Ondernemend Friesland editie 4-2023

Katten

Ik ben gek op katten. En dat is niet verwonderlijk, want ze hebben veel eigenschappen die ik herkén. Ten eerste de autonomie van een kat. Katten zijn geen meelopers. En ik wil graag geloven dat ik dat ook niet ben. De vrijheidsdrang van de kat; die vind ik mooi. Ze zijn zeker óók gezellig en je kunt vriendjes worden, maar wel op hún voorwaarden. In het rijk der katten is liefde niet onvoorwaardelijk. Katten; ambigu zijn ze óók. De soevereine rust die ze vaak uitstralen heeft een genezend effect op ons volle brein, maar die rust kan bij het minste of geringste overslaan naar stress of zelfs dolle hysterie. Alleen al wanneer er een andere kat achteloos langs het raam loopt heb je dikwijls de poppen aan het dansen.

De kat schijnt ook iets te hebben waar ik stinkend jaloers op ben: zeven levens, naar men zegt. Tsjonge, wat zou mij dát goed uitkomen! Ik wil mijn hele leven namelijk al zó veel. Dat past nooit in één mensenleven. Waar die ongedurigheid precies vandaan komt is me een raadsel. Eerst dacht ik: ijdelheid. Of geldingsdrang. En ja, dat speelt vást mee. Maar het zit tóch dieper. Ik vermoed dat het ultieme nieuwsgierigheid is. Altijd willen weten hoe het er aan de andere kant van een heuvel uitziet. Geproefd hebben aan álles, voordat je gaat.

Voor ondernemers als u klinkt dat wellicht herkenbaar. De meeste ondernemers houden liever van een spannende wandel- of fietsvakantie in plaats van 5 dagen lang all inclusive op een luchtbed dobberen. Maar het valt me toch ook op dat veel ondernemers er tóch in slagen om dertig jaar lang nagenoeg hetzelfde te doen. Op feestjes vraag ik ze vaak: ‘wat zou je beroepsmatig willen zijn wanneer je morgen niet meer je huidige bedrijf hebt en ook beslist

iets geheel anders zou moeten kiezen?’ De lange denkpauze is dan veelzeggend. Eén extra leven omschrijven is blijkbaar al lastig voor ze; daar waar ik wel tien levens nodig zou hebben, om mijn nieuwsgierigheid te bevredigen. Ik bedoel dit niet als kritiek. Want ik denk dat de ondernemers waar ik het over heb veel beter kunnen focussen dan ik. En minder last hebben van ‘het zoekende brein’ waar ik het al zestig jaar mee moet doen.

Grappig: laatst stelde een goede vriend mij diezelfde vraag. En toen had ik wel even bedenktijd nodig om van mijn rijtje van tien gedroomde bucketlist-levens de ultieme nummer één te kiezen. Het is ook complex, want ik wás al zanger en ik bén al journalist, hoofdredacteur, documentairemaker, filmer, tekstschrijver. Veel dromen zijn uitgekomen, maar we zijn er nog niet. En welk bucketlistleven zou ik kiezen? Uiteindelijk noemde ik niet vastgoedbelegger, romanschrijver, webshop-exploitant en uitbater van een wielercafé, maar…’kunstenaar’.

Ik beloof u: hier kom ik in de volgende edities op terug.

Menno Bakker

HOOFDREDACTEUR

Meer lezen of reageren? linkedin.com/in/bakkermenno of op https://twitter.com/OF_nl

Colofon

Uitgeverij

Brouwer Business

Media BV

Hoofdredactie

Menno Bakker

Bladmanagement

Ed Klijnman

Coverfoto

Ed Klijnman

Advertentie

exploitatie en administratie

Ondernemend

Friesland BV

Tussendiepen 21

9206 AA Drachten

Telefoon 0512-366326

Jasper van der Sluis

06-46033589

Gerrit Landman

06-18882116

Jan Gerrit de Boer

06-40209389

Redactie

NARVIC-media, met: Casper Ferwerda, Menno Bakker, Wiebrand de Boer, Tine van Knijff-van Hijum, Thea van der Schaaf, Klasina van der Werf, Willem Walda, Ingrid van Damme en Amanda de Vries

nieuwsberichten@of.nl

Vormgeving

VDS Crossmedia

Drukker

Scholma Druk

ISSN 1383-9314

© De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebasseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze uitgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.

www.of.nl

‘Wij willen het #1 online marketingbureau van Nederland zijn!’

“Wij willen het #1 online marketingbureau voor het MKB in Nederland zijn!” Op de vraag waar voor hen ‘de stip op de horizon staat’ hoeft Robert Hoekstra, mededirecteur en -oprichter van het online marketingbureau Brandmerck uit Sneek, geen seconde na te denken. Aan ambitie ontbreekt het dus niet bij het 12 jaar geleden door de broers Robert en Erwin Hoekstra opgerichte online marketingbureau.

‘Denk niet te klein’

Op de website van Friesland Convention Partners wordt de vraag gesteld: ‘Waarom Friesland’? En het antwoord wordt op diezelfde website ook direct gegeven; kraakhelder staan daar alle pluspunten die je voor deze provincie maar kunt bedenken. En dat is niet overdreven, zo vertelt directeur Herma van Keulen. “Denk niet te klein; dát is de boodschap die ik alle Friezen zou willen meegeven”, zegt ze. “Met onze natuur, faciliteiten en onze unieke kwaliteiten bieden we álles om het de zakelijke toerist naar de zin te maken. We hebben gewoon een wereldproduct in huis.”

Soulmates in het notariaat

Ze kennen elkaar al van de middelbare school, maar vooral tijdens hun studie rechten in Groningen werden ze échte vriendinnen. En die vriendschap zit diep. Hun gedachten en ideeën zitten dan ook verwonderlijk vaak op dezelfde golflengte. En dus leek het de twee notarissen na hun studie en enkele functies bij verschillende notariskantoren in 2021 een mooi idee om samen voor een lang gekoesterde droom te gaan: zélf een notariskantoor runnen. Zo werd ERA-notarissen in Leeuwarden geboren. Een kantoor met een geheel eigen aanpak. OF maakte even kennis.

‘De Tocht’ komt met unieke uitnodiging aan Friese bedrijfsleven

‘Samen maakt alles sterker’

Al vaker in Ondernemend Friesland kon gelezen worden over Musical De Tocht, de unieke muzikale theaterbeleving die op 1 oktober van dit jaar in première gaat in het gloednieuwe Friso Theater aan de Snelliusweg 4 in Leeuwarden. Doel: het verhaal en vooral de magie van ‘de tocht der tochten’ doorgeven aan volgende generaties. En dat met een unieke productie, waarvan de economische spin-off voor de regio volgens alle onderzoeken veel potentie heeft. Goed nieuws dus voor de Friese economie. Marketingdirecteur én mede-initiatiefnemer Foppe van der Veen legt uit hoe de magische vibes rondom de Elfstedentocht óók alles te maken heeft met het Friese bedrijfsleven.

Met afvalverwerker

PreZero op weg naar een duurzame wereld

Een reismand voor katten gemaakt van plastic flessen. Of koffiedik hergebruiken als grondstof voor nieuwe producten. PreZero (vroeger SUEZ) zorgt ervoor dat er steeds meer wordt hergebruikt van wat we met z’n allen weggooien.

Ehance: versnelling in energietransitie

Al eerder publiceerden we in OF over de plannen en ambities van Gerrit Visser. Met zijn bedrijf Etran (Oosterwolde) leidt hij mensen in korte trajecten op tot energieprofessional. Daarmee lijkt hij een perfecte timing te hebben, want de komende jaren zullen er naar schatting 8,2 miljoen huizen en 1 miljoen bedrijfspanden moeten worden verduurzaamd en bij al die processen zijn professionals nodig. Etran heeft een gat in de markt gevonden, want niet alleen overheidsinstanties als het UWV, maar ook gemeentelijke overheden én het bedrijfsleven voelen de urgentie en gaan graag met Etran in zee. Bij al die drukte zijn er bij Visser óók weer nieuwe ideeën. Zoals daar is: het concept Ehance. OF ging weer in gesprek.

JUBILEUM VOOR VEENSTRA|FRITOM

Veenstra|Fritom luidde in juni officieel haar 95-jarig jubileum in met een feest op haar locatie in Heeg. Het bedrijf, dat in 1928 begon met een enkele Opel vrachtwagen, is sindsdien uitgegroeid tot een logistieke partner voor vele nationale en internationale klanten. Het bedrijf is vooral trots op haar familiewaarden en de nauwe banden met haar medewerkers, zo leert een persbericht over de jubileumviering. “We zijn altijd een hecht familiebedrijf gebleven en trots op alle (oud-)medewerkers die in de afgelopen 95 jaar met ons mee zijn gegroeid!”, aldus algemeen directeur Wessel R. Veenstra.

Zoals gezegd: het verhaal van Veenstra|Fritom begon in 1928. Inmiddels werken op verschillende afdelingen 130 medewerkers samen ‘aan logistieke rust voor de klant’, aldus een persbericht. De dienstverlening van Veenstra|Fritom bestaat uit transport, expeditie, warehousing en overige logistieke oplossingen. Veenstra|Fritom is onderdeel van de Fritom Group.

“Ons 95-jarig bestaan is een moment om te vieren, maar vooral om onze klanten, partners en medewerkers te bedanken”, aldus Wessel R. Veenstra. “We zijn trots op wat we hebben bereikt en kijken uit naar de toekomst. We blijven ons richten op het leveren van hoogwaardige logistieke diensten, steeds duurzamere oplossingen en het bieden van een plezierige werkomgeving voor al onze medewerkers.”

Ingezonden mededeling:

HET WERKT bij Witteveen Surhuisterveen

“Lekker werken” staat bovenaan bij Infrabouwer Witteveen uit Surhuisterveen. De aannemer, verantwoordelijk voor de uitvoering van diverse in het oog springende projecten in de regio, levert kwaliteit op alle onderdelen van een infraproject. In de ontwikkeling van het aannemersbedrijf is een volgende stap gemaakt. Bedrijfsleider/projectleider Sape Bloemhof is toegetreden als aandeelhouder van de vennootschap. Samen met aandeelhouder Hidde van der Galiën is Sape Bloemhof mede-eigenaar geworden en gaat zich bezighouden met de dagelijkse leiding van het aannemingsbedrijf. De diversiteit aan ervaringen binnen het bedrijf maakt de onderneming uniek en zorgt ervoor dat projecten in zeer goede handen zijn. Hidde van der Galiën zal zich, samen met collega’s Johannes Kooistra en Jelke Leistra, bezighouden met de werkzaamheden en ontwikkeling van Reidinga Advies B.V. Reidinga Advies richt zich op het maken van uitvoerbare civieltechnische plannen en (RAW)-contracten. Door praktisch en correct te communiceren met alle betrokken partijen en vooral via korte lijnen heeft zowel Witteveen als Reidinga het doel dat projecten soepel, plezierig en volgens plan verlopen.

Tot honderd procent subsidie voor marketing

Watertechnologiebedrijven die oplossingen bieden voor de agrifood- of energie-intensieve sectoren kunnen tot 2 oktober 2024 een aanvraag indienen voor de CircInWater Knowledge Lump Sum. Mkb-bedrijven kunnen met deze aanvraag een volledige vergoeding ontvangen voor een marketingstrategieplan ter waarde van € 4000,-.

Wettermerk, het marketingbureau voor de water- en cleantechindustrie, heeft speciaal voor deze CircInWater-subsidie een exclusief aanbod

ontwikkeld. In workshops wordt er samen met het watertechnologiebedrijf een strategisch marketingplan opgesteld op A3-formaat. Samen

met de strategen van Wettermerk ontdekt de ondernemer waar zijn/haar toegevoegde waarde ligt en hoe men die waarde beter kan benutten bij marketingactiviteiten. Het beste deel? Het wordt volledig vergoed, tot wel € 4000,-.

Meer weten? Ga dan naar de website van Water Alliance: https://lnkd.in/eUVNFkfd. Ruth Rottiné, merkstrateeg en oprichter van Wettermerk, helpt je graag bij het invullen van de aanvraag. Investeer in jouw succes en dien samen met Wettermerk je aanvraag in! Stuur een e-mail naar Ruth via ruth@wettermerk.nl of bel haar op +31 611111991.

Sape (links) en Hidde voor bord Witteveen Lauwersweg

Een wereld zonder afvalwater:

veel oplossingen komen uit de regio

Een wereld zonder afvalwater. Hoe krijgen we dat voor elkaar? Met de razendsnel toenemende waterschaarste in de wereld is dit een brandende vraag. Een unieke oplossing komt uit Nederland. En om precies te zijn uit Overijssel. Die oplossing zuivert dagelijks het afvalwater van tot 150 personen en het heeft de aaibaarheidsfactor van een knuffeldier. Ziedaar, het verhaal van de ‘BluElephant’ van het Nederlandse bedrijf Jotem water solutions. Water Alliance (gevestigd op WaterCampus Leeuwarden) liet er een film over maken door het Friese bedrijf Bakkers Blik.

Het bedrijf kon het opmerkelijke product ontwikkelen dankzij een innovatiesubsidie van Waterschap Vechtstromen en de opmerkelijke ‘look and feel’ kwam tot stand dankzij een samenwerking met Robert van Opdorp. Inmiddels draait er een unit op de RWZI Almelo-De Sumpel van Waterschap Vechtstromen. Ook draaien 3 BluElephants in Palestijnse gebieden bij ziekenhuizen en gaat Hogeschool Saxion de BluElephant inzetten voor de zuivering van toiletwater.

In deze film vertelt Roy Rosink, Process design engineer bij Jotem water solutions, hoe het komt dat dit revolutionaire idee álles te danken heeft aan moeder natuur. Jaap Nonnekens, senior-adviseur waterketen Waterschap Vechtstromen, vertelt waarom zijn organisatie de ontwikkeling steunde.

De BluElephant draait inmiddels op diverse plekken ter wereld en werd ontwikkeld met ondersteuning van Jotem water solutions, Robert van Opdorp product designs, Waterschap Vechtstromen, World Waternet, Koninklijke Landmacht en Hogeschool Saxion University of Applied Sciences. De film ‘The story of the BluElephant’ werd geproduceerd door Bakkers Blik videoproducties, in opdracht van Water Alliance.

ERIK HAUSER: ADVISEREN ÉN PARTICIPEREN

Er zijn veel businesscoaches in Nederland en zij kunnen waardevolle adviezen geven. Maar Friese ondernemer Erik Hauser (Wijnaldum) pakt het anders aan, door een stapje vérder te gaan. Hij adviséért niet alleen, maar investeert in veel gevallen óók in de bedrijven die hij gaat helpen.

“Ik wil absoluut niet een uurtje-factuurtje-adviseur zijn. Dus breng ik vaak ook eigen kapitaal in. Mijn geld is dus geen lening en de ondernemer bouwt dus ook geen schuld op, maar krijgt er eigen vermogen en een betrokken en ervaren medeeigenaar voor in de plaats.”

Ondernemers die met Hauser samenwerken hoeven niet bang te zijn dat ze een toekomstige molensteen om de nek krijgen, aldus Hauser. “Het is altijd voor bepaalde tijd, want zodra we onze doelen bereikt hebben, stap ik weer uit.”

Meer over dit concept in Ondernemend Friesland, editie 5, red.

B lij f o p d e hoog t e !

D o wnl oad onz e g r a ti s a p p.

H a n d i g .. . pri v é en za ke lij k .

W ilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied?

Download via de app store onze app.

W ilt u persoonlijk contact?

Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.

NOTARISKANTOOR ELLEMERS

Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

ilt u op de hoogte gehouden wo van actueel nieuws op notarieel gebied?

Download via de app sto

ilt u persoonlijk contact?

eekuu

Meesterlijk in persoonlijk advies.

no

Samen maken we onze leefomgeving toekomstbestendig

Wij zijn een advies- en ingenieursbureau met grensverleggende experts die dagelijks werken aan een toekomstbestendige leefomgeving. Waar wij veilig en gezond kunnen leren, werken, spelen, wonen en groeien.

wsp.com/nl

Oude Koemarkt 79, Sneek

Glasvezel rukt op in Harlingen

De afgelopen maanden heeft DELTA Netwerk via een uitgebreide campagne geïnventariseerd welke behoefte er is aan glasvezel op de bedrijventerreinen in Harlingen. Na het succes van de campagne voor de inwoners van Harlingen is er nu ook goed nieuws voor alle aanmelders van de bedrijventerreinen. Meer dan voldoende ondernemers en bewoners hebben zich aangemeld. Diana Daniël, projectleider DELTA Netwerk is er uiteraard blij mee.

“We weten allemaal dat glasvezel toekomstbestendig is, maar ook nu is er al behoefte aan een bredere, snellere en stabiele verbinding”, aldus Daniël. “Wij vonden dat dit gebied niet mocht achterblijven. Ik ben dan ook blij voor alle bewoners en ondernemers dat het gelukt is, mede dankzij de grote inzet van onze deelnemende partners”.

Samenwerking

Dankzij het enthousiasme van de ondernemers, bewoners en de inzet van lokale telecomaanbieders kan DELTA Netwerk de aansluitingen realiseren. De intensieve samenwerking met deze lokale partijen kenmerkt de werkwijze van DELTA Netwerk.

Aannemer BAM Telecom is in de woonkern van Harlingen druk bezig met de graafwerkzaamheden voor de aanleg van het glasvezelnetwerk. Binnenkort start de aannemer ook met de graafwerkzaamheden op de bedrijventerreinen. Alle betrokken partijen ontvangen bij aanvang van de werkzaamheden hierover meer informatie.

Puur ICT betrekt nieuw pand in Heerenveen

Begin juni vierde Puur ICT (Heerenveen) de opening van een nieuw kantoor aan de Abe Lenstra Boulevard. Na een rigoureuze verbouwing is er een hypermoderne werkplek gecreëerd voor de medewerkers. De vergaderruimtes zijn ingericht met de nieuwste (vergader)technologieën zoals Teams telefonie en de nieuwste video vergaderoplossingen van Poly. Vanuit deze vestiging kunnen de ondernemers hun groeiambities verder uitbouwen.

Hoe het begon: Puur is bedacht in 2002. Wim Ypma en Istvan Ybema waren collega’s bij een landelijk opererend IT-bedrijf waar alles draaide om commercie en het behalen van targets. Wim en Istvan hadden al langer behoefte om zélf een bedrijf te hebben, dat transparant zou moeten zijn en ‘puur’, aldus de ondernemers. De eerste stap was toen Wim in 2005 startte met ‘Puur Opleidingen’. “In die jaren was er enorme behoefte aan het opleiden van mensen op het gebied van onder andere Microsoft Office Migraties. Vervolgens is door de vraag naar IT gerelateerde activiteiten in 2012 de automatiseringstak toegevoegd en was het Puur Opleidingen en Automatisering”, zo verklaren de mannen in een nieuwsbericht.

Puur bleef zich ontwikkelen in Microsoft Cloud oplossingen en in 2017 is Peter Kok als compagnon aangesloten. “Door de komst van Peter is een grote stap gemaakt in de professionalisering van de organisatie”, zo zeggen de ondernemers.

Niet veel later liepen Wim en Istvan elkaar weer tegen het lijf en de cirkel was rond. De ambities van 2002 waren nog hetzelfde. Een eerlijk, transparant en Puur IT bedrijf. Deze ambities zijn in 2020 werkelijkheid geworden en is de naam gewijzigd in Puur ICT, een puur en transparant IT-bedrijf met 3 compagnons; Wim Ypma, Peter Kok en Istvan Ybema.

Ondernemers en letselschade: hoe zat dat ook al weer?

In een eerdere OF heb ik het onderwerp letselschade al eens besproken en omdat het een belangrijk onderwerp is wijs ik er nog eens op. Stel dat u als ondernemer letsel hebt opgelopen en uw werk niet meer kunt uitvoeren.

In een dergelijk geval is het zaak om zo spoedig mogelijk na het incident een deskundige in te schakelen, zodat de schade verhaald kan worden en de continuïteit van uw onderneming geborgd blijft. Nu denkt u wellicht ‘ik heb een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV), maar dan nog lijdt u in veel gevallen schade. Bijvoorbeeld, omdat er sprake is van een wachttijd of een slechts een gedeeltelijke vergoeding van uw inkomsten.

De letselschade bij een zelfstandig ondernemer is lastiger te begroten dan bij een slachtoffer in loondienst. Zo kan bij de ondernemer niet worden teruggevallen op een loonstrook en een redelijk voorspelbaar inkomen. Om de schade te kunnen begroten moet een analyse worden gemaakt van de winst- en verliesrekening van de ondernemer. Daaruit kan opgemaakt worden wat het brutoinkomen van de ondernemer was voor het ongeval. De gederfde inkomsten van een zelfstandig ondernemer kunnen inzichtelijk gemaakt worden door een vergelijking te maken tussen het inkomen in de hypothetische situatie zonder ongeval, en het feitelijke inkomen na het ongeval. Daarbij wordt gekeken naar het salaris en het pensioen van de ondernemer, maar wordt ook rekening gehouden met een financieel voordeel uit het bezit van aandelen. Van belang is eveneens, dat gekeken wordt naar de bedrijfseconomische ontwikkelingen van de onderneming. Bij een ondernemer die al een aantal jaren onderneemt, kunnen deze cijfers iets zeggen over het inkomen zonder ongeval. Dit wordt moeilijker als de ondernemer recent gestart is met de onderneming.

