MELANOM Adým 1: Önce boy aynasýnýn
Melanom, bir cilt kanseri çeþididir. Melanosit adý verilen bir hücreden köken alýr. Melanositler büyüyerek çoðalýr
Güneþ Iþýðý Maruziyeti
ve “ben” görünümü kazanýr. Çoðu ben kötü huylu deðildir
Güneþ ýþýðý, melanom geliþimi açýsýndan önemli riskler
ancak melanomlarýn büyük çoðunluðu altta yatan bir
içermektedir.
“ben”den kaynaklanmaktadýr.
Çevresel açýdan ozon tabakasýnda yer alan delik(ler)in altýnda yer alan bir ülkede yaþamanýn (Avustralya, Kuzey
karþýsýnda ayakta dururken ilkönce yüzünüzü sonra da göðüs bölgenizin ön kýsmýný inceleyin. Sonra el aynasý yardýmýyla sýrt, kalça ve bacak arkasý bölgelerini inceleyin.
Sýklýk
Avrupa, ABD’nin güney kesimleri) riski arttýrdýðý
Sýklýk açýsýndan melanom nadir bir kanserdir ve tüm cilt
bilinmektedir.
kanserlerinin sadece %5’ini teþkil eder. Dünyada ilk on
Bireysel açýdan, aralýklý ve/veya yoðun güneþ ýþýðý
kanser arasýnda yer almamakla birlikte son yýllarda
Adým 2: Kollarýnýzýn önce iç
maruziyetinden, Sabah 10.00 ile öðleden sonra 16.00
sýklýðýnda en belirgin artýþ olan kanser olarak dikkati
arasýnda güneþte kalmaktan ve suni bronzlaþtýrýcý
çekmektedir.
uygulamalardan (solaryum) kaçýnmak gereklidir. Güneþe
kýsmýný avuç içi ve parmak aralarý da dahil olmak üzere inceleyin. Sonra dýþ kýsmýný çevirin ve bu bölgeyi boy aynasýnýn da yardýmýyla inceleyin. Sonra kollarýnýzý baþýnýzýn üzerine kaldýrýn ve koltukaltý bölgenize bakýn.
Belirtiler
çýkýldýðýnda þemsiye kullanýlmasý, vücudun açýkta kalan
Melanomda en sýk rastlanýlan þikayetler þunlardýr:
kesimlerinin kapatýlmasý (þapka, uzun kollu tiþört, pantolon
• Asimetri: Benin bir yarýsýnýn diðer yarýsýndan farklý
ve UV korumalý güneþ gözlüðü) ve en az 15 (bazýlarýna
olmasý • Kenar düzensizliði: Kenarlarýn eþit olmayýp kalkýk ya da çentikli olmasý • Renk deðiþikliði, düzensizliði: Birden çok renk içermesi, homojen bir renge sahip olmamasý • Büyüklük ve çap deðiþikliði: Çapýnda ani bir büyüme olmasý • Kabarýklýk: Benin bir bölgesinin yukarý doðru kabarmasý Bu þikayetlerin biri ya da birkaçý beraber olabileceði gibi taný anýnda bunlarýn hiçbiri olmayabilir. Bu þikayetler melanom dýþý deri rahatsýzlýklarýnda da görülebilir. Risk Faktörleri Yaþ
Hemen her kanserde olduðu gibi, melanom sýklýðý yaþ arttýkça artmaktadýr. Ten Rengi
Saç, göz ve/veya cilt rengi açýk olan kiþilerin koyu renklilere göre melanom açýsýndan daha yüksek risk taþýdýðý gösterilmiþtir.
göre 40) koruma faktörlü ve UVB koruyuculu güneþ kremi kullanýlmasý önerilmektedir. Diðer
Adým 3: Saç kurutma
Kiþisel öyküsünde çocuklukta sýklýkla ciddi güneþ yanýðý
makinesi yardýmýyla saçýnýzý havalandýrýp saçlý derinizi inceleyin.
geçirmiþ olanlar ve aile öyküsünde, özellikle de birinci derece akrabalarýnda, “melanositik”, “displastik”, “atipik nevüs” veya melanom tanýsý olan kiþilerde melanom geliþme riski daha fazladýr. Tarama ve Erken Taný
Melanomda, Avustralya ve birkaç ülkede düzenli uygulanan kendi kendine ve/veya doktor tarafýndan cilt muayenesi dýþýnda erken taný için önerilen standart bir tarama testi mevcut deðildir. Kendi Kendine Cilt Muayenesi
Cilt muayenesine baþlamadan önce; kuvvetli ýþýðýn olduðu bir ortam seçin, tamamen soyunun, yanýnýzda el aynasý, boy aynasý, saç kurutma makinesi ve oturabileceðiniz bir iskemle bulundurun.
Adým 4: Oturun.
Bacak bölgesini yukarýdan aþaðýya doðru ayak tabaný da dahil olmak üzere inceleyin. Gerekirse el aynasý kullanýn.
• Ben aldýrdýnýz mý? • Çocukken ciddi bir güneþ yanýðý geçirdiniz mi? KANSER VE KORUNMA
Kanser, tüm dünyada önemi giderek artan bir saðlýk sorunudur. Ülkemizde de geliþmiþ ülkelerde olduðu gibi ölüm nedenleri arasýnda kalp hastalýklarýndan sonra ikinci sýrada yer almaktadýr. Kanser, geliþmesi önlenebilir bir hastalýktýr. Bazý kanser türleri geliþme aþamasýndan sonra bile uygun tarama testleri ile erken dönemde yakalanabilmekte ve uygun tedavi ile kiþiye þifa saðlanmasý mümkün olmaktadýr. Kanser geliþiminin önlenmesi ve/veya erken tanýsý ile uðraþan bilim dalý Prevantif (koruyucu) Onkoloji olarak bilinir. Kanser geliþmesinin önlenmesine yönelik önlemler birincil, geliþmekte olan kanserin erken yakalanmasýný saðlayan yöntemler de ikincil korunma olarak adlandýrýlýr. Kanserde ikincil korunma açýsýndan uygulanan yöntem; saðlýklý insanlara düzenli aralýklarla uygulanmasý gereken tarama programlarýdýr. Bu programlarýn amacý, kanserin erken tanýnmasý ve buna baðlý olarak da hastalýðýn ve hastalýða baðlý ölümlerin azaltýlabilmesidir.
Bölümümüzce hazýrlanmýþ deðerlendirme anketini doldurarak kiþisel kanser risklerinizi ve bunlara yönelik önerilerimizi öðrenebilirsiniz.
BU SERÝDEKÝ DÝÐER BROÞÜRLER
Akciðer Kanseri Meme Kanseri Serviks Kanseri Kolon Kanseri Prostat Kanseri Mesane Kanseri
Hacettepe Üniversitesi Onkoloji Hastanesi Prevantif Onkoloji Anabilim Dalý 06100, Sýhhiye-Ankara Tel: (312) 305 4330-31 Faks: (312) 306 6226 E-mail: prevonko@hacettepe.edu.tr
444 4 444 www.hacettepe.com.tr