Ondernemend Friesland editie 6 oktober 2020 by OF BV

Het verhaal van FIND Bedrijven BOUWSPECIAL!

GEMATIGD OPTIMISME VOOR 2021

AVONTUREN IN FRANKRIJK

N0 06

2020 www.of.nl

30 jaar

Starters zijn ge-wel-dig Ben jij ook startende ondernemer? Nรณg sterker starten doe je met Rabobank.

Ontdek hoe op Rabobank.nl/starter

Weer helemaal thuis Nu de lockdowns ons om de oren vliegen en de vliegmaatschappijen een heftige landing tegemoet gaan wil ik het over onze nationale trots KLM hebben. Het beeld van een KLM-advertentie in de krant is me altijd bijgebleven. Het was ergens rond 2005. Een zwart-wit foto, genomen vanuit een passagiersvliegtuig. Een jonge zakenman wordt bij het boarden in de deuropening begroet door een charmante stewardess, die we op de rug zien. De zakenman ziet er onmiskenbaar succesvol uit. Knap en verzorgd, maar je ziet ook dat hij al vermoeiende dagen achter de rug heeft en een hectische en snikhete rit naar het vliegveld. Hij is bezweet en zijn overhemd hangt verkreukeld over zijn broek. Hij kijkt de stewardess in de ogen met een twinkeling van beginnende verliefdheid. In haar pakje en met haar knoetje ziet ze er dan ook geweldig uit. Achter de man zien we door de deuropening nog net een landschap met enkele palmbomen. Het beeld buiten is overbelicht; je voelt de hitte, waar het juist in het vliegtuig donker en koel is. Nog onopgemerkt door de man (die uiteraard alleen maar oog heeft voor de stewardess) staat links van hem een rek met strak gestreken kranten. In bescheiden lettertjes staat er een tekst bij: Weer helemaal thuis. Al is het nog 12 uur vliegen.

vliegtuigen, mooie frisse meiden. En overal thuis in de wereld. Geen tijd nu voor teveel nostalgie. Want die tijden zijn voorgoed voorbij. En niet Corona, maar vooral de prijsvechters en ons eigen superverwende collectieve brein hebben de luchtvaart definitief veranderd. We vlogen maar raak, met alle gevolgen voor het klimaat. Willen we dat structureel veranderen, dan zullen ticketprijzen met minstens 50% omhoog moeten. Goed ook dat de EU het jaar 2021 willen uitroepen tot het Jaar van het Spoor. Treinen zijn namelijk schoner dan vliegtuigen. Een ticket Amsterdam-Berlijn moet goedkoper worden dan vliegen en qua reistijd niet uitmaken. Maar hier ligt nรณg een kans. Imiteer op Europese schaal de KLM van 2005: koele treincoupes, gratis kranten en leuke Europese jongens en meisjes die met een glimlach koffie en voedsel komen rondbrengen. Helemaal thuis, waar ook in de EU. Het zal allemaal miljarden kosten, maar het is het waard. En vliegen? U en ik zullen ervoor moeten spรกren; het wordt weer iets voor de happy few. Maar ja, dat heet kapitalisme.

Menno Bakker HOOFDREDACTEUR

Het was de KLM in betere tijden. Toen het design-blauw van de vliegtuigen waar ook ter wereld stond voor een stukje Nederland. En voor een Nederlandse belofte: betrouwbare mensen, schone

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Meer lezen of reageren? linkedin.com/in/bakkermenno of op https://twitter.com/OF_nl

OF 2020-06

Colofon

FIND Bedrijven wil klankbord voor haar klanten zijn

Uitgeverij Ondernemend Friesland BV

FIND Bedrijven is een lokale speler in Noord-Nederland op het gebied van asbestinventarisatie, -inspectie en -analyse en is gevestigd in Heerenveen. Het werkgebied strekt zich grotendeels uit over de noordelijke helft van Nederland. Onder FIND ressorteren twee bedrijven: de inventarisatietak, dat team blauw wordt genoemd en de inspectie- en analysetak, team groen. Een nadere kennismaking.

Hoofdredactie Menno Bakker Bladmanagement Ed Klijnman Coverfoto Ed Klijnman Advertentie exploitatie en administratie Ondernemend Friesland BV Tussendiepen 21 9206 AA Drachten Telefoon 0512-366326 Jasper van der Sluis 06-46033589 Gerrit Landman 06-18882116

‘ BRControls maakt gebouwen slim’

Redactie NARVIC Inhoudgevers, met: Casper Ferwerda, Menno Bakker, Wiebrand de Boer, Tine van Knijff-van Hijum, Thea van der Schaaf, Klasina van der Werf en Johan Weitenberg.

“BRControls adviseert, ontwikkelt, produceert en levert innovatieve gebouw gebonden functionele hard- en softwareproducten,” citeert salesmanager Albertus Boonstra de centrale boodschap van de informatiefolder. “Wat concreter: wij houden ons bezig met gebouwbeheer, wij creëren comfort met onze systemen en de aansturing daarvan, zodat werknemers in een gezond en prettig werkklimaat hun werk kunnen doen.”

nieuwsberichten@of.nl Vormgeving VDS Crossmedia

Drukker Scholma Druk ISSN 1383-9314 © De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebasseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze u itgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.

Bouwmensen: schakel tussen ROC’s en bouwbedrijven

ROC’s leiden studenten bouw zo goed mogelijk op. De behoeften van bouwbedrijven kunnen echter nét iets anders zijn dan waar ROC’s op inspelen. Bouwmensen-FNZ vormt een schakel tussen beide. “Samen met de ROC’s zorgen wij ervoor dat jongeren goed kunnen beginnen in de bouw”, vertelt directeur Mart Eerligh.

www.of.nl

OF 2020-06

‘Continuïteit wordt hét onderwerp voor 2021’ De tijd raast voort. En ineens zitten we alweer in het laatste kwartaal van 2020. Relevante vraag: hoe staat de bouw ervoor? Raethuis Accountants uit Heerenveen, op de pagina’s van dit magazine al lang geen onbekende, stelde zichzelf diezelfde vraag. En men bedacht: laten we die vraag nu eens met wat relevante relaties bediscussiëren, op een prachtige locatie. Doel: kennis delen, reflecteren en misschien zelfs wel: elkaars mindset even helpen resetten voor de jaren die komen gaan.

Semteq: materieelservice met een missie Ze deden nog niets aan acquisitie; een artikel in Ondernemend Friesland is het eerste. En toch komen er al wekelijks nieuwe klanten bij. Semteq Materieelservice (Drachten) is er voor veiligheidskeuringen, reparatie en onderhoud van materieel. Importeurs, verhuurders en eindgebruikers van hoogwerkers, heftrucks en verreikers uit het hele land weten Semteq te vinden. Gezicht van dit bedrijf in een mannenwereld is Jenny Douwes.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Regiomakelaardij introduceert omgekeerd zoeken met Wensk Er was een tijd dat mensen die op huizenjacht waren briefjes door brievenbussen gooiden. Regiomakelaardij (Dokkum) heeft dat briefje-door-de-brievenbus uitvergroot tot een platform waar iedereen zijn of haar woonwens kan plaatsen om een droomhuis te vinden: Wensk. Het nieuwe product heeft inmiddels al enkele succesvolle bezichtigingen opgeleverd. Woningzoekers vissen regelmatig achter het net, zeker in deze tijden. Het briefje door de brievenbus werkte daarom soms best goed. Zo kon je al ver van tevoren laten weten dat je belangstelling voor een huis had, nog zonder dat het te koop stond. Een huis vinden buiten de reguliere markt om, dat is het idee achter Wensk. Woningzoekers plaatsen hun woonwens op wensk.nl. Ze vertellen daarin met hoeveel mensen ze willen gaan wonen, in welke prijsklasse ze een huis zoeken en welk type huis hun droomhuis is. Hoe meer specificaties ze doorgeven, hoe sneller een droomhuis gevonden wordt. De persoonlijke motivatie van de zoekers vergroot de kans op het vinden van een droomhuis, aldus de initiatiefnemers.

Wafilin Systems wint Leeuwarder Ondernemersprijs Wafilin Systems, lid van Water Alliance, is in september de winnaar geworden van De HET, de Leeuwarder Ondernemersprijs. De vakjury sprak lovend over Wafilin Systems: “Wafilin, jullie zijn een prachtig bedrijf, met een enorm innovatief vermogen. Er is ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en het teambelang is vanzelfsprekend. Tijdens de rondleiding maakten wij kennis met excellente en gepassioneerde membraanspecialisten en wij zien dat Wafilin Systems enorm onderscheidend is met een continue verbetering richting klanten en leveranciers. In een concurrerende markt houdt Wafilin Systems zich goed staande door kwaliteit en innovatiekracht. Ga vooral zo door, wij voorspellen jullie een goede toekomst!” Henk Schonewille, CEO van Wafilin Systems: “Het winnen van een prijs waarbij innovatie centraal staat, is bijzonder passend bij Wafilin Systems. De wereld verandert namelijk en met onze membraantechnologie veranderen wij de wereld. We maken, samen met onze klanten, gezond voedsel beschikbaar. Daarnaast realiseren we forse wateren energiebesparing in productieprocessen door middel van membraanoplossingen.” Ook oprichter Harry van Dalfsen was trots: “Eigenlijk had ik er niet meer heel erg op gerekend. We zijn ontzéttend blij met de vakjury-prijs! Ons team heeft dat namelijk verdiend. We hadden een klein dipje in het begin van de coronamaanden, maar we hebben nu zelfs meer mensen aan het werk. We gaan door, want we hebben fantastische ideeën!”

De arbeidsmarkt. Mensen & banen. Mensen & carrières. Een vraag die iedere medewerker zich de afgelopen maanden vast één of meerdere malen gesteld heeft: heeft Corona invloed op mijn baan? Wordt mijn contract wel verlengd? En hoe verover ik die nieuwe baan? Queenfishers helpt mensen in Noord-Nederland persoonlijk en op maat naar die goed passende baan vanuit hun kantoren in Leeuwarden en Groningen! Nieuwsgierig hoe? In de volgende editie van OF staat een uitgebreid interview met Iliana Kappert en Lianne Scholtissen, enthousiaste ondernemers en eigenaren van Queenfishers die, ook in deze roerige tijden, succesvol zijn met hun unieke aanpak.

OF 2020-06

Nieuw bij As Bêste: onderzoek naar lood in water As Bêste inventarisatie & advies uit Heerenveen heeft een nieuwtje. Het bedrijf heeft een nieuwe activiteit toegevoegd aan het portfolio. Voor klanten als woningbouwcorporaties, vastgoedbedrijven, aannemers, maar ook particulieren gaat het bedrijf onderzoek uitvoeren naar lood in drinkwater. Het bedrijf uit Heerenveen was al bekend van onder andere asbestonderzoek, risicobeoordelingen, advies en calamiteitenmanagement, maar vindt het nu dus tijd om zich ook op lood in water te richten. Lood wordt in Nederland niet meer gebruikt voor nieuwe waterleidingen. Bestaande leidingen worden zoveel mogelijk verwijderd en vervangen door koper of kunststof. Uit nieuwe leidingen en kranen kan echter wel tijdelijk lood vrijkomen. Er zijn tal van situaties waarbij testen op loodgehalte verstandig kan zijn, aldus een persbericht van As Bêste. Bijvoorbeeld wanneer er kleine kinderen in huis wonen, iemand overgevoelig is voor lood, bij gebouwen van voor 1960, maar: juist ook na een renovatie. In de volgende editie van OF vertelt het bedrijf meer over deze en andere activiteiten.

Travyk Online Marketing: 210 bomen op Filipijnen.

LVS Trucks in nieuw bedrijfspand

Mooi initiatief van Travyk Online Marketing uit Heerenveen. Het bedrijf heeft 210 bomen gekocht op de Filipijnen. Het bedrijf wil hiermee iets doen tegen de klimaatverandering. Iwan Post rekende uit hoeveel CO2 zijn bedrijf Travyk uitstoot. “En daar schrok ik eerlijk gezegd van”, geeft hij toe. “Ik kwam uit op 5,5 ton per jaar en dan zijn wij nog klein.”

Nieuws uit de hoofdstad: daar is de nieuwe vestiging van LVS Trucks operationeel. Het nieuwe bedrijfspand is gevestigd op industrieterrein Zwette V, aan de Haak, en is voorbereid op de toekomst, waarbij efficiency voor de klant voorop staat, aldus het bedrijf. LVS Trucks is officieel dealer van Volvo Trucks en Renault Trucks voor Friesland en Noord-Holland. De nieuwe werkplaats, op een terrein van 10 duizend vierkante meter, heeft zeven werkstraten van 30 meter lengte. Jacco Rijkhoff, directeur After Sales van Van der Linden van Sprankhuizen Bedrijfswagens (LVS Trucks): “Ons belangrijkste doel voor deze nieuwe vestiging is efficiency voor onze klanten. Zij moeten snel weer op weg kunnen. We hebben daarom veel aandacht besteed aan de routing binnen het pand, de onderdelenvoorziening en het werkklimaat voor onze mensen.” Dat laatste wordt onder meer bereikt door veel licht in de werkplaats. Zo zijn de deuren voorzien van glas, is er gebruik gemaakt van energiezuinige LED-verlichting en is er vloerverwarming aangebracht. Naast de werkplaats is er een ruime ontvangst- en wachtruimte voor chauffeurs en klanten en zijn er kantooren trainingsfaciliteiten.

De uitstoot is berekend op basis van het elektriciteitsverbruik, gas, brandstof van de auto’s, airco, afvalwater, afval en het gebruik van papier. Dit kun je uitrekenen met een tool die je vervolgens mag gebruiken als input voor ISO 14001 en de CO2 prestatieladder. En de CO2-reductie gaat de goede kant op bij het bedrijf. Inmiddels heeft Travyk het papierverbruik bijvoorbeeld gereduceerd naar 0; er wordt gewoon niet meer geprint in het bedrijf. “Ook zijn we onze auto’s per direct gaan tanken met CO2 gecompenseerde benzine van BP. Bij ons zit de uitstoot vooral in het zakelijk verkeer omdat we bij onze klanten langs gaan om zoekmachinecampagnes te bespreken en actiepunten uit te zetten.” Als zo vaak kwam het échte besef van de urgentie vanuit een persoonlijke ervaring. Toen in april zijn dochter geboren werd, realiseerde Iwan Post zich dat hij het meisje een mooie toekomst wil bieden en dat er een einde moet komen aan het vernietigen onze directe leefomgeving, maar ook van de natuur in de rest van de wereld. “Het moet niet zo zijn dat zij later niet weet wat frisse lucht is en dat zij alle dieren alleen van afbeeldingen kent, omdat ze uitsterven dankzij de generatie die nu volwassen is. Daarom investeren wij nu in een van de duurzame bosprojecten in ontwikkelingslanden.”

Een van de eisen voor de nieuwbouw was om energiezuinig en CO2neutraal te kunnen opereren. Het pand van LVS Trucks Leeuwarden is daarom voorzien van zonnepanelen op het dak, terwijl een warmtepomp zorgt voor de verwarming in het pand. “Ook hebben we oplaadmogelijkheden voor zowel elektrische personenwagens als trucks”, aldus de directeur. “Alles rondom de nieuwbouw is op de toekomst gericht. Met dit pand, dat bovendien goed bereikbaar is, hebben we daar vorm aan kunnen geven.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Blijf op de hoogte! Download onze gratis app.

van 14.00-1

Handig... privé en zakelijk.

Telefo Website n

• Bestemmingsplannen • Omgevingsvergunningen

Blijf op de hoogte! • Ruimtelijke ordening Download onze gratis app. Van Sytzamawei 2,9114 RW Driezum

privéinfo@joukedantuma.nl en zakelijk. T.Handig... 06-23949836, www.joukedantuma.nl

Wilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied? Download via de app store onze app. Wilt u persoonlijk contact? Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.

NOTARISKANTOOR ELLEMERS Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers.nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

Persleiding inspectie door Acquaint bij gemeente Heerenveen Vorig jaar knapte een persleiding van gemaal De Greiden in Heerenveen. Niet fijn, want een persleiding zorgt ervoor dat rioolwater vanaf het gemaal naar de zuivering gaat. Maar in plaats daarvan liep het dus het naastgelegen parkeerterrein op. Natuurlijk is dat toen meteen gerepareerd. Wel wil de Gemeente Heerenveen nu weten hoe het met de hele leiding gesteld is. Daarom voerde Acquaint onlangs een inwendige leidinginspectie uit met een zogenaamde ‘pig’. Dat is een soort intelligente robot met sensoren die de leiding ingaat en alles naloopt. Denk aan de dikte van de wanden of de kwaliteit van verbindingsstukken.

Siemen van der Heide, chief operations officer, van Acquaint licht toe: “De resultaten van de conditiemeting geven de gemeente waardevolle informatie. Denk aan: inzicht in de kans op falen c.q. restlevensduur van de leiding.” Wethouder, Jaap van Veen, deelt: “Heel anders dan 100 jaar geleden, is riolering nu onzichtbaar. Vaak staan we er ook niet bij stil waar afvalwater terecht komt of wat er gebeurt als je het toilet doorspoelt. Pas als er iets stuk is, merk je weer hoe belangrijk het is dat het allemaal werkt. Daarom is het onderhoud en zeker inspectie van het rioolstelsel voor ons als gemeente van groot belang.”

Feestje voor Hydraloop

Nieuwe directeur voor BeStart BeStart heeft een nieuwe projectdirecteur. Social innovator Mariken Gaanderse neemt het stokje over van Ronald Wielinga, die zich nu als manager entrepeneurship voor de Watercampus inzet. Een eerste kennismaking met Mariken. “Ik ben een bevlogen sociaal ondernemer en houd er enorm van om mensen vanuit allerlei disciplines met elkaar te verbinden”, zo stelt de nieuwe directeur op de eigen website van de organisatie. “Zo ontstaat er een omgeving waarin mooie dingen kunnen ontstaan. Ik bedenk en ontwikkel graag programma’s, events en innovatieve strategieën voor maatschappelijke verandering.”

Hydraloop uit Leeuwarden vierde eind september een feestje. Het wereldwijde succes van de inhuis-waterzuiveringsinstallatie geeft groei en dat maakte dat het bedrijf van Science Center Johannes de Doper wilde verkassen naar het ‘Wetsus’-gebouw, dat ook op de WaterCampus Leeuwarden is gevestigd. Burgemeester Sybrand Buma van de gemeente Leeuwarden opende het pand officieel en werd toen verrast met een speciale ‘Friese versie’ van de Hydraloop. Ook sprak niemand minder dan prins Constantijn, speciaal gezant van techorganisatie Techleap, Hydraloop via een videoboodschap toe. “Ik wens Hydraloop veel geluk in deze nieuwe fase, waarin jullie doorgroeien naar een bedrijf waar we in Nederland apetrots op zijn”, sprak hij.

Even verderop in het interview zegt ze: “Ik zie dat BeStart in NoordNederland al aardig wat bekendheid heeft, maar ik vind dat we in de rest van het land nog wel wat te winnen hebben. We hebben niet alleen een uniek programma voor cleantech startups, maar er zijn ook zoveel kansen voor hen in deze regio! Een ander mooi voorbeeld vind ik BeStart alumnus SusPhos. Ze opereren vanuit Amsterdam, maar zetten nu een pilot plant op in Friesland, waar nog ruimte is om dingen uit te proberen en waar mensen behulpzaam zijn en elkaar wat gunnen. Ons uiteindelijke doel is natuurlijk dat dit type bedrijven zich permanent in Friesland vestigt.”

Voor Water Alliance in Leeuwarden is het succes van Hydraloop ook een mooie ‘showcase’. Het bedrijf startte op de WaterCampus, maakte dankbaar gebruik van alle faciliteiten, won in 2018 de WIS-award van de Water Alliance en brak vervolgens wereldwijd door.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Gedupeerde ondernemer kan meer geld claimen na ongeval Ben je als ondernemer het slachtoffer van een ongeluk? Dan valt er vaak meer schadevergoeding te claimen dan je zou verwachten. Ondernemers en bedrijven die gedupeerd worden door een aanrijding, blijken niet op de hoogte te zijn van het recht op andere vergoedingen dan de autoschade, zo stelt het mobiliteitsplatform MoveMove. Na een aanrijding wordt de auto van de gedupeerde gerepareerd op kosten van de veroorzaker. Maar vaak komen er ook andere kosten bij kijken. Benadeelden hebben al snel recht op € 500,00 tot meer dan €1.000,00. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om verloren (werk)tijd doordat men een dag(deel) vrij heeft moeten nemen, medische- en zorgkosten, kapotte spullen maar ook emotioneel ongemak. Een claim hiervoor indienen is kosteloos en kan nog tot drie jaar na de aanrijding. Om klanten hierbij te helpen, werkt het mobiliteitsplatform MoveMove sinds kort samen met Gevolgrecht Nederland uit Leeuwarden. Roeland Rohof van MoveMove: “Onze pashouders kunnen met een online zelftest checken of zij kosten kunnen declareren voor bijvoorbeeld de werktijd die zij door het ongeluk missen. Indien men in aanmerking komt voor een extra vergoeding, dan regelt Gevolgrecht Nederland dit kosteloos met de verzekeraar van de veroorzaker.”

Bouwbedrijf Lont wordt Lont

Kuindersma Verzekeringen: op de bres voor het Fries Landbouwmuseum

Bouwbedrijf Lont gaat vanaf vandaag verder onder een nieuwe naam: Lont. Deze nieuwe naam past bij de groei die het bedrijf de afgelopen jaren doormaakte. Lont heeft zich nóg verder ontwikkeld tot een bedrijf dat veelzijdig is. “We ontwikkelen, bouwen en beheren. Lont is een begrip in Noord Nederland. In bijna 100 jaar tijd zijn wij uitgegroeid tot een sterk merk”, vertelt algemeen directeur Jetze Lont.

Vanaf 1 januari 2021 wordt de provinciale subsidie voor het Fries Lansbouwmuseum, dat sinds enige tijd is gevestigd in een prachtige boerderij ten zuiden van Leeuwarden, stopgezet. Hierdoor dreigt het museum, waarin het Nationaal Veeteelt Museum wordt geïntegreerd, de deuren te moeten sluiten. ‘Dat mag nooit gebeuren,’ dacht verzekeraar Ynte Kuindersma uit Joure. En dus ondernam hij actie. “Deze provincie is gebouwd op de agrarische sector. Zonder zuivel en akkerbouw hadden wij in Fryslân nooit een vitale economie gehad. Daar komt bij dat het boerenleven tot ons provinciaal cultuurhistorisch erfgoed behoort.”

Bij een nieuwe naam hoort een nieuwe uitstraling. Daarom is ook het logo vernieuwd en zeggen wij ‘bouw bewust’. Samen met de nieuwe naam moet de vernieuwde uitstraling gaan zorgen voor een nog steviger positionering. “We vinden het belangrijk om kwaliteit te leveren met oog voor de wereld om ons heen. Bouwen is voor ons geen doel op zich, maar een manier om bij te dragen aan een leefbare samenleving. Samen met anderen. Dit bewustzijn zie je terug in alles wat we doen: hoe we met elkaar omgaan als ketenpartners en klanten tot en met onze eigen bedrijfsvoering en natuurlijk de manier waarop we bouwen, ontwikkelen en innoveren.”

Om de daad bij het woord te voegen is Kuindersma dit jaar toegetreden tot de sponsorgroep van het museum die uit 53 bedrijven, organisaties en fondsen bestaat. “Gelukkig heeft het museum een breed draagvlak bij het bedrijfsleven en het maatschappelijk veld”, aldus de ondernemer. Hij vervolgt: “Kennelijk heeft de provinciale overheid niet in de gaten hoe belangrijk en waardevol die collectie is. Wij laten zonder het Fries Landbouwmuseum een deel van onze geschiedenis vervagen. Bovendien draagt het museum bij aan educatie en wordt de aandacht gevestigd op het nut van de boer voor onze economie en voor de omgeving.” De Jouster ondernemer wil het museum betrekken in zijn relatiebeheer: “Niet alleen hebben wij veel klanten in de agrarische sector en hebben we op maat gesneden agrarische verzekeringspakketten samengesteld, maar ook biedt het landbouwmuseum een beleving en is het een prachtige plek om mensen te ontmoeten. Komt bij dat het zakelijk netwerk achter het museum een kruisbestuiving genereert.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

denken | bouwen | leven Wat wij doen is meer dan bouwen alleen. We denken mee en creëren samen met onze opdrachtgevers creatieve oplossingen. Of het nu gaat om seriematige bouw of bouwen onder architectuur: wij stellen ons flexibel op. (Be)denken, (be)bouwen, (be)leven. Voor nieuwbouw, verbouw, service en onderhoud.

Wilt u bouwers van Van Dijk? Dan krijgt u bouwers van Van Dijk! Vast team, vaste kwaliteit. Zoom 13 · 9231 DX · Surhuisterveen 0512 - 36 80 70 info@bouwbedrijf-vandijk.nl bouwbedrijf-vandijk.nl

PROJECTENGINEERING CASTELEIN Mr. W.M. Oppedijk van Veenweg 8 9251GA Burgum 0511 431314 www.projectengineering.nl info@projectengineering.nl

Adviseur in:

* HOUTCONSTRUCTIES * STAALCONSTRUCTIES * BETONCONTSTRUCTIES * FUNDERINGSTECHNIEKEN * SEISMISCHE BEREKENINGEN

Expertise:

* BOUWGEBREKEN * BRANDVEILIGHEIDSONDERZOEK

Kies Koers start met NLP voor bedrijven Verbeteren begint bij jezelf. Wie inzicht heeft in eigen handelen en motiveren, kan stap voor stap steeds beter reflecteren. Niet alleen op het eigen gedrag, maar ook op allerlei situaties die zich voor kunnen doen op het werk en in het zakenleven. Door je persoonlijk te ontwikkelen leer je niet alleen jezelf beter kennen, maar weet je ook sneller situaties, sferen en contexten in te schatten tijdens zakelijke- of werk gerelateerde gesprekken. En dat is weer bevorderlijk voor een succesvolle samenwerking, bij het motiveren van mensen en bij het behalen van gestelde doelen.

Pienter verwelkomt eerste cursisten op bedrijventerrein De Marne, Bolsward

Om ondernemers daarmee te helpen en direct toepasbare handvatten te bieden, start NLP-specialist Kies Koers (Burgum) op 25 januari 2021 een zesdaagse NLP Business-training. De training is volgens de samenstellers ‘voor iedereen die inzicht wil in hoe communicatie werkt en hoe het te verbeteren is.’ De NLP Business zesdaagse wordt gegeven door ervaren trainers, die niet alleen zijn opgeleid volgens de nieuwste NLP-inzichten, maar die zélf ook ervaring hebben in het bedrijfsleven.

Bolsward – Na maanden van voorbereiding is het dan eindelijk zover. Pienter Praktische Bedrijfsopleidingen verwelkomt haar eerste cursisten op De Marne 119 in Bolsward. Vandaag staat een cursus BHV op de planning. Acht deelnemers volgen onder leiding van een ervaren instructeur een praktijkgerichte cursus. ‘’Branden blussen, wonden verzorgen en reanimeren, het hoort er allemaal bij’’ vertelt Johannes Veenema, accountmanager bij Pienter.

Meer info op https://www.kieskoers.nl/pages/bedrijven/nlpbusiness.php)

Lokale opleider ‘’In Bolsward is er duidelijk vraag naar een lokale opleider waar je snel terecht kan’’ stelt Johannes. ‘’Bij Pienter bieden we standaard een selectie aan van cursussen die op onze locatie in Bolsward gevolgd kunnen worden. Denk aan bijvoorbeeld aan een VCA Basis, BHV of een Heftruckcursus.’’.

Praktijk centraal Mede door eigen ervaringen ligt de focus bij Pienter op een praktijkgerichte cursus. ‘’Onze instructeurs weten hoe ze de theorie op een praktische manier kunnen overbrengen. Aan de hand van veel praktijkvoorbeelden en beeldmateriaal wordt de theorie behandeld’’ legt Johannes uit. ‘’Daarnaast is er in de hal en het leslokaal voldoende ruimte om de theorie in de praktijk te brengen’’.

Menoar Mediation is vanaf heden MfN geregistreerd

COVID-19 Met oog op de eerste cursussen werden de ontwikkelingen rondom het Corona-virus door Pienter op de voet gevolgd. ‘’Gelukkig kunnen de cursussen nog gewoon doorgaan’’ vertelt Johannes. ‘’Natuurlijk met de nodige maatregelen zoals desinfectiezuilen, looproutes en mondkapjes maar we kunnen nog steeds verantwoord een cursus geven. Dat is ook het voordeel van de grote ruimtes die we hier hebben’’.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Het MfN (Mediators federatie Nederland) is een kwaliteitsregister voor mediators. Mediator is geen beschermde titel, dus iedereen mag zich mediator noemen. En dat is dan ook de reden waarom Christie Dijkstra van Menoar Mediation ervoor heeft gekozen zich in te schrijven in het MfNregister. Door het theorie- en het praktijkexamen af te laten nemen, geef ze aan voor kwaliteit te staan. Dat er niet zomaar een gesprek met partijen plaats vindt, maar dat Dijkstra als mediator het proces bewaakt en de communicatie weer op gang helpt en daarmee de beste kansen creëert voor een geslaagde mediation. Met haar ervaring als accountant en financieel adviseur kan zij ondernemers goed begeleiden in conflictsituaties. Het bijzondere van mediation is dat de oplossing van het conflict bij de partijen zelf vandaan komt. En daarbij helpt Christie Dijkstra graag.

OF 2020-06

Brandemeer 8

Industrieterre

8502 TV JOUR

De IJzeren Man Dak- & gevelbeplating

Brandemeer 8 ‘’Voor ondernemers die vooruit willen...’’ Maak een afspraak via: 06-10862005 of jan.heida@cygnus.nl

BEDRIJFSFINANCIERING BEDRIJFSADVIES & BEGELEIDING

Industrieterrein De Ekers 8502 TV JOURE tel. [0513] - 41 79 00 info@deijzerenman.nl www.deijzerenman.nl

LIQUIDITEITSVERBETERING

In 25 jaar gegroeid van computerwinkel tot totaalleverancier op ICT-gebied

- ontwerp & Bouwadvies -

- Bouwtoezicht - Directievoering - Kostenbewaking

DMA bouwk. ontwerp en adviesbureau Foarwei 72 9298JM Kollumerzwaag www.dma.frl T: 0511 449900

Wes t er s i ngel49,Bur gum Aal s umer poor t10,Dokkum Tel 0511200200 Web ht t ps : / / okepc. nl Emai l i nf o@okepc. nl

tel. [0513] - 4

info@deijzere

www.deijzere

IIBO uit Heerenveen genomineerd voor Cobouw Innovatie Award 2020!

Koplopers in ontwikkeling lanceren nieuwe bedrijfsnaam; ‘De Ontwikkel Uitblinkers’

Sterkere profilering door nieuwe naam en productaanbod

Biobased, circulair en energieneutraal – drie woorden die sinds dit jaar veel te horen zijn in Heerenveen. De oorzaak? IIBO. In de eerste helft van 2020 installeerden zij een 150 meter lange robotstraat in hun eigen fabriek waarmee zij kant-en-klare prefabwoningen maken. Ze spelen in op de stijgende vraag naar betaalbare huisvesting door met hun volledig geautomatiseerde productielijn binnen no-time woningen te produceren. Dit resulteert in twee volledige woningen per dag, vijfhonderd op jaarbasis én een nominatie voor de Cobouw Innovatie Award 2020!

Margriet van der Galiën en Klaske de Jong-Grijpma van Op Loopbaanavontuur hebben per 1 oktober hun bedrijfsnaam gewijzigd. De nieuwe naam past bij de sterkere profilering van het bedrijf. Het is een krachtige belofte aan opdrachtgevers die koploper zijn en dat ook willen blijven. Daarvoor heb je ‘Ontwikkel Uitblinkers’ nodig. Medewerkers die het beste uit zichzelf halen. Sprankelende medewerkers vol energie en werkplezier. Medewerkers die trots zijn dat ze bij jouw organisatie werken. En die het lef tonen om zich te ontwikkelen in een continu veranderende wereld. En hier wil je meer van!

Werkfestival SúdwestFryslân: dik succes

Deze Ontwikkel Uitblinkers in jouw organisatie zijn samen met Klaske & Margriet in staat om een feest van ontwikkeling te creëren in de organisatie. Klaske & Margriet bieden met hun producten concrete tools om een cultuur van ontwikkeling vorm te geven.

Een mooi evenement in Sneek, waar eind september het ‘Werkfestival Súdwest-Fryslân’ werd gehouden. Vorig jaar was de eerste en geslaagde editie van het werkfestival Sneek. Deze werd zo enthousiast ontvangen door de deelnemers en door de vele bezoekers, dat in 2020 het festival een groter gebied beslaat en voortaan als ‘Werkfestival Súdwest-Fryslân’ door het leven gaat.

Wil jij koploper zijn en blijven met jouw organisatie? Klaske & Margriet delen graag dé 11 bewezen succesfactoren. Mail hen op info@ontwikkeluitblinkers.nl en check de website www.ontwikkel-uitblinkers.nl.

De deelnemende bedrijven vertelden belangstellenden over actuele vacatures, diverse loopbaanmogelijkheden, volwassen-opleidingen en de mogelijkheden voor her- of omscholing in het algemeen. Mensen kregen de kans om bij de deelnemende bedrijven in SúdwestFryslân te kijken en op Bedrijven Expeditie te gaan. Het werkfestival werd mede mogelijk gemaakt door Ondernemend Sneek en Gemeente Súdwest Fyslân. “Een groot succes”, zo stelde deelnemende ondernemer Rein Brandsma, directeur bij Landmeter BDM. “We zijn nog maar net bezig en ik heb nu al vijf aanmeldingen. Dus dat is hartstikke leuk.” Een mooi filmpje van het event is te vinden op het YouTube kanaal van Ondernemend Sneek. Te vinden onder de titel: ‘Werkfestival SWF 2020’.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Carver lanceert uniek elektrisch bezorgvoertuig voor emissievrije binnensteden De in Leeuwarden gevestigde automotivefabrikant Carver lanceert een uniek elektrisch vracht- en bezorgvoertuig voor fossielvrije stadslogistiek. De Carver Cargo is op 2 oktober tijdens het EV Experience event in Zandvoort gelanceerd. Gemeente Leeuwarden heeft samen met veel steden en gemeenten in Nederland besloten dat hun binnenstad vanaf 2025 helemaal emissievrij moet zijn. Omdat goederenvervoer essentieel is voor een levensvatbare binnenstad heeft Carver daarom de Cargo ontwikkeld als een uniek, wendbaar en duurzaam alternatief voor bestelbusjes en bezorgscooters. Horecabedrijven Doozo en Fellini in Leeuwarden gingen als eerste overstag. In de komende maanden zal de Carver Cargo steeds meer te zien zijn op de Leeuwardense wegen. Professionals, zoals servicemonteurs, thuiszorgmedewerkers en bezorgdiensten moeten schoon en veilig hun weg door de stad vinden. De Friese onderneming heeft daarom als eerste een klein elektrisch vrachtvoertuig ontwikkeld met de mogelijkheid om gekoelde of warme producten te transporteren door de geïsoleerde vrachtruimte van 500 liter. De Carver Cargo is elektrisch, is zeer goedkoop in aanschaf en gebruik en staat bovendien met een breedte van slechts 98 cm, nooit in de weg.

Jong Management Friesland viert 1-jarig jubileum In oktober 2020 bestaat Jong Management Friesland 1 jaar. Met inmiddels 13 actieve leden en maandelijkse bijeenkomsten, is Jong Management Friesland inmiddels een solide vereniging bestaande uit ambitieuze ondernemers en bevlogen managers uit diverse branches. Om het 1-jarige jubileum niet onopgemerkt voorbij te laten gaan, nodigen ze op 5 november jonge ondernemers en managers uit om dit samen te gaan vieren op een nog nader te bepalen locatie in Friesland.

Groeien en elkaar versterken “De komende jaren willen we meer nieuwe leden verwelkomen en ervoor zorgen dat je als manager of ondernemer elkaar kunt versterken op professioneel en persoonlijk vlak” aldus Mirjam Talsma, voorzitter van Jong Management Friesland. “We zijn een laagdrempelige vereniging waar je ook écht meerwaarde uit kunt halen door elkaar op regelmatige basis te spreken bij onze maandelijkse evenementen en daardoor een sterke relatie met elkaar opbouwt. De bijeenkomsten variëren van bedrijfsbezoeken en inspirerende sprekers tot informatieve workshops of een gezellige borrel.”

Nieuwsgierig? Ben je nieuwsgierig geworden wat Jong Management Friesland doet of wil je eens vrijblijvend kennis maken? Kijk dan op https://www.jongmanagement.nl/ kringen/friesland en meld je aan voor een evenement.

OF 2020-06

Bouwstudenten ROC Friese Poort starten met project Vondel Parck op bouwplaats Negen derdejaarsstudenten Bouw van ROC Friese Poort bezochten donderdag 10 september 2020 het bouwproject Vondel Parck in Leeuwarden. Daar realiseren Friso Bouwgroep en Koopmans Bouwgroep drie appartementengebouwen. ‘Friso en Koopmans zijn op dit moment bezig met de fundering van de derde toren, waar

ook een Albert Heijn in zal verschijnen’, aldus docent Klaas Biemold. Het is een van de eerste hoogbouwprojecten waar warmtepompen worden gebruikt, in plaats van cv-ketels. De appartementen van de derde toren zijn daardoor all-electric. De algemene voorzieningen, zoals de trappenhuisverlichting en liften, zijn aangesloten op zonnepanelen en daarmee energieneutraal.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

‘We zijn daar met de jongens op bezoek geweest om te kijken welke opdrachten zij voor dit project kunnen uitvoeren’, vervolgt Biemold. ‘Deze duurzame excursie is een voorbeeld van levensecht onderwijs van ROC Friese Poort Centrum Duurzaam, waarbij studenten buiten theoretische kaders treden.’

OF 2020-06

Cindy De Vries – Neyens

Wietse Jan Kuyper

Functie: Bedrijfsleidster

Functie: Directeur

Geboren: 09-08-1978

Geboren: 23-02-1983

Geboorteplaats: Bree (Belgie)

Geboorteplaats: Almelo

Burgerlijke staat: Getrouwd

Burgerlijke staat: Samenwonend en vader van

Hobby’s: Hardlopen, Fietsen, Ambassadrice van

Romee

Pink Ribbon.

Hobby’s: 35+ Voetbal, Koken, Watersport

OF 2020-06

FIND Bedrijven is een lokale speler in NoordNederland op het gebied van asbestinventarisatie, -inspectie en -analyse en is gevestigd in Heerenveen. Het werkgebied strekt zich grotendeels uit over de noordelijke helft van Nederland. Onder FIND ressorteren twee bedrijven: de inventarisatietak, dat team blauw wordt genoemd en de inspectie- en analysetak, team groen. Een nadere kennismaking.

FIND Bedrijven wil klankbord voor haar klanten zijn Wietse Jan Kuyper, al langer bij FIND betrokken als aandeelhouder, is sinds juni 2020 directeur. Cindy de Vries - Neyens is sinds dag één in dienst bij FIND. Zij begon in 2006 als administratief medewerkster op de voormalige locatie in Oudehaske. Daar heeft zij het bedrijf in de daaropvolgende vijftien jaar zien groeien van twee naar veertien man personeel. Intussen is FIND verhuisd van Oudehaske naar het bedrijventerrein IBF in Heerenveen. De Vries-Neyens mag zich inmiddels bedrijfsleidster noemen bij FIND. Zij streeft als zodanig naar een goed gevulde orderportefeuille, zoekt constant naar manieren om het bedrijf nog professioneler in de markt te zetten en zorgt voor korte lijnen met de klanten. Klanttevredenheid en tevreden medewerkers is wat typerend is voor FIND.

Vooronderzoek en inspectie Kuyper: “FIND Asbestinventarisatie doet het vooronderzoek, kijkt waar zich asbesthoudende materialen bevinden, wat voor soort en in welke hoeveelheden. Wanneer dat in een inventarisatierapport is beschreven, gaat de saneerder aan de slag. Dit gebeurt echter buiten ons om. Daarna kan een opdrachtgever FIND Inspecties & Analyses inhuren om te inspecteren of alles, wat in de eerste stap in kaart is gebracht, ook daadwerkelijk verwijderd is. Tot slot – en dat is uniek voor Noord-Nederland – hebben we inpandig een laboratorium, zodat we alles in eigen hand kunnen houden. Daardoor kunnen wij snel schakelen, de lijnen kort houden en flexibel zijn.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

IIBO is intelligent, innovatief en enorm duurzaam.

Kant-en-klare gevels, complete woningen. Vliegensvlug, duurzaam en oerdegelijk gebouwd onder ideale werkomstandigheden. Met biobased en circulaire bouwmaterialen voor een gezonde toekomst. Een ‘slim’ machinepark en ingenieuze metselrobots vertalen een 3D-ontwerp in recordtijd naar gebruiksklare topkwaliteit. Minder wachttijd op de bouw, minder faalkosten, minder energieverspilling, meer woongenot, verrassend veel variatie in afmetingen en bouwstijlen. Komeet 9, Heerenveen / 0513 - 74 51 80 / www.iibo.nl

Duurzame doorbraak in alle ‘natte ruimtes’ duidelijk Sanifab Keukens, badkamers, toiletunits. Sanifab levert ze in hun geheel, direct helemaal klaar voor gebruik. Alleen nog even ‘uitpakken’ op de bouwlocatie, stekker er in, koppelen aan de afvoer en door! ‘Plug-and-Play’ binnenwerk - een uitkomst. t. De ideale aanvulling op het nieuwe bouwen. n. Geen ingewikkelde planning en afstemming g meer op de bouwlocatie, verﬁjnde, naadloze ze afwerking. Bijna volledig geautomatiseerd, met ambachtelijk eindresultaat.

De Alde Mar 16, Dronrijp • 085 - 040 86 32 • www.sanifab.nl

“Als eerste stap wordt er een inventarisatieteam op pad gestuurd,” legt De Vries - Neyens uit. “Er vindt eerst een visuele check plaats om te kijken hoe alles in elkaar zit. Als we het vermoeden hebben dat zich achter die keurig met gipsplaat betimmerde muren toch asbest bevindt, dan pakt de inventariseerde de breekhamer erbij. Onze mensen zijn gepokt en gemazeld in het vak en we weten uit ervaring hoe er in het verleden werd gebouwd en waar dus mogelijk asbest is te vinden. Maar we hebben helaas geen röntgen ogen, dus is het in zeldzame gevallen mogelijk dat er achter bestaande wanden toch asbesthoudend materiaal is verwerkt dat bijvoorbeeld pas tijdens de sanering of sloop tevoorschijn komt. Nadat, met ons inventarisatierapport in de hand, de saneerders het asbest hebben verwijderd is het mogelijk dat de opdrachtgever ons vraagt een eindinspectie te doen. Dat wordt gedaan door FIND Inspecties en Analyses.”

Marktverbreding: Bodemadvies “Niet alleen in een pand, maar ook in de grond rond en onder een pand kan zich asbest bevinden. En steeds meer wordt duidelijk dat ook PFAS in de grond een groot probleem is.

Dus hebben we onlangs ons dienstenpakket uitgebreid met bodemadvies, team rood. FIND Bodemadvies is gericht op de werkvelden bodem, waterbodem en partijkeuringen. Dat past naadloos in onze bedrijfsstructuur.”

Onderscheid Kuyper en De Vries - Neyens: “Waarin wij onderscheidend zijn? Kwaliteit, klantgerichtheid, professionaliteit en flexibiliteit. We hebben veel ervaring. Daarnaast zorgen we er constant voor volledig op de hoogte zijn van alle ontwikkelingen op het gebied van asbest, PFAS en de steeds veranderende regelgeving hierover. We willen graag als ‘sparringpartner’ voor de klant fungeren en een vertrouwensrelatie opbouwen. We werken ook niet alleen voor gemeenten, woningcorporaties en projectontwikkelaars, maar ook voor bouwbedrijven én particulieren. Wanneer die bijvoorbeeld tijdens een klus niet zeker van hun zaak zijn, kunnen ze bij ons lab het ‘verdachte’ materiaal laten onderzoeken en kunnen ze vrijwel zonder oponthoud doorklussen. Die service, dat is het FIND DNA.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Het lijkt eigenlijk te mooi om waar te zijn. Twee woningen per dag produceren en één woning per dag ook nog eens winden waterdicht monteren. Zeer energiezuinige woningen bovendien, waarbij geen concessies worden gedaan aan de kwaliteit. Toekomstbestendig en behoorlijk minder belastend voor het milieu dan de traditionele bouw. En dat alles tegen een prijs die niet hoger ligt dan die van een traditioneel gebouwde woning. Meer voor minder dus. Judy Tuinstra, verantwoordelijk voor de marketing en communicatie van IIBO in Heerenveen, vuurt de voordelen van het IIBOconcept - Intelligente Innovatieve Bouw Oplossingen - met Kalasjnikov snelheid op ons af. Het verhaal van IIBO, een ‘startup’, nog maar een jaar oud en ontstaan vanuit de wens van Zwanenburg Projecten BV uit Heerenveen om duurzamer, slimmer en efficiënter te bouwen.

Heeft IIBO het antwoord op het schrijnende woningtekort? 22

OF 2020-06

Schrijnend woningtekort Judy Tuinstra: “IIBO zou door het gebruik van biobased en circulaire bouwmaterialen, gekoppeld aan de snellere bouwtijd en de toekomstbestendigheid van de zeer energiezuinige woningen het antwoord kunnen zijn op die frictie tussen vraag en aanbod. Want aan het schrijnende tekort aan woningen, momenteel circa 330 duizend in aantal, lijkt vooralsnog geen einde te komen. Bovendien wordt er door de traditionele bouw een behoorlijke wissel getrokken op het milieu.” “De IIBO-methode doet wat dat betreft geen concessies. Dat zit hem deels in de modulaire constructie van de IIBO-woning, maar meer nog in biobased en circulaire bouwmaterialen die worden gebruikt. Isolatiemateriaal wordt gemaakt van ge-upcycled cellulose (oud papier, red) van regionaal afval. Dat scheelt kilometers. Hetzelfde geldt voor de regionale partners waar we mee werken, zodat het aantal transportbewegingen laag blijft en de

CO2-uitstoot wordt beperkt. Daarnaast is de bouw zelf qua stikstof niet belastend.”

Toekomstbestendig bouwen Het IIBO huis bestaat uit prefab elementen die door de dit jaar geïnstalleerde robotstraat op de productielocatie in Heerenveen worden gemaakt. Die worden aan elkaar gekoppeld en zijn stapelbaar, zodat je de leefruimte in oppervlak of hoogte desgewenst kunt uitbreiden en afstemmen op de levensloop van de bewoners. Tuinstra: “Gesteld dat de woningen over ‘tig’ jaar verwijderd moeten worden, dan hou je niet meer dan een kruiwagen aan afval over. De overige materialen zijn circulair en dus opnieuw toepasbaar.”

Samen met Sanifab Wanneer de bouw van een woning zo snel gaat, is het wenselijk dat de afwerking van de binnenkant in de pas loopt met de buitenkant. Daarom werkt IIBO samen met Sanifab; leverancier van plug-and-

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

play badkamer-, toilet- en keukenunits. Een Sanifab unit wordt in zijn geheel en gebruiksklaar prefab geproduceerd en op dezelfde dag als de montage van de woning op zijn plek gehesen. Een dergelijke unit wordt gemaakt in de meubelfabriek met computergestuurde machines en aandacht voor details. De afwerking is dankzij de perfect op elkaar aansluitende constructie naad- en kitloos. Door deze samenwerking blijft de CO2-footprint van een IIBO-woning zo laag mogelijk.

Waar willen jullie over vijf jaar staan? “De belangstelling is groot. Veel geïnteresseerden komen een kijkje nemen of vragen info aan. De voordelen van onze woningen spreken voor zich.” Daarnaast zijn we door de vakjury van Cobouw genomineerd als finalist van de Innovatie Awards 2020, dat is natuurlijk niet voor niks. Over 5 jaar is onze productiecapaciteit misschien nog wel groter, want we blijven innoveren!

OF 2020-06

Martin Brouwer Functie: Bedrijfsleider Geboren: 3 oktober 1968 Burgerlijke staat: gehuwd, twee bonuskinderen Hobbyâ&#x20AC;&#x2122;s: leuke dingen doen met mijn gezin. voetbaltraining / MTB / vissen

Heijmans Woningbouw Noord

Bijna 100 jaar jong en volledig van deze tijd Heijmans is al sinds jaar en dag de bouwspecialist die activiteiten in vastgoed, bouw & techniek en infra combineert in de werkgebieden Wonen, Werken en Verbinden. Een gesprek.

OF 2020-06

Hille de Haan Functie: Commercieel Manager Geboren: 11 mei 1956 Geboorteplaats: Stiens Burgerlijke staat: gehuwd, drie uitwonende kinderen en trotse opa Hobby’s: trompet spelen in een dweilorkest / sport for fun

‘Ik woon al in een huis’ “We bouwen niet voor onszelf”, zegt Commercieel Manager Hille de Haan. En met een glimlach: “ik woon al in een huis. Het mooie is, het is een huis dat mij past als een jas. Het is heerlijk een plek te hebben waar ik mij fijn voel. Dat komt natuurlijk door mijn gezin, maar het huis en de woonomgeving levert de basis voor een fijne en gezonde leefomgeving. Als ik nu denk dat mijn beleving ook die van een ander is, sla ik de plank mis. Wat de bewoners wensen, dat is ons uitgangspunt bij de bouw van woningen.”

‘Luisteren is niet genoeg’ Bedrijfsleider Martin Brouwer haakt hierop in: “Het gesprek met de opdrachtgever is daarbij belangrijk. Men zegt: ‘begrijpend’ luisteren is vaak de sleutel tot succes. Investeren in de relatie en elkaars ‘taal’ spreken en begrijpen is de basis.” “Als het op de één of andere manier niet lukt, dan moet je ook de vraag stellen: zijn wij de

juiste partner voor die ander? Bedenk dat een bouwproject een langdurig project is. Het is van belang om dat samen aan te gaan, samen de doelen voor ogen te hebben en te houden. Vertrouwen op elkaars expertise en goede intentie hoort daarbij. Dat vereist proactief werken aan een goede relatie.”

voor biodiversiteit. Zoveel mogelijk CO2-neutraal woningen realiseren is daarbij vanzelfsprekend. Dat geldt voor nieuwbouw, maar ook bestaande bouw verduurzamen wij regelmatig. Zo kan het thuisgevoel starten als je je woonwijk inrijdt. Dat is ons doel en dat met elkaar realiseren geeft ons duurzame energie.”

‘Daar krijgen we duurzame energie van’

‘Jonge mensen met een frisse blik ‘

In die samenwerking ontstaan nieuwe ideeën waarbij de bewoners van de woningen centraal staan. Voorbeelden zijn de verplaatsbare ONE en de XS-woningen en meer variaties van woningen die aansluiten bij de woonwens van nu en in de toekomst. “Een woning is meer dan een dak boven je hoofd, een plaats om te slapen. De woning draagt bij aan welzijn en de gezondheid van haar bewoners. Overigens gaat het daarbij niet alleen om de woning, ook de omgeving, de wijk, moet een harmoniërend geheel zijn. Met variatie in bouw, variatie in materiaalgebruik, door groen en water toe te voegen en met oog

“De persoonlijke aanpak, dat is de ‘collectieve ambitie’ van al onze medewerkers”, zegt Martin. “Ruimte geven aan elkaar en persoonlijke ontwikkeling met, bijvoorbeeld, onze Heijmans Academy is daar onderdeel van. Goede contacten met opleidingen, jonge mensen met een frisse blik aantrekken en de huidige kennis en kunde overbrengen en borgen, hoort daar ook bij. Zo komen we tot mooie resultaten die passen bij deze tijd en die van morgen.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Mart Eerligh Leeftijd: 62 Geboorteplaats: Leeuwarden Burgelijke staat: Gehuwd Woonplaats: Grou Hobby’s: Wedstrijdzeilen Grootste inspiratiebron: Internet, “veel is al geprobeerd/bedacht en nu vindbaar.”

OF 2020-06

Bouwmensen: schakel tussen ROC’s en bouwbedrijven ROC’s leiden studenten bouw zo goed mogelijk op. De behoeften van bouwbedrijven kunnen echter nét iets anders zijn dan waar ROC’s op inspelen. Bouwmensen-FNZ vormt een schakel tussen beide. “Samen met de ROC’s zorgen wij ervoor dat jongeren goed kunnen beginnen in de bouw”, vertelt directeur Mart Eerligh.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Nieuwbouw  Verbouw / aanbouw  Restauratie  Onderhoud  Bouwbegeleiding  Renovatie 

www.janhooghiemster.nl

Uw partner voor al uw projecten op het gebied van grond en water.

Lytse Sûdein 8 8624 TT Uitwellingerga

Boerfinne 12, 9064 DG Aldtsjerk 058 256 10 71 info@janhooghiemster.nl

Tel.: 0515 - 55 95 89 E-mail: info@atsmabv.nl

www.atsmabv.nl

IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrmIdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFr IdF IdF IdF Id Id

IF IF YOU IF YOU IFYOU IF WANT YOU IFYOU WANT IF YOU WANT WANT YOU IF GOOD WANT WANT GOOD YOU IFWANT GOOD GOOD YOU IFGOOD WANT LIGHT IFGOOD YOU LIGHT YOU WANT GOOD LIGHT LIGHT WANT GOOD LIGHT WANT LIGHT GOOD LIGHT GOOD LIGHT GOOD IF LIGHT YOU IF YOU LIGHT IFLIGHT WANT YOU IFWANT IFYOU IF YOU IF WANT GOOD YOU IF YOU WANT IF GOOD YOU WANT YOU WANT IF GOOD WANT LIGHT YOU WANT IF GOOD WANT GOOD LIGHT YOU GOOD IFWANT GOOD LIGHT YOU IF GOOD WANT IF GOOD LIGHT YOU LIGHT IF YOU IF WANT LIGHT GOOD YOU LIGHT IF YOU WANT IF GOOD LIGHT YOU WANT LIGHT YOU WANT GOO WAN LIG W GW G L

IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU

IF YOU IF YOU

IF YOU IF YOU IIF FY YO OU U IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU IF YOU

HT LIG D HT LIG D HT LIGHT D LIGHT D LIGH T D LIGHT D LIGH T D LIG D G HT LI D HT LIG D G HT LI D

G N G N GTOTN GN G GG GG G G GTOTN GN G TO TO T O OTO OTO O OTO OTO ANTANTO A OTO AAON AAO ATN AON AON AON AN AN AON AAO W W W WW WW WW W W W WW WW WW

HT LIGHT D LIG D HT LIG D G HT LI D HT LIGHT D LIGH T D LIGHT G HT D LIG D LIGHT D LI D LIGHT D

GN G GG G G GTON GTOTG TAO TN TO TO TAN O O O OO N N OG O OO O OG OO ANATNATANO AN ATO AO A AON W W WW WW W W W WW

IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFrm IdFr IdFr IdF Id Id I www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.nl www.idfrm.n www.idfr www.id www. www ww Een lichtadvies nodig of uw bestaande verlichting vervangen voor duurzame ledverlichting? Mail naar info@idfrm.nl of bel 058-2158705

Bij Bouwmensen-FNZ kunnen studenten een tweejarige BBL-bouwopleiding volgen, waarbij BBL staat voor Beroepsbegeleidende Leerweg. Een combinatie van werken en leren, met andere woorden. Studenten gaan naar een ROC om theorie en basisvaardigheden te leren en doen daarnaast praktijkervaring op bij een bouwbedrijf. Dit moet een erkend leerbedrijf zijn. Bij Bouwmensen begint alles met maatwerk. Wat wil een student leren? Wat kan en weet hij al? Is hij ook al sterk genoeg om op de bouw te werken - want het zijn soms nog heel jonge mensen en het werk kan zwaar zijn. “Op basis hiervan kijken we hoeveel uur per week een student het best naar school kan gaan en hoeveel uur bij een bedrijf kan werken.”

Verder helpen Voor studenten heeft een opleiding via Bouwmensen verschillende voordelen, zo vertelt Eerligh Ze krijgen de vereiste intredekeuring voor de bouw, gereedschap, kleding, een arbeidscontract en weten dat ze goed voorbereid de arbeidsmarkt op gaan na afronding van de opleiding. “En ze weten dat er altijd iemand achter ze staat. Wij zijn hun vangnet. Wij zorgen ervoor dat ze alle aspecten leren die ze moeten leren voor hun diploma. En blijkt de bouw voor iemand toch niet de juiste branche, dan kijken we wat iemand beter past. Dat is niet in ons belang, maar wel in het belang van de student. We willen ze altijd verder helpen.”

Aannemers vinden het volgens Eerligh fijn dat door Bouwmensen de voorselectie van de studenten wordt gedaan en dat de administratieve rompslomp uit handen wordt genomen. “En is er even minder werk, dan herplaatsen we de student. Daar hebben bedrijven geen omkijken naar.” Zo zijn er studenten die door de anderhalvemeterregel geen werk meer hadden bij woningbouwcorporaties, aangezien daar het werk terugliep. “Deze studenten zijn elders weer aan werk gekomen.”

Student centraal Dat de student centraal staat, is heilig wat Eerligh betreft. Hier ligt nog wel een uitdaging, stelt hij. ROC’s bieden een Beroeps Opleidende Leerweg (BOL), waarbij studenten vooral op school les krijgen. “Het streven is dat de BOL en de BBL meer één worden. Zodat je samen kunt bepalen: iemand is nog niet helemaal klaar voor de BBL, het is beter dat eerst wordt gekozen voor de BOL.” Het leertraject wordt dan volledig afgestemd op de student in kwestie.

nog jong en hebben nog veel te leren als het bijvoorbeeld om het plannen van huiswerk gaat.”

Kansen bieden Dat de student goed terecht komt is niet alleen het uitgangspunt bij Bouwmensen, maar ook een persoonlijke drijfveer van Eerligh. “Eerder werkte ik bij een commercieel uitzendbedrijf, waar het draaide om kortetermijncijfers en resultaat. Misschien komt het doordat ik nu wat ouder ben, maar inmiddels vind ik dat het gaat om lange termijn en de mensen. Zoals Jopie Huisman zei: geld moet je gebruiken en van mensen moet je houden, niet andersom. Bouwmensen is een stichting zonder winstoogmerk. Wat we verdienen, gaat terug naar de leerlingen en bedrijven om de kwaliteit te verbeteren en extra praktische scholing te geven waar nodig. Dat moet het uitgangspunt zijn: jongeren de kans bieden om een goed en leuk vak te leren.”

Samen met de ROC’s werkt Bouwmensen momenteel aan een nieuwe vorm van samenwerking. Daarmee zou ook een betere samenwerking ontstaan tussen de verschillende personen die een student begeleiden: de leerkracht op de ROC, de leermeester op de bouwplaats en de instructeur die vanuit Bouwmensen de student begeleidt. “Begeleiding is ontzettend belangrijk. De studenten zijn

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Je eigen bedrijf starten. Hoeveel mensen dromen daar niet van? Sytze Annema en Reinder Hoekstra voegden de daad bij het woord. Begin dit jaar werd Reinder Hoekstra mede-eigenaar van Peil Advies, het bedrijf dat Sytze Annema in 2015 als eenmanszaak startte. Het jonge bouwkundige advies- en inspectiebureau telt inmiddels tien medewerkers. Het doel: Peil Advies uit laten groeien tot een betrouwbare en toonaangevende speler op de markt.

Er zijn al aardig wat bouwkundige adviesbureaus op de markt. Hoe gaan jullie het verschil maken? Reinder: “We zijn een heel persoonlijk bureau, we houden de drempel laag. We merkten dat met name particulieren dat nodig hebben. Bij de grotere bureaus ervaren ze anonimiteit of zijn ze bang voor torenhoge tarieven. Kleinere bureaus zijn wellicht weer te beperkt in flexibiliteit. Wij zijn persoonlijk benaderbaar voor klanten en hebben meerdere bouwkundigen in dienst.” Sytze: “We hebben een gedreven team binnen een flexibele organisatie. Er is altijd een geschikte medewerker die in kan spelen op de vraag, dat is ook voor bedrijven interessant. Wij passen ons bijvoorbeeld makkelijk aan op de software die de opdrachtgever gebruikt. We zitten niet per se vast aan ons eigen computersysteem dat vervolgens geïmplementeerd moet worden.”

Als ondernemers hebben jullie te maken met personeel. Hoe ervaren jullie dat? Sytze: “Heel erg leuk. In onze branche is het een uitdaging om goed personeel (specialistische bouwkundigen) te vinden, die spoeling is namelijk erg dun en als je iemand vindt, wil je diegene vanzelfsprekend binnen

de deuren houden en aan je bedrijf binden. Dat is ook een uitdaging. Een professionele maar toch ongedwongen sfeer op de werkvloer vinden we erg belangrijk. Voor onszelf, maar zeker voor onze medewerkers.” Reinder: “Personeel brengt ook de nodige verantwoordelijkheid met zich mee. We bieden onze medewerkers graag een stabiele basis. De coronapandemie was wat dat betreft confronterend. Van het ene op het andere moment konden we geen inspecties voor mijnbouwschade meer uitvoeren in Groningen. Een groot deel van onze werkzaamheden bestaat uit schadeinspecties. Hierdoor hebben we wel even een dip gehad, maar vergeleken met andere bedrijven mogen wij zeker niet klagen.”

Waar zijn jullie tot dusver het meest trots op? Reinder: “Op het feit dat we verschillende grote opdrachtgevers bedienen die ons het vertrouwen hebben gegeven en een langdurig contract met ons zijn aangegaan.” Sytze: “Daar kunnen wij als Peil trots op zijn. Door, en met de inzet van onze medewerkers kunnen wij de projecten realiseren en tot een goed einde brengen.”

De naam Peil Advies De naam ‘Peil Advies’ refereert aan het zogeheten 0-peil van waaruit, in de bouw, de ‘verticale’ maatvoering gemeten wordt: dit is de basis voor het hele gebouw. Als bouwkundig adviesbureau richt Peil Advies zich met name op inspectiewerkzaamheden, bouwkundige (voor)opnames en aan- en verkoopkeuringen, daarbij is een 0-situatie altijd het uitgangspunt.

OF 2020-06

Peil Advies

‘ Bouwkundig met een persoonlijke benadering’

Sytze Annema

Reinder Hoekstra

Leeftijd: 38

Leeftijd: 46

Burgerlijke staat: Single

Burgerlijke staat: Getrouwd

Hobby’s: Skiën, fietsen, lezen

Hobby’s: Skiën, watersport

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Ingenieursbureau Boorsma

De verborgen kracht van houtskeletbouw De langzaamverkeerspassage van het Centraal Station in Amsterdam, de zonne-energieluifel bij het PR Reitdiep in Groningen, de renovatie van liftschachten van het station in Zaltbommel. Het is maar een kleine greep uit het kleurrijke alsook indrukwekkende portfolio van Ingenieursbureau Boorsma. Met het Ebbingekwartier voegt ze daar nog een parel aan toe. Bovenop de eenlaagse parkeergarage in Groningen verrijzen momenteel 37 twee- tot vierlaagse woningen. Boorsma deed in eerste instantie een haalbaarheidsonderzoek naar de aardbevingsbestendigheid van de constructie van houtskeletbouw, en daarna de volledige engineering en uitwerking van de HSB-woningen. Vier lagen de hoogte in Dat houtskeletbouw zich goed leent voor aardbevingsbestendig bouwen wisten we al langer, vertelt projectleider Henk Geertsma, inmiddels 25 jaar betrokken bij het bedrijf. “Houtskeletbouw werkt met licht materiaal en is mede daarom heel geschikt voor bouwen in het aardbevingsgebied. Wat bij het Ebbingekwartier speelt is dat je ook nog eens vier lagen de hoogte in gaat. De wandvlakken hebben voldoende onderbrekingen nodig om zonlicht binnen te laten. De vraag die wij kregen was: hoe moeten de wandvlakken precies geconstrueerd worden, en kan dat, op basis van houtskeletbouw, op een aardbevingsbestendige manier? Dat bleek inderdaad haalbaar.” De eerste woningen zijn inmiddels klaar, begin komend jaar worden ze opgeleverd.

Eye Filmmuseum We maken veel vaker gebruik van houtskeletbouw dan we denken. Geertsma: “Wij Nederlanders zijn van de steentjes. Maken we een constructie van houtskelet, dan gaat er vaak nog een stenen gevel voor. Houtskeletbouw blijft hierdoor vaak onzichtbaar.” Dat is ook het geval bij het beroemde Eye Filmmuseum in Amsterdam Noord, de futuristische eyecatcher aan het IJ waarvoor Boorsma de haalbaarheid

OF 2020-06

van de prefab houten schil aantoonde en de volledige engineering uitvoerde. Geertsma: “Aan de buitenkant zie je het niet, maar de constructie onder de witte schil bestaat uit houtskelet. Het is daarvoor het perfecte materiaal omdat je met houtskelet alle mogelijke vormen kunt creëren. Juist de houtskeletbouw maakt die futuristische lijn van het museum mogelijk.”

Demontabele wielerbaan in Ahoy Van het rekenwerk van de ingenieurs hangt veel af. Maakt dat het vak ook spannend? “Spannend is niet het juiste woord, wel uitdagend”, zegt Geertsma. Maar een enkele keer ook wel spannend toch, zoals in 2004 toen hen gevraagd werd om de HSB-constructie van de demontabele wielerbaan in Ahoy uit te werken. Geertsma: “De vaste baan was al eerder verwijderd. Men wilde de wielerzesdaagse graag terug in Ahoy en koos voor een demontabele baan. Natuurlijk kun je Ahoy niet even een week afhuren om te kijken of alles wel past. We hadden twee dagen tijd, vlak voor de aanvang van de zesdaagse, om te kijken of alles klopte. Het ging om 104 segmenten van zo’n 2,3 meter. Dat was wel even spannend. Gelukkig paste alles perfect, en was de baan binnen één dag gemonteerd. Daar waren we heel blij mee.”

Henk Geertsma Functie: Projectleider / Constructeur Leeftijd: 48 Hobbyâ&#x20AC;&#x2122;s: Tennis, Watersport

Ingenieursbureau Boorsma Oprichtingsjaar: 1969 Vestigingen: Urk, Amersfoort en Drachten (hoofdvestiging) Werkvelden: Bouw, Civiel, Milieu Aantal projecten per jaar: 500+

Betrokkenen bij het project Ebbingekwartier: Architect: DAAD Architecten te Beilen Hoofdconstructeur:Â abtWassenaar te Haren Aannemer: Trebbe Bouw te Zwolle Leverancier HSB en kozijnen: Houkesloot Toelevering te Sneek Installaties: ITBB te Groningen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Bouwbedrijf Akkus Nieuwbouw – Renovatie – Service – Onderhoud

PMS 144 C

Wit

VOOR IEDEREEN DIE BOUWT OF KLUST

Neem vrijblijvend contact op via +31 (0)6 334 000 70

Jongeneel Sneek Van Giffenstraat 1 8601 EX Sneek T: 0515 - 41 28 88 WWW.JONGENEEL.NL E: sneek@jongeneel.nl

NU VOOR DE TOEKOMST

Dé toekomst voor eenpersoonshuishoudens

Duurzame dur f! • All-electric • 50 m2 GBO • Innovatief • Grondgebonden Bekijk ons nieuwste woonconcept en de 3D-video op www.vdm.nl/next

VDM Woningen De Buorren 40a 9289 HH Drogeham 0512 - 571234 info@vdmwoningen.nl

Campagne ‘De bouw iets voor jou’

De bouw verrast

Ze hebben een kort lijntje met Ondernemend Friesland en dus zal menig lezer weten dat er in Friesland sinds enkele jaren een bijzondere campagne loopt onder de titel ‘De bouw iets voor jou.’ Een bijzonder initiatief, omdat deze campagne er in opdracht van de gezamenlijke Friese bouwsector alles aan doet om meer jongeren te interesseren voor een bouw- of infraopleiding. OF sprak met campagnemanager Tineke de Groot. Nog heel even kort: wat is de achtergrond van de campagne? Jongeren komen in Nederland al heel vroeg voor een keuze te staan: wat voor profiel of vervolgopleiding willen ze doen? De landelijke bouwsector – en de Friese bouw gaat daarin mee – is van mening dat het dan goed is om jongeren al vanaf groep 7/8 kennis te laten maken met de bouw en infra. Dat is nodig omdat nog te weinig jongeren een bouwopleiding kiezen, terwijl de bouw hen juist hard nodig heeft. Ook omdat veel jongeren niet weten hoe divers de bouwsector wel niet is. Dat is ook een centrale boodschap in de campagne, dat je in de bouw alle kanten op kunt en uitdagend werk biedt. Ook voor de toekomst. Of je nu met je handen of met je hoofd wilt werken.

Maar ik ben er trots op dat de Friese bouwsector al vele jaren van de regionale campagne -samen met het onderwijs - echt een ‘Mienskip-actie’ heeft gemaakt. We bereiken jongeren nu met gemeenschappelijke inspanningen tijdens open dagen, met gastlessen, praktijkopdrachten, bedrijfsbezoeken, veel social media en tal van filmpjes waarin ze zichzelf goed kunnen herkennen. Jongeren zien dat er in de bouw van alles mogelijk is, van timmerwerk tot bureauwerk. De jongeren die we allemaal hebben gefilmd, stralen de lol in hun werk of stage uit. Bij al die activiteiten werken bouwbedrijven mee, niemand probeert elkaar vliegen af te vangen en wie meedoet hoeft niet direct met zijn logo vooraan te staan. Dat is iets om hartstikke trots op te zijn.

