SŁOWA NA ZDROWIE
Często w różnych sprawach to, co z frontu się wydaje piękne, z drugiej strony gorzej wygląda.
Prof. JERZY BRALCZYK
Słowo front obejmuje szerokim frontem różne aspekty ludzkie: ciało człowieka, jego miejsce do życia, jego działania i relacje z innymi, a także jego najszerzej pojęte otoczenie: bo front to i czoło, twarz, i budynek, i walka, a także teren działania, wreszcie atmosfera.
F
rons (w dope³niaczu frontis) to po ³acinie ‘twarz, czo³o’, a tak¿e ogólnie ‘przednia czêœæ, przód’, st¹d w³oskie fronte, potem francuskie i niemieckie front. Dla Polaków front od dawna ma znaczenie g³ównie wojskowe, a przez liczne przenoœnie i z³agodzone, i dowartoœciowane. Stawiaj¹c czo³o przeciwnikowi, konfrontujemy siê z nim i dochodzi do walki. Militarnie front to najpierw czo³owa linia wojska (ale nie tylko sama linia, bo mówi siê te¿ linia frontu), potem miejsce starcia, walk, dalej same te walki. Byæ na froncie – to walczyæ na wojnie, walczyæ na linii frontu (czasem dok³adniej: na pierwszej linii frontu) – to byæ w bezpoœredniej konfrontacji z nieprzyjacielem; zgin¹æ na froncie – to polec w bitwie. Czasem siê konkretyzuje: na froncie wschodnim (zachodnim). Tam walczyli ¿o³nierze frontowi, frontowcy. Ten front ma charakter mocny i podnios³y. Nic dziwnego, ¿e ró¿ne partie i koalicje, takie jak przedwojenny lewicowy Front Ludowy i antysanacyjny Front Morges, front do nazwy wziê³y.
i walki, i pracy. Pracy, do której ustawialiœmy siê frontem i szliœmy szerokim frontem. Mieliœmy nadzieje zwyciêstwa na wszystkich frontach. Te¿ piêkna sprawa, i podnios³a. A z drugiej strony i nasze ma³e, ludzkie starcia z frontem kojarzyliœmy. Tu ju¿ by³o gorzej. Stosuj¹c frontalne ataki na bliŸnich, zmieniaj¹c front, ob³udnie walcz¹c na dwa fronty, urz¹dzaj¹c p³askie ju¿ afronty – jesteœmy godni pogardy i potêpienia. Obok militarnego niemal równie czêste, zw³aszcza w sytuacjach bardziej pokojowych, jest nazywanie frontem przedniej czêœci budynku, powiedzmy, fasady. Front domu powinien dobrze siê prezentowaæ, a mieszkanie od frontu do by³ znak presti¿u. Fronton zaœ to by³ ‘ozdobny szczyt fasady’ (niekiedy i na ³adny ganek tak mówiono). Potem i meble zaczê³y mieæ swoje fronty, te¿ efektowniejsze od tego, co z ty³u... Bo czêsto w ró¿nych sprawach to, co z frontu siê wydaje piêkne, z drugiej strony gorzej wygl¹da.
Rys. K. Rosiecki
Fot. archiwum
Front
Militaria daj¹ Ÿród³o przenoœniom. W ró¿nych czasach mieliœmy nie tylko front walki o pokój i o lepsze jutro, ale i front przebudowy wsi, i front kulturalny – bo front sta³ siê terenem, zakresem dzia³alnoœci, gdy propagandowo podnosi³o siê nastroje. I dziœ mamy front robót... Front sta³ siê miejscem
www.miesiecznik-puls.org.pl – nr 5–6/2020 (301–302)
I wreszcie ten najszerzej nas otaczaj¹cy front atmosferyczny. Czy to ciep³y, czy polarny – poddajemy siê mu, z meteorologi¹ siê nie walczy. Tylko sk¹d tutaj to jednak militarne odniesienie? Czy przyroda ma nam byæ wroga? Bywa. Zw³aszcza gdy zagra¿a nieoczekiwanymi i trudno wyobra¿alnie skutkuj¹cymi kryzysami, szczególnie zdrowotnymi. I wtedy nie dziwi¹ metafory wojskowe – kiedy przyjdzie koniecznoœæ konfrontacji, do której szerokim frontem staj¹ ci, których œmia³o frontowcami nazwaæ mo¿na. 13
