PRAWO
Lekarze pytaj¹ prawników Praca w ramach projektu „Prawnik dla lekarza” zmieniła w ostatnim czasie swoje oblicze. Tylko w marcu udzieliłyśmy ponad 300 porad, co stanowi wzrost o blisko 66 proc. w stosunku do poprzednich miesięcy. Około 90 proc. problemów dotyczy oczywiście sytuacji związanej z COVID-19, w szczególności praw pracowniczych lekarzy. Poznajcie odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.
Czy kierownik podmiotu leczniczego może zamykać lekarzy na oddziałach w ramach kwarantanny z pacjentami, u których zdiagnozowano COVID-19?
?
Art. 42 ust. 1 Konstytucji RP stanowi, ¿e „Ka¿demu zapewnia siê nietykalnoœæ osobist¹ i wolnoœæ osobist¹. Pozbawienie lub ograniczenie wolnoœci mo¿e nast¹piæ tylko na zasadach i w trybie okreœlonych w ustawie”. Oznacza to, ¿e nawet fundamentalne prawo cz³owieka, jakim jest prawo do wolnoœci, mo¿e podlegaæ ograniczeniom. Ograniczyæ wolnoœæ cz³owieka lub pozbawiæ go jej mo¿na jedynie w sytuacji okreœlonej w ustawie. Przepisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zaka¿eñ i chorób zakaŸnych u ludzi wskazuj¹ m.in. mo¿liwoœæ izolacji, kwarantanny lub obowi¹zkowej hospitalizacji, ale po zaistnieniu okreœlonych przes³anek prawnych. Zgodnie z art. 5 wspomnianej ustawy, osoby przebywaj¹ce na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej s¹ obowi¹zane na zasadach okreœlonych w ustawie m.in. do poddawania siê nadzorowi epidemiologicznemu, kwarantannie, hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych. Na podstawie art. 33 pañstwowy powiatowy inspektor sanitarny lub pañstwowy graniczny inspektor sanitarny mo¿e, w drodze decyzji, na³o¿yæ na osobê zaka¿on¹ lub chor¹ na chorobê zakaŸn¹, podejrzan¹ o zaka¿enie lub chorobê zakaŸn¹ oraz osobê, która mia³a stycznoœæ ze Ÿród³em biologicznego czynnika chorobotwórczego, obowi¹zek poddania siê kwarantannie, izolacji lub hospitalizacji. Co wiêcej, osoby chore zakaŸnie i podejrzane o zachorowanie na chorobê zakaŸn¹ mog¹ podlegaæ obowi¹zkowej hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych. Natomiast osoby, które by³y nara¿one na chorobê zakaŸn¹ lub pozostawa³y w stycznoœci ze Ÿród³em biologicznego czynnika chorobotwórczego, a nie wykazuj¹ objawów chorobowych, podlegaj¹ obowi¹zkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, je¿eli tak postanowi¹ organy inspekcji sanitarnej, przez okres nie d³u¿szy ni¿ 21 dni, licz¹c od dnia nastêpuj¹cego po ostatnim dniu zara¿enia albo stycznoœci. Decyzja wydana przez organy inspekcji sanitarnej ma rygor natychmiastowej wykonalnoœci. Mo¿e byæ przekazywana w ka¿dy sposób zapewniaj¹cy jej dotarcie do adresata, w tym ustnie, i nie wymaga uzasadnienia. Decyzje przekazane 52
w sposób inny ni¿ na piœmie s¹ dorêczane na piœmie po ustaniu przyczyn uniemo¿liwiaj¹cych dorêczenie w ten sposób.
Czy uprawnienia do nałożenia wymienionych środków przymusu ma kierownik podmiotu leczniczego?
?
Wbrew obecnie wystêpuj¹cej praktyce prawo nie daje kierownikowi podmiotu leczniczego takiego uprawnienia. Nie mo¿e on wiêc stosowaæ œrodków przymusu w stosunku do pacjentów i oczywiœcie tak¿e lekarzy. W tym miejscu trzeba wyjaœniæ, ¿e zgodnie z definicjami wynikaj¹cymi z omawianej ustawy: K izolacja – to odosobnienie osoby lub grupy osób chorych na chorobê zakaŸn¹ albo osoby lub grupy osób podejrzanych o chorobê zakaŸn¹ w celu uniemo¿liwienia przeniesienia biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby, K izolacja w warunkach domowych – to odosobnienie osoby chorej zakaŸnie, niewymagaj¹cej bezwzglêdnej hospitalizacji ze wzglêdów medycznych, w jej miejscu zamieszkania lub pobytu, w celu zapobie¿enia szerzeniu siê chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaŸnych, K kwarantanna – to odosobnienie osoby zdrowej, która by³a nara¿ona na zaka¿enie, w celu zapobie¿enia szerzeniu siê chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaŸnych. Z definicji tych wynika, ¿e w przypadku kwarantanny mamy do czynienia z osob¹ zdrow¹, a w przypadku izolacji z osob¹ chor¹ (podejrzan¹ o zaka¿enie siê). Zamykanie wiêc osób zdrowych, u których nie stwierdzono zaka¿enia, z chorymi zupe³nie przeczy celowi, dla którego ma byæ zastosowana kwarantanna czy izolacja, a wiêc zapobie¿eniu szerzenia siê choroby. W takiej sytuacji nies³usznie poddani kwarantannie lekarze mog¹ z³o¿yæ zawiadomienie o podejrzeniu pope³nienia przestêpstwa z art. 160 kodeksu karnego, który stanowi, ¿e: „§1. Kto nara¿a cz³owieka na bezpoœrednie niebezpieczeñstwo utraty ¿ycia albo ciê¿kiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolnoœci do lat trzech. §2. Je¿eli na sprawcy ci¹¿y obowi¹zek opieki nad osob¹ nara¿on¹ na niebezpieczeñstwo, podlega karze pozbawienia wolnoœci od trzech miesiêcy do lat piêciu. §3. Je¿eli sprawca czynu okreœlonego w §1 lub 2 dzia³a nieumyœlnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia wolnoœci do roku”.
www.miesiecznik-puls.org.pl – nr 5–6/2020 (301–302)
