Ondernemend Friesland editie 4 juli 2019 by OF BV

Stabiel datanetwerk dankzij grondwerk van Orsatel

N0 04 www.of.nl

30 jaar

Sjoerd en Arjan. Typisch ondernemers met een nine-to-five mentaliteit.

Nieuw! Slim boekhouden met een betrouwbare online totaaloplossing Da’s lekker... tijd overhouden voor een potje tennis met je vrienden. Hoe doe je dat? Met Boekhout van Kromhout. Deze slimme online oplossing van Van der Veen & Kromhout geeft 24/7 inzicht in de prestaties van uw bedrijf. U bent altijd in control en de tijdrovende administratie behoort tot het verleden. Zo kunt u de kostbare uren na vijven besteden zoals u zelf wilt: aan uw relatie, uw kinderen, uw hobby, uw sport of om nieuwe ondernemingsplannen uit te werken.

Ontdek hoeveel tijd u kunt besparen! Ga naar www.boekhoutvankromhout.com

Het gemak van een grotendeels geautomatiseerde administratie Overal en altijd inzicht in actuele cijfers Betrouwbare sturingsinformatie in één muisklik Altijd het advies van uw accountant bij de hand Tijd overhouden voor zaken die er écht toe doen

Stilsussen en zoetkussen Wanneer je een magazine als OF maakt zit je in een zeer interessante positie. Die positie zou je ‘de spagaat’ kunnen noemen. Ik leg het uit: lezers verwachten van ons een volwassen journalistiek product. En dat mág; we claimen dat ook te bieden. De basis van ons bestaan is echter commercieel. Ondernemers betalen ons om in het magazine te komen. Tja, dan wordt het journalistiek al lastig, want echte pure journalistiek gaat om waarheidsvinding; zoeken, graven, aankaarten, niets voor zoete koek aannemen. En dan laat je je zeker niet ringeloren door geld. Ik geef toe; journalistieke diensten met een commercieel sausje? Klinkt een beetje fake nieuws-erig. Maar OF is er nog en kan nog altijd iets betekenen voor de wereld en veel anderen niet, dus misschien doen we wel iets goed. Ik denk te weten wat dat is: de meeste bedrijven die in ons magazine verschijnen vertrouwen het ons toe om hún verhaal te vertellen. Ze snappen dat we authenticiteit willen en ze ontmoeten een redactie die nooit te beroerd is om uit te leggen dat je voor een mooi verhaal eerlijk en kwetsbaar moet willen zijn en geen advertorial moet willen publiceren. Ik wil direct bekennen dat dit bij iedere editie een zoektocht is. Niet iedereen begrijpt het en het is voor ondernemers soms moeilijk om over jezelf te praten, zonder clichés. Soms denkt men het zelf ook beter te weten. Maar kom, we doen ons best. Dan is er zoiets als momentum. Juist in deze tijd is de urgentie om elkaar eerlijke en heldere verhalen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

te vertellen hoog. Denk aan duurzaamheid. Er kwam laatst een mail bij me binnen. Architect Hans Achterbosch, zeer gedreven als het gaat om duurzaam ondernemen, schreef me: ‘Menno, jij zou er ook meer aan moeten doen. De klimaatdiscussie is te dun en confrontatie vermijdend. Echt schokkend…’ Natuurlijk kon ik hem vertellen dat OF vrijwel alle groene ontwikkelingen in deze provincie covert. We zitten er bovenop en heel vaak zonder er geld mee te verdienen. Maar ik snap wel wat Hans bedoelde. Als bedrijf meeliften op de bandwagon van duurzaamheid helpt niemand verder. Wie zich als ondernemer groen wil profileren moet ook zijn eigen persoonlijke footprint mee durven wegen. Om Paul van Vliet te citeren: Er is nog zoveel niet gezegd. Er is nog zoveel doodgezwegen. Weggestopt en opgekropt. Stilgesust en zoetgekust. Afgeschoven, weggewoven. Door jullie en door mij. Laten we met z’n allen wat stappen maken, in duurzaamheid én in communicatie. Geen tijd meer voor stilsussen en zoetkussen. Uw eerlijke, kwetsbare en lang niet-ideale verhaal mag verteld worden.

Menno Bakker HOOFDREDACTEUR

Meer lezen of reageren? linkedin.com/in/bakkermenno of op https://twitter.com/OF_nl

OF 2019-04

Colofon Uitgeverij Ondernemend Friesland BV Hoofdredactie Menno Bakker Bladmanagement Ed Klijnman Coverfoto Ed Klijnman Advertentie exploitatie en administratie Ondernemend Friesland BV Tussendiepen 21 9206 AA Drachten Telefoon 0512-366326 Jasper van der Sluis 06-46033589 Gerrit Landman 06-18882116 Redactie NARVIC Inhoudgevers, met: Casper Ferwerda, Menno Bakker, Wiebrand de Boer, Tine van Knijff-van Hijum, Thea van der Schaaf, Klasina van der Werf en Johan Weitenberg. nieuwsberichten@of.nl Vormgeving VDS Crossmedia

Stabiel datanet werk dankzij grondwerk van Orsatel Een trage internetverbinding, daar heeft menig ondernemer een broertje dood aan. Op bedrijventerrein De Haven in Drachten zorgde Orsatel uit Hoevelaken onlangs voor een sneller en stabieler datanetwerk, door het omleggen van een aantal kabels.

Drukker Scholma Druk ISSN 1383-9314 © De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebasseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze u itgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.

Openheid binnen de Friese Bouwkring Kennis, ervaring en innovatie komen samen bij De Friese Bouwkring. De leden van deze stichting komen zeven keer per jaar samen op unieke en interessante locaties, gerelateerd aan de bouw. Of dit nu met bouwkunde, architectuur, wegen waterbouw of aanverwante vakgebieden te maken heeft, men steekt er altijd iets van op. We spreken met drie bestuursleden, Jan Wijbenga, Johan Dammers en Jacoba Hoeksma, over de kracht en de diversiteit van de stichting.

www.of.nl

OF 2019-04

‘Gat van de burger is grootste probleem bij het sluiten van de kringloop’ “Binnen de landbouw zijn best meer duurzame verbeteringen aan te brengen die nog steeds zorgen voor een goede boterham voor de ondernemer.” Aan het woord is Theun Vellinga, aanjager landbouw bij de Vereniging Circulair Friesland.

Mario Dekker: ‘Wij blijven vooroplopen’ Trouwe werknemers zijn vaak de beste ambassadeurs voor een bedrijf. Salesmanager Mario Dekker is dat zeker voor Friesland Lease. “Ik zie het bedrijf zich steeds verder ontwikkelen en ik heb zelf ook alle kansen gekregen om me verder te ontwikkelen.”

Samen innoveren en kennis delen!

In 2050 worden woningen in Nederland niet langer verwarmd met aardgas. Dat betekent dat er in korte tijd veel werk moet worden verzet. Tel daarbij op dat er een personeelstekort is in de bouw en het wordt duidelijk dat de huidige werkwijze niet meer voldoet. Daarom gaat Noordoost Fryslân inzetten op Industrieel Bouwen. Eind 2019 wordt in Dokkum vanuit Stichting Bouwcampus Noord Nederland de Proeftuin Industrieel Bouwen geopend. Een proeftuin waar MKBbedrijven en onderwijsinstellingen samen kunnen experimenteren met industrieel bouwen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

Franchisenemer gezocht!

ALTIJD AL VAN JE EIGEN RESTAURANT GEDROOMD? DE BEREN DRACHTEN IS DAN OP ZOEK NAAR JOU! Ga voor meer informatie naar beren.nl/franchise of neem contact op met John van Kooten via j.vankooten@beren.nl

RESTAURANT DE BEREN DRACHTEN

De Hemmen 28, 9206 AG Drachten 0512 - 51 49 15

www.breman.nl

Uitbreiding Tolsum Energie Advies met Energielabel Nederland en de Energielabelaar Tolsum Energie Advies uit Franeker heeft de handelsnamen de Energielabelaar en Energielabel Nederland overgenomen. Energielabel Nederland is sinds 2007 betrokken bij het labelen van gebouwen en is nu ook gecertificeerd voor het registreren van energielabels voor woningbouw en utiliteit. Tolsum Energie Advies gaat zich meer richten op maatwerk op het gebied van energieadvies en energiescans voor bedrijven. Met de Energielabelaar is de basis gelegd voor een landelijk dekkend netwerk van zelfstandige EPA-adviseurs, een aantal adviseurs in Gelderland en Overijssel is al aangesloten. “Als zelfstandige adviseur heb je veel vrijheid, maar omdat je veel alleen op pad bent mis je soms een sparringpartner”, weet eigenaar en initiatiefnemer Dick Tolsma. “Bij grotere projecten werkte ik al samen met andere adviseurs. Dit beviel mij zeer goed: je houdt je zelfstandigheid, maar deelt je kennis en verhoogt daarmee de kwaliteit. Dit principe krijgt nu verder gestalte met de Energielabelaar.”

De Beren komt naar Drachten

Kwaliteit voorop De registratie van energielabels vindt voortaan in eigen huis plaats door Energielabel Nederland. Tolsum: “Het is belangrijk om de kwaliteit van registraties hoog te houden. De markt van energielabels ligt onder een vergrootglas, de methodiek en rekenkern gaat met de NTA8800 binnenkort drastisch veranderen.” De adviseur vervolgt: “De kwaliteit van de energielabels wordt geborgd door structurele interne controles en overleggen. Daarnaast wordt nagedacht over een verplicht certificaat kwaliteitsborging EPA-U van de branchevereniging FedEC, ook worden er gesprekken gevoerd over een gezamenlijke inkoop van software. Zo creëren we een snelle, efficiënte én kwalitatief goede afhandeling van energielabels.” Stuur voor meer informatie een mail naar info@tolsumadvies.nl | www.tolsumadvies.nl | energievoorelkaar

De succesformule De Beren heeft zijn zinnen gezet op Drachten. Op het Raadhuisplein bouwt de franchiseorganisatie haar drieënveertigste vestiging. De Beren timmert hard aan de weg, met onder andere vestigingen in Groningen, Zwolle en binnenkort ook in Doetinchem. “Wij zijn in 1984 begonnen in Rotterdam”, vertelt woordvoerder Marjolein Mens. “Daar zijn we dan ook een begrip. Het is een restaurant voor het hele gezin . De prijs is vriendelijk, maar we vinden het vooral belangrijk dat mensen een leuke tijd bij ons hebben.” Binnenkort kunnen gasten dus ook in Drachten genieten van een uitgebreide lunch, een gezellige borrel en van de beroemde De Beren Classics van de houtskoolgrill. Naast de traditionele gerechten zoals de spareribs en satés zijn er ieder seizoen wisselende specialiteiten. Altijd al een De Beren restaurant met terras willen runnen? De Beren is op zoek naar een ambitieuze ondernemer die De Beren in Drachten wil franchisen. Geïnteresseerden sturen een mailtje naar j.vankooten@beren.nl voor meer informatie.

Waterstof in plaats van aardgas; dat moet goed zijn voor de wereld, zo horen we zeggen. Maar wie regelt die transitie? Bij het bedrijf Tieluk in Leeuwarden zijn ze er volop mee bezig. “Tieluk zit midden in de energietransitie en probeert deze te versnellen”, vertelt Frank Turksma, algemeen directeur van het bedrijf. “Daarom produceren we een apparaat waarmee je het aardgas in de cv-ketel vervangt door waterstof. Zo verminder je dus het gebruik van aardgas. Het rendement voor de klant uit zich niet alleen in besparing van aardgaskosten, maar ook in een duidelijke vermindering van CO2-uitstoot. Alles wat je met waterstof doet, stoot namelijk geen CO2 uit.” Buiten haar inzet voor innovatieve CV-technieken hoopt Tieluk in de toekomst een breder werkterrein te betreden. Turksma denkt zich over 3 jaar ook meer op de particuliere bewoning te richten, waar – in tegenstelling tot de industrie – meer behoefte is aan ketels met een kleiner vermogen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

Bourboomweg 26 Bourboomweg 26 9112 HL Burdaard 9112 HL Burdaard 0519-241550 www.TWA-architecten.nl0519-241550 www.TWA-architecten.nl info@twa-architecten.nl

info@twa-architecten.nl

Marco Kraaijeveld versterkt NARVIC-media Filmer Marco Kraaijeveld heeft zich als partner verbonden aan NARVIC-media in Leeuwarden. Het filmbedrijf uit Leeuwarden (waar ook OF-hoofdredacteur Menno Bakker actief is) maakt bedrijfsfilms en commercials voor alle sectoren in Nederland en daarbuiten en heeft de ambitie om dat porfolio uit te breiden. “Menno en ik kennen elkaar al want samen hebben we ook filmbedrijf You Brand. Met dat laatste bedrijf richten we ons steeds meer op autosport en automotive. Misschien breiden we dat in de toekomst nog wel extra uit en proberen we daar een internationaal merk van te maken. Met NARVIC willen we een professioneel filmbedrijf zijn dat voor iedere sector en ieder bedrijf een overtuigend verhaal weet te vertellen. En we willen ook toegankelijk zijn en open blijven staan voor samenwerking met andere filmers, maar ook onderwijs.” www.narvic.nl

INNAX, Technion en De Installatiedesk bundelen krachten Ingenieursburo Technion en De Installatiedesk zijn per 28 mei onderdeel geworden van INNAX Gebouw & Omgeving. De vijftig medewerkers van Technion en De Installatiedesk geven INNAX de nodige versterking op het gebied van engineering en installatietechniek. INNAX, Technion en De Installatiedesk gaan vokgens een persbericht versneld de verduurzamingsopgave aan: ze delen dezelfde missie en willen met innovatieve oplossingen het verschil maken. Ronald Spoelstra en Henk Waslander, oprichters van Technion, zien de overname door INNAX als een logische stap voor het bedrijf: “Het geeft ons nieuwe perspectieven en uitdagingen door onderdeel te worden van een groter geheel. Onze doelgroepen komen naadloos overeen en die kunnen we in de toekomst nog beter bedienen.” INNAX is sinds 1992 actief op het gebied van energiemanagement en is uitgegroeid tot een volwaardige gebouwverduurzamer met een integrale visie op energie, techniek, duurzaamheid en veiligheid. De circa tweehonderd medewerkers hebben als missie om gebouwen en woningen zodanig te verduurzamen dat ze in hun eigen energiebehoefte kunnen voorzien.

OF 2019-04

Business NLP Training in zes dagen Ymkje de Vries helpt als eigenaar van Kies Koers, hét NLP-instituut van Friesland, ondernemers bij persoonlijke en professionele groei. Op dinsdag 3 september start Ymkje wederom met een 6-daagse Business NLP Training. Op de website klantenvertellen.nl laat deelnemer Mark weten veel aan deze training gehad te hebben: ‘Het is een erg leuke en interessante training. Je leert ontzettend veel in zes dagen. Dat is heel mooi, en je moet het vervolgens zelf in de praktijk gaan brengen.’ Deelnemer Marijke geeft aan: ‘Een aanrader voor iedereen die wil leren beter te communiceren, samenwerken, persoonlijke en/of groepsdoelen te halen. In een groep van negen personen toch maatwerk leveren: knappe prestatie Ymkje’. De Business NLP Training vindt plaats in het Maxima Centrum in Burgum. Een in-company training is op aanvraag ook mogelijk. Ymkje haar passie is om zoveel mogelijk mensen hun eigen koers te laten vinden. “Of het nu uw eigen persoonlijke koers betreft of de koers van uw bedrijf: doe wat u het liefst doet!” Lees ook Ymkje haar column in dit magazine.

Súdwest-Fryslân in de race voor titel ‘Schoonste Winkelgebied van Nederland’

Pas geboren:

Gauris Ondernemers Annemieke Aal & Martijn Riewald uit Grou zijn gestart met een nieuw bedrijf: Gauris, een aanvulling op de activiteiten die het stel al ondernam. Hun bestaande webwinkel Tuin & Vijver direct.nl richt zich op de levering, op maat maken, confectionering en installatie van folie voor vijvers, zwembaden en zwemvijvers voor consumenten. Gauris zal zich met haar folie producten richten op de professionele markt en dat wereldwijd.

Gemeente Súdwest-Fryslân is in de race voor de titel Schoonste Winkelgebied van Nederland, een initiatief van Stichting Nederland Schoon. Met 9 winkelgebieden doet Súdwest-Fryslân mee aan de Schoonste Winkelgebied Verkiezing. Nederland Schoon trekt de komende maanden door het land voor een uitgebreid onderzoek, waarbij het winkelend publiek wordt gevraagd hoe schoon zij hun winkelgebied vinden. De observatieteams meten ook de schoonheid van elk gebied. In oktober wordt de winnaar bekendgemaakt.

Woudagemaal: 300.000 bezoekers Eind mei werd in het bezoekerscentrum van het Ir. D.F. Woudagemaal de 300.000 ste gast ontvangen. Evelyn Baumeister uit Ingersheim (Duitsland) werd van harte welkom geheten door directeur Hilda Boesjes – Beljon, die haar een handgemaakt koperen oliekannetje overhandigde. De mijlpaal van 300.000 werd zevenenhalf jaar na de opening van het bezoekerscentrum bereikt. De groei van het aantal bezoekers ligt ver boven de aanvankelijke verwachtingen.

Communicatie zonder maatpak Friesland is een nieuw communicatiebureau rijker. LEVEL communicatie uit Drachten richt zich op het creëren van sterke, onderscheidende merken – ofwel branding. De kern van het nieuwe bureau bestaat uit grafisch vormgever Koert Posthumus en copywriter Herman Mulder, samen goed voor 45 jaar ervaring in de noordelijke reclame- en communicatiewereld. Beide creatieven werken samen met een netwerk van communicatieprofessionals, van online marketeers tot dtp’ers. ‘LEVEL werkt zonder fratsen, zonder maatpakken en zonder overhead’, aldus de oprichters. De website is er ook al: www.level-communicatie.nl.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Voorzitterswisseling bij Friese Exportclub Na een bestuursperiode van 12 jaar, waarvan 8 jaar als voorzitter van de Friese Exportclub heeft Greta Jager-Smit onlangs de bestuurshamer overgedragen aan Harm Munneke, managing director van Autonational in IJlst. De Friese Exportclub is de oudste netwerkclub voor internationaal werkende bedrijven en organiseert meerdere bijeenkomsten per jaar. Met het grote evenement Meet the Northern Industry worden de bedrijven in contact gebracht met een groot buitenlandnetwerk.

OF 2019-04

We bieden een uitgebreid assortiment voor elke wens en elke situatie. >> Slagbomen >> Schuifpoort automatiseringen >> Draaipoort automatiseringen >> Toegangscontrole >> Camera’s >> Intercom systemen (ook via gsm netwerk)

>> Detectielussen >> Schuifpoorten >> Draaipoorten >> Hekwerk >> Onderdelen >> Gsm openers

Nieuwbouw  Verbouw 

Renovatie  Onderhoud 

www.janhooghiemster.nl Boerfinne 12, 9064 DG Aldtsjerk 058 256 10 71 info@janhooghiemster.nl

Fotograaf Binne-Louw Katsma (eerder publiceerden we ook al eens werk van hem) was onlangs met een groep Friese filmers op IJsland. “Als drone-fotograaf ben je dan zo ongeveer in het Walhalla”, aldus Katsma. Maar wat is dat dan toch? Waarom gaat ieder fotografenhart sneller kloppen op IJsland? “IJsland staat bekend om zijn prachtige natuur en veelzijdigheid in landschappen. Je kunt je creativiteit de vrije loop laten, elk shot en elke locatie is weer anders en geweldig om vast te leggen.” Daar waren we het op de redactie roerend mee eens.

DE STRIJD TEGEN WERKSTRESS Arbodienst ArboNed gaat de strijd aan tegen werkstress en besteedt de komende periode extra aandacht aan psychosociale arbeidsbelasting en het voorkomen van verzuim. Zo organiseert het bedrijf in de maand september gratis kennissessies en een webinar over arbeidsconflicten. Mensen brengen veel tijd door op het werk. De manier waarop collega’s, leidinggevenden en cliënten met elkaar omgaan, kan veel invloed hebben op hoe iemand zich voelt. Zeker als er sprake is van ongewenst gedrag, zoals pesten, agressie en geweld, discriminatie of seksuele intimidatie. Wist u dat maar liefst 1 op de 5 werknemers intimidatie op het werk ervaart (bron CBS)? Het zijn allemaal vormen van psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Ook werkdruk valt onder de noemer psychosociale arbeidsbelasting. PSA kan ingrijpende gevolgen hebben; mensen kunnen er letterlijk ziek van worden. Zo is werkstress verantwoordelijk voor een kwart van het psychisch verzuim. Tip van de redactie: houd voor de kennissessies de website www.arboned.nl/leeuwarden in de gaten.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

samen werken.

samen werken en samen vooruit In de nieuwe gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in. Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

Wow, wat een bijzondere metgezel voor de zomervakantie heeft uitgeverij Boom. En van niveau mogen we wel zeggen, want met het boek â&#x20AC;&#x2DC;Breng mij die horizon!â&#x20AC;&#x2122; neemt de reiziger de gedachten en overdenkingen mee van niemand minder dan Jos de Mul (1956), hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. De Mul bekleedde gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan en is wereldwijd een veelgevraagd spreker. Maar zijn filosofische omzwervingen zullen in Nederland en wellicht bij menig OF-lezer vooral bekend zijn omdat De Mul ook regelmatig publiceert in NRC Handelsblad, Trouw, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer. Reizen is een van de uitdagendste manieren waarop we onze beperkte horizon kunnen verbreden, verstrooien en laten versmelten met andere vergezichten. Naast de bekende praktische beslommeringen die iedere reiziger ondervindt, wordt de filosofische reiziger ook uitgedaagd de betekenis te begrijpen van de vreemde denkbeelden, handelingen, situaties en contexten waarin hij zich begeeft. Op dat moment wordt de reiziger een conceptueel toerist en zijn reis een filosofisch avontuur. En het avontuur van Jos de Mul dwarrelt van Duitse romantiek op de fiets, tot gamende indianen boeddha-bots en psychedelische cyberhippies. En die titel? Dat waren de gevleugelde woorden van zeerover Jack Sparrow in Pirats of the Caribbean. Aanrader!

Jos de Mul Boom uitgevers, Amsterdam

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

“Binnen de landbouw zijn best meer duurzame verbeteringen aan te brengen die nog steeds zorgen voor een goede boterham voor de ondernemer.” Aan het woord is Theun Vellinga, aanjager landbouw bij de Vereniging Circulair Friesland.

Theun Vellinga, Circulair Friesland:

‘ Gat van de burger is grootste probleem bij het sluiten van de kringloop’ 14

OF 2019-04

Theun Vellinga Functie Aanjager Circulair Friesland Woonplaats Dronten Burgerlijke staat Getrouwd Beste film Novecento Laatst gelezen boek Nijverheid op windkracht, energietransities in Nederland 1500-1900

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

in control

Wij zijn Lievense!

Vanaf 1 september 2018 heten wij niet meer LievenseCSO of Bartels. Voortaan zijn wij Lievense! Een multidisciplinair advies- en ingenieursbureau op gebied van bouw, infra, water en milieu. Dagelijks staan onze 300 medewerkers van 10 locaties, waaronder vanuit Leeuwarden, voor je klaar.

Kies duurzaam: kies De Jong

MILIEU

WATER

lievense.com

Stienstra & Van der Wal-IJlst ISO en

• Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

Bocksmeulen 35, Dokkum T 0519 - 57 19 67 www.dejongkantoormeubilair.nl

INFRA

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Ook kunt u bij ons terecht voor:

Naast de verkoop van duurzaam am geproduceerd kantoormeubilair rmeubilair kunt u nu ook bij ons terecht voor refurbished shed kantoormeubilair. Vraag naar aar de mogelijkheden.

BOUW

S&W

it & kwalite iligheid Waar ve samengaan nauw

certificee

VCA ge

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl www.stienstra-vanderwal.nl

“Bij veel ondernemers heerst nog de gedachte dat op een andere manier met landbouw omgaan, vooral veel geld kost. We moeten in de landbouw inderdaad een tandje terug, maar dat betekent niet terug in de tijd: we moeten juist kijken hoe we de productiviteit zoveel mogelijk op peil kunnen houden, terwijl we verliezen beperken en de omgeving zoveel mogelijk sparen.” Vellinga heeft dit verhaal al veel vaker verteld. In zijn zoektocht naar ideeën en projecten is hij continu aan het netwerken en contacten aan het leggen. Zowel met landbouwondernemers als met andersoortige bedrijven, overheden en het onderwijs. “Ik verdeel mijn tijd tussen mijn werk als onderzoeker aan de Universiteit van Wageningen, mijn werk voor Living Lab Fryslân en het aanjagerschap voor Circulair Friesland.” Die laatste twee functies zijn sterk met elkaar verbonden. Living Lab Fryslân ondersteunt natuurinclusieve landbouw en helpt ondernemers om hun bedrijfsvoering zo in te richten dat ze een goede boterham verdienen én bijdragen aan biodiversiteit in de eigen omgeving. Circulair Friesland zet zich samen met bedrijven, overheden, kennisinstellingen en (maatschappelijke) organisaties in voor de Friese economie van de toekomst: een circulaire economie.

‘‘We moeten het verlies van mineralen via poep en plas stoppen’’ Mineralen filteren uit poep Circulaire landbouw, wat komt daarbij kijken? Theun Vellinga vindt dat je landbouwproductie en voedselconsumptie samen moet bekijken. Vanuit die visie is Tour de Poep ontstaan: menselijke uitwerpselen en mineralen moeten teruggebracht worden in het landbouwvoedselsysteem om de natuurlijke kringloop weer te sluiten. Tour de Poep is een reeks bijeenkomsten op initiatief van Circulair Friesland, Mulder Agro en Wetterskip Fryslân. “We voeren veel mineralen in via grondstoffen: we importeren veel dierlijke en plantaardige producten, zoals veevoer. We hebben dan ook veel vee, maar ook veel mest. Toch moeten we het verlies van mineralen via poep en plas stoppen. Wereldwijd komt er op termijn een

tekort aan mineralen, waardoor de voedselproductie in gevaar komt. We moeten veel van die mineralen exporteren om elders als meststof te kunnen gebruiken. Dan sluit je de kringloop. Dat moet je ook doen als je lokaal je voedsel produceert, want mineralen zijn van levensbelang voor voedselproductie. Toch komt dit circulaire proces maar niet op gang. “Terwijl we van bepaalde grondstoffen nog maar enkele tientallen jaren voorraad hebben. Mineralen zoals calcium, magnesium en zink zijn essentieel voor onze gezondheid. Aangezien van sommige mineralen de voorraden eindig zijn, zouden we er beter aan doen ze uit onze eigen afvalstoffen te filteren. Het ‘gat van de burger’ is ons grootste probleem bij het sluiten van de kringloop.”

Wormen en weerbaarheid De landbouw heeft zelf ook veel belang bij een gezond bodemsysteem. ‘Wormenman’ dr. Jeroen Onrust won dit voorjaar de Wetenschapsprijs Campus Fryslân 2019 voor zijn promotieonderzoek naar het belang van regenwormen op de vruchtbaarheid van agrarisch land en de voedselvoorziening van weidevogels. Onrust toonde aan dat de rode regenworm organisch materiaal terug in de bodem brengt en daarmee cruciaal is voor de bodemvruchtbaarheid en de voedselvoorziening van weidevogels. Volgens Vellinga zijn die rode wormen zeldzaam. “Ze gedijen goed in natuurlijke mest. Maar omdat in de intensieve landbouw vaak kunstmest wordt gebruikt, zijn ze tegenwoordig veel minder aanwezig in grasland.” Om de worm in groten getale terug te krijgen, moet het natuurlijke systeem waarin de worm gedijt teruggebracht worden. “Intensieve landbouw maakt natuurlijke processen kwetsbaar: we moeten een stukje productiviteit inleveren om wat weerbaarheid terug te krijgen.” Meer aandacht voor de bodemstructuur is niet alleen belangrijk voor het bodemleven, maar dient ook het boerenbelang. “Je kunt als boer gebruikmaken van de natuur en het ecosysteem. Dan ben je namelijk in een slecht jaar, met bijvoorbeeld meer droogte, beter weerbaar omdat het natuurlijke systeem zich beter aanpast aan de omstandigheden. Als je voortdurend het uiterste van het land vraagt, raakt die weerbaarheid verloren.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Basisniveau van biodiversiteit Vellinga weet: “Steeds meer landbouwondernemers zijn zich bewust van het effect van hun grondgebruik op de bodem en omgeving. Maar er is nog veel te winnen. Wij merken dat de wil er is, maar dat het stagneert bij de uitvoering. Want aan het eind van de dag is de landbouwer ook gewoon een ondernemer die bij de bank aan tafel zit. Voor een meer natuurgebonden systeem is meer grond nodig, maar grond is duur.” Niet iedereen hoeft meteen natuurboer te worden, volgens Vellinga. “Het zou al heel mooi zijn als alle boerenondernemers op een basisniveau aan biodiversiteit doen. En er daarnaast steeds meer ondernemers iets extra’s doen.” Vellinga drukt zich voorzichtig uit. Hij is dan ook onderzoeker en aanjager, geen drammer. “Bewustwording is de eerste stap; zichtbaar maken wat er mogelijk is. Van één ondernemer alleen kun je niet verlangen dat die de stroom aan grondstoffen verandert. Maar elke landbouwondernemer kan wel op zijn eigen bedrijf zo goed mogelijk zijn best doen. En wij als Circulair Friesland zijn voortdurend op zoek naar de beste ideeën en projecten om die ondernemers op gang te helpen.”

Friese circulaire landbouwprojecten Leden van Circulair Friesland werken met verschillende projecten aan een natuurlijker landbouwsysteem. Zo is Donkergroen, een organisatie van creatieve groendenkers -en doeners uit Sneek, momenteel bezig met een collectie van honderd procent circulaire planten. Rabobank startte in april in Jirnsum met Rabo Food Forward. Voor dit programma gaat de bank de dialoog aan met onder andere agrariërs, om hen te prikkelen na te denken over vernieuwende en duurzame manieren van voedselproductie. Vereniging Circulair Friesland werkt bovendien zelf samen met Living Lab Fryslân en Friesland Campina aan een project waarbij een groep creatieve ondernemers uit de landbouw strategisch gaat nadenken over natuurinclusieve en circulaire landbouw: wat zijn de opgaven voor de lange termijn? Hoe ga je daar als ondernemer mee om? Vellinga: “De zoektocht in de landbouw doe je uiteindelijk met de ondernemers zelf.”

OF 2019-04

Werken in de wereld van vastgoed en makelaardij Korte cursus of volledig erkende opleiding tot (gecertificeerd) makelaar, taxateur en rentmeester

• Belastingzaken voor ondernemer en particulier • Samenstellen jaarstukken

Studiedagen hercertificering VastgoedCert

• Salarisadministraties • Bedrijfsadvisering

Opleidings-, trainings, en studiecentrum

Ds. Feitsmawei 1a • 9108 NE Broeksterwâld

voor vastgoed, wonen en groen

Tel (0511) 421297

T (0513) 63 60 90

www.rosieradministraties.nl info@rosieradministraties.nl

Beveiliging op maat! Objectbeveiliging Evenementenbeveiliging Hondenbeveiliging



www.ots.nl

opleidingen, trainingen, cursussen, zelfstudies, projecten, studieboeken, naslagwerken, ideeënboeken, educatieve media, zaalverhuur en meer…

Brein Reclame 2017

:: PDF proef - Niet geschikt voor verder gebruik ::

Transport probleem? Wij lossen het op! ALTIJD EEN RUIME KEUS IN VERHUURAUTO’S, VAN KLEIN TOT GROOT!

Horecabeveiliging AD HOC Diensten Winkelsurveillance VCA/BHV Diensten Bouwbewaking Verkeersregelaars

security-noord.nl

TEL. 055-5214888

AUTO NODIG? GEMAKKELIJK ONLINE TE RESERVEREN OP WWW.BULTMAN.NL

Richterlaan 3-10 Drachten | 0512 - 35 88 04 | info@security-noord.nl

6890-17 Bultman adv Kijk op het Noorden_91x135mm_v02.indd 1

29-09-17 10:46

Groeien als ondernemer: de miniMasters van het KEI Maar liefst 35 ambitieuze ondernemers namen vorig jaar en dit jaar deel aan de miniMaster Ondernemers van het Kennis- en Innovatiehuis Noordoost Fryslân (KEI). In het kader van een lerend ondernemersnetwerk organiseert het KEI vanaf september dit jaar opnieuw de miniMaster Ondernemers en daarnaast, gericht op de retail, de miniMaster Winkelgebieden. De organisatoren vertellen zelf wat het inhoudt. De KEI miniMasters laat ondernemers inspelen op de economische, sociale en technische ontwikkelingen die gaande zijn. Hiermee breiden de deelnemers hun kennis uit, bouwen zij aan een relevant netwerk en komen zij los van de waan van de dag. Een mooie kans om nieuwe kennis en inzichten op te doen door met praktijkdeskundigen en andere ondernemers te sparren over de toekomst.

miniMaster Winkelgebieden Het is mogelijk én belangrijk om als winkelgebied aantrekkelijk te blijven voor zowel de consument als ondernemers. Inspelen op de huidige ontwikkeling en de lokale samenwerking van ondernemers, ondernemersverenigingen en gemeenten is hierbij van belang.

Deze miniMaster gaat onder andere in op retail trends, citymarketing, het winkelplan en klantgerichtheid voor de toekomst. Het programma is daarom niet alleen aantrekkelijk voor ondernemers, maar voor alle betrokkenen in de winkelgebieden.

miniMaster Ondernemers Ondernemers staan voor grote uitdagingen. Maatschappelijke, economische en technologische ontwikkelingen gaan snel. Deze miniMaster biedt inzicht op welke trends ondernemers kunnen inspelen en hoe gezorgd kan worden voor financiële continuïteit en groei. Deelnemers krijgen praktische handvatten, onder meer op het gebied van strategisch management, alternatieve financieringsvormen en ondernemen in een digitale

wereld, die direct in de praktijk toegepast kunnen worden.

Het programma De miniMaster is een samenwerking tussen het KEI, Rabobank Drachten Noordoost Friesland en de Coöperatiefabriek. Het programma bestaat uit acht avonden die elk vier uur duren. Het hele programma omvat daarmee circa vier maanden. Onder leiding van een ervaren praktijkdeskundige wordt elke bijeenkomst een essentieel aspect van ondernemen behandeld. Naast expertise en inzicht bouwen deelnemers met de miniMasters een effectief netwerk op.

Ondernemer over de KEI miniMasters: Geert Bloemhof, Adjunct directeur SMI Groep ‘’De miniMaster Ondernemers is een programma specifiek voor ondernemers waarin alle facetten van de bedrijfsvoering aan bod komen. Een soort MBA, maar dan niet in 2 jaar, maar samengeperst in 8 avonden van 4 uren. Ik was direct enthousiast door de praktische opzet en inhoud. Na de eerste avonden zeker: deskundige en gedreven sprekers, kanjers in hun vakgebied. Het zet je direct aan tot nadenken over je eigen werkomgeving, waarbij de discussie en interactie met de andere deelnemers, vaak uit een compleet andere hoek, ook erg positief is. Een aanrader wat mij betreft!’’

Meer weten over de miniMasters? Neem dan contact op met Kristyna van der Laan, Kennismakelaar van het Lerend Ondernemersnetwerk bij het KEI. Zij is bereikbaar via secretariaat@keinof.nl of 0511-760009.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

Sparren met Raethuis en Langhout & Wiarda “We maken al jaren gebruik van elkaars kennis. Als ik met inkomensvraagstukken zit, klop ik voor advies aan bij Raethuis”, aan het woord is Ted Langhout van Langhout & Wiarda bestuursschade- en omgevingsrechtdeskundigen. Met zijn bedrijf is hij niet alleen klant bij Raethuis Accountants, maar bij tijd en wijle zijn ze ook elkaars sparringpartner. Langhout & Wiarda is al meer dan 30 jaar deskundig op het gebied van bestuursschade. Denk aan planschade, nadeelcompensatie, (on) zuivere schadebesluiten, milieu-maatregelschades en onteigening. “Ook omgevingsrecht is een specialisme van ons. Dat heeft veel raakvlakken met onder andere het planschaderecht

OF 2019-04

en onteigeningsrecht”, vertelt Langhout verder. “Bedrijven kunnen ons inschakelen voor advies of bijstand. Ook bij bestemminsplanprocedures kunnen we bedrijven bijstaan. We werken strikt onafhankelijk. Dat blijkt ook wel uit het feit dat niet alleen ondernemers ons inschakelen, maar ook de overheid gebruik maakt van onze

kennis.” Er zijn weinig bedrijven in Nederland die doen wat Langhout & Wiarda doet. “Er worden stringente voorwaarden door rechters opgelegd. Dat maakt het werk erg specialistisch. Weinigen in Nederland kunnen wat wij kunnen. Op het gebied van planschaderecht hebben we in meer dan 30 jaar dan ook al zo’n

Rients de Jong

5500 adviezen uitgebracht. We zijn door de rechtbank erkend en hebben een kennisbank die door heel Nederland veel wordt geraadpleegd. De kennisbank is gebaseerd op bijna 20 jaar aan jurisprudentie en is voor iedereen toegankelijk”, aldus Langhout. “In ons vakgebied zijn we binnen Nederland hét kenniscentrum van Nederland. Maar als we zaken behandelen waarbij er sprake kan zijn van inkomensschade kloppen we soms aan bij Raethuis. Dan vragen we ze eens mee te kijken

om deze analyses op te laten stellen. Ook via Raethuis krijgen we hiervoor klanten binnen. Zo helpen we elkaar verder. We werken al jaren op deze manier met Raethuis samen en dat bevalt heel goed.”

Ted Langhout

naar bijvoorbeeld de jaarrekeningen. Ieder zijn vakgebied. Denk daarbij als voorbeeld voor ondernemers aan zoiets als het omleggen van een weg bij bouwwerkzaamheden en de eventuele inkomensderving die daarvan het gevolg kan zijn. Voor veel ondernemers en andere initiatiefnemers van bouwplannen stellen wij in het voortraject zogenaamde planschaderisicoanalyses op. We brengen daarbij het risico op planschade in kaart en adviseren hoe planschade kan worden beperkt en voorkomen. De overheid verplicht overigens veelal

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

“Maar ook andersom kunnen onze klanten gebruik maken van de expertise bij Langhout & Wiarda”, vult Rients de Jong van Raethuis aan. “Bij vragen over een bestemmingsplan bijvoorbeeld. Laatst hadden we een klant die een woning op een bedrijventerrein wilde verkopen. Als de woning zou worden verkocht aan iemand zonder bedrijf, kan dat wel qua bestemmingsplan? Waar moet je rekening mee houden? Wat is de route, wat zijn de kosten? Bij Langhout & Wiarda hebben ze die kennis in huis, dus vragen we ze om hulp. Soms geven ze advies, soms schrijven ze dan een plan. Het is maar net waar de situatie om vraagt. Het is voor ons een enorm toegevoegde waarde om een bedrijf als Langhout & Wiarda in het netwerk te hebben en het als extra service richting onze klanten te kunnen bieden.”

OF 2019-04

Ontmoet de nieuwste Freonen fan Fossylfrij Fryslân De Freonen fan Fossylfrij Fryslân blijven groeien. Inmiddels telt het netwerk ruim 130 leden, variërend van bedrijven en onderwijsinstellingen tot (lokale) overheden. In 2019 mochten de Freonen wederom veel nieuwe leden begroeten. In deze bijdrage van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân maken we kennis met enkelen van hen. ‘Wonen Noordwest Friesland is een ambitieuze woningcorporatie met circa 4000 woningen in dorpen in de gemeenten Leeuwarden, Noardeast-Fryslân en Waadhoeke’, vertelt Gerard van Keulen, manager Vastgoed bij

OF 2019-04

nieuwe Freon Wonen NWF. ‘Het zorgen voor voldoende goede, betaalbare en energiezuinige sociale huurwoningen heeft onze hoogste prioriteit. Daarom investeren wij in het verminderen van de energielasten voor

onze huurders, door het isoleren van woningen, het aanbrengen van zonnepanelen en gasloze nieuwbouw. Ook investeren wij in een leefbare woonomgeving voor onze huurders.’

aan ons. Op dit moment is er een trio Energiecoaches, maar de komende periode leid ik meer coaches op.’ Dat belooft nog wat!

Groot fan van Friesland Ook Wim Derksen is onlangs toegetreden tot het Freonen-netwerk. Als groot fan van duurzaamheid én Friesland voelt hij zich goed thuis bij de fossielvrije beweging. ‘Van oorsprong ben ik Drent, maar woon bijna mijn hele leven in de Randstad. Vorig jaar ben ik echter getrouwd in de De Gaastmar, daarmee ben ik natuurlijk genaturaliseerd tot Fries!’ Wim Derksen

Duurzaamheid Wonen Noordwest Friesland is al jaren aan de slag met duurzaamheid. ‘Wij werken hard aan het verduurzamen van ons woningbezit’, vervolgt Gerard zijn verhaal. ‘Dit doen wij onder andere door het isoleren van woningen en het renoveren van woningen naar een Label B en A+. Ook plaatsen wij gefaseerd zonnepanelen op een deel van onze huurwoningen. Hiermee willen we ook voor de toekomstige generatie een gezond woon- en leefklimaat waarborgen.’ Een zienswijze die uitstekend aansluit bij die van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân, zo vindt de manager Vastgoed. ‘Het Freonen-netwerk bestaat uit doeners. Fossielvrij ondernemen

is voor velen van hen de normaalste zaak van de wereld. Wonen NWF onderschrijft de doelstelling van de Freonen en het belang van een fossielvrije samenleving. Graag ondersteunen wij dit initiatief! Zo kunnen we met elkaar bijdragen aan een duurzame en fossielvrije samenleving.’

De zelfstandig professional verzorgt leergangen op het gebied van stedelijke ontwikkeling. Een belangrijk deel van deze cursussen, bedoeld voor gemeenteambtenaren, is gewijd aan duurzame vraagstukken. ‘Deelnemers denken na over de toekomst van hun stad en koppelen dat aan onderwerpen als de energietransitie. Op een intensieve manier kijken we samen met hen naar datgene wat moet gebeuren en wat mogelijk is.’

Hofman Interactief

Van onderop

Klaas Hofman, eigenaar van Hofman Interactief, is expert op het gebied van duurzaamheid. Daarom huurt de gemeente Leeuwarden hem in als Energiecoach, waarbij hij op bezoek gaat bij minima en hen helpt energiekosten te besparen. ‘Nu nog enkel in Leeuwarden, maar er lopen gesprekken om deze werkwijze uit te rollen naar anderen Friese gemeenten’, aldus Klaas. ‘De Energiecoaches bieden mensen inzicht in hun energieverbruik en komende meerdere keren langs om de ontwikkelingen bij te houden. Zo maken we mensen bewust van de mogelijkheden. Ook geven we gratis tochtstrips en led-lampjes weg.’

Derksen toont zich een waar ambassadeur van Friesland. ‘Ik vertel anderen vaak enthousiast over de ontwikkelingen in de provincie. Het is fantastisch dat er op een kleinschalige manier, van onderop, aan duurzaamheid wordt gewerkt. Volgens mij is dat dé manier. Je moet het van bovenaf natuurlijk wel stimuleren, maar niet opleggen. De initiatieven dienen vanuit burgers en bedrijven te komen.’ Tot slot heeft hij nog een aanbeveling voor de Friezen. ‘De Friese landbouw kan duurzamer. Op dit moment zijn er teveel ‘biljartlakens’ met weinig ruimte voor weidevogels. Dit zou juist de kracht van Friesland moeten zijn.’

Lid worden van de Freonen was voor Klaas een no-brainer. ‘Met z’n allen moeten we de planeet leuk achterlaten. Ieder klein stapje helpt daarbij. Besparen en duurzaamheid gaan binnen mijn visie hand in hand. Het Freonen-netwerk schenkt de kans deze opvatting in de praktijk te brengen.’ Aan ambities heeft Klaas bovendien geen gebrek. ‘We halen met de Energiecoaches hele mooie resultaten. Afgelopen jaar besteedde tv-programma Nieuwsuur zelfs aandacht

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Klaas Hofman

OF 2019-04

www.scholma.nl

www.veeew.com

van Scholma De Veeew App brengt de wereld van DRUKWERK op een perfecte manier samen met de digitale wereld • geeft extra beleving aan brochures • geeft een gezicht aan statische informatie • geeft registratie van bezoekersgedrag

Download de

app en scan deze pagina

Veeew biedt extra mogelijkheden voor uw marketing en communicatie Zie www.veeew.com of bel 050-3013636 en vraag naar de mogelijkheden

Radio op de werkv loer LAAT MU

ZIEK ME IN UW B EWERKEN EDRIJF

Wij ondersteunen u met onze expertise Bouwplaatsmanagement Bouwtoezicht Directievoering Contra-Expertise

81% van al uw medewerkers vindt werken met muziek leuker.

Voorkom overlast van losse radio’s

Almastraat 14 8601 EW Sneek info@benedictus-bouwadvies.nl www.benedictus-bouwadvies.nl

Oplossing binnen ARBO geluidsnormen

Met centrale audiovoorzieningen luisteren medewerkers in uw bedrijf op prettige wijze naar de radio.

Reduceer periodieke NEN3140 keuringen

Zeilmakersstraat 5, Sneek T: 0515 - 43 40 27 W: www.inferno-av.nl E: info@inferno-av.nl

Duurzame Doeners In iedere editie spreken we een ondernemer die verduurzamingsstappen zet met zijn bedrijf, met het vizier strak gericht op een fossielvrije bedrijfsvoering. Ditmaal valt de eer te beurt aan Jan Slagman, Commercieel Manager bij Europrovyl Leeuwarden, de grootste kunststof kozijnenproducent in Nederland. Welke concrete stappen heeft Europrovyl gezet? De verhuizing vorig jaar van Augustinusga naar Leeuwarden bood een geweldige kans om echte stappen te zetten. Om te beginnen hebben we ervoor gekozen een bestaand bedrijfspand als basis te nemen voor onze nieuwe productielocatie. Hergebruik van bestaand vastgoed, duurzaam uitgebreid met meer dan 4300 m2 nieuwbouw. Het nieuwe bedrijfspand is voorzien van led-verlichting en er liggen 2596 zonnepanelen op het dak. We maken kunststof kozijnen. Eén van de grondstoffen van kunststof is aardolie. Dat ligt natuurlijk gevoelig. Maar kunststof wordt meer en meer als gerecycled product toegepast in de nieuwe profielen. Enerzijds vanuit het zaagafval uit ons productieproces, anderzijds door het retourneren van oude kunststof kozijnen uit renovatieprojecten. Omdat dit

proces tot 10 keer toe kan worden herhaald, verleng je de levensduur van kunststof kozijnen naar circa 500 jaar.

Waarom hebben jullie dit gedaan? Allereerst doen we het uit idealisme. We voelen ons verantwoordelijk voor de effecten van ons gedrag op de planeet en toekomstige generaties. Maar we zijn een commerciële organisatie. Dus moet het onder de streep ook voordeel opleveren. Daarom zoeken we steeds naar de ideale balans tussen minimale milieubelasting en een optimaal rendement.

Wat heeft het opgeleverd? Dankzij de led-verlichting besparen we vanzelfsprekend energie en de 2596 zonnepanelen op het dak zijn goed voor meer dan 650.000 kilowattuur. Daar draait onze volledige fabriek op. Wat ik

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

persoonlijk een mooi neveneffect vind, is dat onze inspanningen bijdragen aan de bewustwording bij het personeel. We mobiliseren onbewust ook onze medewerkers. Op de werkvloer wordt bijvoorbeeld meer gebruik gemaakt van ‘Doppers’ om kraanwater uit te drinken. Ook in onze kantine zien we steeds minder plastic wegwerpflessen en andere verpakkingen.

Wil je ook fossielvrije stappen zetten met je bedrijf? De Freonen fan Fossylfrij Fryslân helpen je graag verder. Neem contact op met de Helpdesk Fossielvrij MKB via 058 – 294 16 70 of stuur een mail naar info@freonen.nl. Je ontvangt dan concrete adviezen en begeleiding, passend bij jouw situatie.

OF 2019-04

Stabiel datanet grondwerk van Een trage internetverbinding, daar heeft menig ondernemer een broertje dood aan. Op bedrijventerrein De Haven in Drachten zorgde Orsatel uit Hoevelaken onlangs voor een sneller en stabieler datanetwerk, door het omleggen van een aantal kabels. Orsatel werd door een tussenpartij ingeschakeld in opdracht van telecombedrijf KPN. â&#x20AC;&#x153;Wij werken landelijk en voeren derhalve ook projecten uit hier in het Noorden.â&#x20AC;?

OF 2019-04

werk dankzij Orsatel

Totaaloplossing De diensten van Orsatel zijn veelomvattend: het Gelderse bedrijf legt in opdracht van ondernemers, aannemers en installateurs onder andere netwerkbekabeling aan voor zowel data als voice. “Wij leveren totaaloplossingen,”, aldus Martin Cramer. “Wij leveren, installeren én certificeren snelle en storingsvrije netwerken, zowel kopernetwerken als glasvezelnetwerken.” Orsatel is specialist in het realiseren en onderhouden van ondergrondse kabelnetwerken. De werknemers hebben jarenlange ervaring met het aanleggen, lassen en monteren van bekabeling. “Dat doen we zowel inpandig bij bedrijven als buiten en ondergronds. Bovendien verzorgen we desgewenst ook het onderhoud.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

te!

Blijf op de hoogte! Download onze gratis app. Handig... privĂŠ en zakelijk.

Wilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied? Download via de app store onze app. Wilt u persoonlijk contact? Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.

NOTARISKANTOOR ELLEMERS Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers.nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

Hard to find, easy to love Dekemawei 9, Weidum 058-251 9888 | www.weidumerhout.nl

â&#x20AC;Śvoor effectieve bijeenkomsten op een bijzondere trainingslocatie - 39 hotelkamers - 10 conferentiezalen - centraal in noord-nederland

Het doel van de grootscheepse omzetting in Drachten was vooral het verhogen van de snelheid van de internetverbindingen voor de bedrijven die gevestigd zijn op het industrieterrein. De werknemers van Orsatel waren ongeveer een week werkzaam in Drachten: de daadwerkelijke overname van de nieuwe verbinding vond ’s nachts plaats, zodat de bedrijven er geen last van hebben gehad. “Wel leg ik altijd contact met de gemeente en met de ondernemers op de locatie, zodat we in goed overleg onze werkzaamheden kunnen uitvoeren”, vertelt uitvoerder Hans Cornelissen. “Wij zorgen hier in Drachten en op vele andere locaties voor een snel en storingsvrij datanetwerk”, aldus directeur Martin Cramer. “Een optimaal functionerend datanetwerk is tegenwoordig ontzettend belangrijk. Hier in Drachten leveren en installeren we een traditioneel kopernetwerk, daarin zijn wij gespecialiseerd. Maar uiteraard leveren we ook glasvezelnetwerken.”

Veilig en stabiel Orsatel werkt voor verschillende partijen, die op hun beurt weer werkzaam zijn voor telecombedrijven als KPN. “Bij KPN is het zo dat die de apparatuur dichter naar de klant wil brengen, bijvoorbeeld door middel van verdeelkasten in de wijk zelf, in plaats van op een locatie verder weg”, weet Cornelissen. “Daardoor heeft de klant profijt van een stabieler netwerk”, voegt Cramer toe. De werknemers van Orsatel werken vaak net langs de weg: daar liggen de kabels weggestopt in de grond. Er moeten regelmatig stoepen worden

opengebroken om oude lassen om te kunnen zetten naar nieuwe. “Dat is heel wat ingewikkelder dan even een draadje doorknippen en een nieuw draadje neerleggen”, vertelt de uitvoerder lachend. “Onze mensen hebben jarenlange ervaring en weten precies wat ze doen. Bovendien wordt er uitgebreid vooraf geschouwd, gemeten en tijdens het proces herhaaldelijk gecheckt of alles naar wens verloopt. Bovendien is veiligheid erg belangrijk: zowel het zorgen voor een veilige verbinding als het zorgen voor een veilige werkomgeving voor onze mannen. Ook daarom gaan wij uiterst zorgvuldig te werk”, aldus Cramer.

“Net als de telecombedrijven zijn ook wij voortdurend bezig met innoveren: wat is de beste oplossing? Is dat in sommige gevallen toch glasvezel, of kunnen we inderdaad een combinatie maken van een traditionele en een nieuwe oplossing?” Cramer weet waarover hij praat: hij begon zelf met ‘grondwerk’. “Ik heb nu eenmaal een enorme passie voor dit werk. Eind 2017 heb ik samen met mijn compagnon Orsatel overgenomen. Complexe overnames om snelle netwerken te creëren vind ik erg mooie projecten en gelukkig kan ik volledig vertrouwen op de kennis en ervaring van onze werknemers om grote projecten succesvol te volbrengen.”

Storingen Naast het omzetten van verbindingen verricht Orsatel ook veel ‘storingswerk’: door bijvoorbeeld werkzaamheden van derden kan het zijn dat een netwerk wordt onderbroken. Aan de werknemers van Orsatel de taak om op te sporen waar de storing zich precies bevindt en deze te verhelpen. “Dat doen we snel en effectief. We zijn altijd oproepbaar: ook weekends. Alles draait erom de klanten zoveel mogelijk te ontzien en eigenlijk geruisloos te werk te gaan, zodat klanten praktisch geen last hebben van dit soort storingen.”

Betrouwbaarheid en innovatie Naast snelheid is betrouwbaarheid namelijk het meest belangrijk als het gaat om datanetwerken. “Wat dat betreft is het kopernetwerk nog steeds het meest betrouwbaar”, weet Cornelissen. “Al neemt het glasvezelnetwerk natuurlijk enorm toe: er zijn ook combinaties mogelijk van koper en glas.” Directeur Cramer:

Martin Cramer Functie Directeur Woonplaats Enschede Burgerlijke staat Gehuwd Hobby’s Duiken, reizen, Lego Lijfspreuk Waar een wil is, maken we een weg.

Hans Cornelissen Functie Uitvoerder Woonplaats Doornenburg Burgerlijke staat Samenwonend Hobby’s Muziek (saxofonist) Lijfspreuk Aanname is dodelijk!

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

Smûke zaken Ook bij Ondernemersvereniging Skarsterlân draait het vooral om netwerken en zaken met elkaar doen. “Commercie is ook geen vies woord”, aldus OVS-voorzitter Jan Bijlholt. Maar dit gebeurt wel met een blik op de toekomst. Zo hangen lezingen en bedrijfsbezoeken samen met een jaarlijks thema dat te maken heeft met ontwikkelingen in de gemeente. In 2019 staan innovatie en duurzaamheid centraal. MKB-vriendelijke gemeente De thema’s komen voort uit de nauwe band tussen de ondernemersvereniging en gemeente De Fryske Marren. “Het zijn telkens speerpunten in het sociaal economisch beleidsplan van de gemeente”, legt Bijlholt uit. “Vorig jaar was het bijvoorbeeld toerisme.” Het gezamenlijk optrekken is volgens Bijlholt, in het dagelijks leven advocaat bij Alderse Baas Advocaten in Joure, zeer nuttig. “We hebben vier keer per jaar een overleg met de wethouder en beleidsmedewerkers, samen met de twee andere ondernemersverenigingen in de gemeente: Vereniging van Bedrijven Lemmer en omstreken (VvBL) en Ondernemersnetwerk Gaasterland (ONG). We prijzen ons gelukkig met een zeer MKB-vriendelijke gemeente waarin het goed ondernemen is. Andersom hebben wij een signaleringsfunctie en zijn we een klankbord voor de gemeente. Beleid moet immers goed ingebed worden. Het is fijn dat we zo met elkaar de koers van de regio bepalen. Zo hoort het.”

Jonge ondernemers Ondernemersvereniging Skarsterlân telt momenteel circa 400 leden. Dit aantal bleef de afgelopen jaren stabiel. “En dat is mooi”, zegt Bijlholt. “We zijn een grote, bloeiende vereniging. De laatste jaren zien we ook steeds meer jonge ondernemers lid worden. Een belangrijke zaak, want zo houd je het fris. Jonge ZZP’ers en MKB’ers gebruiken bijvoorbeeld

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

andere verdienmodellen en communicatiemiddelen, wat inspirerend is. Andersom kunnen zij veel leren van onze zeer ervaren leden.” Om de jongeren aan zich te binden heeft de club de laatste jaren de nodige zetten gedaan. “Zo hebben we in Frija Beetstra niet alleen een uitstekend bestuurslid gevonden, maar met 25 jaar ook een jonge geest. Ze weet goed hoe je de ondernemers van haar leeftijd moet bereiken via bijvoorbeeld social media. Daarnaast organiseren wij activiteiten die ook de jonge garde boeit. Zo gingen we een tijdje geleden naar een rockopera en onlangs namen we een kijkje achter de schermen bij het Bregepop Festival. Ook niet onbelangrijk: onze contributie is zeer overzichtelijk.”

Informeel Bij Ondernemersvereniging Skarsterlân houden ze het graag informeel. En dat wordt gewaardeerd. De leden gaven bij een recente enquête de vereniging een 8 als algemeen cijfer. “Wij zijn niet bepaald van het opgeprikte”, zegt Bijlholt. “Ons ‘smûk oerke’ met een hapje en drankje of een barbecue wordt altijd goed bezocht, net als inspirerende en gezellige lezingen van bijvoorbeeld Wim Anker en André Kuipers.” Elkaar bezoeken vinden wij erg belangrijk, gaat Bijlholt verder. “Bekend maakt bemind. We komen graag bij een ander bedrijf over de vloer voor een rondleiding, presentatie of masterclass. Naast dat deze bezoeken erg gezellig zijn, steek je er altijd wat van op!”

OF 2019-04

Joure | t. 0513 41 56 55 | www.aldersebaas.nl

Gaat u rustig zslapen, terwijl wij waken!

aarom hele serieuze bedrijven twee gasten uit Friesland vragen om hun onderscheidend vermogen te vergroten.

Toegegeven, we hebben beiden een aardig CV. De een met een achtergrond in de top van Albert Heijn en Gall&Gall, de ander met ruim 20 jaar ervaring in ontwerp, concept-ontwikkeling en design. Maar dat we in zo’n korte tijd zoveel prachtige merken en bedrijven opnieuw op de kaart mochten zetten, dat verwacht je niet. Wij niet tenminste. Toch hebben we in de afgelopen 2,5 jaar maar liefst 64 opdrachtgevers in de meest uiteenlopende bedrijfstakken geholpen bij het maken van strategische keuzes waar ze zelf maar niet uitkwamen. Hebben we de ware identiteit van deze bedrijven vastgesteld. En weten niet alleen de directies maar ook alle medewerkers nu feilloos waar hun bedrijf voor staat. Waar ze voor gaan. En wat dat betekent. Waarom die bedrijven voor ons kiezen? Wij denken dat dat komt door onze manier van denken en werken. Kijk, onze klanten zijn nuchtere MKB-ers. Die houden er niet van om dagen in een hok te zitten en post-its te plakken. Die willen snel een plan en nog sneller resultaat. Zonder poespas. Want ze hebben een doel voor ogen. Waar zij verstand van hebben is hun product en hun proces. Wat wij aan tafel brengen is creativiteit en strategisch denkvermogen. En het vermogen om heel snel tot de kern te komen. Ons proces kan binnen vier weken volledig worden doorlopen. In die vier weken stellen we altijd eerst het onderscheidend vermogen vast.

Oftewel de echte reden waarom klanten voor ze moeten kiezen. Omdat wij geloven dat het onderscheidend vermogen houvast biedt om de enige juiste beslissingen te nemen. Tijdens ons proces, maar ook daarna. Om het onderscheidend vermogen vast te stellen praten we met klanten en medewerkers, verdiepen we ons in de concurrentie en gebruiken we logisch denkvermogen. Lezen we ons in. Geven we onze ogen en oren de kost. En gaan pas dan een paar dagdelen met de beslissers aan tafel. Dat doen we in ons hutje op de hei (lees: ons kantoor in Legemeer), op locatie of middenin een weiland. Daar maken we samen echte keuzes. Nadat is vastgesteld wat het onderscheidend vermogen is bepalen we wat dat betekent. En dat laten we zien. In concrete, creatieve en tastbare ontwerpen voor bijvoorbeeld de nieuwe identiteit, een advertentie, de website, of het bedrijfspand. Wat maar relevant is. Want wij geloven in plaatjes. Omdat plaatjes zorgen dat iedereen* het echt begrijpt, er enthousiast van wordt en er meteen mee aan de slag wil. Zodat een bedrijf echt in beweging komt. En het grote doel opeens echt dichterbij komt. Wij zijn Mount. Jeroen Blaauw bel je op 06 15 070 599. Stefan van Brummen op 06 46 103 434. * medewerkers, internetbureau’s, reclamebureau’s

mount.nl

UW PARTNER IN BOUWEN H O G E D I J K E N 4 0  D O K K U M  0 5 1 9 5 1 8 5 6 3  W W W. V I SS E R  D O K KU M . N L

Staat van beleg Roddel en achterklap op journalistiek niveau: het bestaat. Michael Wolff, die eerder de bestseller Vuur en woede publiceerde, kwam opnieuw met een boek over het Witte Huis van Donald Trump. Titel: Staat van beleg. Omschreef het eerste boek de waanzinnige toestanden die door de komst van Donald Trump over Amerika in het algemeen kwam en over het Witte Huis in het bijzonder; in Staat van beleg lezen we vooral hoe de paranoia rondom de president van de VS per week toenam, doordat de vele onderzoeken langzaam als een steeds strakker wordende strop beginnen te voelen. Het boek is zeker omstreden want Wolff komt het Witte Huis niet meer in en dus heeft de auteur zich voor een groot deel moeten baseren op anonieme bronnen. En bij veel anekdotes noemt hij er dan ook maar één, daar waar het opvoeren van tenminste twee bronnen gebruikelijk is, wil je journalistiek iets hard maken. Op de vraag van de media hoeveel bronnen de auteur dan gebruikte antwoordde hij: ‘Dat kan ik niet zeggen. Trump is zo paranoïde, die gaat naar dat getal op zoek.’

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Feit is dat Wolff als zeer belangrijke bron Steve Bannon heeft gebruikt, ex-adviseur van Trump en volgens velen het intellectuele geweten van het Trumpisme: slim, uiterst rechts en bloedfanatiek. En dat levert een lawine aan zeer leesbaar venijn op, want Bannon vindt Trump bruikbaar voor ‘zijn’ revolutie, maar schroomt niet om de president bij herhaling af te schilderen als een halve gek. Kortom: voor wie zuivere journalistieke beginselen niet het allerbelangrijkste vindt en geïnteresseerd is in de roddel en achterklap vanuit het netwerk rondom de president van de VS: lekker leesvoer.

Michael Wolff Uitgeverij Prometheus

OF 2019-04

Friesland Lease trendsetter in mobiliteitsoplossingen

OF 2019-04

Dekker kent de Drachtster leasemaatschappij inmiddels letterlijk van binnen en van buiten. “Ik ben in 1999 begonnen in de binnendienst en maakte 12,5 jaar geleden de overstap naar de buitendienst. Na vervolgens elf jaar accountmanager te zijn geweest, ben ik nu sinds 1 mei salesmanager. Ik ben eindverantwoordelijk voor de zakelijke autolease”, vat hij in een notendop zijn carrière en werkzaamheden samen.” Korte lijnen en een goede sfeer maken dat Mario Dekker nog steeds naar volle tevredenheid werkzaam is bij Friesland Lease. “Dit was mijn eerste baan en ik ben nooit weggegaan: we hebben een ontzettend leuke club mensen.” Het nationale succes van het innovatieve bedrijf verklaart hij als volgt: “We hebben een goede naam en doen wat we zeggen. We hebben bovendien alles in huis om het goed te kunnen doen. We richten ons op de drie noordelijke provincies, maar zijn in het hele land actief.” Leasecontracten kunnen een paar honderd auto’s omvatten, maar ook een eenmanszaak kan bij Friesland Lease terecht. “Ook met kleine ondernemers gaan wij graag in gesprek: elke klant is belangrijk. Startende ondernemers groeien bovendien regelmatig door naar ambitieuze bedrijven met een mooi toekomstperspectief en bijbehorende mobiliteitsvraag.” Dekker voegt daaraan toe: “Van de aflopende contracten verlengen wij er meer dan andere leasemaatschappijen: klanten kiezen graag opnieuw voor ons. Door bestaande klanten tevreden te houden en nieuwe klanten toe te voegen, groeien wij door.”

Beste Leasemaatschappij Friesland Lease is door onderzoeksbureau Tevreden.nl uitgeroepen tot Beste Leasemaatschappij in de categorie Middelgrote Leasemaatschappijen. Dekker: “We doen er in onze dagelijkse werkzaamheden alles aan om onze klanten goed te blijven bedienen en waar dat kan te verrassen met nieuwe mogelijkheden of goede oplossingen.”

deze auto gemakkelijk 400 kilometer rijden. Dankzij het laadnetwerk van Superchargers is de Tesla voor veel ondernemers een mooie optie. De angst om stil te komen staan daalt, ook daardoor neemt de vraag toe.” Bij Friesland Lease rijden alle accountmanagers elektrisch. “We kunnen onze eigen ervaringen meenemen in het gesprek met de klant.” Veel bedrijven werken met een leasebudget per werknemer. “Wij adviseren ondernemers: kijk goed naar je leasecategorieën. Is het verstandig om in benzine- en dieselauto’s te blijven rijden, of kun je (deels) overstappen naar elektrisch? Zo zijn de brandstofkosten lager bij elektrisch rijden en is het afnemen van stroom bij het eigen kantoor goedkoper.” Er worden bovendien steeds vaker combinaties gemaakt met ook e-bikes, high speed e-bikes en deelauto’s. “Naast innovatie speelt steeds vaker de vitaliteit van werknemers een belangrijke rol bij de keuze van de klant. Daar worden wij ook blij van. We bieden volledige mobiliteitsoplossingen, passend bij de wensen en behoeften van de klant.”

Elektrisch rijden: ‘fantastisch’ Rijden op waterstof Rijden op waterstof is in opkomst. “We willen hier graag ervaring mee opdoen”, vertelt Dekker. “Aangezien er nog geen waterstofstation in de regio is, hebben wij een pilot uitgezet bij een aantal klanten.” Deze klanten willen samen met Friesland Lease ook in deze markt voorop lopen. “Diverse partijen in het Noorden zijn bovendien bezig met waterstofstations, ik verwacht de eerste in 2020 of 2021.”

Het hardwerkende team van Friesland Lease is ook sterk innovatief. “Wij blijven vooroplopen, dat hebben we altijd gedaan. Zo waren wij in 2008 de eerste leasemaatschappij die seriematig elektrische auto’s aanbood.” Het percentage elektrische auto’s stijgt ook in de leasemarkt. “Nu de actieradius rond de 300 kilometer zit, wordt het voor veel bedrijven interessant.” Dekker is zelf een enthousiast elektrisch rijder: “Ik rijd in een Tesla Model 3 en vind de acceleratie, wegligging en rijeigenschappen gewoon fantastisch. Bovendien kun je met

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Mario Dekker Functie Salesmanager Woonplaats Drachten Burgerlijke staat Gehuwd, twee dochters van 15 en 12 jaar Beste film The Shawshank Redemption Laatst gelezen boek Oorsprong van Dan Brown Lijfspreuk/motto Succes is geen toeval. Het is hard werken, doorzetten, leren, investeren en vooral houden van wat je doet.

OF 2019-04

Mark de Jong op Bali

‘ Goed je rechten en plichten kennen in het buitenland’ In de rubriek Friezen in den Vreemde volgt OF bestuurders, managers en ondernemers in het buitenland. Waar waren ze? Wat deden ze daar? Wat leerden ze er? In deze editie Mark de Jong. Ooit student Hogere Hotelmanagementschool in Leeuwarden, nu Executive Dean voor NHL Stenden Bali, Indonesië.

OF 2019-04

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

EEN GEZOND BEDRIJF LEVERT VEEL OP. Met het PMO van ArboNed krijgt u inzicht in de gezondheid van uw bedrijf. Zo zorgt u voor gezonde, vitale werknemers, minder verzuim, lagere kosten Ã©n u voldoet aan uw wettelijke verplichting.

Kijk op arboned.nl/PMO of arboned.nl/leeuwarden

Op reis dus naar Bali. Hoe begon dat avontuur? Het begon allemaal eigenlijk in 1998. Toen was ik voor het eerst op Bali, als stagiair van de hotelmanagement school in Leeuwarden. Dat was toen nog van de CHN; nu is het NHL Stenden geworden. Na die studie ben ik naar Bali teruggegaan om er te werken als general manager in verschillende hotels. Sinds 2012 ben ik als Executive Dean werkzaam bij Triatma Mulya Stenden op Bali. Dat is een campus site van NHL Stenden Hogeschool.

Hoe heb je die eerste reis ervaren? Wat ik me nog kan herinneren was dat ik de eerste 2 tot 3 maanden erg moest wennen aan de cultuur en het klimaat. En ik had best wel heimwee, mede ook omdat ik eigenlijk nooit eerder buiten Europa was geweest. Toen ik eenmaal door die periode heen was en ik een aantal waardevolle vriendschappen had opgedaan draaide het gevoel 180 graden en begon ik me echt thuis te voelen. Ik herinner me dat ik het zelfs echt moeilijk vond terug te keren naar Nederland in 1999. Ik spring dan ook een gat in de lucht toen ik in augustus 2000 weer de kans kreeg om voor mijn werk terug te keren naar Bali.

Wat vind jij eigenlijk het meest opmerkelijk aan leven op Bali? Het gemak, de gemoedelijkheid en vriendelijkheid van de bevolking. Daarnaast natuurlijk de adembenemende natuur en schoonheid van het eiland en van Indonesië in het algemeen.

En wat valt je op als het gaat om zakendoen? De cultuur is erg ontspannen. Mensen zullen niet snel stipt op tijd komen op een afspraak of bijeenkomst. Het is gemoedelijker, vriendelijker en toch ook respectvol. Zakelijk, maar ook persoonlijk zullen mensen zich niet snel blootgeven of een discussie met je aangaan. Men zal altijd blijven lachen. Wil je iets bereiken dan is het goed dat je de mensen als het ware leert lezen.

Mark de Jong Bedrijf NHL Stenden Bali, Indonesië

Heb je ook nog leerzame tegenslagen gehad?

Functie Executive Dean

Ja, ook dat. Als investeerder en medeeigenaar had ik van 2006 tot en met 2010 naast mijn huidige werkzaamheden een herenkleding bedrijf op Bali. In totaal drie winkels, waarbij ik verantwoordelijk was voor

Geboorteplaats Dokkum

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Geboren 05-11-1972 Burgerlijke staat Ongehuwd Hobby’s Reizen en sporten

OF 2019-04

Voor supersnel internet via glasvezel

DataDiensten Fryslân BV François HaverSchmidtwei 3 8914 BC Leeuwarden

Bouwkavel op het oog? ZE KIES UIT ÉÉN VAN ON 17 WONINGTYPES

DUURZAAM EN ENERGIEZUINIG Op www.vdmwoningen.nl vindt u alle mogelijkheden en woonstijlen

of bestel gratis onze brochure

T. +31 (0)58 845 80 00 info@ddfr.nl www.ddfr.nl

Centraal wonen in Friesland? GEN NOG ENKELE WONIN BESCHIKBAAR

JASPIS - DRACHTEN VDM Woningen De Buorren 40a 9289 HH Drogeham 0512 - 571234 info@vdmwoningen.nl

de financiĂŤn en ontwikkeling. Ik had altijd een goede band met mijn zakenpartner, totdat er frictie ontstond over de ontwikkeling van het bedrijf. Het draaide top, maar schriftelijk hadden we te weinig vastgelegd, waardoor ik uiteindelijk het schip moest verlaten en uitgekocht werd. Ik vond dit zeer jammer omdat ik groot potentieel zag. Helaas is er vandaag de dag weinig over van de naam en faam van dat bedrijf.

Een duidelijke les, dus. Dat kun je wel zeggen. Ik weet nu hoe belangrijk het is om alles op papier te zetten voordat je een zakelijk avontuur begint. En je moet sowieso goed weten wat je rechten en plichten zijn, waar ook ter wereld.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

Industrieweg 2 - 8471 AD Wolvega Tel. 0561 - 61 28 44

280418 Ad.185x135.indd 1

12-08-2008 13:45:04

Staalbouwkundig tekenbureau Staalbouwkundig tekenbureau CAD CAM

Alynia Architecten Harlingen BV

Joure info@alcadra.nl www.alcadra.nl

Zuiderhaven 73 Postbus 187 8860 AD Harlingen T (0517) 413 333 E info@alynia-architecten.nl I ww.alynia-architecten.nl

Friese bouwsector zet schouders onder gezamenlijke campagne

‘De bouw iets voor jou’ Het kan niet veel mensen meer zijn ontgaan: de bouwsector is hard bezig jongeren te interesseren voor een bouwopleiding. In Friesland door middel van de campagne ‘De Bouw iets voor jou’. Jongeren én volwassenen worden op tal van manieren uitgenodigd kennis te maken met de wereld van de Bouw & Infra. Met een serie korte films van jongeren die stagelopen in de bouw en hun verhaal vertellen, maar ook met bedrijfsbezoeken, gastcolleges, praktijkopdrachten, meeloopdag en nog veel meer. OF in gesprek met Tineke de Groot (TdeG), projectleider en Tjeerd Delfsma (TD), voorzitter van de stuurgroep, over het wie, wat en wanneer van de campagne. Om maar met de deur in huis te vallen: over die campagne ‘De bouw iets voor jou’. Wie zitten daar achter? TD: Bouwend Nederland afdeling Friesland is de initiator hiervan. Al jaren terug zag zij aankomen dat binnen de Bouw- en Infrasector een tekort aan medewerkers zou ontstaan. Bij alle functies. Daarom is zij deze campagne begonnen, gesteund door haar leden, SBF/partners en de landelijke organisatie Bouwend Nederland. Omdat we jongeren direct willen aanspreken hebben we gekozen voor de slogan ‘De Bouw iets voor jou’.

Waarom is het belangrijk? TdeG: De bouw is enorm divers met aansprekende en uitdagende functies op alle niveau’s: van MBO tot en met Universitair. Voor creatievelingen, planners, rekenaars, regelaars, vakmensen, leiders en wereldverbeteraars. Op kantoor, in de fabriek en op de

bouwplaats. Vaak is dat niet bekend en dat willen we voor de bühne brengen. Want wat je niet kent, zul je ook niet kiezen.

Een campagne voeren in een tijd dat de bouwsector het razend druk heeft met de zaken van alle dag. Dat lijkt ons nog niet zo gemakkelijk. Hoe krijg je de neuzen dezelfde kant op? TD: die neuzen stáán al dezelfde kant op! Iedereen is zich zeer bewust van de noodzaak om meer jongeren al vroeg in hun schoolcarrière voor de sector te interesseren. Aan de andere kant klopt het wel wat je zegt: de meeste ondernemers hebben het razend druk, terwijl campagnevoeren tijd kost. Zo weten we dat het voor scholieren en studenten zéér inspirerend werkt om bijvoorbeeld een gastcollege te krijgen. Zelf heb ik ook gastlessen gegeven. Dat vond ik eerst wel een uitdaging: in gesprek met jongeren over je vak. Maar het was enorm inspirerend.

Vanuit de campagne ben ik in de voorbereiding geholpen. TdeG. We zijn nog op zoek naar ondernemers of werknemers die het leuk vinden om eens een keer hun ervaring te delen met jongeren. Samen met de films die we op dit moment maken zijn dat soort ontmoetingen goud waard als het gaat om het mobiliseren van jong talent.

Meer weten over de campagne ‘de Bouw iets voor jou’: kijk op www.debouwietsvoorjou.nl. Bouw én infra-ondernemers die eens een keer een gastcollege willen geven over hun werk of een specifiek bouw/infra-onderwerp, kunnen zich aanmelden bij Tineke de Groot. Mail: info@debouwietsvoorjou.nl

Drie studenten die onlangs zijn geportretteerd in een filmserie voor De Bouw iets voor jou. Van links naar rechts: Thom, Rocla, Britt

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

Social Return, het is onderdeel van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) en richt zich op de re-integratie van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Ondanks hoge personeelstekorten, is Social Return hard nodig. Renate Westdijk en Rochelle van Belle van Enwestdijk zetten zich in voor een geharmoniseerd Social Return-beleid in NoordNederland en motiveren mensen daarmee tot mobiliteit.

Aan de maakbaarheid voorbij 46

OF 2019-04

Uitvoeringseis Enwestdijk heeft als doel mensen te motiveren tot mobiliteit, zowel fysiek als mentaal. Dit betekent mensen in hun kracht zetten, maar ook ervoor zorgen dat mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, aan het werk komen. “We merken dat ondanks de personeelstekorten er nog steeds veel mensen langs de kant staan. Er is een mismatch en die is niet meer met de maakbaarheid van de maatschappij op te lossen, ondanks dat MVO alsmaar groeit en steeds meer bedrijven zich richten op hun maatschappelijke taak”, legt Renate Westdijk uit. Waar MVO vanuit de intrinsieke motivatie van de ondernemer komt, is Social Return onderdeel van aanbestedingen vanuit de overheden. “Het gaat voornamelijk om projecten in werken en diensten. Denk aan projecten in de infra, groen of schoonmaak. Bij een aanbesteding moet 2% van het aanbestedingsbedrag ingezet worden voor Social Return. Dit is de uitvoeringseis voor de aanbesteding.”

wederzijdse tevredenheid”, aldus Westdijk. “De opdrachtnemer heeft tevens de keuze in wat voor kandidaat hij in dienst neemt, middels de Bouwblokkenmethode. Elk ‘bouwblok’ heeft een waarde en staat voor het in dienst nemen van bijvoorbeeld iemand met een werkloosheidsuitkering of iemand met een arbeidsbeperking. Zo maakt het bedrijf de keuze die het beste bij hem en bij de kandidaat past”, vult Van Belle aan. Er wordt ook ruimte geboden binnen de blokkenmethodiek voor een invulling die ‘outside the box’ is. Na Friesland zijn Westdijk en Van Belle hard op weg het Social Return-beleid van Noord-Nederland te harmoniseren. Hiermee strijden ze nobel tegen personeelstekorten en de mismatch die is ontstaan, en motiveren ze meer en meer mensen tot mobiliteit.

Harmoniseren Het beleid rondom Social Return verschilde voorheen per aanbestedende dienst, waardoor opdrachtnemers door de bomen het bos niet meer zagen. “Daarom zijn wij, in opdracht van de aanbestedende diensten, in actie gekomen. Voor Friesland hebben we het Social Return-beleid mogen harmoniseren, zodat met welke gemeente de opdrachtnemer ook te maken heeft, er een simpel en eenduidig beleid is.” Naast een eenduidig beleid is er ook één coördinatiepunt opgericht. “Social Return in de Regio is het aanspreekpunt voor Social Return in Noord-Nederland. Opdrachtgevers, opdrachtnemers en leveranciers van kandidaten kunnen hier terecht voor alle informatie rondom Social Return en vinden hier ook het rapportagesysteem. We werken vanuit vertrouwen, maar gemeenten willen graag monitoring van het proces. Vandaar dat we steekproeven uitvoeren en kijken of de opdrachtnemer daadwerkelijk maatschappelijke inzet leveren”, legt Rochelle van Belle uit.

Renate Westdijk Functie eigenaar Enwestdijk Geboorteplaats Leiden Geboortedatum 28 juni 1971 Burgerlijke staat gehuwd Hobby’s familie, vrienden, koken en (uit)eten, varen, suppen

Bouwblokkenmethode In projecten waar Social Return van toepassing is, geldt een minimale duur van drie maanden. In die tijd hebben de opdrachtnemer en de kandidaten de tijd om in elkaar te investeren. “We streven altijd naar een duurzaam dienstverband. Het is mooi om te horen dat een opdrachtnemer een kandidaat vanuit Social Return vast in dienst neemt vanwege

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Rochelle van Belle Functie Adviseur Geboorteplaats Gouda Geboortedatum 25-04-1989 Burgerlijke staat Samenwonend Hobby’s Sporten (tennis, beachvolleybal), sociale events en cultuurreizen

OF 2019-04

Verbinden, contextueel bouwen en circulair ontwerpen Met de renovatie van de iconische Blokhuispoort, de herbestemming van de omgeving van de oude Leeuwarder papierfabriek tussen de Tesselschadestraat en de Harlingertrekweg en – primeur! – de opdracht om mee te werken aan de realisatie van it Swettehûs van de Provincie Fryslân noemen we zomaar wat bouwprojecten op waar de handtekening van TWA Architecten onder staat. Doeke van Wieren, samen met Bauke Tuinstra de eigenaar van het bureau, verhaalt over de eigenzinnigheid van het bedrijf.

OF 2019-04

kwaliteiten en samen maken we elkaar bij dit soort grote projecten groter.”

Verbinden De specifieke kwaliteiten waarmee TWA zich onderscheidt, vat Van Wieren graag samen: “We ontwerpen contextueel, met een brede kijk naar het verleden van het gebouw en de omgeving, het heden en ook naar de toekomstige bestemming. De geschiedenis maakt het gebouw. Bauke Tuinstra gebruikte dat bijvoorbeeld perfect bij het ontwerp voor de voormalige gevangenis de Blokhuispoort in Leeuwarden. Daar komt ook een ander kenmerk van ons naar voren: de mens centraal. Zowel de gebruikers als de omwonenden. Zo verbinden we verschillende partijen en belangen, een belangrijk onderdeel van ons werk als architect, tegenwoordig. We zijn veel meer dan alleen maar de ontwerper van een gebouw.”

Duurzaamheid

Gebouwen met karakter, originelen. Die bouwen ze bij TWA, zo vertelt de website. En als we het rijtje hierboven bekijken, dan kunnen we alleen maar stellen dat dat waar is. Immers, het zijn allemaal kenmerkende gebouwen.

Bauke Tuinstra bestiert. “Neem it Swettehûs. Vanuit dat gebouw gaat de centrale brugbediening voor de hele provincie straks geregeld worden. Het moet een icoon van circulair bouwen worden.”

GEAR Iconen “Iconen”, noemt Van Wieren veel van de ontwerpen van zijn architectenbureau, waar hij in 1986 kwam werken, in 2000 partner werd samen met oprichter Gunnar Daan en dat hij na diens terugtreden samen met

De selectie voor it Swettehûs won TWA samen met Achterbosch Zantman Architecten en Borren Staalenhoef architecten. “Daar werken we vaker mee samen, als coöperatie onder de naam GEAR. We hebben allemaal onze eigen specifieke

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Ook steeds belangrijker en een derde belangrijke pijler voor TWA: duurzaamheid. “Dat zie je in het circulair bouwen bij nieuwbouw, waarmee we bijvoorbeeld het project it Swettehûs wonnen. Maar hergebruik is natuurlijk ook duurzaam en dan is het gebied rond de oude papierfabriek in Leeuwarden een mooi voorbeeld. Daar vernieuwbouwen we een deel en maken woningen die passen in de oude stijl van de fabriek.”

Fries exportproduct Dat we hierboven trouwens louter Friese – sterker nog: Leeuwarder – projecten noemen berust op toeval. “We werken wel voornamelijk in Noord-Nederland, boven de grote rivieren. In Oost-Groningen zijn we bijvoorbeeld vanaf het begin betrokken bij Blauwestad, we hebben gewerkt in Amsterdam en Den Haag, op de Waddeneilanden en in Nijmegen. We zijn een Fries exportproduct”, lacht Van Wieren tot slot.

OF 2019-04

‘Prachtbedrijf’ Houthandel Barkmeijer honderd jaar

‘ We zitten op onze top qua werk en omzet’ Na een ‘fantastische en onvergetelijke’ open dag op zaterdag 1 juni gaat het werk bij Houthandel Barkmeijer aan de Riddersmaweg weer gewoon door, want het honderdjarige Kollumer bedrijf heeft het enorm druk. “Maar we zijn wel trots op dit unieke jubileum en wilden daarom graag iets extra’s doen voor onze klanten, leveranciers en de inwoners van Kollum”, verklaart directeur Jan Kempenaar. “Jakob Barkmeijer is al de vierde generatie in het bedrijf. Honderd jaar geleden nam Barkmeijer de houthandel over van familie Koerts in Kollum. Eerst was het bedrijf gevestigd aan het einde van het dorp, maar op een gegeven moment zat het vanwege de groei van Kollum midden in het dorp. Er was een hele woonwijk omheen gebouwd. Dat werd steeds minder praktisch en ook gevaarlijker qua vervoer. Het stond

OF 2019-04

er helemaal vol: overal waren loodsen neergezet. Dertien jaar geleden zijn we daarom verhuisd naar de locatie aan de Riddersmaweg, we zijn hier goed bereikbaar en hebben de ruimte.” Barkmeijer is een groothandel in hout, plaatmateriaal, isolatie en deuren voor de professionele markt. Het bedrijf onderscheidt zich met een speciale afdeling voor

machinale houtbewerking. Daarnaast is het team van vijftien vaste medewerkers goed op elkaar ingespeeld en delen ze een schat aan kennis en ervaring. De houthandel levert vrijwel uitsluitend aan bedrijven, particulieren kunnen er echter terecht voor een uitgebreide collectie aan binnen-, buiten- en garagedeuren. “In onze showroom is het uitgebreide assortiment te bekijken.”

wij zagen, schaven en profileren diverse houtsoorten.” Tijdens de rondleiding door het nette en ruim opgezette bedrijf zien we de specialisten aan het werk. “Wij zijn allrounders en leveren maatwerk. We zijn bovendien snel, lossen problemen meteen op en bieden zowel service als garantie. Wij rekenen geen administratiekosten of vrachtkosten: wij hebben het het liefst zo praktisch en duidelijk mogelijk.”

Kwaliteit en maatwerk De bouw floreert weer, na een crisis die ook in de houtbranche zijn sporen naliet. “In de crisistijd gingen aannemers voor de laagste prijs. Nu is het bellen en meteen bestellen, ongeacht de prijs. Snel leveren is belangrijker”, weet Kempenaar. Barkmeijer heeft een goede reputatie: professionals weten dat de houthandel altijd kwaliteit levert. “Daar durven ze blind op te varen.” Naast houten planken worden er steeds meer verwante producten geleverd. “We zijn allang niet meer alleen een houthandel: van deuren, gevelbekleding, kozijnen en dakramen tot isolatiemateriaal: alles kan de vakman bij ons krijgen. En laten bewerken:

De vaste klantenkring is dan ook een nog steeds groeiende groep. “Als we naar tevredenheid leveren, worden we opnieuw ingeschakeld. Zo groeit de relatie uit tot een vaste. Wij zijn ook trouw aan onze eigen leveranciers.” De ‘duurzame bouw’ komt eraan en ook daar speelt Barkmeijer op in, door veel FSC- en PFC-hout te leveren. “We volgen de ontwikkelingen op de voet.” Dat is een behoorlijke uitdaging, want de dagen zijn goed gevuld bij Barkmeijer. “We hebben het ontzettend druk. We zitten op onze top qua werk en omzet. We hoeven niet per se te groeien, maar met de markt zoals die nu is gaat dat vanzelf.” Kempenaar vertelt het bescheiden, maar hij en Jakob Barkmeijer zijn best trots op wat ze dagelijks met hun team neerzetten. “Ik werk hier nu bijna 25 jaar. Dit is gewoon een prachtbedrijf. Zo nu en dan laten we ook kleine groepjes scholieren zien wat hier gebeurt. Ja, dat is toch de volgende generatie. De toekomst? We gaan eerst maar gewoon zo door. We zijn goed bezig.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Jakob Barkmeijer Functie Bestekzoeker Woonplaats Kollum Burgerlijke staat Gehuwd Hobby’s Fietsen, wandelen en hardlopen. Lijfspreuk/motto Samen zijn we sterk.

Jan Kempenaar Functie Directeur Woonplaats Zwagerbosch Burgerlijke staat Gehuwd Hobby’s Voetbal, schaatsen en fietsen. Lijfspreuk/motto Doe maar gewoon, je doet al gek genoeg.

OF 2019-04

Tiny House:

Levensechte samenwerking ROC Friese Poort en Heijmans Hille de Haan

“Je hebt natuurlijk te maken met een kleine ruimte, die je zo efficiënt mogelijk moet gebruiken.” In opdracht van bouwbedrijf Heijmans werkte Menzo Bauer – tweedejaars leerling Bouwkunde niveau 4 samen met zijn klasgenoten aan het ontwerp van een zogenaamd Tiny House. Dit alles met Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort als aanjager en verbinder, om levensecht onderwijs te maken vanuit duurzame ontwikkelingen en in samenwerking met bedrijven. Centrum Duurzaam werkt voor alle opleidingen van ROC Friese Poort op de locaties Dokkum, Drachten, Emmeloord, Leeuwarden, Sneek en Urk. Femke Gerbrandy was als coördinerend docent nauw betrokken bij het Tiny Houseproject. “De leerlingen werden in groepen van vier verdeeld. Zo’n kwartet ging dan samen aan de slag met het ontwerp van hún tiny house. Daarvoor hadden ze al informa-

OF 2019-04

tie gekregen van mensen van Heijmans over wat zo’n klein huis inhoudt door een zogenaamde Heijmans One in Sneek te bezoeken. Een mooie samenwerking tussen leerlingen en het bedrijfsleven.”

Tijdelijke huisvesting Dat vindt Hille de Haan van Heijmans ook. De commercieel manager is projectleider van dit project. “We vinden dat we een steentje bij moeten dragen aan de ontwikkeling van jong talent. Zo zijn mensen van Heijmans op dit project ingezet als gastdocent. Anderhalf jaar geleden kwamen we op ROC Friese Poort en gingen we samen met de leerlingen van destijds in één dag de basis voor een tiny house ontwerpen, of in dat geval tijdelijke en verplaatsbare huisvesting voor één of twee personen.” Uiteindelijk is dat tot een project voor een semester uitgekristalliseerd, waarbij de leerlingen dus in groepen aan de slag gingen. Femke Gerbrandy: “Er waren mooie initiatieven. Sommige leerlingen focusten vooral op duurzame isolatie, terwijl anderen zonnepanelen meenamen in hun ontwerp.” Eén project van de leerlingen sprak Heijmans zelfs zo aan, dat het bedrijf het adopteerde. “Een zeshoek, heel inventief”, is Gerbrandy enthousiast. “Door op die manier te bouwen, kun je verschillende huisjes met elkaar koppelen in een honingraadmodel.”

Ontwikkelen tot prototype? Dit ontwerp wordt door aankomende tweedejaarsstudenten verder uitgewerkt. “Het is heel actueel, het idee van een woning die je kunt verplaatsen. Ook in het kader van de duurzaamheid, natuurlijk. En we zijn bijzonder verrast door de creativiteit

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

van de leerlingen. Daarom willen we het zeshoekmodel ook graag verder ontwikkelen volgend jaar, samen met de school. Misschien op schaal, maar misschien ook wel gewoon 1-op-1 als prototype”, vertelt Hille de Haan. Menzo Bauer besluit: “Een mooie manier om te werken met een praktijksituatie.”

OF 2019-04

ha nd

T. 06 51293615 Email info@belabela.nl www.belabela.nl

MC de Sionsberg, Birdaarderstraatweg 70 9101DC Dokkum, 1e etage

ko r be t

Zwannie van der Wal

Bi ad ve rt

Bela Bela Permanente make-up

Dé houthandel van Noardeast-Fryslân.

Houthandel Barkmeijer

Houten gevelbekleding

Deuren

Houtbewerking

Houthandel Barkmeijer is dé groothandel voor hout, plaatmateriaal, deuren en isolatie voor de professionele verwerker. Naast de handel in deze producten, bewerken wij veel hout in onze machinale afdeling.

Houthandel J. Barkmeijer & Zn. B.V.

Riddersmaweg 2 9291 NC Kollum

T 0511 45 25 25 F 0511 45 34 07

Al ruim 100 jaar de veelzijdige aannemer uit Eastermar...

Grote Hornstweg 19-D, 9261 VW Eastermar telefoon: 0512 - 47 13 00 www.bouwbedrijfswart.nl swart@bouwbedrijfswart.nl

E verkoop@barkmeijerbv.nl I www.barkmeijerbv.nl

Stijgende bouwkosten, grotere kans op onderverzekering! Nadat hij mij trots door de vernieuwde bedrijfshal heeft rondgeleid, kijkt hij mij aan: “We waren er gelukkig op tijd bij, Bert...” Daarmee doelt hij niet alleen op de brand die een jaar geleden een deel van de oude hal verwoeste, maar ook op de verzekering, die we een jaar daarvoor hadden aangepast. Twee jaren eerder zat ik voor het eerst met hem om tafel. Uiteraard kwamen de verzekeringen ter sprake. Daarbij zag ik tot mijn schrik dat hij voor de hal een zogenoemde ‘open polis had’. Een helaas vaak voorkomende situatie, die het grote risico van ‘onderverzekering’ met zich meebrengt. Je denkt als ondernemer alles goed te hebben geregeld, maar als er dan daadwerkelijk iets gebeurt, wordt slechts een deel van de schade vergoed... Dit omdat de daadwerkelijke waarde hoger blijkt te zijn dan de verzekerde som en je dus als het ware te weinig premie hebt betaald.

Voor het verzekeren van een bedrijfspand zijn er drie manieren om de verzekerde som te bepalen: - Bij een ‘open polis’ wordt de verzekerde som door de verzekerde zelf bepaald. Makkelijk,

zonder kosten vooraf, maar met een groot risico op onderverzekering; - Bij ‘waardebepaling’ wordt de verzekerde som op afstand bepaald door een door de verzekeraar ingeschakelde deskundige. Dit geeft meer zekerheid, omdat de verzekeraar schade tot maximaal de verzekerde som garandeert; - Bij ‘vaste taxatie’ wordt de verzekerde som bepaald door een erkend, onafhankelijk taxatiebureau. Hierdoor verplicht zelfs de wet dat schade tot maximaal deze verzekerde som wordt vergoed. Door de stijgende bouwkosten kost herbouw steeds meer. Hierdoor neemt de kans op onderverzekering toe. Wij adviseren onze klanten dan ook om te kiezen voor verzekering op basis van vaste taxatie. Niet alleen voor bedrijfspanden, maar ook voor

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

inventaris. Wij hebben hiervoor contacten met taxateurs en regelen de taxatie. De kosten daarvan bedragen gemiddeld zo’n 500 euro en de taxatie is zes jaren geldig voor panden en drie jaren voor inventaris. In dit geval had hij de verzekerde som vastgesteld op 750.000 euro. Kort na mijn advies werd de herbouwwaarde echter onafhankelijk en formeel getaxeerd op 1.000.000 euro. Een jaar later werd de schade door de brand vastgesteld op 800.000 euro. Dit was ook het bedrag dat werd vergoed. Indien we niets hadden aangepast was dit slechts 600.000 euro geweest, oftewel 75% (750.000 : 1.000.000) van de daadwerkelijke schade... Bert Zwier Teamleider Zakelijke Markt Kuiper Verzekeringen

OF 2019-04

Circulariteit en samenwerking hand in hand bij infraprojecten MGciviel

Over risico dragen en duurzame bijdragen Met het geluid van de A7 op de achtergrond vertellen drie heren van MGciviel tussen het groen van Wandelroute Marumerlage over het belang van duurzaamheid en het bijdragen aan de circulaire economie bij aanbestedingen van infraprojecten. Directeur/eigenaar Gerben Sloothaak en projectleiders Jan-Pruisja de Boer en Jan Glazenburg weten uit ervaring: alle innovatie staat of valt met samenwerking en communicatie. We staan niet voor niks vlakbij de snelweg: MGciviel is partner van Rijkswaterstaat (RWS) in het contractmanagement voor het groot onderhoud aan de Rijkswegen in Noord-Nederland. Dit betreft grootschalige vervanging van duikers en asfaltverhardingen.

OF 2019-04

Steeds vaker speelt duurzaamheid een grote rol bij infraprojecten. “Deze trend zie je onder andere op grote schaal bij Rijkswaterstaat (RWS) en daar werken wij graag aan mee. Bij deze aanbesteding was de toepassing van duurzaam asfalt een belangrijk aspect.”

Hergebruikt asfalt De Boer en Glazenburg leggen uit hoe circulaire asfaltverharding werkt: “Asfalt bestaat uit steentjes, zand, vulstof en bitumen. Bitumen wordt gemaakt van de fossiele brandstof aardolie en is taai: om gebruikt te

worden in asfalt wordt het opgestookt tot 190 graden Celsius, vervolgens komen daar stenen bij. Er is heel veel gas voor nodig om deze combinatie te verwarmen. Bovendien komen de stenen vaak van ver en is daarvoor veel transport nodig.” De projectleiders vertellen dat bestaand asfalt hergebruikt kan worden door het uit de weg te frezen: dat hoeft veel minder heet opgestookt te worden. “Door asfalt te recyclen – je ziet nu al dat er al tot 70% hergebruikt kan worden - gebruik je minder fossiele brandstoffen en minder energie en heb je minder transport nodig: dat scheelt zowel in kosten als in CO2-uitstoot. Maar deze ontwikkeling kost de markt wel veel geld en daar moet de klant wel voor willen betalen.”

Ambitieniveaus Directeur Sloothaak: “Soms moet je kaders en richtlijnen loslaten om innovaties mogelijk te maken. De risico’s aan de voorkant moet je goed inschatten en voor zover mogelijk beheersen, dit doen wij door onze manier van risicomanagement.” Bij het ene project ligt

het ambitieniveau hoog op het gebied van bereikbaarheid, bij het andere project voert kwaliteit of werkwijze de boventoon. “Aan ons de kunst om goed uit te vragen hoe een aannemer bij de uitvoering rekening denkt te houden met deze componenten. Voortdurend communiceren met alle samenwerkende partijen levert de beste oplossing op.” Aan de kant van de opdrachtgever is het vertrouwen in die oplossing een belangrijke factor. “Wij adviseren onze klanten, opdrachtgevers zoals RWS en gemeenten, over invulling geven aan duurzaamheid. Maar de opdrachtgever bepaalt.”

contractvormen, zoals het samenstellen van een bouwteam om de markt vroegtijdig te betrekken en de meest optimale oplossing te krijgen. Dat spanningsveld is elke dag weer een uitdaging, maar daar doen we het juist voor. Dat vinden we gaaf.” Sloothaak vat de complexiteit van de werkzaamheden treffend samen: “De kracht van de infraprojecten waarin wij samenwerken is dat we deze realiseren voor de gebruikers van nu en later: toekomstbestendigheid is altijd het doel, communicatie en samenwerking is onontbeerlijk om dat doel te bereiken.”

Toekomstbestendigheid Buiten de kaders denken, risico durven te nemen en binnen complexe projecten het traject bewaken en de rust bewaren; bij MGciviel wordt men hier niet zenuwachtig van. “Aan de ene kant willen we samen met de opdrachtgever bijdragen aan de circulaire economie en aan de andere kant houden we rekening met het risico dat de markt wil en kan dragen. Ook kijken wij naar andere

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

Duurzaam dak boven het hoofd Ten westen van Leeuwarden, langs de N31, staat sinds kort de Energiecampus Leeuwarden. Het innovatieve gebouw levert straks aan 4.000 huishoudens groene energie, is gebouwd bovenop de voormalige afvalstortplaats Schenkenschans en is voorzien van een geïsoleerd en waterdicht dak van SOPREMA. We spreken met Marcel Murris (area sales manager van SOPREMA) over het project, bitumen en de uitdagingen waar zij voor staan. Lokaal bloed De Friese tak van de internationale fabrikant van waterdichting en isolatie SOPREMA vindt zijn oorsprong in 1930 onder de naam Troelstra & de Vries. In 2007 neemt de SOPREMA group het Friese bedrijf over, maar de fabriek en het lokale bloed blijven behouden. Zo kan de Friese locatie groeien

OF 2019-04

en beter innoveren, zonder aan charme in te hoeven leveren. Inmiddels is SOPREMA in Nederland uitgegroeid tot marktleider voor bitumen dakbanen. Marcel Murris is verantwoordelijk voor de projecten in Noord-Nederland en is maar al te trots dat zij de dakbedekking voor Energiecampus Leeuwarden hebben

geleverd. “Het is een mooi project op een prominente locatie. Alles draait bij de Energiecampus om duurzaamheid en energie”, vertelt Murris. “Wij hebben de bitumen – het dakbedekkingsmateriaal – geleverd en Manning Dakbedekking heeft het op een goede manier aangebracht.”

Geen teer Bitumen is een restproduct van olie dat sinds de jaren zeventig is doorontwikkeld om daken zo duurzaam mogelijk waterdicht te maken. “Bitumen komt wel eens in opspraak als het om duurzaamheid gaat, omdat het afkomstig is van aardolie en dakleer wordt genoemd. Echter is het juist een duurzaam product dat een levensduurverwachting van circa dertig jaar heeft. Bovendien is het goed recyclebaar of kan het als ondergrond fungeren bij een nieuw dakbedekkingssysteem”, legt Murris uit. Het materiaal is goed te onderhouden en SOPREMA kan desgewenst een terugnamecertificaat afgeven. “Is het einde van de levensduur van de dakbedekking bereikt, dan nemen wij het materiaal terug en kunnen we het recyclen. Het gerecyclede product wordt in onze fabriek weer als grondstof gebruikt voor de productie van nieuwe dakbedekking.” Het dak van de Energiecampus gaat dus wel even mee, oftewel is duurzaam. Het betreft een tweelaags bitumineus dakbedekkingssysteem en is tevens

geschikt voor de zonnepanelen op de campus; erg belangrijk voor de energieopwekking voor de stad. “Dat Energiecampus kiest voor een hoogwaardige bitumen dakbedekking, dit is een mooi tegengeluid en een duidelijk bewijs voor de vraagtekens die men heeft rondom de duurzaamheid van bitumen.”

Toekomstbestendig

Murris zich op nieuwe projecten. Bovendien staan ze bij SOPREMA voor een uitdaging. “Restproducten van olie zullen steeds verder afnemen, waardoor we meer afhankelijk worden van het recyclen van huidige daken. Dat is gelukkig geen acuut probleem, maar we blijven constant op zoek naar nieuwe, duurzame materialen voor dakbedekking.” Zo zorgt SOPREMA ervoor dat we ook in de toekomst een duurzaam dak boven ons hoofd hebben.

Op 22 juni werd Energiecampus Leeuwarden opgeleverd, sindsdien stort

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

1987 opgerichte Stichting De Bouwsoos Friese Kringen in 2007 met elkaar fuseerden tot De Friese Bouwkring. â&#x20AC;&#x153;Sindsdien zijn we erop gericht tijdens ongeveer zeven bijeenkomsten

per jaar mensen uit de bouw samen te brengen. Niet om keihard zaken te doen, maar juist om kennis te delen; we hebben geen geheimen voor elkaar. Zodoende kom

je meer te weten over onderwerpen waar je niet dagelijks mee te maken hebt, maar ontzettend interessant zijn. En altijd op een unieke locatie”, legt vicevoorzitter Jan Wijbenga uit. “Onze leden komen uit de bouw in de breedste zin van het woord en bekleden managementfuncties, zijn projectleider of juist opdrachtgever zoals de provincie of gemeente. Daarom zijn we erop gefocust in de bijeenkomsten diverse branches te vertegenwoordigen, zodat er altijd een raakvlak is met jouw vakgebied.”

Marker Wadden Jacoba Hoeksma, PR & Communicatie, vult aan: “Juist omdat we op zulke unieke en interessante locaties komen, zijn de bijeenkomsten voor iedereen interessant. In april waren we bijvoorbeeld te gast bij een van onze leden met een nieuw woonconcept: prefabricage en verplaatsbare woningen die inspelen op de vraag naar kleine huishoudens. Hij nam ons mee in het concept en zijn bedrijf, we kregen een kijkje achter de schermen en zoals gebruikelijk sloten we af met een buffet. Tijdens dit buffet wordt altijd druk na gepraat en is er gelegenheid tot netwerken.” Iedere bijeenkomst draait om innovatie en is

uitdagend. Tijdens de eerstvolgende editie gaat de reis per zeilschip naar Marker Wadden. “Deze eilanden in het Markermeer fungeren als een natuurlijk waterzuiveringssysteem, maar vormen ook een stuk natuur waar je kunt genieten van een strand, wandelpaden en vogelkijkplekken”, aldus secretaris Johan Dammers. Deze twee voorbeelden benadrukken meteen de diversiteit van de stichting.

Passie voor de bouw

Johan Dammers

Om die diversiteit te waarborgen, representeert ieder bestuurslid een andere tak van de ‘bouwsport’. Wijbenga: “Dat is ook de kracht van de stichting. We zijn geen club die bij elkaar komt, sigaren zit te roken en hard zaken doet. We zijn een groep mensen met passie voor de bouw en delen met alle liefde onze kennis en ervaringen. Men durft vragen te stellen, is oprecht geïnteresseerd en wil graag leren over nieuwe ontwikkelingen. Of dit nu met woningbouw, infrastructuur of architectuur te maken heeft.” De Friese Bouwkring is er voor jong en oud, en maakt zich door het delen van kennis, ervaring en innovatie hard voor het verenigen van bouwend Friesland.

Bestuursfunctie Secretaris Namens Van Manen & Zwart Geboorteplaats Drachten Geboortedatum 18 april 1964 Burgerlijke staat getrouwd Hobby’s koken en fietsen

Jan Wijbenga Bestuursfunctie Vicevoorzitter Namens Feenstra Geboorteplaats Leeuwarden Geboortedatum 25 april 1959 Burgerlijke staat getrouwd Hobby’s tennis, fietsen, motorrijden en kamperen

Jacoba Hoeksma Bestuursfunctie PR & Communicatie Namens VDM Woningen Geboorteplaats Drogeham Geboortedatum 12 maart 1989 Burgerlijke staat samenwonend Hobby’s paardrijden en schaatsen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

De recente verhuizing naar de Koophandel luidt een nieuwe fase in voor bouw7. In 3,5 jaar tijd maakte het Dokkumer bedrijf een enorme groei door. Het bouw7 platform biedt een volledig en krachtig softwaresysteem voor bouwmanagement in de cloud. En dat slaat aan.

Groeiend bouw7 vestigt zich aan Koophandel in Dokkum

‘ Onze software digitaliseert en het primaire bedrijfsproces van Oprichter en eigenaar Sander Jongsma geeft een rondleiding door het net verbouwde pand aan de Koophandel in Dokkum. “We zijn begonnen op de Vlasstraat, vandaar verhuisd naar de Boterstraat, vervolgens naar de Aalsumerpoort en nu zitten we hier. We wilden een locatie met uitstraling, waar we klanten kunnen ontvangen en plek kunnen bieden aan meer werknemers.” Bouw7 gaat richting de veertig personeelsleden. Veel jongens uit de regio, die soms zelfs vanuit Amsterdam terugkomen voor een functie bij bouw7 in Dokkum. “We zijn een echt Dokkumer bedrijf, en voor onze klanten maakt het niet uit waar we gevestigd zijn.” In de bouw wordt veel gebruikgemaakt van urenregistratiesystemen, maar de bouwsoftware die bouw7 biedt, doet veel meer. “Het bouw7 platform is een volwaardig

OF 2019-04

ERP-alternatief dat gekoppeld kan worden aan verschillende financiële systemen. Het werkt volledig in de cloud en is honderd procent beveiligd en betrouwbaar. Bouwondernemers hebben geen ICT-kennis, ICT-beheer of servers nodig”, vertelt Sander. “We bieden één product, dat steeds groter en volwassener wordt. In dit volwaardige softwaresysteem kun je alle informatie over je bouwproject kwijt, van de afspraken met de aannemer tot de digitale tekeningen.” Waar veel bouwsoftware uitgaat van ‘top to bottom’, werkt het bouw7 platform net andersom. “Wij werken vanuit de praktijk, de buitendienst. Zo komen we ook aan veel klanten: partijen zien op de bouwplaats andere bedrijven ons systeem gebruiken en worden enthousiast.” Zo’n vierhonderd (inter)nationale bedrijven zijn inmiddels aangesloten op het platform.

“Er zijn nog veel meer bouwbedrijven, er is echt nog wel een slag te slaan. We zien dat veel ondernemers hun bedrijfsproces willen optimaliseren en digitaliseren, daar is het bouw7 platform bij uitstek geschikt voor.” Sander zit er ontspannen bij: hij weet precies wat hij doet. Hij maakte aan den lijve mee hoe het er aan toe gaat op bouwplaatsen. “Mijn vader en broer werken beiden in de branche, bij ons aan de keukentafel ging en gaat het vaak over de bouw. Ik heb gestudeerd aan IVA Driebergen, maar ben tussendoor als timmerman aan het werk geweest. Ik had al snel in de gaten: dit kan beter.” De rest is geschiedenis, zou je kunnen zeggen. Ware het niet dat er nog veel meer te doen is dan het platform continu optimaliseren. “Je kunt niet alleen informatie in het systeem zetten, maar er ook uit halen en het platform

voor je laten werken.” Sander beschrijft het type meldingen dat het platform je kan sturen: let op, deze onderaannemer gaat donderdag starten. Of: de update van de nieuwe bouwtekening staat klaar. “Onze klanten melden dat het veel rust geeft dat de informatie naar hen toe komt, in plaats van alle ballen zelf in de lucht moeten houden. Bovendien kun je werkzaamheden en projecten met elkaar vergelijken en zo anticiperen op onderdelen die niet lekker lopen, of zelfs voorspellend gaan rapporteren.” De rondleiding zit erop: het pand aan de Koophandel is werkelijk een plaatje. Maar het staat voor veel meer. “Stabielere en sterkere groei. Marktleider worden in Nederland, doorgroeien op internationaal niveau. We zien af en toe cloudapplicaties uit de grond schieten, maar wij lopen steeds anderhalf tot twee jaar voor op de rest. We doen het echt met z’n allen en dat is uniek. Onze bedrijfscultuur is niet te kopiëren.”

optimaliseert bouwbedrijven’

Sander Jongsma Functie oprichter Woonplaats Dokkum Burgerlijke staat samenwonend Laatst gelezen boek The Hard Thing About Hard Things

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

Proeftuin Industrieel Bouwen:

Samen innoveren en kennis delen! In 2050 worden woningen in Nederland niet langer verwarmd met aardgas. Dat betekent dat er in korte tijd veel werk moet worden verzet. Tel daarbij op dat er een personeelstekort is in de bouw en het wordt duidelijk dat de huidige werkwijze niet meer voldoet. Daarom gaat Noordoost Fryslân inzetten op Industrieel Bouwen. Eind 2019 wordt in Dokkum vanuit Stichting Bouwcampus Noord Nederland de Proeftuin Industrieel Bouwen geopend. Een proeftuin waar MKB-bedrijven en onderwijsinstellingen samen kunnen experimenteren met industrieel bouwen. Wat is industrieel bouwen? De kern van Industrieel bouwen is het verhogen van de efficiency in de bouw. Standaardisatie leidt tot kortere productietijden en stabiele kwaliteit en is daarmee een belangrijke factor in Industrieel Bouwen. Het echte bouwen gebeurt steeds minder op de bouwplaats en steeds meer in de fabriek. In de fabriek worden componenten (bijvoorbeeld vloeren en gevelelementen) geproduceerd, op

OF 2019-04

de bouwplaats vindt vervolgens alleen nog de montage plaats. Binnen het proces van industrieel bouwen is nog veel ruimte voor ontwikkeling. De Proeftuin Industrieel Bouwen is de plek om industriële (proces)innovaties uit te denken en te testen. “We staan voor een gezamenlijke opgave om Nederland van het gas af te krijgen”, zegt Tom de Boer, voorzitter van de

Stichting. “Met de Proeftuin willen we bedrijven met elkaar verbinden, samenwerkingen ondersteunen, experimenten opzetten en eerste demonstraties van een product vormgeven. De opgedane kennis willen we breed delen.”

Faciliteiten Proeftuin De Proeftuin krijgt verschillende faciliteiten waar ondernemers en onderwijsinstellingen

gebruik van kunnen maken, zoals klimaatkamers, robotarmen en Visual Components. In de klimaatkamers kan elk buiten- en binnenklimaat gesimuleerd worden en kunnen innovaties zoals nieuw isolatiemateriaal, nieuwe constructies en verwarmingstechnieken getest worden. Met de robotarmen kunnen studenten ervaring opdoen met robotisering en de programmering en aansturing van robots. Visual Components is software waarmee (industriële) productielijnen gesimuleerd kunnen worden. Hierdoor kunnen slimme oplossingen voor productielijnen voor (nieuwe) producten bedacht worden en worden bestaande productielijnen geoptimaliseerd om faalkosten terug te brengen.

Forse ambitie

De locatie van de Proeftuin Industrieel Bouwen

Isolatiemateriaal kan getest worden in de klimaatkamers van de Proeftuin

De ambitie die de Stichting Bouwcampus Noord-Nederland heeft is fors, vertelt De Boer. “We willen samen met bedrijven en het onderwijs minimaal vijftien prototypes per jaar ontwikkelen en jaarlijks drie nieuwe producten naar de markt brengen. Ook willen we graag dat er minimaal één startup per jaar voortkomt uit de activiteiten van de bouwcampus en een instroom hebben van minimaal 10 studenten uit het MBO en HBO”.

Samenwerking tussen bedrijven uit verschillende sectoren De proeftuin opent eind 2019 haar deuren. Bedrijven en onderwijsinstellingen uit

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

verschillende sectoren kunnen gebruik maken van de proeftuin. De innovatie moet niet alleen komen van bouwbedrijven, maar juist ook van bedrijven uit andere sectoren. Dat maakt het delen van kennis ook minder concurrentiegevoelig.

Ook meedoen? Wilt u meer weten over de Bouwcampus of gebruikmaken van de faciliteiten van de Proeftuin? Neem contact op met projectleiders Jan Haakma (jan@keinof.nl / 06 29 37 40 34) of Jeroen van Wijk (jeroen@keinof.nl / 06 43 01 49 37).

Digitalisering in de bouw wordt steeds belangrijker

OF 2019-04

BDM: Vooroplopen als bedrijfsstrategie

Diversiteit in werkzaamheden, locaties en innovaties Als je in Las Vegas ten overstaan van bedrijven uit de hele wereld iedereen versteld kunt laten staan vanwege de door jou toegepaste innovaties, dan maak je je reputatie van ‘vooroploper’ helemaal waar. Rein Brandsma is eigenaar van Brandsma Digitaal Meten (BDM) in Bolsward en investeert volop in de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van maatvoering: van Total Stations en 3d-scanners tot GPS en dronetoepassingen. “Het bezoek aan Las Vegas betrof een beurs van Leica Geosystems. Ik mocht een presentatie geven omdat wij voor onze diverse werkzaamheden gebruikmaken van veel verschillende instrumenten.” Brandsma’s passie voor technologische ontwikkelingen zorgt ervoor dat BDM opvalt in de bouwwereld, industrie, infra en scheepsbouw. “Het ene project leidt tot het andere”, bevestigt Brandsma. Aan Ondernemend Friesland vertelt hij over een aantal aansprekende projecten.

BIM naar de bouwplaats Samen met Van Wijnen Noord zijn we bezig met het optimaliseren van de workflow maatvoering. Van Wijnen brengt BIM naar de bouwplaats en ziet deze werkmethodiek als de manier om meer doen in minder tijd met een hogere kwaliteit. Door de inzet van onze kennis

OF 2019-04

om zo de maatvoering uit te zetten. “Onze metingen, van elke hoek en elke ruimte, zijn cruciaal voor de bouwers”

Stadhuis in Bolsward

en apparatuur zijn wij in staat om rechtstreeks vanuit het Bouw Informatie Model BIM snel en betrouwbaar de maatvoering uit te zetten. Eerst diverse tekeningen maken voor het uitzetten is niet meer nodig. Dit bespaart tijd, mankracht en is accuraat. De meetpunten worden tevens zichtbaar gemaakt in het model zodat ook andere teamleden deze kunnen raadplegen.

Friso Bouwgroep uit Sneek verbouwt het stadhuis van Bolsward tot cultureel historisch centrum De Tiid. Adema Architecten uit Dokkum maakte een ontwerp, Friso vroeg BDM om te meten of dit kon worden ingepast in het monumentale pand. “Wij verrichtten alle maatvoering. Op basis van onze data is het BIM-model gemaakt waarmee de bouwers werken.” Op dezelfde manier heeft BDM ook het Stadhuis in Sneek ‘gedaan’, in opdracht van Gemeente Súdwest-Fryslân.

Project Zuidvliet

Scheepswerf in Makkum

Samen met Van Wijnen werkt BDM aan het appartementencomplex Zuidvliet in Leeuwarden. Op het braakliggende terrein maakten wij eerst 3D-scans van de bestaande situatie, om te beoordelen of het gebouw dat TWA architecten bedacht, er daadwerkelijk kon worden gebouwd. Tijdens het bouwen levert Van Wijnen ons het actuele BIM model en kunnen wij deze inlezen in het Total Station

De Vries Scheepsbouw is bezig met vernieuwing en uitbreiding van de scheepswerf in Makkum. Een nieuwe jachtbouwhal, kantoren en werkplaatsen worden gebouwd op basis van data die BDM aanleverde. “Jorritsma Bouw is hoofdaannemer en daarnaast werken we voor verschillende aannemers: elk bedrijf is met zijn eigen onderdeel bezig en doet dat naar aanleiding van onze meetdata.”

Zonnepanelen voor GroenLeven Voor maatvoering op de bouw en infra gebruikt BDM verschillende Total Stations en 3D-scanners van Leica. “Voor leveranciers van zonnepanelen - zoals GroenLeven - gebruiken we drones waarmee we data inwinnen over de beoogde locatie van zonnepanelen; dat kan een zonnepark betreffen maar ook daken van bedrijfspanden of woningen.” BDM meet tot op drie centimeter nauwkeurig het dak en eventuele obstakels in met de drone. Vervolgens wordt een schaduwberekening gemaakt: waar schaduw valt heeft een zonnepaneel minder effect. “Op basis van de dronemeting en de schaduwberekening maken we de werktekeningen voor de legploeg van GroenLeven. Er is veel vraag naar deze techniek, vier van onze mensen werken hier fulltime aan”, vertelt Brandsma. Negen jaar geleden werkte Brandsma nog alleen, nu telt BDM al 25 man werknemers.

Rein Brandsma Functie Directeur/eigenaar Brandsma Digitaal Meten Woonplaats Bolsward Burgerlijke staat Gehuwd, drie kinderen Hobby’s Tijd met gezin en vrienden Lijfspreuk/motto Geniet van het leven en

Sluisdeuren in Driel Bij Solidd Steel Structures in Sumar worden drie nieuwe sluisdeuren gemaakt voor de sluizen bij Driel. De nieuwbouw gebeurt op basis van data die BDM aanleverde. “De drie sluisdeuren die moesten worden vervangen hebben wij ingemeten. Als de nieuwe deuren klaar zijn, meten wij ze opnieuw in: ze moeten tot op de millimeter nauwkeurig ingepast worden in de sluizen.”

de mensen om je heen

was aan de installatie heeft een lengte van bijna een kilometer: deze constructie moet kaarsrecht zijn. Daarom gebruikten we een combinatie van 3D-scanners en Total Stations. Juist vanwege deze combinatie waren we voor dit project gevraagd.”

Floriade in Almere Haven Rotterdam “Voor een ijzerertsoverslag in de haven van Rotterdam hebben wij de band opgemeten van een installatie die moest worden vernieuwd. De transportband die verbonden

In 2022 vindt de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade plaats in Almere. “Op een groot terrein worden daarvoor wegen aangelegd en gebouwen geplaatst. Wij doen gedurende de bouw, vijf

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

jaar lang, de maatvoering”, vertelt Brandsma trots. “We voelen ons zeer vereerd. Ook omdat we eveneens de maatvoering verzorgen ná de Floriade: dan wordt het terrein verbouwd om plaats te maken voor woningen.” BDM werd gevraagd door aannemer Dura Vermeer. Dura kreeg de opdracht gegund naar aanleiding van een puntensysteem waarin innovatie hoog scoorde. “Zij zochten partners die eveneens innovatief aan de weg timmeren. Zo kwamen wij in beeld.” Brandsma sluit bescheiden af: “Onze kernwaarden zijn betrouwbaar, flexibel en innovatief. Dat blijkt te werken.”

OF 2019-04

6 DAAGSE BUSINESS NLP Start 3 september a.s. Meld u nu aan!

NIEUWBOUW – VERBOUW RENOVATIE – ONDERHOUD Eurolaan 4 – Heerenveen – tel. 0513 640222 www.constructabouw.nl

Met onze all-round timmerlieden in vaste dienst hebben wij in de loop der jaren een schat van ervaring opgebouwd en leveren wij een uitstekende kwaliteit.

DGA: salarisverhoging of dividenduitkering? Als directeur-grootaandeelhouder (DGA) van je eigen vennootschap ben je verplicht om jezelf een salaris (gebruikelijk loon) toe te kennen. Heb je naast dit salaris behoefte aan extra liquiditeit in privé, dan kan dit door middel van een salarisverhoging of via een dividenduitkering. Vaak is dividend uitkeren fiscaal gezien de aantrekkelijkste optie. Belastbaar inkomen, tarieven en heffingskortingen De belasting wordt berekend over je belastbaar inkomen. Dit is het inkomen na aftrek van onder andere de betaalde hypotheekrente en uitgaven voor inkomensvoorzieningen. Voor het jaar 2019 gelden de volgende tarieven: Belastbaar inkomen tot € 20.384: € 20.385 - € 68.507: € 68.508 en meer:

Tarief 36,65% 38,10% 51,75%

Naast bovenstaande tarieven zijn de heffingskortingen van belang voor de effectieve belastingdruk over je inkomen.

Dit zijn kortingen op de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen. Als DGA heb je meestal recht op de onderstaande twee heffingskortingen: de algemene heffingskorting en de arbeidskorting. De arbeidskorting bedraagt maximaal € 2.477, maar wordt met 5,15% gekort voor zover het inkomen in box 1 hoger is dan € 20.384. De arbeidskorting bedraagt maximaal € 3.399, maar wordt met 6% gekort naarmate het arbeidsinkomen hoger is dan € 34.060. In veel gevallen hebben de heffingskortingen daarom een zware impact op de belastingdruk over elke euro extra aan inkomen.

Voorbeeld Stel dat je een salaris hebt van € 65.000 en een belastbaar inkomen van € 55.000. Een verhoging van het salaris met € 1.000 valt dan in de schijf van 38,10% inkomstenbelasting. Daarnaast heeft de afbouw van heffingskortingen invloed op de effectieve belastingdruk over de salarisstijging. Concreet bedraagt de belastingdruk meer dan 49%, namelijk 38,10% inkomstenbelasting en 5,147% en 6% afbouw van beide heffingskortingen.

Dividenduitkering De andere optie om vermogen naar privé te halen, is het uitkeren van dividend. Bij een B.V. wordt de winst in 2019, voor zover deze lager is dan € 200.000, belast met 19% vennootschapsbelasting. De resterende nettowinst kan als dividend worden uitgekeerd. Over deze uitkering is, in box 2, 25% IB verschuldigd. Per saldo is de belastingdruk op het dividend daardoor 39,25% (19% + 25% over de resterende 81%).

Conclusie Voor veel DGA’s is een dividenduitkering fiscaal gezien gunstiger dan het toekennen van een hoger salaris. Wil je bespreken wat voor jouw persoonlijke situatie de mogelijkheden zijn? Neem dan contact op met één van de belastingadviseurs van Bentacera.

Meer informatie? Neem gerust contact met ons op. Bentacera Sneek 088-3210870 info@bentacera.nl www.bentacera.nl

Jacob Boonstra, accountant-administratieconsulent en vennoot bij Bentacera te Sneek. Bentacera heeft tevens vestigingen in Bolsward, Dokkum, Drachten, Heerenveen en Leeuwarden.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-04

Tijd voor reflectie Waar maken we ons druk om? En waar zouden we ons druk om moeten maken? Een vakantie naar Spitsbergen gaf mij tijd voor reflectie en het nadenken over een nieuwe koers. Daar tijd voor kunnen vrijmaken, dat gun ik iedere ondernemer. Een reis om nooit te vergeten, een écht avontuur was mijn expeditie naar Spitsbergen. Op een zeilboot, een tweemaster met slechts achttien mensen aan boord, zonder telefonisch bereik en internet, had ik alle tijd om terug te kijken op waar ik mee bezig ben geweest de afgelopen jaren. Ik heb in vijf jaar een bedrijf opgezet waar ik trots op ben, en ik heb nu een punt bereikt waarop ik keuzes moet maken. Zal ik een extra coach in dienst nemen, een trainer opleiden, of nog iets anders? Maar mensen komen voor mij, ik bén Kies Koers. In de leegte en ongelofelijke stilte van het Arctische gebied laat ik mijn gedachten gaan over deze en andere vragen. Terwijl de golven mij wiegen kan ik volop genieten. Wanneer doe jij dat, je hoofd leegmaken en een nieuwe koers uitzetten? In de waan van de dag is er van alles te doen. Ik ontmoet fantastische mensen en heb de mooiste baan van de wereld. En er is ook een andere kant: het persoonlijke leven. Voor mij zette het verlies van mijn moeder in januari de wereld even stil. Zo’n verlies betekent nogal wat, heb ik daar wel tijd voor gehad? Nou, niet echt. Deze reis heeft me doen beseffen hoe relatief alles kan zijn. De grootsheid van de wereld om mij heen en de nietigheid van ons als mensen maakt me nederig. Waar maken we ons druk om? We zouden ons druk moeten maken over zaken die veel groter zijn dan onszelf: we zijn in hoog tempo de zeeën en de natuur aan het vernielen. Wat kan ik doen om dat te veranderen? Niet veel en toch ook wel, want verandering begint bij jezelf. Voor mij werd deze vakantie naar Spitsbergen dan ook een levensveranderende reis. Als ondernemers hebben we te maken met krachten zoals succes, winst en groei, maar ook met duurzaamheid. Hoe kun je je eigen organisatie toekomstbestendig maken én een steentje bijdragen aan de toekomstbestendigheid van onze aarde? Dat is een uitdaging waar we met z’n allen voor staan.

OF 2019-04

Ymkje de Vries is eigenaar van Kies Koers, hét NLP-instituut van Fryslân. Ze is gecertificeerd NLP Trainer, Master Coach, NLP Coaching trainer en ook Hypnose trainer. Kijk voor meer informatie op www.kieskoers.nl. Reageren op deze column? Mail info@kieskoers.nl

Ook vernieuwend ondernemen? Ondernemen = vernieuwen. En omdat je toch het meeste opsteekt van anderen, vroegen we 40 trotse ondernemers hoe zij duurzaam vernieuwen. En vooral wat het oplevert.

Bekijk hoe op Rabobank.nl/groei

KENNIS IS KUNNEN KENNIS IS KUNNEN

IJZERSTERK VOOR UW BEDRIJF

BEVESTIGINGEN BEVESTIGINGEN

VEILIGHEID VEILIGHEID

GEREEDSCHAPPEN GEREEDSCHAPPEN

POSTBOXEN POSTBOXEN

GROENVOORZIENING GROENVOORZIENING

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl