Aandrijven en Besturen 1 - 2021

KOGELS ‘KIEKUH’ Uniek visionsysteem checkt keramisch kogels

1 AANDRIJVEN & BESTUREN Jaargang 26 | februari 2021

08

14

20

INDUSTRIAL ETHERNET ZONDER RJ45?

MACHINEVEILIGHEID NA DE BREXIT

VOOR DE ONTWIKKELAAR ÉN DE MACHINEBOUWER

Komt dit jaar de doorbraak voor ix Industrial?

Is de UKCA-markering daar dan nu verplicht?

Geïntegreerde vision in een horizontale case-packer

AB_Cover.indd 1

28-01-21 10:55

Tel. +31 (0)72-5717821

BESTURINGSTECHNIEK

Stappenmotoren en actuators met integrated driver/controller.

AANDRIJVEN

LINEAIRE TECHNIEK

Lineair systemen met aandrijving. Opgebouwd als XY, YZ, XYZ systemen.

info@mctechnology.nl www.mctechnology.nl

COMPONENTEN

Stappenmotor aandrijvingen met EtherCat/Profinet/CANbus.

M.C. Technology is uw leverancier voor aandrijf- en besturingstechniek DC servomotors met integrated controller. EtherCat of CANopen communicatie.

Lineaire actuators.

Wheel motor modules voor oa.

AGV’s BLDC motor met Plan. reductie voor 24/48 Vdc

Motion Controllers voor Stappen- en Servomotors.

Multi Axis + I/O controllers.

Het meest uitgebreide programma span- en veerelementen van Tecnidea Cidue.

AC servo drivers 230/400 VAC / EtherCat.

TECHNOLOGY IN MOTION MCTechnology_185x260_Algemeen_2020.indd 1

AB_Advertenties.indd 2

27-01-2021 17:27

28-01-21 11:01

Nieuw EAO noodstopknop Configurator.

Intuïtief gebruik. Snelle response.

Bezoek ons op hmi.eao.com

. Intuïtief in gebruik . Meer dan 200 productcombinaties . Snel reagerende user interface . Realistische 3D weergaven . 3D CAD data en datasheets

https://hmi.eao.com/

FAULHABER toepassingen EAO_AD_DPS_A&B_90x123mm.indd 1

04.01.2021 07:32:41

Meld u nu aan voor de gratis nieuwsbrief!

U ontvangt 2x per week de gratis e-nieuwsbrief

Dynamiek en kracht. Een kwestie van technologie.

Met FAULHABER aandrijfsystemen voor protheses verlegt u de grenzen voor mensen met een handicap. faulhaber.com/bxt/nl

En u blijft op de hoogte van: • Productinnovaties • Nieuws • Leveranciers • Vacatures

Ga naar www.engineersonline.nl/ nieuwsbrief

WE CREATE MOTION

AB_Advertenties.indd 3

28-01-21 11:02

IN DIT NUMMER editie 1 | februari 2021

08

DOORBRAAK ‘IX INDUSTRIAL’ NABIJ?

Staat het in 2016 geïntroduceerde alternatief voor de RJ45-ethernetconnector aan de vooravond van een doorbraak?

28 VISIE OP VISION Waarom is de

20

implementatie van machine-vision in een productielijn vaak zo lastig?

ER BOVENOP

Christ Packing ziet het goed met hun keuze voor een volledig geïntegreerd visionsysteem.

10

‘MIJN PNOZ’

Het veiligheidsrelais is nu weer zó 2021: seriegrootte 1

14 CE VERSUS UKCA Na de Brexit is nu in het Verenigd Koninkrijk de UKCA-markering ‘verplicht’.

4

AB_Inhoud.indd 4

& VERDER 06 18 24

AANDRIJFNIEUWS Eerste Duits-Nederlandse Fieldlab, stemmen voor ingenieursprijs en meer.

KOGELS KIJKEN Uniek visionsysteem voor kwaliteitscontrole van keramische kogels

‘PLAATJES’ SCHIETEN Depalletiseerrobot ziet meer met 3D-snapshottechnologie

en klantspecifiek.

26 31 32

‘EVENT-BASED VISION’ Nieuwe manier van kijken maakt realtime tracking met vision mogelijk.

BEDRIJFSZEKERE PERSLUCHT Dankzij Naili-compressoren en een Sicomat-ledingsysteem.

PRODUCTNIEUWS Schakelaars, sensoren, hygiënische kabeldoorvoeren en ander mooi ‘spul’.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 10:56

OP DE COVER ‘Live’ sinds begin februari – de hele digitale configuratie, samenstelling en orderverwerking van ‘safety’ met batchgrootte 1: myPNOZ en myPNOZ Creator van Pilz. Bijvoorbeeld voor machinebouwers die twee tot maximaal 16 veiligheidsfuncties nodig hebben en hiervoor geen engineeringsoftware willen gebruiken. Meer over ‘product’ en ‘proces’ op pagina 10.

ADVERTEERDERSINDEX EAO Benelux Faulhaber Benelux MC Technology MYbusinessmedia Tele Radio Turck Van Steen

03 03 02 03, 17, 35 33 36 07

Slimste “Ik vind het superleuk hier te zijn. Uiteraard, ik was al heel trots op de regio Eindhoven – want het is namelijk de slimste regio van de wereld – een aantal jaren geleden daartoe uitgeroepen en dat is natuurlijk dan zo gebleven. Want je kunt natuurlijk niet minder slim worden”, aldus minister-president Rutte op 9 oktober 2018 bij de opening van het nieuwe hoofdkantoor van Additive Industries. In Eindhoven.

Op de een of andere manier heb ik die uitspraak destijds gewoon voor waar aangenomen. Maar dat is natuurlijk wel heel 2018. Iets aannemen.

En als je dan wat verder zoekt, lijkt het in eerste instantie heel 2011. Want op de website van de EU lees ik een ‘stukkie’ van 2 juni 2011 waar staat: ‘Brainport region – Eindhoven, Helmond and around – was rewarded last friday the 'smartest region of the world' in New York by the Intelligent Community Forum (ICF) under the theme Health & ICT.’ Nu luidt de kop van het bericht: Brainport region is the 'smartest region of the world'. De beperking dat die vlieger alleen opgaat voor de onderwerpen gezondheid en ICT? Paste waarschijnlijk niet op de kopregel. Maar goed. Wil je dan uitzoeken hoe dat ICF toch tot dat ‘slimste regio’ is gekomen, dan kom je bij een verslag dat luistert naar de titel: ‘Brainport Eindhoven – Creating a healty future’. En wat staat daar dan in? Volgens het voorblad zijn het ‘Highlights of the visit by Mr. Robert Bell, member of the jury and the co-founder of the Intelligent Community Forum, to the Brainport Region. 3 - 6 april 2011.’

Ik weet niet of hij het ook zelf heeft geschreven, maar dan was het voor hem al in april een uitgemaakte zaak. Want op pagina 4 staat duidelijk ‘Why Brainport is the smartest region in the world.’ Tja. Vreemd is wel dat hij dan op pagina 5 besluit met: ‘It is not without reason that Brainport has been selected by the Intelligent Community Forum (ICF) as one of the world’s smartest seven regions for the third year in succession’.

Slimste, een van de zeven, derde jaar. Het klinkt een beetje als ‘Wie hadden we vorig jaar? Doen we die weer‘. En lijkt het of Brainport, ook nu nog, teert op een gedateerde titel. Van mij mogen ze hoor. Na de rellen van zondag 24 januari is toch al duidelijk dat niet iedereen zich in die regio de ‘slimste’ kan noemen. Het is dat ze Rob Kemps hebben.

ROBIN ZANDER H OOF DRE DAC T E U R R.Z ANDE R@ MY B U S INE SS ME DIA.NL

5

AB_Inhoud.indd 5

28-01-21 10:56

A ANDRIJFNIEU WS Meer nieuws op www.aandrijvenenbesturen.nl

SNEL AANPASBAAR EXOSKELET VOOR REVALIDATIE Bij patiënten met een gedeeltelijke verlamming kan een robotgebaseerd exoskelet als dat van het Amerikaanse Harmonic Bionics helpen bij het opnieuw opbouwen van de zenuwbanen in armen en schouders. Om het snel aan te kunnen passen aan verschillende lichaamsmaten wordt smeermiddel- en onderhoudsvrije glijlagertechniek van igus gebruikt.

De Harmony-robot voor het herstellen van spierschade, ontlast het schoudergewricht en maximaliseert het bewegingsbereik van de patiënt. Op deze manier moet het systeem een natuurlijke

en uitgebreide therapie voor de armen mogelijk te maken. Hierbij wordt gebruikgemaakt van Bilateral Sync Therapy. De robot registreert de gezonde armbewegingen en synchroniseert deze met de zijde die is aangetast

door de beroerte om te helpen de zenuwbanen te herstellen. Om ervoor te zorgen dat het exoskelet samen met het menselijke lichaam beweegt, moet de robotas correct zijn aangepast aan de patiënt, omdat een onjuiste instelling kan leiden tot letsel aan de gewrichten. "Dankzij het gebruik van de igus polymeer lagertechniek, kan het exoskelet nu in luttele seconden aan de patiënt worden aangepast", aldus Rohit John Varghese, hoofd R&D bij Harmonic Bionics. youtu.be/PcmNloLIqKk

VOORGEPROGRAMMEERD ZWETEN Als onderdeel van een thesis voor hun diploma hebben vier studenten van de HTL Salzburg een saunabesturing geoptimaliseerd, ondersteund dor Sigmatek. "We werken al vele jaren succesvol samen met de HTL Salzburg om het praktijkonderwijs voor studenten te ondersteunen”, vertelt Marianne Kusejko, cfo en personeelsmanager bij Sigmatek. Met het aangepast sauna-besturingssysteem kunnen temperatuur en vochtigheid worden gemeten en bestuurd. De sauna verdeeld in drie

temperatuurzones, die met een PT1000-temperatuur-sensor. De auna kan worden voorgeprogrammeerd met een timerfunctie en vervolgens automatisch worden in- of uitgeschakeld. Een ledstrip met regelbare kleur en helderheid, zorgt voor de sfeer in de saunacabine. Bijzonder praktische functie: via de smartphone-app kan de sauna gemakkelijk worden voorverwarmd terwijl je onderweg bent. www.sigmacontrol.eu

‘Artificial Intelligence for Digital Twins’ (AI4DT) Op 21 januari is het startsein gegeven voor het eerste Duits-Nederlandse Fieldlab voor Smart Industry: ‘Artificial

6

AB_Aandrijfnieuws.indd 6

Intelligence for Digital Twins’ (AI4DT).

De mogelijkheden van de digitale tweeling voor bedrijven en in de waardeketens zijn enorm, volgens het bericht. Maar met name het mkb wordt geconfronteerd met de nodige uitdagingen. De kwesties en onzekerheden hebben betrekking op bedrijfsmodellen, technologieën, beveiligingsaspecten, software, integratie, competenties van werknemers en toegang tot objectieve informatie.

Het Fieldlab ‘Artificial Intelligence for Digital Twins (AI4DT)’ is een eerste stap om deze uitdagingen aan te pakken. Het

AI4DT-netwerk bestaat uit bedrijven, experts en technologieaanbieders die elkaar regelmatig ontmoeten, informeren en ervaringen.

Hiervoor is een b2b-samenwerkingsplatform beschikbaar op de fieldlab-website voor ‘matchmaking’ en virtuele evenementen. Ook kunnen oplossingen worden gedemonstreerd op de fysieke locaties in het project, de Brainport Industry Campus Eindhoven en de Werk150 – de fabriek op de campus van de Universiteit van Reutlingen. www.ai4dt.com

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:08

PRINS FRISO INGENIEURSPRIJS 2021

AMK-divisie naar ‘Arburg’

De drie kanshebbers voor de Prins Friso Ingenieursprijs 2021 zijn bekend: Abeje Mersha, professor Unmanned Robotic Systems, bij Saxion University of Applied Sciences, Rob Dijcker, teamleider, senior projectleider & adviseur Circular Solutions bij Witteveen+Bos en David Fernandez Rivas, hoofddocent aan de Universiteit Twente, directeur en oprichter InkBeams en BuBclean. Woensdag 17 maart, tijdens de Dag van de Ingenieur bij het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs in Den Haag, vindt de uitreiking plaats.

Vanaf woensdag 17 februari staan de profielen met video’s van de drie finalisten online en start de publieksstemming.

Stemmen op een van de drie kanshebbers kan tot en met dinsdag 16 maart om tot een publiekswinnaar te komen.

Vervolgens zullen de bevindingen van de vakjury de winnaar van de Prins Friso Ingenieursprijs bepalen.

De winnaar krijgt deze prijs uitgereikt tijdens het jaarlijkse event de Dag van de Ingenieur. www.kivi.nl/dagvandeingenieur

De ondernemers achter spuitgietmachinefabrikant Arburg, de families Hehl en Keinath, hebben met terugwerkende kracht tot 1 januari 2021 AMK Arnold Müller GmbH & Co en daarmee de Drives & Automation-divisie van AMK overgenomen. De productportfolio van de Drives & Automation omvat motoren, gecentraliseerde en gedecentraliseerde aandrijfoplossingen en besturingssystemen. De nieuwe naam van de onderneming wordt AMKmotion GmbH + Co KG. AMK werkt al meer dan twee decennia nauw samen met Arburg als ontwikkelingspartner voor elektrische aandrijfsystemen. De samenwerking heeft in belangrijke mate bijgedragen aan het

succesverhaal van de elektrische Allrounder-spuitgietmachines, aldus Arburg, en bestaat al sinds 1994. In 2001 werd de eerste elektrische serie machines, de Alldrive-serie, geïntroduceerd. Sinds die tijd zijn de Allrounder A-machines grotendeels uitgerust met AMK-aandrijfcomponenten.

