Η Πρώτη Έκδοση της Παλαιάς Διαθήκης στη Νεοελληνική Γλώσσα Μόσχος Τσιμπιράκης, είδε μία ημέρα έξω από έναν κάδο σκουπιδιών στη Θεσσαλονίκη, ένα μεγάλο, παλιό βιβλίο. Το πήρε στα χέρια του και ανακάλυψε ότι ήταν η μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης. Κάποια στιγμή το χάρισε στον συγγενή του και συνεργάτη της ΦτΕ, Ανανία Καβάκα. Ο γιατρός μας, είχε την όμορφη σκέψη να δωρίσει τον τόμο στο Ευαγγελικό Αρχείο.
O
Έτσι έχουμε στο Αρχείο τον πολύτιμο αυτό τόμο, την πρώτη έκδοση της μετάφρασης Βάμβα ολόκληρης της Παλαιάς Διαθήκης, τυπωμένο στο Λονδίνο το 1840, από τον Ουάττς (R. Watts). Όταν λέμε πολύτιμο δεν εννοούμε από πλευράς οικονομικής αξίας. Ελάχιστα, μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού, είναι τα θρησκευτικά βιβλία στα ελληνικά, που έχουν κάποια σημαντική οικονομική αξία. Εννοούμε πολύτιμος από πλευράς ιστορικής και συναισθηματικής. Μέχρι το 1840, η Παλαιά Διαθήκη δεν είχε κυκλοφορήσει ποτέ σε νεοελληνική μετάφραση. Εκείνη τη χρονιά κυκλοφόρησε από την Βιβλική Εταιρία, σε ένα τόμο, η μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης από το εβραϊκό πρωτότυπο. Το γεγονός της μετάφρασης της ΠΔ από το εβραϊκό, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων από τους επίσημους φορείς. Ο λόγος ήταν ότι η επίσημη εκκλησία θεωρούσε ότι μόνο η μετάφραση των Eβδομήκοντα γραμμένη στα ελληνικά της ελληνιστικής εποχής, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην εκκλησία. Αυτή η μετάφραση αφενός μεν κάποτε απομακρύνεται από το εβραϊκό πρωτότυπο, αφετέρου σε πολλά σημεία της είναι εντελώς ακατανόητη. Ούτως ή άλλως η μετάφραση αποκλειστικά από το εβραϊκό ήταν μία από τις κύριες αποφάσεις της Βρετανικής Βιβλικής Εταιρίας όταν δημιουργήθηκε το 1804 και αυτή ήταν μία απόφαση που δεν επιδεχόταν αλλαγή. Την μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης, που πήρε το όνομα «Μετάφραση Βάμβα», εκπόνησε ομάδα επιστημόνων: ο Κωνσταντίνος Τυπάλδος, ο Γεώργιος Ιωαννίδης, ο Χρίστος Νικολαΐδης Φιλαδελφεύς, ο Isaac Lowndes, οι οποίοι ήξεραν εβραϊκά, ενώ ο Νεόφυτος Βάμβας, που δεν ήξερε, την έκανε από την γαλλική μετάφραση του εβραϊκού. Σε όλα το έργο την επιμέλεια είχε ο Henry D. Leeves, που ήταν εκπρόσωπος της ΒΕ στην Ελλάδα. Η μετάφραση εκπονήθηκε αρχικά στην Κέρκυρα και αργότερα στη Σύρο. Τα διάφορα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης τυπώνονταν κατά ομάδες, όταν τελείωνε το έργο της μετάφρασης και της επιμέλειας Από τον τους, και κυκλοφορούσαν στον ελληνικό λαό. Το μεταφραστικό ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΕΒΑ έργο της Παλαιάς Διαθήκης τελείωσε το 1836 μετά από εργασία 36 | Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