Bedrijfseconomische analyse

Bij de berekening van letselschade van een zelfstandig ondernemer is vaak nog een nader onderzoek naar het verlies aan arbeidsvermogen nodig. Een bedrijfseconoom kan ingeschakeld worden om een bedrijfseconomische analyse uit te voeren. Die kan iets zeggen over de winstgevendheid van uw onderneming voor ongeval. Maar ook over de markt waarin de ondernemer onderneemt. Is deze markt sinds het ongeval gekrompen of juist gegroeid? Hiervoor kan gekeken worden naar de cijfers van het CBS en de branchestatistieken zoals die door diverse (branche)organisaties worden gepubliceerd.

Overige letselschade

Naast uw schade door het verlies aan inkomen, kunnen er nog andere materiële schadeposten zijn, zoals kosten voor huishoudelijke hulp, omdat u de taken in het huishouden niet meer (volledig) kunt uitvoeren, kosten voor het klussen in en om het huis (zelfwerkzaamheid), reiskosten en medische kosten. De advocaatkosten en andere kosten die u maakt ter vaststelling van de aansprakelijkheid en de schade komen eveneens voor rekening van de aansprakelijke partij. Tenslotte heeft u recht op een vergoeding van de pijn en het verdriet dat u lijdt, het zogenaamde smartengeld.

Omdat er bij de afwikkeling van letselschade van een ondernemer het nodig komt kijken, is het zaak om u goed te laten adviseren door een ervaren letselschadeadvocaat. Mr. Jacqueline Brouwer is advocaat in Bolsward en kan u kosteloos ondersteuning bieden bij het zo goed mogelijk afhandelen van een incident.

Heeft u verder nog vragen over juridische aspecten van maatschappelijk verantwoord ondernemen? Mr. J.C. Brouwer kan U helpen om uw onderneming op een maatschappelijke manier in te richten.

https://www.mvorisicochecker.nl/nl/doe-de-check

v.l.n.r. Danny Frietman (Green Innovation Hub), Petra Claessen (BTG), Patrick Verstappen (Commscope), Paul Bree (VDL Infratech), Arianne Rutgers (BTG)

Branchevereniging IT en communicatietechnologie organiseerde NL Tech Week

BTG: Building bridges in a digital society

BTG timmert flink aan de weg. Zo organiseerde de branchevereniging voor IT en communicatietechnologie van 13 tot en met 16 juni 2023 de eerste NL Tech Week, met ook een themamiddag in Groningen, waar ook meerdere Friese ondernemers op af kwamen. “Het doel van het gehele event was om verbinding en kennisoverdracht te realiseren tussen wetenschappers, bedrijven, overheden, scholen, universiteiten en gebruikers”, vertelt Petra Claessen, die vanaf 1 juli de nieuwe voorzitter is van BTG. “We zien namelijk steeds meer behoefte aan het delen van inzichten als het gaat over het toepassen van technologie in de diverse branches. Waar staan we? Welke best practices zijn er, wat zijn ontwikkelingen en mogelijkheden in de komende jaren?”

v.l.n.r. Julia Stijger (Turner), Inge Molenaar (Nolai), Petra Claessen (BTG) en Pierre Gorissen (HAN)

BTG behartigt sinds 1986 de belangen van Nederlandse bedrijven en instellingen die op grote schaal gebruikmaken van bedrijfscommunicatie. De branchevereniging telt zo’n 180 leden uit de grootzakelijke markt. Dit zijn overheidsorganisaties, commerciële bedrijven, kennisorganisaties, leveranciers van telecomdiensten en providers.

“We organiseren netwerkbijeenkomsten, waarbij het delen van kennis en ervaring centraal staat”, vertelt nieuwe voorzitter Petra Claessen. “Als BTG verbinden we organisaties in hun gezamenlijke belangen in het domein van IT en communicatietechnologie. Daarbij hoort een structurele lobby tussen overheid, leveranciers en leden. BTG signaleert trends en vertaalt deze in relevante inhoud en activiteiten. Ons credo dit jaar is: Building bridges in a digital society.”

Eerste editie NL Tech Week

Bovendien biedt BTG haar leden een netwerk voor ontmoeting en kennisdeling. Een prachtig voorbeeld hiervan is de eerste editie van de

NL Tech Week, die van dinsdag 13 tot en met vrijdag 16 juni werd gehouden. “Tijdens deze week stond een aantal mooie Nederlandse innovatiecentra en tech campussen centraal. En per dag stond er bovendien een specifiek thema op het programma”, legt Claessen uit. De NL Tech Week werd geopend bij de Green Innovation Hub in Almere en kreeg direct daarna een gevolg in Groningen, waar in het NorthC-gebouw onderwerpen als duurzame digitalisering, maar ook circulariteit en security aan de orde kwamen.”

Internet of Things, drones en XR-brillen Dag 2 was er op de High Tech Campus Eindhoven een mooi plenair programma met als thema Smart Society. In een slimme maatschappij worden informatietechnologie en het internet der dingen (Internet of Things) gebruikt om steden te beheren en te besturen. Via de zes speerpunten efficiency, duurzaamheid, mobiliteit, veiligheid & beveiliging, economische groei en de stadsreputatie is het uiteindelijke doel om de algehele kwaliteit van leven en leefbaarheid te verbeteren.

In de middag verhuisde de NL Tech Week naar Nijmegen. Bij de HAN stond Artificial Intelligence in het onderwijs centraal.

De derde dag was het thema Future Netwerk Services. “Dat begon met een bedrijfsbezoek aan Airbus in Oegstgeest”, zegt Claessen, waarna BTG in de middag naar de Unmanned Valley in Katwijk verhuisde. “Daar spraken we onder meer over spectrumbeleid, digitale autonomie en 6G. Bovendien lieten we zien hoe je drones kunt inzetten voor de inspectie van telecommasten.

De NL Tech Week werd vervolgens op vrijdag afgesloten met een grootschalig BTG Business Event in Rotterdam. Die dag stond overigens ook in het teken van het afscheid van BTGvoorzitter Eric Reij. Hij draagt zoals gezegd het stokje over aan Claassen.

Terugkijkend op de week kan Claessen alleen maar positief zijn. “Onderwerpen als duurzaamheid, digitalisering, 5G, digitale inclusie en Future Network Services stonden centraal; het ging dus écht ergens over. We brachten een bezoek aan diverse innovatiecentra en Tech campussen in Nederland, waaronder Green Innovation Hub in Almere, NorthC Datacenters, 5G Hub in Eindhoven, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), Airbus en Unmanned Valley in Katwijk. Ik vond het al met al een zeer inspirerende week.”

"Ik heb de ambitie om die koppositie weer terug te pakken. Wij zijn namelijk zo’n innovatief land, hebben veel fieldlabs en goede universitaire ontwikkelingen"

Koppositie terugpakken

Als aankomend BTG-voorzitter heeft Claessen veel ambities. Zo wil ze dit jaar onder meer een discussie opstarten over de digitale infrastructuur in Nederland. “In het verleden liep ons land hierin voorop, maar we zijn achteropgeraakt. Ik heb de ambitie om die koppositie weer terug te pakken. Wij zijn namelijk zo’n innovatief land, hebben veel fieldlabs en goede universitaire ontwikkelingen. Als je dit in combinatie ziet met datgene wat ons bedrijfsleven nodig heeft, wil ik de discussie hierover zwaarder aanzwengelen.”

Green meets Grey

Ook op het gebied van onderwijs zet Claessen stevig in. “Er is in onze branche een enorme krapte op de arbeidsmarkt. We moeten jonge mensen daarom meer interesseren voor het mooie IT en ICT-vak. Wij hebben hun kennis en de snelheid van denken namelijk hartstikke hard nodig’, zegt de ervaren bestuurder, die bovendien bezig is met het programma Green meets Grey. ‘Daarmee vergroten we de interactie

tussen jonge mensen en de gevestigde orde. Dan heb ik het niet over de leeftijd dat jong zich met senioriteit gaat meten, maar over deskundigheid. Door het opzetten van strategische tafels, kunnen we de gewenste interactie bewerkstelligen en flink entameren. Relatief nieuwe IT en ICT’ers leren van ervaren krachten en vice-versa.”

Expertgroep AI

De hoge snelheid en aanstekelijke energie waarmee Claessen haar betoog doet, geeft aan hoe belangrijk zij het werk van BTG vindt. Of het nu gaat om de belangenbehartiging van het bedrijfsleven met betrekking tot de overheid of dat er ook een professor in het BTG-bestuur komt (‘want dan hebben we ook een wetenschapper in ons midden’), ze zet zich er graag voor in.

Zo ziet Claessen ook mooie kansen voor het gebruik van kunstmatige intelligentie in de gezondheidszorg. “We hebben een expertgroep voor Artificial Intelligence. Zo proberen we AI bijvoorbeeld in te zetten voor verbetering van operatietechnieken.

Dan koppelen we een afgevaardigde vanuit de ziekenhuizen aan iemand die de AItechniek begrijpt. Samen proberen ze dan tot een aanbeveling, conclusie, discussie of paper te komen. Gezamenlijk optrekken is dé manier om samen verder te komen en de gezondheidszorg een belangrijke kwaliteitsimpuls te geven.”

Een kort filmpje over het evenement, met ook een korte quote van Petra Claassen is hier te zien:

https://btg.org/

v.l.n.r. Arianne Rutgers (BTG), Petra Claessen (BTG) en Danny Frietman (Green Innovation Hub)

Gebroeders Hoekstra (Brandmerck) ‘gaan overstag’

‘Wij willen het #1 online marketingbureau van Nederland zijn!’

“Wij willen het #1 online marketingbureau voor het MKB in Nederland zijn!” Op de vraag waar voor hen ‘de stip op de horizon staat’ hoeft Robert Hoekstra, mededirecteur en -oprichter van het online marketingbureau Brandmerck uit Sneek, geen seconde na te denken. Aan ambitie ontbreekt het dus niet bij het 12 jaar geleden door de broers Robert en Erwin Hoekstra opgerichte online marketingbureau. Inmiddels zijn ook broers Ronald en Edward toegetreden tot het 20 specialisten tellende personeelsbestand van het bedrijf. Wie nader kennis wil maken met de ambitieuze oprichters moet met rode pen het event ‘Overstag 2023 - Samen op de brug’ in de agenda zetten. Want daar spreken ze, op 6 september. OF maakte alvast even kennis.

Wat kenmerkt Brandmerck?

Erwin Hoekstra: Als onlinemarketingpartner staan we aan de basis van de strategie en uitvoering van de online marketing, het middel voor MKB’ers om hun groeiambities te bereiken. Voor elke klant stellen wij een eigen team samen met alle expertises op het gebied van online marketing.

Waarbij ondernemerschap, wat mij betreft, onlosmakelijk verbonden is met ambities. Ambitie zie je in alles; in wat wij doen en in wat onze klanten doen. Het komt voortdurend terug in ons dagelijks werk. Waar we in samenspraak met onze klanten streven naar directe communicatie enerzijds en stijgende resultaten anderzijds. Waarin onze vakmensen aan de basis staan. De waarden resultaatgericht, probleemoplossend, betrokken, gedreven en eigenzinnig zien wij als basis voor een effectieve en doelgerichte samenwerking.

De ontwikkelingen op het gebied van online marketing gaan razendsnel en zijn voor een individu niet bij te houden. Zeker voor MKB-ondernemers die niet beschikken over een marketingafdeling met daar in alle expertises. Er is behoefte aan voortdurende ondersteuning van experts op het gebied van online marketing. Dat is meer dan alleen door te adverteren op platformen als Google,

Bing en LinkedIn. Het verschil wordt gemaakt door de juiste online marketingstrategie en de inzet van vakmensen. Van kostenpost naar winstgevende marketing.

Twee kapiteins op één schip. Werkt dat?

Robert Hoekstra: Erwin en ik zijn weliswaar samen de oprichters van Brandmerck geweest, maar hebben meteen goede afspraken gemaakt over de rolverdeling binnen het bedrijf. Twee kapiteins op de brug van ‘ons schip’ zou niet werken, maar daar is bij Brandmerck geen sprake van. Ik zet in overleg met het team de ‘grote lijnen’ uit. Mijn broer Erwin is verantwoordelijk voor de verkoop & financiën en broer Ronald is operationeel verantwoordelijk. Communicatie is het sleutelwoord. En die is intensief. Iedereen weet precies wat er van hem of haar wordt verwacht. Successen worden samen gevierd en als iets niet loopt

zoals gepland spreken we elkaar daar op aan. Dat worden leermomenten.

Wordt dat het centrale thema van jullie presentatie op ‘Overstag 2023. Samen op de brug’?

Daar gaan we in onze duo presentatie (met Ronald als ‘special guest’) tijdens het evenement ‘Overstag. Samen op de brug’ op 6 september in stadsschouwburg de Harmonie in Leeuwarden dieper op in. Een dag waarop MKB’ers op een interactieve manier kunnen leren over leiderschap en samenwerken. Want samenwerken klinkt simpel en vanzelfsprekend, maar er komt meer bij kijken. Vooral wanneer er sprake is van familiebanden, zoals bij ons het geval is. We delen onze ‘ups-and-downs’ met het publiek en proberen ze op die manier inzicht te geven in de valkuilen.

Overstag 2023. Samen op de brug’

Als compagnons, vennoten of familieleden gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het eigenaarschap en leiderschap van een MKB-bedrijf; hoe doe je dat? Deze vraag staat centraal tijdens ‘Overstag 2023. Samen op de brug.’ Samen iets ondernemen is vaak erg mooi om te doen, maar kan soms ook enorm beknellen. Over alles wat daarbij komt kijken gaat het, op 6 september.

Sprekers zijn de gebroeders Hoekstra, maar ook Jacqueline van Zwol en Ilse Matser. Zij weten beide op hun eigen manier heel veel van familiebedrijven en de dynamiek die dat tussen personen met zich meebrengt.

Ookzal architect en tevens bergbeklimmer Hans Achterbosch vertellen wat hij als bergbeklimmer heeft geleerd over samenwerken en over teamspirit versus individualiteit.

Wil je erbij zijn? Regel hier je ticket: https://www.overstag-event.nl/

"Successen worden samen gevierd en als iets niet loopt zoals gepland spreken we elkaar daar op aan. Dat worden leermomenten"

Mannen van Schoon

Iedere schoonmaakklus weer een uitdaging

Ronny van der Wal richtte in 2016 zijn eigen schoonmaakbedrijf Mannen van Schoon op. Het in Leeuwarden gevestigde bedrijf loopt lekker en kreeg er zelfs een zusje bij: Vrouwen van Schoon. Ronny licht voor OF de laatste ontwikkelingen toe, daarnaast vertelt medewerker Rick Awdi over zijn mooie baan in de schoonmaakbranche.

‘’Ik rolde in 2008 min of meer toevallig in de schoonmaakbranche’’, zegt Ronny van der Wal, eigenaar van Mannen van Schoon. ‘’Er werd me gevraagd of ik twee weken voor iemand kon invallen. Ik had net mijn rijbewijs dus ik pakte de klus aan. Die twee weken werden uiteindelijk acht jaar! In januari 2016 overleed mijn werkgever en toen dacht ik: ‘Waarom start ik zelf niet met een schoonmaakbedrijf?’ Daarom richtte ik in maart 2016 Mannen van Schoon op, startend met in totaal 3 man bedienden wij voornamelijk de lokale markt. Met de focus op specialistische schoonmaak groeiden we al snel uit tot een bedrijf waar 10 man dagelijks de meest uiteenlopende schoonmaakklussen uitvoeren. Zo doen we voor de zakelijke markt onder andere glasbewassing, graffitiverwijdering en gevelreiniging. Voor de particuliere markt uiteraard ook glasbewassing en gevelreiniging en onderhoud van woningen.”

Professionele en grondige reiniging

“Meer specialistisch is de schoonmaak bij calamiteiten zoals brand- en waterschade en crime scene cleaning”, vervolgt Ronny. “Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld een situatie waarin veel bloed in de ruimte te vinden is. Dit heeft een uiterst professionele en grondige reiniging nodig. Bloed kan schadelijke effecten hebben op het interieur van een gebouw en kan bewoners zelfs besmetten met bepaalde ziektes die door bloed worden overgedragen. Het zelf proberen schoon te maken van bloed is dan ook absoluut geen goede oplossing! Naast dat dit grondig moet gebeuren kan het ook nog eens als traumatisch worden ervaren. Wij begrijpen de impact en doen er alles aan om het schoonmaakwerk zo snel mogelijk uit te voeren.”

"Bloed in een ruimte heeft professionele reiniging nodig"

Beschermend pak

Rick Awdi is medewerker van het eerste uur bij Mannen van Schoon en is nog altijd enthousiast over zijn baan. “De vrijheid die ik heb is heel erg fijn”, zegt hij. “We komen overal en nergens, geen dag is hetzelfde. Soms werk ik samen met een collega, soms ga ik alleen op een klus af. Zoals Ronny hierboven al schetste zien wij veel heftige situaties. Maar hoe groter de uitdaging, des te beter voor mij. Ik trek mijn beschermende pak aan en ga. Soms vragen mensen mij of ik het werk zwaar vind, dat valt wel mee. Ons hele team is leuk en Ronny is een goede

ondernemersklimaat in Leeuwarden is prima"

werkgever. Dat zit hem in het feit dat hij altijd eerlijk met mensen omgaat en wij alles tegen hem kunnen zeggen. Hij staat absoluut niet boven ons, maar gaat als een collega met ons om.”

Prima ondernemersklimaat

“En die collega zag dat we binnen Mannen van Schoon steeds meer aanvragen kregen voor dagelijks onderhoud”, aldus Ronny. “Maar die pasten niet in ons werkschema. Daarom startte mijn vrouw Monique Dijkhoff vorig jaar Vrouwen van Schoon. Op dit moment werkt ze nog alleen, maar

ze zoekt wel naar goed personeel. Daar kijkt ze kritisch naar, want niet iedereen is geschikt voor dit werk. Haar werkterrein is Leeuwarden en omgeving. Wij wonen al 35 jaar met veel plezier in de stad, waar het ondernemersklimaat prima is. Ik ken er veel andere ondernemers en doe ook weleens een schoonmaakklus voor de gemeente. Ik hoop dat we met zowel Mannen van Schoon als Vrouwen van Schoon nog vele jaren mensen van dienst mogen zijn in de schoonmaakbranche.”

"Het

Stienstra & van der Wal B.V.

Stienstra en Van der Wal is een aannemingsbedrijf, gespecialiseerd in Waterbouw werken. Het bedrijf heeft vooral in de drie noordelijke provincies bekendheid opgebouwd met degelijk en vakkundig uitgevoerde werken, onder andere in opdracht van provincies, gemeenten en waterschappen. Daarnaast weten ook vele aannemers de kwaliteiten van Stienstra & Van der Wal op juiste waarde in te schatten.

Walbeschoeiingen

Steigers en vlonders

Trailerhellingen

Houten bruggen

Remmingswerken

What’s in it for me?

Onlangs sprak ik een tweetal ondernemers in Friesland. Beiden zijn actief in de USA. De ene ondernemer is heel tevreden over hoe het hem vergaat en de ander heeft moeite echt door te breken. Omdat ik zelf bijna 4 jaar in de USA gewoond en gewerkt heb, in de steden Chicago en Atlanta, had hun verhaal meteen mijn aandacht.

Al pratende werd wel e.e.a. duidelijk. Het ene bedrijf maakt een vrij technisch product. Een product dat verkocht wordt in de verpakkingsindustrie. Het andere bedrijf is producent van apparatuur voor de agrarische sector. In de presentatie van de eerste firma viel hun uitgebreide technische informatie op, die zij op hun website hebben staan. Het was lastig als leek te zien welk probleem zij met hun product oplossen en waar hun directe toegevoegde waarde in zit. De andere firma presenteerde zich met een voorbeeld hoe hun product bijdraagt aan het rendement van de gebruiker. Zij gaven heel goed aan hoe de gebruiker profiteert van hun product.

In een land als Duitsland zou de website van het eerste bedrijf zeer gewaardeerd worden. Daar is kennis en technische informatie van groot belang. Voldoen de technische eisen aan hun wensen dan heb je meer kans de aandacht van zo’n afnemer te krijgen. In de USA ligt dat anders.

Daar richt je je niet op de geweldige functies die je product heeft, maar begin je met het creëren van een droom en hoe jouw product je klant succesvol gaat maken. Met andere woorden hoe jouw product helpt hun droom waar te maken.

De Amerikanen van vandaag waarderen nog steeds ‘snel ter zake komen.’ Geef je een presentatie dan hoef je niet veel tijd te besteden aan achtergrondinformatie en gedetailleerde statistieken, maar vertel je het Amerikaanse publiek snel ‘wat er voor hen in zit’.

Nog vanuit het kolonistentijdperk hebben de Amerikanen een winnaarsmentaliteit. Zij vinden het belangrijk om winnaars om zich heen te verzamelen. Dat laat je zien door wat je hebt gepresteerd. Prestaties geven ook waarde over jezelf en je organisatie. Dat geeft vertrouwen. In Nederland willen wij onze successen nog wel eens op de Calvinistische manier afromen of zelfs onze partners delen in probleemzaken. Een Amerikaan zit daar niet op te wachten. Daarom uitsluitend successen delen en al het negatieve weglaten, wil je daar scoren.

Met een aantal van deze tips kan de technisch georiënteerde firma aan de slag. Als hij zijn verhaal goed weet over te brengen zullen deuren sneller geopend gaan worden. Zo heeft ieder land zijn eigen eigenaardigheden. Wil je in het buitenland succesvol worden dan zul je je daarin moeten verdiepen.

Evert Jan Schouwstra is Managing Director van World Trade Center Noord-Nederland / Leeuwarden Center for Export & Import

Klaas Bergsma (BHV Centrum Friesland):

Van een kofferbak met spullen naar een bedrijf met veertien collega’s

Walle Jelsma en Klaas Bergsma staan sinds 2017 aan het roer van BHV Centrum Friesland. Vanaf de Zwettestraat in Leeuwarden bedienen zij diverse organisaties op het gebied van met name bedrijfshulpverlening (BHV), al is hun aanbod door de jaren heen flink gegroeid. De basis daarvan? Krachten bundelen. Wat met een kop koffie begon is uitgegroeid tot een volwaardige organisatie.

Zodra Klaas Bergsma begint te vertellen over het ontstaan van BHV Centrum Friesland, beginnen zijn ogen te glinsteren. Het ondernemersverhaal van oprichters Jelsma en Bergsma is dan ook bijzonder te noemen. Bergsma: “Ik was jarenlang werkzaam op de ambulance en verzorgde regelmatig cursussen op het gebied van veiligheid. Vanuit de brandweer kreeg ik een telefoontje met de vraag of ik een oefen-AED beschikbaar had. Een afspraak bij de brandweer was snel gemaakt, waar Walle mij ontving. Tijdens een rondleiding over de kazerne kwamen we op het onderwerp opleidingen. Ik gaf aan dat ik vanuit een eigen onderneming graag een breed palet aan cursussen wilde aanbieden, maar dat ik de ervaring en affiniteit met brand miste. Walle had eenzelfde idee, maar had juist geen kaas van eerste hulp gegeten. Daarin vonden we elkaar. De rondleiding eindigde met meerdere kopjes koffie. Daar is de basis gelegd voor BHV Centrum Friesland.”

Mond-tot-mondreclame

Het is dan 2017. De heren maken een businessplan, laten een professionele website bouwen en gaan vanaf oktober 2017 aan de slag. Als afvalverwerkingsbedrijf Omrin op de deur klopt gaat het snel. “Omrin werd een grote klant, waar we tot op de dag van vandaag cursussen en dergelijke voor verzorgen. Waar we in beginsel vanuit de kofferbak van een auto werkten, werd dat al een gauw een garagebox. Omdat ons aanbod breder werd kwam daar een aanhangwagen bij. Onze hobby liep uit de hand”, zegt Bergsma met een glimlach.

Tevreden klanten en goede mond-totmondreclame zorgen ervoor dat de drukte toeneemt. Naast Omrin melden omvangrijke organisaties als Noorderbreedte, BASF (BRZO bedrijf, Besluit risico zware ongevallen), Lankhorst, Damen Shiprepair en SC Cambuur zich. Dat vraagt om maatwerk. “Enkel een BHV-basistraining volstond niet meer. Er was meer nodig en daar zijn we intern hard mee aan de slag gegaan. Inmiddels zijn we met veertien collega’s, waaronder instructeurs, een financieel en administratief medewerker, een tekenaar en iemand die keuringen doet. We geven niet alleen trainingen, maar houden ons voor klanten ook bezig met hun planning, toolboxen, certificering, audits, noodplannen en ontruimingsplattegronden. Het hele pakket dus.”

Nieuwe locatie

Begin vorig jaar verhuist het bedrijf naar de Zwettestraat 3, waar de mogelijkheden aanzienlijk zijn. Het pand herbergt meerdere lokalen waar les wordt gegeven, inclusief bedden, rolstoelen, tilliften, buitenunit en container om praktijksituaties te simuleren. “Hier kunnen we de kwaliteit waarborgen en ons verder ontwikkelen”, gaat Bergsma verder.

“Van een BHV-cursus voor particulieren tot maatwerkoplossingen in de vorm van incompany-trainingen voor bedrijven; alles is inmiddels mogelijk, temeer omdat we voor elk gebied een specialist in huis hebben.” Op de vraag waar Bergsma het meest trots op is, is hij duidelijk. “We hebben keihard gewerkt met elkaar, waarbij ik Walle dankbaar ben. Hij is de perfecte zakenpartner.”

"De basis voor ons bedrijf werd gelegd gedurende vele kopjes koffie"

"Inmiddels verzorgen we voor klanten ook hun planning, certificering, toolboxen en bedrijfsnoodplannen"

De grutste kolleksje Fryske boeken en kado’s fynst by de Afûk

Dit is net samar in boekhannel, mar in spesjalisearre winkel yn alles wat der yn en oer it Frysk en Fryslân ferskynt. De Afûk Fryske boek- en kadowinkel fynst yn it sintrum fan Ljouwert, oan de Boterhoek 3, foar de Aldehou oer. Flak by de parkeargaraazje Oldehove en it prachtige stedspark ‘De Prinsetún’. Yn de Afûk-winkel fynst de moaiste (foar) lêsboeken foar jong en âld, boeken oer Fryslân, de Fryske taal, skiednis en kultuer, mar ek in grut ferskaat oan oare produkten, lykas Fryske kreamkadootsjes, orizjinele sûvenirs, aansichtkaarten, lekkers en leuke kado-artikels.

Foar mear ynformaasje oer de mooglikheden, kinst kontakt opnimme mei de Afûk-winkel fia mail of telefoan. Of kom gesellich del om ynspiraasje op te dwaan!

Kadopakketten op maat

Sikest noch in leuk kadopakket om jim meiwurkers te betankjen foar harren ynset of wolst graach in moai relaasjegeskink fuortjaan mei in Frysk tintsje? Ek dan bist by de Afûk oan it goede adres! Wy kinne yn oerlis en op fersyk fan alles op maat foar jim meitsje en leverje. Yn ferskillende priisklassen en mei óf sûnder Frysk boek.

Neist de winkel, docht de Afûk noch folle mear foar de promoasje en befoardering fan de Fryske taal. Nijsgjirrich? Skriuw dy dan yn foar de Afûk-nijsbrief fia de website en bliuw op ’e hichte fan it lêste nijs oer leuke produkten en moaie projekten fan de Afûk. Of folgje ús op de socials. <

www.facebook.com/stichtingAfuk

www.instagram.com/stichtingafuk

Kom ris del yn de Afûk Fryske boek- en kadowinkel om de Fryske taal en kultuer op te snuven!

Boterhoek 3, 8911 DH Ljouwert 058 234 30 70

ynfo@afuk.frl

www.afuk.frl

www.websjop.afuk.frl

"Passy foar it Frysk en foar Fryslân is wat ús driuwt. Dat wolle wy graach diele!"

Frysk bedriuw? Meitsje it sichtber!

Als Fries bedrijf kun je je Friese identiteit nog meer versterken door het Fries ook zichtbaar te maken in je communicatie. ‘Praat mar Frysk’ van de Afûk kan daarbij helpen in zowel praktische als financiële zin.

We denken graag op een open en creatieve wijze met je mee over hoe en waar je het Fries zichtbaar kunt maken. Zo hebben we bedrijven bijvoorbeeld al geholpen met bewegwijzering in het Fries, hebben we een voetbalclub geholpen met een Friestalig wedstrijdprogrammaboekje en zijn er bedrijven met Friese menukaarten, muurteksten en folders. Vanzelfsprekend zorgt de Afûk daarbij voor de correcte vertalingen. Ook hebben wij bij organisaties meegedacht over taalbeleid, voor zowel de interne als de externe communicatie. Op deze manier kan het gebruik van de Friese taal als een plus werken op je bedrijfsidentiteit, je klantrelaties en de binding met de regio.

Wy komme dan ek graach by jo del!

Dan kunnen we met elkaar de wensen in kaart brengen, passend bij het bedrijf en de bedrijfsvoering. Bovendien kunnen de vertaalkosten en extra materiaalkosten tot € 5.000,- in veel gevallen door ons worden vergoed, via een speciale laagdrempelige regeling die onderdeel is van de 'Subsydzjeregeling Sichtberens Fryske Taal 2023' van de provincie Fryslân. Denk bijvoorbeeld aan folders, websiteteksten, teksten op menukaarten, gebouwen, rijdend materieel, etc. Je hoeft daarvoor zelf geen formulieren in te vullen of subsidie aan te vragen. Wij helpen graag!

Belangstelling? Nim dan kontakt op mei ús relaasjebehearder Tialde Ploegh. tialde.ploegh@afuk.frl

Praat mar Frysk

www.praatmarfrysk.nl ynfo@praatmarfrysk.nl

www.facebook.com/PraatmarFrysk

www.twitter.com/praatmarfrysk

www.instagram.com/praat_mar_frysk/

www.linkedin.com/company/praatmarfrysk/

"As wy foar elke selfy mei ús ‘Utferkeapflagge’ in euro krigen, dan koene wy dêr goed fan op fakânsje"

(Jacob Wijnia, Jacob Mannenmode, Ljouwert)

Utferkeap-flagge by Jacob Mannenmode

Relaasjebehearder Tialde Ploegh

ERA Notarissen: ‘Wij zijn écht geïnteresseerd in mensen’

Soulmates in het notariaat

Ze kennen elkaar al van de middelbare school, maar vooral tijdens hun studie rechten in Groningen werden ze échte vriendinnen. En die vriendschap zit diep. Hun gedachten en ideeën zitten dan ook verwonderlijk vaak op dezelfde golflengte. En dus leek het de twee notarissen na hun studie en enkele functies bij verschillende notariskantoren in 2021 een mooi idee om samen voor een lang gekoesterde droom te gaan: zélf een notariskantoor runnen. Zo werd ERA-notarissen in Leeuwarden geboren. Een kantoor met een geheel eigen aanpak. OF maakte even kennis.

Geboren in: Djakarta (werd als baby geadopteerd door Friese ouders)

Woont in: Joure

Functie: notaris en mede-eigenaar ERA Notarissen

Shinta de Haan

Ze zitten op een vertrouwde plek, want op dezelfde plek aan de Verlengde Schrans in Leeuwarden zat al jaren een notaris. Nu staat daar dus ‘ERA Notarissen’ op het naambordje. In dat pand kun je nu twee notarissen aantreffen die met zes collega’s een team hebben geformeerd dat past bij de informele sfeer die ze willen uitstralen. Allemaal vrouwen overigens, maar dat berust volgens de onderneemsters op puur toeval.

Uiteraard zijn er verschillen tussen de twee eigenaars, maar de overeenkomsten zijn treffender. Madleen: “Shinta is een tikkeltje chaotischer dan ik. Ze zit vol ideeën en vaak weet ze in een mum van tijd een idee om te zetten in actie; maar wat ons beiden bindt is integriteit, eerlijkheid en toegankelijkheid. We zijn erg informeel in de omgang en we merken dat klanten dit enorm waarderen.”

Shinta: “We hebben tijdens onze studie en daarna ook wel ervaren dat het notariële wereldje soms nog traditioneel en hiërarchisch is. Dat schept afstand tussen de client en de notaris. Vooral oudere mensen zijn soms nerveus voordat ze op bezoek komen. Het gaat dan ook vaak wel om serieuze zaken; een testament, de verkoop van een huis, of iets anders officieels. Wij vinden het enorm belangrijk dat iedereen zich hier op zijn gemak voelt en daar werken we aan door informeel te zijn.”

“Gelukkig krijgen we dat ook terug, van onze klanten”, aldus Madleen. “Mensen zeggen vaak achteraf dat ze bij binnenkomst direct

Madleen Kulhan

Geboren in: Wenen (Oostenrijkse vader en een Friese moeder; het gezin verhuisde toen Madleen 11 was naar Nederland)

Woont in: Sneek

Functie: notaris en mede-eigenaar ERA

Notarissen

ontspannen werden. En vervolgens loopt het gesprek hartstikke prettig en zijn ze naderhand écht opgelucht en blij.”

“Wij zijn écht geïnteresseerd in mensen”, zegt Shinta. “En we vinden het fijn om hun verhalen aan te horen. Het is ook in het belang van de klant dat de sfeer prettig is. Wanneer hij of zij álles durft te vertellen weten wij meer en daarmee kunnen wij een beter advies geven.”

Complex

Het team van ERA Notarissen biedt alle dienstverlening die je van een notaris kunt verwachten: huwelijken, scheidingen, erfenissen, oprichting van stichtingen en vennootschappen, overdracht van huizen, aandelen, schepen en zelfs vliegtuigen. En ook wanneer het extreem complex wordt zetten de dames graag hun tanden in een zaak. “Wij vinden het heerlijk om mensen te helpen, hoe ingewikkeld het soms ook is”, aldus Shinta.

Zaken kunnen ook complex wórden zonder dat dit nodig was geweest, zo stellen de notarissen. “Veel valt te voorkomen, wanneer je eerder bij ons aan tafel zit”, zegt Madleen. “Dat is wat wij iedereen wel op het hart willen drukken. Als het om geld gaat: regel je zaakjes goed, ook al lijkt het niet nodig en is er geen vuiltje aan de lucht. Er kan van alles op je pad komen; het leven is nu eenmaal erg verrassend. Dan kun je maar beter voorbereid zijn.”

Rust en zekerheid

Het feit dat veel mensen de juridische zaken in hun leven niet tijdig hebben geregeld, levert soms hartverscheurende situaties op. Zoals in coronatijd, toen een client door het virus werd geveld en kwam te overlijden.

“Voordat dit gebeurde kon ik nog net op tijd in het ziekenhuis komen, om aan het sterfbed, geheel gekleed in beschermingspak

een testament op te maken”, aldus Madleen. Ook Shinta maakte dat soort situaties mee. Rust en zekerheid bieden in het leven van mensen. Dat is dan ook de core business van ERA Notarissen. Het logo beeldt wat dat betreft precies die elementen uit die zij belangrijk vinden. “ERA staat voor tijdperk”, legt Madleen uit. “En die naam staat in ons logo in een cirkel. Dat is het leven zélf. Bij veel belangrijke gebeurtenissen in dat leven willen wij de vertrouwenspersoon zijn. De letters in ons logo zijn open. Dat staat voor openstaan voor de klant; zijn of haar leven en zijn of haar wensen. Ook de cirkel in ons logo is open. Het leven ligt immers niet vast. Vast staat wel dat het niet oneindig door cirkelt, maar ooit stopt. Je daarvan bewust zijn en jezelf rust geven door in dat leven de zaakje goed te laten regelen; dát is waar wij graag in beeld komen, voor particulieren en voor ondernemers.”

ERA bestaat nu twee jaar en het ondernemerschap bevalt de dames goed. “Ik ben nog nooit zo blij naar mijn werk gegaan als nu”, zegt Madleen, terwijl Shinta instemmend knikt. En waar de dames over vijf jaar willen staan? “We willen best groeien”, zegt Shinta. “Maar niet tegen iedere prijs. Zo nemen wij méér tijd per klant dan gemiddeld. Dat doen we omdat we het écht belangrijk vinden om de klant goed te leren kennen. Die gesprekken zijn het mooiste van ons vak en daarom rekenen we niet altijd ieder uurtje. En ook als de financiële omstandigheden bij een klant eens een keer niet ideaal zijn valt er wel met ons te praten. Dat is misschien van ons niet zo commercieel, maar zó willen wij in het leven staan. En juist dat we het zo op onze eigen manier kunnen doen maakt ons gelukkig.”

"Wij vinden het heerlijk om mensen te helpen, hoe ingewikkeld het soms ook is"

"Het is de kunst om aantrekkelijk te blijven en concurrerende arbeidsvoorwaarden te bieden"

HRM-Friesland:

‘In deze krappe arbeidsmarkt kun je maar beter de best georganiseerde werkgever zijn!’

Een krappe arbeidsmarkt, verzuimvraagstukken en werknemers die hogere eisen stellen aan hun arbeidsvoorwaarden. Reden voor steeds meer werkgevers om hun HR-zaken goed en professioneel te regelen. Mark Ley, directeur van HRM-Friesland: “De wereld verandert zo snel, als werkgever doe je het HRwerk er niet meer eventjes bij.”

“HR-werk verveelt nooit. Zeker niet in deze arbeidsmarkt. Maar elke economie heeft zijn eigen vraagstukken”, relativeert Mark Ley, sinds 2006 directeur van HRM-Friesland. “Toen mijn vader in 1988 met specialistisch HR-werk begon, speelden er hele andere zaken dan nu. En over tien jaar ziet de markt er ongetwijfeld weer anders uit. Grote uitdaging is om mee te bewegen en klanten hierin te ondersteunen.”

Zorg voor goede loonverhoudingen

Zo krijgt HRM-Friesland momenteel veel vragen over de loondruk die is ontstaan door inflatie én personeelsschaarste. Ley: “Binnen cao’s zie je dat aan de onderkant van het loongebouw de laagste lonen harder stijgen dan de maximumlonen. Hierdoor komen lonen dichter bij elkaar te liggen. Vroeger verdiende een hbo-er standaard meer dan een mbo-er, nu stijgen mboers harder in loon. Als HRM-adviesbureau krijgen we daarom volop vragen om goede loonverhoudingen te ontwikkelen, om zo loondiscussies te voorkomen.”

Aantrekkelijk blijven als werkgever

Een andere trend is dat medewerkers hogere eisen stellen aan werkgevers. Ley: “In deze krappe arbeidsmarkt zijn medewerkers snel weg als ze ergens anders meer kunnen verdienen, een betere werksfeer vinden en ook nog twee dagen thuis kunnen werken. Het is de kunst om aantrekkelijk te blijven en concurrerende arbeidsvoorwaarden

te bieden. Wij adviseren werkgevers over loon, type arbeidsovereenkomst, maar ook over flexibel omgaan met arbeid en hybride werken. Kortom: een aantrekkelijke werkgever worden.”

Wanneer je niet het hoogste loon kúnt bieden

Dit betekent overigens niet dat je – wanneer je niet het hoogste loon kunt bieden –automatisch op achterstand staat. Ley: “Je kunt dan nog wél degene zijn die het beste georganiseerd is en z’n arbeidsvoorwaarden goed voor elkaar heeft. Dit begint bij een eigentijds voorwaardenpakket waarin je naast loon andere interessante voorwaarden biedt. Een modern, geautomatiseerd HRproces waarin werknemers zelf hun zaken kunnen regelen, is eveneens van belang. Ook hierin zien wij een groeiende vraag.”

Totaalpakket

En in die combinatie ligt de kracht van HRM-Friesland. Ley: “We horen van nieuwe klanten dat ze voorheen wel vijf verschillende partijen hadden voor hun HR-zaken. Wij verbinden juist alle processen en bieden klanten hiermee één loket voor al hun vragen (zie kader, red.). Dit helpt niet alleen om alle HR-taken goed en efficiënt op elkaar af te stemmen. Het voorkomt ook dat je achter de feiten aan blijft lopen en in deze werknemersmarkt de boot mist.”

Van strategisch beleid, werving en selectie, tot professionalisering van HRprocessen: HRM-Friesland, gevestigd in Goutum, verzorgt een totaalpakket aan HR-diensten. Dat doen ze vanuit drie verschillende takken: HRM-Friesland, HRM Office en FrieSelect.

HRM-Friesland - “We maken beleid en adviseren over strategische en tactische HR-vraagstukken. Denk aan de ontwikkeling van medewerkers, personeelsbeleid en beloningsvraagstukken.”

HRM Office - “Van salaris-, verlof-, verzuim- tot pensioenadministratie: HRM Office biedt ondersteuning bij alle operationele HR-processen.”

FrieSelect - “We verzorgen ook recruitment. We kennen onze klanten goed en werven dan ook echt vanuit de organisatie. We doen de online intake, zitten bij de gesprekken, adviseren over loon, maken de arbeidsovereenkomst en zorgen dat de administratie goed geregeld is.”

Leeuwarder Ondernemers Fonds:

‘Aanjager in de gemeente Leeuwarden’

Het Leeuwarder Ondernemers Fonds (LOF) ziet zichzelf als aanjager van initiatieven in de gemeente Leeuwarden. Het is een fonds van, voor en door de ondernemers, dat sinds 2009 verschillende activiteiten en evenementen mogelijk heeft gemaakt, zoals Serious Request en BOSK, maar ook zorgt voor voorzieningen zoals de inzet van een parkmanager of beveiligingscamera’s op industrieterreinen.

De organisatiegraad van ondernemers in de gemeente Leeuwarden is enorm toegenomen sinds de oprichting van het Leeuwarder Ondernemers Fonds. ‘’Er zijn maar liefst 35 ondernemersverenigingen en allianties actief verbonden aan het LOF. Dat is een dekking van 97%”, aldus fondsmanager

Ali de Jong van het LOF. Zij ondersteunt het 8-koppige bestuur, dat geleid wordt door voorzitter Martijn Bijl.

Het jaarlijkse budget van het LOF bedraagt 1,1 miljoen euro. Het bedrag wordt door de ondernemers zelf opgebracht via een

opslag op de OZB voor niet-woningen, zoals panden en werkruimtes in de horeca, winkels, industrie, scholen, zorginstellingen, cultuur en landbouw. Met het geld financiert LOF aanvragen voor projecten op het gebied van cultuur, economie, toerisme, talentontwikkeling en leefbaarheid.

Projecten

Dankzij de ondersteuning vanuit het LOF zijn er de afgelopen jaren veel evenementen en activiteiten tot stand gekomen. ‘’Bijzondere projecten waren Serious Request in 2013, BOSK van Arcadia in 2022 en het hoofdsponsorschap van Leeuwarden-Fryslân 2018, Culturele Hoofstad van Europa. Daarnaast zijn er veel andere voorbeelden in zowel de stad als de omliggende dorpen: de inzet van de parkmanager op bedrijventerrein De Zwette, Toer de Boer - een samenwerking van agrarische ondernemers, Iepenloftspul Jorwert, beveiligingscamera’s op bedrijventerrein in Grou, maar ook de grote festivals zoals City Proms, Noordelijk Filmfestival, Fries Straatfestival, Welcome to the Village, Psy-Fi en het Bevrijdingsfestival, de Sinterklaasintocht en de sfeerverlichting in de binnenstad”, somt De Jong op.

Aanvragen voor nieuwe projecten en activiteiten kunnen ingediend worden bij het LOF, maar moeten wel voldoen aan bepaalde voorwaarden, die duidelijk staan omschreven op www.lofleeuwarden.nl Zo moet het project binnen de gemeente Leeuwarden plaatsvinden en binnen de vijf pijlers van het LOF vallen, waarbij economie en toerisme het zwaarst wegen. De gemeente brede aanvragen worden beoordeeld door de Raad van Advies, waarin alle ondernemersverenigingen zijn vertegenwoordigd.

Daarnaast komen de vertegenwoordigers van de verenigingen tweemaal per jaar bijeen in clusters om gezamenlijk op te trekken bij bepaalde vraagstukken als revitalisatie van de vereniging, bestuurssamenstelling, organiseren van activiteiten en inkoop. ‘’Daar ontstaan mooie cross-overs uit. Zo gaan

de ondernemersverenigingen van Wergea, Warten, Wytgaard & Wirdum in september een gezamenlijke ondernemersavond voor hun leden organiseren”, aldus De Jong.

Vaste waarde

Zo ondersteunt, verbindt en adviseert het LOF ondernemersverenigingen bij de besteding van het beschikbare budget en behartigt collectieve belangen binnen de gemeente Leeuwarden. “Het LOF is inmiddels een vaste waarde die breed gedragen wordt door alle ondernemersgeledingen in de gemeente Leeuwarden. De Leeuwarder gemeenteraad heeft in 2022 akkoord gegeven op een concessieverlenging van 10 jaar tot 2032. Zo kan het LOF samen met de ondernemers blijven werken aan een sterk en ondernemend Leeuwarden.”

Vlnr op de foto: Hans van Gestel, Martijn Bijl (voorzitter), George Schweigmann, Ali de Jong (fondsmanager), Margriet Gerritsma (secretaris), Peter van den Dungen (penningmeester), Marleen Molema. Op de foto ontbreken: Herman Kiestra en Valentijn Fit,

SAN kozijnen in Leeuwarden:

‘Maatwerk in kunststof’

‘’Doe wat je zegt, en zeg wat je doet”, is het motto van het Leeuwarder bedrijf SAN kozijnen. De specialist op het gebied van kunststof kozijnen, schuifpuien en deuren zit sinds 2018 aan de Neptunusweg 30 in de Friese hoofdstad. ‘’Bij ons weet je waar je aan toe bent”, aldus salesmanager Peter van der Meij.

Goed advies, snelle leveringen uit de eigen fabriek en korte lijntjes: het zijn de pluspunten van SAN kozijnen. Het bedrijf levert en monteert de kunststofproducten bij particulieren in de drie noordelijke provincies Friesland, Groningen en Drenthe. Bovendien is het bedrijf toeleverancier voor de zakelijke markt in Noord-Nederland.

Het brede assortiment omvat – naast kunststofkozijnen, deuren en schuifpuien - kunststof gevel- en dakrandbekleding, maar ook zonnewering (screens en rolluiken) en raamdecoratie. ‘’We zijn hét adres voor het verduurzamen van uw woning.

We leveren het totaalpakket op het gebied van kunststof kozijnen en plaatsen ze ook direct voor de klant”, legt Van der Meij uit.

Leeuwarden

Oprichtster Sabina is in 2012 gestart met SAN kozijnen, destijds in Groningen met

een showroom van 60m2. In 2014 is ze vanwege de liefde verhuisd naar Leeuwarden. Vanaf 2015 hielp haar man Emir haar niet alleen vanaf de zijlijn maar werd hij ook mede-eigenaar van SAN kozijnen. Op

1 december 2018 verhuisde het bedrijf naar de huidige locatie aan de Neptunusweg. Het bedrijf is in de afgelopen vijf jaar gegroeid. Niet alleen qua personeel - van twee naar zestien -, maar ook in omvang: van één locatie van 200m2 is het bedrijf gegroeid naar 1.500m2 kantoorruimte en opslag. “Bezoekers kunnen altijd binnenstappen bij ons in de showroom, ook zonder afspraak. Ze kunnen onze kunststofproducten bekijken, advies vragen en hun persoonlijke wensen

"Wij zijn hét adres voor het verduurzamen van uw woning"

kenbaar maken. We leveren bij SAN kozijnen maatwerk en denken met de klant mee. Onze expertise komt daarbij goed van pas.”

Het wonen en tegelijkertijd werken in Leeuwarden is voor Sabina en Emir erg fijn. Daarnaast zit de school van de kinderen op steenworp afstand van het bedrijf, dit zorgt er onder andere voor dat de culturele Hoofdstad Leeuwarden voor het gezin als thuis voelt.

Er zijn veel klanten in Leeuwarden die SAN kozijnen het vertrouwen hebben gegeven om hun woning te verduurzamen in al die jaren en dat voelt goed, aldus het bedrijf.

“Behaaglijk is een woord wat vaak gebruikt wordt bij SAN kozijnen, Niet alleen qua wooncomfort maar ook qua persoonlijke benadering, je moet je welkom voelen”, zegt Van der Meij.

Samen met de klant kijken wat er mogelijk is in en om huis, is één van de mooiste onderdelen van het vak, vindt de salesmanager. ‘’Je wilt de klant zo goed mogelijk adviseren over wat er allemaal mogelijk is om hun huis duurzamer, maar ook mooier te maken. Het esthetische deel mag niet uit het oog worden verloren.”

Ambitie

De komende vijf jaar heeft SAN kozijnen de ambitie om de grootste leverancier van de zakelijke en particuliere markt te worden. Op het moment wordt daar al druk aan gewerkt door het maken van een efficiënte bestelportal, waardoor bedrijven snel een overzicht hebben van voorraden, maten en prijzen en hun eigen bestelling kunnen plaatsen. “Zo willen we onze naamsbekendheid steeds verder vergroten.”

"Doe wat je zegt, en zeg wat je doet"

Vlnr op de foto: Emir Trle, Sabina Mehinovic-Trle, Peter van der Meij

Miljoenen voor watertechnologie goed nieuws voor de regio

Van kennis naar kunde; en dóór naar kassa

Eind februari ging de vlag uit op WaterCampus Leeuwarden en zeer waarschijnlijk op enkele honderden andere locaties in Nederland. Toen namelijk werd bekend dat de Nederlandse overheid en andere partijen samen een bedrag van 342 miljoen uittrekken voor het zogenaamde ‘Nationaal Groeiplan Watertechnologie.’ Via het groeiplan zullen Water Alliance en WaterCampus Leeuwarden samen met een consortium van maar liefst 600 partners investeren in het ontwikkelen van innovaties. Innovaties die wereldwijde watervraagstukken zullen oplossen. Het groeiplan zal het Nederlandse mkb steunen met als ultiem doel de unieke kennis van Nederlandse bedrijven te exporteren naar andere delen van de wereld. En dat is óók goed nieuws voor het Friese bedrijfsleven.

Ronald Wielinga, manager Entrepreneurship van de WaterCampus Leeuwarden, was samen met enkele collega’s nauw betrokken bij de totstandkoming van het programma.

Een bedrag van 342 miljoen: wat gaat daar concreet mee gebeuren?

Het plan behelst een periode van 10 jaar. De Nederlandse regering financiert € 135 miljoen vanuit het Nationaal Groeifonds (NGF). De overige middelen worden ingebracht door bedrijven (€106 miljoen) en decentrale overheden en kennisinstellingen (€101 miljoen). Met die bijdragen kunnen Nederlandse bedrijven het ontwikkelen van producten, processen en diensten versnellen. En dan gaat het om kennis en kunde die enerzijds Nederlandse watervraagstukken oplost en tegelijkertijd wereldwijd kan worden verkocht in markten waar vergelijkbare vraagstukken op het vlak van waterkwantiteit en -kwaliteit spelen. Die markten zijn praktisch overal. Zo benoemt het World Economic Forum waterschaarste al acht opeenvolgende jaren als één van vijf grootste bedreigingen wereldwijd voor de

welvaart. Het Groeiplan Watertechnologie zal er de komende 10 jaar voor zorgen dat de economische impact van de watertechnologie sector de komende jaren substantieel zal groeien.

En waar zit dan precies de uitdaging?

Eigenlijk zijn er 3 grote barrières die ervoor zorgen dat de grote economische kansen nog onvoldoende worden benut. Allereerst zijn launching customers in de thuismarkt lastig te vinden. Dit terwijl referentieprojecten cruciaal zijn om internationale klanten te overtuigen. Ten tweede hebben de Nederlandse watertechnologiebedrijven een sterke kennispositie, maar omdat ze relatief klein zijn een beperkte slagkracht. Tot slot wordt de kennisvoorsprong die we als Nederland hebben beperkt benut omdat het opschalen van technologie te lang duurt. Het Groeiplan Watertechnologie zal helpen

om deze barrières voor innovatie en het naar de markt brengen van deze baanbrekende technologieën te verkleinen. Hiermee geeft het Groeiplan een belangrijke impuls aan de innovatiekracht, groei en het exportvolume van de sector.

En over wat voor soort activiteiten hebben we het dan precies? We hebben de activiteiten in het plan ondergebracht in 4 programma’s en 1 werkpakket. In het eerste programma “Enabling Watertech” wordt in consortia van watertechnologiebedrijven, publieke en private eindgebruikers en kennisinstellingen gericht gewerkt aan kennisontwikkeling en ontwikkeling van technologie om zo de innovaties van de toekomst te ontwikkelen. Het tweede programma “Pilot & testen” focust op het opschalen en valideren van innovatieve watertechnologie in

“We hebben er lang aan gewerkt en zijn erg blij dat het gelukt is”, aldus Hein Molenkamp van de Water Alliance. “De overheidssteun voor het Groeiplan Watertechnologie is een bevestiging dat het de overheid, maar ook alle deelnemendebedrijven en organisaties menens is, als het gaat om het versterken van de Nederlandse watersector. Ook voor Friesland is dit een enorme kans. Ten eerste komt hiermee WaterCampus Leeuwarden nog prominenter op de nationale en internationale kaart. Maar het betekent ook dat er meer ruimte komt om te versnellen met de ontwikkeling van innovaties en ook het naar de markt brengen van deze innovaties. Als Water Alliance voeren wij tal van programma’s en acties uit om dat te realiseren. Een óók het Friese bedrijfsleven profiteert daarvan. Ten eerste omdat In Friesland álle faciliteiten voorhanden zijn om aan innovaties te werken. Ten tweede omdat wij de Friese maakindustrie kunnen koppelen aan watertechbedrijven. Ten derde omdat wij alle water technologische bedrijven in Friesland óók actief koppelen aan eindklanten, die met een bepaalde vraag zitten. En dat doen we nationaal, maar óók internationaal. Zo gaan bedrijven als Hydraloop, Aqcuaint, Hulo, Desah, Brightwork, Paques en vele anderen regelmatig met ons naar Engeland. Duitsland, Spanje, of de Verenigde Staten en het lukt ze ook om daar klanten te vinden. Méér Friese export dus en dat is goed voor een vitale regionale economie.”

Hein Molenkamp

Ronald Wielinga

Musea, huizen, scholen en alles wat met bouwen te maken heeft

EN EN IPV OF OF

In elk ontwerp speelt functionaliteit een grote rol. De financiële ruimte beperkt soms meer dan de omgevingsruimte. Daarom is het goed om met een ervaren architect slimme keuzes te maken. Slim in effectiviteit, originaliteit en duurzaamheid.

Zo blijven niet alleen de kosten van het bouwproces beperkt, maar zijn ook de besparingen na jaren nog steeds duidelijk merkbaar.

Water- en cleantech bedrij ven opgelet!

Zuivere én zinvolle marketing toepassen die naadloos aansluit bij jouw bedrijf, team en groeifase?

Iedereen kan het, maar niet iedereen weet hoe...

Plan vrijblijvend een spargesprek in met Ruth van marketingbureau Wettermerk in Leeuwarden.

Bel 06 1111 1991

de richting van verdere demonstratie. Hieruit volgt dus logischerwijs het derde programma “Full-scale demonstratie” waarin innovatieve watertechnologie voor het eerst gedemonstreerd wordt in de praktijk. Op deze manier realiseren de consortia de noodzakelijke referentieprojecten om de internationale markt te kunnen veroveren. En dat is de focus van het laatste programma “Naar de Markt”, waarin de nadruk ligt op ondernemerschap en business development. Deze vier programma’s worden ondersteund door het werkpakket “Versnellen en maximaliseren” waarin onder andere gewerkt wordt aan de sociaal-maatschappelijke dimensies van innovatieve watertechnologie.

Maar de watersector is wel heel breed. Gaan jullie alles doen?

Tijdens het opstellen van het plan hebben we een uitgebreide analyse gemaakt van de watertechnologiesector. Enerzijds op de kennispositie en huidige marktpositie die Nederland heeft en anderzijds van de internationale markt en de verwachte groei van deze markt. Op basis van deze analyse hebben we vijf focusgebieden geselecteerd. Het gaat om:

1. Waterbehandeling 4.0 dat zich richt op zuivering van effluent ten behoeve

van hergebruik, verwijderen van organische microverontreinigingen en medicijnresten;

2. Alternatieve bronnen gericht op het zuiveren van brak (grond)water en oppervlaktewater voor drinkwater en proceswater en het oplossen van het concentraatprobleem;

3. Decentraal met focus op off-the-grid totaaloplossingen voor drinkwater en afvalwater;

4. Digitalisering met nadruk op digital twin voor processturing en asset management;

5. Circulair gericht op het terugwinnen van nutriënten en produceren van biobased grondstoffen.

En wat gaat er nu precies op de WaterCampus Leeuwarden gebeuren?

Binnen het groeiplan heeft Wetsus de lead in programma 1 “Enabling Watertech” en Water Alliance over programma 4 “Naar de markt”. Maar ik wil hier graag benadrukken dat het Groeiplan Watertechnologie de gehele Nederlandse watertechnologiesector echt samenbrengt. Ik kijk terug op een geweldig voorbereidingsfase samen met KWR , Stowa, de waterschappen in Oost-Nederland, het TKI Watertechnologie en de Ministeries van I&W en EZK. En energie krijg ik van de gedachte

dat we nu echt, samen met de bedrijven, aan de slag mogen om de plannen om te zetten in daden. Van kennis naar kunde door naar kassa!

Meer informatie:

https://www.nationaalgroeifonds.nl/ https://www.tkiwatertechnologie.nl/ groeiplanwatertechnologie

Verklaring van afkortingen

• KWR is een grote Nederlandse wetenschappelijk georiënteerde onderzoeksen adviesorganisatie

• Stowa Is het kenniscentrum van de Nederlandse waterschappen

• TKI is een Nederlandse stichting voor het stimuleren van innovatief onderzoek in Publiek Private Samenwerking (kennisinstellingen samen met marktpartijen) op het gebied van watertechnologie

• Ministerie I&W is het Nederlandse ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

• Ministerie EZK is het Nederlandse ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Herma van Keulen van Friesland

Convention Partners:

‘Denk niet te klein’

Op de website van Friesland Convention Partners wordt de vraag gesteld: ‘Waarom Friesland’? En het antwoord wordt op diezelfde website ook direct gegeven; kraakhelder staan daar alle pluspunten die je voor deze provincie maar kunt bedenken. En dat is niet overdreven, zo vertelt directeur Herma van Keulen. “Denk niet te klein; dát is de boodschap die ik alle Friezen zou willen meegeven”, zegt ze. “Met onze natuur, faciliteiten en onze unieke kwaliteiten bieden we álles om het de zakelijke toerist naar de zin te maken. We hebben gewoon een wereldproduct in huis.” Treffend in dit kader is dat Friesland na het 48e internationale WTC Congres dat in 2018 in Leeuwarden werd gehouden door alle bezoekers de ‘best ever’status kreeg toebedeeld. Daarmee liet Friesland eerdere congressen in Parijs, Londen en Kansas City achter zich. Die erkenning van Friesland als toplocatie voor congressen en evenementen vóélt misschien goed; het is óók van het grootse belang voor de toekomstige welvaart en welzijn in deze provincie, aldus Van Keulen.

“Friesland Convention Partners wil Friesland als zakelijke toeristische bestemming duurzaam op de kaart zetten”, zegt Van Keulen. “Dat doen we voor een keur van belanghebbenden. We zijn er bijvoorbeeld voor de provinciale overheid én voor alle gemeenten in Friesland, maar óók voor de zogenaamde topsectoren zoals watertechnologie en duurzame landbouw én niet te vergeten sport. Verder zijn we er voor alle kennisinstellingen van mbo tot hbo en wo. Omdat jongeren de toekomst hebben en we ze hier in de regio willen behouden. En tot slot zijn we er uiteraard voor alle aanbieders. Denk aan de organisatoren van evenementen, maar denk ook aan de event-locaties en al hun toeleveranciers, maar ook de hotels, de horeca en alle toerismebedrijven. Door voor én samen met al deze partijen te werken willen we seizoen verlenging creëren en daarmee óók de werkgelegenheid in toeristische sector meer continuïteit geven. Hierdoor wordt Friesland nóg aantrekkelijker voor jongeren. De centrale boodschap die we daarmee collectief willen uitstralen is: Friesland is een topattractie voor zakelijk toerisme, maar is vooral óók een provincie waar het heerlijk werken en wonen is.”

Topattractie

Een belangrijke activiteit van “Friesland Convention Partners is het promoten van Friesland als ‘destination’ op grote internationale beurzen zoals Las Vegas, Barcelona en Frankfurt, zo vertelt Van Keulen. Daar wordt Friesland jaarlijks als topattractie aan de man gebracht. “Als eyecatcher hebben we een icoon ontwikkeld van ons unieke provincielandschap, met daarin gestoken een levensgroot zwaard van Grutte Pier: ‘GROOTste provincie, GROOT in mogelijkheden.’ Mét dat materiaal en vooral met onze aanwezigheid verkopen wij vervolgens deze provincie als dé ultieme congres- en evenementenbestemming.”

De directeur doet daarbij ook een reikende hand naar iedereen in de provincie die met ambities rondloopt. “Heb je een concreet plan waarmee een congres of een ander evenement naar Friesland wil proberen te halen? Dan kun je zo bij ons binnenlopen”, zegt Van Keulen. “Bij veel internationale events moet je bijvoorbeeld een bidbook inleveren en de eisen waar je dan doorgaans aan moet voldoen liegen er niet om. Wij

kunnen voor jou dat bidbook maken, zodat je daar dan weinig werk van hebt.”

Sportevenementen

Een flink sportief succes haalde Friesland recent binnen, toen na een intensieve lobby én het inleveren van een bidbook het WK dames-ijshockey onder de 18 voor Friesland werd binnengesleept. “Een prachtige opsteker voor Thialf, maar vooral óók voor de hotelsector en alle andere partijen die ervan kunnen profiteren”, aldus Van Keulen. Het evenement gaat plaatsvinden in januari 2024 en als we dat met z’n allen goed doen kan het een prelude zijn voor nog weer grotere sportevenementen.”

Wat dat betreft zit er ook alweer iets zeer bijzonders in de koker, zo vernemen we. “We gaan samen met Leeuwarden Student City een serieuze gooi doen naar het ‘European Universities 3X3 Basketball Championship’”, zegt Van Keulen met zichtbare opwinding. “Dit jaar werd dat in Boedapest gehouden en in 2027 willen we dat naar Leeuwarden halen. Komend jaar dienen we het bidbook in.” Het zijn lange voorbereidingstrajecten en voor de energieke Van Keulen, die uit de dynamiek van het bedrijfsleven komt (eerder was Van Keulen Commercieel Directeur bij HANOS Nederland, red.) is dat de moeilijkste factor van haar werk. “Maar het is het absoluut waard. Neem zo’n internationaal basketbal evenement. Niet alleen krijg je honderden studenten van alle universiteiten

van Europa naar Friesland, ze nemen ook familie, verzorgers en andere aanhang mee. Die mensen lopen hier allemaal meerdere dagen rond. Je kunt wel bedenken wat dit voor het universitaire profiel van Leeuwarden kan betekenen. En van Leeuwarden als studiestad. Maar in het kielzog kun je ook aan zij-events denken, zoals kleine basketbaltoernooitjes op pleinen of in de Leeuwarden buitenwijken. Zo’n event kan allerlei positieve vibes op gang brengen.”

Gezonde toekomst

Over studenten gesproken; ze vormen ook een belangrijke basis van het Friesland Convention Partners-team. “ Er zijn naast mij een professionele marketeer en congresmanager ook tal van stagiairs en onderzoekers die bij ons werkervaring op kunnen doen. Zo helpen zij ons, maar zo kunnen wij ook weer een beetje helpen om de kennis van jongeren hier in de eigen regio verder te ontwikkelen en vast te houden. Herma van Keulen benadrukt het nog maar eens ten overvloede: “We willen Friesland niet alleen op de kaart zetten als congres- en event-bestemming, maar gezamenlijk vanuit zelfvertrouwen ook dóór ontwikkelen tot een prachtige plek waar ook nieuwe generaties voelen dat het hier prachtig werken en wonen is. Nu gezamenlijk de schouders eronder zetten doen we voor een gezonde toekomst.”

Friesland Convention Partners is een stichting en wordt met name gefinancierd door de provincie Fryslân en de vier grote gemeenten in Friesland (Leeuwarden, Súdwest-Fryslân, Smallingerland en Heerenveen).

Qua omvang is toerisme al de grootste economische factor in de provincie. Met ‘destination marketing’ – het vermarkten van de provincie als zakelijke toeristische bestemming – mikt de organisatie op seizoenverlenging. Achterliggend doel is meer continuïteit te bouwen en de sector voor toekomstige generaties in Friesland nog bestendiger te maken. Dit door meer internationale bezoekers naar de provincie te trekken.

Speerpunten zijn daarbij watertechnologie, duurzame landbouw, sport, kennis en onderwijs. Streven naar circulariteit wordt bij dit alles als vanzelfsprekend beschouwd. Friesland Convention Partners benadert het ‘product’ Friesland breed; het zijn niet alleen de grote gemeenten en de Wadden; het ‘brand’ Friesland is in zijn totaliteit van internationale kwaliteit, zo stelt de organisatie.

Meer informatie over Friesland Convention Partners is te vinden op: https://www.conventionsinfriesland.nl

Feestelijke zomerbijeenkomst Freonen en Ús Koöperaasje groot succes

De zomerbijeenkomst van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân en Ús Koöperaasje op vrijdagmiddag

23 juni was een groot succes. Onder toeziend oog van ruim 100 aanwezigen opende Andries Bouwman, bestuurslid bij Ús Koöperaasje, de bijeenkomst samen met Bouwe de Boer, kwartiermaker bij de Freonen fan Fossylfrij Fryslân. “Laten we elkaar vanmiddag inspireren, enthousiasmeren en de coöperatieve beweging verder helpen!”, aldus Bouwman.

Hoofdspreker van de middag was Kees Klomp, lector betekeniseconomie aan de Hogeschool van Rotterdam. Hij trapte af door voor te lezen uit zijn kinderboek ‘De Regenmaker’, waarmee Klomp uitdroeg dat je als individu het verschil kan maken binnen de maatschappij. In het boek dient het vogeltje Olla als inspiratie voor velen. Tijdens een brand in hun bos besluiten alle aanwezige dieren te vluchten. Maar niet Olla, die de brand denkt te kunnen blussen en een druppeltje in haar snavel neemt. “Een regenbui is niets meer dan een optelsom van heel veel kleine druppeltjes”, meent ze. De boodschap komt aan bij de andere dieren,

die op hun beurt ook druppeltjes richting de brand brengen. Het resultaat? De brand wordt geblust, het bos gered en de toekomst gewaarborgd. Een metafoor voor onze situatie in de maatschappij, probeert Klomp de aanwezigen duidelijk te maken.

De neoklassieke economie heeft volgens Klomp zijn langste tijd gehad. Als alternatief stelt hij de betekeniseconomie voor. Een “existentiële benadering van economie die ons individuele, menselijke bestaan aan het universele, natuurlijke bestaan koppelt”. Ecologie vormt daarbij het centrale thema.

Toekomst Ús Koöperaasje en Freonen

Vervolgens namen Talitha Souverein, Tine Baars en Govert Geldof het woord. Het trio zet zich sinds maart dit jaar volop in voor Ús Koöperaasje. Souverein vertelde onder meer over Generatie Fryslân 2035. Een netwerk van young professionals tussen de 20-35 jaar, dat in 2035 mogelijk op sleutelposities zit in Friesland om te bouwen aan een mooie toekomst voor huidige én toekomstige generaties. “In 2035 is geluk, gezondheid en welbevinden het uitgangspunt”, zo droeg ze voor uit het manifest van de organisatie. “Ik, jij en zij heeft plaatsgemaakt voor wij. Wat

Foto: Lucas Kemper

kan, regelen we zelf lokaal in samenwerking tussen stad en platteland. We hebben een deeleconomie, waarin gebruik belangrijker is dan bezit. Onze energie is goedkoop, betrouwbaar en in eigen duurzaam beheer opgewekt.” Baars en Geldof vertelden vervolgens over de ambities van Ús

Koöperaasje. “Met nieuwe mensen gaan we er fris tegenaan om de 70 energiecoöperaties maximaal te faciliteren ter voorbereiding op de nieuwe energietijd.”

Bouwe de Boer gaf een bloemlezing van de toekomstige plannen van de Freonen

fan Fossylfrij Fryslân. De kern hiervan vormt het tienpuntenplan, het koersbepalende document voor de komende jaren. “De Freonen zijn inmiddels doorgegroeid naar 150 leden en het is nu tijd om grote stappen te zetten. Thema’s zoals elektrische deelauto’s, samenwerking met de jeugd en het verduurzamen van Freonen-medewerkers vormen belangrijke ambities.”

Wergea Bloeit

Vervolgens ging de blik op Wergea Bloeit: jou it troch!, de groene themaweek in Wergea. Een experiment (19 t/m 25 juni) waarin de kracht van het dorp, de krêft fan de mienskip, centraal stond.

Er vonden de hele week activiteiten plaats rondom vier thema’s: Cultuur, Sûnens, Klimaat en Wergeabrûk. Wergea Bloeit gaat over plezier hebben, gezonder leven, aandacht voor elkaar hebben, doelen stellen, geloven in jezelf en de mienskip, evenals samen werken aan een bloeizone. Wergea Bloeit is een initiatief van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân, in samenwerking met Arcadia en Welcome to The Village.

Foto: Lucas Kemper

Foto: Lucas Kemper

Duurzame Doeners: Future Fuels

In deze editie van ‘Duurzame Doeners’ staat Future Fuels uit Oudehaske centraal. Al generaties lang richt deze onderneming zich op de ontwikkeling van duurzame dieselbrandstoffen van hoge kwaliteit met onder andere Blauwe Diesel als resultaat. Marije Wiersma (afdeling marketing/communicatie) vertelt er als zesde generatie van dit familiebedrijf graag meer over.

Wat is de missie van jullie bedrijf?

„Als familiebedrijf zijn wij trots op onze lange geschiedenis. Ruim 150 jaar geleden is de basis gelegd voor Future Fuels. Ooit begonnen in de turf en op dit moment verkopen we de meest duurzame dieselbrandstoffen die geschikt zijn voor de modernste technologie. Wij willen hiermee de wereld van vandaag écht een stukje beter maken. Voor onszelf, maar vooral voor onze kinderen en kleinkinderen. Met onze Blauwe Diesel en Neste MY Renewable Diesel (HVO100) zorgen wij er voor dat ondernemers stap voor stap minder vervuilend kunnen werken. De brandstoffen zijn ook beschikbaar voor particulieren.”

Hoe is Blauwe Diesel ontstaan?

„In eerste instantie leek biodiesel een mooi alternatief voor fossiele brandstoffen, maar er zaten te veel nadelen aan. Zo veroorzaakt

biodiesel door vetzuren en bacteriegroei aangetaste pakkingen en brandstofpompen. Wij zochten verder en kwamen zo in contact met het Finse Neste. Dit bedrijf produceert Neste MY Renewable Diesel: een duurzame dieselbrandstof die herwinbaar is, emissiearm, FAME-vrij en waarmee je tot wel 90% CO2e kunt reduceren. Wij hebben het met trots in Nederland geïntroduceerd. In samenwerking met het

brandstoffenlaboratorium Intertek Caleb Brett in Hoogvliet hebben we de unieke Blauwe Diesel 20, 30, 40 en 50-productlijn ontwikkeld. Hierbij staat het getal voor het percentage HVO dat toegevoegd is aan een hoogwaardige minerale diesel. Dé manier om stap voor stap te verduurzamen.”

Wat is het resultaat?

„Steeds meer sectoren, zoals de landbouw, transport, grondverzet en scheepvaart, ontdekken de voordelen van Blauwe Diesel en Neste My Renewable Diesel. Sinds de start van de verkoop van duurzame biobrandstoffen in 1994 hebben we tot op heden in Nederland een reductie kunnen realiseren van meer dan 250 miljoen kilo CO2e!”

Friese Startup van het Jaar wil biljoenen ‘rekenmachines’ aan e-waste voorkomen

Eigenlijk was het succes van Tapp jaren geleden al te voorspellen. In een land ver van hier, leefde namelijk een familie van papier. Het bekendste familielid luistert naar de naam Holle Bolle Gijs en nudget inmiddels al bijna 65 jaar elke Eftelingbezoeker om zijn of haar rotzooi op te ruimen. Zijn woorden ‘papier hier’ zorgen voor een simpele oplossing voor een lokaal afvalprobleem. Een minder lokaal afvalprobleem is de e-waste van biljoenen dataloggers over de hele wereld, maar de oplossing heeft wederom te maken met papier. Tapp werd er Friese startup van het Jaar mee en wij spraken founder Niels Postma over zijn grootse ambities.

Slim papier

“Het feit dat ik weet hoe groot het e-waste probleem is, zorgt ervoor dat ik er elke dag mee bezig ben”, begint Niels. “Google het maar eens, dan zie je dat maar 10% van de e-waste gerecycled wordt en de rest, vuilnisbelten vol, gewoon in de fik gezet worden. Dat vind ik schrijnend.”

Met Tapp heeft hij inmiddels agenten in Australië, Zuid-Afrika, Amerika, Peru, Ecuador, Brazilië en India, pitchten ze al eens op het hoofdkantoor van Microsoft in Seattle én maken ze ‘slim papier’ dat over de hele wereld wordt gebruikt. “Ons papier wordt ingezet bij het verzenden van bijvoorbeeld eten of medicijnen waarbij je wil weten of de goederen op de juiste temperatuur blijven.”

Als concreet voorbeeld benoemt Niels een zending van avocado’s uit Peru: “De waarde van zo’n container is al gauw €250.000, als zo’n waardevolle zending aankomt op locatie wil je wel weten of alles goed gegaan is. Nu wordt dat nog gecheckt via dataloggers, kastjes ter grootte van een rekenmachine die na één keer weggegooid worden. Ons papier is een recyclebaar alternatief voor de biljoenen dataloggers die wereldwijd in e-waste veranderen én is ook nog eens goedkoper. Zo kost een datalogger tussen de €25 en €50 en ons papier maar €15.

Friese Startup van het Jaar

Met zijn pitch sleepte Niels 18 april in Sint Annaparochie de titel Friese Startup van het Jaar in de wacht, al had hij dat zelf niet helemaal verwacht: “Ik had een kleine hapering in mijn presentatie, maar gelukkig heeft het publiek me toch begrepen. Na de tijd heb ik nog velen van hen gesproken. Sterker nog; ik wilde graag een biertje drinken, maar ik kwam er maar niet aan toe. Op zo’n event zie je wat de kracht is van het Friese netwerk; zo sprak ik met veel mensen over onze volgende

stap, waarbij we bezig zijn met ophalen van financiering. Hoe die gesprekken gingen? Dat is allemaal nog wat precair, dus daar kan ik nu nog niks over zeggen.”

Op de vraag wat het doel voor de rest van 2023 is, is het antwoord van Niels duidelijk: “Gas erop”, lacht hij. “We weten door ons marktonderzoek dat we op de goede weg zijn en willen nu de grote jongens aanhaken. En dan gaat het niet om een paar honderdduizend euro, maar om miljarden.”

Over Founded in Friesland

Founded in Friesland is er voor ondernemend talent, startups en scale-ups. Samen bouwen we aan een duurzame toekomst. We bieden support van start tot groei. Voor elke volgende stap richting succes voorzien we in kennis, inspiratie en verbinding met de juiste partners. Volg de socials van Founded in Friesland of ga naar de website: foundedinfriesland.com.

‘De Tocht’ komt met unieke uitnodiging aan Friese bedrijfsleven

‘Samen maakt alles sterker’

Al vaker in Ondernemend Friesland kon gelezen worden over Musical De Tocht, de unieke muzikale theaterbeleving die op 1 oktober van dit jaar in première gaat in het gloednieuwe Friso Theater aan de Snelliusweg 4 in Leeuwarden. Doel: het verhaal en vooral de magie van ‘de tocht der tochten’ doorgeven aan volgende generaties. En dat met een unieke productie, waarvan de economische spin-off voor de regio volgens alle onderzoeken veel potentie heeft. Goed nieuws dus voor de Friese economie. Marketingdirecteur én mede-initiatiefnemer Foppe van der Veen legt uit hoe de magische vibes rondom de Elfstedentocht óók alles te maken heeft met het Friese bedrijfsleven.

Nog even voor wie alles heeft gemist: wat is ‘De Tocht’?

De Tocht vertelt het verhaal van een groep van vijf vrienden. Zij zijn nu dertigers, maar bij de laatste Elfstedentocht in 1997 waren zij nog kinderen. In dat jaar sloten zij een pact: als er ooit weer een Elfstedentocht zou komen wilden zij erbij zijn en de tocht samen rijden. In 2023 is het na 26 jaar wachten zover: de tocht kómt er en de vriendengroep komt weer samen, in Friesland. Is de band van vroeger sterk genoeg om De Tocht samen te volbrengen of verliezen ze op de Bonkevaart meer dan

ze vooraf hadden kunnen bedenken? Een verhaal over de kracht van vriendschap. Door de nieuwste theatertechnieken, waaronder een bewegende ijsvloer van 2.000 vierkante meter en allerlei technische snufjes waant het publiek zich zowel deelnemer als toeschouwer. Je zal als bezoeker dingen zien die je nog nooit eerder hebt beleefd.

Die beleving begint al ver voor je in de theaterstoel zit begrepen we? Zeker! Iemand die tickets bestelt krijgt vier weken voor de voorstelling van ons een activatiecode, waarmee ze een app

kunnen ontsluiten. In de app wordt de Elfstedenkoorts langzaam maar zeker opgebouwd. Hoe gaat het met de ijsdikte? Komen de rayonhoofden al bij elkaar? En je kunt er ‘live’ een radio-uitzending beluisteren die twee uur voor De Tocht begint. Als bezoeker kun je dus op de heenreis in je auto of in de trein al helemaal in de stemming komen. De show die je daarna gaat meemaken sluit daar helemaal bij aan. Zo zijn er veel meer elementen waarmee we De Tocht tot een totaalbeleving willen maken.

Waarom is dit belangrijk voor Friesland?

Ik wil het niet overdreven dramatisch maken, maar wat wij hier nu met De Tocht realiseren kán eigenlijk niet. Het mooie is alleen; in Friesland kan het wél. Er is nergens een provincie waar publiek en bedrijfsleven zó eendrachtig de schouders onder iets kan zetten. Dat is zo leuk aan Friesland; we kloppen ons als Friezen niet snel op de borst, maar achter die bescheidenheid zit een passie om gezamenlijk grootse dingen te doen. Daar zit óók precies de magie van de Elfstedentocht. Het gaat niet alleen om de wedstrijdschaatsers; de magie zit óók bij die duizenden mensen langs de kant, de vrijwilligers die de hele nacht vóór de tocht het ijs vegen, de mensen die hun huis als logeeradres openstellen voor de deelnemers en de politie die op het ijs danst met het dweilorkest. Achter die collectieve passie zit de diepgewortelde wens om te delen en mensen welkom te heten in Friesland. Dat willen we met Musical De Tocht óók oproepen. En dat is ook goed voor Friesland. Veel bezoekers leveren recettes op voor de productie, maar deze mensen besteden buiten het hoogseizoen ook geld aan overnachtingen, eten en winkelen. En dat is goed voor het bedrijfsleven.

Omdat we veel ondernemers onder onze lezers hebben toch maar de vraag: enkele cijfers?

Onderzoek wijst uit dat een half miljoen bezoekers reëel is en wij doen ons stinkende best om een mooie voorstelling te maken. Of dat straks gelukt is en of het een succes wordt is helemaal aan het publiek. En dus ook hoe groot de economische spin-off uiteindelijk zal zijn. We denken wel dat het mét steun

van het Friese bedrijfsleven mogelijk moet zijn om jaarlijks zo’n 300.000 extra bezoekers buiten het seizoen naar Friesland te trekken. Dat zou een extra impuls van zo’n 35 miljoen per jaar kunnen opleveren. Maar onze rol gaat vérder. We creëren direct en indirect nieuwe arbeidsplaatsen, leerplekken voor studenten en naar verwachting zullen duizenden Friese schoolkinderen via een speciaal

educatieprogramma op een interactieve manier kunnen leren over cultureel erfgoed, maar ook over duurzaamheid en circulariteit.

Een motto in het verhaal van De Tocht is ‘samen maakt alles sterker’. Jullie hele proces lijkt volgens dat beginsel te zijn opgebouwd.

Dat klopt helemaal. De Elfstedentocht is niet van ons, maar van ons allemaal. Dus we maken deze voorstelling ook samen met heel Friesland. En we zijn ongelooflijk dankbaar voor de steun die we al hebben gehad. Er zijn al prachtige sponsoren, zoals Friso Bouwgroep, de partijen die in het kader bij dit artikel worden geciteerd en veel anderen. En we hebben inmiddels ook al 3.000 vrienden van het eerste uur. Dat gemeenschapsgevoel is enorm belangrijk. De Elfstedentocht is een stuk cultureel erfgoed dat we met z’n allen hebben gecreëerd en ook met z’n allen dóór kunnen geven. Daar ligt volgens ons ook een hele mooie uitdaging voor het Friese bedrijfsleven. bedrijfsleven.

De Vijf hoofdrolspelers tijdens een liveoptreden op NPO1 bij het Musical Awards Gala 2023

Dat klinkt als een uitnodiging. Wat hebben jullie in petto?

In het Friso Theater hebben we per avond 1460 stoelen. Dáár komt ons publiek te zitten; dáár komen avond aan avond de bezoekers, uit alle delen van het land. We nodigen bedrijven, groot en klein uit om die stoelen te adopteren. Ook hier weer nadruk op beleving. Wie een stoel adopteert wordt direct ook onderdeel van het theaterspektakel zélf. Op de stoel kom namelijk een bordje en daarop kun je je bedrijf noemen, maar het mag ook de naam van je pake zijn die de Elfstedentocht gereden heeft. Avond aan avond komen daar dus weer andere mensen mee in aanraking. En wanneer de show ooit stopt krijg jij uiteraard die stoel, voor in je huis of kantoor. Je realiseert dus iets voor de eeuwigheid.

Wat een prachtig idee! En over wat voor bedragen hebben we het?

We onderscheiden een peloton en een kopgroep voor onze sponsoren. Word je als bedrijf lid van het peloton dan kun je al een stoel adopteren voor 750 euro. Je bent dan direct onderdeel van De Tocht, want joúw stoel met naambordje blijft tot het einde in het theater staan. Je krijgt daarbij ook een uitnodiging voor een exclusieve voorstelling tijdens een sponsoravond. Voor bedrijven die méér willen doen is er de kopgroep. Dat begint bij 15.000 euro, met gesponsorde stoelen en vooral heel veel mogelijkheden voor exclusieve arrangementen. Dan is er

ook nog die radio-uitzending die bezoekers onderweg naar de voorstelling kunnen beluisteren. Daarin zijn reclameblokjes, waarin sponsoren commercials kunnen uitzenden. Ook hier richten we ons heel nadrukkelijk op het gemeenschapsgevoel. Ik kan me bijvoorbeeld voorstellen dat er sponsors zijn die voor relaties een onvergetelijke avond willen organiseren. Maar het kan ook een leuk idee zijn om met jouw bijdrage bijvoorbeeld de bewoners van een achterstandswijk de avond van hun leven te bezorgen.

Tot slot: wat is jouw appèl aan het bedrijfsleven?

We leven in de mooiste regio van Nederland, maar we moeten er hard aantrekken om hier werkgelegenheid te houden. We hebben in Friesland al lang bewezen dat we collectief tot grote dingen in staat zijn. Denk aan alle Elfstedentochten, Simmer 2000 en Culturele hoofdstad. Nu hebben we een uniek project in handen, waarbij we vanuit ons eigen cultureel erfgoed en ons eigen DNA met veel creativiteit de economie een boost kunnen geven. Laten we dat als bedrijfsleven omarmen. Het gaat niet om het project zélf, maar om het behoud van die magie van saamhorigheid. Economisch én sociaal hebben we daarmee in Friesland goud in handen.

www.musicaldetocht.frl

ONDERNEMERS OVER DE TOCHT

Christiaan de Jong, Haan Reclamewerk: “Bij Haan reclamewerk vinden we het niet meer dan logisch om dit soort bijzondere projecten te steunen. We werken in heel Nederland en daarbuiten maar ons hart ligt in Friesland. Musical De Tocht laat dat Friese hart voor heel Nederland kloppen en dat is een geweldige boost voor de provincie. Ik geloof heel erg in ‘samen doen’, op die manier krijg je dingen voor elkaar die op voorhand niet mogelijk leken. Wij zetten dan ook met veel plezier en energie onze schouders onder De Tocht. We gaan er iets geweldigs moois van maken. In Friesland kan het”

Jurgen Drost, Flevodruk Harlingen:

“In 1986 stond ik als kleine jongen langs het ijs in Harlingen toen W.A. van Buuren voorbij schaatste. Magisch vond ik het. Ik twijfelde dan ook geen moment om vanuit Flevodruk Harlingen aan te sluiten bij Musical De Tocht. Hoe mooi is het om samen met ondernemers uit heel Friesland iets omhoog te tillen wat ons allemaal verbindt. De echte tocht gaat misschien wel nooit meer door. Maar de magie moet blijven leven. Misschien zit er straks een kleine jongen in de zaal die net als mij toen betoverd raakt door het ijs. Onbetaalbaar.”

Johannes Klaversma, De Walrus , Groote Wielen, Saucier:

Musical De Tocht bruist en dat is aanstekelijk! Het is geweldig dat Friesland met deze productie een magneet kan worden voor wintertoerisme. Dit biedt kansen voor de horeca in heel Friesland, Maar dan moet je er samen wel wat van maken! Vanuit onze bedrijven is die drive er 100%. We hebben hier samen zoveel moois te bieden en ik ben ervan overtuigd dat we de magie van de Elfstedentocht door de hele provincie kunnen laten voelen. It giet oan!

Producenten Foppe van der Veen, Madelène van Beuzekom en Hans Staal voor het in aanbouw zijnde Friso Theater.

De Jerden: ‘in alder machtichst moai plakje’

Ondernemers Steven (53) en Klaziena (54) van der Zee zijn sinds 2019 eigenaar van recreatiepark De Jerden in Sloten. Na ruim vijfentwintig jaar verkochten ze hun bedrijf in Rohel en verhuisden ze naar Sloten voor een nieuw avontuur. “It is in alder machtichst moai plakje”, zegt Steven van der Zee terwijl hij naar buiten wijst. Land en water bieden aan de ene kant een weids uitzicht. Aan de andere kant is het kenmerkende stadsgezicht van Sloten. Het echtpaar is van een C-locatie naar een Triple-A plek gegaan.

Dick Schuurman, Bedrijvencontactfunctionaris (links) en ondernemers Steven en Klaziena van der Zee.

Steven en Klaziena namen in 1993 de boerderij van de ouders van Klaziena in Rohel over. Het stel was pas 21 jaar oud. Het bedrijf begon met dertig melkkoeien en breidde uit naar tachtig dieren. Daarnaast werd de activiteitenboerderij bedacht om mensen te laten zien hoe je landbouw bedrijft. “Het bleek dat we dat aardig in de vingers hadden”, zegt Steven, “De omgang met mensen en het ontvangen van gasten beviel ons goed.” Na bijna twintig jaar stapte Van der Zee over van melkvee naar ecologisch vleesvee met boerderijwinkel. Later kwam daar een camping bij.

De Jerden

Toch bleef het knagen: zou er meer mogelijk zijn? Klaziena: “We zagen op Facebook dat dit, De Jerden in Sloten, te koop stond. We kenden de stad een beetje, maar van deze camping wisten we het bestaan niet.” ’s Avonds stapten ze in de auto. Eenmaal bij de plek aangekomen, waren ze verkocht. “Het is kade met camping: watersport, dagrecreatie. Alles wat hier komt is watersport minded. De plek is gewoon fantastisch.”

Horeca

Op 1 januari 2019 werd het bedrijf hun eigendom. Omdat het bedrijf al een tijd te koop stond, was alleen het hoognodige

onderhoud gepleegd. “Er moest een heleboel gebeuren en daar hadden wij wel zin in. We konden het helemaal naar onze hand zetten.” De Jerden miste bijvoorbeeld horeca. Gemeente De Fryske Marren stond open voor de plannen. “Zij hadden ook gezien dat hier iets moest gebeuren. De ambtenaar gaf ons groen licht.” In drie maanden tijd is de oude werkplaats tot restaurant verbouwd. Steven en Klaziena van der Zee hadden de draaiboeken al klaarliggen. De aanvraag van vergunningen was mede daardoor snel rond. Met zes man is er flink doorgepakt zodat het restaurant op 1 april 2019 open kon. Inmiddels zijn ook de aanlegsteigers opgeknapt en oude meerpalen vervangen.

Gemeente De Fryske Marren wil de komende jaren het toeristische seizoen verlengen. Dat biedt mogelijkheden voor De Jerden. “Sinds corona is het kamperen veranderd. Het is weer hipper geworden. Vele mensen bezitten nu bijvoorbeeld een camper. We willen daarom graag het jaar rond campers verwelkomen. We zoeken nu naar de beste uitvoering. We hebben een vorm van ‘betaald parkeren’ gevonden, een systeem waarbij de receptie onbemand kan blijven.”

Toch krijgen niet alle plannen akkoord. Het idee om boezemwater in te laten op het terrein strandde. “In het provinciaal project Nije Logies hebben we samen met gemeente-, provinciale- en waterschap ambtenaren in twee sessie om tafel gezeten. Dat was heel waardevol. Ons project kon dan niet doorgaan; er zijn wel kaders geschept. Daar kunnen wij op acteren. Zo is het aanleggen van vijvers op basis van het polderpeil waarschijnlijk wel mogelijk.”

Steven van der Zee heeft zich bij de vorig jaar opgerichte Stichting Club van Aanjagers van het Slotermeer gevoegd. Voor dit project heeft de stichting subsidie van De Fryske

Marren, Súdwest-Fryslân en Streekwurk gekregen. Daarmee kan de Club van Aanjagers dit jaar aan de gang en kunnen ze een traject uitzetten. “We halen informatie op in het gebied, omdat er geen gebiedsplan is. Wat ligt er, wat leeft er, waar kunnen we dingen aanjagen, waar kunnen we dingen verbeteren en waar moeten we van afblijven? Het is net als met een bedrijf: je moet continue kijken naar wat je doet en waar je naartoe wilt.”

Gemeente

Steven vindt dat het ambtelijk apparaat en de politiek niet altijd met elkaar stroken. “Als ondernemer moet je snel kunnen schakelen. Bij de gemeente gaat die snelheid er weleens uit. Dat is jammer.” Klaziena noemt de samenwerking met de gemeente verder goed. “Natuurlijk willen wij weleens wat anders dan de gemeente, maar over het algemeen hebben wij niets te klagen. Dat komt ook door de vaste aanspreekpunten. Ik kan zo ook bellen met een vraag. Dat is voor ons als ondernemer heel waardevol.”

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de gemeente Fryske Marren. De Fryske Marren is trots op de ruim 5.000 bedrijven die de gemeente rijk is. Het zijn vooral ondernemingen die tot het midden- en kleinbedrijf behoren. Met enige regelmaat laat De Fryske Marren door OF een ondernemer uit de eigen regio in het zonnetje zetten.

"De ambtenaar gaf ons groen licht voor onze horecaplannen"

"Er zijn kaders geschept. Daar kunnen wij op acteren"

Joost Bakker van Rederij Vooruit in Harlingen:

‘Gasten gaan mee op de wind en de getijden’

Rederij Vooruit in Harlingen is een familiebedrijf dat in 1968 startte. Vader Adrie Bakker begon een zeilschool, zoon Joost Bakker volgde hem uiteindelijk op. Hij runt met veel plezier het bedrijf dat zich inmiddels de grootste rederij van Noord-Nederland mag noemen. Onlangs breidde de vloot zich nog uit, reden voor OF om weer eens een kijkje te nemen.

“Mijn vader Adrie Bakker ging eind jaren ‘60 mee met een zeilschool in Friesland”, vertelt Joost Bakker. “Hij bekeek de situatie en startte een jaar later zelf een bescheiden zeilschool, die bestond uit een gehuurde BM-er. Vanuit een gehuurde schuur bij Balk gaf hij zeillessen. Maar toen de boer zei dat hij meer huur moest betalen, kocht mijn vader een boerderij in IJlst, dit was eerst een jeugdherberg. Nadat er een skûtsje aangeschaft was werd het een varende zeilschool. Een skûtsje werden er uiteindelijk drie en toen werd IJlst te klein. Vervolgens vestigde de zeilschool zich hier in Harlingen, vanwege de open verbinding met de Waddenzee en het IJsselmeer. Ikzelf ben in 1995 de zeilwereld min of meer ingerold. Ik had de Hogere Hotelschool gedaan en wist niet zo goed wat ik wilde. Dus deed ik wat klussen voor pa en van het een kwam het ander. Mijn ouders – Adrie (80) en Trees (77) - hebben mij altijd vrijgelaten, ik moest niet de zaak overnemen. Maar ik vond het leuk, en wilde graag erin verder.”

Halve dagtochten

Rederij Vooruit werd groter en groter en anno 2023 beschikt ze over ruim 40 schepen uit de bruine vloot. “Variërend van 12 personen slaapaccommodatie tot 38 personen slaapaccommodatie”, legt Joost uit. “Tijdens dagtochten kunnen de grootste schepen zelfs 65 personen meenemen. Nieuw in onze vloot is de klipper ‘Anna’, hierop kunnen zo’n 24 tot 28 gasten op overnachten en 40 gasten tijdens dagtochten meevaren. In eerste instantie beginnen we met halve dagtochten op de ‘Anna’, kleine groepjes familie of vrienden. Dit plan zat al een tijdje in mijn hoofd, maar de afgelopen jaren waren eerlijk gezegd wat rommelig. In 2022 hadden we veel vooruitgeschoven vaarten door corona, soms zelfs uit 2019! Dat gegeven bracht veel drukte met zich mee en soms paste het allemaal maar net, ook met personeel. Zoals in zoveel branches is het vinden van goed personeel ook bij ons een aandachtspunt. Op jaarbasis vermaken wij zo’n 30.000 gasten, soms zitten daar jonge mensen bij die wel matroos willen worden. Onder leiding van de schipper doen ze praktijkervaring op aan boord. Op deze manier krijgen wij toch nog wat jonge aanwas van onderaf.”

Go with the flow

Na 28 jaar vindt Joost het contact met gasten iedere keer weer magisch. “Mensen komen aan boord, soms hebben ze nog nooit

gezeild, en zie ik ze zenuwachtig denken: ‘Hoe werkt dit?’ Wat nou als het laag water is en we niet verder kunnen?’ Maar na een paar dagen zie ik een heel ander soort mens. Dan hebben ze het droogvallen meegemaakt en ervaren dat barbecueën op de bodem van de Waddenzee gek maar ook uniek is. Gasten gaan mee met de wind en de getijden, ze hebben geleerd het ‘go with the flow’ gevoel toe te laten. En als ik dát zie, dan geeft mij dat veel voldoening.

De vroegere ambitie om de allergrootste rederij van Nederland te worden is niet realistisch, dat plan heb ik laten varen. Maar gewoon rustig een beetje doorgroeien en af en toe een bootje erbij, daar krijg ik nieuwe energie van.”

"Na een paar dagen zie ik een heel ander soort mens"

"Nieuw zijn halve dagtochten voor kleine groepjes vrienden of familie"

Rein Brandsma (BDM):

verder

Twee jaar geleden neemt Brandsma Digitaal Meten (BDM) zijn intrek in een hagelnieuw bedrijfspand in Bolsward. Wat voor oprichter Rein Brandsma op een zolderkamer begon, is inmiddels uitgegroeid tot een prijswinnende, duurzame en maatschappelijk betrokken organisatie. Brandsma legt uit wat het winnen van de Ondernemersprijs in 2021 met BDM heeft gedaan en wat tegenwoordig de grootste uitdagingen zijn.

Even terug naar 2021: BDM wint de ondernemersprijs, waardoor het zich een tijdlang het beste bedrijf van SúdwestFryslân mag noemen. Een fraaie eretitel. BDM wint de prijs, omdat er op een drietal thema’s wordt uitgeblonken: bedrijfsvoering, ondernemerschap en innovatie. Brandsma blikt terug: “Er kwam een oproep vanuit de gemeente om mee te doen aan de ondernemersprijs. Toen we vervolgens zelf werden benaderd, heb ik het idee een maandje laten bezinken. Ik besloot om mee te doen. Een nieuw pand, we bestonden vijftien jaar, de koers die was uitgezet. Het moment was goed.”

De jury oordeelt dat ‘BDM vooroploopt in eerdergenoemde thema’s, gedragen door de puurheid en passie onder de 28 medewerkers’. Brandsma gaat in op de koers en richting die BDM in die periode is ingeslagen. “We werkten altijd al klantgericht”,

gaat hij verder, “maar hebben de focus heel duidelijk gelegd op de combinatie van ons specialistische werk en de vraag vanuit de klant. Onze apparatuur voor maatvoering en landmeetkunde ontwikkelt zich snel. Door hierin mee te gaan kunnen we onze klanten ontzorgen, maatwerk leveren en meerwaarde creëren.”

Meegaan met de tijd

De ontwikkelingen binnen de verschillende disciplines van BDM hangen samen met nieuwe meetinstrumenten, het werken met (big) data, drones en artificial intelligence (AI). “Waar we voorheen twee dagen nodig hadden om iets te meten, doet een drone dat in een kwartier. De hoeveelheid data die daarbij vrijkomt is omvangrijk. Dáár moet je ook iets mee. Data verzamelen, analyseren én toepassen. Dat begint bij het personeel.” Het meegaan met de tijd is dus inherent aan kundige medewerkers. Dat is een uitdaging. “Het aantal vakmensen in deze branche is schaars, ook omdat de opleiding landmeetkunde naar de achtergrond is verdwenen. Mijn doel is om het vak aantrekkelijk te maken, waarbij we met nieuwe collega’s duidelijke afspraken maken. Wat kun je verwachten? Welke trainingen heb je nodig? We maken een roadmap voor die cruciale eerste periode.”

"Het DNA van BDM

Brandsma wil verder groeien, met de juiste mensen. Hij weet wat daarvoor nodig is. “Ik spreek wel eens van het BDM-DNA. Dat betekent affiniteit met onze specialismes hebben en zowel veeleisend, gemotiveerd als flexibel zijn. Dat laatste heb je nodig om mee te denken met de klant. Daar krijg je een verantwoordelijke baan met veel vrijheden voor terug. Met een gevoel van saamhorigheid, wat we krijgen door samen te werken aan de meest uiteenlopende projecten, maar ook via leuke teamuitjes. Daarnaast staan we stil bij je vitaliteit. Zo zijn we actief bezig met het beheersen van klachten in ons werk en bieden we begeleiding via personal training. Werk, privé en fitheid moet in balans zijn, dus daar hebben we aandacht voor”, sluit Brandsma af.

‘Ons

ontwikkelen, meegaan met de tijd en de juiste mensen aantrekken: daar werken we hard aan’

"Waar we vroeger twee dagen aan het meten waren, doet een drone dat werk nu in een kwartier"

"Mijn doel is om het vak aantrekkelijk te maken"

CE-Line verzamelt de wereld aan data met ‘Capillaire Elektroforese’

Een laboratorium op de werkplek

Dat de wereld door de groei van de bevolking en ook door klimaatverandering voor grote uitdagingen staat zal inmiddels wel bij iedereen bekend zijn. Waterschaarste en voedselschaarste zijn daarbij bedreigingen van grote proporties. Alle reden dus om wereldwijd in sneltreinvaart slimmere manieren te ontwikkelen voor de omgang met water en voedsel. In Friesland lopen wat dat betreft enkele bedrijven voorop. Eén zo’n bedrijf is CE-Line in Heerenveen. Met behulp van de nieuwste technieken zijn zij in staat om met name de tuinbouwsector een stuk efficiënter te maken. En: in potentie zou het ook voor andere sectoren een perfecte oplossing kunnen zijn. Dankzij een voorzetje van Raethuis accountants maakte OF even kennis met CEO Simon Meijer.

Het meten van waterkwaliteit is bij voedselproductieprocessen, maar óók bij zuiveringsprocessen essentieel. Daar wordt overal ter wereld dan ook veel tijd en geld in gestoken. Zo ook in de tuinbouw, waar het regelmatig analyseren van watermonsters door externe laboratoria al jaren de gewoonte is. Dat ging tot voor kort echter niet razendsnel. Wekelijks of tweewekelijks nam een teler een watermonster. Voor het resultaat van die metingen moest hij

of zij dan vaak meerdere dagen wachten.

“En dat is jammer want de informatie kan belangrijk zijn, als het gaat om de vraag hoeveel voedingsstoffen een gewas nodig heeft”, aldus Simon Meijer, CEO van CE-Line. “Precies de juiste hoeveelheid nutriënten (meststoffen) toedienen in plaats van zekerheidshalve iets te veel kan op jaarbasis duizenden euro’s schelen. Maar, ook een snéllere meting is goed voor een efficiëntere bedrijfsvoering. Wij helpen door als het ware

het laboratorium naar de kas te brengen en op locatie te meten. De resultaten zijn direct zichtbaar in een overzichtelijk dashboard. Zo wordt de zogenaamde ‘nutriëntenbalans’ frequenter en preciezer gemeten.

De vraag is: hoe doet CE-Line dat? “De techniek die we gebruiken heet Capillaire Elektroforese (CE), en dit zetten we in-line in”, zo legt Meijer uit. “Met het systeem kunnen zowel macro- als micronutriënten worden gemeten.”

Slechts 2 kilometer vanaf de A7 aan de Swijnswei in Nij Beets komen, sinds 1977, aannemers en klusbedrijven al bij BouwPartner van der Meulen voor bouwmaterialen in de breedste zin van het woord.

Onze klanten komen naar ons vanwege het uitgebreide assortiment en bovendien kennen ze onze verkoopmedewerkers vaak al jaren. Dit zijn ervaren specialisten, die aan een half woord genoeg hebben.

In de afgelopen decennia groeide BouwPartner van der Meulen uit tot de grote bouwmaterialenhandel met houtloods die het nu is. Sindsdien heeft het bedrijf een 4.000 m2 groot pand met een Bouwshop van 500 m2, een drive-through magazijn en een showroom.

Zoals je ziet reden genoeg om als echte professional ons te bezoeken. Want je weet het: Voor je begint, eerst naar jouw BouwPartner!

EEN PARTNER WAAR JE OP KAN BOUWEN!

Swijnswei 2A, 9245 HE Nij Beets

T: 0512-460022 | info@bpgvandermeulen.nl

Training en Advies op het gebied van:

+ BedrijfsHulpVerlening (BHV )

+ Veiligheidsmiddelen

+ Onderhoud & Keuringen

+ VCA Cursussen

+ Brand- en Veiligheidspersoneel

+ RI&E, ontruimingsplannen en plattegronden

Wij leveren maatwerk op elk gebied! BHV

En dát heeft direct positieve gevolgen voor de uitdagingen waar de wereld nu voor staat, zo leren we. Meijer: “Met de wereldwijd groeiende bevolking en het dreigende voedseltekort, moet er meer voedsel geproduceerd worden. Dit is dan ook de impact die CE-Line wil maken; een hogere output in de tuinbouwsector. En dat kun je onder andere bereiken door heel exact te meten hoeveel water de planten in de kas nodig hebben. Alleen al daarmee creëren we drie procent meer output.”

Waterzuiveringen

De pilot-fase is inmiddels achter de rug en de eerste ‘launching customers’ die de innovatie uitprobeerden zijn inmiddels razend enthousiast. Inmiddels wordt het systeem dan ook commercieel verkocht en dat loopt goed, zo stelt Meijer. Hij is dan ook al bezig andere sectoren te interesseren voor de techniek. Zoals bijvoorbeeld de wereld van waterzuiveringen. Meijer: “Door het groeiende tekort aan water hebben

waterleidingbedrijven méér bronnen nodig om aan de vraag te kunnen voldoen. Maar nieuwe bronnen betekent ook: meer onzekerheid over de waterkwaliteit. Je wil snel en continu weten wat er in je water zit. Ook daar kan onze oplossing een uitkomst zijn.”

En dan is er nog de circulaire economie, die in opkomst is. “Die transitie is zéér interessant. Wij werken daarin samen met partijen die uit afvalwater bio plastic plastic maken.

Raethuis

Bij al die groeiambities is het goed om een accountant aan je zijde te hebben die een beetje begrijpt waar je mee bezig bent. Meijer: “Voor ons is dat Raethuis in Heerenveen. Een bedrijf als CE-Line, dat sterk is gericht op R&D, heeft heel specifieke wensen. Het is dan fijn dat we een accountant hebben die niet alleen het cijfermatige rechtop-en-neer-werk doet, maar ook verstand heeft van het verwerken van patenten, het

activeren van ontwikkelingskosten en de fiscale regelingen waar je als innovatiebedrijf gebruik van kunt maken.”

Meijer is ambitieus, maar wil tegelijkertijd ook realist zijn. “Ondernemen vereist creativiteit en energie, maar ook geduld. Ik zie zo drie andere sectoren waar onze techniek heel behulpzaam zou zijn, maar groeien met je bedrijf betekent ook prioriteiten stellen en precies die versnellingen doorvoeren die je aankan. En over drie jaar? Dan hoop ik dat wij onze techniek in meerdere sectoren toepassen, dat we enkele honderden systemen per jaar verkopen en dat ons team gegroeid is van de tien mensen nu naar een team van ongeveer twintig mensen.”

Deze serie is gesponsord door Raethuis Accountants in Heerenveen. www.raethuis.nl

"Door het groeiende tekort aan water hebben waterleidingbedrijven méér bronnen nodig"

Etran herschrijft spelregels met nieuw programma voor arbeidsvoorwaarden

Ehance: versnelling in energietransitie

Al eerder publiceerden we in OF over de plannen en ambities van Gerrit Visser. Met zijn bedrijf Etran (Oosterwolde) leidt hij mensen in korte trajecten op tot energieprofessional. Daarmee lijkt hij een perfecte timing te hebben, want de komende jaren zullen er naar schatting 8,2 miljoen huizen en 1 miljoen bedrijfspanden moeten worden verduurzaamd en bij al die processen zijn professionals nodig. Etran heeft een gat in de markt gevonden, want niet alleen overheidsinstanties als het UWV, maar ook gemeentelijke overheden én het bedrijfsleven voelen de urgentie en gaan graag met Etran in zee. Bij al die drukte zijn er bij Visser óók weer nieuwe ideeën. Zoals daar is: het concept Ehance. OF ging weer in gesprek.

Visser vindt het leuk om als ondernemer te groeien, maar hij koppelt zijn ambities bijna onlosmakelijk aan de ambities waar de samenleving voor staat. “Er zullen in de nabije toekomst naar schatting 50.000 mensen nodig zijn om de energietransitie voor elkaar te krijgen. Dat dit moet lukken is sowieso essentieel, voor een leefbare aarde en voor de generaties na ons. Nou, dan moeten we nu razendsnel schakelen.”

Zingeving

Vanuit die visie startte Visser een jaar geleden Etran. Gevestigd op het Ecommunitypark in Oosterwolde leidt het bedrijf mensen op tot energieprofessional. “Gemeenten, provincies, woningcorporaties, energiecoöperaties, maar ook de bouw; ze zullen allemaal energieprofessionals nodig hebben om juiste keuzes te kunnen maken en processen door te voeren”, aldus Visser. “Die mensen leiden wij op. Aanvankelijk deden we dat vooral in Friesland, Groningen en Drenthe, maar inmiddels leiden we ook mensen op in Almelo, Hengelo, Enschede en Zwolle. En via het UWV, waar we fijn mee samenwerken, kloppen nu ook andere regio’s aan de deur. Het mooie is dat wij stromingen bij elkaar brengen. Vanuit de overheid komt de vraag: hoe krijgen we al die wijken in korte tijd verduurzaamd? En hoe krijgen we al die huizen voor 2050 van het gas af? Vanuit de markt komt de vraag van mensen die misschien al een goede baan hebben, maar iets anders willen; zij zoeken iets met méér zingeving. Vanuit het UWV komt de vraag: we hebben nog duizenden mensen in ons kandidatenbestand, hoe geven wij die mensen de komende jaren een mooie opleiding met baangarantie? En vanuit het bedrijfsleven komt de vraag: wij willen

wel verduurzamen, maar hoe gaan we dat doen als we daar de juiste mensen niet voor hebben? Of ze vinden het een beetje eng om iemand daarvoor vast aan te nemen. Voor al die vragen hebben wij een oplossing. Etran knoopt dat alles aan elkaar en zo maken we enorme stappen en impact richting die energietransitie.”

Mooie kans

Het talent om uitdagingen aan elkaar te koppelen en met oplossingen te komen die gelijktijdig méér dan een probleem tackelen lijkt typerend te zijn voor de Etran-methode. Dat blijkt ook uit de wijze waarop men met aspirant energieprofessionals omgaat. Visser: “Wij sluiten een intentieovereenkomst met de kandidaten, waarbij ze ervoor tekenen om een training te volgen van 9-12 dagen. Daarna kunnen ze vier examens afleggen. Ook zit er een praktijkdag in het traject besloten. Wanneer ze dat hebben gehaald bieden wij ze een jaarcontract aan en detacheren wij deze professionals-in-wording bij gemeenten, woningcorporaties, provincies en adviesbureaus. Het is dus aan de ene kant een hele mooie kans voor organisaties om personeel te werven met specifieke kennis op het gebied van duurzame energie en aan de andere kant om de werkloosheid in Nederland terug te brengen.” Daarbij voldoen de kandidaten aan de social return on investment verplichting waar veel overheden en adviesbureaus aan moeten voldoen.

Ehance

Het is eigenlijk pionierswerk wat Etran doet en dat betekent ook: constant nieuwe uitdagingen tegenkomen en oplossingen bedenken. Zo merkten ze bij Etran dat het niet altijd even gemakkelijk was om stageplaatsen te vinden. Tegelijkertijd

EEN UNIEK UITJE VOOR JE MEDEWERKERS!

Wij van Buro Events staan garant voor unieke bedrijfsevents. Met diverse arrangementen zorgen wij voor de échte beleving. Zet jouw medewerkers in het zonnetje!

Opzoek naar die unieke beleving voor uw bedrijf of organisatie?

Buro Events regelt het voor je!

KOM MET ONS IN CONTACT!

Boek vandaag nog jouw unieke bedrijfsevent!

Wetterwille 9, 8401 GB Gorredijk Contact@buroevents.nl 0513 744010

Kijk op buroevents.nl voor ons aanbod aan arrangementen!

JOUW BEDRIJFSEVENT, EEN UNIEKE BELEVING

zijn werkgevers soms nog huiverig om die plaatsen aan te bieden, laat staan om een speciale functie te creëren voor een energiecoach in het bedrijf. Visser: “Zo kwamen we op het idee van Ehance. Een nieuwe dienst, die we op 6 juli 2023 hebben geïntroduceerd. Met Ehance bieden we werkgevers de kans om werknemers iets heel bijzonders aan te bieden in het kader van de werkkosten-regeling. Die regeling is zoals bekend bedoeld om werknemers belastingvrij nog wat extraatjes te kunnen geven, zoals personeelsuitjes, kerstpakketten enzovoort. Het idee is dat ze met Ehance iets kunnen bieden dat veel meer beklijft. Stel: je sluit voor elke medewerker een abonnement af. Hiervoor betaal je per medewerker een vast bedrag van 970 euro per jaar. Je kunt dit bedrag opnemen in de werkkostenregeling, zelfs als je de vrije ruimte al volledig hebt benut. Hoewel er dan tachtig procent wordt belast, levert de werkkostenregeling alsnog het grootste fiscale voordeel op, zo hebben we berekend. Met dat geld kan de werknemer zich jaarlijks laten adviseren door een energieprofessional. Eén van onze mensen komt langs om de woning te bekijken en inzicht te geven in alles wat er mogelijk is. Verder ondersteunt de professional ook alle eventuele vervolgacties, zoals het opvragen van offertes en subsidieregelingen voor de verduurzaming van je huis.

Werknemers worden niet alleen gestimuleerd om duurzame keuzes te maken, maar ze worden ook ambassadeurs van verandering binnen en buiten hun werkomgeving. Door hun eigen woningen te verbeteren en volledig aardgasvrij te worden, zetten ze anderen aan om hetzelfde te doen. Ehance brengt een golf van positieve verandering teweeg die hele gemeenschappen transformeert. Voor de werknemer zijn er tal van voordelen, zoals minder energieverbruik, een fijner leefklimaat, een huis dat meer waard wordt én hij of zij draagt een steentje bij aan de energietransitie. Voor de werkgever biedt het ook veel voordelen. Het is fiscaal gunstig, waardoor de werkgever de werknemer die eventueel nog veel verlofuren heeft staan kan uitbetalen met een lucratieve en positieve beloning. Ook toont hij hiermee aan dat verduurzaming serieus wordt genomen binnen de organisatie waardoor hij een aantrekkelijke werkgever voor de toekomstige generatie is.

Tot slot is het ook voor Etran een voordeel, want door onze kandidaten in opleiding mee te sturen met de professionals die op huizenbezoek gaan doorlopen zij al hun eigen praktijkstage, binnen Etran. Zo snijdt het mes dus aan diverse kanten.”

Etran

Wat: Leidt mensen op tot energieprofessional

Voor wie: iedereen kan meedoen, mits je een opleiding hebt afgerond op niveau mbo4. Verder moet de kandidaat drie tot zes maanden deeltijd beschikbaar zijn voor een opleiding en daarna minimaal 24 uur per week beschikbaar zijn voor werk. Het hebben van een rijbewijs is een pré.

www.etran.nl

Ehance

Ehance is een nieuwe dienst van Etran. In de basis: werkgevers bieden werknemers (zowel huurders als woningeigenaren) ter waarde van 970 euro energiecoaching aan.

Werknemers krijgen daarvoor hulp bij woningverduurzaming, verlagen energielasten en verhogen waarde van eigen huis. Werkgevers, werknemers én Etran brengen op deze wijze een versnelling aan in de verduurzaming van woningen in Nederland

www.ehance.nl

De fijne samenwerking tussen Nullast en Wagenaar Onderhoudsbedrijf

‘We hebben een duidelijke klik’

Nullast in Sneek verzorgt periodieke keuringen voor elektrische gereedschappen, ladders, trappen en rolsteigers volgens de daarvoor geldende NEN-normen (zie kader onder dit verhaal, red.). Klanten kunnen ook bij Nullast terecht voor reparatie en onderhoud van elektrische gereedschappen en tuinmachines. Wagenaar Onderhoudsbedrijf is één van de klanten van Nullast. OF ging samen met Wytze Veenstra van Nullast op bezoek bij Chris Wagenaar in Sneek. ‘’Door de keuringen worden onze gereedschappen veel beter onderhouden.”

Het is een warm weerzien tussen Wytze Veenstra en Chris Wagenaar, respectievelijk eigenaar van Nullast en Wagenaar Onderhoudsbedrijf. In de loods aan de Pottenbakkersstraat schudden de heren handen en informeren ze belangstellend naar elkaars wel en wee. Daarna steekt Wytze van wal.

Keuringen ter plekke

“Nullast bestaat sinds 2000, wij verzorgen keuringen voor alles waar een stekker aan zit, maar ook voor ladders, trappen en rolsteigers. Ieder bedrijf met personeel - maar ook zzp’ers - is verplicht om iedere 12 maanden zijn gereedschappen en hierboven andere genoemde werkmaterialen te laten keuren. Naast het keuren plegen wij ook onderhoud en reparaties aan gereedschappen en dergelijke. Ik heb naast mijzelf nog een monteur in dienst en werk verder met zzp’ers. Ik ga geregeld naar mijn klanten toe om ter plekke de keuringen uit te voeren. Dit werkt heel plezierig en ik bouw hierdoor

een goede band op met mijn klanten. Als gereedschappen beschadigd zijn, er moet bijvoorbeeld een nieuw snoer of stekker aan een boormachine of het behuizingsstuk is kapot, dan neem ik het gereedschap mee naar mijn werkplaats waar de monteur het meestal kan herstellen.”

Relatief kleine reparaties

“Bij Wagenaar Onderhoudsbedrijf doen we alles op het gebied van woning- en utiliteitsbouw”, legt Chris uit. “We verbouwen scholen, restaureren huizen en bouwen magazijnen, 20 jaar geleden ben ik voor mijzelf begonnen en heb ik het mooiste vak van de wereld. Op dit moment zitten we nog midden in een overname van Jelle’s Bouwbedriuw in Greonterp. Wagenaar Onderhoudsbedrijf heeft hierdoor nu twee vestigingen en inmiddels 35 man personeel, zaterdagkrachten meegerekend. De overname is een goede stap geweest, Jelle had een iets oudere ploeg, ik een wat jongere. En nu is er dus een hele mooie mix

van jong talent en ervaren krachten. Ik doe al heel lang zaken met Nullast, dat is opgericht door Jan de Boer. Als er wat was met mijn gereedschappen dan ging ik even naar Jan. In 2015 nam Wytze Nullast over en sinds die tijd doet hij alle keuringen en reparaties voor ons. Het contact met Wytze was meteen vertrouwd, we hebben een duidelijke klik. Wytze is eerlijk en zegt waar het op staat. Doordat hij eigenlijk het hele jaar door gefaseerd onze gereedschappen controleert en keurt, hebben we er relatief kleine reparaties aan. Dat is het mooie van keuren!”

700 roze snoeren

Wytze gaat het de komende tijd erg druk krijgen met Wagenaar Onderhoudsbedrijf. Chris wil namelijk alle gereedschappen met een stekker voorzien van een nieuw roze snoer. “Een hele mooie klus voor mij”, zegt Wytze lachend. “Maar liefst 700 snoeren moet ik vervangen, maar gelukkig kan dit ook gefaseerd. De samenwerking met Chris ervaar ik als zeer prettig. Vaak kom ik even een volgeladen bus hier bij Wagenaar Onderhoudsbedrijf keuren. Zo hoeft de timmerman niet zijn hele bus uit en weer in te laden.” “Ja”, zegt Chris, “Indien nodig komt Wytze op locatie. Ook nu met de overname, en dat is superfijn.”

NEN-normen: NEN-normen zijn Nederlandse afspraken die marktpartijen onderling vrijwillig maken over de kwaliteit en veiligheid van hun producten, diensten en processen.

"Door ter plekke te keuren, bouw ik een goede band op met mijn klanten"

"Indien nodig komt Wytze op locatie"

Bij Baker Tilly komt het beste van twee werelden samen

Midden 2021 werd Daniël Engwerda als partner benoemd bij accountancy- en advieskantoor Baker Tilly. Zijn taak om het bedrijf in het noorden verder op de kaart te zetten raakte in een versnelling door het openen van een vestiging in Groningen. Twee jaar later hangt de vlag er uitstekend bij.

nu bijna 50 mensen. Baker Tilly heeft een uitstekende naam, dat merkte ik al gauw. We zijn een internationale organisatie, met lokaal ondernemerschap. Dat trekt zowel klanten als goede medewerkers aan.” Het vierkoppige managementteam in Groningen bestaat naast Engwerda (Partner Audit) uit Sandra Mallee (Director MKB Accountancy & Advies), Alex van Wamel (Director Tax Advisory) en Winnie Grondel-Kort (Sr. Manager Audit).

Overname Rikst Accountants

Baker Tilly biedt meerdere diensten aan, waaronder audits, het samenstellen van jaarrekeningen, fiscaal advies en een breed

"In Groningen zijn we in twee jaar tijd van nul naar bijna 50 mensen gegroeid"

van links naar rechts: Daniël Engwerda, Sandra Mallee, Alex van Wamel en Winnie Grondel-kort

pakket aan overige adviseringen. Hierbij kun je denken aan ESG, Employment, IT, Business en Corporate Finance. “Met de overname van Rikst Accountants in 2022 kreeg ons kantoor in Groningen er meteen 17 collega’s bij, wat onze groei in het noorden een flinke boost gaf. De klantenportefeuille die we meekregen vanuit de overname betekende een versteviging van onze positie binnen het lokale mkb. Persoonlijk houd ik ervan om te werken met plaatselijke organisaties en bedrijven. Regionaal ondernemen zorgt onder meer voor vertrouwen en binding. Het maakt samenwerken prettig. Dat is een kracht van ons.” Engwerda heeft een duidelijk beeld bij de stappen die Baker Tilly nog kan zetten in het noorden. “Ik wil doorgroeien, maar wel op een beheersbare manier. In Groningen willen we de stap maken naar 80 tot 100 mensen. Daarnaast kijken we altijd kritisch naar ons pakket aan diensten. We willen zo breed mogelijk adviseren, waardoor verdieping van een bestaande dienst of het toevoegen van een nieuw onderdeel, zoals duurzaamheid, noodzakelijk is.”

Het belang van diversiteit Talent wordt in het noorden onder meer geworven door in contact te staan met de Rijksuniversiteit Groningen, de Hanzehogeschool Groningen en NHL Stenden (Leeuwarden). Al is talent volgens Engwerda niet leeftijdgebonden. “We hebben diversiteit hoog op de agenda staan”, gaat hij verder, “waardoor we een gemêleerde groep collega’s hebben. Bij ons is iedereen

welkom, ongeacht leeftijd, sekse, achtergrond of geloof.” Verder zet Baker Tilly intern weloverwogen in op belangrijke elementen als persoonlijke ontwikkeling, opleidingen, vitaliteitstrainingen en duurzaamheid, en is er bewuste aandacht voor bedrijfsuitjes, sportieve activiteiten en goede doelen. “De mens staat hier op één. We zeggen wel eens dat het beste van twee werelden bij ons samenkomt. Baker Tilly heeft internationale allure met een informeel karakter. De lijnen zijn kort. Door ons lokale ondernemerschap is er veel vrijheid en kunnen we eigen keuzes maken. Hierdoor zijn we menselijk en pragmatisch. We kunnen meedenken met de klant. Niet alleen controleren, maar ook adviseren. Op dat vlak kunnen we het verschil maken.”

"Baker Tilly biedt een breed en volledig scala aan diensten"

van links naar rechts: Sandra Mallee, Alex van Wamel, Daniël Engwerda en Winnie Grondel-kort

Grodal Expeditie B.V. maakt zich op voor de toekomst

Al dertig jaar zorgt Grodal uit Veendam ervoor dat de orders van hun klanten wereldwijd op tijd op de juiste plek terecht komen of worden afgehaald. De allround logistiek dienstverlener handelt bovendien alle douaneformaliteiten af en zorgt voor op- en overslag van goederen. ,,Het volledig ontzorgen van de klant op logistiek gebied, daar draait het bij ons om”, aldus directeur Hebe Jager.

Per vliegtuig, als zeevracht, over de weg, met de trein of een efficiënte combinatie van de vervoersmogelijkheden: Grodal biedt alle modaliteiten aan. Vanuit het expediteurskantoor in Veendam zorgt het bedrijf ervoor dat jaarlijks duizenden zendingen hun weg vinden van en naar allerlei locaties in de wereld. ,,De bedrijven leggen de orders bij ons neer en wij zorgen voor de rest. We komen echt overal, van Australië tot Amerika en van Afrika tot Azië. We regelen veel importzendingen vanuit Azië. Onze kracht ligt in dienstverlening voor het midden- en kleinbedrijf en start-ups. We verzorgen de transporten voor onze klanten met een stukje extra aandacht.”

Toekomst

Op het moment is Grodal bezig om serieuze stappen te zetten voor de toekomst. Het bedrijf staat voor belangrijke keuzes, aldus Jager, die passen bij de tijd. ,,We zijn bezig met duidelijke toekomstplannen voor het bedrijf. Daarbij is de quote ‘Schoenmaker

blijf bij je leest’ goed van toepassing”, vindt Jager. ,,We willen meer mee gaan bewegen op de vraag in de markt. Duurzaamheid of sustainibility in het Engels - de internationale voertaal in de expeditiewereld- speelt daarbij onder andere een belangrijke rol. Het gebruik maken van hubs, waarbij zendingen op centrale punten worden verzameld en vervolgens gezamenlijk worden uitgereden, is één van de voorbeelden van logistiek en tegelijkertijd duurzaam werken.”

Zo wil Grodal – naast allround dienstverlener - veel meer een ketenpartner worden en op die manier onderdeel worden van een logistieke keten. Het bedrijf wil bijvoorbeeld de mogelijkheid van douane-entrepots gaan aanbieden aan hun klanten. ,,De entrepots kunnen dienen als opslagplaats of distributiecentrum van goederen. Over deze goederen hoef je niet direct btw en invoerrechten te betalen en je kunt vanuit het entrepot de zending in delen invoeren.

Dit levert dus fiscaal voordeel op voor de klant, die de invoerheffingen deels kan uitstellen totdat ze de goederen écht nodig hebben”, legt Jager uit.

Dertig jaar

Grodal Expeditie b.v werd dertig jaar geleden opgericht door de heren H. Groen en P. Dallinga. Van de beginletters van beide achternamen werd de bedrijfsnaam Grodal gevormd. Dallinga had ruime ervaring als expediteur en Groen was actief als transportondernemer.

De combinatie van de beide specialiteiten hebben er toe geleid dat Grodal is uitgegroeid tot een strategische partner in de logistieke dienstverlening. ,,We hebben een heel trouw klantenbestand, waarvan sommigen al dertig jaar bij ons zijn. Steeds meer bedrijven weten ons te vinden en zo zijn we ondertussen al dertig jaar onderweg”, besluit directeur Jager.

Mematec op nieuwe locatie klaar voor groei

Het was een hectisch jaar voor Mematec in Heerenveen. De snel groeiende metaal- en kunststofspecialist verhuisde in februari van dit jaar naar een splinternieuw bedrijfspand aan de Neptunus 13 op het Internationaal Bedrijvenpark Friesland in Heerenveen. ,,Op deze nieuwe locatie zijn we klaar voor verdere groei”, aldus directeur Egbert van Voorthuizen en zijn bedrijfsleider Marc van der Molen.

In de 25-jarige geschiedenis heeft Mematec een grote ontwikkeling doorgemaakt, zo gaat de heer Van Voorthuizen verder. Het bedrijf begon met de assemblage van schoenreparatiemachines, maar is ondertussen uitgegroeid tot een productiebedrijf met drie specialismen onder één dak: metaalbewerking, kunststofbewerking en machinebouw.

Het snel dalende aantal schoenmakers in de laatste decennia van de vorige eeuw, maakte het voor Mematec noodzakelijk om verder te zoeken naar andere werkzaamheden. ,,In de jaren tachtig waren er nog 12000 schoenmakers, waar je een hakje of een zool kon laten vervangen. In het jaar 2000 was dit aantal gezakt naar 500. Dit maakte dat we meer in eigen beheer wilden gaan produceren.”

Tijdens de zoektocht naar nieuwe bedrijvigheid kwam het toenmalige metaalen assemblagebedrijf bij een kunststofbedrijf terecht. ,,Er ging een andere wereld voor ons open. We kregen de mogelijkheid het bedrijf over te nemen en vanaf 2008 hebben we ons steeds meer gefocust op kunststof. We groeiden in die tijd zo hard dat we op zoek moesten naar nieuwe bedrijfsruimte.

We kwamen in 2012 terecht in een groot pand van een bouwbedrijf in HeerenveenZuid, dat we deels konden huren. Deze huur werd echter opgezegd in oktober 2021. Hierdoor hadden we veertien maanden om een ander pand te regelen. We hadden het geluk dat er een optie vrij kwam op een groot stuk grond op het IBF en daar hebben we ons pand laten bouwen.”

Aan het begin van dit jaar kon Mematec het nieuwe pand betrekken. ,,Het was een heel gek jaar. Materialen verdubbelden in prijs en levertijden waren onbekend of onzeker. Zo hebben we de eerste tijd zelfs zonder

verwarming gedraaid. De stroomaansluiting is net rond en nu gaat het nog om de puntjes op de i”, gaat Van Voorthuizen verder.

Assemblage

In het nieuwe pand is meer ruimte ingericht voor assemblage. ,,Vanuit de metaal- en kunststofafdeling zijn we eigen toeleverancier van onze assemblage-afdeling, waar alles in elkaar gezet wordt. We hebben een grote spuitcabine aangeschaft, waar we voor-gemonteerde producten kunnen spuiten, waarna ze verder geassembleerd worden. Zo maken we koelunits voor de melkveehouderij en tuinbouw, dakluiken,

maar ook de omkasting van 3D printers. Dat laatste product hebben we - samen met de klant - ontwikkeld. De omkasting van de 3D printer maken we van het begin tot het eind in eigen beheer. Met deze printer kunnen onder andere betonnen ornamenten geprint worden, die bijvoorbeeld nodig zijn op de afgebrande Notre Dame in Parijs.”

De komst van de kunststofafdeling, het verder toeleggen op engineering en assemblage heeft, samen met een verjonging van het personeel, gezorgd voor een groeispurt bij Mematec. ,,We zijn veel breder inzetbaar en in veel branches werkzaam. We ontwerpen en maken unieke producten, maar werken ook seriematig. Het personeel is uitwisselbaar tussen de metaal-, kunststofen assemblageafdeling. We kunnen snel schakelen, waardoor we binnen twee of drie dagen een order kunnen uitleveren.”

In het nieuwe pand is Mematec klaar voor de toekomst. ,,We hebben hier genoeg mogelijkheden om verder te groeien.”

"De komst van de kunststofafdeling, het verder toeleggen op engineering en assemblage heeft, samen met een verjonging van het personeel, gezorgd voor een groeispurt bij Mematec"

VAN DEN BERG

Friezen in den Vreemde

Vera Stilma ging met zoon Danny naar Rügen

‘Échte gesprekken voeren; daar begint iedere relatie mee’

OF heeft belangstelling voor alles wat Friese ondernemers en aanverwante personen doen, zakelijk gezien, maar óók privé. In de rubriek Friezen in den Vreemde volgens we Friese managers en ondernemers op hun reis in het buitenland. Waar gingen ze naar toe? Waarom gingen ze? En wat staken ze ervan op? In deze editie gaan we met Vera Stilma van Vermogensbeheer Friesland even een tijdje terug in de tijd. Zij trok in 2020 met haar zoon naar het Duitse Rügen.

Je bent in 2020 naar Rügen gegaan. Wat ging je daar doen?

Rügen is het grootste eiland van Duitsland; het ligt in de Oostzee. Een mooi natuurrijk eiland met prachtige krijtrotsen. Ik ga jaarlijks met mijn oudste zoon een weekje naar het buitenland om, al wandelend, veel mooie plekken te ontdekken. Mijn zoon zoekt de locatie altijd uit en omdat hij Duitsland mooi vindt koos hij Omdat mijn zoon heel erg van Duitsland houdt, zoekt hij de locatie altijd uit.

Wat zoek je tijdens zo’n reis?

Het doel van onze vakanties is vooral genieten van de rust en natuur. Dit doen we vaak door ’s ochtends rustig te beginnen onder het genot van een ontbijtje en een bakje koffie. Daarna zoekt mijn zoon ‘Danny’ een wandeling uit, door steeds meer in te

zoomen op google maps. En dit zijn meestal niet de standaard wandelpaden. Zo lopen we soms over omgewaaide bomen of houdt het wandelpad soms zomaar op. En dat ergens boven op een berg, met niemand in de buurt!

Klinkt avontuurlijk! Hoe heb je specifiek die reis naar Rügen ervaren?

We hebben het altijd erg gezellig samen. We praten, puzzelen en lachen wat af. Nou ja, meestal lacht hij mij uit hoor. Als ik bij een behoorlijk steile daling er bijvoorbeeld even een stevige tak bij pak. Maar goed, hij is 22 en ik ben dat niet meer!

Het klinkt nu misschien alsof we alleen maar wandelen, maar dat is niet zo. Zo wandelen we ook wel naar een museum. In Rügen hebben we bijvoorbeeld een ‘Jachtslot’

bezocht. Dit is een indrukwekkend gebouw, volledig ingericht met vele jachttrofeeën en met bijpassend meubilair.

Bedrijf: Vermogensbeheer Friesland

Functie: Algemeen directeur en adviseur vermogen

Geboren: 22-04-1973

Geboorteplaats: Sneek

Burgerlijke staat: ongehuwd/ gescheiden

Hobby’s: wandelen, in- en om huis bezig zijn en ik hou van livemuziek en misschien wel nog meer van de zee.

Vera Stilma

Wat vond jij het meest opvallend aan het gebied waar jij was?

Dit strak witte krijtrotsen, de heldere zee en de ongerepte natuur is daar werkelijk waar adembenemend. Ik hou ontzettend van de zee, daar word ik sowieso altijd heel erg gelukkig van. Maar deze plaatjes zullen mij altijd bijblijven.

Zijn er ook nog leerzame gedachten meegenomen naar huis?

Zeker! Ik denk dat we soms vergeten hoe goed ons leven is en hoe mooi de wereld om ons heen is. Dit was dan op 6 uur rijden van huis, maar ook wanneer ik thuis ben voel ik soms de rijkste mens op aarde. Dat is ook een thema die ik in het leven belangrijk vind. Kijk en luister naar je medemens, ook al ben je het niet met hem of haar eens. Wie weet zit er een kern van waarheid in en kun je daar iets mee. Zie iemand met een andere mening niet als vijand, maar als iemand die anders tegen dingen aankijkt dan jou. Meestal kun je juist van elkaar leren! Kortom: reizen helpt wel om je weer even die brede blik te geven.

Is er ook iets misgegaan, of tegengevallen?

De continue discussie bij dit soort reizen is dat ik eigenlijk niet te ver weg wil voor een weekje. Ik had eigenlijk een grens gesteld, dat ik maximaal 4 tot 5 uur wil rijden. Nu moesten we 6 uur rijden en het brengt je op een unieke plek, het was een vakantie om nooit te vergeten. Soms moet je dus even uit je eigen ‘comfortzone’ worden getrokken om een volgende stap te kunnen zetten. Al geef ik dat liever dan ook weer niet toe!

Dat is een mooie zelfreflectie. Heb je tot slot nog een andere leerzame boodschap voor de lezers?

In het dagelijkse leven ben ik altijd druk. Is het niet met werk, dan wel met mijn diverse bestuursfuncties, het huishouden, de honden of wat dan ook. Maar als je echt tijd voor elkaar neemt en naar elkaar luistert, brengt dat je ontzettend veel. Tussen moeder en zoon worden leuke, maar ook serieuze gesprekken gevoerd. Dit soort gesprekken blijven er thuis vaak bij omdat de andere

zoon thuiskomt, de telefoon gaat, er een vergadering gepland staat of ik toch nog even aan het werk moet.

Op het werk mag het niet anders zijn. Altijd ruim tijd investeren en vooral échte gesprekken voeren; alleen dán leer je het echte verhaal kennen. Daar begint een relatie mee! Dat geldt net zo goed voor een zakenrelatie als voor een moeder-zoon relatie.

Met afvalverwerker PreZero op weg naar een duurzame wereld

Een reismand voor katten gemaakt van plastic flessen. Of koffiedik hergebruiken als grondstof voor nieuwe producten. PreZero (vroeger SUEZ) zorgt ervoor dat er steeds meer wordt hergebruikt van wat we met z’n allen weggooien.

Grondstoffen

PreZero verwerkt bedrijfsafval tot grondstoffen. Die worden opnieuw gebruikt en dat is winst voor het milieu. De onderneming heeft in Nederland vijftig locaties met ruim 2000 werknemers. Dennis van Klinken is als rayonmanager verantwoordelijk voor de negen Noordelijke vestigingen, waar samen ruim 200 mensen werken. In Noord-Nederland is de onderneming onder meer te vinden in Emmen, Leeuwarden en Wildervank.  ‘We halen afval op bij bedrijven, maar ook scholen, gemeenten en ziekenhuizen weten ons te vinden. Het afval wordt gesorteerd en schoongemaakt. Een concreet voorbeeld is het gescheiden inzamelen van dakramen. Die worden gedemonteerd zodat de grondstoffen een tweede leven krijgen.’ In 2022 werden er door samenwerkingspartner VELUX  4900 dakramen ingezameld. Een verdubbeling vergeleken met het jaar ervoor volgens Van Klinken. ‘Alle gedemonteerde en gesorteerde stromen vanuit deze dakramen, zoals het hout, glas, metaal en de kunststoffen worden hergebruikt.’

Afvalhout

Een ander voorbeeld is afvalhout. Bij GreenBlocks in Coevorden wordt dagelijks ruim

100.000 kilo afvalhout, afkomstig van PreZero, verwerkt. Ze maken hier palletklossen van, waardoor er minder bomen gekapt hoeven te worden. ‘In Nederland gooien we jaarlijks per persoon bijna 24 kilo houtafval weg. Daarvan scheiden we 77 procent zodat er bijvoorbeeld pallets en spaanplaten van gemaakt kunnen worden. We zijn het eerste bedrijf in Nederland dat de keten van afvalhout weet te sluiten’, aldus een trotse rayonmanager.

Flexibel

PreZero heeft innovatie hoog in het vaandel staan. De medewerkers proberen altijd oplossingen te vinden, zodat de klant snel en efficiënt kan blijven werken. ‘We hebben voor elk bedrijf een duurzame afvaloplossing of een op maat gemaakte oplossing voor hun interne proces.’ Zoals bij Scania in Zwolle, waar PreZero intensief betrokken is bij de bedrijfsactiviteiten in de fabriekshal en verweven is met het productieproces. ‘Ons bedrijf is ook flexibel. Zo zijn er altijd afspraken te maken over de tijden waarop we onze dienstverlening moeten uitvoeren. Voor ons is meedenken meer dan vanzelfsprekend’, legt de afvalspecialist uit.

Preventie

Toch blijft veel afval ongebruikt omdat er nog geen hergebruikmogelijkheden zijn. Van Klinken: ‘Onze afdeling Innovatie is constant op zoek naar nieuwe toepassingen. Dat doen ze onder meer samen met de klant. We wachten niet op de klantvraag of vragen alleen wat ze willen, maar geven juist proactief advies om hun processen te verduurzamen. Het advies om doorzichtige in plaats van gekleurde verpakkingsfolie te gebruiken is daar een voorbeeld van. De eerste versie is beter te recyclen. Samen denken we op die manier verder voor een duurzaam morgen.’

Voorlichting

Bij het verminderen van de afvalstromen speelt voorlichting een belangrijke rol. ‘We geven regelmatig rondleidingen aan scholen en merken dat het hergebruik van afval, maar ook preventie, leeft bij jongeren. Daar zijn we blij mee, want het gaat om uitdagingen die ons allemaal aangaan en met elkaar moeten aanpakken.’

Stagiair

De 36-jarige manager is verknocht aan het bedrijf waar hij achttien jaar geleden als stagiair begon. ‘Afval was voor mij toen nog iets wat je in de container gooide en daarna in de vuilniswagen verdween. Van afvalrecycling had ik nog nooit gehoord. Dat

je koffie kon drinken uit kopjes van gebruikt koffiedik was onvoorstelbaar. Laat staan dat je keukenschorten kon maken van gebruikt etalagedoek, of een duurzaam gebouw kon inrichten met gebruikte materialen’, klinkt het enthousiast.

Investeren

Om daadwerkelijk een bijdrage te leveren aan het sluiten van cirkels investeert PreZero volop in onder meer haar Noordelijke locaties. Dat doet ze het op het gebied van inzamelvoertuigen, maar vooral ook op het gebied van verwerking en het bouwen van installaties. Dit kunnen verwerkingsfaciliteiten zijn die onder meer papier of hout ontvangen, maar ook

gemengde stromen kunnen sorteren tot mono-stromen. Die gaan daarna naar de eigen productiefaciliteiten, zoals GreenBlocks, of naar een van de ketenpartners.

Betrokkenheid

De betrokkenheid met het milieu houdt voor Dennis van Klinken niet op als hij na werktijd de deur van zijn PreZero-kantoor dicht doet. ‘Thuis scheid ik mijn afval zorgvuldig en als ik ergens een blikje zie rondslingeren raap ik dat op. Die mentaliteit zie ik bij al mijn collega’s.

We kennen het effect van afval op het milieu en gaan er dus zorgvuldig mee om. We hebben tenslotte maar één planeet en daar moeten we zuinig op zijn. Je merkt gelukkig wel dat steeds meer mensen dit beseffen en er rekening mee houden. We zijn goed bezig, want in vergelijking met andere landen wordt er in Nederland veel afval gescheiden en gerecycled. Toch is er nog genoeg te doen voor we ons doel van nul procent verspilling, ofwel Zero waste, bereikt hebben.’

Metalen

Met de locatie in Winschoten heeft PreZero de mogelijkheid om de vele verschillende soorten metalen op kwaliteit te sorteren en te bewerken. Uniek aan deze locatie is de in 2022 in gebruik genomen aluminium pers waarmee het bedrijf in staat is om het losse aluminium in grote blokken te persen die rechtstreeks naar de diverse smelterijen worden gebracht. Daar worden er weer nieuwe producten van gemaakt. Door het persen van het aluminium reduceert PreZero aanzienlijke CO2-uitstoot op het transport

Bouw- en sloopafval

René Paas, commissaris van de Koning in de provincie Groningen, opende zaterdag 17 december 2022 de nieuwe hypermoderne sorteerinstallatie van PreZero voor bouw- en sloopafval. Deze geavanceerde installatie kan 160.000 ton gemengd bouw- en sloopafval per jaar verwerken en biedt extra sorteermogelijkheden van diverse houtkwaliteiten. Dat maakt het mogelijk om 20 procent meer hout te recyclen voor toepassingen in nieuwe producten, zoals spaanplaat. De installatie is uitgerust met de allerlaatste technologie – zoals optische infrarood scheiders, nonferro scheiders en nieuwe zeeftechnieken.

E-Waste

Onder e-waste valt alle apparatuur met een stekker of werkend op batterijen. Deze afgedankte elektrische en elektronische apparaten (AEEA) bevatten veel waardevolle grondstoffen. PreZero biedt een duurzame totaaloplossing voor inzameling, demontage, sortering en hergebruik van grondstoffen uit e-waste vanuit de eigen locatie in Midwolda.

Kunststof sorteerinstallatie

In Zwolle heeft PreZero een state of the art kunststof sorteerinstallatie waarin 150.000 ton huishoudelijk plastic, blik en drinkpakken wordt gesorteerd. Sinds dit jaar sorteert PreZero hier ook de zelf ingezamelde gemengde bedrijfsmatige plastic verpakkingen en de drankkartons.

"We kennen het effect van afval op het milieu en gaan er dus zorgvuldig mee om. We hebben tenslotte maar één planeet en daar moeten we zuinig op zijn"

Huwelijksvoorwaarden nu nog niet opheffen, strakjes zéker wel?

Wees niet zo dom als ik!

Toen ik trouwde, trouwde je automatisch in algehele gemeenschap van goederen. Tegenwoordig trouw je in een beperkte gemeenschap van goederen. In het kort komt dit erop neer dat wat je voor het trouwen had, van jou blijft en alles wat je na het “ja-woord” verkrijgt, sam sam wordt. Óók wat je verdient vanuit bijvoorbeeld je BV en alles wat je bedrijfsmatig mocht ondernemen na het trouwen. Zo heb je na het huwelijk toch weer de gemeenschap van goederen en dat wilde je als ondernemer eigenlijk niet.

Toen ik notaris werd en daarmee mijn eigen bedrijf kreeg, was door ons huwelijk alles gemeenschap van goederen geworden. Het was een heel gedoe om dit weer uit elkaar te halen in het “mijn en dijn”; kostbaar ook. Behalve dat je als notaris verplicht bent om op huwelijksvoorwaarden te trouwen, wilde ik ook het vermogen van mijn man beschermen, mocht er iets misgaan. Maar ook mijn eigen bedrijfsvermogen wilde ik beschermen voor als wij elkaar niet meer zo lief zouden vinden. Daarom adviseer ik mijn ondernemende cliënten altijd om eerst “ja” bij mij te zeggen voor huwelijksvoorwaarden alvorens “ja” te zeggen bij de ambtenaar van de burgerlijk stand.

Een aanmerkelijk belang BV.

Gaan de zaken goed dan heb je al snel een holding-BV met daaronder een werkmaatschappij-BV. Dit om ondernemersrisico’s verder in te dammen. Je holding-BV noem ik ook wel je spaarpot. Daarin bewaar je onder meer de overtollige bedrijfswinsten. Verkoop jij je bedrijf dan verkoop je eigenlijk de werkmaatschappij-BV. De verkoopsom komt dan in je holding-BV. Op de holding-BV heeft de fiscus nog wat wij noemen een “aanmerkelijk belang claim”. Dit is het verschil tussen de waarde die je ooit in je holding-BV hebt gestort (doorgaans een startkapitaal van toen € 18.000 en nu vaak € 1) en de daadwerkelijke waarde van je holding-BV. Bij jouw overlijden is dat verschil nu met 26,9% inkomstenbelasting belast. Vanaf volgend jaar hanteert de belastingdienst twee schijven, te weten: de eerste € 67.000,- wordt tegen 24,5% inkomstenbelasting belast en het bedrag daarboven tegen 31%. Óók de erfbelasting komt dan om het hoekje kijken. De liquiditeiten om deze claims te voldoen moeten er dan wel zijn! Dat is lastig als het vermogen nagenoeg vastzit in panden of een beleggingsportefeuille, kortom: in jouw pensioenvoorziening.

Ondernemer overlijdt

Kom je als ondernemer als eerste te overlijden en zit het meeste vermogen aan jouw kant, dan zal jouw partner een fors bedrag moeten aftikken met de fiscus. Is dit geld er wel? Het is om deze reden dat ik vaak adviseer om de huwelijksvoorwaarden later op te heffen en over te gaan naar de algehele gemeenschap van goederen. Hierdoor wordt dan slechts de helft van het aanmerkelijk belang belast.

Maar ja, wanneer kom je te overlijden? Nu al die huwelijksvoorwaarden opheffen is vanwege de inperking van het ondernemersrisico wellicht nog niet handig. Bovendien weet je niet of jij als eerste komt te overlijden. Stel je partner komt als eerste te overlijden én de huwelijksvoorwaarden zijn opgeheven, dan moet jij ineens belasting betalen over wat daardoor van jouw holding naar jouw partner is gegaan. Zonder opheffing van de huwelijksvoorwaarden hoefde dat anders niet.

Een oplossing kan zijn om een levenstestament te maken en daarin een volmacht op te nemen waarmee jouw partner de huwelijksvoorwaarden kan opheffen. De hele tekst van de huwelijksvoorwaarden moet in die akte worden opgenomen, maar daar weet jouw notaris wel raad mee. Het levenstestament vind ik een bijzonder fraaie en waardevolle akte, met name óók voor ondernemers en wel van elke leeftijd! Meer over het levenstestament en huwelijksvoorwaarden, zie mijn website rientjesnotariaat.nl.

Karin Rientjes is notaris en mediator bij Rientjes Notariaat te Sneek. Meer weten: info@rientjesnotariaat.nl

samen werken.

samen werken en samen vooruit

In de nieuwe gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in.

Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

IJZERSTERK VOOR UW BEDRIJF