HOLLAND HYDRAULICS IS CERTIFIED EXCELLENCE SERVICE PARTNER Begin januari is Holland Hydraulics door Bosch Rexroth gecertificeerd als Certified Excellence Service Partner. In het afgelopen jaar is Holland Hydraulics het certificeringstraject met Rexroth gestart. Het traject bestaat uit verschillende fasen, van voorselectie tot evaluatie en implementatie, met een audit voor elke fase door Rexroth. In enkele maanden heeft Holland Hydraulics alle fasen succesvol doorlopen en is het certificaat op 8 januari 2021 uitgereikt en door beide partijen ondertekend.

De certificering garandeert dat Holland Hydraulics conform de kwaliteitsstandaard van Rexroth levert. Bovendien kan Holland Hydraulics met de voorraad originele reservedelen, snel en vakkundig service, reparaties en revisies uitvoeren. hollandmotiongroup.com/nl/holland-hydraulics

Servomotor defect ?

• Reparatie van alle merken • Nr. 1 in servo-reparaties in de Benelux • Korte offerte- / reparatietijd • Alle werkzaamheden en kennis onder één dak www.Servo-Repair.nl

AB_Aandrijfnieuws.indd 7

024-366 88 65

Ook voor: - spindelmotoren - watergekoeld - schijfanker - specials

28-01-21 11:08

INDUSTRIAL ETHERNET verbindingen

Doorbraak ix Industrialethernetconnector nabij?

Bijna geen connector die zo veel wordt gebruikt als de RJ45, die zo ongeveer synoniem staat voor de huidige ethernetverbindingen. Of het nu om een kantooromgeving gaat of de na de introductie in de jaren zeventig van de vorige eeuw ontwikkelde industriële uitvoeringen. Maar dat gaat veranderen – verwacht Helukabel. Het in 2016 door Hirose en Harting geïntroduceerde compacte alternatief, de ix Industrial-ethernetconnector, is om meer dan een reden interessant voor de eindgebruiker.

RJ-connectoren werden in de jaren 1970 geïntroduceerd door Bell Laboratories in de VS en een paar jaar later gestandaardiseerd door de FCC (Federal Communications Commission). Een van de bekendste versies is de RJ45-connector al tientallen jaren wordt gebruikt voor telecommunicatie en datatransmissie in kantoren en pc's verbindt met een netwerk via patchkabels variërend van categorie 5 tot categorie 7. In de loop der jaren werden RJ45-connectoren ontwikkeld, die goedgekeurd waren voor industriële toepassingen: compatibel met grotere kabels en draden, zonder krimpgereedschap te monteren en afgeschermd om

te voldoen aan de EMC-vereisten van de industrie. In de Siemens Drive-Cliq-systemen wordt bijvoorbeeld een RJ45-connector gebruikt die gegevens- en stroomoverdracht via één enkele kabel mogelijk maakt en de ruimte biedt voor het aansluiten van vier paar datakabels en twee stroomkabels.

Barrière Het kan allemaal wel met die RJ45, maar het gaat wel gepaard met de nodige nadelen. Zo is de connector niet robuust genoeg voor veel toepassingen; industriële versies hebben slechts één vergrendelingshaak. Die is in tegenstelling tot de plastic

Ethernetkabels van Helukabel ix Industrial-ethernetconnectoren van Hirose

8

AB_ART_Reportage04.indd 8

kantoorversie wel van metaal en biedt dus wel enige duurzaamheid.

Maar een veel ernstiger nadeel is de grootte van de stekkers en aansluitpunten.

Naarmate de miniaturisering voortschrijdt, worden apparaten kleiner en kleiner, net als de printplaten met de aansluitpunten.

De afmetingen van de connector, van 7 mm tot 11 mm, wordt dan wel relatief groot en de product-ontwerper moet maar zorgen dat die ruimte beschikbaar is. De miniaturisering, zeker voor compacte mobiele apparaten, schermen, kleine programmeerbare besturingen, camera's en sensoren, worden dan vervolgens bepaald door de grootte van de RJ45-connector. Een ​​kleinere ethernetconnector is dan wel zo wenselijk.

70 procent minder ruimte Dat moderne alternatief bestaat en de de ix Industrial-ethernetconnector zou de industriële RJ45 kunnen vervangen. De ix Industrial-interface, die voldoet aan IEC PAS 61076-3-124-standaard voor connectoren voor elektronisch apparatuur, beschikt over tien contacten, een Cat 6A-classificatie en kan gegevens overdragen met een snelheid tot 10 Gbps.

Tot de voordelen in vergelijking met de RJ45 behoren een compacter aansluitoppervlak en een hoge mechanische robuustheid.

Nadrukkelijk ontworpen met industrieel gebruik in gedachten, beschikt de ix Industrial-connector over twee stevige

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:43

In de vergelijking springt de enorme ruimtebesparing op de printplaat toch wel het meest in het oog.

ding aan het ene uiteinde en een RJ45- of andere connector aan de andere zijde, worden geassembleerd en getest en al meestal binnen 24 uur worden verzonden.

vergrendelingsmechanismen met metalen haken om weerstand tegen trillingen en contactduurzaamheid te garanderen. De connector is geschikt voor omgevingstemperaturen van -40 tot + 85 °C en de afscherming staat garant voor elektromagnetische compatibiliteit.

Maar het meest in het oog springen toch wel

Kleinere ethernetconnector wenselijk voor kleinere apparaten de afmetingen en de bijbehorende ruimtebesparing. Een ix-ethernetconnector neemt maar 30 procent van de ruimte in beslag die een RJ45-connector vraagt. En minder benodigde ruimte op de printplaat, betekent

meer ruimte om de afmetingen van het betreffende apparaat kleiner te maken.

Assemblage Nieuwe connectortechnologie noopt kabelfabrikanten bestaande producten aan te passen of nieuwe kabeltechnologieën te ontwikkelen. Helukabel, fabrikant en leverancier van kabels, draden en accessoires, is optimistisch over de mogelijkheden van de alternatieve ethernet-interface en de mogelijkheden om met plug&play montageoplossingen met ix Industrial-connectoren te komen. Op dit moment ligt de nadruk op automatiserings- en video- en cameratechnologie, visualisatie in de machinebouw en bedrijven die meetsystemen produceren, die allemaal patchkabels nodig hebben om stroom en gegevens te verzenden. Bovendien kunnen kabels met ‘gemengde’ verbindingen, een ix-verbin-

Ix Industrial met acht plus twee pinnen en RJ45 met acht pinnen.

Markt Momenteel levert Helukabel de Helukat 600IND (P/N: 802184), een afgeschermde en verijdelde twisted-pair (S/FTP), PUR-jacketed, categorie 7 industriële ethernetkabel voor gebruik in patchkabelassemblages. De ix-connectoren zijn momenteel verkrijgbaar met A-codering voor standaard Ethernet (vier of acht pinnen, plus twee voedingskabels met een classificatie van 3A voor 50 of 60V DC), of B-codering voor specifieke installatietoepassingen; beide versies zijn recht. Twee versies met hoeken van 90º en een plug met C-codering voor standaard Ethernet zijn vorig jaar gelanceerd.

De aanzienlijke ruimtebesparing in vergelijking met de RJ45-tegenhanger biedt extra miniaturisatiemogelijkheden voor apparaatfabrikanten, vooral omdat horizontale, verticale of staande versies van de bijbehorende behuizing ook beschikbaar zijn. Duurzaamheid, compactheid, hoge datatransmissiesnelheden en een dubbel vergrendelingsmechanisme spreken duidelijk voor de ix Industrial-interface. Nu maar afwachten hoe de markt reageert. • www.helukabel.nl

De ix-connector is leverbaar in verschillende coderingen.

9

AB_ART_Reportage04.indd 9

28-01-21 11:43

TECHNIEK machineveiligheid

'Safety’ in batchgrootte 1 Modulaire klantspecifieke myPNOZ-veiligheidsrelais In 1987 komt Pilz met 's werelds eerste veiligheidsrelais PNOZ (P = Pilz, NO = noodstop, Z = ‘zwangsgeführt’, oftewel mechanisch gedwongen): kleiner dan de conventionele schakeling met magneetschakelaars, gemakkelijker te hanteren, maar vooral veiliger door een gecertificeerde typekeuring. De eerste PNOZ-apparaten zijn uitgegroeid tot complete families voor talloze toepassingen. Nu komt daar myPNOZ bij: veiligheidsrelais die klantspecifiek, individueel in batchgrootte 1 worden gebouwd.

Met myPNOZ komt niet alleen een nieuw ‘product’ op de markt, maar is ook een bijhorend digitaal consistent proces ontwikkeld, dat de complete samenstelling, simulatie, bestelling en inbedrijfstelling omvat. Met behulp van de online apllicatie myPNOZ Creator stellen klanten hun myPNOZ veiligheidsrelais voor het eerst zelf online samen en ontvangen ze ‘hun’ product voorgemonteerd en klaar om te installeren – in batchgrootte 1. Via de webapplicatie ‘creëren’ klanten hun op basis van een risicoanalyse vastgestelde veiligheidsoplossing.

Hierdoor krijgen ze een op maat gemaakt product met de gevraagde functionaliteit die wordt bepaald door de volgorde van de modules en ‘ready-to-install’

myPNOZ kan meerdere veiligheidssensoren bewaken zonder - zoals voorheen - meerdere relais te hoeven aansluiten. wordt geleverd. Volgens de makers brengen de logische structuur, het achterwege laten van onnodige onderdelen en het eenvoudige configuratieen bestelproces de nodige voordelen met zich mee voor de gebruiker.

Intuïtief In myPNOZ Creator stelt de gebruiker/klant, online het product samen. Softwarekennis voor de programmering of samenstelling is niet nodig, omdat de logica van de verbinding van de veiligheidsfuncties al via de insteekvolgorde is gedefinieerd. Het op deze manier gegenereerde ‘virtuele’ product wordt vervolgens besteld, door Pilz voorgemonteerd, 10

AB_ART_Techniek03.indd 10

ingesteld, getest en geleverd als voorgeconfigureerd systeem, klaar voor installatie. Voor de installatie, de inbedrijfstelling of voor vervanging is geen programmeerkennis of software nodig. De benodigde hoeveelheid bekabelingswerk en ruimte in de schakelkast is gering.

Basisregels Zodra na de risicobeoordeling het aantal en het type gevaarlijke bewegingen bekend zijn, komen machine- en installatiebouwers tot de eerste ideeën voor risicominimalisatie. Volgens Pilz ondersteunt de webapplicatie dit proces op een logische manier: de gebruiker legt het aantal, het type en de logica van de veiligheidsfuncties vast en volgt een transparante en eenvoudige procedure. Afhankelijk van de veiligheidseisen verbindt hij noodstop, veiligheidshek, lichtscherm, enzovoort middels logische AND/ OR-verbindingen.

Daarbij moeten wel enkele basisregels in acht worden genomen: zo moet elk logische AND minstens één uitgang hebben, die de gebruiker gewoon toevoegt in myPNOZ Creator. Als de tool logicafouten in de volgorde van de veiligheidsfuncties ontdekt, verschijnt er een rood lampje; als de verbinding correct is, verschijnt er een groen lampje.

De gebruiker kan een willekeurig aantal extra veiligheidsfuncties instellen en details zoals een opkom- of afvalvertraging definiëren. Hij kan ook andere veiligheidszones in de installatie definiëren en er een uitgang aan toewijzen, die hij bijvoorbeeld met een vertraging van 2 s wil schakelen. Tegelijkertijd kan hij bepalen onder welke voorwaarden de installatie na een stop opnieuw mag starten. Als de gebruiker selectief wil testen of een schakeling naar

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 12:07

Met de nieuwe veiligheidsrelais myPNOZ worden veilige oplossingen aangeboden die volgens klantspecifieke eisen individueel in batchgrootte 1 worden gebouwd

wens reageert, kan hij in de applicatie bijvoorbeeld via de online simulatie een lichtscherm activeren en de reactie onmiddellijk controleren.

Druk op de knop Als de geselecteerde logische verbindingen geldig zijn, berekent myPNOZ Creator automatisch welke modules nodig zijn en in welke volgorde ze moeten worden ingestoken. Naast de documentatie ontvangt de gebruiker een bedradingsschema. Met een spreekwoordelijke druk op de knop kan hij nu zijn myPNOZ in de gewenste configuratie bestellen.

Samen met het voorgeconfigureerde en inbouwklare veiligheidsrelais ontvangt de klant een zogenaamde ‘oorzaak- en gevolgentabel’, een technische matrix die de inbedrijfstelling ondersteunt. De levering bevat ook een typecode met productaanduiding, zodat de klant op elk moment hetzelfde apparaat opnieuw kan bestellen als dat nodig is.

Nog steeds een veiligheidsrelais MyPNOZ combineert de opgebouwde veiligheidsexpertise van de afgelopen decennia met de beproefde eigenschappen van alle PNOZ-veiligheidsrelais, zoals betrouwbaarheid, veiligheid, eenvoud en bedienings-

gemak bij installatie en onderhoud, en een eenvoudige, snelle diagnose.

In essentie is ook de nieuwste productfamilie myPNOZ nog steeds een veiligheidsrelais. Wat hardware betreft bestaat het relais uit een kopmodule met insteekbare uitbreidingsmodules. De kopmodule zorgt voor de stroomvoorziening en ook voor een overkoepelende veiligheidsfunctie. Elke ingangsmodule kan maximaal twee veiligheidsfuncties bewaken. De werking van het individueel op maat gemaakte veiligehdisrelais is het resultaat van de gedefinieerde logische verbindingen. De systeemlogica wordt bepaald door de insteekvolgorde en de instelling van de draaischakelaars.

Tot zestien veilige ingangsfuncties Het voorgemonteerde apparaat is daarbij uniek wat betreft type, modulariteit en flexibiliteit: het innovatieve veiligheidsschakelapparaat is een eenvoudig te bedienen, flexibel, modulair veiligheidsrelais met interne combinatielogica, maar vereist geen engineeringsoftware en is bij uitstek geschikt voor veiligheidstoepassingen met een eenvoudige tot gemiddelde complexiteit vanaf twee tot maximaal zestien veilige ingangsfuncties. Hierbij combineert 11

AB_ART_Techniek03.indd 11

28-01-21 12:07

TECHNIEK machineveiligheid

Gebruikers stellen via de intuïtief te bedienen online tool myPNOZ Creator ‘hun’ individuele veiligheidsrelais myPNOZ samen.

(Foto: Pilz GmbH & Co. KG / iStock.com/ Suradech14)

myPNOZ de kenmerken van een eenvoudig te bedienen, flexibel, modulair veiligheidsrelais met interne combinatielogica.

De logische verbinding van de veiligheidsfuncties op basis van de insteekvolgorde en de sterk gereduceerde bekabeling maken myPNOZ efficiënt in het gebruik. Het schakelapparaat heeft geen helemaal geen engineeringsoftware nodig. In de opbouw wordt volgens Pilz een nieuwe manier van denken en kijken bij de verbinding van individuele functies en bij het totale proces van samenstelling, simulatie, bestelling en levering gevolgd. Het bijzondere hieraan is het nieuwe type interne logica van het product: dankzij de modulaire opbouw kan myPNOZ worden gebruikt om meerdere veiligheidssensoren te bewaken zonder - zoals voorheen - meerdere relais te hoeven aansluiten.

Economische voordelen MyPNOZ is de consequente verdere ontwikkeling van klassieke veiligheidsrelais in de richting van batchgrootte 1. Nieuw is de productindividualisering, inclusief een volgens de makers tot nu toe ongekend samenstellings-, simulatie- en bestelproces, evenals een nieuwe manier van ondersteuning voor de klant tijdens het inbedrijfstellingsproces.

Pilz richt zich met deze ontwikkeling op machine- en installatiebouwers en automatiseerders in alle branches die twee tot maximaal 16 veiligheidsfuncties nodig hebben en daarbij geen gebruik willen maken van engineeringsoftware. Vooral kleinere en

12

AB_ART_Techniek03.indd 12

middelgrote bedrijven die hun schakelkast (met uitzondering van de machinebesturing) om verschillende redenen vrij van software willen houden, hebben daar baat bij. Voorkomen van onderhoudskosten, geen externe systeemtechnici, kostenbesparingen bij de softwaretraining van het personeel, het zijn allemaal economische voordelen. Daarnaast kan de vervanging van modules een kostenoptimaliserend effect hebben: als er maar één module defect is, hoeft de module alleen maar te worden vervangen en de machine draait weer verder.

Bovendien richt myPNOZ zich ook op die installatiefabrikanten voor wie configureerbare kleine besturingssystemen zoals PNOZmulti 2 (nog) niet de moeite waard zijn, maar die graag meerdere veiligheidsfuncties willen instellen met logica die vergelijkbaar is met de softwareprogrammering. Tot slot kunnen ook op klanten gebruikers die nu gebruik maken van conventionele veiligheidsrelais zoals PNOZsigma, profiteren van de flexibiliteit van het nieuwe systeem om aan hun huidige behoeften te voldoen.

PNOZ of myPNOZ? Als vuistregel geldt: één of twee veiligheidsfuncties, zoals noodstop en veiligheidshek, kunnen ook in de toekomst goed en rendabel worden afgedekt door een klassiek veiligheidsrelais. MyPNOZ moet echter beslist worden beschouwd als een efficiënt en rendabel alternatief in het bereik van twee tot zestien bewaakte veiligheidsfuncties.

In vergelijking met conventionele schakelapparaten

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 12:07

De modulen van het veiligheidsrelais myPNOZ worden op eenvoudige wijze via BUS-connectoren met elkaar verbonden. De logische verbinding van de veiligheidsfuncties wordt via de steekvolgorde gedefinieerd.

Voor veiligheidstoepassingen met eenvoudige tot gemiddelde complexiteit en 2 tot maximaal 16 veilige ingangsfuncties.

is dit maatproduct in dit segment de flexibelere en beter uitbreidbare versie. Al vanaf twee veiligheidsfuncties verdient een vergelijking tussen myPNOZ en PNOZsigma aanbeveling. Bij een eenvoudige pers-retrofit met een te beveiligen noodstop en veiligheidshek lijkt een klassiek PNOZ-veiligheidsrelais op het eerste gezicht afdoende. Als er echter nog een lichtscherm bijkomt of als het veiligheidsconcept rekening moet houden met verschillende zones, is myPNOZ aan te bevelen.

Hetzelfde geldt voor installaties met twee zones, die de exploitant veiligheidstechnisch verschillend wil behandelen. Een rendabele veiligheidsoplossing moet in een noodgeval immers niet de hele installatie stilleggen, maar slechts een deel ervan.

Wijzigen of uitbreiden via de insteekvolgorde Dit zijn taken die met myPNOZ snel kunnen worden samengesteld en voordelig kunnen worden opgelost, vooral omdat de geleverde systemen, die al individueel zijn voorgemonteerd, alleen nog hoeven te worden ingebouwd en aangesloten. De installaties komen sneller in bedrijf, het proces is beduidend minder gevoelig voor fouten en fabrikanten en exploitanten besparen zo tijd en geld. Als zich een vergelijkbaar project aandient, kan dezelfde

veiligheidsoplossing opnieuw worden besteld via een meegeleverde typecode. De opbouw en flexibiliteit van het totale systeem maken eventuele aanpassingen en wijzigingen eenvoudig mogelijk. In principe is myPNOZ zo ontworpen dat de interne logica gemakkelijk kan worden gewijzigd of uitgebreid via de insteekvolgorde.

‘Pay-what-you-need’ Het modulair opgebouwde veiligheidsrelais opent een breed scala aan mogelijkheden voor klanten om op maat gemaakte oplossingen te implementeren. De basiseigenschappen van een PNOZ, namelijk veiligheid, eenvoud, comfortabele bediening tijdens installatie en onderhoud, alsmede eenvoudige en snelle diagnose, blijven daarbij behouden. Deze eigenschappen maken het voor klanten gemakkelijk om van een bestaande relais-oplossing over te stappen naar myPNOZ. De individuele ‘pay-what-youneed’-aanpak staat garant voor een optimale kosten-batenverhouding en maakt het veiligheidsrelais aantrekkelijk, zowel in vergelijking met conventionele veiligheidsrelais als met het oog op het aanbod op de markt. • www.pilz.nl 13

AB_ART_Techniek03.indd 13

28-01-21 12:07

TECHNIEK machineveiligheid

CE versus UKCA Na de Brexit is nu in het Verenigd Koninkrijk de UKCA-markering ‘verplicht’ Officieel heeft het Verenigd Koninkrijk (VK) met een uittredingsakkoord op 31 januari 2020 de EU verlaten. Eind december 2020 is op de valreep een deal tot stand gekomen tussen de Europese Unie (EU) en het VK met onder andere afspraken over het verhandelen van goederen. Maar het afgelopen jaar was al duidelijk geworden hoe het VK vanaf 1 januari 2021 om zal gaan met het in de handel brengen van producten, waar binnen de EU een CE-markering op van toepassing is.

Dennis van Loon, senior consultant machine safety, D&F Consulting BV, TÜV Certified Functional Safety Engineer

Het land heeft namelijk een eigen variant op de CE-markering in het leven geroepen: de UKCA-markering. De ‘United Kingdom Conformity Assessment’-markering is vanaf 1 januari 2021 in het VK ‘verplicht’ op producten die voorheen met een CE-markering in de handel mochten worden gebracht. Een korte uiteenzetting van de impact.

Geen paniek Er is geen reden om direct in paniek te raken na het lezen van 1 januari 2021 als datum dat binnen het VK de UKCA-markering verplicht wordt. Er is namelijk besloten om markpartijen en fabrikanten de tijd te geven om het een en ander te kunnen organiseren. Voor producten die reeds voor 1 januari 2021 binnen het VK (of een Europese lidstaat) in de handel zijn gebracht, verandert op dit moment sowieso niets; deze moesten immers voldoen aan de van toepassing zijnde regelgeving toen ze in de handel werden gebracht.

2021 overgangsjaar Zoals het er nu naar uit ziet is er voor de meeste CE-gemarkeerde producten een overgangsjaar gedefinieerd – van 1 januari 2021 tot en met 31 december 2021. Gedurende deze periode worden bedrijven aangemoedigd om zo snel mogelijk de nieuwe Britse regelgeving te volgen. Om bedrijven echter de tijd te geven om zich aan te passen, kunnen CE-gemarkeerde producten (op basis van de Europese productrichtlijnen zoals opgenomen in tabel 1) zonder verdere consequenties op de Britse markt worden gebracht tot 1 januari 2022.

Binnen Europa is het standaard zo geregeld dat de Europese Commissie productrichtlijnen opstelt die 14

AB_ART_Techniek02.indd 14

worden verstrekt aan alle lidstaten, die deze dan in de nationale wetgeving moeten implementeren.

Aangezien het VK nog geen wijzigingen heeft aangebracht in deze nationale wetgeving, voldoet een product dat in overeenstemming is met een Europese productrichtlijn (CE-markering) dus automatisch ook aan de eisen die de VK productwetgeving aan het product stelt.

Hetzelfde is overigens ook van toepassing voor producten die zijn beoordeeld door een door de EU aangemelde instantie (Notified Body). Deze tussenoplossing komt te vervallen wanneer het VK in de tussentijd toch aanpassingen gaat doorvoeren in de nationale productwetgeving.

Wees dus alert!

Wie alleen producten in het Verenigd Koninkrijk op de markt brengt en dus niet in de Europese Unie, kan volstaan met een UKCA-markering en kan de CE-markering eventueel achterwege laten.

Gelijkwaardig Kortom, de CE-markering, de EU-conformiteitsverklaring en de EU-typegoedkeuringstest worden tot uiterlijk eind 2021 als gelijkwaardige alternatieven voor de overeenkomstige Britse wetgeving beschouwd. Er is dus een overgangsperiode van één jaar. Daarna moet de UKCA-markering worden gebruikt en moeten gerelateerde vereisten worden geïmplementeerd. Wanneer er een tussentijdse wijziging in de Britse productwetgeving plaatsvind, is de UKCA-markering mogelijk eerder al vereist.

Minimaal separate UKCA-markering in 2022 Vanaf 1 januari 2022 zal, om aan te geven dat het product in overeenstemming is met de Britse

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:48

Europese productrichtlijn (CE-markering)

VK productwetgeving (UKCA-markering)

Toy Safety - Directive 2009/48/EC

Toys (Safety) Regulations 2011

Recreational craft and personal watercraft - Directive 2013/53/EU

Recreational Craft Regulations 2017

Simple Pressure Vessels - Directive 2014/29/EU

Simple Pressure Vessels (Safety) Regulations 2016

Electromagnetic Compatibility - Directive 2014/30/EU

Electromagnetic Compatibility Regulations 2016

Low Voltage Directive 2014/35

Electrical Equipment (Safety) Regulations 2016

Non-automatic Weighing Instruments - Directive 2014/31/ EU

Non-automatic Weighing Instruments Regulations 2016

Measuring Instruments - Directive 2014/32/EU

Measuring Instruments Regulations 2016

Lifts - Directive 2014/33/EU

Lifts Regulations 2016

ATEX - Directive 2014/34/EU

Equipment and Protective Systems Intended for use in Potentially Explosive Atmospheres Regulations 2016

Radio equipment - Directive 2014/53/EU

Radio Equipment Regulations 2017

Pressure equipment - Directive 2014/68/EU

Pressure Equipment (Safety) Regulations 2016

Personal protective equipment - Regulation (EU) 2016/425

Personal Protective Equipment Regulations (Regulation (EU) 2016/425 as brought into GB law and amended) and the Personal Protective Equipment (Enforcement) Regulations 2018

Gas appliances - Regulation (EU) 2016/426

Gas Appliances Regulation (Regulation (EU) 2016/426 as brought into GB law and amended) and the Gas Appliances (Enforcement) and Miscellaneous Amendment Regulations 2018

Machinery Directive 2006/42/EC

Supply of Machinery (Safety) Regulations 2008

Outdoor Noise Directive 2000/14/EC

Noise Emission in the Environment by Equipment for use Outdoors Regulations 2001

Directive 92/42/EEC hot-water boilers AND Ecodesign Directive 2009/125/EC

The Ecodesign for Energy-Related Products and Energy Information (Amendment) (EU Exit) Regulations 2019

Restriction of the Use of certain Hazardous Substances in Electrical and Electronic Equipment (RoHS) - Directive 2002/95/EC

The Restriction of the Use of Certain Hazardous Substances in Electrical and Electronic Equipment Regulations 2

Tabel 1 EU-productrichtlijnen in relatie tot de nationale wetgeving in het Verenigd Koninkrijk.

nationale productwetgeving, de UKCA-markering worden aangebracht op producten waarvoor binnen Europa CE-markering van toepassing is. Dit betekent dat veel producten met zowel een CE- als een UKCA-markering op de markt gebracht gaan worden.

Om de last voor bedrijven die te maken hebben met bijvoorbeeld serieproductie te verlichten, bestaat er tot 1 januari 2023 voor de meeste producten de mogelijkheid om de UKCA-markering aan te brengen op een apart etiket of plaatje dat separaat op het product wordt aangebracht of eventueel zelfs op een begeleidend document. De marktdeelnemers (fabrikant, importeur of distributeur) moeten maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat deze UKCA-markering op een degelijke wijze wordt aangebracht en niet vanzelf los komt.

1 januari 2023 geïntegreerde UKCA-markering Vanaf 1 januari 2023 moet de UKCA-markering in de basis rechtstreeks op het product worden aangebracht zoals dit nu ook van toepassing is voor CE-markering (hier zijn enkele uitzonderingen wanneer bijvoorbeeld het soort product het niet toelaat om daar een CE-markering op aan te brengen). Het is dan dus niet meer toegestaan om deze middels een apart etiket, plaatje of document met het product mee te leveren.

Kortom, het product krijgt vanaf 2023 één typeplaat waar alle relevante informatie op staat en minimaal voorzien is van een UKCA-markering op basis van de onderstaande voorwaarden: • De UKCA markering mag alleen op het product worden aangebracht door de fabrikant of een 15

AB_ART_Techniek02.indd 15

28-01-21 11:48

TECHNIEK machineveiligheid Moment van in de handel brengen in het VK

In het VK geaccepteerde en vereiste markering

Producten die tot eind 2021 in het VK in de handel gebracht worden

UKCA of CE

Producten die vanaf 2022 in het VK in de handel gebracht worden

UKCA (eventueel als separate bijgeplaatste markering)

Producten die vanaf 2023 in het VK in de handel gebracht worden

UKCA (opgenomen op algemene product- of typeplaat)

Tabel 2 De mijlpalen en bijbehorende markeringen

gevolmachtigde, voor zover dit is toegestaan binnen de relevante VK productwetgeving.

• De fabrikant (of zijn gevolmachtigde) neemt de volledige verantwoordelijkheid voor de conformiteit van zijn product met de toepasselijke Britse wettelijke vereisten.

• De UKCA-markering geeft aan dat het product in overeenstemming is met de met de toepasselijke Britse wettelijke vereisten.

• Om de UKCA-markering aan te kunnen brengen moet tevens een UKCA-conformiteitsverklaring worden opgesteld en meegeleverd met het product.

• Er mogen geen andere markeringen, merktekens of symbolen op het product worden aangebracht naast de UKCA-markering die de leesbaarheid of betekenis van de UKCA-markering zouden beïnvloeden.

Net zoals voor CE-markering zijn er voor UKCA ook de nodige documentatievereisten: • De fabrikant (of zijn gevolmachtigde) moet technische documentatie opstellen. Dit moet de onderbouwing bevatten dat het product voldoet aan de wettelijke eisen.

• Dit ‘Technisch Dossier’ kan worden opgevraagd door de Britse toezichthoudende autoriteiten. Net als bij de CE-markering, moet dit Technisch Dossier minimaal tien jaar worden bewaard.

UKCA-conformiteitsbeoordeling Waar een verplichte conformiteitsbeoordeling door een aangemelde instantie (NoBo) vereist was voor producten met CE-markering, zal deze ook vereist worden voor producten die met UKCA-markering op de Britse markt worden gebracht. De verschillende typen conformiteitsbeoordelingsprocedures, zoals die nu ook al verankerd zijn in de Europese productregelgeving, zullen binnen de Britse productwetgeving op dezelfde manier worden opgezet. Wanneer van toepassing mag deze conformiteitsbeoordeling door een aangemelde instantie straks alleen worden uitgevoerd door een in het VK erkende instantie om de UKCA-markering aan te mogen brengen.

Voor producten waar de fabrikant op dit moment onder eigen verantwoordelijkheid de ‘CE-conformiteitsbeoordeling’ mag uitvoeren, zal dit ook het geval zijn voor de ‘UKCA-conformiteitsbeoordeling’.

16

AB_ART_Techniek02.indd 16

UKCA-markering in Europa De UKCA-markering wordt in Europa en Noord-Ierland niet erkend en heeft als zodanig geen status.

Producten die momenteel een CE-markering vereisen voor verkoop in Europa, zullen ook vanaf 1 januari 2021 nog steeds een CE-markering nodig hebben – en eventueel ook moeten voldoen aan de andere relevante EU-regels. Wanneer vanaf 1 januari 2021 een product uit het Verenigd Koningrijk geïmporteerd wordt in de EU met alleen een UKCA-markering, mag deze dus niet in de handel gebracht worden alvorens alsnog een conformiteitsbeoordeling is doorlopen op basis van de Europese productregelgeving en het product voorzien is van een CE-markering.

Impact lijkt in veel gevallen mee te vallen Met een beetje gelukt hoeft een fabrikant die op dit moment producten verhandeld in overeenstemming met de Europese productregelgeving – en die dus voorzien zijn van een CE-markering – en straks ook producten in het VK wil blijven verhandelen, technisch en wat technische documentatie betreft niet al te veel aan te passen. Tenzij de Britse productwetgeving inhoudelijk af gaat wijken van de Europese productregelgeving. Met betrekking tot productinformatie, conformiteitsverklaringen, markeringen en eventueel conformiteitsbeoordeling zal er wel het nodige moeten worden aangepast. •

DISCLAIMER De hier besproken informatie is ontleend aan publicaties van de Britse regering over Brexit. Aan dit artikel kan geen aansprakelijkheid voor de juistheid of uitvoering ervan ontleend worden. Voor actuele informatie: www.gov.uk/guidance/placing-manufactured-goods-onthe-market-in-great-britain-from-1-january-2021#legislation.

Contact opnemen met D&F kan uiteraard ook. Kijk voor contactgegevens op www.denf.nl.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:48

i.v.m. coronavirus verplaatst naar 2021

Praktische antwoorden op al uw vragen over machineveiligheid!

Zet 8 juni alvast in uw agenda want dan vindt de elfde editie plaats van het SAFETY Event. Wat heeft het SAFETY Event te bieden?

• Laat u inspireren tijdens het plenaire programma • Doe kennis op bij de learnshops tijdens het middagprogramma • Krijg praktische antwoorden van de Safety doctors, die alle safety-gerelateerde vragen beantwoorden • Kom in contact met vakgenoten, fabrikanten en toeleveranciers op de informatiemarkt Datum: 8 juni 2021 Locatie: 1931 Congrescentrum s’ Hertogenbosch

AB_Advertenties.indd 17

Deelnameprijs: € 99,- voor abonnees € 150,- voor niet abonnees

Meer informatie? Kijk op www.safetyevent.nl

28-01-21 11:02

MACHINE-VISION

Kogels kijken Uniek visionsysteem voor kwaliteitscontrole van keramische kogels Het Center of Device Development CeDeD van het Fraunhofer-Institut für Silicatforschung ISC heeft een volledig geautomatiseerd controlesysteem voor lagerkogels ontwikkeld, dat uniek is in de wereld.

Het geavanceerde kwaliteitscontrolesysteem gebruikt visioncomponenten van Stemmer Imaging.

Hoge-precisie kogellagers moeten voldoen aan speciale tribologische eisen om langdurig, storingsvrij te kunnen presteren, bijvoorbeeld in tandwielkasten zonder smeermiddelen. Keramische kogellagers zijn daarvoor op dit moment de de beste keuze.

Daarom worden deze lagers zeker in de high-end toepassingen veelvuldig gebruikt.

In het bijzonder de productie van de lagerkogels vraagt de hoogste precisie en proceszekerheid. Zelfs de kleinste afwijking van de optimale vorm of de gewenste oppervlaktekwaliteit, kan bij de eindklant leiden tot lagerschade en -uitval – met aansprakelijkheidsclaims tegen de fabrikant als resultaat.

Ceramic Ball Check System Om dit risico te minimaliseren heeft het CeDeD voor een bekende producent van lagerkogels een volledig geautomatiseerd, robotgebaseerd inspectiesysteem ontworpen en geproduceerd. Het Ceramic Ball Check System (CBCS) is sinds begin 2019 in gebruik en de prestaties zijn grotendeels afhankelijk van de ingebouwde machine-visionsystemen.

De kogelcontrole van de lagers heeft in twee afzonderlijke modules plaats. Eerst wordt de rondheid gecontroleerd en in de tweede stap de kwaliteit van het kogeloppervlak. Een robot zorgt voor de toevoer van de lagerkogels naar de betreffende testmodule, het doorgeven van goedgekeurde kogels en het uitwerpen van defecte exemplaren.

2000 kogels per uur De testsnelheid van het systeem is gebaseerd op het voorafgaande productieproces: het doel van de ontwikkelaars voor het gehele systeem was 2000 kogels per uur. Niet alleen de snelheid was een uitdaging voor het visionsysteem, benadrukt Dr. Andreas Diegeler, hoofd van het CeDeD: “De te meten oppervlakken zijn zeer reflecterend en dat vereist een speciaal verlichtingssysteem dat de reflecties minimaliseert om de verschillende meettaken op te lossen. Bovendien moest het systeem flexibel zijn, omdat er verschillende gestandaardiseerde kogelmaten met een diameter van 3 tot 10 mm mee moesten worden getest. Al met al waren dit forse eisen voor een volledig geautomatiseerd kwaliteitsinspectiesysteem.”

Deskundige visionpartner Diegeler en zijn team wisten meteen dat een betrouwbare controle van de lagerkogels met de vereiste snelheid alleen mogelijk was met behulp van geschikte visionsystemen: "In het verleden hebben we zo'n vijftig systemen in zeven verschillende toepassingsgebieden geïmplementeerd, elk op maat van de behoeften van de klant en in gebruik over de hele wereld. Machine-vision is altijd een kernelement geweest van onze meetsystemen." Maar ondanks de eigen expertise op het gebied van de engineering van installatie met geïntegreerde beeldverwerking en

Een module inspecteert de rondheid van de kogels, de tweede module speurt naar ontoelaatbare beschadigingen van het kogeloppervlak.

18

AB_ART_Techniek05.indd 18

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:17

Het systeem voor de kwaliteitscontrole van keramische lagerkogels is gebaseerd op visioncomponenten van Stemmer Imaging.

eigen softwareontwikkeling, ziet hij zichzelf en zijn team niet als experts op imaginggebied. Daarom vertrouwt hij al enkele jaren op Stemmer Imaging.

"Aan het begin van dit project hadden we intensief onderzoek gedaan om te achterhalen welke aanbieders de vereiste serviceportefeuille hadden. Ons uitgangspunt was de speciale verlichting die we nodig hadden vanwege de reflecties van de lagerkogels. De fabrikant van de juiste verlichting was een partner van Stemmer Imaging, zodat we alle visioncomponenten uit dezelfde hand konden krijgen."

Diegeler was vooral onder de indruk van het feit dat de visionexperts de gebruikte speciale lenzen, de camera's en de software voor de evaluatie van de opgenomen beelden als een pakket konden aanbieden dat precies was afgestemd op de gegeven eisen, en ook ondersteuning boden bij de programmering van het systeem. "De diepgaande machine-vison-expertise van Stemmer Imaging kwam vooral tot uiting in de vereiste combinatie van de twee meetmodules."

Hij ziet bovendien veel in de uitbreiding van de softwarebibliotheek voor het ontwikkelen van visionapplicaties met kunstmatige intelligentie.

Nauwkeurigheidsniveau In het wereldwijd unieke systeem worden de lagerkogels volledig 3D gemeten met een nauwkeurigheid van 0,3 μm. Om dit nauwkeurigheidsniveau te bereiken wordt gebruik gemaakt van camerasystemen met een resolutie van 1 µm.

Tijdens de controle moeten afwijkingen van de gestandaardiseerde rondheid en diverse oppervlaktedefecten zoals krassen, breuken, deuken of kleurafwijkingen betrouwbaar worden gedetecteerd. Deze defecten worden bijvoorbeeld veroorzaakt door een plaatselijke oververhitting tijdens het sinterproces bij

de vervaardiging van de lagerkogels.

Volgens Diegeler is een van de grote uitdagingen dat het systeem met hoge precisie werkt en in staat is om elke afwijking te detecteren: "De zuiverheid van het systeem is daarom erg belangrijk, want anders wordt zelfs de kleinste stofkorrel als een defect geïdentificeerd. Dit betekent dat de productie van de lagerkogels ook in dit opzicht moet worden geoptimaliseerd."

Gecombineerde krachten De testroutine evalueert automatisch afwijkingen van de opgegeven standaardwaarden. Als de aangegeven toleranties voor kogelvorm of oppervlaktekwaliteit worden overschreden, worden de defecte kogels overeenkomstig gesorteerd. Zo kunnen kwaliteitscontroles worden uitgevoerd en conclusies worden getrokken over eventuele procesfouten tijdens de lopende productie. De integratie van de vision-onderdelen in het systeem via OPC-UA was hier een essentiële voorwaarde voor de digitale productie en maakt het mogelijk om aanpassingen aan individuele taken uit te voeren.

"Met het volautomatische kogelcontrolesysteem CBCS heeft CeDeD een nieuwe toepassing voor zeer nauwkeurige en niet-destructieve optische testtechnologie weten te creëren", aldus Diegeler. “Zonder de gecombineerde krachten van de Fraunhofer ISC's diepgaande materiaalkennis, robotgebaseerde procesautomatisering, geschikte machine-visiontechnologie en de diepgaande expertise van Stemmer Imaging zou het niet mogelijk zijn geweest om zo'n efficiënt en betrouwbaar systeem voor proceskwaliteitsborging te ontwerpen en te implementeren.” • www.ceded.de www.stemmer-imaging.com 19

AB_ART_Techniek05.indd 19

28-01-21 11:17

MACHINE-VISION

Vol er bovenop Geïntegreerde machine-vision in horizontale case-packer Christ Packing Systems wist dat het voor zijn nieuwe volledig geautomatiseerde horizontale case-packer, CaseTeq, verder zou moeten kijken dan lichtgordijnen en conventionele camera's. De verpakkingsmachinesfabrikant uit Ottobeuren, in het uiterste Zuidwesten van de Duitse deelstraat Beieren liet het oog vallen op het volledig geïntegreerde machine-visionsysteem van B&R – om de inspectie flexibeler en efficiënter te maken en tegelijkertijd kosten te besparen.

"Wij bieden product-aanwezigheidsverificatie aan als standaardonderdeel van onze verpakkingsmachines.

Maar het type en de omvang van de inspectie die hiervoor nodig is, hangt sterk af van de klant, het te verpakken product en het type machine", vertelt Timo Bochtler, hoofd Electrical Engineering bij Christ Packing Systems. "In het verleden hebben we twee verschillende inspectiesystemen gebruikt voor onze horizontale en verticale case-packers (boven- en zijladers): lichtgordijnen en conventionele camerasystemen.

Op een verticale case-packer kan de bundelcontrole eenvoudig en rendabel worden uitgevoerd met behulp van een lichtgordijn. Wanneer een laag producten vanuit de verzamellocatie in de doos wordt geschoven, controleren de lichtgordijnen of er geen producten ontbreken. Het gordijn is georiën-

“We zijn bekwame werktuigbouwkundigen, maar we zijn geen cameraspecialisten.”

teerd met de balken loodrecht op de laag. Als de productlaag compleet is, zullen de lichtbundels gedurende een bepaalde tijd onderbroken blijven als de laag wordt doorgeduwd. Als er een product ontbreekt en de lichtbundels gaan ‘door’ de laag heen, veroorzaakt de verandering in de onderbrekingsduur van de lichtbundel een foutmelding.

20

AB_ART_Techniek04.indd 20

Lichtgordijnen: eenvoudig maar niet flexibel Behalve de lage hardwarekosten heeft inspectie met een lichtgordijn nog een ander voordeel: bij verandering van formaat kan de gebruiker via de bedieningsinterface het inspectieproces eenvoudig aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. Het enige wat ze hoeven te doen is de begin- en eindpositie (breedte) van de stapel in te stellen, evenals het aantal benodigde bundels en de bijbehorende onderbrekingsduur van de bundel.

Wel zijn een paar testruns nodig, voordat de machine op volle snelheid aan de slag kan. Die zijn nodig om te bevestigen of de geselecteerde lichtbundelconfiguratie betrouwbare resultaten oplevert. Als de laag uit producten met ronde hoeken bestaat, zitten er tussen de producten ruimtes die de bundels doorlaten – en dus een foutmelding opleveren. Om dat te voorkomen, moet de operator de betreffende lichtbundels uitschakelen. "Soms moet je zelfs twee bundels boven elkaar uitschakelen om de productie soepel te laten verlopen. Maar als je dat doet, verminder je ook de kwaliteit van de verificatieresultaten", weet Bochtler uit ervaring. "Je loopt ook het risico dat de operators vergeten de bundels opnieuw in te schakelen wanneer ze van formaat veranderen.” Hoe dan ook, lichtgordijnen hebben moeite met het scannen van lagen van veel kleine producten en kunnen lastig omgaan met onverwacht veranderende eisen.

Klassieke benadering Bij het horizontale verpakken is gebruik van een lichtgordijn niet mogelijk. Daarom heeft Christ tot

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 12:08

De CaseTeq horizontale case-packer voor het volautomatisch horizontaal uitvouwen, vullen en sluiten van voorgelijmde dozen. Camera's van B&R vervullen verschillende inspectietaken.

nu toe een camera gebruikt die op de pick-and-placeas is gemonteerd en het vullen van de verpakking op de horizontale case-packer controleert. Voor de beeldverwerking koos Christ de klassieke benadering met een systeem dat bestaat uit een camera, een lens, een beeldverwerkingssysteem (meestal een PC), speciale beeldverwerkingssoftware, en indien nodig verlichtingselementen. Deze oplossing is ingewikkelder en duurder dan een lichtgordijn, maar biedt extra flexibiliteit, prestaties en betrouwbaarheid. Bovendien is het hiermee ook mogelijk om bundelcontroles van producten en andere complexere inspecties uit te voeren, zoals het herkennen van posities en patronen of het lezen van codes en tekst.

Geen cameraspecialisten Het nadeel van de cameraoplossing is het fikse prijskaartje voor al die hardware en software. Een

andere niet te onderschatten factor is de extra tijd en moeite voor de softwareontwikkelaars van de machine: traditioneel is machine-vision een op zichzelf staand systeem, dus de programmeurs moeten leren werken met specifieke software en extra interfaces. Het brengt ook beperkingen met zich mee hoe goed de beeldverwerkingssoftware kan worden geĂŻntegreerd in de machinetoepassing.

Bovendien heeft iedereen die de beeldverwerkingssoftware gebruikt een speciale opleiding nodig. Voor de fabrikant betekent dit meestal dat hij afhankelijk is van ondersteuning door derden. Voor de betrokkenen ook van belang: het systeem moet na de installatie in het veld worden gekalibreerd en elke keer dat hardware wordt vervangen.

"We zijn bekwame werktuigbouwkundigen, maar we zijn geen cameraspecialisten. We hebben niet de ervaring om te weten welke situaties belichting nodig 21

AB_ART_Techniek04.indd 21

28-01-21 12:08

MACHINE-VISION "Het is niet alleen economischer, maar voegt ook waardevolle flexibiliteit en betrouwbaarheid toe aan het inspectieproces”.​

hebben en welke niet", zegt Bochtler, waarbij hij zich richt op een ander kritisch aspect van conventionele cameraoplossingen. Een machinebouwer die probeert de kosten te drukken door belichting achterwege te laten, loopt het risico dat hij de verlichting later alsnog moet aanbrengen. Aan de andere kant, als ze lampen installeren die niet nodig blijken te zijn, is

De CaseTeq is flexibeler, beheersbaarder en gebruiksvriendelijker dankzij het geïntegreerde visionsysteem van B&R.

22

AB_ART_Techniek04.indd 22

dat een overbodige investering verloren gaan.

Kortom, alle inspectiesoplossingen die Christ in het verleden heeft geprobeerd, hebben te kampen gehad met onvoorspelbare risico's en verborgen kosten.

Geïntegreerde machine-vision Toen B&R zijn geïntegreerde machine-visionsysteem voor het eerst presenteerde aan het managementteam van Christ, namen ze daar onmiddellijk notie van. De reden: Omdat het geïntegreerd is ondergebracht in de Automation Studio-engineeringsoftware van B&R, is het visionsysteem goed toegankelijk en beheersbaar voor de machinebouwer en hun ontwikkelaars. Vanuit de vertrouwde automatiseringsomgeving hebben ze toegang tot alle camerafuncties die ze nodig hebben en kunnen die eenvoudig integreren in de machinetoepassing. Specialistische kennis van beeldverwerking is niet noodzakelijk, dus de introductietraining beperkt zich tot het minimum.

Het uitgebreide visionportfolio voorziet bovendien in de juiste combinatie voor elk pakket van eisen. Het omvat een scala aan verschillende camera's met geïntegreerde verlichting, een verscheidenheid aan resoluties en accessoires zoals externe verlichting.

Wat de oplossing echt onderscheidt is het niveau van integratie: alle componenten zijn met elkaar verbonden via een gemeenschappelijk netwerk en worden door dezelfde toepassing aangestuurd. Dat maakt het mogelijk om de flitser en de sluitertijd in het sub-microsecondenbereik te synchroniseren en de ledcomponenten zo efficiënt mogelijk te gebruiken.

Schaalbaar en eenvoudig te gebruiken De Smart Sensor-versie van de camera is geschikt voor als het maar om één specifieke beeldverwerkingsfunctie gaat, zoals het lezen van een QR-code of positiedetectie. Hierbij is het niet nodig om voor elke functie extra camera-hardware te installeren. In plaats daarvan configureert de gebruiker eenvoudigweg de gewenste Smart Sensor-functie in de engineeringomgeving van Automation Studio.

Worden meer functies gevraagd, dan kan worden overgestapt op een krachtigere slimme camera. Al ontwikkelde applicatiesoftware, parameters en modellen kunnen verder worden gebruikt. De camera en de lens zijn in de fabriek gekalibreerd, zodat dit niet bij de ingebruikname van het product hoeft te worden herhaald. De installatie kan

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 12:08

Timo Bochtler: "Het visionpakket van B&R heeft alles wat we nodig hebben.”

nauwelijks eenvoudiger, omdat de camera alle instellingen automatisch van de controller krijgt.

Wisselen met een druk op de knop De strak geïntegreerde oplossing heeft ook voordelen voor de gebruiker. Alle parameters, inclusief de focusinstelling, kunnen worden opgeslagen als recepten en met een druk op de knop worden geladen voor een nieuw formaat doos. "Ook als de gegevens voor een product- of doosformaat nog niet beschikbaar zijn, is dat geen probleem. Je hoeft alleen maar een nieuw product in te leren en op te geven hoe de producten in de laag zijn gerangschikt.

Het systeem regelt de rest. Dat is een van mijn favoriete onderdelen", geeft Bochtler toe. Het implementeren van een snelle productwissel is nog makkelijker als de machinebesturing ook van B&R is, zoals ze bij Christ tot hun vreugde ontdekten. Het systeemconfiguratie- en receptuurbeheersysteem kan dan direct in de HMI-toepassing worden geïntegreerd.

De bekende ‘tools’ van de Automation Studio-omgeving kunnen worden gebruikt voor de diagnostiek.

De mapp Vision-softwarecomponent van B&R geeft de programmeurs toegang tot de HALCON machine-vision bibliotheek van MVTec, een in München gevestigde spin-off van de Technische Universiteit van München en FORWISS, het Beierse onderzoekscentrum voor kennisgebaseerde systemen. De bibliotheek staat vol met beproefde, kant-enklare algoritmen voor positiebepaling, volledigheidsverificatie, kwaliteitsbeoordeling, meting en identificatie. "Ze maken het voor automatiseringsspecialisten zoals wij gemakkelijk om na een korte introductie zelfstandig machine-vision-oplossingen te implementeren", zegt Bochtler tevreden.

van B&R. De Beierse ‘verpakkers’ zijn van plan om in de nabije toekomst nieuwe inspectietaken toe te voegen op basis van dit systeem met als uiteindelijk doel al hun secundaire verpakkingsmachines om te bouwen naar de nieuwe technologie.

"Het visionpakket van B&R heeft alles wat we nodig hebben. Met hun schaalbare oplossing zijn we in staat om de afzonderlijke besturingssystemen die we vroeger nodig hadden, te vervangen door één enkele, volledig geïntegreerde oplossing voor machinevisie", aldus Bochtler. "Het is niet alleen economischer, maar voegt ook waardevolle flexibiliteit en betrouwbaarheid toe aan het inspectieproces. Tegelijkertijd vermindert het voor ons en onze klanten het risico op onaangename verrassingen." • www.br-automation.com www.christ-ps.com

Geïntegreerd in de Automation Studio-engineeringsoftware, is het visionsysteem goed toegankelijk en beheersbaar voor machinebouwers en ontwikkelaars.

Nieuwe inspectieoplossingen Vanwege de voordelen, heeft Christ besloten om hun eerste volledig geautomatiseerde horizontale case-packer met laagvolledigheidsverificatie op de markt te brengen – met machine-vision 23

AB_ART_Techniek04.indd 23

28-01-21 12:08

MACHINE-VISION

In een ‘snapshot’ Depalletiseerrobot ziet 3D met vision en algoritmes Door een industriële robot te voorzien van de 3D-visionsensor Visionary-T van Sick en dankzij speciale algoritmen ontwikkeld door het Portugese Neadvance, heeft een Tsjechische autofabrikant een volgende stap gezet in de automatisering van de goederenonvangst. De robot onderscheidt de verschillende pakketten die op pallets worden aangeleverd, pakt ze op en zet ze op een transportband, die aansluit op het intralogistieke magazijn.

Schroeven, spiegels, montage-elementen: vóór de invoering van het automatische goederenontvangstsysteem werden de onderdelen na het lossen van de vrachtwagens handmatig van de pallet verwijderd en naar de voertuigproductie gestuurd.

Vandaag de dag gebruikt de OEM een logistieke oplossing die goederenontvangst, hoogbouwmagazijn en productie in zijn

geheel samenbrengt.

Daarvoor was het nodig om de depalletiseerrobot zo autonoom te maken dat hij de positie van de afzonderlijke pakketten op een aangeleverde pallet zelfstandig en bij elke verpakkingseenheid steeds weer opnieuw detecteert en aldus veilig kan oppakken. Deze complexe taak is opgelost met een de streamingcamera Visionary-T CX, die de robotbesturing voorziet van driedimensionale beelden dankzij de 3D-snapshottechnologie.

Vorm en afstand Voor het genereren van de driedimensionale opnamen gebruikt het apparaat de 3D-Time-of-Flight-technologie. De technologie is gebaseerd op het principe van de

‘3D-snapshot’ legt voor elke pixel tegelijkertijd diepte- en intensiteitsinformatie vast

Automatisering in de goederenontvangst met 3D-vison en slimme algoritmes.

24

AB_ART_Reportage05.indd 24

time-of-flight-meting: een geïntegreerde lichtbron zendt licht uit dat vervolgens vanaf het oppervlak van een object wordt teruggekaatst naar de camera. De kleine tijdverschillen tot het uitgezonden licht terugkeert, worden gebruikt om de afstand tot het reflecterende oppervlak te berekenen. Met behulp van speciale algoritmen worden de verzamelde gegevens vervolgens omgezet in een 3D-weergave. Dankzij de hoge verversingsfrequentie van het beeld van de camera kan dit proces tot 50 keer per seconde worden doorlopen. Door de

geïntegreerde actieve omgevingsverlichting kan de camera zelfs in volledige duisternis worden gebruikt en detecteert ook objecten met lage reflectie-eigenschappen.

Waakzaam oog In het goederenontvangstsysteem van de OEM wordt de Visionary-T CX op de arm van de robot geplaatst en beweegt als een waakzaam oog continu mee. De streamingcamera kan dus direct de dynamische versnellingen, omkeerbewegingen en trillingen van de robot volgen en concrete informatie geven. De 3D-snapshottechnologie was uiterst belangrijk voor Neadvance bij deze toepassing, omdat het in staat is om tegelijkertijd diepte- en intensiteitsinformatie vast te leggen voor elke afzonderlijke pixel van een opname. En omdat Visionary-T geen bewegende delen nodig heeft om diepte-informatie te verzamelen, is de camera ook bestand tegen externe trillingen en schokken. Dit is vooral belangrijk wanneer – zoals bij een typische goederenontvangst – het automatische verwijderen van de geleverde goederen snel moet worden uitgevoerd.

Puntenwolken en doelcoördinaten In het gebruik levert Visionary-T CX 3D-puntenwolken, die met behulp van geschikte algoritmen ontwikkeld door Neadvance – gebaseerd op 3D-vormanalyse – worden gebruikt voor positiebepaling van kratten en dozen. De robot benadert vervolgens de bijbehorende coördinaten met de speciale grijpinrichting, pakt de goederen op en plaatst ze op de transportband. Voor het oppakken van het volgende

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:21

Visionary-T maakt een 3D-snapshot om de grijpcoördinaten voor de robot te berekenen.

Met de 3D-gegevens en de bijbehorende puntenwolken is de situatie nauwkeuriger vast te leggen

krat start het proces opnieuw. De robot beweegt boven de pallet, Visionary-T CX maakt de benodigde opnamen en levert de 3D-gegevens. De controller verwerkt ze hierna voor de volgende doelcoördinaten.

Grijpprocessen Voorafgaand aan de invoering van de Sick-oplossing, had de OEM al een eerste begin gemaakt dat uiteindelijk diende te resulteren in een autonoom werkend robotstation voor de goederenontvangst. De gekozen benadering was echter grotendeels gebaseerd op het gebruik van 2D-gegevens en bracht niet het gewenste succes.

De overstap naar de 3D-snapshottechnologie en de nauwe samenwerking met Neadvance tijdens het engineeringproces, leidde daarentegen tot een technologische doorbraak. Een belangrijk doel van de samenwerking was om de processen zo soepel en stabiel mogelijk te laten verlopen – vooral belangrijk wanneer de goederen complexe grijpprocessen voor de robot opleveren. Daarom heeft het projectteam

zich bij de ontwikkeling vooral geconcentreerd op de verdere verfijning van die grijpprocessen. Met de 3D-gegevens en de bijbehorende puntenwolken is de situatie nauwkeuriger vast te leggen, zodat ook in de projectfase nog steeds aanpassingen nog steeds mogelijk zijn. In verband met factoren die pas bij de inbedrijfname waarneembaar zouden worden, was flexibiliteit immers een ontwikkelingseis.

Standaard oplossing De nieuwe oplossing werkt zo betrouwbaar, precies en efficiënt dat de OEM van plan is deze ook in andere fabrieken te gebruiken.

De hoofdaannemer en de systeemintegrator, die met het project werden belast, waren zo onder de indruk van de 3D-snapshottechnologie en het time-offlight-principe van de Visionary-T CX, dat ze de oplossing standaard in depalletiseringsprocessen willen integreren. •

VISIONARY-T • Meer dan 25.000 afstands- en intensiteitswaarden in één opname.

• 3D-informatie is ook beschikbaar voor stationaire applicaties.

• Eenvoudige montage en snelle sensorwissel.

• Programmeerinterface voor het gebruik van 3D-gegevens voor verdere analyse op externe host.

• Visionary-T CX stelt 3D-gegevens via ethernet beschikbaar.

• Visionary-T AG voor intelligente datareductie.

• Visionary-T DT is een configureerbare, plug&play 3D-detectiesensor.

• Visionary-T AP is gebaseerd op Sick AppSpace. Applicaties ontwikkelen met AppStudio en laden van applicatie-specifieke key-apps via AppManager op de sensor.

www.neadvance.com www.sick.nl 25

AB_ART_Reportage05.indd 25

28-01-21 11:21

MACHINE-VISION

‘Event-based vision’ Een nieuwe manier van kijken Door te kijken naar veranderingen, belooft event-based vision ultrasnelle teltoepassingen, realtime tracking, veilige samenwerking tussen mens en machine en het contactloos monitoren van trillingen voor predictive maintenance mogelijk te maken. Hoe werkt het en hoe haal je die hoge snelheden?

Liam van Koert

Conventionele beeldverwerking maakt gebruik van een frame-gebaseerde benadering: alle pixels in een sensor meten tegelijkertijd het invallende licht op.

De waarden geven ze synchroon door. Doe dit eenmalig en onder de juiste lichtomstandigheden krijg je een stilstaand beeld van goede kwaliteit.

Doe het sneller en je kunt het menselijk brein laten denken dat stilstaande beelden eigenlijk een continue beweging zijn – een film. Maar voor machine-visiontoepassingen is het niet ideaal. Een van de redenen: een conventionele camera past een gemeenschappelijke beeldsnelheid toe op de hele scène. Resultaat: de bewegende elementen worden waarschijnlijk onvoldoende gesampled, de stationaire elementen worden uitgebreid en nodeloos keer op keer gerepliceerd.

Machine-visionsystemen worden derhalve belast met het verwerken van grote hoeveelheden nutteloze of slechte gegevens – met gebruik van dure, energieslurpende processoren, communicatieverbindingen met hoge bandbreedte en geheugen, zonder enig nuttig effect. Die brute kracht werkt binnen bepaalde

Het Franse Prophesee brengt event-based vsioncamera's op de markt.

26

AB_ART_Techniek06.indd 26

grenzen voor sommige huidige toepassingen. Maar voor nieuwe visiontaken, zoals in auto's die scènes in realtime moeten begrijpen, of in omgevingen met beperkte kracht, bandbreedte en rekenkracht, is het mogelijk niet geschikt.

Kijken naar gebeurtenissen De mens heeft in dat opzicht een enorm evolutionair voordeel. Een brein dat krachtig genoeg is om de enorme hoeveelheid visuele gegevens te interpreteren. En snelkoppelingen in de beeldverwerkingscentra van onze hersenen om met deze datadouche om te gaan. De fotoreceptoren in onze ogen rapporteren alleen een verandering van bijvoorbeeld het contrast of de lichtsterkte in de visuele scène, aan de hersenen. Evolutionair was het tenslotte veel belangrijker voor ons te concentreren op de beweging van een roofdier binnen een scène dan om herhaaldelijk een willekeurige inventaris op te maken van elk detail.

Recent onderzoek naar het vermogen van de mens om objecten te herkennen suggereert dat mensen nuttige gegevens kunnen verzamelen uit een scène die tot 1000 keer per seconde verandert. Dat is veel meer dan de 24, 30 of 60 beelden die we gebruiken om beweging op televisie of in films weer te geven. In deze veranderingen ligt een enorme hoeveelheid nuttige informatie besloten die de meeste camera's met een vaste beeldsnelheid niet eens zien vanwege hun lage samplefrequentie.

Event-based sensing Event-based sensing maakt geen gebruik van een vaste beeldsnelheid. In plaats daarvan rapporteert elke pixel alleen een significante verandering in het gezichtsveld. Dit vermindert de hoeveelheid overtollige gegevens en spaart zo rekenkracht, bandbreedte, geheugen en energie. Het maakt het mogelijk om sensoren te bouwen met een veel hoger dynamisch bereik dan gewoonlijk het geval is, omdat elke pixel zich automatisch aanpast aan het

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:22

Event-based vision neemt een bewegende robotarm waar door de verandering die elke pixel onafhankelijk van de andere waarneemt. De informatie komt niet frame voor frame, maar continu zolang de pixel verandering registreert.

invallende licht. Event-based sensoren worden niet verblind door een hoog contrast van bijvoorbeeld de koplampen van een auto in de nacht’ Bovendien is de output van een event-based sensor een continue datastroom. De visuele gebeurtenissen worden weergegeven als een opeenvolging van adressen voor elke pixel die de gebeurtenis waarneemt en de belichtingen die op dat moment door elke pixel worden gemeten. De ruimtelijk-temporele datastroom biedt een veel directere manier om de verandering in het gezichtsveld te registreren dan het frame voor frame vergelijken van de output van een standaard sensor.

Snelle vergelijking De event-based benadering betekent ook dat wie snelle gebeurtenissen wil vastleggen, voor de camera’s niet langer moet kiezen tussen snelheid en de hoeveelheid te verwerken data. Die hoeveelheid wordt bepaald door de veranderingen in het gezichtsveld, en automatisch aangepast naarmate de omstandigheden van de scène zich ontwikkelen. Een statische scène genereert geen gebeurtenissen, maar in het geval van actie past de camera zich automatisch aan om deze direct vast te leggen. Dit maakt het gemakkelijker en rendabeler om zeer snelle bewegingen te verkrijgen en te analyseren, zelfs als deze worden onderbroken door periodes of gebieden waar beweging afwezig is.

Elke pixel geeft informatie met de snelheid van de verandering in het gezichtsveld, niet met een willekeurige, vooraf ingestelde en vaste beeldsnelheid. Een eventbenadering betekent dus ook dat in hoge resolutie dynamische scènes kunnen worden geanalyseerd als een opeenvolgende gebeurtenissen

‘tijdruimtelijke’ patronen vormen, en randen, banen of snelheden van objecten voorstellen.

Robotarm Kijk hoe een event-based sensor een bewegende robotarm registreert. De wiskunde die een dergelijk patroon in ruimte en tijd beschrijft is eenvoudig en elegant en levert zo efficiënte algoritmes en rekenregels op. Het is deels een ‘appels-met-peren’ vergelijking, maar bij de temporale resolutie van een event-based sensor heb je het over tientallen kHz en bij een frame-based sensor over maximaal zestig frames per seconde. De verschillen treden op doordat elke visuele gebeurtenis wordt behandeld als een continu signaal incrementele verandering. Een eventbenadering maakt het ook gemakkelijker om multiple views van een scène te correleren, wat

Elke pixel geeft informatie met de snelheid van de verandering in het gezichtsveld bijvoorbeeld helpt bij taken zoals 3D-dieptereconstructies in multi-cameraopstellingen. Als namelijk twee of meer camera's één gebeurtenis in één keer waarnemen, is het waarschijnlijk dat ze hetzelfde punt waarnemen.

Tot slot suggereert recent onderzoek ook dat het analyseren van de manier waarop de belichtingssterkte van een enkele pixel in de loop van de tijd verandert perspectieven biedt voor nieuwe toepassingen. Denk aan objectherkenning, het vermijden van obstakels en de gelijktijdige lokalisatie en mapping (SLAM) voor autonome voertuigen. • 27

AB_ART_Techniek06.indd 27

28-01-21 11:22

MACHINE-VISION

Visie op vision Meer dan alleen hardware en software Machine-vision is bijvoorbeeld bij kwaliteitsafdelingen van grote organisaties een geliefd onderwerp.

Want met vision kan snel en effectief de kwaliteit van het hele proces worden bewaakt en indien nodig worden bijgestuurd. Met als uiteindelijke doel het productieproces beter laten renderen door procesautomatisering. Maar waarom is de implementatie van machine-vision in een productielijn dan vaak zo lastig? DVC Machinevision heeft mogelijk het antwoord.

Machine-vision lijkt makkelijk, maar bestaat uit meer dan de selectie van de hardware en software alleen. Je kan vijf stappen onderscheiden die je moet doorlopen om een goed functionerend systeem te creëren.

Voor de uitvoering van de vijf stappen, heb je bovendien twee typen engineers nodig: een allround-engineer en een software-engineer, maar beiden met kennis en ervaring in vision. Vanzelfsprekend is het benodigd kennisniveau afhankelijk van de complexiteit van het visionvraagstuk. Enerzijds kan een applicatie-engineer in de praktijk eenvoudige vraagstukken oplossen. Aan de andere kant van het spectrum staat de vision-expert, die nodig is bij complexe vraagstukken.

Normaliter zijn zowel de allround-engineers als de software-engineers met gedegen visionkennis niet werkzaam bij system-integrators of machinebouwers. Specifieke proceskennis is vaak weer in mindere mate beschikbaar bij visionbedrijven. Maar

het is wel belangrijk, dat die kennis op een bepaalde manier samenkomt.

Beeldacquisitie Beeldacquisitie (Image Acquisition) is de eerste maar meteen ook de allerbelangrijkste stap. Kort samengevat is dit het omzetten van een fysiek product, denk bijvoorbeeld aan een verpakking met kipfilet of kaas, naar een digitaal beeld. En dit beeld dient perfect te zijn. Dat ‘perfecte plaatje’ vormt namelijk de basis van het visionsysteem en de uiteindelijke prestaties.

De parameters die hier onder andere een belangrijke rol in spelen zijn, licht, ‘Field Of View’, processnelheid, nauwkeurigheid/cameraresolutie en het type sensor. In deze fase wordt al een keuze gemaakt voor de opstelling en de te gebruiken hardware. Om het beeld perfect in kaart te brengen, is er uitgebreide visionkennis nodig bij de allround-engineer. Die engineer is vaak te vinden bij specialistische bedrijven, die visionspecialisten of -experts in dienst heeft.

Pre-processing Bij de pre-processing wordt de ruwe data verwerkt tot bruikbare data voor de daadwerkelijke analyse van de beeldenset. In deze fase wordt ook de basis gelegd

De vijf visionstappen

Type engineer

Visionkennis

1. Image Acquisition

Allround

Hoog

2. Pre-processing

Software

Hoog

3. Classificatie

Software

Hoog

4. Communicatie

Allround

Laag

5. HMI

Allround

Laag

De vijf stappen die moet worden doorlopen om tot een goed functionerend visionsysteem komen, vragen om een allround en een software-engineer, beiden met voldoende visionkennis.

28

AB_ART_Techniek07.indd 28

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:27

Beeldacquisitie is de belangrijkste stap. Bij de pre-processing wordt de basis gelegd voor de programmering van de software die tijdens de classificatiefase definitief wordt.

voor de programmering van de software – en daar is een software-engineer voor nodig.

Classificatie In de derde stap, classificatie, worden de beschikbare data beoordeeld en geclassificeerd. Bepaald wordt welke beelden goed zijn en welke fout. Hierbij worden de klantspecificaties gerelateerd aan de meting van de software. De nauwkeurigheid van de te meten defecten of eigenschappen is hier een belangrijke parameter. Uiteindelijk wordt in deze fase ook de definitieve software geschreven en is een software-engineer nodig. Zowel kennis van het te classificeren proces is van belang, als kennis op gebied van vision.

Communicatie Aan de hand van de vorige stappen zijn nu de juiste data voor de inspectie van het product gecreëerd.

Maar wat wordt er met de data gedaan? Hoe worden ze gecommuniceerd naar het proces en met welke communicatieprotocollen? Dient met een uitstoter te worden gecommuniceerd of met het vervolgproces?

Allemaal vragen die moeten worden beantwoord, zodat de daadwerkelijke inspectie ook op de juiste manier kan worden gecommuniceerd. Hierbij komt al snel ‘machine-to-machine’-communicatie kijken.

Een allround-engineer kan hier goed uit te voeten.

Maar dan is het wel belangrijk dat de voorgaande stappen goed zijn uitgevoerd door een visionspecialist of -expert.

Mens-machine-interface (HMI/GUI) De laatste stap is het zichtbaar maken van de inspectie- of meetresultaten voor de gebruiker. Denk aan een scherm aan de machine, zodat een procesoperator kan kijken wat de status is en het systeem handmatig kan bedienen. Klinkt redelijk rechttoe rechtaan, maar zoveel gebruikers, zoveel

wensen. Denk hierbij ook aan eventuele toegangsbeperkingen voor bepaalde gebruikers in relatie tot de configuratie of het niveau van de bediener. Hoe simpel of ingewikkeld moeten de resultaten worden getoond? De allround-engineer kan ook hier het werk doen.

Losse schoeven Wie goed kijkt naar de stappen en de competenties die van een technicus worden gevraagd, ziet dat het bouwen van een werkend visionsysteem verschillende typen engineers vraagt met verschillende kennisniveaus aangaande vision. In de praktijk gaat het vaak al fout bij de beeldacquisitie. Bedrijven die niet beschikken over de kennis en competentie van een visionspecialist of -expert, gaan hier toch zelf mee aan de slag. Het resulteert is een matig uitgewerkt ‘perfect beeldje’. De basis van het visionsysteem staat dan op losse schroeven en de resultaten zijn dan ook gegarandeerd onbetrouwbaar. Uiteindelijk kan dit resulteren in een negatieve houding van system-integrators en machinebouwers ten opzichte van vision. Ze doen het liever niet, nemen die vraagstukken niet meer aan of besteden het hele traject uit. Hierdoor verkleint hun marktpositie en het oplossend vermogen richting klant.

Profiteren van visie Hoe kunnen specialistische visionbedrijven de system-integrators en machinebouwers helpen en ondersteunen? En kan een groter publiek profiteren van de mogelijkheden van machine-vision. Want de vraag neemt toe – door de technologische ontwikkelingen, met Industrie 4.0 als belangrijke drijfveer. Dit wordt gezien als een enorme ‘boost’ voor de innovatie met machine-vision, waar machines steeds slimmer en slimmer worden en met elkaar praten in de diverse lagen van het proces.

Maar als je deze nieuwe technologieën in je bedrijf 29

AB_ART_Techniek07.indd 29

28-01-21 11:27

MACHINE-VISION wil toepassen en machine-vision is niet de core-business van je bedrijf ? Dan betekent dat nogal wat voor de meeste bedrijven. Je moet jezelf afvragen of je hier wel de juiste engineers voor in dienst hebt, zowel aan de soft- als de hardwarezijde. Maar ook of je een dergelijk systeem zelf kan onderhouden. En wat als het zijn werk niet doet of de uitkomsten anders zijn dan verwacht? Ben je dan in staat om dit zelf op te lossen? Bij veel bedrijven en met name in het mkb, is dit niet het geval. Het vergt namelijk een behoorlijk niveau aan visionkennis en, misschien nog belangrijker, -ervaring. Daar horen ook investeringen bij.

Plug&Play visionsysteem Het Nederlandse DVC Machinevison ziet bijvoorbeeld veel partijen die goed zijn in het leveren van visioncomponenten of het leveren van turnkey vision-oplossingen. Maar het meedenken met de system-integrator en machinebouwer over alleen die aspecten die ze zelf niet in huis hebben? Dat gebeurt – en zeker bij beeldacquisitie – veel te weinig. Juist hier is voor alle partijen voordeel te behalen. Want het bundelen van de krachten en kennis van een system-integrator of machinebouwer met een specialistisch visionbedrijf, resulteert in de mooiste oplossingen.

DVC machinevision heeft onlangs samengewerkt met een system-integrator, die goed voor ogen had welke resultaten het visionsysteem moest leveren. Het mechanische gedeelte was al geheel uitgedacht, maar ze liepen zelf vast met het in kaart brengen van het

product. Hun eigen engineer had hier al vele uren werk in zitten, maar nog kwamen niet de gewenste resultaten uit het systeem en werden producten onterecht afgekeurd.

Uiteindelijk is de hulp van DVC ingeschakeld, dat hen de eerste fase – beeldacquisitie – uit handen heeft genomen en het ‘perfecte beeldje’ heeft aangeleverd aan de engineer. Ook is advies geleverd over de te gebruiken componenten, op elkaar afgestemd door een visionspecialist. De software voor de gewenste meting is bijgeleverd middels een template, eenvoudig verder te programmeren voor automatiseringsengineer in dienst van de system-integrator. De ideale configuratie van de componenten is gedeeld, inclusief de werktekening.

De system-integrator heeft daarna zelf het systeem geïnstalleerd in de lijn, met ondersteuning o afstand. Binnen een maand was het hele probleem opgelost en staat er nu werkend systeem. Een goed voorbeeld van samenwerking en het toegankelijk maken van vision, met wat DVC een plug&play-visionsysteem noemt. •

KOM IN CONTACT Het Nederlandse DVC Machinevision is gespecialiseerd in visionsystemen voor onder andere de voedingsmiddelensector. Wie meer wil weten over hun plug&play-visionoplossingen voor machinebouwers en system-integrators kan terecht op www.machinevision.nl.

Met wat DVC een plug&play visionsysteem noemt kunnen system-integrators en machinebouwers succesvol visionoplossingen creëren.

30

AB_ART_Techniek07.indd 30

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:27

REPORTAGE perslucht

Optimale en bedrijfszekere perslucht Antwerpse Staal Services levert staalplaten en Holland-profielen, voorziet in aanvullende diensten zoals stralen, conserveren, het delen van platen in handelbare formaten en verzorgt diverse keuringen. Aan de Koremans Groep en Q Plus de vraag te zorgen voor een optimale en bedrijfszekere persluchtvoorziening voor de recente nieuwbouw.

De drie Naili AB 7,5 kW-compressoren bij Antwerpse Staal Services. De Koremans Groep en Q Plus hebben gezamenlijk de persluchtvoorziening verzorgd.

‘Total Cost of Ownership’ (TCO) speelde hierbij een belangrijke rol en daarom is voor deze installatie gekozen voor schottencompressoren van Naili, date in Nederland door de Koremans Groep, als een van de erkende dealers, wordt vertegenwoordigd. Belangrijk voordeel van een schottencompressor ten opzichte van andere technieken is de eenvoud van de machine. Hierdoor zijn onderhoudswerkzaamheden snel en makkelijk uit te voeren.

Tel daarbij op dat er zeer weinig aan slijtage onderhevige delen aanwezig zijn en je komt al snel tot de conclusie dat hier de eerste winst in de TCO te behalen valt.

Geen 22 kW-compressor maar drie kleinere 7,5 kW-compressoren in cascadeopstelling

Drie compressoren Uiteraard is op energieverbruik grote winst te behalen. Doordat de compressorolie geen lange nakoeltijd nodig heeft, is de nadraaitijd (nullast) te verwaarlozen in vergelijking tot bijvoorbeeld een schroefcompressor. Daarom is hier gekozen om drie kleinere 7,5 kW-compressoren in

veelal maar twee compressoren nodig zijn, is de derde beschikbaar als back-up. Door de cascaderegeling gaan de bedrijfsuren gelijk op en worden de onderhoudskosten gespreid. Conclusie: een energetisch optimale oplossing met een lage TCO en goede redundantie.

31

AB_ART_1pag01.indd 31

cascade op te stellen in plaats van een grote 22 kW-compressor. Tijdens de verbruiksanalyse bleek namelijk dat slechts in enkele pieksituaties dat dit vermogen werd gevraagd; op alle andere momenten van de dag bleek 15 kW meer dan voldoende.

Bovendien beschikt Antwerpse Staal Services meteen over een back-up. Omdat

Persluchtkwaliteit Uiteraard is de persluchtkwaliteit conform ISO8573-1:2010 geïnventariseerd, de gewenste locatie in het pand bepaald, de benodigde buffers en is persluchtdistributie naar de verbruikers in kaart gebracht. Op basis hiervan is complete technische ruimte ingericht en zijn de persluchtleidingen aangelegd. Behalve naar de benodigde vloeroppervlakte is natuurlijk gekeken naar voldoende aanvoer van lucht en afvoer van de verwarmde koellucht door op maat gemaakte ventilatiekanalen. Behalve de drie Naili AB 7,5 kW-compressoren zijn een cycloonfilter, groffilter en fijnfilter voor de benodigde basisfiltratie, een adsorptiedroger en een 900 liter buffertank geplaatst.

Om al deze componenten te verbinden is er gebruik gemaakt van het Sicomat-leidingsysteem. • www.ass-steel.be www.koremans.com www.qplus.nl

31 WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:28

PRODUCTNIEU WS Bekijk meer op www.aandrijvenenbesturen.nl

HANDSCANNER Volgens Datalogic is hun nieuwe ‘HandScanner’ het kleinste en lichtste draagbare apparaat dat werknemers met beide handen goederen of pakketten laat ‘picken’. Gebruikers krijgen bij elke gelukte scan optische, akoestische en haptische feedback. De 'Standard range’ is ontworpen voor scannen op korte afstand, tussen 10 en 80 cm. Het 'Mid range'-model heeft een scanbereik van 30 tot 150 cm. De batterij gaat tot 15 uur en 10.000 scans mee en is in 2 uur volledig opgeladen.

Scannen werknemers op een statische, semi-statische of dynamische werkplek, dan worden de data automatisch naar een gekoppelde smartphone, mobiele of industriële computer verzonden, of naar een tablet via een Bluetooth Low Energy-verbinding. De scanner kan worden gekoppeld aan in de hand gehouden (Memor 10en Memor 20-) en op voertuigen gemonteerde (Rhino II-)computers voor gegevensverzameling. www.datalogic.com

INLOOPBEVEILIGING De meerstraalsveiligheidssensor deTem4 A/P is een inloopbeveiligingssysteem met een actieve zender en passieve spiegelunit. De deTEM 4 A/P is geschikt voor toegangsbeveiliging en in- en uitvoerbewaking (muting). Afhankelijk van de behoefte en individuele eisen kunnen de reikwijdte (tot 8 m), het aantal stralen (twee of vier) en de verschillende mutingsensoren (bijvoorbeeld 2-signaalsmuting) worden bepaald. Het systeem is volgens de makers makkelijk te integreren binnen een bestaand machineontwerp mede, dankzij de compacte installatie-layout en minimale bedradings- en installeringskosten. Alle functies zijn zonder software te configureren en dat is een pre bij de inbedrijfstelling en configuratie. De deTem4 A/P met NFC, IO-Link en de Safety-Assistantapp levert bovendien realtime diagnoseinformatie. www.sick.nl

Universele schakelaar EAO heeft de Serie 09 verbeterd met een universele schakelaar. De schakelaar is ontwikkeld voor E1-toepassingen, uitgerust met een geïntegreerde connectoruitsparing en geschikt voor gebruik in het interieur van voertuigen, met name in personenauto‘s, elektrische voertuigen, bussen, vrachtwagens en speciale voertuigen. De Serie 09-schakelaars kunnen worden gecombineerd tot een vrijwel onbeperkte serie schakelfuncties in vele uiteenlopende voertuigtoepassingen. Dankzij het modulair, ergonomisch ontwerp voor de automobielsector en de adapterframes kunnen de schakelaars geïnstalleerd worden in een standaard-DIN ISO 7736-radioschacht. De schakelaars voor klikmontage en met harde of zachte tactiele feedback kunnen worden gemarkeerd met verlichte ISO 7000- of klantspecifieke symbolen. www.eao.com/09

PROFINET-SWITCH De NT4008-serie achtpoorts Gigabit managed industrial ethernet-switches zijn gecertificeerd om te voldoen aan de Profinet PNIO v2.34 Conformance Class B-standaarden. Dit garandeert de integratie in Profinet-netwerken met standaard PLC-configuratie- en -managementtools. De NT4008-serie is UL Klasse 1, Divisie 2- en ATEX-gecertificeerd voor gebruik op gevaarlijke en gewone locaties, ABS-gecertificeerd voor toepassingen aan boord van schepen en EN50155-gecertificeerd voor spoorwegtoepassingen. De IP30 metalen DIN-railbehuizingen, redundante 12-58 VDC-stroomingangen, -40 tot 75 °C bedrijfstemperatuurbereik en tot 50G schokbestendigheid maken de switches geschikt voor gebruik in de industrie. De switches zijn verkrijgbaar met koper- en glasvezelopties in zowel Fast Ethernet- als Gigabit-configuraties en met geavanceerde beveiliging en verkeerscontrole. www.redlion.net

32

AB_Productnieuws.indd 32

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:29

DRUKKRACHTSENSOR

I/O-testplatform Met het Octopus modulair I/O-testplatform kunnen complexe PLC-installaties geautomatiseerd worden getest, bijvoorbeeld voor een FAT, SAT of voor regressietests. Octopus kan zowel digitale als analoge I/O’s parallel en getriggerd simuleren voor het doorlopen van testscenario’s, aangestuurd vanuit bijvoorbeeld Python-scripts, Labview- of Matlab-applicaties. Het testplatform bestaat uit verschillende modules. TEMSY (foto) is het hart van het platform en zorgt voor de interface naar de testapplicaties. Hieraan kunnen maximaal 100 I/O modules worden gekoppeld. Op dit moment zijn er twee typen I/O modules beschikbaar: TEMDI met 16 digitale ingangen (‘zacht’ galvanisch gescheiden) en TEMDO (acht digitale uitgangskanalen met drie potentiaalvrije serie-geschakelde contacten). In het eerste kwartaal van dit jaar komen daar de TEMAIO (16 programmeerbare analoge stroom- of spanningsuitgangen, 16 continue metende analoge spanningsingangen) en de TEMRTD (8 programmeerbare 4-draads weerstandsynthese-uitgangen) bij.

De vernieuwde versie van de C10-drukkrachtsensor is verbeterd als het gaat om onder andere de non-lineariteit, de hysterese en de kruip, zodat de meetonzekerheid is afgenomen. De C10 kan voor een bredere range van meettoepassingen worden ingezet, zodat gebruikers ook kleinere krachten kunnen meten zonder dat de krachtopnemer moet worden vervangen. Het is nog steeds mogelijk om ze individueel aan te passen aan de betreffende meettaak, dankzij de beschikbaarheid van zo’n 2.500 verschillende opties voor de configuratie. Er zijn zowel uitvoeringen met connectoren als met een vaste kabel in het programma, evenals uitvoeringen met redundante meetcircuits (versies met dubbele brug) of TEDS-versies. www.hbm.com

BASISPLAAT FLOWSCHAKELAARS Een nieuwe basisplaat voor digitale flowschakelaars van SMC (PF3WB/C/S/R-serie) centraliseert de regeling van debiet en temperatuur. Flowschakelaars in één basisplaat spaart niet alleen inspectietijd. De installatie is hierdoor ook eenvoudiger en sneller, dankzij het geringe leidingwerk. De PF3WB-basisplaat is tot 65 procent lichter dan vergelijkbare modellen aldus SMC en bespaart bovendien 85 procent ruimte. De basisplaat is beschikbaar in drie uitvoeringen: basis (B), recht (C) en aanvoer en retour (S/R). De flowschakelaar beschikt over een drievoudig display dat gelijktijdig het actuele debiet en een instelbaar bereik (hysterese en boven- en onderwaarde) weergeeft. Binnen het ingestelde bereik worden de waarden in rood of groen getoond. De schakelaars zijn IO-Link-compatibel. www.smc.eu

VEILIGE DRAADLOZE BESTURING

universeel toepasbaar voor industrieel gebruik

Onafhankelijk

Gecertificeerd

Gratis testen? info@teleradio.nl

TELERADIO.NL

Tel. +31 (0) 70 - 419 41 20

SAFE  SMART  STRONG 33

AB_Productnieuws.indd 33

28-01-21 11:29

COLOFON Uitgave van MYbusinessmedia Holding bv Postbus 58, 7400 AB Deventer www.mybusinessmedia.nl t (0570) 50 43 00 AB biedt vakinformatie voor gebruikers en ontwerpers van aandrijfen besturingscomponenten/systemen en software. We streven ernaar lezers te inspireren en informeren zodat ze hun werk (nog) beter kunnen uitvoeren. Dit willen we bereiken door de combinatie van applicatieartikelen, bedrijfsreportages en interviews op het gebied van de ontwikkeling, modificatie en het onderhoud van machines, installaties en productielijnen en het vertalen van fundamentele informatie naar praktische toepasbaarheid en door inzicht te geven in ontwikkelingen op het gebied van techniek.

PRECISIEREDUCTOREN

De eentraps precisiereductoren uit de F4CF-DA-serie zijn ongeveer 8 procent kleiner in diameter en gemiddeld 5 procent korter dan de vorige productgeneratie. De prestaties zijn met gemiddeld 20 procent verbeterd en het geluidsniveau is geoptimaliseerd. De motoras is via een klemring met de reductor verbonden; aanpassing van de motoras is niet nodig. Voor de verschillende bouwgroottes van de DA-serie is het mogelijk om meerdere motorasdiameters aan te bouwen, zodat motoren van diverse fabrikanten kunnen worden gebruikt. De aansluitgeometrie vereist geen complexe installatie en ook hier is een aanpassing van de aandrijfas door de klant niet nodig. Met motorspecialist Lafert biedt Sumitomo ook servomotoren en sturingen uit één hand aan. emeia.sumitomodrive.com/en-de

Redactie Robin Zander (hoofdredacteur) t +31 (0)6 22 20 80 34 e-mail: r.zander@mybusinessmedia.nl Liam van Koert t +31 (0)6 17 58 82 65 e-mail: l.vankoert@mybusinessmedia.nl Vaste medewerkers Ad Spijkers, Marjolein de Wit - Blok Uitgever Joachim Driessen e-mail: j.driessen@mybusinessmedia.nl Advertenties Dennis Wielheesen, d.wielheesen@mybusinessmedia.nl, +31 (0)6 53 69 24 613 René Wibbelink, r.wibbelink@mybusinessmedia.nl, +31 (0)570 50 43 52 Bram de Ridder, b.ridder@mybusinessmedia.nl + 31 (0)6 53 32 56 81 Publishing Services Sonja Wolsink, +31 (0)6 12 97 02 31, orders.engineering@mybusinessmedia.nl Advertentieplaatsingen worden uitgevoerd overeenkomstig de ‘Regelen voor het advertentiewezen 1990’.

Vormgeving Bureau OMA, www.bureauoma.nl Druk Drukkerij Roelofs, Enschede

‘EHEDG’-KABELDOORVOER

Abonnementen Voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen kunt u: Bellen met: + 31 (0)570 50 43 25 Mailen naar: klantenservice@aandrijvenenbesturen.nl Schrijven naar: MYbusinessmedia Holding bv ab Postbus 58 7400 AB Deventer Abonnementstarieven Jaarabonnement Nederland € 170,00* Jaarabonnement Buitenland € 181,50* *Prijzen zijn excl. 9% BTW Jaarabonnement geldt tot wederopzegging.

Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk, per e-mail of telefonisch geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

Aan de zichtbare zijde van KEL-DPZ-HD-conforme kabeldoorvoerplaten is vuilophoping onmogelijk. De buitenste contourstraal overtreft met 6 mm de EHEDG-richtlijn. De KEL-DPZ-HD is gemaakt van FDA-conform materiaal (voedselgoedkeuring 1935/2004/EG en (EU) 10/2011). De signaalkleur blauw RAL5005 zorgt voor een duidelijke visuele kleurherkenning. De KEL-DPZHD kan kabels en slangen met een diameterbereik van 3,2 mm tot 22,2 mm doorvoeren af te dichten (IP65/66/67/68). Afhankelijk van de uitvoering kunnen tot 35 kabels worden doorgevoerd met deze kabeldoorvoerplaat. De platen zijn verkrijgbaar met een metrische schroefdraad in de maten M32, M40, M50 en M63.

Reproductie Overname van artikelen, tekeningen en foto’s uit ab is slechts mogelijk na schriftelijke toestemming van de uitgever.

MYbusinessmedia Holding bv, 2021 ‘Het auteursrecht op de inhoud van dit tijdschrift wordt uitdrukkelijk voorbehouden’.

ISSN 1385-0091 MYbusinessmedia Holding bv legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst. Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia Holding bv, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hiertegen bezwaar heeft, kunt u dit melden aan MYbusinessmedia Holding bv, t.a.v. Afdeling Relatiebeheer, postbus 58, 7400 AB Deventer.

www.ccned.nl 34

AB_Productnieuws.indd 34

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U R E N . N L | N R . 1 | 2021

28-01-21 11:29

Powered by:

scholierenmagazine

Stimuleer jongeren in hun keuze voor techniek

Uw bedrijf als toekomstig werkgever of stagebedrijf aan scholieren voorstellen?

Bel voor de mogelijkheden met: • Cobie te Nijenhuis T. +31 (0)6 833 320 45 • Roy Wösting T. +31 (0)6 225 483 04

Waarom voor u interessant?

• Unieke verspreiding van 20.000 exemplaren aan jongeren in úw regio.

www.vraagenaanbod.nl/tskills

• Via decanen (V)MBO scholen direct onder de aandacht bij jongeren.

• Gemaakt/geschreven door specialisten die weten hoe je jongeren boeit en activeert.

• U hoeft niets te doen; Redactie, fotografie, vormgeving en verspreiding wordt verzorgd.

Advertentie.indd 1 AB_Advertenties.indd 35

27-01-21 11:03 16:20 28-01-21

Your Global Automation Partner

Full Range Voor PROFINET Profiteer van Turck’s uitgebreide portfolio voor PROFINET met systeem redundantie S2 en PROFIsafe PROFINET I/O-systemen, verkrijgbaar in modulair of blokformaat, in beschermingsklassen IP20 en IP67 en als hybride PROFIsafe-module in IP67 CODESYS-PROFINET besturing, beschikbaar als HMI met PROFINET-interface, als IP67 PLC met PROFINET-interface of als modulaire I/O-systemen in IP20 en IP67 met PROFINET-interface

AB_Advertenties.indd 36

www.turck.com/pn

28-01-21 11:04