Noem eens wat hoogtepunten Ben je tevreden over de resultaten? Tevreden achteroverleunen is er niet bij, want dit is een enorme uitdaging waar de hele bouwsector in Nederland voor staat. Denk aan de veranderende arbeidsmarkt, de demografische krimp, het imago van techniek en voldoende goede docenten.

Dat zijn er te veel om op te noemen. Maar een recent initiatief van Bouwmensen Friesland waarin we nauw samenwerken, vind ik echt geweldig. Jongeren van de BWI opleidingen (Bouwen, Wonen en Interieur)., red) in Friesland, kunnen vanaf de herfstvakantie de theorie die ze op school krijgen bij Bouwmensen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

in Leeuwarden in de praktijk brengen. Bouwmensen heeft hiervoor op schaal het Circulair Modulair Huis ontwikkeld. Nu het in coronatijd moeilijker is om in de praktijk aan de slag te gaan, is dat een geweldige oplossing om toch ervaring op doen. Later voegt Bouwmensen hier ook Installatie en Electro werk aan toe. Leerlingen BWI en PIE kunnen dan gezamenlijk in en aan het huis werken. Een ander hoogtepunt het grote aantal gastlessen en bedrijfs- en projectbezoeken dat we met experts uit de Friese bouwsector organiseren en de films die we regelmatig laten maken. Bij alles willen we jongeren verrassen. In november komen we met een film waarin enkele toppers uit de Friese Bouwwereld hun visie geven op de rol die de Bouw en Infra kunnen spelen gelet op de klimaatverandering waar we mee te maken hebben. We willen dat jongeren het besef krijgen dat dit een geweldige sector is waar je van alles kunt worden en waar je letterlijk bezig bent de wereld van morgen vorm te geven met alle maatschappelijke vraagstukken die daarbij horen. https://debouwietsvoorjou.nl

OF 2020-06

Albertus Boonstra:

‘ BRControls maakt gebouwen slim’ “BRControls adviseert, ontwikkelt, produceert en levert innovatieve gebouw gebonden functionele hard- en softwareproducten,” citeert salesmanager Albertus Boonstra de centrale boodschap van de informatiefolder. “Wat concreter: wij houden ons bezig met gebouwbeheer, wij creëren comfort met onze systemen en de aansturing daarvan, zodat werknemers in een gezond en prettig werkklimaat hun werk kunnen doen.”

Albertus Boonstra Leeftijd: 49 jaar; geboren en getogen in Harkema Burgerlijke staat: Gehuwd Woonplaats: Harkema Opleiding: VMBO, Streekschool, MBO, cursussen en interne scholing Carrière: 1988 verwarmingsmonteur; overstap naar Siemens; na een reorganisatie bij Siemens in 2012 naar BRControls – ontwikkeld tot salesmanager.

OF 2020-06

BRControls is ontstaan in 1999 in Zwolle als Systemintegrator. In de loop der jaren werden steeds veelvuldiger in specifieke gevallen eigen producten ontwikkeld die werden aangestuurd met eigen software en zo groeide het bedrijf naar 65 personeelsleden en twee vestigingen in respectievelijk Zwolle en Drachten. Integratie van de afzonderlijke systemen tot één centrale regeling resulteerde uiteindelijk in een ‘web based’ gebouwregelaar in de vorm van een app. Dit systeem vond zijn weg naar onder meer de gemeente Groningen, het belastingkantoor in Leeuwarden, installateurs in NoordNederland en veel klanten in een breed scala aan sectoren, zoals kantoorgebouwen, scholen, zwembaden, sporthallen, hotels, ziekenhuizen, verzorgingshuizen, laboratoria, crematoria, datacenters, kerncentrales en centrale warmtegebouwen.

Maatpak Albertus Boonstra: “Wij leveren geen confectiekleding, maar een maatpak, waarvoor wij terug kunnen vallen op een team van specialisten. Door de accountmanager wordt met de klant binnen een bepaald budget een lijst van wensen en eisen vastgesteld, inclusief de daardoor benodigde hard- en software. Onder leiding van een projectleider gaat het uitvoeringsteam daarmee aan de slag. De projectleider is verantwoordelijk voor de informatiestroom naar zowel de diverse afdelingen als de klant en monitort de voortgang. Waar nodig worden hetzij hardware-, hetzij softwarematig klantspecifieke oplossingen ontwikkeld.

Dat is waar de kracht van het bedrijf zit: we produceren zelf, ontwikkelen waar nodig en stellen alles in bedrijf. Doordat we dat allemaal in eigen hand hebben zijn we flexibel en zijn de faalkosten laag. We maken jaarlijks een stabiele groei door en zijn dus continu op zoek naar technisch georiënteerde mensen in de breedste zin van het woord.”

Multisensor doorbraak “In het verleden had je verschillende sensoren nodig voor verwarming, bewegingsdetectie, verlichtingsintensiteit, luchtkwaliteit enzovoorts. Dat bleek in een gebouw met erg veel glas niet mogelijk omdat daar geen plaats voor was. De enige mogelijkheid was een multisensor in het plafond, maar die bestond toen nog niet. Dus hebben we zelf een sensor ontwikkeld die het mogelijk maakt om al die verschillende metingen te combineren in een enkele multisensor. En dat was best een revolutionaire technologische doorbraak.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Deze sensor meet ruimtetemperatuur, plafondtemperatuur, gevoelstemperatuur, CO2 VOC (luchtkwaliteit en CO2 gehalte), relatieve luchtvochtigheid, aanwezigheid, lichtintensiteit, geluidsdruk én positiebepaling, zo legt Boonstra uit. “Hierdoor kan het hele binnenklimaat per zone/ruimte naar wens worden ingesteld, beheerd en bewaakt. Gevolg: geen energieverspilling, behaaglijke ruimtecondities, duurzaamheid en een gezond werkklimaat en bovendien in te stellen via een app.”

Hoogtepunten – Leermomenten Albertus Boonstra is sinds 2012 werkzaam bij BRControls en beschouwt de ontwikkeling van de multisensor en de integratie van alle disciplines in een web based regel-app als het hoogtepunt van BRControls. “En dat wordt met vrijwel ieder nieuw project verder geoptimaliseerd,” vertelt hij. “Heel het gebouw in je hand.”

OF 2020-06

Van Dorp speelt in de ‘Premier League’ van technische en facilitaire dienstverlening Wanneer een bedrijf zich in 35 jaar ontwikkelt van een traditioneel ‘dertien-in-een-dozijn’ installatiebedrijf met tien man personeel, tot een technische en facilitaire dienstverlener met 20 vestigingen en 1250 man personeel, verspreid over heel Nederland, hoor je in de eredivisie thuis, zowel qua omvang als ook qua ondernemerschap. Jelmer Batteram, 39 jaar, woonachtig in IJlst, getrouwd, drie dochters, is vestigingsmanager van Van Dorp in Heerenveen en Groningen. Hij werkt al veertien jaar bij het familiebedrijf Van Dorp en heeft dus een groot deel van deze indrukwekkende groei meegemaakt. Een gesprek, met in de staart nog twee specifieke vragen.

“Toen ik rond 2005/2006 bij het bedrijf kwam liepen hier circa 400 mensen rond, maar sinds die tijd is het heel hard gegaan. Om die groei qua personeel bij te kunnen houden, goed technisch personeel is dun gezaaid, heeft Van Dorp zelfs een eigen opleidingscentrum, de Van Dorp Academie, van de grond getild en zijn alle vestigingen geaccrediteerd leerbedrijf.”

Dichtbij de klant Het familiebedrijf, in 1985 gestart in Zoetermeer door directeurgrootaandeelhouder Henk Willem van Dorp, heeft vanaf het begin gestreefd naar landelijke dekking om op die manier dicht bij de grote klanten te zitten en ze op hun wenken te kunnen bedienen. In de daaropvolgende jaren werden

diverse techniek gerelateerde bedrijven overgenomen en werd het dienstenpakket steeds verder uitgebreid. Batteram: “Dat varieert van het technisch beheer van schoolgebouwen, zwembaden, installatietechniek, industriële automatisering, energieconcepten, klimaatbeheersing, kleine industrie tot diverse Railinfra-werkzaamheden van NSstations, enzovoort. Zeg maar alles wat met techniek heeft te maken, voor 99 procent business to business. Ik ben verantwoordelijk voor de vestigingen Heerenveen en Groningen. Het werkgebied van de Van Dorp vestigingen Heerenveen en Groningen ligt noordelijk van de lijn Urk, Kampen, Coevorden. Daarnaast zijn er verschillende zogenaamde ‘Specials’, dat zijn vestigingen die zich richten op specialistische klussen,

zoals Deventer dat landelijk alle projecten doet op het gebied van brandbeveiliging.”

Wat is het mooiste moment bij Van Dorp? Eigenlijk het niveau waarop we nu zitten. We maken jaarlijks een stabiele groei door. Ook dit jaar, ondanks de coronacrisis.

Waar droom je van? Ik heb veel affiniteit met de klimaatproblematiek en verduurzaming. Van Dorp is erg actief op dat vlak en loopt daarin in de voorste linies. Ik vind het mooi dat ik daar een actieve rol in kan spelen met bijvoorbeeld een project als ‘Van het gas af’. Verder doorgroeien in die ‘tak van sport’ is voor mij een persoonlijk doel.

Jelmer Batteram Jelmer Batteram (39 jaar) is vestigingsleider bij Van Dorp Heerenveen en Groningen. Geboren en tot zijn 18e jaar getogen in Offingawier. Zwierf na zijn mtswerktuigbouwkunde een jaar door Australië, rondde vervolgens in Utrecht de hts af, en verbreedde daarna zijn culturele horizon met zijn vrouw gedurende acht maanden Zuid-Amerika en trad vervolgens in 2007 in dienst als werkvoorbereider bij Van Dorp in Deventer. Werd vervolgens projectleider en deed dat drie jaar, voordat hij in 2010 met zijn gezin neerstreek in IJlst en bij Van Dorp Heerenveen doorgroeide naar vestigingsleider.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Pieter Kingma Functie: Junior Projectleider Geboorteplaats: Sneek Hobby’s: Fotografie en wintersport

‘De pakketbrievenbus is handig als de postbode een pakket wil bezorgen op het moment dat je niet thuis bent. Geen gedoe met afhaallocaties of de buren.’

OF 2020-06

VDM NEXT, het woonconcept van VDM Woningen

Groots wonen in het klein Huishoudens worden kleiner. Een- en tweepersoonshuishoudens zijn al lang geen uitzondering meer. Wat moet je in je eentje met al die kamers en ruimte in een nieuwbouwwoning? Dat vroegen ze zich bij VDM Woningen ook af. Als antwoord op die vraag bedachten ze het concept VDM NEXT. Een all-electric woning voor kleine huishoudens. OF spreekt met junior projectleider Pieter Kingma en communicatie manager Jacoba Hoeksma. Een student Industrieel Product Ontwerper (IPO) dacht vanuit zijn stage mee over het concept. Kingma werkte het verder uit. Kingma: “Iemand van de opleiding IPO heeft niet een directe link met de bouwwereld. Daardoor kun je, vanuit een out of the box visie, helemaal vrijuit denken. Zo heeft de VDM NEXT een aantal volstrekt unieke eigenschappen. Denk aan een pakketbrievenbus. Handig als de postbode een pakket wil bezorgen op het moment dat je niet thuis bent. Geen gedoe met afhaallocaties of de buren. Ook is de installatieruimte van buitenaf bereikbaar. Dit maakt dat een monteur gewoon zijn werkzaamheden kan uitvoeren op het moment dat je niet thuis bent. In de installatieruimte is ook alvast rekening gehouden met ruimte voor een thuisaccu. Met de thuisaccu kun je eigen opgewekte energie, zoals van zonnepanelen, opslaan.”

Woningcorporaties en investeerders De VDM NEXT sluit aan op de duurzame denken werkwijze van VDM Woningen. VDM is koploper met houtskeletbouw. Een zeer milieubewuste bouwmethode. Dit komt onder meer doordat hout geen CO2-uitstoot, maar het opslaat. Andere bouwmethodes hebben dit voordeel niet. Houtskeletbouw levert tevens een belangrijke bijdrage aan de doelstelling van de overheid met betrekking tot circulair bouwen. Hoeksma: “Het concept van de VDM NEXT is vooral interessant voor woningcorporaties en investeerders. Er is een korte bouwtijd, lage kostprijs, de woningen zijn zeer onderhoudsarm en hebben een woonoppervlakte van 50 m2. De woningen zijn zeer geschikt voor vervangende sloop-nieuwbouw (laagbouw).

Conceptueel bouwen “De smalle beukmaat van de VDM NEXT heeft een groot voordeel”, voegt Kingma toe. “Waar er bij reguliere woningbouw zo’n vijf rijtjeshuizen over een breedte van 30 meter passen, passen er zeven VDM NEXT woningen op hetzelfde perceel. Het bouwconcept is geoptimaliseerd waardoor we een korte bouwtijd kunnen garanderen. Per dag kunnen we twee woningen winden waterdicht monteren. De installatieruimte met daarboven de badkamer wordt turn-key in 3D aangeleverd en geplaatst. Bij VDM Woningen hebben we alle disciplines in eigen huis: van ontwikkeling tot realisatie zodat we snel kunnen anticiperen op vragen uit de markt.”

Jacoba Hoeksma Functie: Communicatie Manager Geboorteplaats: Drogeham Hobby’s: Paardrijden, schaatsen en reizen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Nieuwe vestiging in Zwolle past bij visie ITBB

Techniektopper is schaap met vijf poten

OF 2020-06

Wie de website van de ITBB Group bezoekt kan niet anders dan onder de indruk zijn van de vele disciplines die deze allround technische dienstverlener beheerst. En dat vanuit drie vestigingen in den lande: Heerenveen, Groningen en sinds kort ook Zwolle. Het past allemaal bij de visie die algemeen directeur Jelle Boorsma al vanaf 1996 voor ogen heeft.

“ITBB heeft nog steeds het betrokkene van een kleine onderneming, maar we hebben ook de professionaliteit van een grote onderneming. Dat is onze basis en dat is de manier waarop je het in mijn optiek in NoordNederland kunt winnen”, aldus Boorsma. ITBB werkt met business units: Heerenveen, Groningen en Zwolle vormen die units. “Wij hebben geen vestigingscultuur: we hebben het zo ingericht dat we allemaal onderdeel uitmaken van het grote geheel. We bedienen met z’n allen Noord- en Midden-Nederland en beconcurreren elkaar niet. Wat je voor elk onderdeel doet, kun je uitvergroten als je genoeg volume hebt: je hebt schaalgrootte nodig. Wij zijn in Noord-Nederland gewend om schapen met vijf poten te vinden: je gaat naar een grote partij omdat je voor alle onderdelen een specialist aan tafel hebt. Het is het samengestelde geheel wat het succes brengt.” Van ontwerp tot uitvoering (“de hele kolom”) en van klimaat- en elektrotechniek tot industrie (“de hele techniek”): je moet alles in huis hebben.” Want dan kun je ziekenhuizen bouwen, woonwijken, hotels… Maar ook kleinere klussen succesvol uitvoeren. ITBB doet het al meer dan twintig jaar en Boorsma ziet er niet alsof hij sinds dag één ook maar iets aan energie verloren heeft. “Zeker niet. Ik wil dat wij op elk terrein goed zijn: van industrie en utiliteitsbouw tot woningbouw.

Wat overigens met de energietransitie bijna kleine utiliteitsbouw is geworden, als je kijkt welke installaties in nieuwbouwwoningen worden geplaatst.” ITBB stort zich wel op die ‘w’, de woningbouw. “We lopen in Nederland 100.000 woningen achter op de vraag, dat zie je nog steeds. Naast nieuwbouw is er bovendien heel veel vraag naar renovatie van bestaande bouw.” Ontwikkelingen zoals comfortinstallaties, balansventilatie, warmtepompen, zonnepanelen: dagelijks werk voor ITBB.

Geen makkelijk werk, wel makkelijker werken Maar om de ‘w-poot’ écht perfect te kunnen bedienen, is een nieuwe vestiging in Zwolle gebouwd. Vestigingsleider Dick Wonink (what’s in a name) schuift aan: hij zwaait de scepter over de grote assemblagevestiging die ‘Zwolle’ gaat worden. “In 2018 leerde ik Jelle kennen. Mijn team en ik stonden te springen om op de manier te gaan werken zoals ITBB dat doet, daarom hadden we direct een klik. Voor ons is een betrokken directeur heel belangrijk.” Boorsma legt uit waarom hij Wonink en zijn team graag wilde hebben. “Er is een enorme transitie gaande in de installatiewereld: of je kiest voor een uitvoerende installateur, of voor een innovatie-installateur. De eerste zit in de concurrentiehoek en het snelle werk, de

tweede gaat mee in planontwikkeling. Om naast de ‘grote broers’ in de woningbouw te kunnen staan, hebben wij beide nodig.” Alleen dit jaar al worden er vanuit Zwolle vele honderden installaties in woningen geplaatst. Wonink: “Verregaande automatisering, robotisering en digitalisering maakt dat mogelijk. Wij gaan verder dan de gemiddelde collega: die maakt ook bouwpakketten, maar wij maken álles in prefab: complete montagesets worden samengesteld afgeleverd op de bouwlocatie en daar in elkaar geklikt. We werken met bouwstenen die verregaand gestandaardiseerd zijn.” Boorsma: “Juist daardoor kun je de meest moeilijke projecten maken: in de ontwerpfase is alles mogelijk. Dat vraagt aan de voorkant veel focus, maar in de uitvoering heb je profijt van de balans die je in de basis creeërt. We maken geen gemakkelijker werk, we proberen ons werk makkelijker te maken voor iedereen.” Het werkt: ITBB krijgt volop nieuwe aanvragen voor projecten in de woningbouw. De volgende stap is landelijke dekking, want het schaap met de vijf poten kan nog completer, als het aan Boorsma ligt. “Het kan altijd mooier en beter, maar de basis blijft hetzelfde. Het klópt bij ons gewoon en dat voelt goed.”

Techniektoppers gezocht! ITBB zoekt (onder andere voor de nieuwe vestiging in Zwolle) vele nieuwe techniektoppers. Vakmensen – jongens en meiden, mannen en vrouwen - die zich thuisvoelen bij het betrokken bedrijf dat ITBB is en zin hebben in de uitdaging die de unieke manier van werken bij ITBB vormt. Op de website van ITBB is een keur aan vacatures te vinden. Wonink: “We hebben op elke vlak mensen nodig, met name uitvoeringstechnisch.” Boorsma: “Onze slogan is ‘Toppers in techniek’. Het is een keuze om een topper te zijn. Als je jezelf een topper voelt: kom solliciteren! Wij zitten in de topgroep en willen je er graag bij hebben.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

‘ Bij samenwerken moet het mes aan twee kanten snijden’ Wytze Veenstra is sinds een kleine zes jaar eigenaar van Nullast in Sneek. Tjitte Noppert is samen met compagnon Marijn Castelijn eigenaar van TN Slopen en Saneren in Skarsterbregge. Nullast is een bedrijf dat trappen, ladders, (rol)steigers en elektrisch handgereedschap volgens de NEN-normen periodiek inspecteert en daarmee aansluit bij de veiligheidsregels die in de Arbowet staan vermeld. TN Slopen en Saneren, de naam verraadt het al, is specialist op het gebied van slopen en asbestsanering. Tussen deze twee bedrijven is een profijtelijke samenwerking ontstaan, waarbij het mes aan twee kanten snijdt. Nullast is 20 jaar geleden opgericht aan de Oude Oppenhuizerweg in Sneek. Het bedrijf is gespecialiseerd in de keuring en reparatie van ladders, steigers en elektrisch handgereedschap in het kader van de ARBO wet. “Handgereedschap moet worden onderhouden en met een zekere regelmaat geïnspecteerd worden om er veilig mee te kunnen werken” legt Veenstra uit. “Onze ‘reparatie-klanten’ zitten van Groningen tot Amsterdam en keuringen doen we voornamelijk in Friesland, Noord-Holland, een stukje van Groningen en een stukje polder. Wat ik als het hoogtepunt van Nullast tot nu toe beschouw is het contract met de Pompeblêd Scholengroep voor het onderhoud van hun elektrisch gereedschap en de microscopen in de practicumlokalen. Deze groep bestaat uit zeven scholengemeenschappen voor openbaar voortgezet onderwijs, die elkaar gevonden hebben in een samenwerking.”

Meer aandacht voor circulair slopen Tjitte Noppert, 37 jaar, is voor 50 procent eigenaar van TN Slopen en Saneren. Compagnon Marijn Castelijn is zijn ‘partner in crime’. Zes jaar geleden hebben Tjitte en Marijn het bedrijf overgenomen. TN Slopen en Saneren voert projecten uit van groot tot klein, van fietsenstalling tot een complete woonwijk. “We werken onder meer voor particuliere en zakelijke opdrachtgevers, voor de agrarische

OF 2020-06

sector, gemeenten en woningcorporaties. Ons adagium is: Wie het kleine niet eert…. We zien met name in het afgelopen decennium een stijgende aandacht voor de zogenaamde circulaire economie. Tijdens onze projecten proberen we dan ook zoveel mogelijk goede bouwmaterialen, die in aanmerking komen voor ‘een tweede leven’, te redden. Denk aan deuren, ornamenten, keukens, geeltjes enzovoorts. Daar gaan wij de komende jaren nog meer op inzetten, omdat we zien dat de circulaire economie steeds belangrijker gaat worden in de bouw.”

Waarom samenwerking met Nullast? “Ieder bedrijf moet volgens de Arbowet een veilige werkomgeving voor haar personeel waarborgen. Dat betekent voor TN Slopen en Saneren dat trappen, ladders, (rol)steigers en elektrisch handgereedschap periodiek worden geïnspecteerd. Maar dat komt eigenlijk qua tijd en werkzaamheden nooit goed uit. Wytze Veenstra van Nullast uit Sneek wilde dat wel jaarlijks doen tussen Kerst en Oud en Nieuw. Daar is een samenwerkingstraject uit ontstaan waarbij Wytze wekelijks langskomt, de machines meeneemt die nagekeken moeten worden en bij zijn volgende bezoek de gerepareerde machines weer aflevert. Zo blijft het handgereedschap in perfecte conditie en dat scheelt hem en ons tijd en geld. Het is voor ons beiden een vruchtbare manier van samenwerken.”

Tjitte Noppert

Wytze Veenstra

Naam: Tjitte Noppert, sinds zes jaar met

Naam: Wytze Veenstra; sinds vijfenhalf jaar

compagnon Marijn Castelijn eigenaar van

eigenaar van Nullast aan de Houtdraaiersstraat

TN Slopen en Saneren aan de Scharren 16 in

6B in Sneek

Skarsterbregge

Leeftijd: 38 jaar

Leeftijd: 37 jaar

Woonplaats: Winsum

Huwelijkse staat: samenwonend, vader van

Huwelijkse staat: Samenwonend, vader van

twee zonen

drie kinderen

Woonplaats: Sint Nyk

Opleiding: Installatietechniek MBO werken en

Opleiding: Mavo en mbo-opleiding via leren

leren

en werken

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Praten over de bouw, met Raethuis

‘Continuïteit wordt hét onderwerp voor 2021’

De tijd raast voort. En ineens zitten we alweer in het laatste kwartaal van 2020. Relevante vraag: hoe staat de bouw ervoor? Raethuis Accountants uit Heerenveen, op de pagina’s van dit magazine al lang geen onbekende, stelde zichzelf diezelfde vraag. En men bedacht: laten we die vraag nu eens met wat relevante relaties bediscussiëren, op een prachtige locatie. Doel: kennis delen, reflecteren en misschien zelfs wel: elkaars mindset even helpen resetten voor de jaren die komen gaan. Het schitterende museum (en werkplaats) ‘Houtstad IJlst’ werd de locatie; de tafelgenoten werden gevonden in de persoonlijke adresboekjes van Raethuis-vennoten Rients de Jong (hierna RdJ) en Rein Dijkstra (hierna RD).

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Aanwezigen, behalve de gastheren: Bas de Haan, relatiemanager bouw bij ABN-AMRO (hierna BdH), Jan Emmo Hut van bouwbedrijf Kooi in Appingedam (hierna JEH), Marten Cornel, mede-eigenaar van Bouwbedrijf Cornel in Joure (hierna MC), Erik Mous, mede-eigenaar van uitzendbureau inzet.nl (hierna EM) en Jacob Stuiver van Stuiver Project- en Procesmanagement (hierna JS).

De centrale vraag direct bij aanvang van het gesprek maar even in stukjes gehakt: hoe staat de bouw ervoor en: wat zijn de kansen en bedreigingen die de komende jaren op de bouw afkomen? MC: “Ik zie toch wel gebeuren dat er in de tweede helft van 2021 klappen vallen. De bouw profiteert nu nog van steunmaatregelen en van bouwinvesteringen die door opdrachtgevers naar voren zijn gehaald, maar dit effect zal langzaam verdampen. De werkgelegenheid in de sector is nu al drastisch gedaald en de marges zijn uiterst smal, waardoor er weinig buffer wordt opgebouwd. De continuïteit in de sector zal dan ook het belangrijkste onderwerp worden voor 2021. Dat geldt overigens meer voor de Infra-sector dan de bouw.” BdH: “Ik ben het er mee eens, maar dat continuïteitsprobleem speelt al jaren. Het heeft niet zozeer met corona te maken, maar wel met de risico’s die de sector nu eenmaal met zich meedraagt. Denk aan de hyper competitieve markt en ook de maatschappelijke ontwikkelingen. Wij zien als grootste bedreiging voor de continuïteit de beperkte afgifte van vergunningen door

OF 2020-06

het stikstofprobleem, daar is eigenlijk - ook na Prinsjesdag - nog geen structurele oplossing voor.” MC: “Snap ik, maar dat moet je ook weer relativeren. Iedereen kijkt bij stikstof naar de bouw en we zijn daar met Bouwend Nederland ook hard mee bezig. Tegelijkertijd moeten we ons met z’n allen realiseren dat de bouwsector slechts verantwoordelijk is voor 0,8 procent van alle stikstof in de lucht. De investeringen om dat de komende decennia aan te pakken zijn gigantisch; daar kan geen bouwonderneming rendement mee maken. En dan heb je het over de strijd tegen slechts 0,8 procent van het probleem.” BdH: “Dat is zo, maar als sector kun je natuurlijk altijd nog zelf veel doen. Denk aan meer prefab en industrieel bouwen, zodat je op bouwlocaties zelf minder langdurig je footprint hoeft af te geven.” JEH: “Ik ben het met voorgaande sprekers eens dat continuïteit de grootste uitdaging vormt. Zo denk ik er ook over als ondernemer. Maar wat me wel opvalt is dat banken hier niet een erg inspirerende rol in spelen. In goede tijden zijn ze er, maar zodra het moeilijk wordt valt er vrijwel geen lening meer te krijgen.” BdH: “Ik herken me hierin eerlijk gezegd niet. Bij de uitbraak van de coronacrisis hebben wij als bank op eigen initiatief voor veel klanten de voorwaarden aanzienlijk versoepeld. En voor nieuwe ideeën is ons loket altijd open. Iets anders is natuurlijk wel dat onze core business het beheersen van risico is. We proberen realistische risico-inschattingen te maken. En toegegeven; de ene sector is dan

ook de andere niet. Maar in de praktijk van alledag willen wij klanten helpen. Ook in moeilijke tijden hebben wij nog steeds een gezamenlijk belang, de continuïteit van de onderneming.” RD: “De gehele financieringsmarkt is natuurlijk sowieso veranderd. Banken hebben een andere rol gekregen en er is aanzienlijk meer diversiteit in financieringsmogelijkheden van bouwprojecten. Je ziet ook dat clubjes van investeerders meer dan enkele jaren geleden in staat zijn om met gezamenlijk een groter deel eigen vermogen op te brengen.” JEH: “Wat voor de hele sector heel goed zou zijn is dat de besluitvorming bij de overheid aanzienlijk wordt verkort. Wanneer wij bijvoorbeeld in een Nederlandse binnenstad een leeg en naargeestig kantoorgebouw willen omturnen tot appartementen is iedereen dolblij. Maar de procedures om het vervolgens te kunnen realiseren kunnen zo zestien maanden duren. In die periode moet ik de voorfinanciering wel even zelf zien te regelen. Ik vraag me dagelijks af: hoe is het toch mogelijk dat de overheid dit niet gemakkelijker kan maken?” JS: “Ik werk als adviseur uiteraard heel veel voor overheden en ik herken het probleem. Het is een weerbarstig: bestuurders denken: ‘we hebben een versnellingsagenda gemaakt en het is politiek ook geregeld, dan gaat het nu vanzelf’. Maar zo werkt het niet; het is afhankelijk van de kwaliteit van een ambtelijk apparaat. In feite zou je de verantwoordelijke ambtenaren ook veel eerder aan tafel moeten hebben en ze deelgenoot moeten kunnen maken in projecten.”

Met dat positieve voorbeeld maken we nog een rondgang langs de ondernemers. Welke positieve punten zien zij in het crisisjaar 2020 aan de horizon? EM: “Als uitzend-ondernemer ben ik hier aan tafel natuurlijk een beetje een vreemde eend in de bijt. Maar ik zie dat er in de bouw in ieder geval nog steeds heel veel te bemiddelen is. Belangrijk punt is wel de sector aantrekkelijk te houden voor werknemers. Instroom van jongeren vanuit bouw-opleidingen is een uitdaging. Maar zo lang er nog voldoende gebouwd moet worden is er werk. En met een opgave in Nederland van 1 miljoen nieuwe woningen ziet dat er goed uit.” MC: “De vraag is wel: waar ga je dan bouwen? Voor de kleinere bouwers die, zoals wij niet seriematig willen bouwen, maar graag bijzondere dingen willen doen, meestal voor particulieren, is het lastig. Je hoeft maar even ergens in een buurtje met een centimeter-lint te lopen, of je hebt al een advocaat aan de lijn.” JS: “Ik ben wel optimistisch over de transitie waar de overheid zelf in zit.

Eén impuls kan zijn dat er door de instroom van meer externe mensen die zelf ondernemers-ervaring hebben meer flexibiliteit en daadkracht kan ontstaan.” RD: “Ik denk dat je zelfs corona als een kans kunt zien, hoe erg ook. Nederland heeft nu serieus geleerd thuis te werken. Het zal bij bedrijven in de Randstad ook gaan dagen dat ze ook een Fries kunnen aannemen, omdat reistijd en reiskosten veel minder meetellen.” RdJ: “Ja, en daar ligt dan mogelijk ook een kans voor de bouw. Want nu al zie je vanuit de Randstad mensen verhuizen, die voor de aanzienlijke lagere prijzen die hier gelden een woning willen kopen, of willen laten verbouwen.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

BdH: “Je mag ook best wel optimisme putten uit de innovatiekracht van de bouwsector. Kijk eens wat een transitie er al is gemaakt op het gebied van duurzaam bouwen. Daar ligt de komende decennia nog steeds een enorme uitdaging en daar zal dan ook wel geld voor beschikbaar komen.”

De Tafelgenoten Zie pagina 51

OF 2020-06

Bouwkundige opnames: 0-metingen Schade inspecties Trillingsmetingen

Zorgeloos uw VvE uit handen geven? Benedictus VvE Beheer Persoonlijk Betrouwbaar Betrokken Deskundig Ontzorgen

ankoop- en A opleveringkeuringen (NHG) eerjarenonderhoudsplannen M “NEN2767” erekeningen dak B t.b.v. zonnepanelen (particulier en zakelijk)

PEIL B.V. Almastraat 14 8601 EW Sneek info@benedictus-vvebeheer.nl www.benedictus-vvebeheer.nl !

Oedsmawei 18a 9001 ZJ GROU www.peiladvies.nl

Technisch dienstverlener met oog voor de toekomst.

Bent u op zoek naar een betrouwbare partner voor het beheer, onderhoud of de verduurzaming van uw gebouwinstallaties? Dan staan onze collega’s in uw regio graag voor u klaar. Groningen 050 - 302 63 00 infogroningen@vandorp.eu

Heerenveen 0513 - 640 178 infoheerenveen@vandorp.eu

Meer weten of wilt u contact opnemen met één van onze andere vestigingen? Ga dan naar vandorp.eu.

De Tafelgenoten Rients de Jong Mede-eigenaar van Raethuis Accountants. Onderneemt zelf ook, onder andere in vastgoed. Over vijf jaar……”doe ik dit werk nog, want het blijft boeiend, omdat iedere klant zijn eigen verhaal heeft. De goede chemie met mensen hebben; daar gaat het mij om.”

Jan Emmo Hut van bouwbedrijf Kooi in Appingedam (JEH). Vader had aannemersbedrijf in Groningen. Werkte zelf 31 jaar bij Van Wijnen, vervolgens naar Centrum Veilig Wonen en kocht enkele jaren geleden zijn huidige bedrijf. Over vijf jaar….”heb ik mijn bedrijf nog wat meer continuïteit gegeven en begin ik langzaam na te denken over het overdragen van het bedrijf.”

Rein Dijkstra Mede-eigenaar Raethuis Accountants. Tevens ondernemer in onder andere vastgoed. Citaat: “Boekhouden vind ik niet zo interessant. Maar mooie projecten opzetten, of helpen opzetten; dat kan ik niet laten.” Over vijf jaar …..”onderneem ik nog, want dat zal ik doen tot aan mij dood.”

Marten Cornel: leidde zijn hele carrière het familiebedrijf. Is tevens penningsmeester van Bouwend Nederland. Over vijf jaar….”heb ik mijn bedrijf succesvol overgedragen en reis ik misschien wel af en toe naar een mooi land.”

Jacob Stuiver, eigenaar van Stuiver Project- en Procesmanagement. Over vijf jaar…..”ben ik in dit werk verder gegroeid en lukt het steeds beter om allerlei relevante partijen samen te laten werken aan belangrijke transities.”

Bas de Haan Relatiemanager bouw bij ABN-AMRO (BdH). Vader werkte jarenlang in de bouw. Beheert namens de bank nu circa vijftig klanten in de bouwsector. Over vijf jaar….”doe ik wat ik nu al doe. Dit is voor mij verreweg de mooiste sector. Ik voel me er als een vis in het water.”

Erik Mous, werd na een lange carrière in de uitzendbranche zélf eigenaar van een uitzendbureau. Over vijf jaar….. “wil ik bekend staan als een bureau dat open een eerlijk de belangen van opdrachtgevers, én van werkzoekenden op maat bedient en dichtbij de markt staat.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Edy Wester 66 jaar Geboren te Franeker Woonachtig in Tuk bij Steenwijk. Getrouwd met Rita; twee zoons van 34 en 32 jaar en een dochter van 30 jaar Opleiding: HBS-B te Harlingen en HTS Bouwkunde te Leeuwarden Middels een aantal leidinggevende functies in de bouwtoelevering op diverse plaatsen in Nederland in 2006 geland bij Miedema als Algemeen Directeur.

Gerda van der Singel bouwt vernieuwend verder met Miedema Miedema Bedrijven uit Leeuwarden, bestaande uit Miedema Bouwmaterialen, Miedema Houtindustrie, Miedema Nautic en Miedema Projecten, staat op de drempel van een nieuwe fase in haar ruim honderdjarige historie. Edy Wester, sinds veertien jaar algemeen directeur van dit familiebedrijf (zie kader, red.), draagt het stokje met ingang van 1 januari 2021 over aan de jonge garde. Gerda van der Singel, ondanks haar 33 lentes al 13 jaar nauw betrokken bij de ontwikkelingen bij Miedema als achtereenvolgens, stagiaire, logistiek manager, financieel manager en sinds 2016 adjunctdirecteur, wordt met ingang van de eerste dag van 2021 de nieuwe algemeen directeur. Edy Wester blijft als commercieel directeur nog een aantal jaren haar rechterhand.

OF 2020-06

Gerda van der Singel 33 jaar Geboren te Rutten (Noordoostpolder) Sinds 2008 woonachtig in Heerenveen Getrouwd met Kleis, twee dochters van 7 en 5 jaar Opleiding: Technische Bedrijfskunde te Leeuwarden en volgt momenteel de Executive MBA aan Nyenrode Business Universiteit

Focus verschuiven De nieuwe directeur van Miedema, Gerda van der Singel, heeft Technische Bedrijfskunde gestudeerd en is na het volbrengen van haar afstudeeropdracht in 2007 bij het Leeuwarder familiebedrijf volgens eigen zeggen ‘blijven hangen’. Ze werd in 2008 aangenomen als logistiek manager, werd vervolgens verantwoordelijk voor de financiën en is sinds vier jaar adjunct-directeur. Op 1 januari van het volgende jaar wordt ze algemeen directeur. Om beslagen ten ijs te komen volgt ze momenteel een Executive MBA aan Nyenrode.

Gerda van der Singel: “Miedema is een familiebedrijf met een open cultuur en voor mensen, die daarvoor de potentie hebben, zijn er doorgroeimogelijkheden. Ik ben daar zelf het sprekende voorbeeld van. De manier waarop we met zijn allen tijdens de intelligente lockdown de tsunami aan orders hebben opgevangen is een pracht voorbeeld van het Miedema DNA. “Op de markt zien we het laatste decennium veel ontwikkelingen,” vult Edy Wester aan. “Zo verschuiven bouwers naar meer projectontwikkeling, is er een trend richting bouwen met hout en biobased materialen en staat circulair bouwen volop in de aandacht.

Bij Miedema heeft in hetzelfde decennium de verschuiving plaatsgevonden van ambachtelijke houtbewerking naar het leveren en monteren van prefab bouwdelen in het werk. We zien en werken mee aan samenwerkingsverbanden en de wereld wordt steeds digitaler. Door onze ervaring en brede scope kunnen wij op een effectieve en efficiënte manier gebruik maken van deze ontwikkelingen (lees kansen) en zie ik voor de Miedema bedrijven een glansrijke toekomst. Dat we veel energie steken in maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheid, spreekt voor zich. Want dat zit in de Miedema genen.”

Historie In 1917 begon Andries Miedema een mast-, pomp-, blokmakerij en draaierij, Miedema Houtwaren, te Leeuwarden. Het bedrijf maakte onder andere houten masten en rondhouten voor de houten skûtsjes die toentertijd nog voeren. Tien jaar later verrees er op het Miedemacomplex in de voormalige volkswijk Camstraburen een windmolen, de eerste in Leeuwarden. Hierin kwamen al de duurzaamheidsambities van het Leeuwarder houtbedrijf tot uitdrukking en die zijn tot op de dag van vandaag alleen maar belangrijker geworden. Na twee overnames in respectievelijk 1986 en 1993, sluiten Miedema en Timmermans elkaar in 1996 ‘in de armen’. De twee bedrijven werkten al jaren intensief samen. Na nieuwbouw bij en verbouw van het bestaande pand verhuist Miedema in mei 1996 naar de locatie van Timmermans aan de Uranusweg. Zeven jaar later krijgt de samenwerking een nieuwe dimensie in de vorm van een fusie. In 2012 worden de activiteiten opgesplitst in Miedema Bouwmaterialen, Miedema Houtindustrie en Miedema Nautic, waar in 2019 Miedema Projecten aan toe wordt gevoegd.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Al ruim 100 jaar de veelzijdige aannemer uit Eastermar...

Grote Hornstweg 19-D, 9261 VW Eastermar telefoon: 0512 - 47 13 00 www.bouwbedrijfswart.nl swart@bouwbedrijfswart.nl

Woodpackaging GROOT OF KLEIN, ELKE KIST OP MAAT GEMAAKT!

WOODPACKAGING

Janssenlaan 20 9207 JD Drachten

T E I

0512 52 34 84 info@woodpackaging.nl www.woodpackaging.nl

I P P C

ISPM 15 CERTIFIED

Column Kuiper Verzekeringen

Zonnepanelen op uw bedrijfspand? Ga eerst met uw adviseur om tafel In de afgelopen jaren is er in Nederland een toenemende markt ontstaan voor het plaatsen van een zonnepaneleninstallatie (PV-systeem). Het is namelijk een goede investering in een duurzame toekomst; u voorziet in uw eigen energiebehoefte, bespaart behoorlijk op de energiekosten en het sluit goed aan op het gebied van duurzaam ondernemerschap. Vóór plaatsing van de panelen is het raadzaam om vooraf te informeren welke voorwaarden en (preventie)eisen verzekeraars stellen. Er kan zich namelijk de situatie voordoen dat het PV-systeem niet aan de voorwaarden van uw verzekeraar voldoet, met de kans dat het pand onverzekerbaar wordt of dat er voorwaarden worden geëist die erg kostbaar zijn om (na het plaatsen) uit te voeren. Hier kan na het installeren van de zonnepanelen discussie over ontstaan. Het is wenselijk om deze discussie vóór het plaatsen te voeren. Verzekeraars stellen uiteenlopende eisen en er is nog geen eenduidigheid in de markt. Hier zit gelukkig wel beweging in, want er wordt steeds meer bekend over zonnepanelen. Het Verbond van Verzekeraars, brancheorganisaties en andere belanghebbenden, zijn in gesprek om richting te geven voor het verzekeren

van- en de gevolgen van het plaatsen van deze zonnepaneleninstallaties.

Eisen en voorwaarden Dat verzekeraars terughoudend zijn komt niet uit de lucht vallen. Zonnepanelensystemen zijn namelijk de laatste jaren steeds vaker de oorzaak van brand. Ook komt het voor dat er brandbare dakisolatie aanwezig is onder de zonnepanelen, of dat de bekabeling slecht op elkaar is aangesloten. Naast de schade aan de installatie zelf, krijgt u te maken met bedrijfsstilstand en kan er ook grote schade ontstaan aan het gebouw, de voorraden en de inventaris. Het gaat dan bijvoorbeeld om defecte cellen in de panelen of omvormers die oververhit kunnen raken. Het risico op diefstal mag ook niet onderschat worden. Verzekeraars stellen hiervoor namelijk bijzondere voorwaarden; er moeten sporen van braak

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

aanwezig zijn. Zijn er geen sporen van braak, dan bestaat de mogelijkheid dat verzekeraars geen dekking bieden voor diefstal van het paneel, de bekabeling en omvormers. Dit kan dan aardig in de papieren lopen.

Advies en maatwerk Het plaatsen van zonnepaneleninstallaties is een mooie investering én brengt verzekeringstechnische gevolgen met zich mee. Wanneer de aandachtspunten en voorwaarden goed zijn uitgevoerd, zijn er absoluut mogelijkheden om uw bedrijfspand met een zonnepaneleninstallatie te verzekeren. Laat u goed begeleiden en bekijk samen met uw risicoadviseur wat hiervoor de mogelijkheden zijn. Jacco Schipper MBA MFP RMiA Risk Manager Kuiper Verzekeringen

OF 2020-06

in control

Stienstra & van der Wal B.V. Stienstra en Van der Wal is een aannemingsbedrijf, gespecialiseerd in Waterbouw werken. Het bedrijf heeft vooral in de drie noordelijke provincies bekendheid opgebouwd met degelijk en vakkundig uitgevoerde werken, onder andere in opdracht van provincies, gemeenten en waterschappen. Daarnaast weten ook vele aannemers de kwaliteiten van Stienstra & Van der Wal op juiste waarde in te schatten.

Walbeschoeiingen

Wij zijn Lievense!

Steigers en vlonders Trailerhellingen Houten bruggen Remmingswerken

Vanaf 1 september 2018 heten wij niet meer LievenseCSO of Bartels. Voortaan zijn wij Lievense! Een multidisciplinair advies- en ingenieursbureau op gebied van bouw, infra, water en milieu. Dagelijks staan onze 300 medewerkers van 10 locaties, waaronder vanuit Leeuwarden, voor je klaar.

BOUW

INFRA

MILIEU

WATER

ROGMOLEWEI 6, IJLST TEL.: 0515 - 533 243 INFO@STIENSTRA-VANDERWAL.NL

lievense.com KoHN 415.indd 2

www.scholma.nl

16-03-20 15:12

www.veeew.com

van Scholma De Veeew App brengt de wereld van DRUKWERK op een perfecte manier samen met de digitale wereld • geeft extra beleving aan brochures • geeft een gezicht aan statische informatie • geeft registratie van bezoekersgedrag

Download de

app en scan deze pagina

Veeew biedt extra mogelijkheden voor uw marketing en communicatie Zie www.veeew.com of bel 050-3013636 en vraag naar de mogelijkheden

Rondje langs de bouw

Gematigd optimisme voor 2021 DE GESPREKSGENOTEN Gerrit de Vries - Manager Naam bedrijf: FIND Asbestinventarisatie B.V. Voornaamste bedrijfsactiviteit (product/ dienst): Uitvoeren van asbestinventarisaties

Mart Eerligh - Directeur Naam bedrijf: Bouwmensen FNZ Voornaamste bedrijfsactiviteit (product/ dienst): Praktijkopleider voor de Bouw

Gerben Sloothaak - Directeur Naam bedrijf: MGciviel BV Voornaamste bedrijfsactiviteit (product/ dienst): Project- en contractbeheersing van bouwen infraprojecten

Albertus Boonstra - Salesmanager Naam bedrijf: BRControls Voornaamste bedrijfsactiviteit (product/ dienst): Advies, ontwikkeling, productie en levering van innovatieve, gebouw gebonden en functionele hard- en softwareproducten voor webbased gebouwbeheersystemen in nieuwe en bestaande gebouwen. Wij doen dit volledig zelfstandig, vanuit onze vestigingen in Zwolle en Drachten.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Je bedrijf gaande houden in coronatijd; dat is niet gemakkelijk en voor velen zelfs onmogelijk. Een sector die zich de afgelopen maanden nog redelijk aan de economische neergang wist te onttrekken is de bouwsector. In Nederland is deze sector goed voor ongeveer 4,5 procent van het bruto binnenlands product en een productie van ruim 70 miljard euro (Bron: Bouwend Nederland). De bouw levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie. Maar ook hier wordt uiteraard de druk van economische krimp gevoeld. Hoe ligt dat in Friesland? OF in gesprek met enkele smaakmakers uit de Friese bouwwereld. Snelle conclusie: er heerst gematigd optimisme.

OF 2020-06

Is er een grootschalige bouwcrisis aan de gang, of ligt dat genuanceerder? Hoe staat uw onderneming hierin? Gerrit de Vries: ”Je kunt wel spreken van een crisis, je merkt dat het in de markt wat rustiger is; iedereen in de sector heeft daar last van. Wij zien het uiteraard ook graag anders, alleen hebben we er weinig invloed op. Voor onze sector zijn wij afhankelijk van andere partijen en als deze stil staan kunnen wij ook niet verder.” Gerben Sloothaak: “Grootschalige crisis? Volgens mij ligt dat een stukje genuanceerder en kan je dat niet over een gehele sector zeggen. Natuurlijk zijn er uitdagingen waar je weinig invloed op kan uitoefenen en die het werk lastig maken. Noem bijvoorbeeld de schaarste aan kundig personeel op elk niveau. Zonder goed opgeleide vakmensen kun je nooit fantastisch werk of productie leveren. Ik denk dat dát nog de grootste uitdaging is voor de bouw.”

OF 2020-06

Mart Eerligh: “Er zijn ook kansen. Er is natuurlijk wel een woningcrisis en tegelijk een overschot aan kantoorgebouwen en winkelpanden. Ook is er de infrastructuur met achterstallig onderhoud. Kortom: genoeg werk voor de Bouw en INFRA voor de komende vijf jaar.” Albertus Boonstra: “Wij merken de coronacrisis vooral doordat opdrachten vanuit de installateurs enigszins vertragen.”

De coronacrisis, stikstof, PFAS, woningtekort… Is het nog prettig om in de bouwsector te werken? Gerrit de Vries: “Het is zeker prettig om in deze sector te werken. Wat de ontwikkelingen betreft is het even afwachten wat er allemaal verder staat te gebeuren rondom corona, PFAS en de stikstof maatregelen. We merken wel dat de markt weer aantrekt, maar we zijn nog niet op het niveau van voor de corona.” Gerben Sloothaak: “De bouwen infra is een fantastische sector om in te werken. Elk project heeft impact op de leefomgeving en is tastbaar. Corona, stikstof, woningtekorten laten zien dat de branche flexibel moet zijn en innovatie moet stimuleren. Slimmer bouwen en vooral samenwerking uitbouwen in de gehele keten; of het nu gaat om bouw of om infraprojecten. Als adviesbureau

helpen wij onze klanten om out off the box te denken als het gaat om contractvorming en aanbestedingen, om de geschikte bouwer te vinden voor het project.” Mart Eerligh: “Het is zeker een leuke sector! Wij zijn een stichting die bestuurd wordt door de aannemers zelf. Wij hebben de opdracht om zoveel mogelijk leerlingen aan te leveren voor diverse functies in de Bouw, zoals metselaars, timmermannen, tegelzetters of voegers. Er is voor iedereen nog voldoende leuk werk in de bouw.” Albertus Boonstra: ”Uiteraard is dat nog boeiend. Corona en de vraag naar ventilatie en een goede luchtkwaliteit bieden bovendien mogelijkheden voor onze huidige- en toekomstige oplossingen.”

Wat is uw verwachting voor 2021? Gerrit de Vries: “Wij zien gebeuren dat de bouwsector eind 2020 weer aantrekt ten opzichte van het eerste halfjaar. Echter zullen we hiermee niet de opgelopen achterstanden bij kunnen werken. Voor 2021 verwachten we dat de bouw een mooie inhaalslag zal maken, al zal het wel wat tijd vergen voordat de markt weer helemaal is gestabiliseerd.”

Gerben Sloothaak: “De vraag is groot; of het nu gaat om de bouw van woningen of het vervangen van verouderde infrastructuur. Als wij met z’n allen werken aan een gezonde sector en innovatie toejuichen moet 2021 zeker positief eindigen.” Mart Eerligh: “De politiek ziet gelukkig in dat het investeren in nieuwbouw, verbouw en isoleren voordelen op drie fronten oplevert: werkgelegenheid, huisvesting en energietransitie. Alle seinen staan wat dat betreft op groen. Het goedkeuren van projecten en het afgeven van vergunningen kan wat vertraging opleveren, maar ook daar vertrouwen wij op de medewerking van de overheid, ook in 2021.” Albertus Boonstra: “Moeilijk te voorspellen. Dit is onder andere afhankelijk van de eventuele vertragingen die we in verband met de coronacrisis kunnen oplopen.”

In hoeverre spelen verduurzaming en innovatie een rol bij jullie? Is het inmiddels een integraal onderdeel van het bedrijfsproces?

opnemen van de asbestinventarisatie wordt zoveel mogelijk gedigitaliseerd. Dit werkt voor ons efficiënter en beperkt fouten bij invoering. Voor de klant bespaart dit tijd en zo ook de kosten.” Gerben Sloothaak: “Wij zijn een adviesbureau en geen bouwer. Maar we zijn wel iedere dag bezig met de vraag hoe wij processen efficiënter kunnen organiseren en klanten kunnen helpen bij vraagstukken over circulariteit en duurzaamheid. Door dit een plek te geven in contracten en aanbestedingen stimuleren wij de traditionele markt om andere materialen, oplossingen of werkmethoden toe te passen die passen bij de ambitie van morgen. Daarnaast spelen wij een rol bij de kwaliteitsborging van bouwprojecten en daar is veel efficiëntie te bereiken met digitale middelen. In het kader van de Wet kwaliteitsborging moet de bouw ‘aantoonbaar’ goed zijn en moet je dat als aannemer kunnen laten zien. Een mooie uitdaging waar wij graag bij adviseren.”

Gerrit de Vries: “Digitale innovatie speelt bij ons een grote rol in het gehele proces. Bij het

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

UW PARTNER IN BOUWEN H O G E D I J K E N 4 0  D O K K U M  0 5 1 9 5 1 8 5 6 3  W W W. V I SS E R  D O K KU M . N L

Mart Eerligh: “Duurzaamheid en digitale innovatie staan bij ons zeker hoog op de agenda. De coronacrisis heeft nogmaals de noodzaak hiervan aangetoond. Begin volgend jaar starten de leerling/werknemers (veel leerlingen in de bouw zijn zowel student als werknemer, red.). met het werken met de tablet. De instructeur gaat meer richting coach en de opdrachten, denk aan bouwtekeningen met instructies, zijn digitaal. Ook de trajectmap die door de ROC’ s per leerling wordt aangemaakt is tegenwoordig digitaal. Duurzaamheid is uiteraard ook niet meer weg te denken. Zo krijgen ze bijvoorbeeld training in luchtdichtbouwen en andere vormen van duurzaam bouwen. Albertus Boonstra: “Dit is een wezenlijk onderdeel van onze producten en ons bedrijfsfilosofie.”

Op welke recent bouwproject bent u het meest trots, en waarom? Gerrit de Vries: “Ik ben trots op de vele projecten die wij de afgelopen periode met ons team hebben uitgevoerd. Met name bij de werken die wij gezamenlijk met ons bedrijfsonderdeel FIND Inspecties en Analyses hebben kunnen uitvoeren konden wij een compleet advies leveren aan onze opdrachtgever. Mooi dat wij dat kunnen bieden als geaccrediteerd bedrijf.”

Gerben Sloothaak: “Op een bouwteamaanbesteding in de gemeente Delfzijl. Hier hebben wij in gezamenlijkheid met de gemeente, bewoners en de landschapsarchitect een aannemer geselecteerd en gecontracteerd voordat het ontwerpproces van start ging. Zo had je direct alle kennis in huis om het project samen met de bewoners en stakeholders goed vorm te geven. Deze vormen van bouwteams zien wij gelukkig steeds vaker.” Mart Eerligh: “De leerling/werknemers hebben een mooie kapschuur achter ons pand gebouwd met de toepassing van pen- en gatverbindingen. Naast de nieuwste technieken hebben ze bewezen ook het ‘oude’ ambacht nog te begrijpen. Maar vooral het enthousiasme van de jongens; dat was misschien nog wel het mooiste aan het project.”

speler zijn. Naast asbest verdiepen we ons in een uitbreiding met FIND Bodemadvies en Chroom-6. Ons doel is om een zo volledig mogelijk pakket aan te kunnen bieden, zodat we de klant geheel kunnen blijven ontzorgen.” Gerben Sloothaak: “Onze ambitie is om het expertisebureau in Noord-Nederland te zijn op het gebied van contractering en projectmanagement voor bouwen infra. Met focus op innovatieve ideeën, omgevingsmanagement, kwaliteitsborging en met altijd onze kernwaarden op de voorgrond. Betrokken, flexibel, kennisdelling en bovenal mensgericht. “

Even een blik vijf jaar in de toekomst. Welke ambities koestert u voor uw onderneming?

Mart Eerligh: “Wij zijn bezig de samenwerking met de Friese ROC’s en vmbo-scholen te versterken. Het is daarbij belangrijk dat de leerling centraal blijft staan. Wat zijn de individuele mogelijkheden en ambities? Het is belangrijk om vanaf het begin van de opleiding al te kijken naar de doorgroeimogelijkheden en inzicht te geven in alle verschillende beroepen in onze sector. Het zou mooi zijn als de Friese bouwopleiding als voorbeeld van samenwerking kan dienen voor Bouwend en Opleidend Nederland, want samen bereiken we meer dan ieder voor zich.”

Gerrit de Vries: “Over vijf jaar zal FIND Bedrijven, waarmee ik bedoel: FIND Asbestinventarisatie B.V. en FIND Inspecties en Analyses B.V., nog zeker een belangrijke

Albertus Boonstra: “Mijn ambitie is dat we gestaag blijven groeien en enkele regionale kantoren in Nederland kunnen openen.”

Albertus Boonstra: “De regeltechnische installatie in het hoofdkantoor van Dura Vermeer en MFA Wijert te Groningen.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Jenny Douwes Leeftijd 42 Geboorteplaats Harkema Woonplaats Drachten Hobbyâ&#x20AC;&#x2122;s Motorrijden, lezen, fitness Burgerlijke staat Woont samen met partner en zoon Sem

Semteq: materieelservice met een missie 62

OF 2020-06

Ze deden nog niets aan acquisitie; een artikel in Ondernemend Friesland is het eerste. En toch komen er al wekelijks nieuwe klanten bij. Semteq Materieelservice (Drachten) is er voor veiligheidskeuringen, reparatie en onderhoud van materieel. Importeurs, verhuurders en eindgebruikers van hoogwerkers, heftrucks en verreikers uit het hele land weten Semteq te vinden. Gezicht van dit bedrijf in een mannenwereld is Jenny Douwes. Haar kennen we ook van Douwes Materieel, het bedrijf van de familie Douwes in Harkema, waarvan Jenny sinds tien jaar deel uitmaakt. “Douwes Materieel verhuurt en verkoopt al meer dan 35 jaar hoogwerkers, heftrucks en verreikers”, vertelt Douwes. “Steeds vaker verzorgden onze monteurs voor klanten met eigen materieel een veiligheidskeuring, onderhoud of reparatiewerkzaamheden bij storing of schade. Busjes reden af en aan om het materieel op orde te houden. Die tak van het bedrijf is nu overgaan in Semteq Materieelservice.”

We hebben ondervonden dat onze klanten het prettig vinden dat we meteen kunnen helpen. Schilders, bouwbedrijven, schoonmaakbedrijven, gemeentes, het zijn allemaal organisaties die niet stil willen staan bij schade of storing aan eigen materieel. Bij Semteq is er altijd een monteur die direct de problemen op kan lossen. Ook voor importeurs van materieel zijn wij een goede partij als servicepunt in het noorden van het land, bijvoorbeeld voor de aftersales in de vorm van onderhoudscontracten voor jaarlijkse keuring en onderhoud.”

Semteq is merkonafhankelijk, en daar blijkt vraag naar te zijn. “We hebben dermate veel technische kennis en ervaring in huis dat we met ieder merk kunnen werken.

Servicebussen, werkkleding, de website, alles werd in de huisstijl van Semteq gegoten. Het was meteen volle bak voor het kleine team dat startte bij Semteq. “De druk is groot. Machines

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

moeten draaien en het liefst zo snel mogelijk want stilstand kost altijd geld. Met een klein team kun je het persoonlijk houden en dat werkt fijn. De jongens zijn door de korte lijnen pro-aktief ingesteld en een houding van ‘ach dat kan morgen ook wel’ is er hier niet bij.” Onmisbaar voor het werkplezier in het hele team, volgens Douwes: “Natuurlijk moeten we geld verdienen en hard werken, maar we willen ook dat de dagen meetellen. Zo sta ik er zelf ook in, als vrouw in deze mannenwereld. Werk is een groot onderdeel van je leven en daar moet je je eigen plezier uit kunnen halen. Het is mooi om te zien hoe we dat aan het opbouwen zijn en met z’n allen iets moois willen neerzetten in de toekomst.”

OF 2020-06

Edwin Visser Leeftijd: 40 Geboorteplaats: Dokkum Woonplaats: Eastrum Hobby’s: Racefiets, reedriden, hurdrinnen Burgerlijke staat: Samenwonend en ‘heit fan 3 bern’

Visser bouwt de hoogte in en verbreedt de horizon 64

OF 2020-06

Vanuit alle hoeken in Dokkum zijn ze te zien, de vier nieuwe appartementencomplexen midden in de stad. Eén daarvan, de hoogste en de eerste die zichtbaar is vanaf de rondweg, is de nieuwste trots van Bouwbedrijf Visser uit Dokkum. Woningbouw is waar deze aannemer zich in wil profileren, net als utiliteitsbouw. De agrarische sector blijft een belangrijke tak van het bedrijf. “Bouwbedrijf Visser is altijd heel sterk geweest in de agrarische sector”, vertelt Edwin Visser van Bouwbedrijf Visser. “Dat is al zo sinds mijn pake voor de oorlog met het bedrijf begon. Dat deed hij in een timmerwerkplaats aan huis in Eastrum.” Toen Edwin zijn vader het bedrijf in de jaren ’80 overnam werd er bijgebouwd, en nog eens bijgebouwd. Totdat het bedrijf de dorpse ruimte ontsteeg. In 2006 kwam Edwin in het bedrijf en kwamen de eerste plannen op tafel voor verhuizing uit Eastrum. “Natuurlijk hebben we gedacht aan Heerenveen of Drachten. Maar mede door de komst van de Centrale As, waar toen al sprake van was, kozen we voor Dokkum.” Het was niet de enige reden om naar Dokkum te verhuizen met het bedrijf. “Ook veel van ons personeel woont hier in de regio, en ikzelf

woon nog altijd in Eastrum. De plek past bij ons karakter.”

hele uitdaging. Maar we zijn trots dat het er staat en het smaakt naar meer.”

De agrarische sector bepaalt nog altijd zo’n 50% van de omzet van Visser. “Maar dat is ook wel 70 of 80% geweest”, vertelt hij. Mede doordat de sector onder een vergrootglas ligt door onder andere de stikstofdiscussie en verscherpte weten regelgeving, neemt de vraag en de druk in de sector voor het bouwbedrijf af. Om de horizon te verbreden kiest Visser ervoor zich ook te richten op de woningen utiliteitsbouw. Het zeven verdiepingen hoge appartementencomplex aan de rondweg van Dokkum is een schitterende referentie. “Meer dan 25 meter de lucht in bouwen, dat hadden we nog niet eerder gedaan. Vooral de planning was een

De derde tak, utiliteitsbouw, is een breed begrip, maar niet helemaal nieuw voor Visser. Naast zijn eigen pand op de Hogedijken wijst hij zo drie of vier panden er omheen aan die Bouwbedrijf Visser neer wist te zetten. Op dit moment werkt Visser aan de ontwikkeling van een nieuw bedrijfsverzamelpand op een zichtlocatie aan de Centrale As. “We ontwikkelen ons op de manier die bij ons past. We vergeten niet waar we vandaan komen, en de agrarische sector blijft een belangrijke, maar we merken dat het tijd is om de focus te verleggen en daar stappen we vol energie in.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

BügelHajema Adviseurs schiet te hulp

Raad weten met energie Raadsleden worstelen met duurzaamheid. Wat kunnen zij betekenen bij de energietransitie? BügelHajema biedt hulp. Het adviesbureau - met een vestiging in Leeuwarden - geeft gemeenten, provincies, organisaties en particulieren advies, ontwerpt en ontwikkelt juridische instrumenten, doet onderzoek en meer. Mischa Teensma en Janneke Schurer, landschapsarchitecten bij BügelHajema, lichten toe. Wat valt jullie op bij de worsteling met duurzaamheid? Mischa: Waar raadsleden mee in hun maag zitten, is dat de dertig energieregio’s vanuit het Rijk de opdracht hebben om een Regionale Energie Strategie (RES) te maken. Gemeenten, waterschappen en de provincie die samen een regio vormen, moeten in een RES afspraken maken over verduurzaming. Het lijkt voor raadsleden dat ze hierbij op afstand staan en de beslissingen elders worden gemaakt. We zien dat sommige gemeenten het doel om energieneutraal te worden vastpinnen op een datum; ver voor

OF 2020-06

de ambities op rijksniveau. Ons advies is om dat niet te doen. Zulke beloftes zijn niet vrijblijvend meer. Janneke: Realiseer je welke consequenties beloftes hebben. Gelukkig zijn we de laatste jaren meer gaan rekenen met energie. Het blijkt dat je koploper kunt zijn zonder wurggreep van te ambitieuze doelstellingen.

Hoe gaat het met de RES in Friesland? Janneke: Friesland is in zijn geheel een energieregio. Ik help bij het opstellen van de Friese RES door ontwerpend

onderzoek. Gemeenten vinden het lastig dat energiebeleid vanuit het Rijk wordt opgelegd, terwijl op regionaal niveau dingen gebeuren. Lang niet altijd is de benodigde kennis aanwezig. Raadsleden vinden het daarom moeilijk om hun rol te pakken. Een lastig item is windenergie. Het levert veel rendement op, maar heeft forse impact op het landschap. Over meer onderwerpen is discussie. Het is veel en complex.

Mischa: Je hebt ook wat te verliezen. Ik werk door heel Nederland en zeker in gemeenten waar de band tussen overheid en samenleving hecht is en het landschap mooi, blijft het lastig. Als voornaamste pijnpunt hoor ik dan dat een gebied niet kan blijven zoals het is, door bepalingen van het Rijk waarbij het niet uitmaakt of de lokale samenleving het wel wil. Janneke: “Bij de energietransitie moet je kijken naar de mogelijkheden om te verduurzamen die passen bij het landschap en ook voldoende opleveren. Hiervoor is in het kader van het verkennend onderzoek van de RES, samen met de mienskip en deskundigen, een waaier ontwikkeld met mogelijkheden om te verduurzamen, passend bij het landschap. Op 22 september hebben we hem overhandigd aan gedeputeerde Poepjes en wethouder Wassink van Leeuwarden. Mischa. Het is een voordeel dat de relatie tussen verschillende lagen in Friesland hecht is. De provincie, gemeenten en de samenleving praten meer met elkaar vergeleken met de rest van het land. Ook wordt minder van hogerhand opgelegd, maar vanuit de mienskip georganiseerd.

Janneke: Je ziet de zelfredzaamheid terug in het aantal energiecoöperaties in Friesland. Dat is bovengemiddeld.

De energiekwestie raakt duidelijk de nieuwe Omgevingswet (2022). Janneke: Klopt. Gemeenten zijn zich ervan bewust dat zonneparken in een weiland neerzetten niet altijd de oplossing is. Op alle huizen zonnepanelen leggen is niet genoeg. Er zijn steeds meer koppelkansen. Je kunt duurzaamheid bijvoorbeeld koppelen aan de problemen rond veenoxidatie. Om dit goed te doen, moet je de tijd nemen. Mischa: BügelHajema krijgt veel hulpvragen vanuit gemeenten als het gaat om de Omgevingswet. Hierin worden veel bestaande wetten en verordeningen gebundeld. Daarmee wordt het uiteindelijk overzichtelijk. Maar het betreft wel grote wijzigingen die leiden tot veel keuzeopties. Het zal bij gemeenten nog wel vijf tot tien jaar duren voordat alles goed op elkaar afgestemd is.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Janneke: Gelukkig worden de tools steeds beter. Vroeger moest je aan de hand van kaarten een voorstelling maken. Nu kun je de invloed van maatregelen op het landschap goed simuleren, bijvoorbeeld met virtual reality-brillen.

Over tools gesproken: BügelHajema heeft voor Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen een digitale gereedschapskist ontwikkeld. Mischa: Hier was ik bij betrokken. De rekenkamer van beide gemeenten vroeg ons om onderzoek te doen naar de rol van de raad bij de energietransitie. Begin dit jaar hebben we twee interactieve avonden georganiseerd. Er waren zorgen op het gebied van landschap, mienskip en geld. Hoe blijven bijvoorbeeld maatregelen betaalbaar voor mensen met een kleine portemonnee? We bedachten een digitale arkbak, een gereedschapskist, met daarin informatie en aandachtspunten. Dit op basis van drie rollen van de raad en vier fasen van beleidsvorming. Hij is te bekijken op arkbakenergie.frl.

OF 2020-06

Snelle en betrouwbare ‘Digital Twin’ check elektrische installaties ‘Met EproTwin® halen we elektrische ontwerpfouten er gegarandeerd uit’ Onopgemerkte ontwerpfouten in een elektrische installatie zijn sluipmoordenaars. Dat lost zich niet vanzelf op. Er kunnen jaren overheen gaan tot je er met een oorverdovende knal achter komt dat het toch niet helemaal goed zat. Met levensgevaarlijke situaties en torenhoge kosten door branden kortsluitschade tot gevolg. Terwijl het voorkomen kan worden met EproTwin. Een online ontwerpen verificatieservice gebaseerd op Digital Twin technologie.

“Als er in een ontwerp van een elektrische installatie even snel iets wordt gewijzigd dan ontstaat er vaak ongemerkt elders in het netwerk een fout. Gevolgfouten van wijzigingen komen veelal niet direct aan het licht,” vertelt ingenieur Maurice Soolsma van Eprocon, een jong en dynamisch elektrotechnisch ingenieursbureau. Eprocon is gespecialiseerd in het ontwerpen van elektrische installaties voor de scheepvaart en offshore sector. “Ook door persoonsafhankelijke interpretatie van de norm sluipen er fouten in. Veel

OF 2020-06

bedrijven zijn ISO 9001 gecertificeerd, maar in de praktijk kost ontwerpcontrole veel tijd en wordt volstaan met subjectieve checks op hoofdlijnen. De kans dat fouten in het ontwerp niet worden ontdekt is realistisch. Het ontwerp wordt nog steeds op basis van een ‘second pair of eyes’ gecontroleerd, ondanks de mogelijkheden met computers. Fouten maken of iets over het hoofd zien is menselijk maar het ontwerp kan beter én sneller als je werkt met door de industrie erkende interactieve software die je direct attent maakt op fouten.”

Volledig doorgelicht Om fouten in het ontwerp van elektrische installaties op te sporen en te verhelpen heeft Eprocon een even ingenieus als doeltreffende ontwerpen verificatieservice met Digital Twins ontwikkeld onder de naam EproTwin. De service is ingericht voor elektrotechnisch ontwerp-, berekening-, controle, uitbreiding, risico-inventarisatie en -evaluatie en beheer. “EproTwin is gericht op het controleren van de veiligheid en betrouwbaarheid van het ontwerp voor elektrische installaties aan boord van schepen en offshore faciliteiten.

Voordelen EproTwin voor de maritieme en offshore sector EproTwin biedt drie belangrijke voordelen: 1. Hogere betrouwbaarheid van de elektrische installaties. 2. Meer veiligheid aan boord. Met UET worden ongelukken door ontwerpfouten voorkomen. 3. Significante kostenbesparing. Ontwerpverificatie levert verderop in het ontwerpen bouwtraject grote besparingen op omdat de diepgaande ontwerpcontrole al in de beginfase plaatsvindt. Daarmee kunnen faalkosten tijdens de bouw, inbedrijfstelling, bedrijfsvoering en onderhoud worden voorkomen. Als je de potentiële schade vergelijkt met de kosten van een EproTwin UET scan dan is de keuze gauw gemaakt.

We leveren een volwaardig Digital Twin ontwerp dat de basis vormt voor de aankoop van elektrische toestellen en de aanleg of aanpassing van de installatie. We inventariseren, configureren, berekenen, controleren en specificeren de elektrotechnische details.” Meer veiligheid, minder kosten Met EproTwin worden alle vereiste berekeningen en documenten vanuit één bron gegenereerd in overzichtelijke dashboards en rapporten. “Deze bron noemen we Unified Electrical Twins (UET), een Safety by Designprincipe waarbij eerst de digitale kant wordt beproefd, voordat iets in de fysieke installatie wordt geïmplementeerd. Zo voorkomen we dat er iets wordt gewijzigd zonder het eerst digitaal te verifiëren. Dit alles kan op afstand, dus ook terwijl een schip ergens op de oceaan vaart.” Voor nieuwe schepen raadt Soolsma partijen als rederijen, scheepswerven en scheepsontwerpers aan om eerst een onafhankelijke EproTwin ontwerpscan te laten uitvoeren en dat pakket in te dienen ter goedkeuring. “Keuringsinstanties zullen onze rapportage vanwege de internationale erkenning van het platform sneller accepteren waardoor het hele ontwerp in één keer wordt goedgekeurd. Daarmee kun je een hoop kosten besparen.” Snel duidelijkheid De EproTwin service is gebaseerd op data-uitwisseling waardoor de controle op afstand en in de cloud kan plaatsvinden. Het werkt snel, digitaal en is accuraat. “De klant stuurt ons via een beveiligde verbinding of met encryptie de elektrische installatieschema‘s en datasheets van de componenten (bestaand of nieuw te bouwen). De ontwerpcontrole kan volledig digitaal

op afstand worden afgehandeld. Dankzij onze ervaring met de geavanceerde Digital Twin software kunnen we het ontwerp van elektrische installaties snel en realistisch in een virtuele wereld nabouwen en automatisch doorlichten.” Een schip doorlichten kost een paar dagen tot een week tijd. Afhankelijk van het type schip en de grootte van de elektrische installatie. “Binnen een paar dagen weten we of de installatie veilig en betrouwbaar zal zijn, nog voor deze wordt

gebouwd. Gaat het over een ontwerpverificatie van een bestaande installatie, dan zullen we bij het detecteren van een gevaarlijk situatie direct de installatieverantwoordelijke waarschuwen, zodat er actie kan worden ondernomen.” Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem contact op met Eprocon via onze contact pagina op www.eprocon.nl of stuur een mail naar info@eprocon.nl

Inzicht met Unified Electrical Twins De samenhang van alle onderdelen in de elektrische installatie inclusief generatoren en elektrische voortstuwing worden automatisch conform de eisen van classificatiebureaus doorberekend en geverifieerd. Een Digital Twin heeft geïntegreerde databases met normen en fabrikantgegevens ‘aan boord’. Het elektrische systeem wordt natuurgetrouw gedigitaliseerd en alle belastingscenario’s, van hotel load, voortstuwing, tot noodstroombedrijf worden doorberekend. Resultaten van berekeningen zoals load flow, kortsluitstromen, aderdoorsneden kabels, bus bars (stroomrailsystemen), onderlinge selectiviteit beveiligingstoestellen, vlamboog energie, inschakelstromen, blindstroom en hogere harmonischen zijn direct zichtbaar in Digital Twin Dashboards en overzichtelijke rapportage.

Unified Electrical Twins voor een behouden vaart!

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Advies voor en door ondernemers

Meer informatie over onze diensten is te vinden op www.bnngroep.nl T 085-1301216

Voor ondernemers die behoefte hebben aan een actief betrokken adviseur. Iemand die naast u staat en uw passie voor ondernemen deelt. Ons doel is om het beste uit uzelf te halen. Onze jarenlange ervaring op het gebied van ondernemen en adviseren zetten we graag in om uw onderneming succesvol te maken.

E info@bnngroep.nl U kunt bij ons terecht voor onder andere: • Strategisch en beleidsadvies • Ondersteuning bij bedrijfsvoering en reorganisaties • Financieel bedrijfsadvies en financiële planning • Begeleiding bij verkoop of overdracht • Sparring partner • Interim-opdrachten.

Corona in de bouw: waar kunt u in tijden van crisis op bouwen? Ook de bouwsector wordt ernstig getroffen door de coronacrisis. Personeel is ziek, werkzaamheden kunnen niet volgens afspraak worden uitgevoerd, opdrachten lopen terug of worden gecanceld en er ontstaat vertraging in de bouwtijd. Daarentegen lopen de vaste lasten gewoon door en worden de bouwkosten hoger. Wie draagt op de bouwplaats de gevolgen hiervan? De aannemer of de opdrachtgever? Om uw juridische positie te kunnen bepalen, is allereerst van belang wat partijen zijn overeengekomen. Daarbij is de aannemingsovereenkomst leidend en zullen veelal algemene voorwaarden van toepassing zijn. Indien dit niet het geval is, dient teruggegrepen te worden op wettelijke bepalingen.

Als in de algemene voorwaarden niet met zoveel woorden een pandemie staat omschreven, zal een beroep op overmacht beoordeeld worden naar de concrete omstandigheden van het geval. De coronacrisis en de daarmee gepaard gaande maatregelen vanuit de overheid, zullen doorgaans als dergelijke onvoorziene omstandigheden of overmacht hebben te gelden.

Opschorting van betaling De coronacrisis vormt veelal geen juridisch houdbare reden om een betalingsverplichting op te schorten, indien het geleverde werk dat tegenover die betaling staat is uitgevoerd. Overeengekomen betalingstermijnen dienen dan ook nagekomen te worden. Een opschorting van de betalingsverplichting levert dan ook in het algemeen een tekortkoming van de opdrachtgever op.

Overmacht Bouwondernemers worden momenteel geconfronteerd met opdrachtgevers die de verstrekte opdrachten “intrekken”. Het intrekken van een opdracht onder het mom van “corona”, wordt door rechters echter terughoudend toegestaan. Dit is slechts mogelijk indien er sprake is van overmacht, dan wel van onvoorziene omstandigheden.

Vertraging en bouwtijdverlenging Als het werk in verband met de voorgeschreven veiligheidsmaatregelen, ziekte op de werkvloer, dan wel uitgestelde leveranties, niet of niet tijdig kan worden uitgevoerd, is het zaak dat u als aannemer nagaat of u recht heeft op bouwtijdverlenging.

???

In de veelgebruikte algemene voorwaarden zijn specifieke bepalingen ten gunste van de aannemer opgenomen, waarbij termijnoverschrijding en de daarmee samenhangende boete niet aan de aannemer toe te rekenen valt. Van belang is wel dat de

Kostenverhogende omstandigheden Crisiswetgeving en noodmaatregelen die invloed hebben op de uitvoering van het werk door de aannemer, zijn over het algemeen aan te merken als kostenverhogende omstandigheden, welke kunnen leiden tot een bijbetaling door de opdrachtgever.

Advies Hoewel de bouwrechtregelgeving en bouwcontracten aanknopingspunten bieden voor de hiervoor aangehaalde onderwerpen, bevatten dezen geen specifieke bepalingen voor de “Corona-problematiek”. Om uw rechtspositie te kunnen duiden is een uitleg van bestaande regelgeving en de toepassing daarvan op de specifieke problemen waar u tegenaan loopt, van groot belang. Brouwer Advocatuur kan u daarbij als bouwrechtspecialist helpen. Houd echter tijdens het bouwproces rekening met elkaars belangen, zodat schade als gevolg van de coronacrisis zoveel mogelijk wordt beperkt en het opgedragen werk zo spoedig mogelijk gereed zal zijn. Zorg bij een nieuwe opdracht dat in de contractstukken rekening wordt gehouden met de coronacrisis. Voor een advies op maat kunt u contact opnemen met Brouwer Advocatuur.

Er is sprake van overmacht indien een tekortkoming niet aan de partij die tekortschiet kan worden toegerekend. Of dit het geval is, zal getoetst moeten worden aan de inhoud van de tussen partijen geldende overeenkomst. In veelgebruikte standaardvoorwaarden, zoals UAV 2012, UAV-GC 2005 en AVA 2013, zijn regelingen opgenomen die zien op overmacht en onvoorziene omstandigheden, waar de aannemer haar voordeel mee kan doen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

aannemer tijdig en schriftelijk aangeeft waarom en hoeveel bouwtijdverlenging nodig is.

Mr. Jacqueline Brouwer van Brouwer Advocatuur is gevestigd in Bolsward.

OF 2020-06

Friese Zaken heeft zichzelf opnieuw uitgevonden ‘Friese Zaken maakt je rijker’; dat is het adagium van netwerkclub Friese Zaken, die in 2016 is opgericht. Geen commerciële club, maar een netwerkclub, waarin ondernemers elkaar vinden in het zakendoen, maar ook in het nastreven van persoonlijke groei. Bijvoorbeeld door gastsprekers van naam en faam, kennisgroepen, thematische avonden lunchbijeenkomsten en meer. Momenteel heeft Friese Zaken rond de 135 actieve leden met jaarlijks een gezonde aanwas. Bestuurslid Martine Pieters: “We richten ons daarbij niet alleen op ondernemers, maar ook op mensen van de overheid en het onderwijs, tenslotte zien we de verbindingen binnen de ‘triple O’: ‘OndernemersOnderwijs-Overheid’ de laatste jaren steeds hechter worden.”

OF 2020-06

www.friesezaken.frl

Martine Pieters

Alex Tabak

Jacob van der Werf

voorzitter communicatie commissie

voorzitter activiteiten commissie

voorzitter leden commissie

Friese zaken is ontstaan in 2016 uit een fusie tussen De Commerciële Club Friesland en de Jongeren Commerciële Club Friesland (DCCF en de JCCF). Alex Tabak, bestuurslid Friese Zaken en voorzitter van de activiteitencommissie: “We zagen bij de DCCF en JCCF een dalend ledenaantal, schotten tussen oud en jong, niet meer passend in de huidige tijdsgeest. De tijd was rijp voor een drastische verandering. In naam, huisstijl, doelstellingen, activiteiten en randvoorwaarden. Je kunt zeggen dat we onszelf opnieuw hebben uitgevonden. Ons credo werd: Friese Zaken maakt je rijker. De belangrijkste veranderingen: jaarlijks worden er activiteiten georganiseerd door heel Friesland, die divers en innovatief van aard en inhoud zijn. Variërend van avonden lunchbijeenkomsten, bedrijfsbezoeken, kennisgroepen, goede gastsprekers, barbecue, tot sportieve dingen; vernieuwend en actief. De ‘hekken’ tussen jongere en oudere leden zijn verwijderd, waardoor er kruisbestuiving is ontstaan; met het elan en enthousiasme van de jongeren aan de ene kant en de kennis en ervaring van de oudere garde aan de andere kant. Dus ‘win-win’.”

Samenwerking en kennisgroepen Bestuurslid Jacob van der Werf is voorzitter van de ledencommissie. “Het barst in Friesland van het jonge talent. Dus zijn we een samenwerking opgestart met studenten van NHL Stenden Hogeschool en het Friesland College. Studenten kunnen bij ons een kijkje in de keuken nemen en hun praktijkstage invullen. Er wordt een ‘Dragons’ Den’ competitie opgezet. Ergo, jong talent verwelkomen we door ze bij ons een kans te geven. Daarnaast werken we in sommige gevallen met zogenaamde ‘kennisgroepen’. Wanneer er bijvoorbeeld vijf leden zijn die overwegen te gaan exporteren, maar niet precies weten hoe ze dat aan moeten pakken, faciliteren we een startbijeenkomst over dat onderwerp, zetten er een ‘ouwe rot’ in het vak bij, waarna zo’n groep met dat onderwerp aan de slag gaat.”

voldoende diversiteit over de respectievelijke branches en willen we voorkomen dat de club gaat overhangen naar een sector. Dankzij Corona kon de agenda van de ene op de andere dag het vuilnisvat in. Maar toch konden we 21 nieuwe leden verwelkomen en de laatste drie jaar hebben we een constante groei doorgemaakt. Ondernemers weten ons dus te vinden want Friese Zaken, zo krijgen we terug, voelt als een warme jas. Onze leden zijn tevens onze ambassadeurs. Een aantal bedrijven is naast lid zelfs sponsor van Friese Zaken geworden, waarmee ze het realiseren van onze doelstellingen extra ondersteunen. Wat wil je nog meer…”

Actief deelnemen is voorwaarde “We willen zoveel mogelijk een afspiegeling zijn van de Friese Zakenwereld,” vervolgt Martine Pieters. “We zijn daarbij best kritisch, mensen moeten bij ons passen en omgekeerd, want enerzijds vragen we van leden een actieve instelling, anderzijds streven we naar

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Scan de QR-code en kom meer te weten over Friese Zaken!

OF 2020-06

Fripel: al pionierend belangrijke schakel in energietransitie

‘Duurzame pellets slechts begin van oplossing’ Fripel verwerkt A-kwaliteit hout uit regionale reststromen tot pellets. “Er worden dus geen bomen gekapt voor onze pellets.” Ruben Hut, samen met Niek Witteveen directeur van pelleteerfabriek Fripel in Drachten, kan het niet vaak genoeg benadrukken. “Mensen denken bij houtpellets alleen aan de kap van bomen in Canada en de lange transporten naar Europa. Daarmee wordt Fripel over één kam geschoren met anderen, terwijl wij juist een concept hebben waarbij we lokale reststromen omzetten in duurzame houtpellets.” Het allerliefst zouden Hut en Witteveen biocoal maken, een product dat voortkomt uit een verkolingsproces van reststromen tuinafval en hout. Ook willen ze de warmte die dat proces genereert gebruiken om vanuit een eigen centrale - bijvoorbeeld - complete bedrijventerreinen van energie te voorzien. “Veel biomassa gaat nu naar locaties buiten Friesland en in de verbrandingsoven. Wij zijn met Provincie Fryslân in gesprek gegaan omdat Friesland heel geschikt is voor het maken van biocoal: al onze houtopstanden en wateren brengen biomassa voort zoals riet, gras, blad, takkensnoeisel, bermsnoeisel, etc. Honderden bedrijven wereldwijd zijn hier al mee bezig, maar we lopen allemaal tegen

OF 2020-06

hetzelfde aan: om biomassa goed te kunnen pelleteren moet het droog zijn. Het is nog niet rendabel om dit op grote schaal voor elkaar te krijgen. Biocoal heeft een hoger rendement en kan gemaakt worden uit meer laagwaardige restafvalstromen. Wat ons betreft is het product dat we nú maken een tussenstap, maar wel een noodzakelijke tussenstap.”

Regionale productie en afname Noodzakelijk ook omdat Nederland op dit moment enorm veel pellets importeert: we produceren in ons kikkerlandje lang niet genoeg pellets om huishoudens, bedrijven en de industrie te kunnen voorzien. “Het transport van die pellets – ze komen tot uit

Canada en Rusland vandaan - leidt tot een enorme CO2-uitstoot. Terwijl we juist met z’n allen de ambitie hebben die uitstoot flink te reduceren. Wij voelen ons verantwoordelijk voor het waarmaken van die ambitie en produceren daarom uit afvalhout uit de regio pellets vóór de regio. En dat kunnen we op veel meer locaties in Nederland op die manier gaan doen.” We spreken Hut op locatie in Drachten, maar voor hem en zijn compagnon is deze fabriek in opbouw slechts het begin.

A-hout van houten reststromen Daarom stort Fripel zich volop op de pelletproductie: pellets gemaakt van A-hout, uit houten reststromen uit de

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

regio. Hut hamert op die benaming. “Er is veel discussie over. Daarom maken wij steeds duidelijk dat wij A-kwaliteit hout gebruiken: hout dat al jaren in omloop is, aan het einde van zijn levenscyclus gekomen is en nu wordt gebruikt om een nieuw product te maken.” Stukjes hout uit de meubelindustrie en pallets gebruikt door bouwmarkten en bouwbedrijven zijn hiervan voorbeelden. “Dat kun je gewoon kopen van afvalverzamelaars hier in de regio, zoals Renewi. Die voert het aan, wij verwerken het tot pellets en er zijn vele enthousiaste afnemers die klaarstaan om het over te nemen.”

OF 2020-06

Productontwikkeling Embedded Systemen Elektronica en Software Industriële Automatisering

www.visionsandbeyond.nl

• •

Inclusief starterspakket t.w.v €500,-

• •

*Actie is geldig t/m 31 december 2020

Fripel is een kleine schakel in het geheel, maar wel een belangrijke. “Want als je geen stappen zet, komt die biocoal er helemaal niet en komt er ook geen centrale die bij het maken ervan vele bedrijven van energie voorziet. De energietransitie verloopt in fasen, wij zijn daar onderdeel van.”

Van pallet tot pellet Gedreven en enthousiast legt Hut uit hoe het proces in Drachten verloopt. “Als we een grote hoeveelheid pallets binnenkrijgen, wordt die door de shredder gehaald om toegangsmateriaal voor onze productielijn te maken. Onze machine maalt dit materiaal tot pulp, dat komt in een grote bak terecht. Alle typen hout worden gemengd tot een gelijksoortige massa in een hele grote machinemenger. Die meet ook het vochtgehalte: op basis daarvan gaat de massa wel of niet in de droger. De massa wordt vervolgens door een ring vol gaatjes geperst, daardoor komt lignine vrij: de natuurlijke bindstof van hout. De staafjes die ontstaan worden op lengte afgesneden en voilà: de bekende pellets komen tevoorschijn. Deze zijn dan nog warm en zacht en worden in de koeltoren afgekoeld.” Het eindproduct wordt verpakt in zakjes voor particulieren, big bags voor bedrijven of bulk voor de industrie. “Regionaal gemaakt, regionaal geleverd en

duurzaam: goedkoper én milieuvriendelijker”, eindigt Hut trots.

Uitstoot en filters De tienduizend ton pellets die de fabriek in opbouw straks wil gaan produceren, kan Fripel makkelijk in de markt kwijt. “En dat geldt voor elke regio. We willen ook fabrieken neerzetten op andere locaties in Nederland en ook daar zorgen voor regionale aanvoer en korte afstanden naar de klant.” Elke regio heeft zijn eigen biomassa, maar er is één grote gemene deler: alle houten bouwmaterialen zijn tegenwoordig makkelijk afbreekbaar. “Maar niet al het hout mag van de overheid gebruikt worden. Je hebt het A-hout dat wij gebruiken, B-hout waar iets óp zit, zoals verf, en C-hout: bewerkt hout waar iets ín zit. Je mag op dit moment alleen maar A-hout gebruiken. Maar bijvoorbeeld verf is tegenwoordig ook afbreekbaar, dus B-hout zou uitstekend gebruikt kunnen worden.” De overheid maakte de gradatie in kwaliteit ook vanwege de uitstoot: die moet aan bepaalde waarden voldoen. “Een simpele oplossing is het meten van de uitstoot van pellets die gemaakt zijn met een bepaald percentage B-hout. Wellicht kun je met een mix van A-hout en B-hout toch binnen de toegestane uitstootwaarde blijven. Bovendien worden in grote pelletkachels over

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

de hele wereld filters gebruikt om die uitstoot te reguleren. In Canada is het bijvoorbeeld heel normaal dat alle bouwen sloopafval wordt gebruikt voor pellets, omdat ze daar volop filters gebruiken.”

Blijven doorontwikkelen Maar dit is Nederland en hier is de discussie over pellets nog niet klaar. “Er wordt volop gewerkt aan nieuwe brandstoffen uit waterstof, kernenergie en geothermie, maar die zijn nog niet op grote schaal beschikbaar. Gas en pellets zijn dat wel. Wij gaan met de pellets aan de slag en blijven doorontwikkelen, tot we wél biocoal mogen maken en dat rendabel krijgen, totdat die centrale er staat en wij anderen van energie kunnen voorzien.” Hut en Witteveen knokken door en hebben soms flink doorzettingsvermogen nodig, maar elke markt heeft pioniers nodig. “Wij zijn de enige fabriek in Nederland die op deze manier pellets maakt van A-hout uit houten reststromen. We hebben veel meer van deze fabrieken nodig, om in elk geval de grootschalige import overbodig te maken. Dit is niet de eindoplossing, maar wij zijn wel onderdeel van de transitie naar de eindoplossing. Dat willen we zijn en daarom gaan we door.”

OF 2020-06

Bedrijfsadvies Noord Nederland:

‘ We zijn eerlijk. Dat is ook adviseren!’ Romke Kooyenga en Karla Meindersma (AA) startten in Leeuwarden dit jaar Bedrijfsadvies Noord Nederland. Als gedreven ondernemers ondersteunen ze MKB-ondernemers onder andere bij hun bedrijfsvoering. Hun jarenlange ervaring op het gebied van ondernemen en adviseren zetten ze graag in om andere bedrijven succesvol te maken. Vijf vragen aan… Wat is jullie achtergrond? Romke Kooyenga: Na een aantal jaren te hebben gewerkt binnen de overheid heb ik Kooyenga Groep opgericht, een detacheringsadviesbedrijf voor de overheid. Begin 2020 heb ik besloten mijn bedrijf te verkopen om mij te richten op het adviseren van ondernemers in het MKB. Karla Meindersma: Na negen jaar voor een bank onder andere bedrijfsfinancieringen te hebben gedaan, en negen jaar voor een accountantskantoor te hebben gewerkt, besloot ik in 2010 voor mijzelf te beginnen. Ik startte met accountantskantoor RKcs Accountants en Adviseurs, dat ik met veel plezier gerund heb.

Wat doen jullie? Meindersma: Onze werkzaamheden zijn heel divers. We geven advies aan MKBbedrijven, en dat varieert van onder andere strategisch of financieel advies, begeleiding bij verkoop of overdracht, tot sparringpartner zijn voor de ondernemer. Ook

kunnen we een quickscan uitvoeren van de onderneming en reorganisaties begeleiden. Kooyenga: Wij voelen goed aan waar we ondernemers in kunnen ondersteunen. We zijn eerlijk, dat is ook adviseren! Wat wij doen moet voor een ondernemer wat opleveren.

enthousiasme zelf wel de onderneming overnemen. Het meedenken en adviseren is iedere keer weer fijn om te doen. Ondernemers bij elkaar brengen, Friesland is een mooi product, ondernemers moeten alleen elkaar de bal wat meer toespelen.

Waar willen jullie over vijf jaar staan? Waarom zijn jullie in Leeuwarden gevestigd? Kooyenga: We wilden ons graag in Friesland vestigen en Leeuwarden heeft een bepaalde dynamiek. Leeuwarden ligt mooi centraal, en het pand waarin we zitten (Villa de Kroon aan de Sophialaan, red.) is prettig.

Wat is het mooiste aan jullie vak? Meindersma: Het samenwerken met ondernemers. Ik krijg een energieboost als een klant blij is met ons advies en dit advies de ondernemer wat oplevert. Daar doe ik het uiteindelijk voor! Kooyenga: De passie die ondernemers voor hun vak hebben. Soms wil ik dan in mijn

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Kooyenga: Ik hoop dat we als gezamenlijk team nog steeds mooie opdrachten krijgen en ondernemers goed kunnen helpen met advies. Als wij een ondernemer bij een bepaald vraagstuk niet goed kunnen helpen zullen wij dit eerlijk zeggen. En er andere experts bij inschakelen. Wij zijn bijvoorbeeld net een nauwe samenwerking aangegaan met AHEAD Adviseurs te Kollum. Meindersma: Met nog steeds dezelfde passie een deskundig advies geven aan ondernemers. We willen Bedrijfsadvies Noord Nederland kleinschalig houden. Zelf om tafel blijven gaan met ondernemers, dat is en blijft onze passie.

OF 2020-06

Carel Nout, campinghouder in Frankrijk

‘ Zonder een goed netwerk ga je de mist in’

Carel Nout Bedrijf: Carel Nout Services Functie: Eigenaar Geboren: 7-8-1963 Geboorteplaats: Leeuwarden Burgerlijke staat: Gehuwd Hobby’s: Sport in het algemeen

OF 2020-06

Het zal de lezer niet zijn ontgaan: Ondernemend Friesland bestaat dertig jaar. En ook de rubriek Friezen in den Vreemde gaat alweer zoâ&#x20AC;&#x2122;n vijftien jaar mee. Een leuke gelegenheid om oude bekenden nog eens op te zoeken. Ooit stonden ze al in deze rubriek. Soms waren ze snel weer terug in onze provincie; soms ook bleef het reisbloed kruipen waar het niet gaan kan. In deze editie Carel Nout, inmiddels ervaren Frankrijkganger. Eigenlijk een tweeluik, want in de vorige editie las u over de avonturen van de kleurrijke ondernemer Tamme Oosterhof, die bij hem op bezoek was deze zomer. Nu het verhaal van Carel.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Je brengt hele zomers door voor zaken in Frankrijk. Hoe zit dat nu precies?

Een droom die nu dus al zeven jaar voortduurt.

In 2013 ben ik voor het eerst begonnen met het huren en vervolgens exploiteren van camping Chez Sarrazin met 2 gites en 10 campingplaatsen in Brossac (Charente). Dat beviel goed. Ik zal je voor de volledigheid de opsomming geven van wat ik allemaal daarna heb gedaan:

Dat klopt. Het is een reis die nu al zeven jaar duurt en het is fantastisch. Natuurlijk is het keihard werken en heb je echt geen vakantie, maar ik had het niet willen missen. Vier projecten heb ik als ondernemer geĂŤxploiteerd en voor de andere vier projecten ben ik ingehuurd als villaparkmanager.

2014: Camping Chez Pere Jules 2015: Manoir Vaillant 2016: Mas Sivelou 2017: Domaine Lespinet 2018, tot heden: Domaine les Rives de lâ&#x20AC;&#x2122;Ardeche

Wat is eigenlijk je grootste innerlijke drijfveer bij deze activiteiten? Het najagen van een droom. Ik heb altijd iets in Frankrijk willen doen. Wil later geen spijt hebben van de dingen die ik juist niet heb gedaan. En dus ben ik in het diepe gesprongen. Doordat ik Zalen Schaaf in Leeuwarden exploiteerde en mijn zoon Daniel als bedrijfsleider daar de honneurs waarnam kon ik al die jaren gedurende vijf maanden in de zomer mijn droom leven.

OF 2020-06

Wat boeit je zo aan Frankrijk? Frankrijk kende ik al heel goed door de vele vakanties dus veel verrassingen zijn er niet. Ik blijf altijd geboeid door het natuurschoon en de ongedwongen levensstijl. Ik hoor altijd dat de Fransen stug zijn, altijd te laat komen en niet aardig zijn. Ik vind dat onzin. Het is hier wel heel belangrijk dat je je als buitenlander gewoon gedraagt, je rekeningen direct betaalt en iedereen respecteert. Zonder een goed netwerk van elektriciens, loodgieters, wespenverdelgers en zwembadmannen ga je de mist in, dan komen ze niet of veel te laat. Dat kan je je niet permitteren want de gasten gaan voor alles. Behandel je de Fransen normaal dan blijken ze heel aardig en kan je ze gerust om 22.00 uur bellen.

Grootste tegenvaller, die afgelopen jaren? Ik ben een keer flink de mist in gegaan bij een project met Engelsen. Ik zou een vakantieparkje huren in de Montagne Noir. Er was nog wat achterstallig onderhoud en tijdens mijn verblijf waren ze er druk mee bezig; het zou bij aanvang allemaal verholpen zijn. Het leek zo mooi, aanbetaling gedaan en zo, maar bij aankomst was iedereen weg en was er niks gedaan. Gasten afbellen, je verlies nemen en opnieuw beginnen.

Welke les neem je mee naar huis? De les die iedereen wel weet: bereid je goed voor, zorg dat alles in orde is, check alles drie of vier keer. De bureaucratie in Frankrijk is net als in Nederland en vaak nog erger. Als de plaatselijke bestuurders je niet mogen kun je het wel schudden met je camping of gite. Dan wordt alles zo vertraagd dat er soms niets anders op zit dan te stoppen. En nog iets: het gras is niet altijd groener in het buitenland. Je mist ook dingen als sociale contacten. Je gaat niet zomaar

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

even koffiedrinken bij de buurman. Ook in Nederland zijn er mooie dingen te doen. Op 1 november ben ik weer terug en dan ga ik op zoek naar een nieuwe uitdaging. Dat gaat best moeilijk worden in deze coronatijd. Maar ondanks of dankzij de corona hebben we het drukste seizoen ooit gedraaid in Frankrijk, met onze villaâ&#x20AC;&#x2122;s. Eigen zwembad, eigen sanitair, vrijstaand, rustig. De Belgen konden in hun bubbel blijven en de Fransen ontdekten weer de schoonheid van hun eigen land. En de Nederlanders? Die kwamen toch wel.

OF 2020-06

Menno Brandsma Functie: Eigenaar van verschillende koffiebedrijven Geboortedatum: 14 november 1969 Geboorteplaats: Bolsward Hobby’s’: Racefietsen en werken

Menno Brandsma van Brandsma Koffie

Over koffiebeleving, ijskoffie en fietsen Menno Brandsma is de vierde generatie aan het roer van Brandsma Koffie in Bolsward. Al sinds 1893 biedt het familiebedrijf koffie, thee, apparatuur en service voor horeca en het bedrijfsleven. “Koffie is beleving en meer trendy dan ooit.”

OF 2020-06

Koffie blijkt goed te combineren met de fiets. Zo zijn er veel wielrenners die een passie hebben voor koffie. Voormalig topwielrenner Laurens ten Dam bijvoorbeeld, maar ook Ramon Sinkeldam of Greg van Avermaet. Een ander voorbeeld dichterbij in Friesland is fietscafé Vanmark in Joure. “Je kunt er wielerwedstrijden kijken, over wielrennen praten met liefhebbers en daarbij is er een hele goede kop koffie te krijgen”, aldus Brandsma. “Onder andere onze IJzersterk espresso. Nou zit ik zelf graag op de racefiets en dus juich ik dit soort initiatieven alleen maar toe, maar er ontstaan los van de racefiets veel meer soorten plekken waarbij de beleving rond koffie een grote rol inneemt en daar spelen we bij Brandsma Koffie zoveel mogelijk op in.” Die verschuiving in de koffiebeleving is niet alleen in de horeca te zien, maar bijvoorbeeld ook in het bedrijfsleven. “Ook op kantoor verwachten mensen een goede kop koffie. Werkgevers zien in dat het iets toevoegt. Een goede kop koffie helpt mensen gemotiveerd aan het werk te houden. 30 jaar geleden hoefde het alleen bruin en warm te zijn, dat is in deze tijd gelukkig niet meer genoeg. Door de coronacrisis komen werknemers op dit moment minder naar kantoor en het valt te verwachten

dat ook na de crisis mensen meer thuis blijven werken. Echter de twee of drie dagen in de week dat ze naar kantoor komen, zullen ze wel meer in de watten worden gelegd. Goede koffie en apparatuur worden dan dus nog belangrijker.”

Touchless coffee Brandsma Koffie heeft wat dat betreft een goed oog voor wat werkgevers hun werknemers en klanten op koffiegebied willen bieden. In en rond de Amsterdamse Zuidas mogen ze een aantal hele grote namen tot hun klantenkring rekenen. Brandsma levert apparatuur aan onder meer de Nederlandse vestigingen van Netflix, Microsoft en Nike. “Heel veeleisende klanten, maar dat houdt ons scherp. Ze verwachten dat we ieder seizoen een presentatie komen geven over wat we gaan veranderen en bieden. We importeren ingenieuze koffiesystemen zoals TopBrewer. Bij dit koffiesysteem kun je zelf via een touchscreen je eigen koffie samenstellen. Wij plaatsen de machines en zijn verantwoordelijk voor het onderhoud. Met het aanbod van dit soort moderne systemen onderscheiden we ons van de concurrentie.” Brandsma Koffie staat voor koffieconcepten, koffiebeleving, innovatie en duurzaamheid, bieden advies op maat en passende

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

oplossingen. Brandsma is partner van Pelican Rouge en levert dit merk koffie aan bedrijfsleven en horeca, net als het eigen direct trade (This side up) merk IJzersterk (speciality coffee). Daarnaast wordt er vanuit een ambachtelijke branderij Ús Kofje koffie aangeboden aan de horeca of kan er gekozen worden voor een authentieke Italiaanse espresso. Om de beleving compleet te maken biedt Brandsma ook aanvullende services. Denk daarbij bijvoorbeeld aan barista trainingen. Ook zijn er mogelijkheden om in overleg een eigen private label koffie te laten samenstellen.

IJskoffie Koffie is hip en dan vooral de melkkoffies. “Er zijn veel smaken te krijgen. Dat is echt een recente ontwikkeling. Van daaruit denk ik dat ijsthee, koude koffie en ijskoffie de komende tijd een grotere plaats gaan innemen. Als ik tijdens de recente hittegolf langs een terras loop, kijk ik vanuit een bepaalde vorm van beroepsdeformatie toch even wat er voor drankjes op tafel staan. Dan zie ik vooral biertjes en fris. Een ijskoffie, of ijsthee zou tijdens het warme weer net zo goed een plaats op tafel kunnen hebben. Dat is voor ons weer een volgende uitdaging.”

OF 2020-06

Wind Groep realiseert

duurzame projecten Dromen. Denken. Doen. Drie woorden die de werkwijze van Wind Groep in Drachten kernachtig omschrijven. Algemeen directeur Harmen Wind vormt, samen met broer Roelof, de directie van het familiebedrijf. ‘De veelzijdigheid van ons bedrijf en de kennis en ervaring van onze medewerkers, daar zit onze kracht. Het toevoegen van waarde is onze missie.’

v.l.n.r. Bouwe de Boer (projectleider Freonen fan Fossylfrij Fryslân) en Harmen Wind (algemeen directeur Wind Groep)

‘Waarde bestaat niet alleen uit geld, maar ook uit wat je nalaat voor latere generaties’, vertelt Wind. ‘De balans bewaken tussen natuur en projectontwikkeling: vanuit die drive zijn wij aan de slag binnen het bedrijf. Wind Groep is altijd op zoek naar de harmonie met de natuur.’ Deze visie vertaalde zich onder meer in project De Sanding in gemeente Smallingerland. Een unieke woonwijk op een grondgebied van 90 hectare, waarvan 70HA is teruggegeven aan de natuur. ‘De kale ruimte van destijds is inmiddels totaal veranderd’, vervolgt Wind. ‘Recreatiegroen, natuurbuffers, boomwallen waterpartijen; de natuur in al haar gedaanten.

OF 2020-06

Twintig jaar na de beginfase, zijn de woningen letterlijk omarmd door nieuwe biotopen, vol met vogels en insecten. Zo is Wind Groep bij ieder project op zoek naar een plus, een stuk toegevoegde waarde.’

Blitsaerd Solar De Sanding diende als inspiratie voor de Leeuwarder wijk Blitsaerd. Een ruim opgezette en waterrijke woonwijk, aan de noordzijde van de stad die Wind Groep samen met de gemeente Leeuwarden ontwikkelde. De wijk is op vele fronten zeer duurzaam. Inmiddels is namelijk de bouw van het eigen zonnepark van

Blitsaerd in volle gang. ‘Het terrein van Blitsaerd Solar is 6 hectare groot, daarvan is 3,3 hectare bebouwd met 14.820 zonnepanelen, die 5 megawatt aan zonnestroom opwekken voor 1.600 huishoudens. De rest van het gebied is beschikbaar voor natuurontwikkeling’, aldus Wind. ‘Ook hier maakt biodiversiteit integraal onderdeel uit van het project. Peter de Boer van ecologisch adviesbureau FaunaX tovert een groot deel van het terrein om in een Biodiversum; een maakbaar ecosysteem waar flora en fauna in alle rust veilig haar gang kan gaan. Ook Wind Groep zelf werkt aan een biodiverse invulling van Blitsaerd. De zone rondom de woonwijk en het zonnepark beschikt in de toekomst over een rijke vegetatie. Het gaat dan om gebiedseigen begroeiing met ruime plas-dras gebieden, rietkragen en wilgenstruweel.’ Dit sluit aan op het gebied van ca. 3 hectare aan de noordzijde van Blitsaerd waar in samenwerking met het Fryske Gea het Engelse Raaigras heeft plaatsgemaakt voor een rijke biodiversiteit. Bovendien wordt het gasnet in Blitsaerd binnenkort aangesloten op de monomestvergister op de boerderij van de familie Van Houten, zodat de wijk voorzien wordt van groen gas. De stroom die daarvoor

nodig is wekt de boer op haar eigen dak op. Recentelijk heeft Wind Groep samen met Zwanenburg Projecten het initiatief genomen voor de toepassing van Hydraloop waterzuiveringsinstallaties in 41 projectmatig te realiseren woningen op deelplan De Finish in Blitsaerd Oost. Deze innovatieve toepassing van lokale waterzuivering en substantiële besparing van drinkwater wordt van harte gestimuleerd. Zo zijn er vele voorbeelden van de verduurzaming die in en rond Blitsaerd plaatsvindt.

‘Momenteel is Blitsaerd een grote bron van werk voor heel veel lokale bedrijven. Daar zijn we trots op. Zo creëer je samen met regionale bedrijven een krachtig en duurzaam project.’ Blitsaerd beschouwend kijkt Wind tevreden naar het landelijke karakter van het project. ‘De combinatie tussen natuur en

projectontwikkeling is een grote kracht. De natuur in Blitsaerd groeit bovendien met de jaren. Met Blitsaerd hebben we een gebied vorm gegeven waarin woonkwaliteit en natuur beide kunnen floreren.’ Kijk voor meer informatie over Wind Groep op www.windgroep.nl

Elektrische mobiliteit Naast de genoemde duurzame projecten staat elektrische mobiliteit en lokale werkgelegenheid hoog op de agenda bij het Blitsaerd-project. ‘Samen met Friesland Lease en Autoland van den Brug onderzoeken we de mogelijkheden om een kleinschalig elektrisch wagenpark te realiseren. Inwoners van Blitsaerd kunnen dan een abonnement aanschaffen en vervolgens gebruikmaken van een elektrisch deelvoertuig. Daarmee voorkom je wellicht dat een gezin een tweede auto aanschaft én je stimuleert elektrisch vervoer. Zo lever je wederom extra waarde aan een project’, vindt de algemeen directeur, die ook wijst op lokale werkverschaffing in Blitsaerd.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Blitsaerd Oost ,

OF 2020-06

Verwarming Elektrisch Dakbedekking Sanitair Airco’s Waterontharders Zonneboilers Warmtepompen PV-panelen

De Moarrewei 9 Damwâld 06 3040 9024 info@wiersma-installaties.nl

Natuurlijk uw event in De Harmonie

De Harmonie is op afstand de beste locatie voor events en vergaderingen in Friesland. Wij bieden u de meest flexibele ruimtes, beste service en creativiteit. Niet voor niets zijn wij uitgeroepen tot ‘Meest Gastvrije Theater’ van Nederland. Dat zijn wij zeker ook in de 1.5 meter tijd waarin we ons nu bevinden. We hebben alle ruimte voor bijvoorbeeld een event, vergadering of livestream. Sfeervol, toegankelijk en veilig. Bijzondere tijden vragen om flexibele oplossingen. Wij denken dan ook graag met u mee! Heeft u vragen of wilt u sparren: neem vooral contact met ons op. Tel: 058 233 0 219 Mail: events@harmonie.nl harmonie.nl

uit natuurlijk

IN DE HARMONIE

In iedere editie spreken we een ondernemer die verduurzamingsstappen zet met zijn bedrijf, met het vizier strak gericht op een fossielvrije bedrijfsvoering. Ditmaal valt de eer te beurt aan Martijn van der Harst, eigenaar van Energie Inspectie uit Leeuwarden.

Duurzame Doeners Waarom zetten jullie duurzame stappen? Energie Inspectie helpt met het verduurzamen van vastgoed. Met een team van ervaren energieadviseurs en -consultants, helpen wij particulieren, overheidsinstellingen en bedrijven met het verkrijgen van inzicht in hun energierekening en de mogelijke energiebespaarmaatregelen. Â Ons bedrijf bestaat in oktober vijf jaar en is uitgegroeid naar tien ervaren energieadviseurs. Vanuit het kantoor gevestigd in Leeuwarden bedienen wij heel Nederland. Energie Inspectie wordt gekenmerkt door een nuchtere, Friese, laagdrempelige en oplossingsgerichte aanpak.

Welke concrete stappen zet Energie Inspectie?

daarbij aan het verduurzamen van 25.000 huurwoningen en duizenden particuliere en zakelijke objecten. Waarbij in de uitvoering de nadruk heeft gelegen op het isoleren van de gebouwen en het verbeteren van de technische installaties.

Wat levert het op? Ons doel is om klanten aan de hand van haalbare plannen en concrete maatregelen energie te laten besparen en een duurzaam klimaat door te geven aan de volgende generatie.Â Ook uw object verduurzamen of heeft u ondersteuning en advies nodig bij het voldoen aan weten regelgeving? Neem dan contact op met Martijn via martijn@ energieinspectie.nl of bezoek de Freonen-site voor duurzaamheidsinspiratie: fossylfrij.frl

De afgelopen jaren heeft Energie Inspectie een grote bijdrage geleverd aan het verduurzamen van vastgoed. Denk

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2020-06

Denk aan de nieuwe regels

Ben jij een UBO-tje? In Ondernemend Friesland publiceren diverse columnisten over hun vakgebied. Dat doen ze allemaal op geheel eigen wijze. In deze editie: mr. Karin Rientjes, notaris-(scheidings)mediator in Sneek. Per 27 september 2020 heeft Vadertje Staat het UBO-register geïntroduceerd. Dit ter uitvoering van Europese wetgeving in de strijd tegen financieel-economische criminaliteit. Denk hierbij aan witwaspraktijken of fraude. UBO betekent: “ultimate beneficial owner”. Het gaat erom dat duidelijk wordt wie uiteindelijk belanghebbende is bij een bedrijf of organisatie. Voor alle BV’s, NV’s, stichtingen, verenigingen met een bedrijf, coöperaties, firma’s, maatschappen, cv’s, rederijen en zelfs kerken geldt dat de UBO daarvan zijn gegevens vanaf 27 september 2020 moet registreren in het UBO-register van de Kamer van Koophandel. De verplichting geldt niet voor eenmanszaken en rechtspersonen zoals gemeenten en waterschappen. De vraag is: wie is eigenlijk de UBO? Wel, je bent een UBO als je in de organisatie of het bedrijf: - meer dan 25% zeggenschap hebt en/of - meer dan 25% economisch belang hebt

mede vanwege de poortwachtersfunctie die de overheid ons en andere WWFT-instellingen -terecht - heeft opgedragen. Bij ondermeer wijziging van de bedrijfsstructuur of het oprichten van BV’s en nog vele andere zaken die je wilt vastleggen bij de notaris zullen wij jou als ondernemer het hemd van het lijf moeten vragen. We zullen je moeten vragen naar allerlei bewijsstukken waaruit kan blijken wie werkelijk de “touwtjes in handen heeft”. Dat hoeft niet altijd de directeur te zijn. Het zoeken naar de juiste UBOkwalificatie is niet altijd simpel en vergt tijd en brengt daardoor helaas extra kosten met zich mee. We zullen per dossier een uittreksel uit het UBO-register op moeten vragen. De wet verlangt daarbij van ons dat we onderzoeken of de registratie klopt. Is dat niet zo, dan moeten we hiervan een terugmelding doen aan de Kamer van Koophandel. Voeren wij onze taak niet goed uit, dan hangt ons ook een boete of gevangenisstraf als hiervoor vermeld boven het hoofd!

Is er niemand als zodanig aan te wijzen, dan zal degene die als leidinggevende kan worden aangemerkt (de pseudo-UBO) zich moeten opgeven. Wat opgegeven moet worden zijn je personalia en de omvang van het economische belang dat je in het bedrijf of de organisatie hebt.

Nu regelt het notariaat over het algemeen al de eerste inschrijvingen van rechtspersonen of van vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid. Daarbij zal ook de eerste inschrijving van de UBO gaan horen.

Boete of gevangenisstraf

En de privacy dan?

Het is sterk aan te raden om de wet serieus te nemen. Als de UBO zich niet inschrijft of er worden opzettelijk onjuiste of onvolledige gegevens ingeschreven, is dit een economisch delict waarop een maximale boete staat van € 21.750 of een gevangenisstraf van maximaal 2 jaar. Is er geen sprake van opzet, dan riskeert men tenminste een lagere straf of een soortgelijke boete. De Kamer van Koophandel zal de bedrijven die vóór 27 september 2020 bestonden eerst aanschrijven om te controleren of de ingeschreven UBO klopt of dat de UBO nog moet worden opgegeven. Daarna dient de (nieuwe) UBO zichzelf te registreren.

Er is veel kritiek op het UBO-register, vanwege de inbreuk op de privacy van de UBO. Veel ondernemers hebben juist bepaalde constructies in het leven geroepen zodat minder snel te achterhalen valt hoe de financiële verhoudingen binnen de organisatie eruitzien. Dit om inbreuk op de persoonlijke levenssfeer en risico’s als chantage en geweld te voorkomen. Afscherming van de gegevens is maar zeer beperkt mogelijk. Over ongeveer 1 jaar en 4 maanden zal er een impact-evaluatie van het UBOregister plaatsvinden. Ik ben benieuwd.

Geduld met de notaris

Meer weten of als UBO-hulp nodig? Bel ons gerust: 0515-435600.

Voor de notaris komt er weer een extra taak bij,

Deze rubriek wordt verzorgd door mr. Karin Rientjes, notaris en mediator te Sneek Foto: Jolanda Siemonsma

OF 2020-06

Drachten, Amersfoort en Urk

KENNIS IS KUNNEN

IJZERSTERK VOOR UW BEDRIJF

BEVESTIGINGEN

VEILIGHEID

GEREEDSCHAPPEN

POSTBOXEN

GROENVOORZIENING

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl