PROSTAT KANSERÝ
Tarama ve Erken Taný
Prostat, erkeklerde mesane çýkýþýnda yer alan ve idrar
Belirtiler
Prostat kanserinin erken tanýsý mümkündür. Erken tanýda
yolunu çevreleyen bir organdýr. Salgýladýðý sývý, meninin
Günümüzde prostat kanseri, kanda bakýlan prostat spesifik
en sýk kullanýlan üç yöntem, rektal tuþe (makattan
önemli bir kýsmýný oluþturur. Prostatýn sývý salgýlayan
antijen (PSA) testi yardýmýyla çok erken safhalarda
parmakla muayene), ultrason ve PSA'dýr. Rektal tuþe
bezlerindeki hücrelerin kontrolsüz çoðalmasýyla prostat
saptanabilmektedir. Dolayýsýyla çoðu hastanýn önemli bir
ucuz ve basit bir yöntem olmasýna raðmen, çok hassas
kanseri oluþur.
þikayeti olmamaktadýr.
deðildir ve PSA kullanýmýnýn yaygýnlaþmasýyla eskisi
Ýlerlemiþ hastalýðý olanlarda ise iyi huylu prostat büyümesi
kadar önemli bulunmamaktadýr. Ultrason ise genellikle
Sýklýk
hastalýðýnda (benign prostat hiperplazisi; halk arasýnda
tek baþýna yapýlmamakta, PSA düzeyi yüksek bulunan
Prostat kanseri, özellikle ilerleyen yaþ ile ortaya çýkan
sýklýkla "prostatý olmak" þeklinde bilinmektedir) olduðu
kiþilerde prostatý görüntülemek ve gerekirse parça
bir kanserdir. Taný yöntemlerinde saðlanan geliþmelere
gibi idrar yapmada güçlük, sýk idrara çýkma, gece idrara
alýnmasýna yardýmcý olmak amacýyla kullanýlmaktadýr.
ve geliþmiþ ülkelerde beklenen yaþam süresinin uzamasý
kalkma, idrar yapmaya baþlamada güçlük, tuvalete zor
PSA, prostattan salgýlanan bir madde olup, prostat
ve yaþlý insan sayýsýnýn artmasýna paralel olarak, bugün
yetiþme gibi, daha çok idrar yollarýnda kýsmi týkanýklýk ile
kanseri varlýðýnda düzeyi artmaktadýr. PSA gerek hiç bir
bu ülkelerde cilt tümörlerinden sonra en sýk karþýlaþýlan
uyumlu belirtiler olabilmektedir. Daha ileri vakalarda kilo
þikayeti olmayan kiþilerdeki küçük tümörleri saptamakta,
kanser haline gelmiþtir. Kansere baðlý ölümlerde ise
kaybý, halsizlik ve kemiðe sýçramýþ hastalarda da kemik
gerekse kanser tanýsý konulmuþ hastalarýn tümörlerinin
akciðer kanserinden sonra ikinci sýrada yer almaktadýr.
aðrýlarý görülebilir.
tedaviye verdiði cevabý izlemekte çok etkilidir.
Geliþmekte olan ülkelerde ise daha alt sýralarda yer almakta olup ülkemizde sýklýk açýsýndan 6. sýradadýr.
Özellikle ileri yaþtaki hastalarda küçük tümörleri teþhis Risk Faktörleri
etmenin hastaya getirdiði fayda tartýþma konusu olmakla
Prostat kanseri riski yaþ arttýkça belirgin þekilde
birlikte PSA, belirli bir yaþýn üzerindeki erkeklerde yaygýn
artmaktadýr. Taný konulan hastalarýn ortalama yaþý 65
olarak kullanýlan bir test olma özelliðini korumaktadýr.
olup, 50 yaþ altýnda çok nadir olarak görülmektedir.
Anormal çýkan test sonuçlarýný yorumlayabilecek
Akrabalarýnda prostat kanseri olanlarda bu kanserin
uzmanlarýn elinde son derece etkili bir erken taný aracý
geliþme riski daha fazladýr. Besinle fazla yað alýnmasý da
olduðu genel kabul görmektedir.
riski arttýrýyor olabilir. Sigara, alkol, þiþmanlýk ve iyi huylu prostat büyümesinin prostat kanseri geliþimi riskini arttýrdýðý gösterilememiþtir.
• Yaþýnýz ileri mi? • Düzenli PSA testi yaptýrýr mýsýnýz? KANSER VE KORUNMA
Kanser, tüm dünyada önemi giderek artan bir saðlýk sorunudur. Ülkemizde de geliþmiþ ülkelerde olduðu gibi ölüm nedenleri arasýnda kalp hastalýklarýndan sonra ikinci sýrada yer almaktadýr. Kanser, geliþmesi önlenebilir bir hastalýktýr. Bazý kanser türleri geliþme aþamasýndan sonra bile uygun tarama testleri ile erken dönemde yakalanabilmekte ve uygun tedavi ile kiþiye þifa saðlanmasý mümkün olmaktadýr. Kanser geliþiminin önlenmesi ve/veya erken tanýsý ile uðraþan bilim dalý Prevantif (koruyucu) Onkoloji olarak bilinir. Kanser geliþmesinin önlenmesine yönelik önlemler birincil, geliþmekte olan kanserin erken yakalanmasýný saðlayan yöntemler de ikincil korunma olarak adlandýrýlýr. Kanserde ikincil korunma açýsýndan uygulanan yöntem; saðlýklý insanlara düzenli aralýklarla uygulanmasý gereken tarama programlarýdýr. Burada amaç, kanserin erken tanýnmasý ve buna baðlý olarak da hastalýðýn ve hastalýða baðlý ölümlerin azaltýlabilmesidir.
Bölümümüzce hazýrlanmýþ deðerlendirme anketini doldurarak kiþisel kanser risklerinizi ve bunlara yönelik önerilerimizi öðrenebilirsiniz.
BU SERÝDEKÝ DÝÐER BROÞÜRLER
Akciðer Kanseri Meme Kanseri Kolon Kanseri Serviks Kanseri Mesane Kanseri Melanom
Hacettepe Üniversitesi Onkoloji Hastanesi Prevantif Onkoloji Anabilim Dalý 06100, Sýhhiye-Ankara Tel: (312) 305 4330-31 Faks: (312) 306 6226 E-mail: prevonko@hacettepe.edu.tr
444 4 444 www.hacettepe.com.tr