Ondernemend Friesland editie 3 juni 2019 by OF BV

Alles over vitaliteit! Frysling: de bodem is de basis Post uit ServiĂŤ!

Martijn van der Harst van Energie Inspectie

Aan de keukentafel begonnen

N0 03 www.of.nl

30 jaar

Professioneel | Ervaren | Vertrouwd

telefonie camerasystemen netwerkbekabeling draadloze netwerken t. (0519) 24 20 24 . www.faber-telecom.nl

Verbinder Steeds meer mensen noemen zichzelf op LinkedIn graag ‘verbinder’. Ik ben dat woord een beetje zat. Omdat het vooral managers die het zeggen. En omdat het zó gemakkelijk is om het te roepen, op een platform waar niemand ooit om bewijsmateriaal zal vragen. Nee, dan Paus Franciscus. Dat is een verbinder in daden. De man wordt dit jaar 82, maar in tegenstelling tot veel van zijn voorgangers, van wie je het vermoeden had dat ze eigenlijk al waren overleden en enkel nog voor de vorm op dat balkon waren neergezet met Pasen, heeft deze Paus écht pit. Hij werd in 2013 benoemd en realiseerde zich al snel (of: veel eerder): mijn hemel; ik ben de godfather van het grootste zedendelinquenten-syndicaat ter wereld. Wat nu?’ En dus riep hij de bisschoppen en kardinalen bij elkaar in Rome, om boete te doen en harde maatregelen af te spreken. Wat ik ook leuk vind: hij is openlijk anti-Trump. ‘Een persoon die alleen denkt aan het bouwen van muren, waar ze zich ook bevinden, en geen bruggen bouwt, is geen christen’, aldus de Paus. Trump kon het niet waarderen.

Een mooi staaltje hiervan was te zien in april. Franciscus ging letterlijk op de knieën om de voeten te kussen van de Zuid-Soedanese president Salva Kiir en rebellenleider Riek Machar. De twee tekenden eerder een breekbare wapenstilstand, na jaren van oorlog. ‘Ik vraag u als een broeder de vrede te bewaren. Ik vraag u met mijn hart, laten we voorwaarts gaan. Er zullen veel problemen opdoemen, maar die zullen ons niet overweldigen’, aldus de Paus. Ach, je moet het gezien hebben, die verbouwereerde gezichten van die Afrikaanse leiders, toen de kerkvader zo’n beetje hun schoenen likte. Wie weet, heeft de Paus hiermee een meesterlijke zet geplaatst. Want mensen uit hun harnas trekken, ze verrassen door ontwapenend te zijn; dat kán onverwacht resultaat opleveren, al is succes nooit verzekerd. ‘Wat heb ik te verliezen?’, moet Franciscus hebben gedacht. En hij deed het. Een creatieve move van een verbinder eerste klas.

Nu ben ik verder niet zo paaps. De geneugten van de katholieke kerk beperken zich bij mij tot weldadige verbazing over de prachtige bouwwerken die dit geloof heeft opgeleverd. Vooral vanaf een Italiaans terras met cappuccino word ik daar heel vredig van. Maar ik heb wel veel respect voor bruggenbouwers. Mensen die zichzelf niet groot maken, al zijn ze het juist wél. Paus Franciscus is zo’n mens.

Menno Bakker

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Als hij op LinkedIn zat zou ik zo met hem willen linken.

HOOFDREDACTEUR

Meer lezen of reageren? linkedin.com/in/bakkermenno of op https://twitter.com/OF_nl

OF 2019-03

Colofon Uitgeverij Ondernemend Friesland BV Hoofdredactie Menno Bakker Bladmanagement Ed Klijnman Coverfoto Ed Klijnman Advertentie exploitatie en administratie Ondernemend Friesland BV Tussendiepen 21 9206 AA Drachten Telefoon 0512-366326 Jasper van der Sluis 06-46033589 Gerrit Landman 06-18882116 Redactie NARVIC Inhoudgevers, met: Casper Ferwerda, Menno Bakker, Wiebrand de Boer, Tine van Knijff-van Hijum, Thea van der Schaaf, Klasina van der Werf en Johan Weitenberg. nieuwsberichten@of.nl Vormgeving VDS Crossmedia Drukker Scholma Druk ISSN 1383-9314 © De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebasseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze u itgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.

De gezonde investering van De Friesland Investeren in vitaliteit loont. Zakelijk gezien om verzuim te voorkomen, productiviteit en medewerkerstevredenheid te vergroten én de continuïteit van bedrijven te waarborgen. De Friesland beweegt daarom steeds meer richting vitaliteit en gezondheid. Met de ambitie om het bedrijfsleven in Noord-Nederland vitaler en gezonder te maken, maar ook om van Friesland de gezondste en meest vitale ‘mienskip’ van Nederland te maken.

18 40

Niet volgens het lesboekje Preston Losack van League of Linguists Friesland geeft les in Engels en doet dat niet volgens het boekje, letterlijk. Afkomstig uit Dallas, Texas, is hij de liefde achterna gereisd en woont hij nu in Dronrijp. Journalist Johan Weitenberg ontmoet hem in een café in Leeuwarden, waar de welbespraakte Losack vertelt over zijn visie op het leren van een taal.

www.of.nl

OF 2019-03

Vitaliteit: een gezonde werkomgeving en goede werkprivébalans

‘ Er lopen daar prima vaklui rond’ In Friezen in den Vreemde volgt OF ondernemers, managers en bestuurders in het buitenland. Waar waren ze? Waarom? En wat maakten ze er mee? In deze editie: Roemer Goossensen van Afmitech Friesland. Hij ging op avontuur naar Servië.

Vitaliteit, we horen er steeds meer over. Het betekent letterlijk levenskracht, maar wij merken dat het begrip door Friese mkb-ondernemers op verschillende manieren wordt opgepakt en uitgedragen. Waar het voor de één vooral het bruisen van energie inhoudt en mentale veerkracht, koppelt de ander er een meer fysieke betekenis aan en komen zaken als ergonomisch werken en fitte en vitale werknemers om de hoek kijken. We vroegen vier Friezen die in hun werk met vitaliteit te maken hebben, wat het voor hen inhoudt: zakelijk én privé.

‘ De bodem is de basis’ Wat is de belangrijkste voorwaarde voor het welslagen van een wijngaard helemaal in het noorden van Nederland? Dat blijkt de bodemgesteldheid te zijn. Vruchtbare zandgrond zorgt voor druiven met een unieke smaak. Samen met Marlise Vroom, aanjager Voeding bij Circulair Friesland, bezochten we wijngaard de Frysling bij Twijzel, waar familie Broersma vanuit een holistische zienswijze zes druivenrassen verbouwt.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

Hoogspanningslaboratorium opent op WaterCampus Op 18 april openden Cees Buisman, Raad van Bestuur en Erica Schaper, bestuursvoorzitter van NHL Stenden in het Waterapplicatiecentrum (WAC) op de WaterCampus een hoogspanningslaboratorium. Beide genoemde instellingen zijn bezig met onderzoek op het gebied van hoogspanning en water. Om daarbij synergie te creëren is besloten samen een speciaal laboratorium op te zetten.

jaren geleden een zonneweide met maar liefst 27.000 zonnepanelen gerealiseerd. Het dorp gaat verder. De gemeente Tytsjerksteradiel en de Enerzjykooperaasje Garyp (EKG) zetten alle zeilen bij om binnen 5 jaar 80 tot 90 % van alle woningen in Garyp van het aardgas af te koppelen. De gemeente krijgt hiervoor een bijdrage van 5,5 miljoen euro uit het rijksprogramma proeftuinen voor aardgasvrije bestaande wijken.

Het lab zal gebruikt worden door Wetsus (PhD’s, researchers en master studenten), NHL Stenden (hbo, toegepast onderzoek) en de senioronderzoekers van beiden. Ze kunnen hier “electrohydrodynamics” onderzoeken, wat letterlijk betekent: de beweging van het water door elektriciteit. Een voorbeeld is electrospray, waarbij water door een kleine, elektrisch geladen verstuiver stroomt en door de lading zeer kleine druppels maakt. Dit proces wordt al industrieel toegepast, maar in het laboratorium kan hier nu nader onderzoek naar worden gedaan. Ook wordt er gekeken hoe bliksemontladingen onder water werken.

Jacob Miedema, projectleider, is optimistisch. “De eerste woningen in Garyp gaan dit jaar al van het aardgas af. Het ‘all electric’ maken van de woningen is de meest haalbare optie. Met de opgewekte stroom, afkomstig van ons eigen zonnepark ‘De Griene Greide’ kunnen we voldoende groene stroom leveren aan alle woningen.” De subsidie van het Rijk maakt het voor huizeneigenaren extra aantrekkelijk om te investeren in maatregelen die het gas vervangen. Naast het opwekken van energie zetten we in op het besparen van energie, het isoleren van woningen en het begeleiden van bewoners in de energietransitie.”

Garyp (circa 1900 inwoners) is al geruime tijd bezig met het ontplooien van duurzame initiatieven. Zo is er energiecoöperatie opgericht en is er enkele

We hebben vernomen dat inmiddels het voormalige pand van de Rabobank is ingericht als informatiecentrum voor de inwoners van Garyp.

Goed bezig in Akkrum! Het bedrijf Thomassen (grond-, wegen waterbouw) in Akkrum heeft onlangs het zogenaamde certificaat CO2-Prestatieladder niveau 5 gehaald. De prestatieladder is hét duurzaamheidsinstrument van Nederland dat organisaties en overheden helpt bij het reduceren van CO2 en kosten. Dit gebeurt zowel binnen de bedrijfsvoering, in projecten als in de keten. “Met hét duurzaamheidsinstrument van Nederland zijn wij aan de slag gegaan met regelgeving en hebben we tools gekregen om onze bedrijfsvoering, producten en diensten te vernieuwen. Hierdoor investeren wij in lagere energiekosten, materiaalbesparing en innovatiewinst.”, aldus de trotse directeur Nico Ritsma.

Frisian Eco Car en waterstofauto op open dag Frisian Motors Op zaterdag 13 april 2019 organiseerde Frisian Motors, de kleinste elektrische autofabrikant van Nederland, een open dag in thuishaven Bakkeveen. Voor alle geïnteresseerden in elektrisch rijden of duurzame vervoersoplossingen was er een scala aan demonstraties en testmogelijkheden te ervaren. ROC Friese Poort Centrum Duurzaam toonde tijdens de open dag haar waterstofauto en Frisian Eco Car. De Frisian Eco Car is een elektrisch voertuig, gemaakt door studenten van ROC Friese Poort en ontstaan als innovatieproject van Centrum Duurzaam. Tijdens dit project werkten studenten van de opleiding Techniek van ROC Friese Poort samen met bedrijven als Frisian Motors en MG Electronics aan het ontwikkelen van een duurzaam voertuig met een modern uiterlijk. Ook de waterstofauto van ROC Friese Poort was te zien in Bakkeveen. Circa 25 studenten werkten in 2018 aan de realisatie van dit voertuig.

OF 2019-03

Aanleg van de weide Griene Greide, enkele jaren terug

HOLWERD AAN ZEE GENOMINEERD VOOR VPRO’S PLATTELANDSPIONIERS Na de overweldigende reacties op een recente HUMAN film, zijn de mannen van Holwerd aan Zee in de race voor de titel ‘Plattelandspioniers’. VPRO Tegenlicht is namelijk op zoek naar pioniers op het platteland die buiten de kaders durven te denken en zich inzetten voor de samenleving van de toekomst. Dit om de toekomst van het platteland veilig te stellen. De nominatie van Holwerd aan Zee is te danken aan het vooruitstrevende idee om Holwerd opnieuw te verbinden met de Waddenzee.

Zonnepanelen zijn onmisbaar tijdens de energietransitie, daar is iedereen het wel over eens. Over de geschikte locatie van deze energieopwekkers is echter meer discussie. Mannen van Staal denkt de oplossing te hebben door een nieuwe innovatie op de markt te brengen: ECO-carports. “Deze locaties kunnen een dubbelfunctie vervullen”, zo legt projectmanager Gerke Draaisma uit. “Naast parkeerruimte biedt het ook de gelegenheid een zonnedak te plaatsen. In Zuid-Europa gebeurt dit al, maar meestal als afweer tegen de warmte. Wij richten ons liever op de mogelijkheden van energieopwekking.”

Nieuwbouw voor Verkley Verkley (kabels en leidingen) maakt een flinke groei door en mede daardoor gaat de vestiging Drachten aan het eind van het jaar verhuizen naar een nieuwe locatie aan de Curielaan 4. De laatste paal is geslagen door de oprichter Ton Verkleij. Ook het DNA van Verkley – een koperen plaatje op de heipaal met daarop de slogan ‘snel schakelen, duurzaam verbinden’ – ging mee de grond in. “Dit is symbolisch ons fundament, de basis waarop wij werken”, aldus algemeen directeur Erik Blauw. Verkley is gespecialiseerd in het leggen, monteren en testen van kabels en leidingen voor energie en water. Met vestigingen in Drachten en Groningen biedt Verkley aan 250 mensen werkgelegenheid.

Mannen van Staal biedt met haar ECO-carports een voordeliger optie dan gebruikelijk, aldus de manager. “Dit komt door een innovatie in de carportfundering. Normaal gesproken wordt de constructie verankerd in de grond; bij ons product worden de speciaal ontworpen funderingsplaten op een “stabiel” zandbed gelegd. Op deze manier kunnen de kosten gereduceerd worden, net zoals de verkoopprijs.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

BAKERY SWEETS CENTER OP DAIRY CAMPUS Gedeputeerde Johannes Kramer lanceerde op 18 april de website van het Bakery Sweets Center op de Dairy Campus Leeuwarden. Hiermee gaf hij het startsein voor dit initiatief van het bedrijfsleven, onderwijs en de overheid in de drie noordelijke provincies. De ambitie van het Bakery Sweets Center is om de plek in Noord-Nederland te worden voor de bakkerij- en zoetwarensector, waar bedrijfsleven, onderwijs en overheid in een praktijkomgeving bij elkaar komen. Het Bakery Sweets Center wil het imago van de sector verbeteren en de onderlinge samenwerking en kennisuitwisseling stimuleren. De samenwerkende partners willen werken aan ‘maatschappelijke uitdagingen’, zoals gezonde voeding, duurzaamheid en het verkleinen van de ecologische voetprint. Kramer over het Bakery Sweets Center: “We staan hier niets voor niets op de Dairy Campus, deze campus is het voorbeeld dat samenwerking loont. Alleen kun je misschien sneller, maar samen kom je verder.” De huidige samenwerkingspartners van het Bakery Sweets Center zijn:Royal Steensma, Borgesius, Van der Meulen, Nielsen-Massey, Cloetta, Concorp, Hellema, Avebe, Waddenmolen, Hogeschool Van Hall Larenstein, MBO Lifesciences, Friesland College, SOL, Provincie Fryslân en Gemeente Leeuwarden.

Snuffelen aan de bouw Dit is Rocla Toso Mbala, student aan Piter Jelles Ynsicht. Bijzondere jongen: nog maar vijftien en dan al een redelijk idee hebben van wat je wil worden. En ook: hoe je daar wil kómen. Rocla wil architect worden en liep stage bij Bouwbedrijf Lont, dit om te snuffelen aan het werk op de bouwlocatie. De Bouw iets voor jou, een campagne om jongeren te interesseren voor een bouw-opleiding, liet hem filmen. Dat in het kader van een serie van tien portretten van jongeren en hun ervaringen in de bouw en infra. De films zijn te zien op www.debouwietsvoorjou.nl

OF 2019-03

De website van Bakery Sweets Center is live! Gedeputeerde Johannes Kramer lanceerde de nieuwe website door het weghalen van een grote strik.

Online reisgids @PrachtigFriesland inspireert volgers Leuk verhaal: drie vriendinnen, Nynke Dedden, Berber Dedden en Jacoba Hoeksma, beheren samen het social media account @PrachtigFriesland, oftewel de online reisgids van Friesland op Instagram en Facebook. “Wij laten zien hoe prachtig Friesland is en dat er veel meer te ontdekken is dan je in eerste instantie denkt. Niet alleen in Amsterdam zijn leuke hotspots en evenementen, via @ PrachtigFriesland laten we je de leukste koffietentjes, lifestyle winkels en restaurants in het noorden zien” aldus het enthousiaste trio. Daarnaast staat het account vol met prachtige sfeerbeelden van Friesland. Volgers, fotografen en ondernemingen krijgen een platform om zichzelf én Friesland in de spotlights te zetten.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

Bedrijfswageninbouw bv Jupiterweg 4 8938 AE Leeuwarden T. 058 - 28 84 110 WWW.BEDRIJFSWAGENINBOUW.NL

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw

Stienstra & Van der Wal-IJlst ISO en

Ook kunt u bij ons terecht voor: • Remmings- en geleidewerken • Stalen damwanden • Haven aanleg en steigerwerk • Houtleverantie • Diverse typen walbeschoeiingen • Houten bruggen Voor informatie en/of een vrijblijvende offerte kunt u altijd contact met ons opnemen.

S&W

it & kwalite iligheid Waar ve samengaan nauw

certificee

VCA ge

Aannemingsbedrijf Weg- en Waterbouw Stienstra & Van der Wal Rogmolewei 6, 8651 EP IJlst Tel. 0515-533243, Fax 0515-531362 info@stienstra-vanderwal.nl www.stienstra-vanderwal.nl

• Belastingzaken voor ondernemer en particulier • Samenstellen jaarstukken • Salarisadministraties • Bedrijfsadvisering

Ds. Feitsmawei 1a • 9108 NE Broeksterwâld Tel (0511) 421297 www.rosieradministraties.nl info@rosieradministraties.nl

Meer genieten van weidevogels dankzij mobiele vogelkijkhut Voorzitter Frans Kloosterman van de Bond van Friese Vogel Wachten (BFVW) heeft onlangs de nieuwe mobiele vogelkijkhut van de Agrarische Natuurvereniging Guozzekrite bij Anjum geopend. Doel van deze mobiele hut is om het vogelrijke gebied in het Noordoost-Friese landschap aan zoveel mogelijk mensen te laten zien. Volgens voorzitter Gerrit Kooistra van de Guozzekrite is het mooie van de vogelkijkhut dat deze met een trekker verplaatst kan worden. “We hopen dat onze leden en de vogelwachten de locaties aan ons door zullen geven waar op dat moment de mooiste vogels te zien zijn. Dit wordt vervolgens via de kanalen van het Agrarisch Collectief Waadrâne gecommuniceerd. De hut is bedoeld voor toeristen, inwoners en schoolkinderen.

Pool wordt ‘Studio Eijsink’

Probo: locatie in Tilburg

Pool Communicatie voert voortaan de nieuwe merknaam Studio Eijsink. Pool Communicatie is al vanaf 2016 onderdeel van Eijsink, en voerde daardoor al een tijd twee heel verschillende bedrijfsnamen. Verwarrend, volgens manager Daan Pool. “Onze processen leken niet altijd van één organisatie te komen. Ontzettend zonde, want de combinatie van onze 32 jaar aan creatieve expertise en de 35 jaar aan automatiseringskennis van Eijsink is juist ijzersterk. Dat willen we graag laten zien, en daarom gaat Pool Communicatie voortaan verder als Studio Eijsink.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Je kunt er letterlijk alle kanten mee op’’, stelt Kooistra. De aanschaf van de mobiele vogelkijkhut is mede mogelijk gemaakt dankzij steun van de Rabobank en het agrarische verzekeringsbedrijf Topteam

Probo uit Dokkum blijft altijd in beweging. Het bedrijf heeft voor haar resellers een nieuwe afhaallocatie geopend in Tilburg. Hier kunnen resellers terecht om hun prints zelf af te halen. Het afhalen van pakketten maakt onderdeel uit van de ‘Onbezorgd’ services. Eerder in 2019 heeft Probo dit geïntroduceerd. Hiermee vervoert Probo al grote pakketten met haar eigen white-label transportdienst. “

OF 2019-03

Vitaliteit:

een gezonde werkomgeving en goede werkprivĂŠbalans 12

OF 2019-03

(Foto: John Veenstra)

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

Marlies Krikke is Vitaliteits- en Gezondheidsdeskundige bij ArboNed. Dit bedrijf verzorgt advisering op het gebied van verzuim en preventie.

Heeft vitaliteit voor jou een mentale of vooral fysieke betekenis? Marlies Krikke, vitaliteitsen gezondheidsdeskundige bij ArboNed: “Beide. Je fit en vitaal voelen kan zijn dat je je gezond voelt, een goede conditie hebt en weinig ziek bent, maar ook dat je lekker in je vel zit en een goede balans hebt tussen werk en privé. En gezond gedrag ontwikkelen doe je vooral door mentaal de knop om te zetten en gezondere keuzes te maken.” Rutger Bennink, vitaliteitsconsulent bij De Friesland zorgverzekeraar: “Inderdaad beide: het één kan namelijk niet zonder het ander. Ze beïnvloeden elkaar. Als ik mentaal vastloop, kan ik dat door fysiek bezig te zijn oplossen en terug in balans brengen. Andersom geldt dat ook.” Joan Boelens, directeur van BCL Actief: “Vitaliteit betekent zelfs meer. Levenslust wordt bepaald door de volgende zes pijlers: fysiek, mentaal, zingeving, gelukbeleving, sociaal-maatschappelijke participatie en de werkmonitor in de vorm van ADL: Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen.”

‘Ga op zoek naar kleine successen’ Marlies Krikke: “Gezondheid en vitaliteit wordt door veel mensen gezien als iets waarvan je wel weet dat het goed voor je is, maar waarvoor je allerlei dingen moet doen of juist voor moet laten. Op zoek gaan naar de kleine successen en van daaruit steeds een stapje vooruit werkt beter dan (als bedrijf of als persoon) de lat enorm hoog te leggen met het risico dat die té hoog ligt en de lol eraf gaat. Kijk af en toe eens terug om te zien waar je vandaan komt en wat je eigenlijk allemaal al bereikt hebt!”

Dat besef had ik een flink aantal jaren geleden al. Vanuit mijn studie heb ik leren werken en denken in preventie. Na mijn studie ben ik mijn eigen bedrijf begonnen, waarmee ik mij richt op vitaliteitsbevordering door individuen te helpen bij het zelf nemen van de regie over hun leven en leefstijl. En dat doe ik nu bij De Friesland.”

Wat betekent vitaliteit voor jezelf? Hadi Smedema, ergonomisch adviseur bij Health2Work: “Voor mij betekent het een gezonde werk-privébalans. Als werkgever goed voor je personeel zorgen en dat de werknemer ook goed voor zichzelf zorgt. Denk aan gezond eten en voldoende beweging.” Rutger Bennink: “Bij mij persoonlijk gaat het vooral om energie, mijn persoonlijke ontwikkeling en het vinden van een balans voor mijzelf. Fit en gezond zijn en daarmee mogelijkheden in het leven creëren. Ik presteer beter en ben ook een betere collega en partner als ik vitaal ben.

‘Vitaliteit betekent ook als werkgever goed voor je personeel zorgen’ Joan Boelens: “Op het moment dat ik hoog scoor op de zes pijlers van positieve gezondheid mag ik spreken van een situatie waarin sprake is van een krachtig functioneringsvermogen. Mijn mate van vitaliteit hangt dus voor het belangrijkste deel af van mijn leefstijl en mijn balans werk/privé.” Marlies Krikke: “In mijn functie ben ik bezig om bedrijven en medewerkers zich bewust te maken van hun eigen gezondheid, vitaliteit, en wat ze daarin nog beter kunnen doen. Zelf probeer ik vooral meer te bewegen en gezond te eten en daarnaast voldoende te ontspannen.”

Speelt vitaliteit een grote rol binnen jouw organisatie? Rutger Bennink: “Vitaliteit speelt sinds een aantal jaren een steeds grotere rol binnen onze organisatie. We zien als zorgverzekeraar dat de kosten voor de zorg alsmaar toenemen. Dat heeft met demografische ontwikkelingen te maken; we worden ouder en het aantal chronisch zieken neemt toe. De wijze waarop we in onze westerse cultuur zijn gaan leven en werken helpt ook niet mee.

Rutger Bennink is vitaliteitsconsulent bij De Friesland.

OF 2019-03

Voorkomen is beter dan genezen. Daarom denken en werken we vanuit preventie. De Friesland heeft al een aantal jaren geleden een bewuste koerswijziging ingezet om diensten op het gebied van preventie en vitaliteit op te zetten. Dat is ook de reden waarom mijn functie in het leven is geroepen. Ik richt me op de zakelijke markt, waarbij ik beleid en diensten ontwikkel op het gebied van vitaliteit en duurzame inzetbaarheid voor bedrijven en hun medewerkers.” Marlies Krikke: “Ja, als ArboNed zijn we steeds meer gericht op preventie van ziekte, steeds meer gericht op vitaliteit én op duurzame inzetbaarheid van onze klanten. Als vitaliteitsen gezondheidsdeskundige probeer ik mijn steentje bij te dragen door het uitvoeren van Preventief Medisch Onderzoek en het geven van kennissessies en workshops die te maken hebben met vitaliteit.” Joan Boelens: “Absoluut. Onze corebusiness is dienstverlening op het gebied van gezondheid en bewegen. We kunnen de vitaliteitsvisie alleen goed uitdragen als we dat ook zelf goed beheersen.” Hadi Smedema: “Ja, vitaliteit speelt een grote rol. Onze collega’s werken aan een zit-stabureau en maken gebruik van andere dynamische producten, om beweging te stimuleren. Om het bewegen nog meer te stimuleren, werken we met een fitcoin-systeem. Bij elke duizendste stap die je zet, verdien je een fitcoin. In de catalogus kun je met de verdiende fitcoins gezonde producten aanschaffen, denk aan een toegangskaartje voor het zwembad.

Hadi Smedema is ergonomisch adviseur bij Health2Work. Dit bedrijf verzorgt gezonde en efficiënte werkomgevingen voor medewerkers in de sectoren kantoor, zorg, onderwijs en industrie.

‘We kunnen de vitaliteitsvisie alleen goed uitdragen als we het ook zelf goed beheersen’ Hanteert jouw organisatie een vitaliteitsbeleid? Joan Boelens: “Jazeker. We zijn voortdurend bezig met ontwikkeling, carrièreperspectieven, beweging, gezondheid en aandacht voor een juiste balans voor privé/werk-tijd.” Hadi Smedema: “Vitaliteit speelt een grote rol binnen onze organisatie. Practice what you preach. We leveren een gezonde en efficiënte werkomgeving en zorgen dat dit ook voor onze collega’s op en top in orde is! Denk aan de zitstabureaus, we bieden fruit en lunch aan. En het eerdergenoemde fitcoins-systeem.” Marlies Krikke: “Ja, sinds kort hebben we een vitaliteitsprogramma en ook hebben we preventiemedewerkers in dienst.” Rutger Bennink: “We kunnen natuurlijk geen vitaliteit uitdragen zonder het zelf te doen. Goed voorbeeld doet goed volgen. Medewerkers van De Friesland zijn enthousiast ambassadeur van vitaal leven in de regio. Ons vitaliteitsbeleid is gebaseerd op de filosofie van positieve gezondheid. We geloven namelijk dat ieder mens zelf achter het stuur wil staan en zelf regie kan en moet voeren over zijn leven. En daarmee beter gebruik kan maken van de mogelijkheden van het leven. We zijn aangesloten bij De Rookvrije Generatie,

ons bedrijfsrestaurant heeft een voornamelijk gezond aanbod en we stimuleren het traplopen. Ook vergaderen we het liefst staand of buiten wandelend. Je moet het wel leuk houden. We zetten sterk in op dynamisch werken en persoonlijke vitaliteit. Mijn collega’s kijken niet gauw ergens van op, maar we stimuleren een gezonde leefstijl wel op positieve wijze. Dat is belangrijk, want we houden niet van het opgeheven vingertje. Een gezonde leefstijl moet leuk blijven om het ook vol te kunnen houden. Ook wij eten wel eens een gehaktbal of kroket tussen de middag.”

Wat zijn je ambities voor 2019 en 2020? Hadi Smedema: “Nog meer vitaliteit toepassen in zorg, kantoor, onderwijs en industrie in Nederland en België. Productiviteit en vitaliteit wordt een steeds belangrijker punt op de agenda. Vanuit de hele organisatie groeit de vraag en de wens om de vitaliteit de bevorderen gedurende de werkdag. Wij kunnen bedrijven begeleiden om de vitaliteit te bevorderen op de werkvloer.” Rutger Bennink: “Ik ben me aan het voorbereiden op de X-Terra Triathlon in Luxemburg en op Ameland. Zakelijk wil ik de community Vitaal Ondernemend Noord-Nederland, die we samen met VNO-NCW Noord hebben opgezet, verder uitrollen. Met deze community willen we bedrijven in Noord-Nederland inspireren, uitdagen en helpen

‘Vitaliteit is een leven lang leren en doen’ Joan Boelens: “Vitaliteit is een leven lang leren en doen. Er zijn veel laagdrempelige instrumenten en positieve omgevingen om dit op een prettige wijze in te vullen. Dat is de reden dat wij met BCL Actief vitaliteitspartnerships ontwikkelen waarin wij integraal meewerken om doelen samen met het bedrijf te realiseren, met de duur van minimaal vijf jaar.”

Joan Boelens (MSm) is directeur van BCL Actief. Dit bedrijf verzorgt dienstverlening aan bedrijven op het gebied van vitaliteit en duurzame inzetbaarheid.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

om duurzaam, gezond en succesvol te ondernemen. Als je dat samen doet, is dat leuker en effectiever. Hiervoor organiseren we interessante bijeenkomsten, zorgen we dat de deelnemers inhoudelijk uitgedaagd worden en willen we dat de deelnemers ook vooruitgang boeken op het gebied van vitaliteit.” Marlies Krikke: “Onze klanten nog meer bewust maken van het belang van vitale medewerkers en met hen in gesprek gaan over doelen op het gebied van vitaliteit, en hun plan om daar te kunnen komen.” Joan Boelens: “Mijn ambities voor de komende jaren zijn uitbreiding van het team BCL Actie, waarin kwaliteitsambities waargemaakt worden binnen de partnerships van een groeiend aantal bedrijven. Rode draad daarin is om de noshows te bereiken bij bedrijven voor wat betreft participatie en deelname aan de programma’s, waardoor de bedrijven geholpen worden om risico’s te beperken op het gebied van verzuim en uitval of onvolledig functioneren. Belangrijk daarbij is om de juiste instrumenten toe te passen zoals health-checks, reflectiemodellen, mobiele vitaliteitsprogramma’s en ondersteunende vitaliteitcursussen. Hiermee willen we bereiken dat elke deelnemer voldoende inzicht en regie heeft om op een verantwoorde wijze zijn/haar eigen toekomst succesvol en gelukkig in te vullen.”

OF 2019-03

Gezond en vitaal aan het werk met ArboNed

Verzuim verlagen ĂŠn voorkomen 16

OF 2019-03

Een gezonde onderneming kan niet zonder gezonde en vitale medewerkers. Waar de ondernemer verstand heeft van ondernemen, zo zijn er anderen die verstand hebben van (preventieve) arbozaken om verzuim in een organisatie te verlagen of zelfs te voorkomen. Arbodienstverlener ArboNed houdt het mkb in Nederland al 25 jaar gezond en vitaal. OF in gesprek met ArboNed salesmanager Barry Boelens en vitaliteitsen gezondheidsdeskundige Marlies Krikke. In 1928 nam Philips als eerste bedrijf in Nederland een bedrijfsarts in dienst. In de huidige tijd moet elk bedrijf met werknemers in dienst, verplicht een bedrijfsarts toegankelijk stellen. Waar een eeuw geleden het fysiek zware industriële werk voor lichamelijke problemen zorgde, ligt de nadruk tegenwoordig steeds meer op de mentale druk die werknemers kunnen ervaren.

Is dat een ontwikkeling die jullie onderstrepen? Boelens: “Jazeker. De werkzaamheden die Nederlanders gemiddeld uitvoeren zijn door de jaren heen heel erg veranderd, dat betekent ook dat ons werk mee verandert. Er komt steeds meer aandacht voor de psychosociale arbeidsbelasting. Niemand zit te wachten op burn-out klachten. Dat is voor ons een belangrijk aandachtspunt. Als mensen druk ervaren zoeken wij het gesprek op om te zien wat we kunnen doen om dat gevoel van druk te verlagen.”

Krikke: “We hebben bijvoorbeeld bedrijfsmaatschappelijk werkers in dienst. Werknemers die het idee krijgen knel te komen zitten, kunnen er altijd terecht. De balans werk en privé, hoe sta ik in mijn werk, waar wil ik naartoe in mijn werk, maar ook situaties in de privésfeer, het zijn allemaal zaken en vragen die een rol spelen. We zetten daarom steeds meer in op preventie. Voorkomen is immers beter dan genezen.“

Zo kan onze researchafdeling putten uit 25 jaar aan verzamelde data. Op basis daarvan maken we bijvoorbeeld goed onderbouwde voorspellingen richting onze klanten over de verwachte duur van het verzuim en de best passende interventies. Een prachtige tool om tijdig in te kunnen grijpen en langdurig verzuim te voorkomen. Deze voorspellende factor in combinatie met het deskundige persoonlijke oordeel van de bedrijfsarts onderscheidt ons van anderen.”

De oprichting Kort terug naar 1993. Er stond in die tijd een grote wijziging van de Arbowet gepland waarbij het voor alle bedrijven verplicht werd zich aan te sluiten bij een arbodienst. In december dat jaar werd ArboNed opgericht, in 1994 ging de nieuwe Arbowet in. Vanuit de pionierstijd van toen staat de arbodienstverlener nu dagelijks klaar voor zo’n 61.500 werkgevers en 600.000 werknemers door het bieden van verzuimbegeleiding, risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E), het Preventief medisch onderzoek (PMO), trainingen, keuringen etc. Met een landelijke achterban, is ArboNed vooral regionaal georganiseerd met vestigingen door heel Nederland, zo ook in het noorden met onder andere een kantoor in Leeuwarden. De professionals staan midden in de lokale samenleving en weten wat er speelt bij de mkb’ers in de buurt. ArboNed heeft alle diensten en specialismen zelf in huis. Iedere klant heeft een eigen vaste contactpersoon die nauw samenwerkt met de bedrijfsarts en alle andere professionals zoals een ergonoom of vitaliteit- en gezondheidsdeskundige.

Boelens: “In alle verschillende branches weten we hoe we de gezondheid en vitaliteit van werknemers moeten bevorderen. Aan de hand van het PMO onderzoeken we de fysieke- en mentale gezondheid van werknemers en zetten we activiteiten in om dit indien nodig te beschermen en verbeteren. De resultaten van het PMO geven ook inzicht in de oorzaken van (dreigend) verzuim. Een voordeel voor zowel ondernemer als werknemer.” www.arboned.nl/leeuwarden

Wat heeft 25 jaar ervaring in de arbodienstverlening jullie opgeleverd? Krikke: “Omdat we al zo lang meedraaien weten we goed wat belangrijk is, wat werkt én wat niet. Ook kunnen we beter vooruit kijken. Dat maakt ook dat we op gebied van innovaties voorop lopen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Barry Boelens Functie Senior Salesmanager Geboortedatum 6 december 1970 Geboorteplaats Emmen Hobby’s Voetbal (actief), Tennis, Golf (actief), Film en Reizen

OF 2019-03

Inzetten op vitaliteit De Friesland, die ruim 160.000 Friese medewerkers (en hun gezinsleden) bedient via 1.500 werkgevers, is van oudsher sterk verbonden met het netwerk van zorgaanbieders en bedrijven in de regio. Daardoor weet De Friesland wat er speelt in de zorg en in de maatschappij. Een groot gedeelte van de ziektelast in Nederland heeft te maken met leefstijl, zowel thuis als op het werk. Je kunt hierbij denken aan roken, stress, overgewicht en te weinig lichamelijke beweging. “Mede daardoor stijgen zorgkosten en het aantal chronisch zieken. Daarnaast is sprake van krapte op de arbeidsmarkt die met name in de zorgsector goed merkbaar is. Deze maatschappelijke ontwikkelingen vragen om een tijdige en gezamenlijke aanpak”, zegt Cid Berger, directeur marketing, sales en innovatie van De Friesland.

De mienskip “Er moet iets gedaan worden, willen we deze ontwikkelingen het hoofd kunnen bieden. Onder het mom van ‘voorkomen is beter dan genezen’ zetten we in op het versterken van vitaliteit. Dit doen we samen met onze klanten, zorgaanbieders, gemeentes, ondernemers en werkgevers in de regio, de mienskip. Wanneer we de kracht van de ‘mienskip’ benutten en preventief te werk gaan, krijgen we gezonde, gelukkige en productieve klanten en medewerkers. En dat voorkomt uiteindelijk zorgkosten. We investeren in zowel groepen als in het individu’’, aldus Cid Berger. ‘’Letterlijk een gezonde investering”.

Vitaliteitsprogramma voor de zakelijke markt Voorbeelden van die investeringen zijn het partnership met S.C. Cambuur, de Fiets Elfstedentocht, hardloopevents als de Urban Trail en FestiVitaal (het beweeg- en doe festival van De Friesland). Op zakelijk vlak zet De Friesland onder andere het vitaliteitsprogramma Sterk te Werk en de community Vitaal Ondernemend Noord-Nederland in om het Friese bedrijfsleven in beweging te krijgen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Met Sterk te Werk biedt De Friesland ondersteuning om medewerkers vitaal en inzetbaar te houden. Dit begint vaak bij inzicht in de problemen, een gericht vitaliteitsbeleid en eigen regie en gedragsverandering bij medewerkers. Een masterclass duurzame inzetbaarheid, een 24 uurs training gezond gedrag op sportcentrum Papendal, een gezondheidscheck en een bezoek van een vitaliteitsconsultant helpen hierbij en zijn al vaker succesvol ingezet. Daarnaast biedt De Friesland, in samenwerking met Pim Mulier, ook intensievere maatwerkprogramma’s. Caparis is het eerste Friese bedrijf waarmee De Friesland zo’n intensief maatwerktraject is gestart, met als doel om de leefstijl van de medewerkers structureel te veranderen.

Community Vitaal Ondernemend NoordNederland De community Vitaal Ondernemend NoordNederland is een initiatief van De Friesland en VNO-NCW Noord. Met de community willen zij bedrijven in Noord-Nederland inspireren, uitdagen en helpen om duurzaam, gezond en succesvol te ondernemen. Binnen de community wordt vitaliteit op de werkvloer belicht op basis van de thema’s energie en gezondheid, motivatie en betrokkenheid en regie op werk en privé.

Practice what you preach Om het vitaliteitsprogramma zelf te ervaren en continu te kunnen verbeteren, heeft De Friesland het programma ook intern uitgerold: ‘‘Practice what you preach’’. Inmiddels hebben circa tachtig medewerkers en leidinggevenden een gezondheidscheck gehad. Ook houden zij hun zitgedrag, beweging, bloeddruk etc. bij met een activity-tracker. ‘’We stimuleren wandelen en traplopen, we vergaderen staand of buiten wandelend. Er ontstaat een werkomgeving waarin men elkaar motiveert en helpt. Door de context, ofwel de werkomgeving, te veranderen, verandert het gedrag.”

OF 2019-03

ha nd

T. 06 51293615 Email info@belabela.nl www.belabela.nl

MC de Sionsberg, Birdaarderstraatweg 70 9101DC Dokkum, 1e etage

ko r be t

Zwannie van der Wal

Bi ad ve rt

Bela Bela Permanente make-up

Dé houthandel van Noardeast-Fryslân.

Houthandel Barkmeijer

Houten gevelbekleding

Deuren

Houtbewerking

Houthandel Barkmeijer is dé groothandel voor hout, plaatmateriaal, deuren en isolatie voor de professionele verwerker. Naast de handel in deze producten, bewerken wij veel hout in onze machinale afdeling.

Houthandel J. Barkmeijer & Zn. B.V.

T 0511 45 25 25 F 0511 45 34 07

Riddersmaweg 2 9291 NC Kollum

E verkoop@barkmeijerbv.nl I www.barkmeijerbv.nl

Oneindige

WINDSPOREN ®

REDERIJ

’VOORUIT’

Rozengracht 31, 8861 EX Harlingen Tel: 088-7333745 • Fax: 0517-430 299 info@rederij-vooruit.nl • www.rederij-vooruit.nl

WIND, WATER, ZILTE ZEELUCHT EN ONTHA ASTEN INBEGREPEN

Health2Work

Kom in beweging Een groot deel van de week spenderen we aan werk. Dan is het fijn dat je een gezonde en prettige werkomgeving hebt. Heine de Bruin, algemeen directeur van Health2Work, maakt zich hard voor die gezonde werkplek. Hij ambieert in heel Nederland en België het plezier en de productiviteit op de werkvloer te verhogen, door middel van ergonomische oplossingen.

Zitkampioen Laten we eerst orde op zaken stellen. Hoe gezond werken we op dit moment? “In Nederland zijn we Europees zitkampioen; we zitten maar liefst 9,5 uur per dag. Langdurig zitten belemmert de doorbloeding en stagneert de stofwisseling. Je kunt er dus goed ziek van worden. Bovendien leidt het tot een hoge bloeddruk, slijtage in de gewrichten en vernauwing van de kransslagaders”, legt Heine de Bruin uit. Oké, tijd om in beweging te komen.

kun je het zitten al goed doorbreken. Bovendien is het veel effectiever: het bevordert je energie, je creativiteit en een goede samenwerking. Verder helpt het ook als je een dynamische werkomgeving hebt waar je zitten kunt afwisselen met bewegen. Door elk half uur een paar minuten te staan, te lopen of te fietsen verminder je de zitduur.” Om daarbij te helpen, biedt Health2Work naast advies de hulpmiddelen om meer in beweging te komen. Denk aan zit-sta bureaus, bureaufietsen of de actieve sta hulp.

Staand vergaderen

Gelukkige werknemers

Heine de Bruin

Alleen sporten is niet voldoende. Ook op de werkvloer moeten werknemers in beweging komen. “Nieuwe, gezonde gewoontes aanleren kost tijd. Met staand vergaderen

Naast preventieve oplossingen, heeft Health2Work ook curatieve oplossingen. “We werken nauw samen met het UWV en helpen regelmatig werknemers met

Functie Algemeen directeur

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

bijvoorbeeld ernstige herniaklachten. Met een hulpmiddel als een ergonomische bureaustoel kunnen zij weer klachtenvrij aan het werk. En daar zijn ze dankbaar voor. Dat wij mensen echt kunnen helpen, maakt ons werk juist zo mooi.” Al met al zetten Heine en zijn team zich in voor het geluk en de vitaliteit van de medewerkers, met als resultaat een productieve en gezonde werkomgeving.

Woonplaats Westergeest Hobby’s Voetbal, tennis, lezen en koken Motto 50 keer één procent verbetering is ook 50 procent.

OF 2019-03

Fervent Actief: ‘Wij willen iets structuréél verbeteren’

Vitaliteit door integraliteit 22

OF 2019-03

Mede dankzij de hogescholen NHL en Stenden - inmiddels gefuseerd, maar al jaren gebroederlijk naast elkaar gelegen - is de Rengerslaan in Leeuwarden een dynamische plek geworden. Maar het zijn niet alleen de scholen die er voor elan zorgen, want sinds 2012 is hier ook het Bewegingscentrum Leeuwarden en BCL Actief van ondernemer Joan Boelens gevestigd. In het aanpalende café schuiven we met deze ondernemer aan tafel, samen met Sjoerd van der Wiel, directeur van de Fervent Groep (Leek en Drachten). De heren hebben elkaar begin dit jaar gevonden en trekken nu gezamenlijk op om onder de naam Fervent Actief zowel bedrijven, als ook hun werknemers te helpen om vitaal te blijven. Een gesprek over de noodzaak van integrale oplossingen en maatwerk. Hoewel er uiteraard ook verschillen zijn, vallen vooral de overeenkomsten tussen Joan Boelens en Sjoerd van der Wiel op: beide mannen laten zich bij hun ondernemersactiviteiten bijvoorbeeld niet beperken tot de meest voor de hand liggende core business, maar zoeken bij alles wat ze doen naar integraliteit. “Op het gebied van fitness, sporten, maar ook leefstijl coaching hebben we het hier heel mooi voor elkaar”, aldus Boelens. “Maar we willen graag verder kijken. We kunnen zóveel extra’s voor mensen en bedrijven betekenen. Een gezond lichaam is daarbij essentieel, maar het gaat uiteraard veel verder: hoe gaat het op je werk? Hoe zijn de zaken daar geregeld? Hoe zorg je dat je werk een uitdaging blijft? Het zijn allemaal factoren die bepalend zijn voor je vitaliteit.” Van der Wiel: “Vanuit die visie hebben wij elkaar gevonden. Over mezelf: Fervent is de allround dienstverlener voor werk, opleidingen en ontwikkeling van vakmensen in de sector Techniek met specialisatie Bouw & Infra. Wij helpen bedrijven bij alle arbeidsmarktgerichte vraagstukken. Als loopbaan-ontwikkelingsbedrijf zijn wij helemaal gericht op employability. Fervent Actief richt zich daarbij sterk op de technische sector en de bouwsector. Tijdens de recessie werd hier nauwelijks geïnvesteerd in het opleiden van mensen. Maar het tij is gekeerd en er is een tekort aan mensen. Dan is het extra belangrijk om de werknemers die je hebt te koesteren. Dat doe je door ze fit te houden, maar ook met goede arbeidsomstandigheden en leermogelijkheden. Met Fervent Actief willen we dat allemaal bieden. Een structurele aanpak, waarbij vitaliteit van mensen ook zorgvuldig wordt bijgehouden en waarbij ook alleen maar hoeft te worden geholpen wanneer dat nodig blijkt.”

omgeving waar de deelnemer zélf kan kijken hoe hij of zij zich ontwikkelt. Je krijgt dus heel nadrukkelijk het gevoel dat je zelf aan het stuur zit.” Van der Wiel: “De arbeidsmarkt is veranderd. In deze tijd van hoogconjunctuur kijkt men anders naar de verhouding tussen werk en privé. Medewerkers zijn met nieuwe issues bezig. Denk aan zelfmanagement, mobiliteit, wonen, werken, maar ook zingeving in je leven in het algemeen. Het is goed wanneer bedrijven vanuit dat brede perspectief iets te bieden hebben.” Boelens en Van der Wiel realiseren zich dat ze opereren in een sector waar met name alles rondom vitaliteit nogal eens neigt naar hype. Ze willen zich daaraan onttrekken, door standaardpakketten te voorkomen. “Ik denk dat onze kracht is dat we goed kunnen luisteren”, zegt Van der Wiel. “Alleen op die manier kunnen we uiteindelijk samen met bedrijven en hun werknemers tot maatoplossingen komen. We willen het onderwerp ook serieus nemen. Niet voor een maandje of twee iets regelen, maar bedrijven en hun mensen echt voor de komende jaren verder helpen.”

‘Geweldig om mee te maken’ En dus een partnership, waarbij de bedrijven gezamenlijk optrekken. Mooie best practises zijn inmiddels al doorlopen. “Een mooie opdracht van Oosterhof Holman was eigenlijk de aanjager van onze samenwerking”, aldus Van der Wiel. “Dit is typisch zo’n bedrijf dat zich realiseert dat vitaliteit op alle fronten de beste garantie biedt op continuïteit. Voor maar liefst 330 medewerkers mochten we een begeleidingsprogramma opzetten voor een maatwerktraject in het kader van vitaliteit en duurzame inzetbaarheid, waarbij aanvullende cursussen en trainingen zijn verwerkt. Een enorme klus, waar we samen met BCL Actief in zijn gestapt. Op dit moment loopt dat voor iedereen naar volle tevredenheid. ” Boelens:” Het was zó leuk om te zien hoe zich dat ontwikkelde. In het begin waren er onder die ruim 300 medewerkers natuurlijk ook wel sceptici die nog niet wisten wat ze konden verwachten. En moet je kijken hoe de evaluatieformulieren nu terugkomen. Een en al positiviteit. Dat is dus geweldig om mee te maken.”

Stressfactoren www.bclactief.nl www.fervent.nl

Boelens: “We bieden die begeleiding op een zeer breed front. Denk aan fitness, maar ook aan opleidingen, leefstijl coaching, bewustwording en het aanbieden van een online

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

www.scholma.nl

www.veeew.com

van Scholma De Veeew App brengt de wereld van DRUKWERK op een perfecte manier samen met de digitale wereld • geeft extra beleving aan brochures • geeft een gezicht aan statische informatie • geeft registratie van bezoekersgedrag

Download de

app en scan deze pagina

Veeew biedt extra mogelijkheden voor uw marketing en communicatie Zie www.veeew.com of bel 050-3013636 en vraag naar de mogelijkheden

Het beste medicijn tegen verzuim zijn medewerkers die fluitend naar hun werk gaan

“Henk, je moet een goedkopere ziekteverzuimverzekering voor mij regelen!” klinkt het door de telefoon. Wanneer ik een paar dagen later op zijn bedrijf kom, toont hij de brief van zijn verzekeraar met daarin de aankondiging van een fikse premiestijging. Wat hij daarna laat zien is nog veel belangrijker. Op zijn beeldscherm zie ik een ziekteverzuimpercentage dat in drie jaren is gestegen naar bijna 10%... Gefrustreerd vertelt hij over de teruglopende arbeidsproductiviteit, de merkbaar slechtere werksfeer en dus hoogoplopende premies voor de ziekteverzuimverzekering. Nadat hij uitgebreid zijn verhaal heeft gedaan, zeg ik dat we voor een echte oplossing verder moeten kijken dan alleen de verzekering en premie. Het beste ‘medicijn’ tegen verzuim is immers ervoor zorgen

dat medewerkers fluitend naar hun werk gaan. En daarom moeten we: 1. Uitzoeken waar de echte ‘verzuimpijn’ zit en wat daarvan de oorzaken zijn; 2. Structurele preventieve maatregelen inzetten; 3. ‘In control’ zijn én blijven bij verzuim; 4. En uiteraard de best mogelijke en passende ziekteverzuimverzekering vinden. De weken daarna hebben verzuimexperts van Kuiper Verzekeringen diverse gesprekken met deze ondernemer, zijn managementteam en medewerkers. Ze komen er samen achter dat de hoofdoorzaak ligt in het repetitief karakter van de werkzaamheden: langdurig dezelfde handelingen in productielijnen. Dit resulteert in fysieke klachten aan het

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

bewegingsapparaat en mentale klachten voortkomend uit verveling en het ontbreken van uitdagingen.

claims ‘in control’ en wordt ‘verzuimbewustzijn’ gecreëerd bij zowel werkgever als werknemers.

Vervolgens wordt een preventief stappenplan opgesteld. Voor wat betreft het fysieke gaat het daarbij om het stimuleren van beweging tijdens werktijd en het faciliteren van sporten tijdens en na werktijd. De mentale aspecten worden aangepakt door individuele gesprekken met medewerkers en het samen opstellen van persoonlijke ontwikkelplannen. Ziektemeldingen worden vanaf dat moment gemeld bij één loket van Kuiper Verzekeringen. Individuele situaties worden persoonlijk en proactief begeleid door de verzuimexperts, waarbij alle betrokken voortdurend worden geïnformeerd. Zo blijft de werkgever bij lopende

Dit alles gaat uiteraard ook gepaard met een beter passende, eigen ziekteverzuimverzekering van Kuiper Verzekeringen. Hierdoor wordt een claim niet alleen spoedig afgehandeld, maar ook snel uitbetaald. Onlangs keken we samen terug op de afgelopen periode. Voor het tweede jaar op rij is het verzuim gedaald naar slechts 1%! En oh ja… ik kon hem ook nog blij maken met een lagere premie voor komend jaar…

Henk Riemersma Specialist Inkomen & Verzuim Kuiper Verzekeringen

OF 2019-03

Vlietstra. Geen probleem!

OF 2019-03

Een bijzonder bedrijf, en dat is ‘t. Vol trots en met veel plezier verhaalt Maarten Jansen over Vlietstra Speciaal Schoonmaak, uit Leeuwarden. Dat Speciaal staat er niet voor niets, blijkt als Jansen de gebouwen en objecten opsomt die het bedrijf schoonhoudt. Dat hij in 2023 hoopt dat het Koninklijke Vlietstra wordt, is niet zonder reden. Het Koninklijk Huis kent het nummer van Vlietstra. Ruim 600 mensen werken er onder de vlag van Vlietstra, waarvan zo’n 45 fulltime. ‘Gewoon’ schoonmaakwerk van kantoren en bijvoorbeeld huizen van woningbouwverenigingen doen ze, maar ook veel specialistisch werk.

Specialist in windturbines “We maken bijvoorbeeld windmolens schoon. Dat doen we soms met een hoogwerker, maar de langste kan ‘maar’ tot 103 meter. Dus bij hogere molens gaan we abseilen. Hoewel we over het algemeen vooral in Noordoost Nederland werken – van Friesland tot Overijssel -, worden we voor dit soort klussen ook in het buitenland ingehuurd. Zo waren we onlangs nog in Schotland en zijn we ook al in Hongarije geweest. Regelmatig zijn we actief in België en Duitsland om windturbines te reinigen.”

Van superjacht tot F16 Er zijn meer speciale objecten waar de medewerkers van Vlietstra hun handen niet voor omdraaien: “Bijvoorbeeld de superjachten die in Makkum worden gemaakt, of de F16’s van Defensie op de Luchtbasis Leeuwarden. Dat zijn toch mooie opdrachtgevers.”

Duurzaamheid In de schoonmaaksector is duurzaamheid en milieuvriendelijkheid belangrijk. Ook het oudste schoonmaakbedrijf van Nederland, want dat is Vlietstra, houdt uiteraard rekening met het milieu. “Vooral als je voor de overheid werkt – en dat doen we. Zowel voor het Rijk als voor de provincies en Rijkswaterstaat. Als we bruggen schoonmaken, dan mag er natuurlijk niets in het water belanden. Daarom maken we schoon met water en stoom. Niet voor niets luidt onze slogan: Geen probleem!”, stelt Jansen.

Koninklijk En die Koninklijke uitsmijter van het begin dan? Dat is een zeer eervolle. “Wanneer er iemand van het Koninklijk Huis overlijdt, dan krijgen wij een telefoontje. Aan ons dan de taak om de kerk in Delft volledig gereed te maken voor de bijzetting. We verzorgen dan niet alleen de schoonmaak, maar krijgen de regie over de complete begrafenis. Tot de catering en de beveiliging aan toe.”

Maarten Jansen Geboorteplaats Leeuwarden Geboortedatum 27 februari 1965 Burgerlijke staat gescheiden Hobby’s Natuurlijk mijn 3 dochters die alles voor mij betekenen. Verder handbal trainer/coach van een fantastisch damesteam uit Franeker, de stad waar Vlietstra ooit begon. Mag graag naar wedstrijden toe, vooral in Tsjechië, vele goede contacten daar.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

Energie VanOns: 100% groene, lokaal opgewekte stroom Het groene energiebedrijf Energie VanOns is in 2014 opgericht door de koepelorganisaties van de drie noordelijke provincies: ร s Koรถperaasje, Drentse Kei en Groninger Energie Koepel. Deze koepelcoรถperaties vertegenwoordigen hun eigen leden, de aangesloten lokale energiecoรถperaties.

OF 2019-03

‘Ons energiebedrijf is opgericht door burgers die het anders willen‘, vertelt Jaap Hoeksema, directeur van Energie VanOns. ‘Zij willen een circulaire economie, hebben maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel en willen de traditionele geldstromen veranderen. Met hun eigen energiebedrijf – Energie VanOns – brengen ze deze doelen in de praktijk.’

verduurzamen van een dorpshuis, een nieuwe speeltuin of het ontwikkelen van duurzame energieprojecten: het geld dat we samen genereren, zorgt aantoonbaar voor een beter leefklimaat en een groenere samenleving. De invloed van onze leden gaat bovendien ver. We willen mensen eigenaarschap bieden: van het eigen dak, de eigen leefomgeving, maar ook van het eigen energiebedrijf.’

Groene energie

Doelgroep

Energie VanOns levert 100% groene, lokaal opgewekte stroom van bronnen uit heel NoordNederland; bijvoorbeeld van aangesloten energiecoöperaties en boeren uit de regio met eigen zonnedaken en windmolens. Zo draagt men bij aan de groei van lokale opwekking van groene energie. In 2018 wekte Energie VanOns 71 procent van de stroom op uit zonne-energie en de overige 29 procent uit windenergie. Ook behaalde de groene energiebeweging de gedeelde eerste plek – met een maximale score van 10 - in de toplijst Groenste energieleveranciers van de Consumentenbond.

Hoeksema betrekt graag ook de jongere generatie bij Energie VanOns. Een uitgekiende online marketingstrategie moet daarvoor zorgen. ‘We merken dat jongere generaties op een andere manier bereikt moeten worden. Kijk maar eens naar de Brexit of de opkomst van Forum voor Democratie; de inzet van social media heeft daar een grote rol in gespeeld. Energie VanOns gaat zich vanaf nu meer profileren op sociale netwerken om jongeren te informeren over ons bestaan en onze doelstellingen.’

MVO Connect Ook voor het MKB is Energie VanOns interessant. In samenwerking met MVO Connect uit Leeuwarden is een concept ontwikkeld voor bedrijven die zelf meer hernieuwbare energie opwekken dan ze verbruiken en dat leveren aan Energie VanOns. Dit overschot kunnen medewerkers van het betreffende bedrijf vervolgens tegen aantrekkelijke voorwaarden voor thuisgebruik afnemen. Dit soort secundaire arbeidsvoorwaarden hebben een positief effect op de bereidheid van werknemers om ook op het werk actief mee te denken over - en bij te dragen aan -energiebesparende maatregelen. Alleen al met een vergrote bewustwording onder het personeel kan bij bedrijven in veel gevallen al gauw zo’n 10-15% energie worden bespaard; werknemer blij, werkgever blij!

Meld je aan Freonen

Inmiddels zijn bijna honderd energiecoöperaties aangesloten bij Energie VanOns. Hoe ze hun duurzame stroom opwekken, bepalen ze zelf. Aangesloten coöperaties verkopen hun energie aan Energie VanOns en krijgen daarvoor een vast bedrag per klant per jaar. Dat geld kunnen ze weer investeren in lokale duurzame projecten. De winst die wordt gemaakt, vloeit dus terug naar de regio. ‘Het geld komt ten goede aan de duurzaamheid en leefbaarheid van lokale gemeenschappen’, vervolgt Hoeksema. ‘Of het nu gaat om het

energiecoöperaties uit Fryslân; de Freonen passen ons dus als een jas!’

Energie VanOns is aangesloten bij de Freonen fan Fossylfrij Fryslân. Een keuze die volgens Hoeksema gemakkelijk te verklaren valt. ‘De Freonen omarmen een bepaald gedachtegoed, het is een doe-club. Daar staan we helemaal achter. Wij willen dat lokale coöperaties aan de slag gaan en niet alleen maar overleggen. Regel dat zonnedak of die windmolen, zorg dat je inspraak hebt in een energiepark. De doe-instelling van de Freonen is voor ons, naast de duurzame doelstellingen, zeer aantrekkelijk. Bovendien komen de meeste

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Wil je ook groene, lokale stroom afnemen die ten goede komt aan je wijk, dorp of stad? Word dan klant bij Energie VanOns: meld je aan bij de energiecoöperatie in jouw omgeving via energie.vanons.org/bij-jou-inde-buurt/ of kijk op www.fossylfrij.frl bij het thema Energie. Bedrijven die geïnteresseerd zijn in het delen van een overschot aan opgewekte groene stroom met hun medewerkers kunnen bellen met MVO Connect op 058 - 294 16 48, of mailen naar info@mvoconnect.nl.

OF 2019-03

Radio op de werkv loer LAAT MU

ZIEK ME IN UW B EWERKEN EDRIJF

Blijf op de hoogte! Download onze gratis app.

van 14.00-1

Handig... privé en zakelijk.

Telefo Website n

81% van al uw medewerkers vindt werken met muziek leuker.

Blijf op de hoogte! Download onze gratis app.

Voorkom overlast van losse radio’s

Oplossing binnen ARBO geluidsnormen

Met centrale audiovoorzieningen luisteren medewerkers in uw bedrijf op prettige wijze naar de radio.

Reduceer periodieke NEN3140 keuringen

Zeilmakersstraat 5, Sneek Handig... privé en zakelijk. T: 0515 - 43 40 27 W: www.inferno-av.nl E: info@inferno-av.nl

Wilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied? Download via de app store onze app. Wilt u persoonlijk contact? Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.

NOTARISKANTOOR ELLEMERS Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers.nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

Laat zien waar jij voor staat! Sta jij voor een stap met je bedrijf of in je carrière? En wil je laten zien waar je voor staat en in welke kleding je je optimaal kunt presenteren? Kijk dan op stijlinspirator en ontdek wat ik voor je kan betekenen.

Investeer in uiterlijke communicatie, presenteer je optimaal & maak het verschil. Je bent het waard zichtbaar te zijn!

Hard to find, easy to love Dekemawei 9, Weidum 058-251 9888 | www.weidumerhout.nl

Marcella stijlinspirator Spreker | Vakdocent Kleding als taal | Winnares Vrouw in de Media Award Frl Ciprianussteeg 2b | 8911 JG Leeuwarden T 06 - 511 951 58 | www.stijlinspirator.nl

Duurzame Doeners In iedere editie spreken we een ondernemer die verduurzamingsstappen zet met zijn bedrijf, met het vizier strak gericht op een fossielvrije bedrijfsvoering. Ditmaal valt de eer te beurt aan Ate Reitsma, Technisch verkoopadviseur bij Frythermo in Franeker, expert op het gebied van vloerverwarming, warmtepompen en spuitisolatie. Ate, Frythermo heeft al verscheidene duurzame stappen gezet. Hoe zagen deze er concreet uit? Sinds oktober 2018 is Frythermo gestart met het leveren van thermodynamische warmtepompen. Dit type warmtepomp is tot nu toe vrij onbekend in Nederland. Op zich is dat erg bijzonder want het is wellicht een van de beste vervangers van de cv-ketel. Een thermodynamische warmtepomp werkt namelijk altijd - 24 uur per dag - bij regen of ijzel en zélfs bij temperaturen van -10 °C; zonder toevoeging van extra verwarmingselementen. Een van de beste manieren om dit aan je klanten duidelijk te maken, is je eigen pand te voorzien van een dergelijke installatie en daarmee de werking aan te tonen. Om ons pand in Franeker te verwarmen is een 24 kW thermodynamische warmtepomp opgesteld, gecombineerd met een 260 liter warmtepompboiler voor warm water. Gelijktijdig zijn er 40 zonnepanelen op het dak geplaatst en zijn alle lichtbronnen in en om het pand vervangen door ledverlichting.

dragen aan de verduurzaming van Nederland. Het is voor ons dan ook vanzelfsprekend dat de eerste installatie die we hebben geplaats bij ons eigen bedrijf was. Goed voorbeeld doet goed volgen! De combinatie van een warmtepomp en zonnepanelen is voor ons als leverancier van thermodynamische warmtepompen een logische stap. Een thermodynamische warmtepomp haalt net als de, bekendere, lucht-water warmtepomp, energie uit de omgevingslucht. Echter gebeurt dat bij ons met panelen, zonder geluid producerende unit op het dak of aan de gevel. Onze warmtepomp is voorzien van 24 panelen van 80 x 200 cm waardoor geruisloos een “airco gas” wordt gevoerd. De thermodynamische panelen zijn onder de zonnepanelen op het dak gemonteerd. Het bespaart ruimte op je dakoppervlak en de warmtestraling aan de achterzijde van de zonnepanelen verhoogt het rendement van de warmtepomp. De thermodynamische panelen stralen op hun beurt weer koude af op de achterkant van de zonnepanelen waarmee ook hun rendement verhoogd wordt.

Waarom hebben jullie deze keuzes gemaakt?

Wat heeft het jullie bedrijf opgeleverd?

Als bedrijf en helemaal als leverancier van duurzame techniek willen we ons steentje bij-

Frythermo is al jaren actief op het gebied van duurzame energie. We zijn ruim 16 jaar geleden

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

gestart met het leveren en monteren van vloerverwarming in zowel nieuwe als bestaande situaties. Vloerverwarming is tegenwoordig het meest gewenste afgiftesysteem voor lage temperatuur verwarmingssystemen zoals een warmtepomp. Frythermo als bedrijf heeft nu, in combinatie met de warmtepompen en de vloerisolatie, een compleet pakket te bieden aan de aannemer, installateur, bedrijf en in uitzonderlijke gevallen de particulier om een passende oplossing te bieden om een pand te verduurzamen. Als ik kijk naar wat het ons pand heeft gebracht? We zijn volledig gasloos en wekken evenveel kilowatts op als dat we op jaarbasis verbruiken! Daarnaast staat er een nette installatie die we graag laten zien aan belangstellenden. Wil je ook fossielvrije stappen zetten met je bedrijf? De Freonen fan Fossylfrij Fryslân helpen je graag verder. Neem contact op met de Helpdesk Fossielvrij MKB via 058 – 294 16 70 of stuur een mail naar info@freonen.nl. Je ontvangt dan concrete adviezen en begeleiding, passend bij jouw situatie.

OF 2019-03

Martijn van der Harst van Energie Inspectie

Aan de keukentafel Nadat hij iemand met een zoekvraag naar eenvoudige energielabels spreekt, besluit Martijn van der Harst de juiste certificering te behalen en zijn baan op te zeggen. Als zelfstandig ondernemer start hij Energie Inspectie en voorziet hij woningen en kantoren van energielabels. Nog geen vier jaar later proost hij samen met twaalf collegaâ&#x20AC;&#x2122;s op het feit dat zij nu een BV zijn en door het hele land opereren.

OF 2019-03

begonnen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

Voor supersnel internet via glasvezel

DataDiensten FryslĂ˘n BV FranĂ§ois HaverSchmidtwei 3 8914 BC Leeuwarden

Logistics Calculator

T. +31 (0)58 845 80 00 info@ddfr.nl www.ddfr.nl

Interchains helpt verladers en transporteurs beter inzicht te krijgen in de verschillende transport tarieven zodat het gemakkelijker wordt te vergelijken en te kiezen voor de juiste partner.

Voordelen Bespaar tijd Bespaar geld Meer inzicht Snel vergelijken

U onderhandeld

Wij verzamelen

Direct overzicht

Altijd actueel

+31850-667490

www.interchains.online

info@interchains.nl

In den beginne Voordat Martijn van der Harst in 2015 Energie Inspectie opricht, begint hij zijn loopbaan op de steiger, waarna hij onder andere de LTS en de HTS afrondt. Tijdens de opleiding Technische Bedrijfskunde focust hij zich op de efficiëntie van bouwprocessen zoals ketensamenwerking en behaalt hij zijn ingenieurstitel. Hierna verzorgt hij het onderhoud van vastgoed voor verschillende woningcorporaties. “In 2008 kwamen de verduurzamingsregelingen en subsidies. Zodoende heb ik via mijn toenmalige werkgever de juiste diploma’s behaald en hebben ze mij een baan aangeboden waarin ik mij kon richten op de verduurzaming van de woningen”, legt Van der Harst uit.

Ook ondersteunen we ondernemers op het gebied van wetgeving zoals de meldingsplicht en de energieaangifte. Verder verzorgen we nog steeds het energielabel en bieden we beleidsondersteuning voor woningcorporaties. Tot slot helpen we aannemers bij het berekenen van de EPC en het luchtdichtbouwen door het uitvoeren van een blowerdoortest. We zijn écht uitgegroeid tot een landelijk allround adviesbureau, gespecialiseerd in het verduurzamen van vastgoed”, ligt hij toe. Martijn zijn rol is door de jaren wel veranderd. “Ik opereer nu meer als manager en ben minder bij de daadwerkelijke uitvoering betrokken. Het team van twaalf zeer gemotiveerde energieadviseurs verzorgt dit nu.”

Knikkende knieën

Energie aangifte

Niet veel later loopt hij een kennis met een zoekvraag tegen het lijf. “Hij was op zoek naar iemand die woningen van een eenvoudig energielabel kon voorzien. Het energielabel werd steeds belangrijker voor de verkoop van de woning. Echter was er nagenoeg niemand in Friesland die gecertificeerd zo’n energielabel kon uitschrijven. Dus besloot ik de juiste certificering te halen, om vervolgens met knikkende knieën mijn baan op te zeggen”, vertelt Martijn lachend. Met een nieuw gekochte laptop begint hij als ondernemer aan zijn keukentafel en begint hij woningen van het waardevolle energielabel te voorzien. In de drie jaren die volgen, verhuist Martijn van zijn zolderkamer naar een kantoor in Crystalic en verzamelt hij een sterk en slim team om zich heen.

Wat de energieaangifte betreft wil Martijn nog iets urgents met zijn mede-ondernemers delen. “Voor bedrijven is er in 2019 de energieaangifte. Vóór 1 juli van dit jaar moeten alle bedrijven die onder de regeling vallen – en dat zijn er nogal wat – hun energiebesparende plannen melden. Wie dit niet op tijd doet, riskeert een boete die kan oplopen tot in de duizenden euro’s”, benadrukt Martijn. “Als één van de weinige adviesbureaus van Nederland bieden wij ondersteuning bij het indienen van deze aangifte”

Wat doen ze precies? Kort gezegd levert Energie Inspectie advies voor het verduurzamen van vastgoed. Echter doen ze veel meer. “We hebben een onafhankelijke adviserende rol. Daarnaast inspecteren we gebouwen op energiebesparende maatregelen en ondersteunen we bij het aanvragen van subsidies.

Nuchter Van der Harst en zijn team blijven alert, ze houden de laatste ontwikkelen en innovaties goed in de gaten. Verder kijkt de ondernemer nuchter vooruit. “Ik had 3,5 jaar geleden nooit gedacht zo te groeien. Ik hoop over 3,5 jaar te zijn verdubbeld, met een tweede vestiging erbij. Maar eerst verhuizen we binnenkort naar de LEDFactory, één van de partners waar we mee samenwerken.” Volg Martijn ondertussen tijdens de Jong Ondernemingsprijs. Ze zitten in de halve finale! Op 17 juni worden de finalisten bekend en op 10 oktober vindt de grote finale plaats.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Martijn van der Harst Geboorteplaats Maarssen Geboortedatum 8 december 1983 Burgerlijke staat vader en samenwonend Hobby’s varen, culinair koken, allerlei soorten sport

OF 2019-03

Innovatie, verhuizing en vitaliteit

Honderdjarig Van der Heide vernieuwt zichzelf in Drachten De verhuizing van Kollum naar Drachten heeft Van der Heide in een stroomversnelling gebracht. Maar liefst 99 jaar zetelde het innovatieve bedrijf – dat het imago van louter ‘bliksembeveiliger’ van zich afschudde – in het Noordoost-Friese dorp. Het honderdste jaar luidde een nieuwe fase in. Directeur Tanja Lendzion wist het team te motiveren en activeren om nieuwe stappen te zetten vanuit Drachten.

OF 2019-03

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

Zorgeloos uw VvE uit handen geven? Benedictus VvE Beheer Persoonlijk Betrouwbaar Betrokken Deskundig Ontzorgen

…voor effectieve bijeenkomsten op een bijzondere trainingslocatie - 39 hotelkamers - 10 conferentiezalen - centraal in noord-nederland

Almastraat 14 8601 EW Sneek info@benedictus-vvebeheer.nl www.benedictus-vvebeheer.nl !

Omdat u niet alleen asbest wilt saneren. • Sloopwerken • Asbestsanering • Renovatie/herstel

Maar ook iets moois wilt opbouwen. U wilt geen half werk. U wilt niet alleen asbest saneren, maar ook weer iets moois opbouwen. En u wilt niet alleen een concurrerende prijs, maar ook vakmensen die hun werk verstaan. Man&Mach is asbestspecialist in Noord- en Midden Nederland en helpt u snel en vakkundig.

Sociaal enterprise met ambitie zorgt voor circulaire werkomgevingingen door (eigen) kantoormeubilair te refurbishen en OPnieuw! te gebruiken. www.opnieuw.nl

Bij enkele panden, maar ook bij complete woningblokken. Samen werken we aan een gezonde en veilige woonomgeving.

“We zijn beter bereikbaar op een meer centrale locatie in het Noorden, aldus Lendzion. “We hebben het eerste opleidingspracticum voor hoog- en laagspanning neergezet.” Van der Heide heeft zeven locaties in Nederland, waar ruim tweehonderd mensen werken, het werk zelf speelt zich wereldwijd af. Lendzion: “Mensen willen beveiligd worden, opgeleid worden, beschermd worden, inspecties laten uitvoeren en examens afleggen. Allemaal oplossingen door elektrotechnische veiligheid.”

Datacentra en festivals Van der Heide beveiligt gebouwen tegen bliksem door op daken externe beveiliging aan te brengen en ontwikkelt daartoe ook de engineering. “We verzorgen, bij bijvoorbeeld datacentra, de interne beveiliging. Bovendien verzorgen we beveiliging op festivals”, somt Lendzion op. “We passen niet alleen bliksembeveiliging toe bij de poppodia. Met ons onweerdetectiesysteem monitoren we onweersbuien tijdens buiten evenementen zoals festivals. Wij kunnen tot een afstand van honderd meter berekenen waar een onweersbui langskomt, heel belangrijk voor festivals als Pinkpop en Zwarte Cross. We stellen ze daarmee in staat tijdig maatregelen te nemen of om noodplannen - wel of niet - in werking te stellen.”

Inspectie en bescherming Ook het uitvoeren van inspecties is dagelijks werk. “Voor het doormeten van elektrotechnische installaties moet je speciaal opgeleid zijn”, benadrukt Lendzion.

Er zijn panden waar inspectie verplicht is, ook verzekeraars bouwen graag zekerheden in. “ Maar ook bedrijven willen zelf graag weten hoe het ervoor staat. Denk bijvoorbeeld aan ziekenhuizen.” Onder de grond ligt Nederland vol met buisleidingen. “Die zijn vaak van metaal, dat gaat roesten”, weet Lendzion. Met behulp van elektriciteit worden buisleidingen, kademuren, bruggen, kunstwerken en vele andere objecten beschermt tegen roest. “Vaak vragen partijen als provincies, waterschappen en woningcorporaties ons kathodische bescherming toe te passen, omdat het de levensduur van deze objecten verlengt”..”

“Onze werknemers zijn ons kapitaal. Wij werken toe naar een open bedrijfscultuur omdat we dat met z’n allen heel graag willen én omdat ons bedrijf dat nodig heeft. Ook in de elektrotechnische branche, waar alles draait om veiligheid en nauwkeurigheid, is oog voor de mens van belang, en misschien juist wel extra belangrijk.” Lenzion zette de koers uit en is dankbaar voor de welwillendheid van ‘haar’ werknemers om mee te varen, om Van der Heide naar een hoger plan te tillen. Op naar de volgende honderd jaar.

Opleiden en examineren Van der Heide leidt in haar eigen opleidingscentrum werknemers op. “Werken met elektrotechnische installaties vraagt een grote mate van nauwkeurigheid. Wij hebben opstellingen waarmee mensen in een veilige omgeving kunnen oefenen. Momenteel zijn we met een pilot bezig, om met behulp van VR-brillen situaties te simuleren die werknemers tegen kunnen komen terwijl ze werken bij hoogspanningsmasten of een transformatorhuisje.” Van der Heide is markleider in Nederland, maar ziet opleiden en examineren als een grote verantwoordelijkheid. “Kennis hoor je te delen, daarom leiden we ook werknemers van concurrenten op. Dit brengt nieuwe inzichten voor alle partijen en stelt ons allemaal in staat te ontwikkelen.”

Tanja Lendzion Functie Directeur Van der Heide Woonplaats Hengelo Burgerlijke staat Gehuwd Laatst gelezen boek ‘De tekens verstaan’ van Morten Hjort Beste film Sherlock Holmes, met Downey jr.

Het ‘Van der Heide-DNA’ bestaat uit echt, in beweging, inspiratie, durf, en samenwerken.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Motto/lijfspreuk Je kunt het altijd proberen, dan zie je of het leuk is…

OF 2019-03

Preston Losack van League of Linguists Friesland geeft les in Engels en doet dat niet volgens het boekje, letterlijk. Afkomstig uit Dallas, Texas, is hij de liefde achterna gereisd en woont hij nu in Dronrijp. Journalist Johan Weitenberg ontmoet hem in een cafĂŠ in Leeuwarden, waar de welbespraakte Losack vertelt over zijn visie op het leren van een taal.

Niet volgens het lesboekje

OF 2019-03

Taalbarrière

Geen honger

“Het leren van een taal draait om gebruik, blootstelling en intrinsieke motivatie. Daarom zijn boeken weinig effectief. Ze focussen te veel op perfectie en vocabulaire. Een belangrijke motivatie om een taal te leren, is om een taalbarrière te overwinnen”, aldus Losack. Aan de Engelse taal ontkom je in het dagelijks leven niet, maar in zekere zin is afzondering door een taalbarrière een keuze. Het niet begrijpen van een taal draagt bijvoorbeeld bij aan het ‘vakantiegevoel’ wanneer je op reis bent. “Klopt, maar Engels is onmisbaar. Ondanks dat je de inheemse taal van een land niet kent, wil jij je wel verstaanbaar maken. Daar kan Engels al bij helpen”, weerlegt Preston.

Ik heb niet het idee dat hij je de Engelse taal wil opleggen. Preston heeft namelijk als uitgangspunt je Engels te leren op basis van je voorkennis en waarvoor jij de taal nodig hebt. In plaats van je vocabulaire en grammatica op te dragen. “Als ik het op die manier aanpak, is het alsof ik je dwing te eten, terwijl je geen honger hebt. Dat motiveert niet om de taal te leren. Juist wanneer het een voldaan gevoel geeft, je verder helpt, wordt het leerproces effectief.”

Geschiedenisles De Engelse taal is complex. Preston schrijft drie woorden voor mij op: chalk, machine en schism. De ‘ch’ spreek je op drie verschillende manieren uit, merk ik op. “Dit heeft te maken met de geschiedenis van de taal en de vele

woorden die het leent uit onder ander het Frans, Fries, Deens en Pools. Hierdoor zijn er geen vaste regels voor de uitspraak. Hoe goed je Engels ook is, je uitspraak verklapt je afkomst. Maar je wilt niet iemand afschrikken met een accent. Daarom focus ik juist op uitspraak, in plaats van een rijk vocabulaire.”

Steenkolenengels Hij geeft nog een voorbeeld met een complexe zin, om het vervolgens in ‘normaal’ Engels te herhalen; om te benadrukken dat een rijke woordenschat niet alles is om je verstaanbaar te maken. Ik grap nog dat we in Nederland al ver komen met ‘steenkolenengels’. Preston spreekt een klein woordje Nederlands, maar dit woord kent hij nog niet. Zo leren we beide iets nieuws.

Meer informatie: www.lolfriesland.nl

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

De drie mooie schotels van Studio Dok Ondernemers klagen er wel eens over dat ze zoveel schoteltjes in de lucht moeten houden. Wel, daar schijnt ondernemer Bart van der Zant geen probleem mee te hebben. Hij houdt tenminste drie hele mooie schotels in de lucht. Zo verkaste hij onlangs zijn bedrijf Van Sinderen Interieurs in Dokkum naar een pand aan de Kerkstraat 2a in Dokkum. Waar eens kleuteronderwijs werd gegeven, gaat hij nu verder onder de naam ‘Studio Dok’. Zijn core business: het leveren van en adviseren over kwaliteitsinterieurs. Maar Van der Zant houdt van variatie. En dus biedt het pand ook onderdak aan twee van zijn andere initiatieven: Claires Carpet en Vintage Vinyl & Audio. Bart: “Alles met elkaar is het een bijzondere conceptstore geworden op een prachtige plek in de binnenstad van Dokkum.” Claires Carpet een bijzonder verhaal. Je kunt er letterlijk je eigen tapijt ontwerpen, zo vernamen we, maar ook kiezen uit een grote collectie aanwezige tapijten. In de studio kan worden gekozen uit kleur, vorm, maat en patroon van het tapijt. Het tapijt wordt vervolgens in Nepal met de hand geknoopt, waarna het drie maanden later in Dokkum is. “Ik ben er geweest om te zien hoe de tapijten worden gemaakt. Een fascinerend land met een hele andere cultuur. Gelukkig heb ik met eigen ogen gezien dat er goed wordt gepast op de knoopsters”, aldus de ondernemer. Dan Vintage Vinyl & Audio. “Vinyl is weer helemaal hot”, verklaart Bart. “Je ziet een verschuiving plaatsvinden van cd's naar vinyl, een steeds groter publiek krijgt er interesse voor. Er is veel tweedehands vinyl te koop, maar ik zoek op beurzen en online naar het echt goede spul. Wat hier staat is Vintage Vinyl zoals het hoort te zijn: Pink Floyd, Bowie, The Stones en The Beatles, allemaal mooi spul in goede conditie.”

MplusKASSA

V.l.n.r: wethouder Friso Douwstra, Johannes Bolt, Evelien Walstra (gemeente Leeuwarden) en Jeschurun Bolt.

OF 2019-03

Na 35 jaar verruilde MplusKASSA de oude vertrouwde binnenstad van Leeuwarden voor een pand op ‘De Werp’, aan de rand van Leeuwarden. Tijdens de feestelijke opening werd er door wethouder Friso Douwstra een Leeuwarder wimpel overhandigd aan de eigenaren Johannes Bolt en Jeschurun Bolt. MplusKASSA, specialisten in gebruiksvriendelijke kassasoftware, bouwde duurzaam: het pand wekt namelijk net zoveel energie op als dat het nodig heeft en is dus energieneutraal. Dit gebeurt door middel van een warmte terugwin installatie en zonnepanelen op het dak.

In het zakenleven kom je ze vrij veel tegen: van die levensgenieters. U kent ze wel, van die mensen die van work hard-play hard houden. Naast hun drukke bestaan als ondernemer genieten ze in hun vrije tijd van glamour-events, een goede auto, uitvoerige diners en mooie wijnen. ‘Een echte Bourgondiër’, zeggen we dan. De meest radicale vorm zijn types als de Italiaanse entrepreneur Silvio Berlusconi, maar ook softere varianten lopen her en der rond. Maar, waar komt die term nu precies vandaan? Wie waren dat, de Bourgondiërs? De Vlaming Bart Van Loo schreef er een geweldig boek over. Wie tegenwoordig aan Bourgondië denkt, ziet mooie autotochten door het gebied rondom Dijon voor zich. Een prachtig Frans landschap met vooral veel wijngaarden en mooie kastelen. Maar het Bourgondische rijk was veel groter. Eind vijftiende eeuw waren bijvoorbeeld ook grote delen van Vlaanderen en het huidige Nederland een onderdeel van het Hertogdom.

Filips de Goede (1396-1467), Karel de Stoute (1433-1477) tot Maria van Bourgondië (1457-1482), en Filips de Schone (1478-1506). Een superspannend verhaal, waaruit blijkt dat de hertogen toch vooral mensen waren met als hun tekortkomingen. En: waaruit ook blijkt dat de hertogen de Berlusconi’s avant la lettre waren. Vooral tijdens Filips de Goede was er sprake van een ongekende weelde, zo lezen we en het is duidelijk dat Van Loo het heerlijk vindt om al die zaligheden te beschrijven. Dichters en schilders kregen tal van opdrachten en copieuze banketten (soms tientallen gangen), met de meest bijzondere culinaire creaties en de verrukkelijkste wijnen waren heel gewoon. Het boek leest zoals gezegd lekker weg, alsof het een spannende roman is. Maar wie aan de hand van het boek écht meer wil weten over hoe deze periode ook het heden op een of andere wijze heeft gevormd moet geconcentreerd lezen, want het boek is dik en doordat het een lange periode beslaat valt er ontzettend veel te vertellen. Kortom: een prima boek voor wie van ‘het goede leven’ houdt en benieuwd is hoe het ‘Bourgondische leven’ ons heeft gevormd. Maar het is net als bij een goede maaltijd: je moet er wel even de tijd voor nemen.

Het hertogdom Bourgondië was tussen 918 en het einde van de vijftiende eeuw een in hoge mate zelfstandig gebied binnen het Koninkrijk Frankrijk. Het Hertogdom bereikte zijn hoogtepunt in het midden van de vijftiende eeuw, maar werd enkele decennia later ingelijfd door de koning van Frankrijk. Die lange geschiedenis wordt door Van Loo beschreven alsof het een roman is. Van Filips de Stoute (1342-1404), Jan zonder Vrees (1371-1419),

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

‘People, planet, profit’ voorop bij Lamb Weston

‘ We leggen de lat hoog als het gaat om mens en milieu’ Lamb Weston® is een wereldwijd merk diepgevroren aardappelproducten. De locatie van aardappelproducent Lamb Weston / Meijer in Oosterbierum is de kleinste van Nederland; in heel Europa zijn er zes fabrieken en wereldwijd zelfs 24. In Oosterbierum komen 24 vrachtwagens vol aardappelen per dag aan en er wordt per uur 25 ton aardappels verwerkt. In anderhalf uur tijd transformeert een aardappel in de hypermoderne fabriek op het Friese platteland tot patat. Al is het maken van verschillende patatvariaties het hoofddoel van de Lamb Weston / Meijer, ook ‘people’ en ‘planet’ zijn ontzettend belangrijk bij deze grote internationale speler. Aan tafel vertellen HR Officer Marcel Hirs en plantmanager Bas van Damme dat hun werkgever veel investeert in het welbevinden van de medewerkers, met als ambitie voor 2020 ‘Great Place to Work’ te worden. “Dat is een methodiek om het vertrouwen van onze mensen te meten”, legt Hirs uit. Hij komt uit Noord-Holland, Van Damme uit Zeeland. Toch voelen ze zich beiden thuis in ‘het Friese’. “De betrokkenheid van onze werknemers is enorm. Dat willen we zo houden”, aldus Van Damme. In diensten van vijf ploegen werken zo’n 120 mensen aan – vooral – de verpakkingslijn. Het produceren van de aardappelproducten zelf

OF 2019-03

gebeurt namelijk bijna volautomatisch. Vanuit een gloednieuwe controlekamer overzien de Operators het hele proces van aardappelontvangst, de productie en het verpakken. “We hebben geïnvesteerd in camera’s die van A tot Z de productie in de gaten houden, kunnen inzoomen op storingen en leidinggevenden tools geven om machine-operators aan te sturen ”, vertelt Van Damme. De productie gaat continu door in Oosterbierum. “Het is zelfs zo dat een oudere werknemer in het weekend opbelt als hij ziet dat er geen rook uit de schoorsteen komt: ‘draaien jullie wel?!’ vraagt hij dan”, vertelt Hirs. “Dat is geweldig, dat commitment. En dit verwachten we ook bij nieuwe mensen waar we naar op zoek zijn. We werken graag met een breed spectrum aan mensen. We zoeken

de voedselindustrie als geheel wordt steeds opener. Mensen willen weten waar en hoe hun voedsel geproduceerd wordt. Daar staan wij achter.” Hirs voegt toe: “Tijdens de week van de levensmiddelentechnologie stellen we onze locatie ook open voor daaraan deelnemende scholen. Aan de hand van proefopstellingen krijgen ze zo een idee van wat hier gebeurt. Dat helpt qua beeldvorming enorm.” bijvoorbeeld Operators. Die kunnen we zelf intern opleiden: in anderhalf jaar tijd groeien ze door naar operator B.” Maar ook risicoanalisten zijn welkom: ook bij Lamb Weston / Meijer maakt de productie een computerisering door. “We willen graag van ‘bedienen naar beheersen’”, aldus Van Damme.

Transparantie Lamb Weston / Meijer maakt aardappelproducten voor het hogere kwaliteitssegment en wil niet alleen kwaliteit maar ook stabiliteit kunnen bieden. “We hebben nieuwe machines, die optisch op de lengte van onze frites sturen en bijvoorbeeld automatisch oneffenheden van een patatstaafje afsnijden. Ook wordt er continu gemeten en gewogen.” Nieuwe, meer ambachtelijke producten zoals grotere snijmaten of aardappelproducten met de schil er nog omheen vragen om een steeds flexibeler productieproces. “Zodat we nog sneller kunnen inspelen op verschuiving in de markt. Ook zijn er regelmatig klantenaudits in onze fabriek. Dit zien wij als een kans: wij kunnen onze klanten nieuwe producten laten zien”, legt de plantmanager uit. “We worden steeds transparanter naar klanten;

Duurzaamheid Het bedrijf wil gezien worden als industrieleider op het gebied van verduurzaming. De mensen in Oosterbierum juichen dat toe. Van Damme en Hirs vertellen enthousiast over de eigen biogasinstallatie en waterzuiveringsinstallatie, druppelirrigatie bij telers van de aardappelplanten in plaats van ‘gewoon’ irrigeren, het gebruik van gezonde plantaardige olie en het onderzoek naar het recyclen van het gebruikte plastic. “Ook vervoeren we steeds minder over de weg en steeds meer via het water en het spoor. Wat wel over de weg gaat, wordt vervoerd in langere vrachtwagens. We willen een zo laag mogelijke CO2-uitstoot en hebben die al met dertig procent weten te verminderen ten opzichte van 2008”, aldus Van Damme. “We zijn op alle vlakken een lerende organisatie;, transparantie en samenwerking is ons motto”, benadrukt Hirs. Van Damme voegt toe: “Bovendien voelen we beiden dat we hier niet zijn om puur ‘op de winkel te passen’, maar om uitdagingen aan te gaan. Juist daarom leggen we de lat graag hoog als het gaat om mensen, machines en milieu.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Bas van Damme Functie Plantmanager Woonplaats Harlingen Burgerlijke staat gehuwd Hobby’s Vissen en bouwen. Lijfspreuk/motto Als je er voor open staat leer je elke dag.

Marcel Hirs Functie HR Officer Woonplaats Harlingen Burgerlijke staat gehuwd Hobby’s outdooractiviteiten klimmen, hiken, canyoning, duiken Lijfspreuk/motto One Life Live It!

OF 2019-03

Al ruim 100 jaar de veelzijdige aannemer uit Eastermar...

Grote Hornstweg 19-D, 9261 VW Eastermar telefoon: 0512 - 47 13 00 www.bouwbedrijfswart.nl swart@bouwbedrijfswart.nl

BRINGING EVENTS TO LIFE

LEER ONS KENNEN | mhbeventfacilities.nl | 0515-820902 | Snekerweg 3A - Bolsward

Onbetaalde facturen incasseren: de vele wegen naar Rome Als een debiteur facturen onbetaald laat, kan dit gevolgen hebben voor de liquiditeit van een onderneming. Zeker wanneer de ondernemer afhankelijk is van de inkomsten van deze debiteur, of wanneer er sprake is van meerdere debiteuren. Bij het incasseren van geldvorderingen zijn er gelukkig vele wegen die naar Rome leiden. Een kort overzicht van de verschillende mogelijkheden en procedures.

Sommatiebrief: ingebrekestelling Als u uw vordering uit handen geeft, begint het incassotraject vaak met een sommatiebrief, waarin de debiteur nog één keer de gelegenheid geboden krijgt zijn factuur - met rente en kosten - te voldoen. Een sommatiebrief wordt ook wel een ingebrekestelling genoemd. De incasso advocaat berekent exact de verschuldigde wettelijke rente of de wettelijke handelsrente en de verschuldigde buitengerechtelijke incassokosten. Voldoet de schuldenaar zijn schuld niet? Dan zijn er verschillende marsroutes mogelijk.

Incasso kort geding Allereerst kunt u een incassoprocedure beginnen. Bijvoorbeeld door het laten uitbrengen van een (door Brouwer Advocatuur opgestelde) dagvaarding door de deurwaarder. Dat kan een gewone rechtszaak (bodemprocedure) zijn of een incasso kort geding bij de Voorzieningenrechter (de rechter in kort geding) van de rechtbank. Wil een incasso kort geding kans van slagen hebben, dan mag de zaak niet (te) gecompliceerd zijn en moet uw vordering dus eenvoudig vast te stellen zijn.

Incasso door faillissement aanvragen Daarnaast wordt er regelmatig overgegaan tot het aanvragen van het faillissement van de schuldenaar. De gedachte hierachter is dat een faillissementsprocedure snel en goedkoop is, en dat, als uw debiteur kan en wil betalen, hij dat natuurlijk zal doen als daarmee zijn faillissement wordt voorkomen. De rechtbank spreekt een faillissement in de praktijk pas uit als op de zitting het bestaan van uw vordering summierlijk blijkt. Bovendien moet komen vast te staan dat uw debiteur minimaal nog een andere vordering onbetaald laat (pluraliteit van schuldeisers). Hoe dit ook zij, een debiteur kiest in deze zaken vaak het zekere voor het onzekere en laat hij het niet op een faillissementszitting aankomen.

zoals onroerend goed, banksaldi, salaris, huurinkomsten, inventaris of een auto. Indien de vordering met incassokosten en rente na een (eventueel herhaalde) sommatiebrief door de debiteur is voldaan, zullen de incassokosten ten goede komen aan de incasso advocaat.

Kosten incasso Indien een vonnis wordt verkregen waarin ook incassokosten zijn toegewezen, zullen deze aan u ten goede komen. Afhankelijk van het soort zaak en het volume van uw incasso’s kunnen diverse prijsafspraken worden gemaakt. Uitgangspunt daarbij is om uw kosten zo beperkt mogelijk te houden en zoveel mogelijk kosten te verhalen op uw debiteur.

Incasso door beslag leggen Als uw vordering te gecompliceerd is voor een incasso kort geding of een faillissementsaanvraag, dan kan uw incasso advocaat toch rechtsmaatregelen voor u treffen om te voorkomen dat er later geen verhaalsmogelijkheden meer zijn. Met toestemming van de rechtbank kunt u beslag leggen op alle vermogensbestanddelen van uw debiteur,

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Brouwer Advocatuur heeft een jarenlange ervaring in het adviseren en procederen op het gebied van incasso. Mr. Jacqueline Brouwer is sterk betrokken bij de zaken van haar cliënten, werkt met korte lijnen en biedt scherpe tarieven.

OF 2019-03

samen werken.

samen werken en samen vooruit In de nieuwe gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in. Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

Cruijffiaanse patronen in organisaties

Onbewust gedrag: je gaat het pas zien als je het doorhebt Directeur: ‘Ik word er soms moedeloos van! Waarom neemt mijn managementteam niet gewoon meer initiatief? Dat zou zoveel makkelijker zijn, voor iedereen.’ Hij blijkt het volste vertrouwen in zijn mensen te hebben. Daar schort het niet aan. Ze zijn goed in wat ze doen. De directeur heeft alleen het gevoel dat het MT niet in zijn kracht komt. Met de directeur van een middelgroot productiebedrijf zit ik op een dinsdagmiddag aan tafel in zijn kantoor. Hij vertelt dat mijn verhaal in de vorige OF hem aan het denken heeft gezet. De trigger om contact met me op te nemen was de opmerking dat het succes van een bedrijf grotendeels wordt beïnvloed door de medewerkers en de manier waarop ze samenwerken. We nemen de strubbelingen door en verkennen de dynamiek van het MT. Waarom blijven initiatieven uit? In gesprek en zoekend naar

oorzaken komen we ook op de invloed van de directeur op het MT, op patronen. Patronen zijn vaak Cruijffiaans: je gaat het pas zien als je het doorhebt. Je wéét dat je niet moet remmen als je auto in de slip raakt, maar je doet het toch. Onbewust gedrag. In een organisatie geldt: het onbewuste gedrag van de een houdt het onbewuste gedrag van de ander in stand. Samen creëren we inzicht (zie figuur). Op het onbedoeld onbewust gedrag van de directeur - zijn aannames en gedachten - reageert het MT met het eigen onbewust gedrag. Zo ontstaat een muizenrad; ze lopen in rondjes. Om dit patroon te doorbreken moet het onbespreekbare bespreekbaar worden gemaakt. Ik adviseer de directeur om meteen de eerstvolgende gelegenheid aan te grijpen om dat te doen. Hij begint met: ‘Mensen, ik merk dat ik graag met jullie dingen wil bereiken en meer initiatief van

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

jullie verwacht. Het lukt ons echter maar niet. Ik houd dat kennelijk in stand. Wat kan ik veranderen om het wel te laten slagen?’

bepalend is voor het verandervermogen van een organisatie. Met elkaar in gesprek gaan is de sleutel voor het doorbreken van patronen.

Er is steeds meer bewijs dat de relatie tussen de leider (hier: de directeur) en zijn of haar mensen (hier: de managementteamleden)

Mijn werkgeluk? De feedback vorige week van de directeur: ‘Bert, het lukt. We kunnen het!’

www.enbeter.nl www.linkedin.com/in/b2beat

OF 2019-03

Roemer Goossensen in Servië

‘Er lopen daar prima vaklui rond’ In Friezen in den Vreemde volgt OF ondernemers, managers en bestuurders in het buitenland. Waar waren ze? Waarom? En wat maakten ze er mee? In deze editie: Roemer Goossensen van Afmitech Friesland. Hij ging op avontuur naar Servië.

OF 2019-03

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

Elektrisch rijden

Dé vooroploper in het ontdekken en praktisch toepassen van vernieuwende mobiliteitsoplossingen. Mobiliteit kan schoner en vitaler! www.frieslandlease.nl 0512 384 060

info@frieslandlease.nl

Je was in mei in Servië, waarom? Ik was daar om deel te nemen aan de Renexpo in Belgrado. Dat is een tweedaagse beurs voor water en energie. Bij dat water hoort ook afvalwater en met Afmitech Friesland zijn we er goed in om dat afvalwater duurzaam decentraal te zuiveren, dus op plaatsen waar je niet zomaar een diepriool hebt. In Servië kon ik dus veel contacten leggen met gemeenten en bedrijven die op zoek zijn naar dit soort oplossingen.

Wij zouden dit niet meer als luxe bestempelen, maar in Servië zijn er veel mensen die graag in een wijk als Novi Beograd (Nieuw Belgrado, red.) wonen. De huurprijzen zijn er dan ook best hoog. Servië heeft natuurlijk veel meer te bieden dan beton. Van oudsher is het een smeltkroes van volkeren. Dat begon al bij de Grieken, de Romeinen, en ging door met de Ottomanen, Habsburgers en dus meer recent het voormalige Joegoslavië.

En de ‘lessons learned’? Neem de tijd om relaties op te bouwen. Het is een dooddoener, maar wel de praktijk. En denk niet dat ‘ze’ op de Balkan niet capabel zijn. Ik heb een aantal bedrijven bezocht en merkte dat het qua look and feel allemaal een beetje ‘Russisch’ aandoet. Dat wil echter niet zeggen dat het slecht is. Er lopen in Servië goede vaklui rond die prima dingen kunnen maken.

Hoe heb je de reis ervaren? Het was een boeiende reis. Servië is een land in ontwikkeling, waar veel dingen (nog) geregeld moeten worden. De jonge generatie bruist van de energie en wil graag Europese standaarden. Niet alleen wat betreft inkomen, maar ook infrastructuur, voorzieningen zoals schoon drinkwater en riolering. Serviërs zijn trots op hun land, en hebben het gevoel dat ze niet altijd door het westen worden begrepen.

Wat is het meest opvallende aan het land waar je verbleef? Ik heb heel veel beton gezien. Veel in het nieuwe Belgrado is uit beton gebouwd. Op verschillende plaatsen tref je lukraak geplaatste betonnen platen aan. Misschien hebben ze ooit een functie gehad, maar dat is vaak niet meer te traceren. Ook in de bouw van de vele flats zie je uiteraard beton terug.

Wat is je opgevallen aan het zakendoen? Je moet oppassen voor allerlei mensen die zeggen dat ze veel voor je kunnen betekenen. Vaak is het zo dat die persoon schermt met allerlei persoonlijke contacten, tot aan de minister toe. Meestal is het minder rooskleurig, en probeert men om via slinkse constructies provisie te pakken op niet uitgevoerde werkzaamheden. Dat zie je overigens in veel landen wel terug. Het devies is: weet met wie je zakendoet. Iets anders dat me opviel: er zijn in Servië veel vrouwen die een technische studie hebben gevolgd.

Roemer Goossensen Bedrijf Afmitech Friesland

Nog tegenvallers moeten incasseren?

Functie Export manager

Nou, eigenlijk niet. Of het zou de beperkte tijd moeten zijn om nog wat meer van het land te zien, maar ja dat had ik dan maar beter moeten plannen.

Geboren 10-05-1969

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Geboorteplaats Harderwijk Burgerlijke staat gehuwd Hobby’s hardlopen, fotografie, natuur.

OF 2019-03

Smart Group

Over mensen en maatwerk Smart Group specialiseert zich in het ontwikkelen van organisaties op gebied van cultuur, management, structuur en strategie. Ze zijn werkzaam in diverse branches zoals, de financiĂŤle- en zakelijke dienstverlening, industrie, kinderopvang en onderwijs- en zorginstellingen. Het bedrijf startte in het voorjaar van 1990 onder de bezielende leiding van Roger Lenssen die al sinds 1984 als extern adviseur bij grote en middelgrote bedrijven in heel Nederland werkzaam is. Het hoofdkantoor van Smart Group zit sinds 1993 in Vught, met daarnaast locaties in Houten en Leeuwarden. In totaal werken er ongeveer 60 mensen, waarvan 12 op de vestiging in Leeuwarden.

OF 2019-03

De heren op de achterste rij van links naar rechts: Henk-Jan Grobbe, Jaap Wouda, Rik Nijkamp, Harry Berga. De dames op de voorste rij: Nathalie Kamphuis, Wilma Meijerhof, Mireille Jansen, Marjo Zwakenberg, Marga Potma, Rianne Bösecke

Wilma Meijerhof werkt als projectmanager bij Smart Group. Ze praat vol passie over haar werkzaamheden. “Het draait bij ons om mensen. Dan kun je niet standaardiseren. Smart Group is gespecialiseerd in de ‘ombouw’ van organisaties. Zowel op het terrein van de afbouw, oftewel afslankingen, als ook de opbouw van organisaties. Voor ons staat de ontwikkeling van de organisatie, maar bovenal de ontwikkeling van de mens binnen de organisatie centraal. Wij zijn goed

in de afbouw, de ombouw en de opbouw van organisaties, waarbij voor ons de ‘Smart factor Mens’ centraal staat.”

van medewerkers op zoek naar een nieuw perspectief geheel of gedeeltelijk voor 100% in de naam van de klant uitvoeren.

Afbouw

Dat kan zijn van werk naar werk, maar ook bij het starten van een eigen onderneming. Smart Group heeft vanaf 1990 meer dan 30.000 medewerkers succesvol mogen begeleiden naar zo’n nieuw perspectief. In 2019 en 2020 zullen we met Smart Group in het Noorden van het land meer dan 200 me-

Op het moment is Smart Group onder andere druk bezig met het ondersteunen van ondernemingen bij grotere reorganisaties en de werkzaamheden die in het kader van een reorganisatie verricht worden. Meijerhof: “Maar het kan ook zijn dat we de begeleiding

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

in control

Wij zijn Lievense!

Vanaf 1 september 2018 heten wij niet meer LievenseCSO of Bartels. Voortaan zijn wij Lievense! Een multidisciplinair advies- en ingenieursbureau op gebied van bouw, infra, water en milieu. Dagelijks staan onze 300 medewerkers van 10 locaties, waaronder vanuit Leeuwarden, voor je klaar.

BOUW

INFRA

MILIEU

WATER

lievense.com Brein Reclame 2017

Beveiliging op maat! Objectbeveiliging Evenementenbeveiliging Hondenbeveiliging

:: PDF proef - Niet geschikt voor verder gebruik ::

Transport probleem? Wij lossen het op! ALTIJD EEN RUIME KEUS IN VERHUURAUTO’S, VAN KLEIN TOT GROOT!

Horecabeveiliging AD HOC Diensten Winkelsurveillance VCA/BHV Diensten Bouwbewaking Verkeersregelaars

security-noord.nl

TEL. 055-5214888

AUTO NODIG? GEMAKKELIJK ONLINE TE RESERVEREN OP WWW.BULTMAN.NL

Richterlaan 3-10 Drachten | 0512 - 35 88 04 | info@security-noord.nl 56

OF 2019-03 6890-17 Bultman adv Kijk op het Noorden_91x135mm_v02.indd 1

29-09-17 10:46

dewerkers begeleiden en laten doorstromen naar een voor hen nieuw perspectief. Het betreft met name goedgeschoolde mensen die in de noordelijke provincies (Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel) werkzaam willen blijven. Ons team zoekt voor deze mensen contact met bedrijven in deze regio. Op basis van gesprekken inventariseren we welke vacatures zij hebben uitstaan en of er een match is met onze kandidaten.”

Opbouw Smart Group ondersteunt organisaties bij ontwikkelingen op gebied van zowel strategische vraagstukken, als wel organisatorische aanpassingen en ook het ontwikkelen van management, medewerkers en processen die daaruit voortvloeien. “Volgens onze filosofie zijn medewerkers de grootste kracht van een organisatie”, geeft Meijerhof aan. “Daarom ondersteunen we organisaties en medewerkers in de zoektocht naar een passend antwoord op de voortdurende ontwikkelingen. Zo helpen we ze klaar te zijn voor, zoals wij dat noemen, de Future. In toenemende mate wordt er een beroep op Smart Group gedaan om bedrijven van klein tot groot hierin te ondersteunen. Het benadrukken van de sterke punten en het verbeteren en bijslijpen van minder ontwikkelde kanten, kan hier onderdeel van uitmaken. Zo kunnen medewerkers ook beter anticiperen wanneer ze bijvoorbeeld hun baan verliezen of door willen stromen naar een andere functie. Belangrijk aspect is; hoe ga je om met de wereld van nu en hoe kijk je naar de toekomst?” “Door telkens anders naar de dingen te kijken proberen we organisaties en de medewerkers steeds een stap verder te brengen. Waar zitten de ontwikkelingen en trends? Dat vraagt soms om een aanpassing van product of dienst. Dit is een continu proces. Zowel organisaties als medewerkers dienen voortdurend in staat te zijn om op tijd te kunnen ombouwen en zo te kunnen voldoen aan de wensen die vanuit de werkomgeving worden gevraagd.”

Ombouw Om de ombouw in organisatie mede vorm te geven is Smart Group al zo’n 30 jaar bezig diensten te ontwikkelen voor de ondersteuning van zowel management als ook medewerkers om zich in het proces voortdurend te kunnen aanpassen. Een voorbeeld van een in-

strument om de medewerker bij voortduring in beweging te houden is de Loopbaanscan/ ondernemersscan. Meijerhof: “Deze scan is gericht op de volgende stap in de ontwikkeling van de medewerker. De uitkomst van deze meting wordt naast de huidige of het toekomstige functieprofiel gelegd. De adviseur is met behulp van dit instrument in staat inzicht te verschaffen, in de affiniteit die de medewerker heeft op meer dan 100 aspecten, een 40-tal competenties en het potentieel. Op basis van de kwaliteiten en competenties die aan functies in de huidige arbeidsmarkt gesteld worden, zijn we in staat om het ontwikkelingspad van betrokkenen mede vorm te geven. Om het compleet te maken nemen we ook een ‘foto’ van de huidige arbeidsmarkt en mogelijke ontwikkelingen. De grote kracht van de loopbaan/ondernemingsscan zit in het terugkoppelingsgesprek tussen de adviseur van Smart Group en de medewerker. De medewerker krijgt hierdoor inzicht in de huidige situatie versus zijn toekomstige situatie.”

lingen, maar met name ook de ontwikkeling van het individu zelf, die steeds meer een balans zoekt tussen werk, eigenontwikkeling en privé, maakt dat de arbeidsmarkt danig in beroering is. Er zijn veel nieuwe vormen ontstaan. Je kunt parttime werken, zelfstandige zijn, mengvormen tussen ondernemerschap en werken in loondienst (hybride) en ga zo nog maar een tijdje door. Steeds meer medewerkers willen de regie in eigen hand hebben. Ook organisaties willen snel op de markt kunnen inspelen, een zzp-er, interimmer of consultant kan dan uitkomst beiden.” “Smart Group speelde ongeveer 15 jaar geleden al in op medewerkers die hun talent wilden benutten om een eigen onderneming op te zetten. Van het opzetten van een beautysalon tot een zelfstandige makelaar tot het overnemen van een bestaande onderneming van welke aard dan ook. Het door Smart Group ontwikkelde Ondernemerschapstraject sluit hier naadloos op aan. Hierin blijven we nuchter en zakelijk. Dat past ook goed bij de cultuur in Noord-Nederland.”

Een ander voorbeeld van een door Smart Group ontwikkelde tool is het management ontwikkelingstraject (MOT). Het MOT is modulair opgebouwd, van visie tot en met implementatie. “In principe komen de deelnemers vanuit management, staf en vanuit meerdere lagen en digitaal door de organisatie heen. We volgen daarbij de keten van het proces. De te realiseren Smart doelen hebben we vanaf dag 1 hoog in het vaandel. Managers en staf leren om veranderingsprocessen die voortvloeien uit dit traject vorm te geven met hun medewerkers en de gestelde doelen te realiseren. In de praktijk komen vanuit dit traject ook een of meerdere verbeteren ontwikkelingsprojecten naar voren voor de medewerkers. Smart Group is er trots op dat we ook op deze manier een bijdrage hebben mogen leveren op de ontwikkelingen van organisaties, management en medewerkers op weg van Nu naar Morgen”, aldus Meijerhof.

Passie “Het voordurend ontwikkelen van organisaties, management en medewerkers, is onze passie. We weten dat dit alleen kan op basis van maatwerk. Vooral omdat niet alle organisaties en branches in eenzelfde situatie zitten. Er kunnen veel verschillen zitten tussen markten, culturen, ontwikkelingen van welke aard dan ook, financiële posities etcetera. Een van onze motto’s: ‘Er is niets zo ongelijk als ongelijken gelijk te behandelen’, helpt ons enorm om maatwerk te kunnen leveren.”

Ontwikkelingen Meijerhof heeft de arbeidsmarkt in rap tempo enorm zien veranderen. “De arbeidsmarkt lijkt in bijna niets meer op hoe het was. 20 jaar geleden was het in verschillende branches nog ‘normaal’ dat je een leven lang voor dezelfde werkgever werkte, momenteel is dit niet of nauwelijks nog aan de orde. Maatschappelijke, technologische, mondiale ontwikke-

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Wilma Meijerhof Functie Projectmanager/HR Business Partner Geboren Wolvega Woonplaats Oosterwolde

OF 2019-03

Met Circulair Friesland op bezoek bij de Frysling

‘ De bodem is de basis’ 58

OF 2019-03

Wat is de belangrijkste voorwaarde voor het welslagen van een wijngaard helemaal in het noorden van Nederland? Dat blijkt de bodemgesteldheid te zijn. Vruchtbare zandgrond zorgt voor druiven met een unieke smaak. Samen met Marlise Vroom, aanjager Voeding bij Circulair Friesland, bezochten we wijngaard de Frysling bij Twijzel, waar familie Broersma vanuit een holistische zienswijze zes druivenrassen verbouwt. Het waait en het is fris terwijl Jantiene Broersma ons door de wijngaard rondleidt. De wijnstokken op de anderhalve hectare grond lijkt het niet te deren, er wordt goed op ze gepast. “De rassen die wij verbouwen kunnen goed tegen ons klimaat”, vertelt Jantiene. “Dit gebied in de Friese Wouden is ontstaan in de voorlaatste IJstijd. De pingo’s in de omgeving getuigen daar nog van. De zandgrond houdt de warmte goed vast en laat water gemakkelijk door.” Het lichtglooiende landschap lijkt elke voetstap te onthouden en dat zijn er veel. Vanuit een holistische levensstijl een wijngaard bestieren vergt een arbeidsintensieve aanpak en ook schapen laten hun pootafdrukken achter: zij vreten winters het onkruid rond de onderstammen weg, zo krijgen schimmels geen kans. De mineralen die de schapen krijgen geven via hun mest de bodem een extraatje. “Ze stampen de grond goed aan en begrazen de wijngaard op natuurlijke wijze”, vertelt Jantiene. Tussen de stammen ligt gemalen eierschaal. “Dat strooien we met de hand, het geeft kalk af.” Ook weer: goed voor de bodem.

Bijdragen aan gezondheid én biodiversiteit Marlise Vroom bracht ons juist hier naartoe om dat duidelijk te maken: de bodem is de basis van circulaire voeding. Alles staat en valt met het goed zorgen voor de grond waaruit je voedsel vandaan komt. “Wat Douwe en Jantiene Broersma en hun helpers – studenten via Workaway en vrijwilligers - doen is daar een prachtig voorbeeld van. Als je hier rondloopt en hun verhaal hoort, weet je dat het

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Festival B In Schouwburg de Lawei in Drachten vindt op zondag 20 oktober de tweede editie plaats van Festival B, over de bodem van je gezondheid. Marlise: “De B staat voor bodem, maar ook voor basis, boeren, buik, blij, bijen en biodiversiteit.” Bij Festival B leer je over gezond en smakelijk eten, voeding als medicijn en ons voedselsysteem. https://www.festivalb.nl/

klopt. Van begin tot eind is dit zoals we met voeding om zouden moeten gaan.” Circulair of holistisch ondernemen: de overlap wordt hier bij Twijzel heel duidelijk. Marlise somt op: “Een circulair voedselsysteem levert producten op die bijdragen aan onze gezondheid en welzijn. Het systeem gebruikt grondstoffen op een efficiënte manier, gaat zorgvuldig om met de beschikbare landoppervlakte, levert een bijdrage aan de biodiversiteit, opereert op basis van hernieuwbare energie en is CO2 neutraal. We willen grondstoffen zoveel mogelijk in de kringloop houden en ze zo inzetten dat ze een zo groot mogelijke toegevoegde waarde krijgen. Dat doen we zonder schade aan te richten aan mens, dier of bodem. We hebben oog voor het behoud van biodiversiteit en voor het welzijn van alle levende wezens.” Dat laatste was precies de reden waarom de oudste dochter van Douwe en Jantiene, Elvira, al jong besloot vegetarisch te gaan eten. “Toen is onze ontdekkingstocht begon-

OF 2019-03

EEN GEZOND BEDRIJF LEVERT VEEL OP. Met het Preventief medisch onderzoek (PMO) van ArboNed krijgt u inzicht in de gezondheid van uw bedrijf. Zo zorgt u voor gezonde, vitale werknemers, minder verzuim, lagere kosten ĂŠn u voldoet aan uw wettelijke verplichting.

Profiteer van ons jubileumvoordeel: gratis mok voor uw medewerkers bij afname van het PMO.

Kijk op arboned.nl/PMO of arboned.nl/leeuwarden

nen”, weet Jantiene nog. “Wat we nu doen is steeds de meest oprechte keuzes maken. Nu gastronomische winkels en restaurants onze wijnen kiezen omdat zij die vinden passen bij hun voedsel, is dat een bevestiging dat anders leven en denken écht de toekomst is. Steeds meer mensen snappen ons verhaal, ze zijn op zoek naar een bijzondere wijn maar ook naar de beleving erachter.” Marlise knikt: “We hebben een gezamenlijke missie: in Fryslân en daarbuiten deze manier van voedsel produceren, over voeding nadenken en ernaar handelen, op de kaart zetten.”

Beste van Nederland en België De familie Broersma nam een adviseur in de arm, een expert op het gebied van hybride rassen. “Hij weet alles over bodemgesteldheid en welke wijnrassen daarbij passen.” Het legde de Frysling geen windeieren, want in 2018 werd de wijngaard de beste van Nederland én België, tijdens de jaarlijkse wijnkeu-

ring van de Lage Landen. “Een kroon op ons werk.” De witte wijnen, rosé wijnen, mousserende wijnen (Brûswyn) en een prosecco (Frysante) mogen wat de familie Broersma betreft de wereld veroveren, graag zelfs. “Maar de wijngaard uitbreiden doen we niet. We blijven een exclusief wijnmerk, opererend in een nichemarkt.” Marlise Vroom gaf de Fryslingwijnen al weg als relatiegeschenk maar kan als aanjager nog meer betekenen. “Er is een revolutie gaande. Vier jaar geleden werd ‘bodem’ nog in geen enkel beleid genoemd en wie had er gehoord van circulaire economie? Dat verandert razendsnel. Steeds meer mensen worden bewust van de noodzaak van circulair ondernemen en de kansen ervan. Met meerdere aanjagers werken we aan het veranderen van het onderwijs, het vertellen van het verhaal van bedrijven zoals de Frysling, het creëren van synergie en het organiseren en

steunen van evenementen en initiatieven die bijdragen aan de transitie.” Jantiene hoort het gloedvolle betoog aan en blikt door het grote woonkamerraam naar buiten, naar de wijngaard. “Eigenlijk is dit gewoon het nieuwe normaal.”

www.frysling.nl www.circulairfriesland.frl

Voeding en Circulair Friesland (VCF) Binnen het domein voeding van de VCF wordt onder andere gewerkt aan het realiseren van korte ketens, hergebruik van voedseluitval, verminderen van voedselverspilling, bewustwording, gezonde kantines, bevorderen van circulair voedsel inkopen en bodemvitaliteit, anders eten. Ook worden er allerlei bijeenkomsten over voeding georganiseerd. De VCF was mede-initatiefnemer van de Soil Food Week in 2018 (www. soilfoodweek.nl) en de World Food Week die plaatsvindt in Fryslân van 16 tot en met 20 oktober.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2019-03

Haastige spoed, zelden goed Ik heb in mijn vak veel te maken met bedrijfsoverdrachten en financiering. Als bedrijfsadviseur ben ik vaak de spil tussen de diverse disciplines welke in zo’n gecompliceerd traject ingeschakeld moeten worden. Op zich al een lastige klus en vandaag de dag speelt de snelheid waarmee de betrokkenen (moeten) reageren ook nog eens een behoorlijke rol. Alles in onze maatschappij moet sneller en is vaak ook sneller geworden. Toch trek ik hier aan de rem. Bij een bedrijfsoverdracht lost juist de tijd veel problemen op. Advies: begin tijdig na te denken wanneer je je bedrijf te koop wilt aanbieden. Een voorbereidingstijd van circa 5 jaar is niet abnormaal. Een gedegen voorbereidingstijd nemen zorgt ervoor dat er fiscaal optimaal geschakeld kan worden en dat komt het rendement van de verkoop weer ten goede. Het vinden van een koper is ook niet tijdgebonden. Elk bedrijf is te verkopen; een goede koper vinden echter dikwijls veel tijd.

Als de potentiele koper is gevonden begint het spel van de juiste prijs afspreken. In algemene zin zal de verkoper de hoofdprijs willen en de koper heeft niet veel voor het bedrijf over. Juist in deze fase lost de tijd veel op. Vaak hebben verkopers een te rooskleurig beeld van hun mooie bedrijf. Het moeten bijstellen van de verkoopprijs naar beneden is altijd een erg lastig proces, maar het realisme ontstaat naarmate in de onderhandelingen de tijd wordt genomen. De roze bril gaat langzaam af. Voor de kopende partij is juist het tegenovergestelde van toepassing. Hier speelt tijd een rol om een beter beeld bij het bedrijf te krijgen. Hoe beter dat beeld is; hoe meer de koper voor het bedrijf over heeft. Kortom: verkoper en koper moeten de tijd hebben om naar elkaar toe te groeien. Een overdracht financieren is tegenwoordig ook niet echt makkelijk. Ook hierbij is druk neerleggen op het proces niet de juiste methode. Zeker als er bancaire financiering bij de overdracht te pas komt is het echt op je tellen passen. Met name

OF 2019-03

de bank zal bij te veel tijdsdruk de financiering zelfs af kunnen wijzen. De kredietcommissie van de bank is niet meer lokaal gevestigd maar veelal in de randstad. Deze commissie zal uitgeoefende tijdsdruk bij de beoordeling veelal als vervelend ervaren. De koper is gevonden, de financiering is rond. We kunnen de deal snel sluiten, toch? Nee dus. Ook in deze laatste fase van een verkoop/koop proces is voorzichtigheid geboden. Er zal nog een Due Dilligence (boekenonderzoek) plaatst moeten vinden. We willen zeker geen lijken in de kast aantreffen. En op het juridische vlak moeten de contracten kloppen, zodat we achteraf geen gedonder krijgen.

OF SPECIALIST

Gerke Wispelwey Gerke Wispelwey is Ondernemer, MKB Adviseur, Strategie en Business planner, Accountancy specialist, za-

De onderliggende boodschap van mijn relaas zal nu wel duidelijk zijn: neem de tijd voor je vraagstuk en leg er geen druk op. Je zult zien dat de betrokkenen daardoor uiteindelijk beter presteren en betere kwaliteit zullen leveren. Realiseer je ook dat je meestal maar één keer in je leven je bedrijf verkoopt. Succes!

kelijk Mediator en Meedenker. In het dagelijks leven is Gerke werkzaam als MKB Adviseur en tevens Commercieel Directeur(DGA) bij Buro360 Adviseurs en Accountants te Leeuwarden. Reageren? Mail Gerke@B360.nl. Kijk voor deze en alle andere columns op www.of.nl/de-specialisten.

â&#x20AC;&#x153;Door marketing automation bereiken we 25% meer ijsfans met hetzelfde budget.â&#x20AC;? Als het gaat over groei dan luister je eerder naar andere ondernemers dan naar een bank. Kijk hoe ondernemers elkaar verder brengen op rabobank.nl/groei

Kom maar op met de toekomst

Jaco Pieper Eigenaar ijsmerk Koupe

KENNIS IS KUNNEN KENNIS IS KUNNEN

IJZERSTERK VOOR UW BEDRIJF

BEVESTIGINGEN BEVESTIGINGEN

VEILIGHEID VEILIGHEID

GEREEDSCHAPPEN GEREEDSCHAPPEN

POSTBOXEN POSTBOXEN

GROENVOORZIENING GROENVOORZIENING

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl