtwagenchauffeurs uit Wit-Rusland zaten twee weken vast in Kampen. Na het lossen van een lading tarwe had hun opdrachtgever, het bedrijf Girteka uit Litouwen, geen nieuwe vracht voor de truckers. Het komt vaker voor dat een nieuwe lading enkele dagen op zich laat wachten maar nog niet eerder was voorgekomen dat dit twee weken duurde. De chauffeurs sliepen en kookten in hun cabine. Ook bracht de Voedselbank eten en mochten ze douchen bij het Leger des Heils.

NUMMER 218, JAARGANG 34

PH Plus Solution geeft facilitaire meerwaarde aan uw bedrijf

Gespecialiseerd op het gebied van industriële reinigingsdiensten en preventief machineonderhoud, tevens calamiteitenservice 24 uur bereikbaar.

Uitzenden Certificeren Detacheren Opleiden Werving & Selectie Omscholing

PH Plus Solution BV Sluisweg 13c 6582 AG Heumen T. 024-3573178 E. info@phplus.nl I. www.phplus.nl

053-‐8080143 Marssteden 21 7547 TE Enschede info@fair-‐enschede.nl www.fair-‐enschede.nl

NEN 4400-‐1

Snij- en zetwerk uit Staal en RVS √ 1-15 mm Staal en RVS op voorraad √ oplossingsgericht meedenken √ concurrerend prijsniveau √ 24/7 productie √ korte levertijden U maakt de constructie, wij de plaatwerkdelen. Bel ons en wij helpen u graag verder!

ERBA

Snelle levering vanuit onze volautomatische productielijn

tel. 0318 55 57 00 • www.erbaplaatbewerking.nl

COLUMN

Prijsvraag U kent het vast wel: een klant die vraagt om korting. Tijdens trainingen maak ik vaak mee dat verkopers snel een korting verlenen op de ‘vraagprijs’. Reden: ‘omdat de klant dat wil’. Maar is hoe zit dat nu met die vraagprijs? Hoe vast is deze? Uiteraard in een business-to-business omgeving is er vaak sprake van onderhandelingsmogelijkheden. Houd er dan wel rekening mee dat dit rechtstreeks ten koste gaat van uw eigen marge. Open deur: De schoorsteen moet natuurlijk wel roken. Het intrigerende aan een kortingsvraag vind ik het signaal op zich. Immers iemand die vraagt om korting, wil graag met u in zee. Een korting is een tegenwerping met een koopsignaal. En als u weet dat een gemiddeld verkoopgesprek vier tot vijf van deze tegenwerpingen kent, ach dan is er in ieder geval werk aan de winkel.

Hans van der Kooij LMI Oost-Gelderland www.lmi-nl.com

Krankzinnig goede voornemens! De lente doet binnenkort zijn intrede. De kerstvakantie ligt al weer ver achter ons, mijmerend kijken we terug op een heerlijke tijd van tot rustkomen en genieten van een ander dagritme.

Weglopen of meelopen met een kortingsvraag is geen optie. Oprecht aandacht hieraan geven des te meer. En aandacht geven doet u onder meer door een vraag te stellen die de lading dekt. Bijvoorbeeld: ‘Fijn om te vernemen dat u geïnteresseerd bent in ons product. Wat is de reden dat u een korting wenst?’ Leun daarna gerust eens achterover om ruimte te laten voor het antwoord van uw gesprekspartner. Leuk experiment om dit jaar goed door te starten. Tot slot dan een passende afsluiting: ‘Maak van uw vraagprijs geen prijsvraag’. Ik wens u veel kortingsvragen toe.

Tijdens de vakantie ontstaan er bij mij allerlei plannen voor noodzakelijke programma innovaties om onze klanten nog beter te kunnen bedienen. Het verbaast mij dan ook niets dat de ondernemers die ik spreek dit gevoel herkennen. In de vakantie zijn we als ondernemer in staat in alle rust onze uitdagingen te overdenken en oplossingen te definiëren. Niet zo vreemd, het was Albert Einstein, die begin deze eeuw, de volgende definitie optekende: ‘telkenmale het zelfde doen en een andere uitkomst verwachten is krankzinnigheid’. Wat mij betreft dè reden waarom wij altijd willen innoveren. Nu vraag ik u eens terug te gaan in de gedachten van de kerstvakantie. Welke noodzakelijke wijzigingen voor de bedrijfsvoering en innovaties had u uitgedacht om bij terugkomst in gang te gaan zetten en te genieten van de voordelen die het u zou opleveren? En nog een vraag, wat is daarvan terecht gekomen? Ik gok er op dat 80% van de gestelde doelen nog op de plank ‘goede voornemens’ ligt. Teruggekomen van vakantie werd u natuurlijk volledig opgeslokt door de dezelfde taken als daarvoor. Tja, de waan van de dag regeert maar al te graag. Doe uzelf en de onderneming een plezier door wekelijks ‘vakantie uren’ te plannen en te gebruiken om die krankzinnig goede voornemens nu eens werkelijkheid te laten worden. Gebruik het vakantiegevoel elke week! KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Ewoud van der Leij Het Commerciële Huis, met passie vooruit ewoud@hetcommercielehuis.nl

Hart voor

mieren De mier als huisdier is bezig met een opmars in Nederland. Het gedrag dat de kleine diertjes vertonen, maakt ze interessant om te bestuderen. Niet buiten in de tuin, maar in een transparante mierenboerderij die gewoon in de huiskamer een plekje kan krijgen. ‘Een uit de hand gelopen hobby’, karakteriseert mierenkenner Jan-Peter Oudenampsen zijn webwinkel en kwekerij in Apeldoorn. ‘Mieren houden op een ultieme manier rekening met elkaar. Daar kunnen mensen nog wat van leren.’ In de bedrijfsruimte naast zijn woning staan mierenboerderijen in verschillende soorten en maten uitgestald. Hier koestert hij de kleine huisdieren. ‘Sommige kolonies zijn in rust, maar deze is nog actief’, zegt Oudenampsen terwijl hij een doek opzij slaat. Het licht

Aquariumvissen Samen met zijn opa ging hij graag naar Dierenpark Emmen en bezocht dan steevast de mierenkolonie die daar gehuisvest was. ‘Ik vond het fascinerend om te zien wat ze samen voor elkaar konden krijgen en vroeg

‘Mieren zetten je aan het denken over hoe wij met elkaar omgaan’

Het gedrag dat de mieren vertonen, maakt ze interessant om te bestuderen

valt op het transparante mierenverblijf, waarin duizenden mieren krioelen. Ze slepen met voedsel, met afval, organiseren het nest en verzorgen hun koningin. Het is een prachtig schouwspel en dat is precies wat de beestjes zo aantrekkelijk maakt als huisdier, volgens Oudenampsen. ‘Ik was als kind al geboeid door mieren.’

me af welke kracht daarachter zat’, vertelt hij. ‘Mieren maken zich ondergeschikt aan het belang van het voortbestaan van de kolonie en offeren zichzelf daarvoor op als dat nodig is.’ Het duurde nog even voor Oudenampsen zelf met mieren aan de slag ging. Toen hij was

TEKST: ALICE VAN SCHUPPEN - FOTOGRAFIE: RUBEN MEIJERINK

uitgekeken op zijn aquariumvissen, besloot hij de bak voor het houden en bestuderen van mieren te gebruiken. Op zoek naar benodigdheden kwam hij uit bij een Amerikaanse leverancier. ‘In Nederland vond ik wel hobbyisten, maar geen professionele partijen.’ Om de verzendkosten goed te benutten, liet de Apeldoorner meteen wat extra spullen komen, waarmee hij mensen in de buurt ook voor mieren wist te interesseren. Eind 2009 startte hij de website mierenboerderij.nl. ‘Tot mijn verbazing waren er meteen bezoekers op de site’, zegt Oudenampsen. Een handelaar die een grote partij mierenverblijven van de hand wilde doen, meldde zich. ‘Dat gaf een goede basis voor de start van mijn bedrijf’, blikt de mierenkenner terug. ‘En de belangstelling groeit KIJK OP OOST NEDERLAND

nog steeds. Zo zijn er veel ouders die een mierenboerderij voor hun kinderen bestellen.’ Of die belangstelling samenhangt met een toenemende aandacht voor de natuur, kan Oudenampsen niet echt zeggen. ‘Ik denk dat we gewoon iets later zijn dan de Verenigde Staten. Daar is het heel normaal om insecten als huisdier te houden.’ Handgemaakt Een mierenboerderij waarin werkstermieren gangen graven in zand of gel, is populair en heeft nauwelijks verzorging nodig. Maar wie wil zien hoe een mierenkolonie zich ontwikkelt, kan niet zonder koningin. Oudenampsen heeft zelf een mierenboerderij ontworpen waarin een kolonie goed kan groeien en verkoopt deze handgemaakte modellen van gips via zijn website.

NUMMER 218, JAARGANG 34

“Slimme software is geen hocus pocus”

Met exclusieve soft- en hardware levert Rope Solutions maatwerk in ICT. Door ‘in-company’ ontwikkeling de beste oplossing voor uw bedrijf. • Software • Apps • Online • en meer...

GEZOCHT: C# Programmeurs. Meer informatie op s.nl. www.ropesolution

Rope Solutions BV Paxtonstraat 1C 8013 RP Zwolle Tel: 038-777 9830 www.ropesolutions.nl

Mierenkenner Jan-Peter Oudenampsen laat graag zien hoe mieren samenleven: ‘Mieren houden op een ultieme manier rekening met elkaar.’

Ook de koningin met een paar werksters, het prille begin van een mierenkolonie, kan hij leveren. ‘We importeren mieren uit het buitenland en vangen mieren ook zelf’, zegt hij. ‘In een reageerbuisje, voorzien van een watje met water en opgeborgen in het donker, vinden deze prille kolonies de rust om te groeien.’ De actieve mierenkolonie die Oudenampsen laat zien is flink gegroeid, de mierenboerderij is uitgebreid met extra ruimtes die via doorzichtige slangetjes met elkaar in verbinding staan. De mieren lopen af en aan om de zaden en fruitvliegjes, die de verzorger aan deze ‘buitenruimte’ toevoegt, als voedsel binnen te halen en te verdelen. Oudenampsen wil graag laten zien hoe mieren samenleven. Hij geeft dan ook met veel plezier workshops op scholen. ‘Het is geweldig om te zien hoe je kinderen met mieren kunt boeien’, vindt hij. ‘Het begint al met het los laten lopen van een mier op tafel. Sommige kinderen vinden dat heel spannend.’ KIJK OP OOST NEDERLAND

Tijdens de workshops laat Oudenampsen de kinderen mieren bestuderen onder de microscoop of naspelen hoe mieren met elkaar communiceren. ‘Ik vraag wel eens aan kinderen of ze een gekregen traktatie mee naar huis nemen om te delen met hun broertjes en zusjes’, trekt Oudenampsen een parallel met de mensenwereld. ‘Het is op zich niet oneerlijk om het niet te doen, maar je wordt er samen wel beter van. Vanuit mijn geloof vind ik het belangrijk om, met de mieren als voorbeeld, na te denken over de vraag hoe we als mensen met elkaar omgaan.’ Nu werkt hij nog vanuit een ruimte naast zijn woning, maar zijn wens is een winkel annex showroom, waar iedereen kan komen kijken. Het liefst met een mooie kolonie bladsnijdersmieren, zoals ze ook in sommige dierentuinen te bewonderen zijn. Hij heeft contact gelegd met een Britse mierenkenner om de beestjes uit Zuid Amerika te importeren. ‘Zo’n kolonie heeft tijd nodig om te groeien.’

NUMMER 218, JAARGANG 34

Ondernemer Intussen houdt Oudenampsen zich naast de mieren bezig met de verkoop van andere kleine beestjes als huisdier, zoals wandelende takken, slakken en bidsprinkhanen. Maar zijn hart ligt toch echt bij de mieren. Hij geeft workshops, staat op beurzen, leent zijn mieren uit voor filmopnames en maakt deel uit van de landelijke Mierenwerkgroep. ‘Daar deel ik mijn ervaringen met biologen, echte kenners die vooral wetenschappelijk actief zijn. Ik ben meer een ondernemer’, relativeert Oudenampsen, die zelf een bedrijfseconomische achtergrond heeft.

De Apeldoorner is op zoek naar partijen met wie hij kan samenwerken om zijn doel te verwezenlijken. ‘Ik heb meer ruimte nodig en denk dat ik met een showroom iets unieks kan bieden. De Nederlandse markt is klein, maar groeit wel. Over de grens zijn ook aanbieders te vinden die weliswaar opstellingen met mieren voor hun klanten verzorgen, maar in hun winkel alleen de benodigdheden bieden.’ Oudenampsen weet hoe hij zijn Mierenboerderij levend kan houden: ‘Het zijn de dieren zelf die bepalend zijn voor het succes.’

De actieve mierenkolonie is flink gegroeid, de mierenboerderij is uitgebreid met extra ruimtes

SANOVO TECHNOLOGY NETHERLANDS ontwikkelt en produceert al meer dan 50 jaar geautomatiseerde systemen voor het sorteren en verpakken van eieren onder de merknaam STAALKAT. Door de innovatieve kracht, expertise en ervaring, bieden de STAALKAT producten u oplossingen en mogelijkheden voor een nog efﬁciëntere en rendabelere bedrijfsvoering. www.sanovogroup.com info@sanovogroup.com - Tel.: +31 543 473 868

laden b l e f a t as - en w oering k r e w list in maatv a i e t c s e n p S gewe in elk

EEN PERSOONLIJKE MANIER VAN ZORG VERLENEN

Hofstraat 18 7001 CD Doetinchem T (0314) 362 990 F (0314) 394 090 E info@zgachterhoek.nl www.zorggroepachterhoek.nl

Ons aanbod omvat onder meer: Top-laminaat, Massief Edelhout, Corian en LG Hi-Macs Wethouder Hulsstraat 1-22 – 7951 SE Staphorst T. 0522 460 775 – F. 0522 460 228 E. info@luttelinterieur-werkbladen.nl I. www.luttelinterieur-werkbladen.nl

Wat jouw zorgvraag ook is, onze deur staat altijd voor je open. In een persoonlijk gesprek vertellen we graag wat we voor jou kunnen betekenen.

e van ratie en revisi Ook voor repa n! machine dele

VOOR AL JOUW ZORGVRAGEN: (0314) 362 990

WEB WEB WEB

De reclameman die geen Facebook had ‘Waaat!?’ Hoewel de meeste bekenden van me het al wel weten zijn er nog steeds mensen die kijken alsof ze water zien branden. ‘Heb jij geen Fácebook?’ Het blijkt nog niet algemeen geaccepteerd dat er nog mensen zijn zonder dit medium. ‘En dat als reclameman…’ komt er dan vaak nog met een schuine grijns achteraan. Nee. Ik heb geen Facebook nee. En dat bevalt me prima kan ik je zeggen. Natuurlijk wel zakelijk, zodat ik wel op de hoogte blijf van de mogelijkheden, maar hell no, privé besteed ik mijn tijd liever anders. Mijn aversie komt voort uit mijn overactieve Hyves-periode. Een verslaving zou je ’t bijna kunnen noemen. Elk vrije moment moest-en-zou ik even kijken of er nog wat nieuws onder de digitale zon was. Het ging zelfs zo ver dat ik de dag voor mijn verjaardag al een verjaardags-avatar-met-feestmuts klaarzette, die ik om 0.00 uur live kon zetten. Het idee alleen al. Maar ja, ik was vrijgezel in die tijd, dan heb je tijd voor zulke dingen. Toen Facebook overwaaide naar ons continent, keek ik er met een schuin oog naar en dacht ‘wij hebben Hyves’. Maar na een slow start duwde Facebook Hyves volledig omver. Hyves werd voor de hele jonge én iets te oude social mediagebruikers. Dus kwam ik vanzelf voor de keuze: hoppen of stoppen. Het was in diezelfde tijd dat ik binnen Frappant een rol in het MT kreeg en de druk om te presteren steeds groter werd. Resultaat: meer (oorspronkelijk) vrije tijd besteedde ik aan plannenmakerij voor Frappant. Zijstapje: mannen kunnen maar één ding tegelijk. Volgens mij is het zelfs zo dat mensen in het algemeen maar beter een ding tegelijk kunnen doen om daadwerkelijk efficiënt te zijn, maar goed. Ik ben dan volgens dat gezegde de überman, want ik kan écht maar een ding tegelijk. Televisie kijken en naar een gesprek luisteren? Kan ik niet. Radio luisteren en een plan schrijven? Kan ik niet. Dus laat staan dat ik iets kan doen met naast me een ‘plingende’ profielpagina. Dus dáár ging het mis. De aanwezigheid van The Social Network bleek voor mij dusdanig afleidend dat mijn productiviteit door het putje ging. Dus het werd stoppen. En wel direct. Nu werd stoppen behoorlijk ontmoedigd door Hyves, je had een behoorlijke handleiding en een klikpad nodig om je account daadwerkelijk naar het hiernamaals te sturen, waarna je bovendien nog herhaaldelijk werd gevraagd of-je-dat-nou-wel-zeker-weet en welke mensen je dan moeten missen. Maar het is gelukt. Ik ben inmiddels al weer zes of zeven jaar Hyves- én Facebookloos. En echt, een RUST dat het geeft. Klopt, vrienden weten eerder van elkaar wie er zwanger is, een nieuw kleurtje op de muur of een deuk in de auto heeft. Maar ik heb nog eens wat te praten op een feestje.

‘Inmiddels ben ik zes jaar Hyves- én Facebookloos. Echt, een RUST dat het geeft’

Geloof ik dan niet in de kracht van social media? Zéker wel. Merken kunnen met relevante informatie of goede verhalen werken aan hun likeability. Daarvoor zijn deze kanalen bijzonder geschikt. Het succes van deze kanalen staat of valt met de gebruikers die het platform met veel plezier gebruiken. Prima dus, dat anderen wél gewoon doorgaan. Doe wat je leuk vindt. Spiegel je vooral niet aan mijn verhaal en blijf heerlijk Facebooken. Like! KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Dennis Hoftijzer Frappant, bureau voor spetterende communicatie www.frappant.com

Natuurcontact verzorgt natuurbelevingsactiviteiten voor scholen en kinderopvang, een personeelsuitje, kinderfeest of familiedag.

Contactpersoon: Bertina Heijnens Tel. 0570-560 446 / 06- 1080 7822 Adres: Erveweg 11, 8196 KE Welsum Informatie: www.natuurcontact.nl | www.erveweg11.nl

Buitengewoon vergaderen? Buiten vergaderen is bij ons heel gewoon! Professionele vergaderfaciliteiten (met WIFI, airco, catering, gratis parkeren) op het natuurrijke erf van een oude IJsselhoeve.

De ontwikkelingen op ICT gebied gaan heel snel. Mijn manier om deze ontwikkeling bij te houden is heel veel lezen en door die bijeenkomsten te bezoeken waar met name trendwatchers spreken. Natuurlijk zijn er ook heel veel interessante websites; door je op de nieuwsbrieven te abonneren, kun je bijblijven. Als ‘ongewenst’ bijproduct krijg ik ook vaak diverse artikelen te lezen over de aanpak naar de cloud. Veel sites en deskundigen pretenderen dat ze de aanpak hebben waarmee een ondernemer zijn ICT naar de cloud kan overplaatsen. Aan de hand van voorbeelden zal ik proberen aan te geven waarom ik denk, dat een universele aanpak niet mogelijk is. Een succesvol migratieproject bij het ene bedrijf geeft geen enkele garantie voor het succes bij het volgende bedrijf. Laten we eens beginnen bij de techniek. Tot nu toe is het de ICT-branche nog niet gelukt om voor hetzelfde probleem dezelfde oplossing te bedenken. Kijk bijvoorbeeld naar het boekhouden waar je te maken hebt met onder andere grootboek, debiteuren en crediteuren. De ICT-industrie heeft hiervoor honderden software oplossingen bedacht. Op zich niet erg, maar ze vergen allemaal een eigen deskundigheid. De cloudleverancier die beweert hiervoor een standaardaanpak te hebben, slaat de plank mis. Recentelijk zag ik een voorbeeld van een boekhoudpakket gekoppeld aan een CRM-systeem waarvan de transitie naar de cloud volledig de mist inging. Met een houding van ‘Dit hebben we al vaker gedaan’ en ‘Onze mensen hebben de kennis’, ging het helemaal mis. Met als gevolg dat het betreffende bedrijf een aantal weken niet goed heeft kunnen functioneren. Waar het ook nogal eens mis gaat is bij de printers. Ondanks dat een printer een stukje papier vies moet maken, heeft de ICT-industrie ook hiervoor honderden oplossingen bedacht. Denk maar niet dat elke printer aan een cloud-oplossing kan worden gekoppeld. Daar komt nog bij dat printwerk een verbinding nog weleens wil laten dichtslibben. Genoeg over de techniek. We hebben ook nog directies, ICTdeskundigen en ‘mannetjes’ die adviezen geven of het uitvoerende werk doen. Heb ik het bij de techniek gehad over honderden oplossingen, in deze hoek zit een nog veel grotere complexiteit. Geen mens is namelijk gelijk en daarom is het naar mijn mening ook niet mogelijk om een standaardaanpak te hanteren. Vooral het goede gevoel is erg belangrijk. Want bij alles wat mensen doen vormt ‘een goed gevoel’ een uitermate belangrijk onderdeel van de besluitvorming. KIJK OP OOST NEDERLAND

Pieter Hoenderken ICT-specialist On-premise2cloud

NUMMER 218, JAARGANG 34

Referenties op je site Een mooie folder of website ten spijt, de populariteit van een bedrijf maakt veel verschil of het succesvol is of niet. Bedrijven zonder webshop zien daarom steeds vaker in dat reviews op hun website goed werken. Een persoonlijke referentie van een goede klant, kan soms de doorslag geven waarom een prospect wel zaken met je wil doen. Onlangs poneerde Marketingfacts.nl de vraag of je reviews op je eigen webshop moet plaatsen, of dat referenties bij externe (onafhankelijke) sites beter werken. Deze vraag kun je ook breder trekken. Hoeveel waarde hecht je als websitebezoeker aan een referentie die erop vermeld staat? Iedereen beantwoordt deze vraag anders. Feit is dat een tekstje met naamsvermelding en logo van een bekende organisatie nooit negatief werkt. Hoewel plaatsing op de eigen website de schijn tegen heeft dat het ‘mooier is gemaakt’, kun je er vanuit gaan dat vermelding ‘met naam en toenaam’ niet zomaar wordt gedaan. Je zou wel gek zijn als bedrijf om je klant op je website te plaatsen met een uitspraak waar zij niet achter staat. Of nog erger, een klant bedenken die je niet hebt. Webshops snappen al langer het nut van externe referenties. Sites als Beslist.nl en KiyOh hebben zelfs hun corebusiness gemaakt van verzamelen van referenties van webshops, waarna de consument wordt gelinkt om naar de webshop te gaan. Achter deze link zit dan het verdienmodel voor de vergelijkingswebsite. Hierdoor zou je kunnen twijfelen aan de betrouwbaarheid van de vermelde beoordelingen. Want waarom zou een vergelijkingswebsite een slechte beoordeling plaatsen, als ze geld verdienen aan een verkoop op deze website? Volgens mij is het belangrijkste gegeven bij het plaatsen van een referentie: hoe eerlijk komt deze over door anderen? Social media geven iedereen een stem op internet. En op een plek waar men het snel kan delen. Doe je het als bedrijf niet goed, dan is ‘t zo ‘trending topic’. Andersom gebeurt minder vaak, omdat ‘klagen’ door veel mensen leuker wordt gevonden dan succesverhalen. Louter positieve referenties komen wat vreemd over maar of je daarom ook negatieve referenties op je eigen site moet zetten? Een pasklaar antwoord is er niet. In de gesprekken met ondernemers, merk ik hoe verschillend er wordt gereageerd op referenties. Het is zaak om hier goed doordacht mee om te gaan en zeker niet ‘zomaar’ een lijst van positieve verhalen op je site te zetten, want dan ga je zeker een deel van je bezoekers missen. Ik houd mij aanbevolen voor goede voorbeelden.

Jurgen Rutgers BeSite Group BV Reageren? column@jurgenrutgers.nl

WEB WEB WEB

Universele migratie naar de cloud: onmogelijk

Meer printen, minder kosten

Duitse degelijkheid in alle soorten en maten Motorfietsen, typemachines, auto's. Ja, in het verleden kwamen er vermaarde producten uit de koker van Triumph-Adler. En het Duitse bedrijf gaat zeker met haar tijd mee. Want tegenwoordig maakt het ook uitstekende printers. Van relatief simpele zwart-wit laserprinters tot multifunctionals, met alles erop en eraan. Hans Gerrits importeert namens TAB Solution Center vanuit Haaksbergen deze topproducten voor de Nederlandse markt. Een kennismaking die indruk maakt. Al voor 1900 - om precies te zijn in 1898 - had TriumphAdler 'iets' met inkt. Toen kwam Adler namelijk met haar eerste typemachine op de markt, de 'Empire'. Triumph startte met de productie van typemachines in 1906. Inmiddels hebben we 64

het tijdperk van de tikmachines al lang en breed achter ons gelaten. Tussen 1958 en 1968 werden de twee bedrijven samengevoegd tot een megaconcern en sindsdien is er veel veranderd. We schetsen even het bedrijf zoals het er nu

uitziet. Een wereldwijde speler, dat is wel duidelijk. Gerrits: â&#x20AC;&#x2DC;Triumph-Adler is actief in een kleine 50 landen, van thuisland Duitsland tot Zuid-Afrika. In Duitsland bedraagt de omzet 550 miljoen, dan doe je mee met de grote spelers in de markt.â&#x20AC;&#x2122;

Duurzaam (1) Dat printers allang niet meer alleen maar printers zijn, is wel bekend. Met de multifunctioneel inzetbare apparaten van Triumph-Adler is veel, zo niet alles mogelijk. En als het nu nog niet mogelijk is, wees er

minder kosten Duurzaam (2) Duurzaamheid, gezondheid, groen en milieu: het zijn voor Triumph-Adler belangrijke termen. ‘Onze systemen zijn gesloten. Dat betekent dat ze op ieder kantoor neergezet kunnen worden. De reststoffen komen in een speciaal afvalbakje terecht, Communicatie en besparen die in het chemisch afval gaat. ‘Tegenwoordig wordt er niet Daar loopt Triumph-Adler echt meer alleen geprint vanaf een mee voorop. In Duitsland zijn al pc of laptop. Ook communicatie aardig wat processen geweest Garantie met iPads, iPhones en andere van personeel tegen bedrijven. Vanaf 2010 heeft Gerrits het smartphones en tablets is totaal Ze werden ziek van onechte officiële en exclusieve imporgeen probleem.’ Nu we het toch toners. Het smeltpunt van deze teurschap voor het merk in over communicatie hebben, namaak toners is anders, daarGerrits vindt dat informatie voor door krijg je dampen. Dat kan bij de Benelux. ‘We bieden onze de klant helder én controleerbaar ons niet gebeuren. We werken dealers aan dat ze gebruik moet zijn. ‘Omdat wij met onze zoveel mogelijk met afbreekbare kunnen maken van onze eigen Bespaar op afdrukken met Triumph-Adler copiers, multifunctionals, faxen enverpakkingen toners producten printers, vooral focussen op materialen en de monteurs. DatTA hoeft echter niet, de kosten op langere termijn zijn recyclebaar. Milieu is erg maar ze hebben dan wel de gabelangrijk.’ rantie dat ze met productspecidie een stuk lager zijn dan bij Offertes, mailings, brieven, facturen... ongemerkt wordt er heel wat geprint en gekopieerd alisten werken. En dat geeft ook concurrenten maak ik vooral binnen uw bedrijf. Heeft u er wel eens bij stil gestaan hoeveel dit u kost? TAB Solution Center grote een voorweer zekerheid naar kwaliteit hun klanten Benelux levert apparaten die de hoogste bieden, bij maar ookorganisaties nog eens stukken duidelijk managementrapport. toe.een Alsapparaat we een machine ter deliger afdrukken. Met van TAB Solution Center Benelux bespaart u zichtbaar. TAB Solution Center Benelux Maak een afspraak voor eenniet kostenloze analyse en verbaas u over hoealle u Telefoon kwaliteit en service Daarin staan specificaties, plekke kunnen repareren, 053 478 55 51 in huis haalt zonder daarvoor te betalen. duidelijk en overzichtelijk. Het dan krijgtmeer de klant een leenapinfo@tabsolutioncenter.nl TAB Solution Centerparaat, Benelux - tevens voordefecte onderhoud enis service (ookgebonden voor andere merken). een maat advies, terwijl wij het www.tabsolutioncenter.nl met daarin de kosten van de apparaat in onze eigen werkBel 053 478 55 51, plaats of mail repareren. info@tabsolutioncenter.nl huidige situatie en de situatie na Vaak hebben • www.tabsolutioncenter.nl overstap naar onze producten. problemen trouwens te maken TAB SOLUTION CENTER BENELUX Ik maak dan maar weinig mee met software. Je ziet dat de TAB_A4_fc.indd 1 19-06-12 16:47 Bouwstraat 8, Haaksbergen dat er niet bespaard wordt, het software in de machines steeds Postbus 179, 7480 AD Haaksbergen komt regelmatig voor dat het belangrijker wordt. Voor scanT. 053 - 478 55 51 info@tabsolutioncenter.nl om besparingen van meerdere dan maar van verzekerd dat het nen en workflow. Onze nieuwe www.tabsolutioncenter.nl tienduizenden euro’s gaat.’ ontwikkeld wordt. Maar, en daar apparaten hebben allemaal een zit 'm de kneep: de apparaten van Triumph-Adler zijn vooral uiterst degelijk. ‘Bij veel concurrenten bestaat het binnenwerk voornamelijk uit plastic, waar Triumph-Adler keramische onderdelen inzet. Onze producten gaan lang mee, zijn duurzaam. Dat maakt dat de kosten in totaal ook lager uitvallen, omdat je bijvoorbeeld pas na 600.000 afdrukken onderdelen hoeft te vervangen. Zelfs de toners gaan veel langer mee.’ speciaal HyPas-platform, waardoor er ook software van een andere partij op kan draaien. Dan is de klant niet afhankelijk van de programma's van één fabrikant. Het hoeft niet altijd Triumph-Adler-software te zijn, van andere partijen mag ook.’

TEKST: JOHAN KONING

ficiële importeur voor Nederland, België en Luxemburg zijn - de naam van het moederbedrijf niet gebruiken. Dat is een afgeschermde naam. We leveren aan kleine ondernemers en zzp'ers, maar ook aan grotere bedrijven, met bijvoorbeeld meer dan 60 werkplekken. We gaan niet met iedereen in zee, willen voor een goede spreiding door het land zorgen.’

TAB Solution Center Benelux

Uitbouwen ‘We zijn ons dealernetwerk in Nederland aan het uitbouwen’, vertelt Gerrits over de stand van zaken. ‘TAB Solution Center staat voor Triumph-Adler Benelux Solution Center. We mogen - ondanks dat we de ofKIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Hans Gerrits en collega Miranda Nijenhuis van TAB Solution Center in Haaksbergen

Wat LED je? Is uw kantoor of magazijn al voorzien van energiezuinige verlichting? WLC is uw partner voor het installeren of leveren van betaalbare lichtoplossingen.

Meer informatie? www.wlc-ledverlichting.nl of bel 0548-547829

Volg ons op

TEKST: JESSICA SCHUTTEN, FOTO: ED KLIJNMAN

Leo te Bogt, directeur KlaassenGroep

Efficiënt, duurzaam en innovatief bouwen In een stagnerende bouwen utiliteitsmarkt is het belangrijk tegen lage kosten te ontwikkelen en te bouwen. De KlaassenGroep speelt al vele jaren in op nieuwe ontwikkelingen en heeft in een groot deel van Oost- en Midden-Nederland utiliteits- en woningbouwprojecten gerealiseerd. De bouwonderneming met vestigingen in Dinxperlo en Velp kent een lange en rijke historie die teruggaat tot 1851. ‘We zijn actief in vastgoedontwikkeling, utiliteitsbouw, woningbouw, renovatie, onderhoud en herstructurering’, vertelt algemeen directeur Leo te Bogt. ‘Daarbij denken we in duurzaamheid, leanprocessen en het toevoegen van onze kennis op het gebied van design en construct. Met onze integrale aanpak kunnen we het complete traject verzorgen: van concept- tot planontwikkeling, ontwerp en realisatie.’ Lean Door conceptueel te denken en processen lean te maken

KIJK OP OOST NEDERLAND

heeft de KlaassenGroep innovatieve producten ontwikkeld om opdrachtgevers optimaal te bedienen. Te Bogt: ‘In de voorbereidingsfase van de bouw kan veel tijd (en dus kosten) worden bespaard door slim te ontwerpen. Vroegtijdige intensieve samenwerking tussen alle betrokken partijen leidt tot een kwalitatief beter en goedkoper product. We schuiven het liefst aan bij de klant in het begintraject. Bij het ontwikkelen en uitwerken van een plan nemen we de vraag en behoefte van de gebruiker als uitgangspunt.’

NUMMER 218, JAARGANG 34

CasaVita De KlaassenGroep heeft diverse concepten ontwikkeld voor nieuwbouw en onderhoud. ‘Met het CasaVitaconcept voor gezinswoningen, startersappartementen en seniorenwoningen geven we opdrachtgevers wat ze willen: betaalbare, duurzame en flexibele huisvesting. Het is een basisconcept met flexibele inbreng. Opdrachtgevers, maar ook huurders, hebben de vrijheid om individuele wensen te kiezen, zonder meerkosten. Ze kunnen bijvoorbeeld zelf de gevel samenstellen en de indelingen aanpassen.’ Inmiddels zijn er projecten gerealiseerd en is het concept verder ontwikkeld. CasaVita heeft een energieneutrale variant, de NotaNul woning. Deze woningen voorzien zelf in de energiebehoefte door het opwekken van eigen energie. Dit jaar realiseert de KlaassenGroep 32 NotaNul sociale huurwoningen in Ulft. Voor de bestaande

woningen is het CasaVita Renovatie-concept ontwikkeld, dat snel inzicht geeft in de omvang en kosten van een renovatie. Ook in de utiliteitsbouw is volgens Te Bogt nog veel winst te behalen door efficiënter te ontwerpen. ‘We hebben veel ervaring in Design & Constructuitvragen in de zorgen scholenbouw. Of het nu om woon-, zorg- of bedrijfspanden of scholen gaat, we zijn continu op zoek naar de meest passende oplossing voor huisvesting welke aansluit bij de klantvraag. Hierbij ondersteunen we onze opdrachtgevers graag.’

KLAASSENGROEP www.klaassen.com

HSE is een voorraadhoudend technisch service bedrijf met ruime ervaring in hydraulische, pneumatische en industriële slangen en componenten. HSE beleverd onder andere in deze branches: l l l

Your paintshop for: • Industrie • Marine • Wind • Offshore • Utiliteitsbouw Harselaarseweg 60 3771 MB Barneveld T +31(0)342 - 41 25 88 info@bouwconservering.nl

•• •• •

Professional coating: • ISO 12944 • Norsok • Shell Offshore • Kiewit • Abu Dhabi Marine • FAB • Total • Nace

www.bouwconservering.nl

land-, carrosserie- en machinebouw oliewinnende sector industriële sector

De servicegerichte instelling zorgt voor een goede en snelle afwikkeling van uw wensen. Ook als het om speciale producten of projecten gaat kan HSE Emmen u van dienst zijn. In de productie afdeling worden hoogwaardige hydrauliek slangen van de merken Bridgestone, Eaton & Alfagomma geassembleerd, en voor remleiding systemen Goodridge. Naast het pakket van hydraulische en industriële slangen en koppelingen complementeren wij het pakket met een diversiteit van adapters, snelkoppelingen, SAE flenzen en snijringenkoppelingen voor de hoge druk en Storz, Bauer, Perrot kamlok DIN & ANSI flenzen voor de lage druk. Tevens beschikken wij over een test inrichting om het materiaal met een druk certificaat te kunnen leveren.

HSE Emmen

James Cookstraat 43 7825 AN Emmen T.: 0591 - 64 04 73 M.: 06 - 18 76 36 69

Postbus 2087 7801 CB Emmen F.: 0877 - 84 81 58 E-mail: info@hse-emmen.nl

Scherpe prijs Productonafhankelijk advies door breed levergamma; Duidelijke offertes met eventueel totaalprijzen; Korte lijnen in het hele proces van advies tot levering; Kennis en ervaring van onze medewerkers is inclusief.

KANAALPLAATVLOEREN RIBCASSETTEVLOEREN COMBINATIEVLOEREN BREEDPLAATVLOEREN WANDEN NL O NL.I E R C E U L B LFORM W. O TE E W B W MET S Postbus 28, 7240 AA Lochem | Tel. 0573 - 222 300 | Fax 0573 - 222 336 | info@olbecon.nl

SVT Nederland bv

Mercuriusweg13 6971 GV Brummen Tel.: +31 (0) 575-743030 Mail: info@svtnederland.nl Website: www.svtnederland.nl

TEKST: JOHAN KONING

Optimaal inzicht én overzicht in energieverbruik Tussenbemetering. Een term die veel lezers van Kijk op oost nederland misschien niet meteen thuis kunnen brengen, maar met een beetje uitleg wordt het duidelijk. En die uitleg kunnen we het best vragen aan Jack ten Bolscher. De eigenaar van ECE (Energie Controle Europa) en JTB (Roll Out Measurement Solutions) is daar namelijk dagelijks mee bezig. op zich neemt. ‘Met JTB doen we beheer en onderhoud van de meters. Het gaat niet alleen om gas, elektra en water, maar het kan net zo goed om warmte- en koude meters gaan, of een warmtekostenverdeler.’

‘Stel je bent een vastgoedbedrijf met een winkelcentrum met 50 winkels. Het winkelcentrum heeft één aansluiting op het gas- en elektranet, maar als beheerder wil je graag de huurders van de winkels individueel een rekening kunnen sturen. Dat kan met een tussenmeter, een meter die achter de hoofdaanKIJK OP OOST NEDERLAND

sluiting is geplaatst.’ Eenzelfde constructie is denkbaar bij bijvoorbeeld eigenaars van bedrijfsverzamelgebouwen, of Verenigingen van Eigenaren van appartementencomplexen of beheerders van campings. ‘Wij hebben een facturatiepakket, waarmee we de data van de

NUMMER 218, JAARGANG 34

verschillende meters dagelijks ophalen. We behandelen de meter als een slimme meter net als bij de mensen thuis. We kunnen de inkoopfacturen versleutelen over de winkels, of andere eenheden.’ Dat administratieve deel is het werk van ECE, terwijl zusteronderneming JTB het technische gedeelte

Nooit te veel betalen Ten Bolscher richtte JTB in 2007 op. ECE volgde niet veel later, als partner voor het bemeteren van inpandige distributienetwerken. ‘Door onze oplossingen betalen eindgebruikers alleen voor hun eigen gebruik. Je kunt je voorstellen dat in bijvoorbeeld een bedrijfsverzamelgebouw bedrijven uit totaal verschillende sectoren met dito energieverbruik gehuisvest zijn. Wij zorgen ervoor dat 69

Bespaarpot... Meer printen, minder kosten

Bespaar op afdrukken met TA Triumph-Adler copiers, printers, multifunctionals, faxen en toners Offertes, mailings, brieven, facturen... ongemerkt wordt er heel wat geprint en gekopieerd binnen uw bedrijf. Heeft u er wel eens bij stil gestaan hoeveel dit u kost? TAB Solution Center Benelux levert apparaten die de hoogste kwaliteit bieden, maar ook nog eens stukken voordeliger afdrukken. Met een apparaat van TAB Solution Center Benelux bespaart u zichtbaar. TAB Solution Center Benelux Maak een afspraak voor een kostenloze analyse en verbaas u over hoe u Telefoon kwaliteit053 en service 478 55 51 in huis haalt zonder daarvoor meer te betalen. info@tabsolutioncenter.nl TAB Solution Center Benelux - tevens voor onderhoud en service (ook voor andere merken). www.tabsolutioncenter.nl Bel 053 478 55 51, of mail info@tabsolutioncenter.nl â&#x20AC;˘ www.tabsolutioncenter.nl

TAB Solution Center Benelux

zij nooit te veel betalen.’ Daarbij is het in veel gevallen mogelijk dit soort slimme systemen ook in bestaande situaties in te bouwen, zonder veel hak- en breekwerk. ‘We kunnen zowel bedrade als onbedrade systemen aanleggen. Die laatste werken bijvoorbeeld met rf-communicatie. Het gaat om beveiligde netwerken en ook de data zijn bij ons veilig. Niemand kan bij de verzamelde data, behalve de eindgebruiker zelf. Onze administratie verzorgt alleen de maandelijkse facturatie op basis van het gehele gebruik.’ De tweede E in ECE staat niet voor niets voor 'Europa'. Ten

Bolscher is namelijk ambitieus en wil met zijn systeem – dat na een lange ontwikkelfase sinds kort optimaal functioneert – internationaal furore gaan maken. De eerste buitenlandse klant heeft hij ook al te pakken. ‘We werken voor een Nederlands bedrijf in Roemenië, dat graag gedetailleerde informatie over zijn verbruik wil hebben.’ Ten Bolscher maakt zijn organisatie steeds effectiever en daardoor interessanter voor zijn klanten. Innovatie en ontwikkeling zijn belangrijk. Net als opleiding voor zijn personeel. ‘Ik heb vier monteurs in dienst en zelf werk ik ook mee. Het is erg spe-

cialistisch werk en omdat wij één van de weinige bedrijven zijn die deze service aanbieden, is er ook geen specifieke opleiding voor. Naast continue bijscholing voor het personeel zijn we ook telkens bezig om op technisch gebied te verbeteren. Bijvoorbeeld door de ijkrapporten van onder andere de elektrameters live in een iPad-applicatie in te kunnen voeren. Zo kunnen we op de dag zelf nog een ijkrapport maken, met foto's en al. We werken de administratie op deze wijze dan ook direct digitaal af.’ Reëel gebruik Met de huidige trend, kan het heel goed zijn om facturatie

van verhuurde werkruimte niet meer per vierkante meter te doen. ‘Dat wordt nog steeds veel gedaan, maar met onze oplossing is nu een overstap naar reëel gebruik mogelijk. We lezen de meters dagelijks uit en kunnen zo up-to-date gegevens verstrekken. Zo kun je met ons systeem ook snel zien waar door reductie van het energieverbruik nog winst behaald kan worden. Dat kan bijvoorbeeld voor eigenaren en eindgebruikers erg interessant zijn. Dit draagt ook bij aan MVOondernemen, aangezien elk bedrijf daar op zijn eigen manier mee omgaat. Er is veel mogelijk, maar het blijft maatwerk. Zo kunnen klanten desgewenst ook via een webapplicatie rechtstreeks inloggen, waardoor ze hun energieverbruik direct inzichtelijk hebben en eventueel kunnen kijken hoe ze kunnen besparen.’

JTB & ECE www.jtb-rms.nl www.energie-controle.nl

TEKST: ANITA MEULEMAN

Peuters in de kring hebben weinig aan de warme zone bovenin hun lokaal

Energie besparen én een gezond binnenklimaat Veel bestaande gebouwen op de begane grond hebben een koude vloer. Een koude vloer is niet behaaglijk en zorgt voor een hoge energierekening. TONZON heeft een uniek isolatieconcept ontwikkeld dat beter isoleert dan andere systemen en waarbij de vloer nog warmer wordt dan die van nieuwbouw. Bovendien is het opvouwbaar waardoor het ook in krappe of moeilijk te bereiken ruimtes kan worden aangebracht en de transportkosten laag blijven. Vloerisolatie blijkt veel belangrijker dan men altijd heeft gedacht. In een ruimte die van onderen wordt afgekoeld ontstaat een thermische gelaagdheid die niet comfortabel is en oorzaak van een hoog energieverbruik. ‘Voor het effectief verduurzamen van gebouwen kun je eigenlijk niet om vloerisolatie heen’, vertelt Ton Willemsen, oprichter en directeur van TONZON BV in Enschede. ‘Gebouwen staan bovenop een ‘gat’ in de grond van waaruit koude straalt en vaak ook vocht. Dat zorgt voor een oncomfortabel en ongezond binnenmilieu.’ De revolutionaire TONZONmethode bestaat uit volledig opvouwbare zogenaamde 'Thermoskussens'. ‘We hebben bij TONZON een eigen materiaal KIJK OP OOST NEDERLAND

ontwikkeld dat is gebaseerd op het principe van de thermosfles’, zegt Ton Willemsen. ‘Deze ‘Thermoskussens’ maken we van een hele sterke kunststof en vullen we na het aanbrengen met lucht waardoor er geen warmte meer verloren kan gaan. Een ander voordeel is dat het volume pas ontstaat op de plaats waar het wordt aangebracht waardoor de transportkosten aanzienlijk lager zijn dan van andere materialen. Bovendien kan het systeem worden toegepast in krappe kruipruimtes waar je met andere materialen niet eens kunt komen.’ ‘Dankzij de warmere vloer hoef je minder te stoken: de besparing op stookkosten is met TONZON vier tot zes keer

NUMMER 218, JAARGANG 34

hoger dan bij een andere vloerisolatie en bedraagt gemiddeld 15 tot 20%. Deze investering verbetert het energielabel van een gebouw en levert een veel hoger rendement dan een spaarrekening. In combinatie met vloerverwarming kan de besparing zelfs oplopen tot 40%.’ TONZON Thermoskussens worden gemaakt op zeven verschillende standaard breedtes en naadloos verwerkt. Het materiaal is niet irriterend of giftig. Tijdens het aanbrengen van het isolatiemateriaal is het niet nodig het gebouw of de woning tijdelijk te verlaten. Op het Thermoskussen is het DUBO-Keurmerk verleend. Ook de Bodemfolie - een stevig zeil waarmee de bodem van

de kruipruimte wordt afgedekt - heeft DUBO-Keur. Het stopt de verdamping van vocht en remt het radioactieve radongas dat uit de bodem ontwijkt. De Gemeente Nijmegen heeft al gekozen voor TONZON voor het verduurzamen van haar bestaande gebouwen. ‘Een maatregel die ze spoedig kunnen terugverdienen met de besparing op de energiekosten. Andere gemeenten en bedrijven kunnen ook hun bestaande gebouwen aanpakken met TONZON Vloerisolatie met een gezonder binnenklimaat en een flinke energiebesparing tot gevolg.’ TONZON BV www.tonzon.nl

Samen komen we tot goede ideeën Waar “High-quality metal products” worden gemaakt door “man, machine & commitment”

Industrie & Toelevering

Product ontwikkeling & gereedschapmakerij

Denkers en doeners

Innovatie bij Ebbers Metalworks

Agrarisch

Huishoudelijk

Stalaccessoires sinds 1967

Met een heldere blik op kwaliteit

Ebbers Metalworks B.V. verwerkt metaal tot innovatieve producten van hoge kwaliteit door middel van technologische processen en een modern machine park.

Logistiekweg 24, 7007 CJ Doetinchem Tel. 0314-368488 Fax 0314-368480 E-mail: sales@ebbersmetalworks.nl

www.ebbersmetalworks.nl

TRANSPORT WAREHOUSING CUSTOMS

TRANSPORT

Concurrerende tarieven, kwalitatief goede en servicegerichte dienstverlening voor transport naar Oost-Europa, Balkan landen, Rusland, de STAN-staten en nog verder.

WAREHOUSING

20.000 m2 open overslag, voorraadbeheer, physical distribution en Value Added Logistics. Alles onder de hoogste kwaliteitsnormen.

CUSTOMS

Opmaken van alle soorten douane- en kvk exportdocumenten, legaliseren en certificeren met een persoonlijke touch. (AEO-F gecertificeerd)

TTS Quality Logistics B.V. Ambachtsstraat 20 7461 TP RIJSSEN The Netherlands Tel. +31(0)548 - 522 055 sales@tts.nl www.tts.nl

Meer informatie?

www.tts.nl

TEKST: ANNETTE BLAUW

Oplaadzuil, een investering in de toekomst Toen John Lerant in juni 2014 JL Assemblage oprichtte, werd al snel duidelijk dat hij zijn nadruk op de toekomst wilde richten. Naast het assembleren van een breed scala voor in de bouw benodigde apparatuur en bekabeling, had hij de ambitie om een product te ontwikkelen waarmee zijn bedrijf iets kan betekenen voor een groeiende markt. Na een tochtje op een elektrische fiets en het plegen van marktonderzoek werd het John al snel helder. John: ‘Elektrische fietsen worden steeds populairder, het is allang geen oubollige seniorenfiets meer. Tegenwoordig is het een fiets voor alle leeftijdsgroepen, denk ook aan jeugd die vanuit buitendorpen naar school komt fietsen. Al fietsend kwam ik erachter dat er op het gebied van laadvoorzieningen nog niet voldoende is ingespeeld en dat zou het gemak van de gebruiker toch juist moeten ondersteunen, ook voor minder validen met een scootmobiel. Het viel me op dat, als er al laadvoorzieningen zijn, deze niet altijd in het straatbeeld passen. Ik heb daarom goed nagedacht over het design en ontwikkelde een rvs zuil met een anti-graffiti coating, die zonder meerprijs in meerdere RAL kleuren leverbaar is. De zuil heeft stopcontacten met kinderbeveiliging en een aardlekbeveiliging die zichzelf kan testen, uiteraard kan de zuil worden voorzien van een eigen bedrijfslogo. Door op al deze wensen in te spelen, maakt het een mooi visueel object, die goed past in de omgeving.’ Meer dan een servicepunt Inmiddels heeft John zijn oplaadzuil in de markt gebracht KIJK OP OOST NEDERLAND

en uit respons valt af te leiden dat zijn product inderdaad in behoefte voorziet. ‘Ik heb veel belangstelling van gemeenten en horeca. De oplaadzuil is dan ook meer dan alleen maar een servicepunt. Horecabedrijven die een oplaadpunt kunnen bieden, trekken hiermee klanten die de wachttijd van het laden combineren met een consumptie en met deze extra inkomsten vallen de kosten van het opladen in het niet. Een goede oplaadmogelijkheid is klantvriendelijk en stimulerend voor de binnenstad, dat weten gemeenten ook. Zo houd je toeristen, scootmobiels en e-bikes in het centrum, dat is gunstig voor zowel horeca als middenstand. Voor (toer)fietsers is er inmiddels een handige app: www.oplaadpunten.nl, hierop worden alle oplaadlocaties en bijbehorende info verstrekt. Bedrijven kunnen via de app zelfs aanbiedingen en acties vermelden en daarmee de groei van deze markt nog aantrekkelijker maken. Kort gezegd: JL Assemblage oplaadzuil is een prima investering die zichzelf terugverdient.’

JL ASSEMBLAGE Tweede Bokslootweg 6 7821 AS Emmen T. 06 55 22 64 30 info@jlassemblage.nl www.jlassemblage.nl

NUMMER 218, JAARGANG 34

Standbouw en standontwerp

Opslag en distributie

Evenementenverzorging

Nat. en int. koeriersdiensten

Tenten- en meubilairverhuur

Logistieke dienstverlening

Wellpointverhuur

Facility Services

Promotionele acties

www.jjgroup.nl

Nieu

De JL oplaadzuil, ontwikkeld door JL Assemblage • een rvs zuil met een anti-graffiti coating • zonder meerprijs leverbaar in meerdere RAL kleuren • voorzien van stopcontacten met kinderbeveiliging • voorzien van een aardlekbeveiliging die zichzelf kan testen • kan worden voorzien van een eigen bedrijfslogo Een goede oplaadmogelijkheid is klantvriendelijk en is meer dan alleen een servicepunt Kortom: een prima investering die zichzelf terugverdient

Tweede Bokslootweg 6 | 7821 AS Emmen t. 06 55 22 64 30 • info@jlassemblage.nl

WWW.JLASSEMBLAGE.NL

Specialist in

Voortman

Dakkapel

Dakbedekking

Eibergen

Extra diensten! * Dakkapellen * Dakpancoating * Tuinhuizen

* Bedrijf en particulier Kantoor: Ballastweg 16-1 - 7151 JC Eibergen * Nieuwbouw en renovatie Tel.: +31(0) 545-472980 Fax: +31(0) 545-478088 Betrouwbare service en kwaliteit * Spoed: +31(0) 6-13-571-502 E-mail: info@voortmandakbedekking.nl * Milieubewust, duurzaam www.voortmandakbedekking.nl

TEKST: RONALD SCHALEKAMP

Uit de Plooi:

Betrokken bedrijfscoach Wanneer de communicatie in de werkomgeving hapert, kan dat leiden tot misverstanden, conflicten en slecht functionerende medewerkers. Drs. Annelies Galle-van Luttikhuizen van Uit de Plooi heeft een eigen, unieke aanpak van verstoorde relaties in het bedrijfsleven. ‘Succesvolle communicatie vraagt om betrokkenheid en wederkerigheid.’

Annelies Galle runt sinds 1992 haar eigen praktijk, vol overtuiging en enthousiasme. Ze volgde onder meer de opleiding Gestalttherapie en de studie psychologie. De betrokken coach begeleidt veel (groepen) mensen als GZ psycholoog, eerstelijnspsycholoog en EFT- en EMDR-therapeut. Al die ervaringen zet zij ook in als bedrijfscoach (ook non-profit), bij individuele-, team- en managementtrainingen. ‘In de dynamiek van een groep heeft iedereen een eigen verhaal en invalshoek. Ik wijs mensen erop om vooral goed te luisteren naar wat de ander bedoelt. Daardoor voelt die ander zich gehoord en serieus genomen.’ Na een inventarisatie van de problematiek - Galle praat eerst met alle betrokkenen – volgt een voorstel voor een training op KIJK OP OOST NEDERLAND

maat. Dat kan individueel zijn, of in teamverband. Ook zijn er trainingen voor leidinggevenden en managers. Haar kracht ligt in improviseren en inspelen op wat zich aandient. Ze biedt oefeningen aan op de maat van individu en team. Trainingen kunnen plaatsvinden op locatie, of in de praktijk van Uit de Plooi te Schalkhaar, in het fraaie buitengebied van Deventer. ‘De resultaten zijn zeer goed, niet in de laatste plaats voor het bedrijf. Doel is immers ook dat mensen binnen een bedrijf beter samenwerken.’ Onderstroom en bovenstroom Galle laat schematisch op papier zien waar het vaak mis gaat in de communicatie. ‘Ik kijk niet alleen naar wat mensen zeggen, maar vooral ook naar wat ze echt bedoelen. Er is een bovenstroom, de verbale

NUMMER 218, JAARGANG 34

communicatie, maar ook een onderstroom. Dat is wat iemand écht voelt, denkt en bedoelt. Als die twee tegenstrijdig zijn, komt een boodschap niet eerlijk en duidelijk over. Emoties en gevoelens moet je ook uitspreken. Door je onderling meer open te stellen, kun je van binnenuit tot een oplossing komen.’ Zelf ontdekken Haperende communicatie is zelden een kwestie van onwil, aldus Galle. Haar authentieke aanpak is gericht op de talenten en zelfredzaamheid van elk individu. ‘Ik wil mensen inzichten aanreiken. Ik zeg niet hoe het moet en heb ook geen vast protocol. Het mooiste is wanneer mensen zelf ontdekken waar het verkeerd gaat. Daar begeleid ik mensen in, ik sta naast ze - niet boven ze - richt me op hun competenties en

breng ze zo in hun kracht terug.’ Ter gelegenheid van de verschijning van dit interview in Kijk op Oost Nederland biedt Annelies Galle een pilot in twee bedrijven aan voor de helft van de prijs.

UIT DE PLOOI www.uitdeplooi.nl

Innovatieve verpakkingsmachines uut Hoolt’n?

Kwaliteit is onze herkenbaarheid

■ ■ ■ ■

Jazeker!

Grondwerken Straatwerken Rioleringswerken Machinaal herbestraten

Bel ons voor meer informatie Kraton 5A 8271 RR IJsselmuiden Telefoon: 038 - 331 79 89 Fax: 038 - 331 08 14 E-mail: info@firma-borger.nl

Oostwal 12 8321 WK Urk Telefoon: 0527 - 68 11 02 Fax: 0527 - 27 59 31 E-mail: urk@firma-borger.nl

www.firma-borger.nl

www.tech-nikkels.nl

TEKST: JESSICA SCHUTTEN

Twee vliegen in één klap Zorgen en ontzorgen. De Groenmakers zorgt voor de invulling én uitvoering van de SROI en ontzorgt daarmee organisaties nu de participatiewet in werking is getreden. Bedrijven kunnen zich blijven focussen op de corebusiness én de buitenruimtes worden vakkundig onderhouden. ‘De participatiewet heeft invloed op alle organisaties’, zegt Jan van Ulst, algemeen directeur van De Groenmakers. ‘Sinds 1 januari stellen werkgevers en overheid zich garant voor extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Slagen werkgevers er niet in om voldoende banen te creëren, dan wordt de quotumwet ingevoerd. Door het integraal onderhoud aan buitenruimtes vakkundig door De Groenmakers te laten verzorgen, voldoen bedrijven aan de Social Return On Investment (SROI) én houden ze mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk. Het levert maatschappelijke voordelen op. Verantwoord en duurzaam ondernemen is de toekomst.

KIJK OP OOST NEDERLAND

Bedrijven die zich bewust zijn van hun maatschappelijke rol en de verantwoordelijkheid nemen, doen zaken met ons. Die bedrijven hebben bovendien een streepje voor bij opdrachtgevers. Voor het onderhouden van de buitenruimte leveren we als tegenprestatie een certificaat waarop staat hoeveel uren de organisatie heeft ingekocht bij De Groenmakers. Daarmee maken bedrijven maatschappelijk ondernemen aantoonbaar. Duurzaam inkopen is immers steeds meer een vereiste.’ Sociaal ondernemerschap Sociaal ondernemen houdt voor De Groenmakers in dat mensen met een beperking samenwerken met een reguliere vakkracht

NUMMER 218, JAARGANG 34

die aanstuurt en meewerkt. ‘Sinds 1 januari hebben we het team handmatig groenonderhoud uitgebreid met het voormalige flexteam van de Wedeo’, vertelt Van Ulst. ‘We zetten mensen met een beperking in hun kracht en halen het beste uit hen. De medewerkers kunnen interne opleidingen volgen en komen steeds verder. Het is een win-winsituatie: we creëren reguliere arbeid en brengen het werk van mensen met een beperking naar een hoger niveau.’ Naast integraal onderhoud van buitenruimtes verzorgt De Groenmakers Sport en Groen de groenvoorziening van sportvelden en openbare ruimtes voor een breed scala

aan klanten. De projecten zijn gericht op duurzame arbeid. ‘We leveren veilig werk, met kennis en kunde en marktconforme prijzen. Daarnaast voldoen we aan alle certificeringen zoals de ISO 9001, VCA**, PSO trede 3 en Groenkeur. We verzorgen niet alleen het onderhoud, maar leveren ook maatwerk en helpen de klant vakinhoudelijk met advies over duurzaam onderhoud. Daarmee bieden we de hoogste kwaliteit.’

S PO R T E N GROEN

DE GROENMAKERS www.de-groenmakers.nl

HCR ‘t Heuveltje St. Jansgildestraat 27, 7037 CA Beek T 0316 53 20 41 E info@heuveltje.nl www.heuveltje.nl

Proef de sfeer… … op onze locaties Voor zakelijke activiteiten als vergaderingen, cursussen en dergelijke. Desgewenst ook afgewisseld met mogelijkheden voor recreatieve activiteiten. … tijdens een diner, buffet of een spetterend feest Verras uw medewerkers met een heerlijk diner of buffet. Dit kan bij ons in een sfeervolle ambiance: van intieme kleine tot grote gezelschappen. … op uw bedrijfsevenement Voor zowel een kleine partij als wel een uitgebreid feest op uw eigen bedrijfslocatie.

Wij verzorgen uw evenement van A tot Z

Uitspanning ‘t Peeske Peeskesweg 12, 7037 CH Beek T 0316 53 28 04 E info@peeske.nl www.peeske.nl

FOX HORECA, UW NIEUWE GASTHEER BIJ EVENTS, SYMPOSIA, PERSONEELSFEEST OF ZAKENDINER! Uniek in de achterhoek! Wij onderscheiden ons door betrokkenheid, kwaliteit en originaliteit.

De ondernemers: Ton & Daniëlle Fox Winterswijkseweg 13 • 7134 NB Vragender Telefoon 0544 371427 www.foxhoreca.nl

•

adv Fox Horeca 198x131mm.indd 1

info@foxhoreca.nl

17-02-15 12:29

GROEN LEVEN EN ONDERNEMEN

Twee ton subsidie voor nieuwe hennepketen Sinds kort vindt op Industriepark Kleefse Waard (IPKW) in Arnhem een verrassende nieuwe activiteit plaats: hennepteelt. Deze hennep is niet geschikt om te roken maar wel om te dragen: de startende onderneming StexFibers maakt er namelijk kleding van. Onlangs werd bekend dat StexFibers samen met Pantanova en Stichting Texperium een subsidie voor het ontwikkelen van hennepvezels voor de textielindustrie van ruim twee ton is toegekend door de Provincie Gelderland in het kader van programma Energietransitie.

Natuurwandelroute over acht ‘bergen’

Op IPKW staat een zogenaamde stoomexplosie-installatie, die ruwe vezels van de hennepplant verwerkt tot een verspinbare vezel voor de textielindustrie. Deze machine is doorontwikkeld door de in incubator de Greenhouse gevestigde startup StexFibers. Louis de Boer, incubatormanager van de Greenhouse, ‘StexFibers is één van onze pareltjes in de Greenhouse op IPKW. De subsidie bewijst dat de Provincie Gelderland potentie zien in deze business.’

De vernieuwde bewegwijzering en het nieuwe routeboekje maken N70 Natuurwandelroute in het Rijk van Nijmegen weer tot een van de mooiste routes in Nederland. De wandeling kenmerkt zich door haar diversiteit in route en afstandsmogelijkheden, maar ook door haar cultuurhistorische karakter. Het ontstaan gaat terug naar het natuurbeschermingsjaar 1970, sindsdien is de N70 een zeer populaire wandelroute onder natuurliefhebbers en hardlopers. Deze unieke wandeling voert je over acht ‘bergen’ met fraaie namen zoals de Boterberg, Sterrenberg en de Duivelsberg. Je wandelt door bossen, over heuvelachtig landschap – met prachtige vergezichten over de polders – door schilderachtige laantjes en het rivierenlandschap. De route is ca. 16 kilometer en voert door natuurgebieden van Geldersch Landschap en Kasteelen, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Tevens hebben de grondeigenaren de bewegwijzering vernieuwd en verbeterd. Op 14 november werd de vernieuwde N70 Natuurwandelroute gelanceerd bij Restaurant de Duivelsberg. Burgemeester Paul Wilbers van gemeente Ubbergen, Hanneline Oosting, adjunct directeur Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen (RBT KAN) en Gerrit Scherrenburg, boswachter van Staatsbosbeheer plaatsten het laatste routepaaltje. Het routeboekje is gratis te downloaden via www.vvvubbergen.nl

Met het subsidiegeld wordt een nieuwe hennepketen opgezet van teelt tot garens. Dit gebeurt door StexFibers, exploitant van hennepteelt Pantanova en innovatiecentrum Texperium, die een katoenspinmachine installeert voor de verwerking van hennepvezels. Deze nieuwe keten heeft de potentie om een nieuwe industrie te worden en wereldwijd marktaandeel van de katoensector over te nemen, om zo de textielindustrie te verduurzamen. Hennep als duurzame grondstof voor kleding StexFibers heeft een techniek ontwikkeld om hennepvezels te verfijnen, zodat deze kunnen worden gebruikt voor de productie van hoge kwaliteit garens. Textiel- en kledingfabrikanten krijgen op die manier een nieuwe en veel duurzamere grondstof tot hun beschikking. Momenteel is de verspilling van vers water enorm bij de productie van katoen en worden veel insecticiden en pesticiden gebruikt. Hennep heeft voor de productie van textiel 95% (!) minder water nodig dan katoen en voor de teelt zijn geen chemicaliën nodig. Hiermee is dit gewas een zeer duurzaam alternatief voor andere natuurvezels, temeer omdat vezelhennep gewoon als akkerbouwgewas kan worden geteeld in Nederland. Hennepvezels zijn sterker en zachter dan katoen, absorberen en ademen beter en hebben bovendien een antibacteriële werking. De hennep die wordt gekweekt is overigens alleen geschikt om te dragen en niet om te roken - je wordt er niet high van maar misselijk. Meer informatie: www.greenhouse-arnhem.nl

KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

GROEN LEVEN EN ONDERNEMEN

Olie-, water-, en slibafval gezamenlijk verwerken Waterstromen en Dusseldorp hebben gezamenlijk een nieuwe installatie gerealiseerd op de waterzuivering Duiven. Hier wordt het door Dusseldorp ingezamelde olie-, water, en slibmengsel gescheiden in deelstromen. Voor Waterstromen, dat nu naast het verwerken van afvalwaterstromen en industriële reststromen ook olie/water/slib stromen verwerkt, is de samenwerking, onder de noemer OWS B.V., een mooie kans om de samenwerking met het bedrijfsleven verder uit te bouwen. De installatie is gerealiseerd op industriepark Innofase en dat is geen toeval. Arjan Jansen of Lorkeers, projectleider Waterstromen: ‘Op Innofase wordt gestreefd naar het sluiten van ketens en het versterken van bedrijven door samenwerkingsvormen. De samenwerking met Dusseldorp past perfect in de filosofie van zowel Waterschap Rijn en IJssel als het industriepark. We zijn dan ook trots dat deze samenwerking tot één van de eersten behoort die concreet vorm gekregen hebben.’ Met de ingebruikname van de installatie heeft Dusseldorp de beschikking gekregen over een logistiek gunstig gelegen verwerkingslocatie. Doordat niet langer naar buitenlandse verwerkingsinstallaties gereden hoeft te worden, kan Dusseldorp de beladingsgraad van de voertuigen optimaliseren tot de maximale belading zoals voorgeschreven in de Nederlandse wetgeving. Tot voor kort werd olie/ water/slib naar Duitse verwerkers gebracht, de maximale toegestane belading was daar 10 ton lager. Met deze optimalisaties wordt CO2 uitstoot beperkt en brandstofverbruik teruggedrongen. Een duurzame ontwikkeling in de afvalinzamelingsactiviteiten van het familiebedrijf die past in de strategie van de onderneming.

Vlinderveld in Beerze Eind november heeft de Vliegende Brigade, een deskundige vrijwilligersgroep van Landschap Overijssel, een vlinderveld aangelegd op Landgoed Beerze. Dit vlinderveld bestaat uit verschillende nectar houdende planten en struiken waar vlinders zich mee voeden. Op het Landgoed lag al een vlinderweide, maar deze heeft een opknapbeurt nodig. Van de nieuwe aanplant en het inzaaien van kruiden zullen vlinders als de bruine vuurvlinder, icarusblauwtje, landkaartje en sleedoornpage profiteren. Maar ook andere dieren als het hooibeestje en wilde bijen voelen zich er na de inrichting beter thuis. Meer informatie en wandelroutes: www.landschapoverijssel.nl/beerze

Unipro groenste bedrijf van Overijssel Vloerenspecialist Unipro uit Haaksbergen is winnaar van de Groene Twinkeling, de jaarlijkse prijs voor de groenste onderneming van Overijssel. Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst op 15 januari van Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Natuur en Milieu Overijssel (NMO) en Landschap Overijssel, werd de prijs uitgereikt. Met het uitreiken van de Groene Twinkeling laten de groene organisaties zien dat biodiversiteit en ondernemerschap goed samen gaan en stimuleren zij bedrijven die zich sterk te maken voor natuur en biodiversiteit. Naast Unipro waren genomineerd: Decohof kwekerij Overgoor & Boomkwekerij Herco Veldhuis, twee naast elkaar gelegen boomkwekerijen uit Hoonhorst én Erf 1, een biologische boerderij op het Kampereiland. Unipro wint de prijs mede vanwege het unieke bedrijfspand met een groen dak, waardoor het pand op bijzondere wijze opgaat in het landschap en andersom. Het groene dak draagt niet alleen bij aan de biodiversiteit maar heeft ook een energie- en waterbesparende functie. Daarnaast proberen ze in hun processen de milieubelasting te verkleinen door o.a. gebruik te maken van oplosmiddelvrije producten, duurzame verpakkingsmaterialen en halen ze het eten voor in het bedrijfsrestaurant uit de directe omgeving. Jacob van Olst, jurylid en directeur van Landschap Overijssel ligt toe: ‘Ondanks dat Unipro opereert in een bedrijfstak waar gebruik wordt gemaakt van chemicaliën, positioneert ze zich op groene wijze. Onder andere met een bedrijfspand dat CO2 neutraal is, energie- en waterbesparend is ingericht en volledig is voorzien van een groen, sedumdak. Unipro is transparant over de bedrijfsprocessen en ontwikkelt deze continue met oog voor haar medewerkers, directe omgeving en biodiversiteit. Unipro is dan ook een voorbeeld voor anderen.’

COLUMN - GROEN LEVEN EN ONDERNEMEN

Vuurpijleconomie of circulaire economie? Papier, een houten stokje, Chinese klei, kruit en wat zware metalen voor de kleur schoten we met oud en nieuw omhoog. Om vervolgens te zien hoe mooi het uit elkaar spatte en daarna voor eeuwig verdween. Een vuurpijl gekocht voor tien euro, is in één klap waardeloos geworden. Enige schade aan mens, dier en omgeving is al wat overblijft. Dat geldt ook voor diverse andere producten die we kopen en (kort) gebruiken. Ga zelf maar na. Het begrip circulaire economie wordt steeds vaker gebruikt. Het gaat over de kringlopen van materialen, grondstoffen, energie en geld. Een economisch systeem waarbij grondstoffen niet meer worden ingezet in producten om ze te vernietigen aan het einde van hun levensduur, maar om ze in kringlopen te houden met de bijbehorende dienstverlening. De waarde verschuift van het product naar de service die de grondstoffen kunnen verlenen. Niet het eigendom van het product staat centraal, maar het gebruik. Dit geeft kansen en bedreigingen voor bestaande en nieuwe business modellen. Waarde toevoegen in toekomstbestendige (economische) systemen, dat is waar het om gaat. Duurzaamheid en Cradle to Cradle, een prima vertrekpunt voor de circulaire economie, zijn zelfs voorwaarden voor toekomstbestendigheid. Zoals het gebruik van producten die waarde toevoegen aan de omgeving. Indien de technische duurzaamheid op orde is en producten circulair zijn ontworpen en geproduceerd, zal rondom deze kringloopproducten de bijbehorende service en dienstverlening ontstaan. De circulaire economie verwordt dan tot een regionaal ecosysteem waarin de verschillende schakels in een keten elkaar versterken en tevens voldoende diversiteit hebben om mee te bewegen met de eisen die de tijd er aan stelt.

‘Niet het eigendom van een product staat centraal, maar het gebruik’

Ook de economie wordt meer circulair. En dat vraagt om samenwerking die wederkerig is. Een nieuwe vorm van naoberschap die ook over de buurtgrenzen heen gaat. 3D-printing, internet (of things), smart grids, duurzame energie, afval is voedsel, en andere innovatietrends worden slim gebruikt en verbonden in kringlopen die gaan over leven en laten leven; waarde toevoegen voor jezelf in je omgeving en aan diezelfde omgeving. Zoals Otto Scharmer in zijn boek Leading from the emerging future kopt: We gaan van Ego system naar Eco System. KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Otto Willemsen Auteur van het boek Thuis in energie en als zelfstandig organisatieadviseur en trainer met Duurzaam4Life verbonden aan coöperatie Synprofect

Bent u het ook zo zat van uitzichtloos vergaderen? 32 uur

“vergaderen op een inspirerende locatie”

€170,- p.p.

- Plenaire vergaderzaal met gebruik van beamer, scherm en flipover. - Onbeperkt koffie, thee, lekkernijen, mints en chocolade. - 2x een luxe en vlotte business lunch in Bistro Charlz. - 1x een drie gangen keuze menu in Bistro Charlz. - 1x overnachting in een landhuiskamer met rijkelijk Twents ontbijt.

Beekhuizenseweg 1 6891 CZ Rozendaal (Gld.) Tel. 026 - 3611597 www.thehunting.nl reservation@thehunting.nl Gesloten op maandag, voor groepen zijn we op afspraak ook geopend open

The Hunting Lodge voor al uw -

Vergaderingen Zakenlunches Borreluurtjes Presentaties Recepties Besprekingen

‘Het moet hoe dan ook goed zijn’

Informeer nu al naar onze mogelijkheden voor uw nieuwjaarsborrel of personeelsfeest Wij helpen u graag met het uitwerken van uw ideeën

OOST NEDERLAND IN BEELD

Foto: APA Foto | Ruben Meijerink

Vossentasje

VMBO-scholieren uit Arnhem zijn op bezoek bij de bijzondere expositie Beauty of the Beast in Museum Arnhem. Taxidermie, het opzetten van dode dieren, is hot. Maar wat gebeurt er als je taxidermie toepast in het hedendaagse sieraadontwerp? Kunstenaars hebben dode dieren nieuw leven in geblazen door ze te gebruiken als sieraad of gebruiksvoorwerp zoals een vos en een kikker die tot tasjes zijn verwerkt. Behalve draagbare sieraden en modeaccessoires bevat de tentoonstelling ook sculpturale en autonome werken.

We kunnen meer dan we denken

Foto: Fred Roest | Tweeluik.com

Robert Bridgeman, coach en meditatietrainer, laat allereerst op 28 januari alle bezoekers van TEDxZwolle actief en met succes een ontspanningsoefening doen. Daarna weet hij de zaal te inspireren met zijn betoog dat we als mens tot meer in staat zijn dan we denken. Hoe kunnen we contact maken met ons hogere bewustzijn en hoe kunnen we ons immuunsysteem en lichaamstemperatuur beïnvloeden? TEDxZwolle is vooral bedoeld als wake-up call waardoor mensen met andere ogen naar hun omgeving en leefpatronen kijken en geïnspireerd worden tot vernieuwing.

KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Kunstenaar Florentijn Hofman in zijn nieuwe atelier aan de Arnhemse Koningsweg: ‘Ik houd van reuring en dynamiek, ik haal inspiratie uit samenwerking met anderen.’

‘ Mijn werk moet ademen’ 86

tiende-eeuwse panden in Rotterdam bracht Hofman in 2004 de doorbraak. De panden zouden gesloopt worden en het publiek werd op deze manier nog een laatste blik op de huizen gegund. ‘Het blauw gaf aan: deze huizen zijn bijna lucht geworden’, verklaart Hofman. ‘Maar de huizen werden opeens ook gezien. Door een toevoeging heb ik zichtbaar gemaakt wat er al was en mensen er op een andere manier naar laten kijken. Het bracht helderheid, veranderde de stad, mensen lieten zich voor de panden fotograferen.’

Weerbarstige buitenwereld Al sinds zijn studie aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Kampen, ziet Hofman de openbare ruimte als zijn werkterrein. ‘De weerbarstigheid van de buitenwereld vond ik van begin af aan spannend’, verklaart hij. En met de enorme schaalgrootte, die zijn werk karakteriseert, raakte Hofman ook al vroeg vertrouwd. Samen met enkele medestudenten beschilderde hij de reusachtige koeltoren in Kalkar, blikvanger van de tot pretpark omgebouwde kerncentrale. ‘Een oppervlakte van 15.000 vierkante meter, drie keer bewerkt’, rekent hij voor. Inmiddels reist hij de wereld over en werkt hij aan projecten in onder meer China en Singapore. Afgelopen zomer dreef zijn houten nijlpaard HippopoThames via de Theems de Britse hoofdstad binnen en vlijde zijn witte maankonijn zich neer in Taiwan. Het papieren konijn, geïnspireerd op een Taiwanees volksverhaal, trok in korte tijd miljoenen bezoekers. Het hemelsblauw schilderen van een rij vervallen negenKIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Vloeibaar proces Het werk van Hofman heeft net als deze Beukelsblauwe panden, vaak een tijdelijk karakter. ‘Als je het moment weet vast te zetten, dan herinner je het later op een bepaalde manier. Daarom is het tijdelijke belangrijk in mijn werk’, legt hij uit. ‘Je moet ook afstand kunnen nemen om dingen goed te zien’, verwijst hij tegelijkertijd naar de omvang van zijn beelden. Hoewel hij goed zijn ideeën kan verwoorden, is Hofman liever terughoudend met het theoretiseren van zijn werk. Zijn kunstwerken ontstaan dan ook niet langs vast omlijnde kaders. ‘Het is een vloeibaar

proces’, omschrijft hij zijn werk, dat door samenwerking met de opdrachtgever, de keuze van de plek en het materiaal en de medewerking van andere partijen pas daadwerkelijk vorm krijgt. Het uitkijkkonijn, dat in 2011 in opdracht van de gemeente in het Nijmeegse Valkhofpark verrees, is daarvan een prachtig voorbeeld. Lokale vrijwilligers, waaronder ambtenaren uit de gemeentelijke kunstcommissie, hielpen mee met het schroeven van de talloze houten plankjes waaruit het konijn werd opgebouwd. En het publiek maakte massaal van de mogelijkheid

‘Ambtenaren uit de kunstcommissie hielpen mee met het schroeven van de talloze houten plankjes’ Uitkijkkonijn in het Nijmeegse Valkhofpark (2011)

Foto: Monique Zoon

Zijn reusachtige badeend, vrolijk dobberend in de havens van onder meer Sydney, Hong Kong, Pittsburg, Peking en Osaka, leverde hem wereldwijde bekendheid op. Maar ook Nijmegen en Arnhem maakten de afgelopen jaren met het uitkijkkonijn en het feestaardvarken kennis met het werk van Florentijn Hofman. Altijd in de openbare ruimte, altijd groots en indrukwekkend, altijd helder en herkenbaar. De interactie met de plek en het publiek maken nadrukkelijk deel uit van de kunstwerken zelf. ‘Ik maak geen beelden, maar totaalinstallaties.’

TEKST: ALICE VAN SCHUPPEN - FOTOGRAFIE: SJEF PRINS

Mensen met andere ogen laten kijken naar iets dat er altijd al was. Kunstenaar Florentijn Hofman gaat het niet om de inhoud van zijn reusachtige beelden. ‘Mijn werk is expliciet toegankelijk voor iedereen, ik wil het laten communiceren’, zegt hij. Onlangs verruilde hij zijn thuishaven Rotterdam voor een nieuwe, dynamische woon- en werkplek aan de Arnhemse Koningsweg.

Zijn reusachtige badeend leverde Florentijn Hofman wereldwijde bekendheid op en bracht een miljoenenpubliek op de been

gebruik om vanuit het konijn uit te kijken over de Waal. Het feestaardvarken in Arnhem maakte Hofman in opdracht van Burgers’ Zoo, dat vanwege het 100-jarig bestaan een cadeau aan de stad wilde schenken. Op zoek naar een geschikte plek kwam de kunstenaar in contact met landschapsarchitect Harro de Jong en mede-initiatiefnemer van de Dienst Tijdelijke Ordening, Peter Groot, die op 88

‘Kunst draagt bij aan de ontwikkeling van de stad’ een kleine plek middenin de stad bezig waren een stukje Veluwse heide naar de stad te transplanteren. ‘De samenwerking met Bureau Harro en DTO, maar ook met gemeente en opdrachtgever, was heel goed’, benadrukt Hofman. ‘Het is echt super dat er in dit subsidie slinkende tijdperk

bedrijven zijn die willen betalen voor kunst voor de burgers.’ Massaal omarmd Het grote feestaardvarken heeft het kleine park tot een intieme plek in de stad gemaakt, vindt de kunstenaar. ‘Aardvarkens zoeken vaak ook kleine hoekjes, waar ze ongegeneerd over

elkaar heen gaan liggen’, weet Hofman. Directeur Alex van Hooff van Burgers’ Zoo nodigde hem uit om samen met een verzorger de dieren te bekijken. ‘Ik mocht er heel dichtbij, er zelfs bovenop zitten’, vertelt Hofman. ‘Dat bracht me op het idee om het beeld zo te maken dat je erop kunt klimmen.’ Daar wordt volop gebruik van gemaakt, Arnhemmers hebben het beeld massaal omarmd. ‘Kunst draagt bij aan de ontwikkeling

alleen in de totstandkoming, ook na de opening blijft het leven. ’s Avonds wordt er door de jeugd stiekem gerookt bij het hoedje. En ondernemers hebben samen het initiatief genomen om het beeld en de ruimte eromheen schoon te houden. Die betrokkenheid en geëngageerdheid is hier in Arnhem, of eigenlijk in het oosten van het land, heel groot.’ Culturele enclave Dat goede gevoel heeft er toe

bijgedragen dat Hofman zich in Arnhem heeft gevestigd. Via Harro de Jong maakte hij kennis met Buitenplaats Koningsweg, het voormalige kazerneterrein dat volop in ontwikkeling is. ‘Het is iets totaal anders dan de Rotterdamse havens’, motiveert Hofman zijn keuze. ‘Het is een plek met geschiedenis en veel natuur. We hebben de Veluwe en het Deelerwoud als buren.’ Maar het is vooral het concept

van de culturele enclave, die Buitenplaats Koningsweg moet worden, dat Hofman aanspreekt. ‘Ik houd van reuring en dynamiek, ik haal inspiratie uit samenwerking met anderen’, zegt hij. ‘Hier is ruimte voor lezingen en workshops en kunnen we een plek realiseren waarin kunstenaars tijdelijk hun intrek kunnen nemen. Mijn werk moet ademen en deze plek heeft alles om dat te laten gebeuren.’

Foto: Trey Radcliff

Het grote feestaardvarken heeft het kleine park in het centrum van Arnhem tot een intieme plek in de stad gemaakt

De manier waarop het feestaardvarken tot stand is gekomen en is opgenomen in de stad, voelde voor Hofman als een warme deken. ‘Dit is een schoolvoorbeeld van hoe kunst in de openbare ruimte moet worden opgepakt’, stelt hij. ‘Niet KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Foto: Inge Hondbrink

van de stad. Het mooie is dat het feestaardvarken op zijn beurt de belangstelling voor de verdere ontwikkeling van het gebied weer op gang brengt.’

Angels in America ‘Hoe minder een mens ziet, hoe groter zijn geloof’ Virginia Woolf, 1882 Van 10 maart t/m 6 juni speelt Toneelgroep Oostpool het monumentale theater-epos Angels in America van Tony Kushner in de Nederlandse theaters. Een kleurrijk mozaïek aan verhalen van een groep zoekende mensen in de grote stad. Regisseur Marcus Azzini pakt de kans het stuk te brengen met een topcast (Jacob Derwig, Maria Kraakman, Teun Luijkx en Rick Paul van Mulligen). Azzini kiest bewust voor een tournee langs de kleine theaters: persoonlijk, intiem en dicht op de huid.

Deventer Boekenstad opent de deuren van haar schatkamer. In de monumentale hal van Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek aan Het Klooster is veel te ontdekken: meterslange boekrollen, overdadig versierde getijdenboeken, schitterende incunabelen, prachtige plantenen kruidenboeken en uitbundig geïllustreerde atlassen. Naast spectaculaire wisselende exposities wordt het verhaal van Deventer Boekenstad verteld en toegelicht met kenmerkende voorbeelden uit de rijke boekgeschiedenis van de Hanzestad. De tentoonstelling Loden letters over het gedrukte boek tot 1600 in de Hal Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek is van 9 maart t/m 27 juni 2015. 90

De boekdrukkunst begon rond 1455 met de schitterende Gutenbergbijbel. In 1477 drukte Richard Pafraet in Deventer zijn eerste boek. Het werk van de uit Keulen afkomstige drukker vormde de opmaat tot een overweldigende boekproductie in de Hanzestad aan de IJssel. In Loden letters wordt het verhaal van het gedrukte boek in Europa verteld. De prachtige voorbeelden van de ‘wonderbaarlijke boekenkunst’ uit drukkerssteden als Venetië, Parijs, Keulen en uiteraard Deventer vertellen een bijzonder verhaal. Hal Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek, Het Klooster 12, Deventer Meer informatie: www.sabinfo.nl. Toegang gratis.

Alle personages in Angels in America krijgen te maken met ziekte en tegenslag, maar staan in hoe ze ermee omgaan lijnrecht tegenover elkaar. Tony Kushner schreef in de jaren negentig in

Foto: Annaleen Louwes

Loden letters

Harteloosheid, hypocrisie, wanhoop, hebzucht en racisme; de personages in Angels in America dolen rond in het roerige Amerika van de jaren tachtig. Het tijdperk van Ronald Reagan waarin conservatisme opbloeit en angst hoogtij viert. Angst voor het nieuwe nog onbekende aidsvirus, voor de politiek, de maatschappij, maar vooral voor elkaar. Angels in America is een voorstelling over liefde en vriendschap voorbij de grenzen van ras, religie en ideologie. Over het moeilijke proces van aanpassing en verandering, gebracht als een machtig pleidooi om mens te zijn.

één klap theatergeschiedenis met zijn uit twee delen bestaande stuk. Het werd bekroond met de Pullitzerprijs en bewerkt tot een succesvolle miniserie met onder anderen Meryl Streep en Al Pacino. Anno nu heeft het stuk niets aan kracht verloren. Regisseur Marcus Azzini: ‘Ik heb een diep geloof in de verheffende kracht van de kunst. Noem mij een naïeveling, dat zal ik bestrijden, maar het is een van de grondredenen om mijn voorstellingen te maken. Mijn eigen repertoirekeuze hier bij Toneelgroep Oostpool is altijd persoonlijk. Wat leeft in mij, leeft in mijn voorstellingen. Angels in America draag ik al bijna twintig jaar bij me. Ik had net auditie gedaan voor de regieopleiding in Amsterdam, toen ik 1996 de Angels in America van Guy Cassiers zag in Rotterdam. Wauw, wat een ervaring was dat. Niet alleen omdat het prachtig gespeeld was, maar de kracht van het stuk was zo sterk, het bracht zoveel samen van waar ik mee worstelde. Ik geloof dat de mechanismen die Kushner bloot legt, zoals alle grote toneelliteratuur, vandaag de dag nog altijd van kracht zijn. Onze angst voor het vreemde, het verlies van onze menselijkheid in deze angst, het accepteren en omarmen van het vreemde, de moed en generositeit die hier voor nodig zijn, die als leidraad kunnen dienen voor een rijker, menswaardiger leven.’ Meer informatie: www.toneelgroepoostpool.nl

Zowel artistiek directeur Roel Voorintholt als danseres Merel Janssen hebben een danspublieksprijs gewonnen. Roel ontving een Oeuvreprijs voor zijn werk voor de Nederlandse dans. Merel werd door het publiek verkozen tot favoriete danseres van 2014. De Danspublieksprijs wordt jaarlijks uitgereikt en verbindt dans en publiek: dansliefhebbers maken kenbaar welke dans of dansers zij bewonderen. Tijdens de première van MODERNlive op vrijdag 6 februari reikte bestuursvoorzitter Fred de Graaf de prijzen uit. Merel Janssen danste in de jubileumvoorstelling JARIG in het werk van Jirí Kylián. Met het sprankelende jubileumprogramma JARIG vierde Introdans Ensemble voor de Jeugd zijn 25e verjaardag. De voorstelling bevat drie stukken van de gelauwerde choreograaf Jirí Kylián. Het programma werd lovend ontvangen door de pers en met deze nominatie blijkt ook het grote enthousiasme KIJK OP OOST NEDERLAND

van het publiek. Merel werd opgeleid aan de Dansacademie van ArtEZ hogeschool voor de kunsten en volgde de module Praktijkinstroom bij Introdans. Na haar stage bij Introdans werd zij opgenomen in het vaste tableau dansers. Naast uitgebreide tournees in Nederland danste zij op internationale podia in o.a. New York, Durban, Kaapstad en Beijing. Tot eind mei danst Introdans MODERNlive op diverse locaties in Oost-Nederland. In MODERNlive herneemt Introdans Ed Wubbes het indrukwekkende meesterwerk De dood en het meisje, magistraal begeleid door het Van Dingstee Kwartet en musici van Het Gelders Orkest. In hetzelfde programma danst het gezelschap de wereldpremière van Lucinda Childs en creëren twee Introdansers, Jorge Pérez Martínez en Laurent Drousie, beiden een nieuw werk. Meer informatie en de danslijst: www.introdans.nl

NUMMER 218, JAARGANG 34

K I J K O P C U LT U U R

Foto: Hans Gerritsen

Prijzen voor Introdans Roel Voorintholt en Merel Janssen

Biënnale Gelderland 2016 in Arnhem De Biënnale Gelderland is hét podium voor hedendaagse beeldende kunst in en uit Gelderland. Eind 2016 vindt de tiende Biënnale Gelderland in Arnhem plaats. Vanuit Museum Arnhem worden de plannen voor 2016 al gesmeed: de jubileumeditie belooft een heel bijzondere te worden. De werken zullen te zien zijn bij de mensen thuis, in openbare gebouwen en in winkels. Daarvoor worden locaties gezocht in de binnenstad, in de omgeving van Rozet. In Rozet komt er ook een tentoonstelling in de wandvitrines en als 'satellietlocatie' wordt de koepel van Museum Arnhem ingericht. Door middel van een wandeling door de stad, door dit wonderlijk gevarieerde stukje Arnhem, gaan bezoekers langs de locaties en zien zij alle werken. Zo komen zij meteen ook in gebouwen waar je anders niet zo maar binnenloopt, zien zij bijvoorbeeld een glas in lood werk van Joost Swarte in het Paleis van Justitie én maken zij kennis met mensen die er wonen of werken. De editie 2016 wordt georganiseerd vanuit Museum Arnhem. Naast curator Hanne Hagenaars heeft het museum Caro Delsing aangetrokken als projectleider en July Ligtenberg voor de marketing. De Biënnale Gelderland wordt financieel ondersteund door de provincie Gelderland. Eind 2015 wordt er een open oproep geplaatst in relevante media waarop beeldend kunstenaars kunnen reageren. Hanne Hagenaars maakt een selectie uit deze inzendingen en zal ook zelf kunstenaars benaderen.

Saskia Bak nieuwe directeur van Museum Arnhem Saskia Bak wordt per 15 mei a.s. de nieuwe directeur van Museum Arnhem. Sinds 2009 was zij algemeen directeur van het Fries Museum en Keramiekmuseum Princessehof. Daarvoor was zij al directielid, eerst van het Fries Museum, daarna van beide musea. Onder leiding van Saskia Bak is een gloednieuw Fries Museum neergezet, dat in september 2013 is geopend en sindsdien dubbele bezoekersaantallen telt. Een van de eerste taken waarmee Saskia Bak zich gaat bezighouden is het realiseren van uitbreiding van het museumgebouw aan de Utrechtseweg 87. Met die uitbreiding komt er meer ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen en het presenteren van de collectie. Ook komt er meer ruimte voor de ontvangst van groepen, evenementen, educatieve en andere activiteiten voor de inwoners van Arnhem en andere bezoekers. Het museum kan dan ook meer cultureel gaan ondernemen. De verbinding met de binnenstad is onderdeel van het plan waarin de gemeente Arnhem nauw samenwerkt met het museum en betrokken partijen rond het museumgebouw. Museum Arnhem manifesteert zich op twee locaties, aan de Utrechtseweg 87 waar moderne en hedendaagse kunst, toegepaste kunst en vormgeving worden getoond en in Erfgoedcentrum Rozet, waar de verhalen van Arnhem en omgeving worden gepresenteerd. 91

Het schone van het gewone Gebakken eieren, patat, broodjes en ketchupflessen, Barbiepoppen, knikkers en herfstbladeren. Kunstenaar Tjalf Sparnaay brengt dit soort triviale onderwerpen in beeld en blaast ze op tot enorm formaat, als donderslagen op het netvlies. Zo’n vijftig van zijn olieverfschilderijen, gemaakt tussen 1989 en 2014, zullen van 17 januari tot en met 6 april 2015 te zien zijn in Museum de Fundatie in Zwolle. ‘Closer’ is Sparnaays eerste museale presentatie in Nederland.

Tjalf Sparnaay raakt begin jaren ’80 gefascineerd door de fotografie. Met een camera legt hij het dagelijkse leven vast in snapshots. Tegelijkertijd ontwikkelt hij zichzelf tot schilder, geïnspireerd door het magisch realisme van Carel Willink. In de jaren ’80 en ’90 worden de onderwerpen van zijn foto’s - een platgetrapt blikje cola, een fiets op een brug, tulpen in een vaas - de basis voor zijn schilderkunst. Sparnaay ontdekt het ‘photorealism’, een stroming binnen de Amerikaanse kunst waarbij de kunstenaar de werkelijkheid natuurgetrouw (na)

schildert aan de hand van een, al dan niet uitvergrote foto, waarbij de koele, harde fotoweergave tot schilderkunstig doel wordt. Sparnaay documenteert niet alleen de werkelijkheid, maar intensiveert deze door alledaagse objecten op te blazen tot megaproporties. Hij verkent elk detail zeer nauwkeurig en ontleedt ‘t laag voor laag om zo tot de kern van het onderwerp te komen. Mijn schilderijen’, zo stelt Sparnaay, ‘zijn bedoeld om de kijker in staat te stellen de realiteit opnieuw te ervaren en de essentie te laten ontdekken van het voorwerp dat zo alledaags is geworden. Ik wil het terugbrengen tot het DNA van de universele structuur; Het schone van het gewone.’ De manier waarop Sparnaay te werk gaat, verwijst direct naar de zeventiende eeuw. In zijn lucide kleurgebruik en oog voor detail en verfijning komt hij Vermeer nabij, terwijl de belichting in zijn schilderijen refereert aan het spel van licht- en schaduw in het werk van Rembrandt. Sparnaay borduurt voort op de rijke 17e-eeuwse Nederlandse traditie van het stilleven, maar doet dat op eigenzinnige en eigentijdse wijze. Hij is altijd op zoek naar nieuwe, nog nooit geschilderde beelden. Die vindt hij in zijn eigen omgeving: ‘Door gebruik van

triviale en alledaagse voorwerpen laat ik de realiteit weer opnieuw uit mijn penseel vloeien. Mijn intentie is om deze voorwerpen een ziel en een vernieuwde aanwezigheid mee te geven.’ Closer in Museum de Fundatie toont hoe een schilderij tegelijkertijd alledaags én monumentaal kan zijn. Uit de collectie van Museum de Fundatie selecteerde Sparnaay een aantal klassieke en moderne stillevens die parallel aan zijn werk worden getoond en daarmee het spanningsveld binnen zijn imposante oeuvre nog eens vergroten. Op de tentoonstelling is het nieuwe werk FoodScape, met een afmeting van 120 x 300 cm het grootste dat Sparnaay tot dusver maakte, voor het eerst voor publiek te zien. Bij Uitgeverij Waanders & de Kunst verschijnt het boek Closer. Het Megarealisme van Tjalf Sparnaay, met teksten van Ronald Plasterk en Jan Six. ISBN 978 94 6262 017 9, € 25. Tentoonstelling Closer – Het megarealisme van Tjalf Sparnaay, 17 januari t/m 6 april, Museum De Fundatie, Locatie: Paleis a/d Blijmarkt, Zwolle Meer informatie: www.museumdefundatie.nl

S T E D E L I J K M U S E U M Z W O L L E - K I J K O P C U LT U U R

Kunst en arbeid

‘Tegenover het koude lot staat het kunstwerk’

‘In mijn schilderijen werk ik met tekst. Eerst vind ik een tekst die me raakt. Vervolgens maak ik er een plek voor in de wereld, in de vorm van een schilderij’, aldus Kim van Norren. Kim van Norren won in 2010 de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst met ‘It’s a cold and it’s a broken hallelujah’ en ‘There is no decent place to stand in a massacre’. Het essay over Van Norren in het boek is van Wilma Sütö, destijds voorzitter van de jury. Ze noemt de twee doeken van Norren onvergetelijk. In 2011 ontving Kim van Norren de Schefferprijs (Vereniging Dordrechts Museum). Het boek is uitgegeven ter gelegenheid van het toekennen van de Sieger White Award aan Kim van Norren, die de prijs eind november in ontvangst heeft genomen. Kim van Norren (Soest, 1980) schildert teksten in haar schilderijen: citaten uit popsongs, films, klassieke en/of kerkelijke liederen, woorden uit een interview of flarden van een gesprek die blijven rondzingen in haar hoofd. KIJK OP OOST NEDERLAND

De citaten in de vorm van woorden of zinnen, kunnen lekker in het gehoor liggen, 'maar over het algemeen gaat het niet om zoetigheden', zoals Wilma Sütö in haar tekst de aard van de toegepaste citaten omschrijft. Een voorbeeld? ‘Man is matter and matter rots’ [De mens is materie en materie vergaat]. Van Norren’s hoofdthema staat er meteen in uitgespeld: de doem van de vergankelijkheid kleurt ons bestaan. Alleen daarom al vragen deze schilderijen om een herhaalde oogopslag. Van Norren is direct, op het onverschrokkene af. Daardoor wendt zij de zwaarwichtigheid af met een zekere lichtheid in de kleuren en beweeglijkheid van haar composities.’ (...) ’Zo geeft van Norren een eigenzinnig vervolg aan het genre van stilleven met zijn schedels, verwelkende bloemen en dovend kaarslicht.’ – (Wilma Sütö)

In ‘Kunst en arbeid, het museum als werkplaats’ (te bezoeken tot en met 12 april) is een uniek schouwspel te zien. De kunstenaars Luc Onderbeke en Firma Weijland en Consorten zijn gedurende de openingstijden van het Stedelijk Museum in Zwolle permanent aan het werk en leveren continu nieuwe producten. Zij worden geïnspireerd door het industriële verleden van Zwolle en de IJsselstreek, waar zowel kunstwerken als historische objecten van getuigen. Dit is samengebracht met fotowerk van Gerrit Wispelwey (1850-1916), directeur van de voormalige Zwolse ijzergieterij en machinefabriek van Fa. G.J. Wispelwey & Co. Meegevoerd door hun verbeelding gieten de kunstenaars

de verhalen uit het verleden in verrassende vormen. Het gedicht, het lied, het beeld en het verhaal zijn de gereedschappen van de ‘arbeiders in residence’. Het werk dat de kunstenaars in het museum maken, blijft tijdens de tentoonstelling voor de bezoekers te zien. De bezoeker kan zo de ontwikkeling van het werk volgen en een uniek inzicht verkrijgen in het maakproces. Het is een levende expositie waarbij de bezoeker met regelmaat een fonkelnieuwe performance ten deel valt. Laat u verrassen in deze werkplaats en expositie waarin geschiedenis, verbeelding en humor op bijzondere wijze samensmelten. Het is zeker een bezoek aan Zwolle waard!

Bij het boek is een app ontwikkeld die de gebruiker Norren’s specifieke inspiratiebronnen wil laten ontdekken. Kim van Norren, You tell me words don’t matter Uitgeverij Waanders & De Kunst, ISBN 978 94 6263 007 9, € 24,95

NUMMER 218, JAARGANG 34

Illustratie: Luc Onderbeke

Bij uitgeverij Waanders & De Kunst is een heel bijzonder kunstboek verschenen van Kim van Norren met de intrigerende titel ‘You tell me words don't matter?’

Het museum als werkplaats

Naast het ontwerpen en berekenen van constructies op ons eigen kantoor, verrichten wij ook op interim- en projectbasis werkzaamheden voor andere partijen. Ingenieursbureau Heino adviseert door heel Nederland. Ingenieursbureau Heino is een jong en ambitieus ingenieursbureau en werkzaam voor verschillende opdrachtgevers aan diverse opdrachten. Wij zijn gespecialiseerd in het ontwerpen en berekenen van beton-, steen-, staal-, houten funderingsconstructies. Voor al uw vragen over deze constructies kunt u bij ons terecht.

Ingenieursbureau Heino, reken maar!

U kunt Ingenieursbureau Heino benaderen voor: - statische berekeningen en constructieve ontwerpen; - constructieve toetsing aan het bouwbesluit; - (ondersteuning bij) de uitvoering van het bouwtoezicht; - tijdelijke versterking van uw bedrijf; - alle overige vragen m.b.t. bouwkundige en civiele constructies.

Ingenieursbureau Heino Parallelweg 12A 7482 CA Haaksbergen ing. R.D.E. Heino - RC Telefoon: E-mail: Internet:

053 - 574 03 37 info@ibheino.nl www.ibheino.eu

Het nieuwe schilderen Op basis van airless spuittechniek uw bedrijfspand weer als nieuw l

Goede en gelijkmatige dekking

Kwalitatief hoogwaardig afwerkingsniveau

Milieubewust

Paint Spray Solutions bv

Goedkoper dan de reguliere schilder

Najaarsweg 23-B

Meer laagdikte in ĂŠĂŠn keer

7532 SK ENSCHEDE

www.paintspraysolutions.nl tel.: 085 - 40 13 777

OOST NEDERLAND IN BEELD

Japanse organist gelauwerd

Nooit: ‘Wat moet ik aan’

De 95-jarige Dirkje SpronkFranken is gekleed in de oude volksdracht van Oldebroek met schoot jak. Zij is een van de laatste tien mensen op de Noord-Veluwe die nog klederdracht dragen. De werkgroepen Folklore van Nuwenspete en Veluws Schoon zorgen ervoor dat de kennis niet verloren gaat en geven regelmatig klederdrachtpresentaties. In boerderijmuseum De Bovenstreek in Oldebroek wordt de Veluwse klederdracht geconserveerd en regelmatig tentoongesteld.

KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

Foto: Henri van der Beek

Foto: Freddy Schinkel

Ter gelegenheid van het 160-jarig bestaan van de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) op 6 december 2014, kreeg de Japanse klavecimbelspeler en organist Masaaki Suzuki eind januari een eredoctoraat uitgereikt. In de Bovenkerk van Kampen speelde Suzuki enkele werken van Bach op het beroemde Hinsz-orgel met de Kamper organist Sander van den Houten als registrant. ‘Suzuki weet de lutherse muzikale traditie, het calvinisme en zijn Aziatische achtergrond nauw op elkaar te betrekken’, aldus de rector prof. dr. Mees te Velde.

Faugères (bijna) Altijd goed Faugères is een klein (ca. 2100 ha.) bevoorrecht wijngebied in de Languedoc, direct ten oosten van Minervois en ten noorden van de drukke stad Béziers. Groter kan de tegenstelling haast niet zijn, want in Faugères heerst volmaakte rust en lijkt het stadsgewoel ver weg.

De invloeden van de nabije (30 km) Middellandse Zee doen zich duidelijk gelden. Het is overdag zeer warm, maar ’s nachts koelt het vaak flink af. Die grote temperatuurverschillen bevorderen de vorming van aroma’s in de druiven. Er waait ook veelvuldig een stevige wind. Mensen worden daar wel eens wat chagrijnig van, maar voor de wijnbouw is het juist prima. De wind verdrijft de wolken en blaast de wijnstokken na regenval snel droog. Rot en andere ziekten komen daardoor vrijwel niet voor, zodat de wijnboeren 96

nauwelijks bestrijdingsmiddelen hoeven te gebruiken. Leisteen De bodem bestaat in de hoger gelegen wijngaarden uit leisteen. Dit gesteente, ook te vinden in andere wijndorpen van de ‘Coteaux du Languedoc’, kan veel water opnemen en in droge tijden weer afstaan. Bovendien slaat leisteen overdag zonnewarmte op en straalt deze ’s nacht uit. De wijnboeren in Faugères zeggen daarom wel: ‘Onze druiven rijpen ’s nachts.’ Verder geeft leisteen de wijnen een stevig en pittig karakter.

Ongetwijfeld dragen de bijzondere natuurlijke omstandigheden ertoe bij dat relatief veel wijnbedrijven er biologisch werken of volgens de principes van de ‘culture raisonnée’, dat daarmee grote overeenkomsten vertoont. Wellicht ligt dit ook aan de gemiddeld lage leeftijd van de wijnbouwers, onder wie opvallend veel vrouwen. Relatief jong wijngebied In vele delen van de Languedoc voert de wijnbouw terug tot het begin van onze jaartelling. In Faugères is deze

echter relatief jong. In de middeleeuwen was de voornaamste agrarische bezigheid de verbouw van graan. Het beetje druiven dat werd geteeld, werd vooral gebruikt voor miswijn. Pas ten tijde van de Franse revolutie nam de druiventeelt grotere vormen aan. Men legde zich toen toe op het stoken van wijn in ‘alambics’, distilleertoestellen zoals die in de Charentes werden en worden gebuikt voor de vervaardiging van cognac. Nog altijd maakt men in Faugères op kleine schaal dit distillaat onder de naam ‘Fine de Faugères’.

WIJN EN SPIJS CULINAIR TEKST EN FOTO’S: KAREL KOOLHOVEN

Het imposante Château de Grézan.

Veranderend karakter De beste wijngaarden van Faugères bevinden zich in het heuvelachtige, noordelijke deel van het gebied. Hier worden de wijngaarden afgewisseld door garrigue, de voor Zuid-Frankrijk kenmerkende, lage, ruige begroeiing. De wijnstokken staan hoofdzakelijk op hellingen met een zonnige, zuidelijke expositie.

Wijngaarden bij het dorp Faugère

Ondanks dat Faugères een ‘jong’ wijngebied is in Languedoc, is het een van de eerste waarvan de kwaliteit door de wetgever werd erkend. Jarenlang kende de Languedoc uitsluitend witte wijnen met een appellation contrôlée (AOC) en was Fitou de enige rode wijn in dit illustere gezelschap. Faugères verwierf in 1955 de iets lagere klassering (voor zowel rood, rosé als wit) van VDQS. In 1982 werd de kwaliteit van de rode en roséwijnen echter opgewaardeerd met de bevordering naar AOC. De witte wijnen moesten tot 2005 wachten alvorens zij dat opstapje ook mochten maken. KIJK OP OOST NEDERLAND

Voor rode en roséwijnen worden hoofdzakelijk de druivenrassen carignan, cinsault, grenache, mourvèdre en syrah gebruikt en voor de witte wijnen voornamelijk de rousanne, grenache blanc, marsanne and vermentino. Successievelijk lijkt men afscheid te nemen van carignan. Op plekken waar dit druivenras moet worden gerooid komen grenache, syrah en mourvèdre er meestal voor in de plaats. Hierdoor zal in de toekomst het karakter van de rode Faugères (ten goede) veranderen. Bezienswaardigheden Een wonderlijk natuurverschijnsel is te zien in het dorp Cabrerolles: een ‘gat’ in de bodem van zo’n 60 meter diep en met een diameter van 200

NUMMER 218, JAARGANG 34

meter. Volgens de overlevering is dit 10.000 jaar geleden ontstaan door de inslag van een meteoor. Op de hellingen van de krater zijn wijnstokken geplant. Deze wijnen komen op de markt onder de naam 'Domaine du Météore'. In het dorp Laurens staat Château de Grézan, ongetwijfeld een van de meest bijzondere wijndomeinen van heel Frankrijk. Oorspronkelijk stond op deze plaats een Gallo-Romeinse villa, die in de dertiende eeuw door de Orde der Tempeliers in gebruik werd genomen als basis. Later werd hun plaats ingenomen door een andere orde. Na de Franse revolutie kwam het in particuliere handen van de familie Mirepoix. Deze restaureerde het wijngoed met behulp van architect Violetle-Duc, die in diezelfde tijd ook de stad Carcassonne restaureerde. Hij maakte van Château de Grézan een fantasievesting die veel gelijkenis vertoont met Carcassonne. Het wijngoed (100 ha.) wordt sinds 25 jaar bewoond door Marie France Lanson, telg van het gelijknamige Champagnehuis in Reims. Haar wijnen zijn overigens uitstekend.

Karakter van de wijnen De rode wijnen van Faugères zijn zeer vol van smaak, maar tegelijk rond door het rijpe fruit en de zachte tannines. Er valt ook wat zoethout en mokka te bespeuren en bij de rijpere wijnen eveneens leder en vuursteen. De wijnen passen uitmuntend bij rood vlees en wild. De roséwijnen zijn relatief stevig en bieden veel rood fruit. Geschikt als aperitief en bij gevogelte, salades en oosterse gerechten. De witte wijnen kenmerken zich door hun aroma’s van citrus en exotische vruchten. Heel lekker als aperitief en bij zeebanket. De rode wijnen kunnen redelijk lang - vier, vijf jaar - rijpen, de rosé en witte wijnen drie jaar. Toch beveel ik aan de witte en de roséwijnen liefst jong te schenken. De wijnen van de ruim 40 zelfstandige producenten en twee coöperaties zijn bijna altijd goed, al zijn er wel degelijk ook kwaliteitsverschillen. De prijzen variëren dan ook sterk: van circa € 6 tot € 20 per fles. 97

Magistrale beleving van stoom, architectuur en water 98

FOTO'S: DANIﾃ記 HARTOG

Het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer is het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld. Het is eigendom van Wetterskip Fryslﾃ｢n en maakt nog altijd deel uit van het waterbeheerssysteem. Sinds 1998 staat het gemaal op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Ruim 100 enthousiaste vrijwilligers van de Stichting ir. D.F. Woudagemaal verzorgen zes dagen per week rondleidingen voor belangstellenden. Ook is er een audiotour app met beknopte rondleiding beschikbaar die buitenlandse bezoekers in negen verschillende talen kunnen downloaden op smartphone of tablet. Beleef de kracht van stoom In het bezoekerscentrum worden jong en oud geﾃｯnformeerd over de werking van het stoomgemaal en het waterbeheer in Fryslﾃ｢n. De interactieve expositie biedt een kijkje in de wereld van stoom, kracht en beweging. Kinderen worden uitgedaagd met een spannende speurtocht. Hiermee verdienen ze een echt diploma als hulpmachinist van het gemaal! KIJK OP OOST NEDERLAND

Techniek in beeld In het interactieve bezoekerscentrum van het Woudagemaal wordt op een eenvoudige manier uitgelegd hoe de machines van het gemaal werken, en welke werktuigbouwkundige, natuurkundige en technische principes hieraan ten grondslag liggen. Zo wordt verteld hoe het stoomgemaal functioneert en waarom het gemaal door UNESCO is erkend als van een uitzonderlijke universele waarde.

het IJsselmeer en de baai van Lemmer. Deze ruimte is (deels) af te huren als vergaderruimte. Het is een plek met allure voor bijeenkomsten, vergaderingen, presentaties, trouwerijen en lunches of diners.

Geopend van februari t/m december en in de kerstvakantie: Di. - Za. 10:00 - 17:00 Zo. en feestdagen 13:00 - 17:00

Kijk voor meer informatie op www.woudagemaal.nl

Gemaalweg 1a 8531 PS Lemmer

IR. D.F. WOUDAGEMAAL EN BEZOEKERSCENTRUM

Veelzijdige locatie Een bezoek aan het Woudagemaal in Lemmer is naast een leerzame bestemming voor een schoolreisje of een leuk dagje uit ook geschikt voor een speciale gelegenheid. In het bezoekerscentrum bevindt zich een koffie- en theeschenkerij met spectaculair uitzicht over

NUMMER 218, JAARGANG 34

Hotel Landgoed Ehzerwold

Natuurlijk goed

Er zijn slechts twee woorden nodig om Hotel Landgoed Ehzerwold te omschrijven: Natuurlijk goed! Het hotel is prachtig gelegen op een historisch landgoed midden in de Gelderse Achterhoek. Bij Ehzerwold staat persoonlijke aandacht voor de gast nog altijd voorop. Geniet van een welverdiende vakantie of breng uw zakelijke bijeenkomst door in een comfortabele omgeving waar groen, rust en ruimte regeren. Hotel Landgoed Ehzerwold is naast een 3-sterren hotel een aantrekkelijke locatie voor zakelijke bijeenkomsten, workshops en bedrijfsfeesten. ‘Met achtien multifunctionele zalen, elf discussiekamers, een theaterzaal en 115 moderne tweepersoonskamers geven we iedere gast een warm onthaal.’ Het hotel beschikt over een restaurant met serre waar dagelijks het ontbijt en een heerlijk dinerbuffet 100

worden gepresenteerd en een gezellige bar met lounge waar men ook de lunch kan nuttigen. Comfortabele kamers De comfortabele kamers van het hotel bevinden zich in twee moderne hotelvleugels die in de parktuin zijn bijgebouwd. De ruime tweepersoonskamers zijn voorzien van twee bedden, zitje, bureau, ruime kast, telefoon, televisie, Wi-Fi, badkamer met

douche, toilet en föhn. Ons landgoed is goed ingericht voor mindervaliden, het hotel en hoofdgebouw zijn rolstoel en rollator toegankelijk, beschikken over een lift en alle ruimtes zijn drempel vrij. Aan de achterzijde van het hotel is gratis parkeergelegenheid voor ruim 200 auto's. Iets te vieren? Van een groot personeelsfeest of een jubileumfeest tot een

in een inspirerende ambiance die uitermate geschikt is voor zakelijke bijeenkomsten. ‘Of u nu met een collega of een relatie wilt overleggen of een bijeenkomst voor 200 personen wilt organiseren; het kan allemaal op ons landgoed. Er staan achttien moderne, functionele zalen, elf discussiekamers en een theaterzaal tot uw beschikking, allen voorzien van veel daglicht én met uitzicht op onze parktuinen.’

VERGADERAANBIEDING, 8-UURS • Comfortabele vergaderzaal met onbeperkt koffie / thee / koekjes en kannen ijswater in de plenaire zaal (vergaderzaal aangepast aan het aantal personen) • Gebruik van flip-over en stiften, schrijfmateriaal, beamer (op aanvraag) en scherm • Gratis Wi-Fi in het hele hotel • Uitgebreid lunchbuffet met o.a. een (warme) snack, soep en salades Slechts € 39,50 per persoon* * Luxe variant voor slechts € 45,50 per persoon, inclusief; koffieontvangst met Achterhoekse lekkernij, in de middag frisdrank en fruit in de zaal Voor meer vergaderarrangementen: www.ehzerwold.nl/vergaderprijzen

afdelingsuitje. Hotel Landgoed Ehzerwold is een kleurrijke locatie voor alle feesten die het vieren waard zijn. ‘Wij bieden u een veelheid aan ruimtes en zalen om uit te kiezen en vanzelfsprekend kleden we iedere festiviteit

KIJK OP OOST NEDERLAND

tot in de puntjes voor u aan met muziek en entertainment.’ Vergaderen in de natuur Weelderige bossen, uitgestrekte weilanden en akkers. De natuurrijke omgeving van

NUMMER 218, JAARGANG 34

Hotel Landgoed Ehzerwold spreekt tot de verbeelding. Tegen deze achtergrond is uw vergadering, trainingsweekend, conferentie of presentatie een unieke belevenis. U geniet van de Achterhoekse gastvrijheid,

In de zalen zijn diverse vergaderopstellingen en combinaties van zalen mogelijk. ‘Of het nu gaat om een vergaderingdag of om een meerdaagse bijeenkomst; met onze vergaderarrangementen kunt u alle kanten op. Vanzelfsprekend zorgen wij dat de door u gereserveerde ruimte in de gewenste opstelling staat. Alle zalen zijn voorzien van airco, telefoon en Wi-Fi. Audiovisuele hulpmiddelen als een beamer, flip-over en scherm staan gebruiksklaar voor u in de zaal.’ Er zijn veel buitenmogelijkheden op het grote terras, de parktuin of de bossen van het landgoed. Het 3-sterren Hotel Landgoed Ehzerwold heeft een prachtige ligging op een historisch landgoed midden in de Gelderse Achterhoek, centraal gelegen ten opzichte van de steden Apeldoorn, Deventer, Zutphen en Lochem.

HOTEL LANDGOED EHZERWOLD www.ehzerwold.nl

101

staalconstructies, bordessen, brugliggers staalservice: togen, richten, zagen, boren, snijden tot 30 mtr lengte

HOUD JE HOOFD KOEL! Aircoservice en vulling voor maar

€ 69,incl. BTW

EXPERT IN AUTOSERVICE EN VERKOOPPUNT VAN AUTO ONDERDELEN! In onze eigen Koopman Autoservice werkplaats voeren wij uw reparaties vakkundig en tegen een aantrekkelijk tarief uit. U kunt bij ons terecht voor een compleet onderhoud van uw auto. Bijna alle onderdelen zijn uit voorraad leverbaar.Tenslotte bieden wij u een uitstekende service: u krijgt vooraf altijd een prijsopgave en een gratis leenauto/bedrijfsbus of aanhangwagen staat tot uw beschikking tijdens de keuring- en/of reparatiedag!

• APK • Banden • Grote beurt • Kleine beurt • Aircoservice • Auto onderdelen

energiedak bv, asbestsanering en dakrenovatie

• ASBESTSANERING • DAKRENOVATIE • ZONNESYSTEMEN

solarsystems bv

ALLES ONDER ÉÉN DAK

VAN SUBSIDIEAANVRAAG TOT OPLEVERING VAN HET ZONNESYSTEEM LAAT U DOOR SUNCATCH ONTZORGEN

www.koopman-autoservice.nl Rondweg Zuid 27 Winterswijk T.0543 535330 F 0543 532373

P P P P P

Afhaalcentra/Showrooms Eigen bezorgdienst Oost-NL 5000 standaard artikelen Bedrukking met naam Webshop - www.packy.nl

OOST NEDERLAND IN BEELD

Foto: Henri van der Beek

Lammetjestijd

Foto: Henri van der Beek

Een dagje later dan in 2014 maar hier is ie dan: Coen, het eerste lammetje van de schaapskudde Epe-Heerde in 2015. Twee-en-een-half uur oud staat het er al heel eigenwijs en stoer bij. Coen werd midden op de hei geboren tijdens de ochtendwandeling van de kudde. Schaapherder Lammert Niesing liep met het lammetje op zijn arm terug naar de Schaapskooi. Sander, het volgende lammetje, kwam de dag erna. Beide lammetjes zijn geadopteerd door de radio dj's van de Coen & Sander Show. Op zaterdag 21 maart is het weer lammetjesdag!

Veel ijzers in het vuur

Het bestuur van museumsmederij De Hoefhamer in Elburg kwam met het stoutmoedige plan om maar liefst zes enthousiaste vrijwilligers in te schrijven voor de Gildeproeven van het Nederlands Gilde voor Kunstsmeden (NGK). Er werd daarop maandenlang flink geoefend; voortdurend klonk het gehamer op de aambeelden door de Smedestraat. En met succes; in november zijn ze alle zes geslaagd voor het examen. Belangstelling voor de eigen smeedcursussen van museumsmederij De Hoefhamer? www.museumsmederijelburg.nl

KIJK OP OOST NEDERLAND

NUMMER 218, JAARGANG 34

103

AGENDA

Transport Compleet en IHV 17 T/M 19 MAART - Transport Compleet Hardenberg is de regionale vakbeurs voor de complete transportbranche met een grote aantrekkingskracht op zowel exposant als bezoeker. 24 T/M 26 MAART - Interieurbouw & Hout Vakbeurs (IHV), was voorheen Interieurbouw en Hout & Kunststof Vakbeurs (IHK). De nieuwe beursnaam sluit beter aan op de wensen van de bezoekers. Evenementenhal Hardenberg | www.evenementenhal.nl/hardenberg

Tetem-Esiri Erheriene-Essi - X-Ray Specs - courtesy Ron Mandos gallery

‘Zij was eens...’ 26 FEBRUARI T/M 26 APRIL - presenteert TETEM ‘Zij was eens...’ geïnspireerd door volksverhalen, sprookjes en kunstwerken waarin de vrouw een bepaalde rol speelt: soms subtiel, soms grappig en soms ‘in your face’. Een tentoonstelling met (beeld) verhalen waarin de kunstenaars, Marina Abramovic, Marlene Dumas, Esiri Erheriene-Essi, Lilith Love, Sarah Maple en Sanja Medic, fantasie en werkelijkheid naadloos in elkaar laten overlopen. TETEM kunstruimte Enschede | www.tetem.nl

Hannover Messe 2015

13-17 APRIL - is de Hannover Messe, de leidende Trade Fair voor Industriële Technologie. www.hannovermesse.de

The Passion 2014 - Jan Willem de Bruin

Deventer Boekenweek

Ondernemers Plaza 2015

7-15 MAART - is de Boekenweek 2015 met als thema WAANZIN Te gek voor woorden. In Boekenstad Deventer wordt de Boeken-week op eigen wijze gevierd met lezingen, boekpresentaties, films, theater, schrijvers in de kroeg, een ode aan het korte verhaal en meer. Met o.a. Tosca Niterink, Ernest van der Kwast, Joris Luyendijk, Almar Otten en Karin Giphart. www.deventerboekenweek.nl

DINSDAG, 24 MAART Messe- und Kongresszentrum Kalkar. Tijdens deze Ondernemers Plaza staan de regio’s Gelderland, Kleverland en Limburg centraal. Onder het motto ‘Voor grenzeloos succes in de regio Niederrhein’ wordt een grote stap gezet naar het economisch forum van de toekomst voor bedrijven. www.messekalkar.de/nl

Van hun voetstuk 21 MAART T/M 21 JUNI - presenteert Museum Het Valkhof in Nijmegen de tentoonstelling ‘Van hun voetstuk – Romeinse beelden opnieuw ontdekt’ waarin honderden restanten van levensgrote bronzen beelden centraal staan. Topstuk is een twee meter hoog beeld van keizerin Agrippina dat vrijwel intact is overgeleverd. Museum Valkhof Nijmegen | www.museumvalkhof.nl Valkhof - Been met laars uit Maastricht

Dag en Week van de Techniek The Passion DONDERDAG 2 APRIL 20:30 UUR - vormt het centrum van Enschede het decor van The Passion 2015. De vijfde editie van deze grote live tv-productie wordt opgevoerd in de binnenstad en op andere karakteristieke plekken van deze universiteitsstad. Meer informatie: www.uitintwente.nl 104

9 T/M 14 MAART - De Week van de Techniek wordt georganiseerd met als doel jongeren van groep 7 spelenderwijs kennis te laten maken met techniek. Om nu en in de toekomst verzekerd te zijn van voldoende vakbekwaam personeel, moeten we met zijn allen investeren in het enthousiasmeren van de jeugd. 28 MAART - is in de Achterhoek, Nijmegen en Arnhem de Dag van de Techniek. www.weekvandetechniek.com en www.techniekdag.nl

VOOR DE BESTE KANSEN

Wij zijn net zo ondernemend als u! Wij zijn VBA Van Braak Accountants. Ondernemers pur sang. Net als u. Wij staan geheel tot uw dienst. Ons gezamenlijke doel: halen uit de cijfers wat erin zit en vooral niet teveel betalen. Wij gaan voor een zo goed mogelijk bedrijfsresultaat, daarom geloven wij in mee-ondernemen.

VBA Van Braak Wij verdiepen ons als geen ander in uw onderAccountants is een onneming. Wij zetten onze knowhow optimaal in en afhankelijke gaan voor u tot het uiterste, alsof het onze eigen adviesgroep van onderneming is. accountants en belastingadviseurs met vestigingen in Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Drachten, Franeker, Neem contact met ons op voor een Holten, Marum, vrijblijvende afspraak. Scherpenzeel, Texel, Tiel, Veenendaal, Vught en Zuidbroek.

Kleine details maken het grote verschil...

VBA Van Braak Accountants Holten Lageweg 4, 7451 AE Holten T 0548 - 37 83 53, E info@vba-holten.nl www.vba-accountants.nl