Z NASZEJ PRAKTYKI
Gdy epidemia staje siê pandemi¹...
Fot. archiwum
w demokratycznych krajach Europy czy Ameryki Pó³nocnej), choæ ECDC oszacowa³o, ¿e zlecenie tzw. dystansowania siê spo³ecznego o tydzieñ wczeœniej zmniejszy³oby liczbê zachorowañ o 65 proc. PóŸno ograniczono ruch miêdzynarodowy. Udzia³ miêdzynarodowej spo³ecznoœci naukowej w ustalaniu Ÿród³a wirusa SARS-CoV-2 wydaje siê utrudniony i niewystarczaj¹cy. W Europie raczej nikt siê nie spodziewa³ tak dynamicznego rozwoju sytuacji. Uspokajaj¹ce komunikaty, wydawane przez WHO w pocz¹tkowej fazie pandemii, dawa³y nadziejê na ograniczenie transmisji wirusa tylko do Chin. Byæ mo¿e opierano siê na wczeœniejszych doœwiadczeniach. W 2002 r. obserwowano zachorowania znane jako SARS, czyli zespó³ ciê¿kiej ostrej niewydolnoœci oddechowej. Zachorowa³o wówczas 8437 pacjentów, œmiertelnoœæ wynosi³a 10 proc. Epidemia tak jak nagle siê pojawi³a, tak niespodziewanie zgas³a. W 2012 r. zanotowano zachorowania nazwane MERS (bliskowschodni zespó³ oddechowy). Znanych jest 2494 przypadków, œmiertelnoœæ wynosi³a 34 proc.
Z dr hab. n. med. Anetą Nitsch-Osuch, pediatrą i epidemiologiem, specjalistą zdrowia publicznego, kierownikiem Zakładu Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego WUM, rozmawia Anetta Chęcińska.
Jakie czynniki zdecydowa³y o skali rozprzestrzeniania siê SARS-CoV-2?
B
y³o ich wiele. Pierwszy to opóŸnienie w identyfikacji zagro¿enia w Chinach i w powiadomieniu o sytuacji WHO. Z kolei eksperci WHO, nale¿y domniemywaæ, ¿e z istotnych i racjonalnych powodów, póŸno zdecydowali o og³oszeniu pandemii. Wczeœniej utrzymywali, ¿e na œwiecie wystêpuje wiele ognisk epidemicznych COVID-19. W Chinach wdro¿ono drastyczne dzia³ania przeciwepidemiczne (niekoniecznie akceptowane i mo¿liwe do zastosowania 34
11 marca 2020 r. Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor WHO, og³osi³ pandemiê koronawirusa SARS-CoV-2 wywo³uj¹cego chorobê COVID-19. Wczeœniej WHO uzna³a nowy koronawirus (2019-nCoV) za zagro¿enie dla zdrowia publicznego. Taka sytuacja mia³a ju¿ miejsce kilkakrotnie: w kwietniu 2009 r. – z powodu epidemii œwiñskiej grypy (H1N1), w maju 2014 – z powodu „powrotu” wirusa poliomyelitis (w Afganistanie, Pakistanie, Nigerii), w sierpniu 2014 – z powodu epidemii gor¹czki krwotocznej wywo³anej wirusem ebola w Afryce Zachodniej, w lutym 2016 – w zwi¹zku z epidemi¹ zaka¿eñ wirusem zika na pó³kuli zachodniej, w czerwcu 2019 – z powodu zachorowañ wywo³anych wirusem ebola w Demokratycznej Republice Konga. Czego nauczy³y nas epidemie XXI w.? Czy na epidemiê wywo³an¹ przez nieznany wirus mo¿na siê przygotowaæ? Wiadomo by³o, ¿e œwiat powinien byæ przygotowany na „chorobê X”, a eksperci zwracali uwagê nie „czy”, lecz „kiedy” siê ona pojawi. Kraje rozwiniête mia³y opracowane plany pandemiczne na wypadek grypy, które mo¿na choæ czêœciowo realizowaæ obecnie. Pewne dzia³ania s¹ niezbêdne w przypadku zagro¿enia epidemicznego: np. oszacowanie zasobów systemu opieki zdrowotnej, liczby miejsc w szpitalach, liczby ³ó¿ek „respiratorowych”. Niestety, nie mamy szczepionki ani leków dzia³aj¹cych przyczynowo i to niekorzystnie odró¿nia aktualn¹ pandemiê od wywo³anej przez wirus grypy. A czego siê nauczyliœmy? Czy pandemia grypy z 2009 r. zmieni³a nasze zachowania? Czy wzros³a akceptacja dla szczepieñ? Czy myjemy i dezynfekujemy rêce tak jak nale¿y?
www.miesiecznik-puls.org.pl – nr 5–6/2020 (301–302)
