Aandrijven en Besturen 7 - 2021

SNEL EEN LINEAIRE ROBOT Vijf voorgedefinieerde ascombinaties in 36 maten

15

7 AANDRIJVEN & BESTUREN Jaargang 26 | oktober 2021

10

20

30

ALLES IN DE ARMSTEUN

EFFICIËNT AANDRIJVEN 20121

IN EMMEN STAAT EEN SLIMME FABRIEK

Complete bediening mengvoerwagen in een armsteun

Van regelgeving naar rendement

Produceren voor iedereen Factory as a Service

AB_Cover.indd 1

28/09/2021 13:25

Cyclisch schrijven: snelheid, acceleratie en parameters

Cyclisch lezen: motorstroom en gedetailleerde diagnose

Drive-oplossingen met ASi-5 Korte cyclustijden en hoge databandbreedte www.bihl-wiedemann.com

Tel. 072-5717821 info@mctechnology.nl www.mctechnology.nl

Nauwkeurige draaitafels en lineairsystemen van ERO Fuhrungen

Stay on track!

Güdel TMF – De industriële standaard voor alle merken en typen robots

Güdel AG Echelpoelweg 1b 7595 KA Weerselo Netherlands

AB_Advertenties.indd 2

Phone +31 541 66 22 50 Fax +31 541 66 18 74 info@nl.gudel.com

• De sledes zijn voorzien van kogelomloopspindel of lineair motor uitvoering.

• Positioneer nauwkeurigheid tot circa 2 micron met liniaal encoder.

• Aandrijving met stappen- of servomotor. Opbouw tot XY, XZ, XYZ systeem.

• Draaitafels met diam. van 50 t/m 300 mm. Nauwkeurigheid tot circa 10 sec.

• Hand- of motor aangedreven. In staal- of aluminium uitvoering.

• Zeer hoge belastingen/kiepmomenten. Klantspecifieke oplossingen.

• Geschikt voor o.a. las- en bewerkingmachines, inspectie en meetinstallaties. www.gudel.com

Technology in motion

28/09/2021 14:40

CRASHDEMPERS REDUCEREN DOWNTIME

Power, Control & Green Solutions Official partner Benelux

n

Betrouwbare bescherming tegen onnodige schade aan machines

n

Weinig schade door geringe reactiekrachten

n

Hoge energieopname: tot wel 98%

n

Eenvoudige montage en vervanging bespaart kostbare tijd

n

Uitstekende prijskwaliteitverhouding

Alles. Altijd. Top. Meer informatie?

T +31(0)165 - 714 455 Vraag de gratis ACE catalogus aan via benelux@ace-int.eu www.ace-ace.nl

www.icotek.com

Kabeldoorvoer met

Snap-in of

Schroefmontage

Aandrijf & besturingsspecialist Motoren (met rem/ATEX) Motorreductoren Planetaire reductoren

N EW

Frequentieregelaars & HMI Lineaire aandrijvingen Servoaandrijvingen Koppelingen & componenten

KEL-DPZ-CLICK – kabeldoorvoer plaat

IP68 ▀ ▀ ▀ ▀ ▀ ▀

pneumatiek

Beschikbaar met twee montage opties: Snap-in klikmontage (IP65) en schroefmontage met moer (IP68) Gecertificeerde bescherming IP65/IP66/IP68 (conform EN 60529) Hoge kabeldichtheid Automatische afdichting en trekontlasting voor de kabel Geschikt voor metrische uitsparingen M25 – M63

www.ccned.nl

AB_Advertenties.indd 3

T +31(0)88 7865200 E info@elsto.eu

elsto.eu

28/09/2021 14:40

IN DIT NUMMER editie 7 | oktober 2021

10 ALLES IN DE ARMSTEUN Sgariboldi past in de nieuwe I-CAB 2-voertuigcabine een ergonomische armsteun van elobau toe – alles onder handbereik.

16 RUGGENSTEUN Micromotoren in exoskelet leveren

20

maximum resultaat bij het ontlasten van de onderrug

EFFICIËNT AANDRIJVEN 2021 Want het gaat om meer dan energiezuinige elektromotoren alleen. Op 13 oktober.

36 ANDERE TIJDEN Maar het Safety Event blijft noodzakelijk. Op 17

30 SLIMME FABRIEK Factory as s Service – regie over de productie in eigen hand, maar geen eigen fabriek. In Emmen.

4

AB_Inhoud.indd 4

november in 1931 – dit jaar.

& VERDER 06 08 15 28

AANDRIJFNIEUWS Sokvis heert 02 INH_Plat

DE VEILIGE ROBOTCEL Twee weten meer dan een. Ook als het gaat om veilig werken met robots.

SNEL EEN LINEAIRE ROBOT Cartesische robots tot 90 procent sneller ontwerpen en configureren.

PIONEERING SPIRIT Veiligheidsencoders in een onafhankelijk veiligheidssysteem.

34 40 44 45

CONNECTING ROBOTS Uitbesteden kabelpakket rendabel vanaf enkelstuks.

PICK-TO-LIGHT Pick-to-light voorkomt zoekwerk naar onderdelen bij assemblage,

EEN DRIVE OPTIMALISEREN Minder dan een minuut met auto-tuning Lenze i-serie servoversterkers.

PRODUCTNIEUWS Tandwielen, ventielen, doorvoeren en no het nodige,

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:59

42 MEER RUIMTE IN DE SCHAKELKAST De nieuwe modules voor het SLIO-besturingssysteem met elk 16 digitale in- of uitgangen zijn net zo groot als de voorgangers met acht kanalen.

En Yaskawa heeft ook meteen de VIPA MICRO-controller maar flink opgewaardeerd.

OP DE COVER Veilig werken met robots gaat toch nog wel eens mis, omdat een groot aantal factoren een rol speelt bij het kiezen van de juiste technische veiligheidsmaatregelen. Daarom heeft Pilz met al haar kennis van van wet- en regelgeving, techniek en organisatie, een programma waarin specialisten met de eindgebruiker een risicoanalyse uitvoeren voor een specifieke applicatie.

Thema In de vorige editie van AB heb ik u als abonnee of wellicht toevallige lezer – en dan bent u dat nu weer – uitgenodigd om een ‘bakkie’ te komen doen op Efficiënt Aandrijven komende 13 oktober in ’s-Hertogenbosch.

Wie het niet kent moet als lezer toch het onderwerp kennen. Het is de tweede editie onder deze noemer, maar eigenlijk is het al de vierde keer.

Maar in 2015 en 2016 noemden we het anders.

Hoewel in de beperking de meester schuil schijnt te gaan, gaat dat toch niet altijd op. Ook niet als de focus ligt op de regelgeving rond energiezuinige elektromotoren die destijds steeds nadrukkelijker op de voorgrond kwam te staan – en daar ook niet meer weggaat. Maar goed, wie een beetje energetisch verantwoord bezig wil zijn, weet dat een aandrijving uit meer bestaat dan een elektromotor. En de keten… u kent het gezegde zelf wel.

Ik heb mij op deze plek ook over die eerdere events uitgesproken. Dat u naar de dag toe moet komen – zeker nu, nu het ook weer ‘mag’ nodig ik u bij deze nogmaals van harte uit. En wie dus abonnee is op AB – een andere titel van de uitgeverij mag ook – hoeft niet eens toegang te betalen. Een andere keer heette het ‘Kein Thema’ – dat we door zouden gaan tot energiebesparing geen thema meer zou zijn. We houden dus woord.

Nu liet ik op de vorige editie als spreekstalmeester een foto zien van onze eerste kleindochter. Ze wordt dit jaar drie en krijgt er binnenkort een zusje bij. Ik weet dat je met dat soort beelden een beetje moet uitkijken. Niet alleen uit privacyoverwegingen – ik had uiteraard toestemming gevraagd – maar ook om te voorkomen dat je beschuldigd wordt van goedkoop effectbejag. Zo van: “Daar heb je weer zo'n foto van de toekomstige generatie die dankzij ons zogenaamd met de problemen van de klimaatverandering komt te zitten.” Tegenover dat beeld had ik er ook een van demonstrerende scholieren die zien dat hun toekomst te grabbel wordt gegooid door... ons.

Voor wie nu denkt ‘het zal allemaal wel ik doe het voor het geld’ – prima.

Maar Google even het volgende ‘Helaas het klopt: huidige kinderen al de dupe van klimaatcrisis’. Het thema blijft dus nog wel even.

ROBIN ZANDER H OOF DRE DAC T E U R R.Z ANDE R@ MY B U S INE SS ME DIA.NL

5

AB_Inhoud.indd 5

28/09/2021 14:00

A ANDRIJFNIEU WS Meer nieuws op www.aandrijvenenbesturen.nl

FACTORY SAFETY SERVICE ROBOT Op een van de productielocaties van Hyundai in Zoud-Korea huppelt (tinyurl. com/s8u44w) sinds kort de Factory Safety Service Robot rond, als eerste resultaat van de samenwerking met de Amerikaanse robotfabrikant Boston Dynamics. De autofabrikant heeft een meerderheidsbelang in de robotfabrikant. De robot is ontwikkeld om de veiligheid van fabriekswerknemers te waarborgen en is gebaseerd op de Spot-robot van Boston Dynamics.

Hyundai heeft onder andere de kunstmatige intelligentie (AI) en autonome navigatie voor de robot ontwikkeld. Met een geïntegreerde warmtebeeldcamera en 3D LiDAR-sensoren kan de robot

mensen om zich heen opmerken, hoge temperaturen en potentieel brandgevaar detecteren en waarnemen of een deur open of gesloten is. De robot kan zich autonoom verplaatsen en is op afstand bestuurbaar. De bewegingen van de robot zijn via een beveiligde website te volgen. Dankzij de AI kan de robot ook gevaren detecteren, ter plekke foto’s maken en alarm slaan via de beveiligde website. Via handmatige bediening kan de robot locaties van dichtbij te bekijken. Ook is het mogelijk om meerdere Factory Service Safety Robots aan te sluiten op het besturingssysteem om tegelijkertijd verschillende zones te kunnen controleren.

07

15

Met de FastLine-service kan igus nu batches gespuitgiete speciale polymeer glijlagers leveren in een week.

De volledig elektrische Spirit of Innovation heeft met zijn 400 kW aandrijving haar eerste vlucht gemaakt.

ZEVEN DAGEN

KWARTIERTJE VLIEGEN

Klanten- en innovatiecentrum Bosch Rexroth heeft in het Science Park in Ulm de in 2019 aangekondigde nieuwbouw voor zijn klanten- en innovatiecentrum voltooid, zo is onlangs bekengemaakt. Met het nieuwe centrum intensiveert het bedrijf zijn cross-technologische ontwikkelingsactiviteiten. De nadruk ligt op de automatisering van fabrieken en de elektrificatie van mobiele machines. De innovaties worden ontwikkeld in nauwe samenwerking met klanten en gebruikers. Noviteiten kunnen worden ervaren, getest en verder ontwikkeld in een modelfabriek en op een groot buitenterrein.

Een wezenlijk onderdeel van het klanten- en innovatiecentrum is de modelfabriek. Op ongeveer 500 m2 6

AB_Aandrijfnieuws.indd 6

demonstreert Bosch Rexroth de mogelijkheden van modulaire en sterk gedigitaliseerde productie. Hier worden bijvoorbeeld autonome transportsystemen voor de intralogistiek, zelflerende robots voor het orderpicken, of zelfs automatische productieassistenten met een op sensoren gebaseerde, virtuele beschermingsfunctie op een intralogistieke vloer gebruikt In het centrum werken momenteel ongeveer 200 mensen uit 18 landen. 25 procent van hen zijn vrouwelijke ontwikkelaars. Verwacht wordt dat het aantal werknemers in Ulm in 2022 tot 250 zal stijgen. Bijna alle banen houden verband met elektrificatie, digitalisering en software.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 14:08

MYSCHNEIDER

Estée Lauder wil GRIPP Inther Group uit Venray heeft onlangs een overeenkomst getekend met uiterlijkverzorgingsconcern Estée Lauder voor het implementeren van de GRIPP (Gantry Robotic Intelligent Piece Picker), een volautomatische, compacte picking technologie die tot 1200 stuks per uur kan verwerken. Behalve het volautomatische picken, is de machine ontwikkeld om zowel de snelheid als de productiviteit van het picken te verhogen. Op de locatie van Estée Lauder in Oevel (België) wordt aan het eind van het jaar gestart met de implementatie van de GRIPP. Over deze verdere stap in automatisering zegt Luc Vermetten, vice president, Distribution & Order to Cash EMEA - Oevel Site Campus Lead van Estée Lauder: “We zijn erg verheugd om GRIPP in onze EMEA Hub in België te plaatsen en onze duurzame samenwerking met Inther Group verder te zetten. De robot zal worden geïntegreerd in onze picking activiteiten om de capaciteit en snelheid voor e-commerce te vergroten en tegelijk handarbeid te verminderen. Zo kunnen we sneller en efficiënter inspelen op onze online bestellingen. Voor ons is GRIPP een doorbraak in ons innovatietraject en draagt het bij aan de perfecte bezorgervaring voor onze consument.”

mySchneider is een nieuw online portaal voor machinebouwers van Schneider Electric dat toegang biedt tot informatie, tools en trainingen en combineert verschillende diensten op één enkel platform. De meeste informatie die machinebouwers nodig hebben is al beschikbaar op de website van Schneider. Door de grote hoeveelheid aan informatie vindt de machinebouwer niet altijd direct de informatie die hij nodig heeft. mySchneider verzamelt alle informatie die relevant is voor machinebouwers, aangevuld met diverse handige tools, trainingen en zakelijke diensten. Machinebouwers blijven op deze manier geïnformeerd over belangrijke onderwerpen zoals het laatste nieuws en relevante trends en informatie over nieuwe introducties en uitfaseringen.

Bestaande diensten zoals mySE zullen later dit jaar worden geïntegreerd binnen mySchneider. Aanmelden voor mySchneider is gratis. Nieuwe gebruikers hoeven zich slechts eenmalig te registreren. Geregistreerde mySchneider gebruikers profiteren van exclusieve voordelen zoals speciale promoties, gratis product samples, live demonstraties op locatie of uitgebreid technisch advies.

OVERNAME VERHOEF EMC Sinds 1 juni 2021 maakt Verhoef EMC uit Sliedrecht deel uit van de Stokvis Group.

Verhoef EMC dat zich richt op de maritieme markt, utiliteit en industrie kan voor zowel nieuwbouw als refits, installaties compleet ontwerpen, produceren, installeren of renoveren. Momenteel telt het bedrijf ongeveer vijftig medewerkers en is vooral werkzaam in de kleine en middelgrote scheepvaart. Met de overname versterkt de Stokvis Group haar expertise op het gebied van hybride aandrijfsystemen, elektrotechnische installaties en diensten.

De eerste samenwerking met inmiddels zusterbedrijf ADS van STIGT, want ook Stokvis-‘dochter’, was in 2019 voor de Nora B, een hybride sleepboot, gebouwd bij Neptune Marine in Aalst. Verhoef EMC had de taak om de bekabeling en motobesturing te plaatsen, inbedrijf te stellen en te testen. ADS van STIGT leverde twee ZF keerkoppelingen met PTI (Power Take In) met hieraan gekoppeld twee 192 kW elektromotoren voor de hybride combinatie van een dieselmotor met een elektrische aandrijving. Met deze configuratie kan de sleepboot met een minimaal brandstofverbruik varen op lage snelheid en in DP-modus opereren (dynamische positionering). Het schip blijft dan op een bepaalde positie liggen bij uitvoering van stationaire werkzaamheden.

VOOR LINEAIRE SERVOMOTOREN GA JE NAAR GRONEMAN B E ZO E K O N S O P G R O N E M A N . N L

AB_Aandrijfnieuws.indd 7

-

Draai-hef functie Dynamisch Flexibel Nauwkeurig

BESTURINGSTECHNIEK

28/09/2021 14:08

De veilige robotcel Veilig werken met robots is in deze tijd zonder meer mogelijk. Toch gaat het wel eens mis omdat een groot aantal factoren een rol speelt bij het kiezen van de juiste technische veiligheidsmaatregelen. Om die reden ontwikkelde Pilz een programma waarin specialisten met de eindgebruiker een risicoanalyse uitvoeren van een specifieke applicatie. De uitkomst kan aanleiding geven tot verbetering van de veiligheidsmaatregelen op zowel technisch als organisatorisch vlak.

Binnen de flexibele productieautomatisering worden industriële robots steeds vaker toegepast. Daarbij zijn deze bijzondere machines geëvolueerd van beperkt programmeerbare opstelling tot de hightech, meerassige oplossingen die in deze tijd zelfs kunnen samenwerken met mensen. De zogenaamde cobots. In alle gevallen is het thema veiligheid een issue geweest. Want hoe slim robots ook zijn, van enige compassie is geen sprake wanneer de veiligheidsmaatregelen niet waterdicht zijn.

WANNEER GAAT HET MIS? Het aantal ongelukken met industriële robots is niet bijzonder groot. Alleen: áls het mis gaat, dan gaat het vaak ook goed mis met letsel – of erger – tot gevolg. Edwin Buisman is Safety Consultant bij Pilz Nederland en geeft aan: ‘Wanneer een robot gewoon zijn werk doet, gaat het praktisch nooit fout. Er treden pas problemen op wanneer het proces onbedoeld wordt verstoord en de operator dit probeert op te lossen zonder het proces te

AB_Advertenties.indd 8

stoppen. Een tweede bron van ongelukken is tijdens het uitvoeren van onderhoud. Bij testcycli of wanneer twee monteurs gelijktijdig in één cel bezig zijn.’

COMPLEX GEHEEL VAN VEILIGHEIDSFACTOREN Kortom: veiligheid vraag de aandacht van de robotfabrikant maar vooral van de systeemintegrator. De Machinerichtlijn beschouwt robots immers als ‘niet voltooide machines’ die in alle gevallen in een applicatie worden geïntegreerd. Het totaal moet vervolgens veilig zijn, en worden voorzien van een CE markering. Dit is ook terug te zien in de bijbehorende veiligheidseisen die zijn opgenomen in de twee delen van de ISO 10218 ‘Veiligheid van industriële robots’. Deel 1 heet ‘Robots’, deel 2 heet ‘Robotsystemen en integratie’.

Toch blijken deze richtlijnen en normen onvoldoende te zijn om in alle gevallen een veilige situatie te creëren. Dit heeft te maken

met het feit dat deze veiligheid samenhangt met vele elementen. Niet alleen de robot zelf, maar ook de gereedschappen die hij gebruikt, het product dat hij hanteert en daarnaast alle bijbehorende machines en transportlijnen.’

René Boere, onder meer gecertificeerd Expert CE markering: ‘Daarbij wordt steeds vaker gebruik gemaakt van robots die werken op basis van kunstmatige intelligentie. Zij zijn zelflerend en bepalen min of meer zelfstandig de meest efficiënte weg.

Wanneer er wijzigingen worden doorgevoerd in bijvoorbeeld de aanvoer van producten of een specifieke bewerking, dan is het niet ondenkbaar dat de robot erachter komt dat een andere beweging efficiënter is. Het kan dan voorkomen dat de robotarm relatief onverwacht een andere weg of een andere snelheid kiest. Dit in combinatie met mensen die van oudsher blindelings vertrouwen op techniek en lang niet altijd alert zijn, kan dit tot ongelukken leiden.’

28/09/2021 14:40

even stil, wanneer het scherm zich weer sluit kan de robot weer verder. Gevaarlijk blijft de situatie waarbij robot weer zelfstandig opstart wanneer het scherm ononderbroken is. De mogelijkheid bestaat immers dat de betreffende persoon er doorheen is gelopen en zich in de gevaarlijke zone bevindt.

PITMODE FUSION PITmode fusion is de modulaire uitvoering van het bedrijfsmoduskeuzesysteem. Hij bestaat uit de uitleeseenheid PITreader met RFIDtechnologie en een aparte evaluatieeenheid (Safe Evaluation Unit - SEU).

De transpondersleutels worden in de PITreader ingelezen en aangeleerd.

De veilige evaluatie-eenheid (Safe Evaluation Unit) evalueert de gekozen bedrijfsmodus en schakelt functioneel veilig tussen maximaal vijf bedrijfsmodi. Met PITmode fusion kan ook een veilig autorisatiebeheer volledig worden uitgevoerd. Door de scheiding van de componenten is PITmode fusion flexibel in het ontwerp van bestaande bedieningspanelen te integreren en met aanwezige knoppen te combineren.

VEILIGHEIDSMAATREGELEN Door de tijd heen zijn er dan ook vele veiligheidsoplossingen ontwikkeld om ongelukken te voorkomen. De meest eenvoudige is de fysieke afscherming middels een kooi of hek.

Mensen kunnen dan eenvoudig niet bij de robot in de buurt komen wanneer deze aan het werk is. Speciale aandacht is nodig voor de stevigheid van het hek zodat de robot niet in staat is hier doorheen te breken.

RADARSYSTEEM Relatief nieuw in het Pilz programma is een veilige totaaloplossing voor de bewaking van beschermde ruimtes op basis van radartechnologie. Deze oplossing bestaat uit het veilige radarsysteem LBK-systeem van Inxpect S.p.A. (maximaal zes radarsensoren) en de configureerbare kleine besturing PNOZmulti 2. Een voordeel van radartechnologie is dat hij een hoge beschikbaarheid heeft onder extreme omstandigheden. Dat betekent dat een veilige bewaking ook mogelijk is bij stof, vuil, regen, licht, vonken (afkomstig van lasprocessen) en trillingen. Omstandigheden die onder meer voorkomen bij buitenkranen, de staalverwerkende industrie, gieterijen en houtverwerkende industrie.

Kooien en hekken zijn te combineren met een diversiteit aan beveiligingsopties. Deze oplossingen kunnen bijvoorbeeld de robot afschakelen wanneer iemand het hek opent of voorkomen dat andere mensen de robot kunnen bedienen wanneer zich iemand in de robotcel bevindt. Ook het toekennen van autorisatie aan specifieke medewerkers verhoogt het veiligheidsniveau (zie ook kader).

Het LBK-systeem werkt op basis van de radartechnologie FMCW: frequency modulated continuous wave. Hiermee biedt hij volumebewaking met een frequentie van 24 - 24,25 GHz tot SIL 2, PL d en categorie 2. Afhankelijk van de grootte van het te bewaken gebied is er voor elk van de zes sensoren een wijde of een smalle beschermde ruimte in te richten. De wijde beschermde ruimte heeft een openingshoek van 110° horizontaal en 30° verticaal; voor de smalle beschermde gelden waarden van respectievelijk 50° en 15°. Het systeem is te configureren met behulp van de LBK systeemconfigurator.

LICHTSCHERM OF LASERSCANNER Een stap verder in technische complexiteit zijn lichtschermen die wel toegang geven tot de robot maar bij onderbreking de robot afschakelen of in een pauze modus zetten. Een goede oplossing wanneer tussentijds bijvoorbeeld een product moet worden geplaatst: ten tijde van het plaatsen staat de robot dan

COBOTS In het kader van werken met cobots, waarbij mensen bewust in de directe nabijheid van de robot met hem samenwerken, zijn ook veel ontwikkelingen gaande op het vlak van sensorieken. Middels deze sensoren is de cobot in staat om te voelen wanneer hij onverwacht iets raakt. Gevoeligheid en snelheid

AB_Advertenties.indd 9

spelen in dit type oplossing een belangrijke rol. Wanneer hij immers zacht langs een menselijke arm strijkt is er niet zoveel aan de hand. In aanraking komen met een oog, een weefsel dat zich anders gedraagt, moet hij zich echter onmiddellijk terugtrekken en mogelijk ook stoppen. Onder andere in de leidraad ISO TS 15066 worden diverse (interessante!) grenswaarden beschreven.

ANALYSE Edwin Buisman: ‘Voor de machinebouwer en -integrator zijn er dus nogal wat factoren om rekening mee te houden bij het leveren van een totaaloplossing. Speciaal voor deze doelgroep hebben we een programma ontwikkeld waarbij we gezamenlijk het ontwerp analyseren en beoordelen. Het gaat dan om een officiële risicoanalyse die mogelijke veiligheidsproblemen blootlegt.

Vervolgens proberen we eerst het ontwerp zelf zo intrinsiek veilig mogelijk te maken en daarna brengen we advies uit over mogelijke technische én organisatorische maatregelen.

Daarbij heeft Pilz het belangrijke voordeel dat we niet alleen alle benodigde kennis hebben van wet- en regelgeving, techniek en organisatie, maar ook in alle sectoren ervaring hebben met aspecten die in het kader van veiligheid van belang zijn. Dit betekent dat we een optimaal advies kunnen uitbrengen waarin álle factoren zijn meegenomen.’

PILZ NEDERLAND, HAVENWEG 22 4131 NM VIANEN, NEDERLAND TELEFOON +31 (0347) 320477 HTTPS://OPLEIDINGEN.PILZ.NL INFO@PILZ.NL WWW.PILZ.NL

28/09/2021 14:40

AGROTECHNIEK Bedienen en besturen

Alles in de armsteun Nieuwe voertuigcabine voermengwagens van alle gemakken voorzien De agrarische sector profiteert enorm van technologie en innovaties. Elke innovatie kan werkstappen vereenvoudigen en processen stroomlijnen. Boeren krijgen daar iets voor terug, dat doorgaans weinig hebben... tijd. De sector is dan ook absoluut hightech. Dat bewijzen ook de landbouwmachines van Sgariboldi. In de nieuwe I-CAB 2-voertuigcabine kunnen dankzij een multifunctionele armsteun van elobau de verschillende lijnen van de voermengwagen snel en nauwkeurig diervoeder doseren.

Het Italiaanse Sgariboldi is gespecialiseerd in machines voor de veeteelt en levert voermengwagens die het dagelijkse werk van boeren vereenvoudigen.

De voermengwagens hebben een hoge werkbelasting, tot 14 uur per dag, 365 dagen per jaar. Vanuit de cabine van de zelfrijdende machine kunnen alle fases van het voederproces worden gestuurd: het verzamelen, snijden, mengen en verdelen van het dagelijkse rantsoen.

Technologisch meest geavanceerde cockpit Het bedrijf introduceerde voor het eerst een zelfrijdende machine in 1987. Hiermee konden verschillende werkstappen in één worden gecombineerd. Sindsdien heeft Sgariboldi zijn producten voortdurend verder ontwikkeld en daarbij altijd

“De 225MA midi is het centrale onderdeel van ons nieuwe cabineconcept. De gebruiker kan de machine besturen met het hoogste niveau van veiligheid en uitstekende precisie.” vertrouwd op de modernste technologieën.

Twee jaar geleden besloot Sgariboldi de I-CAB 2 te ontwikkelen, de meest technologisch geavanceerde, hoogwaardige cabine tot nu toe en niet bestemd voor een bepaald model, maar bestemd voor integratie in alle zelfrijdende Sgariboldi-machines uit de 6000-, 7000- en 8000-series. De nieuwe cockpit moest zorgen voor meer binnenruimte, een duidelijker zicht en 10

AB_ART_Techniek02.indd 10

een groter display, met alle besturingselementen binnen handbereik van de gebruiker.

Het doel van de ontwikkeling was om de best mogelijke prestaties uit de machine te halen met de geïnstalleerde cockpit, zodat de gebruiker tijd bespaart, ongeacht zijn vaardigheden. Het prestatieniveau moet worden herhaald, dat wil zeggen elke dag op hetzelfde niveau.

De besturingselementen in de cabine van het voertuig spelen hierbij een belangrijke rol. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de besturingselementen in de I-CAB 2 verschillende producten zouden zijn uit het assortiment van elobau, voortbouwend op een jarenlange samenwerking tussen de twee fabrikanten.

Nieuw plan Maar dit plan veranderde toen de fabrikant van landbouwmachines de nieuwe 225MA midi armsteun van elobau leerde kennen. Deze combineert alle noodzakelijke functies in één systeem. Het concept: elobau biedt op maat gemaakte bedieningselementen in een modulair systeem. Alle modules van het systeem zijn al volgens de normen getest en gecertificeerd. Dit bespaart klanten tijd en geld bij de ontwikkeling, het testen en de certificering. De armsteun bestaat uit verschillende modules die elk afzonderlijk kunnen worden geconfigureerd: joysticks en handgashendel, bedieningseenheid, armsteun en opbergvak, schakelwiel en potentiometer. De knoppen kunnen naar wens worden toegewezen. De bedieningsknoppen hebben achtergrond- en

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:26

De open beglazing van de I-CAB 2-cabine zorgt voor veel licht en een zicht van 360°.

functieverlichting. De respectieve symbolen zijn op slijtvaste wijze op de knoppen gedrukt. Deze modules voldoen aan de EU-norm 167/2013 (moederverordening).

Werken zonder inspanning Met de 225MA midi zijn niet alleen alle essentiële bedieningselementen beschikbaar, maar dankzij het ergonomische ontwerp kan de gebruiker ook werken zonder inspanning. De multifunctionele armsteun sloot dan ook perfect aan bij het concept van de nieuwe cockpit van Sgariboldi.

In de nieuwe cockpits worden bijna alle belangrijke machinefuncties door de gebruiker bediend via de 225MA midi. Daartoe behoren de dissel, de vijzel, de frees, het lossen en alle andere functies. Zo wordt

bijvoorbeeld de arm tijdens het laden omhoog en omlaag gebracht door de geïntegreerde J2-joystick.

Door de joystick naar rechts en links te bewegen, wordt de rotatie van de maai-eenheid gestart. Tijdens het lossen kan de losklep met de J2 worden geopend en gesloten. De transportbanden die het lossen ondersteunen, kunnen met de joystick van rechts naar links worden bewogen, terwijl de encoder de snelheid van de actieve transportbanden regelt.

Om het motortoerental te regelen, heeft Sgariboldi ook de handgashendel in de armleuning geïntegreerd. Bovendien worden alle relevante functiemeldingen duidelijk weergegeven voor de gebruiker.

Alle bedieningselementen binnen handbereik Door de 225MA midi te gebruiken, kon Sgariboldi 11

AB_ART_Techniek02.indd 11

28/09/2021 13:26

AGROTECHNIEK Bedienen en besturen

Binnenin de I-CAB 2 zijn alle besturingen binnen handbereik van de machinist.

ook een uitdaging overwinnen die normaal met technologie wordt geassocieerd. "Het is absoluut noodzakelijk dat de operator het perfecte gevoel heeft om de giek of snijarm met de joystick te bewegen. Maar deze beweging kan niet echt lineair gemodelleerd worden," legt Luca Sgariboldi, Managing Director van Sgariboldi, uit. Dat komt omdat de freesarm met een vertraging reageert wanneer de joystick wordt bewogen. Maar de elobau-armsteun heeft dit opgelost. "Met de 225MA midi kan voor elke machine de exacte curve van de vereiste giekreactie worden uitgezet", zegt Sgariboldi.

Dankzij de ergonomie van de armsteun bevinden alle bedieningselementen zich binnen handbereik van de gebruiker. De symbolen op de bedieningselementen helpen de bestuurder van de voermengwagen om sneller zijn weg te vinden in de machine.

Voor bestuurders én engineers Maar de 225MA midi maakt het niet alleen de bestuurder gemakkelijker. Het is ook veel gemakkelijker voor engineers. Daarom heeft Sgariboldi nu een systeem dat in een voertuig kan worden geïntegreerd als een plug-and-play oplossing - waarbij de armsteun wordt verbonden met de voermengwagen via CAN-Bus. Hierdoor kunnen meerdere verschillende configuraties van de machine worden beheerd met dezelfde bedrading. Zelfs als een retrofit op het voertuig nieuwe modules in de armsteun vereist, is er geen nieuwe bedrading nodig. Het plug-and-play

12

AB_ART_Techniek02.indd 12

concept verandert niet. Sgariboldi biedt zijn machines in verschillende varianten aan - met verschillende losmogelijkheden of met één of twee beschermkappen. Al deze varianten maken gebruik van dezelfde software. Het enige wat nodig is, is een parameterwijziging via het display, zodat de knoppen op de armleuning de juiste acties inzetten.

Agricultural Performance Level C De 225MA midi is ontwikkeld in overeenstemming met de EU 167/2013 (moederverordening) waardoor hij ideaal is voor landbouwmachines. Bovendien komt hij in elke configuratie overeen met Agricultural Performance Level C (AgPL r c), dat het veiligheidsniveau van de elektronische besturings- en bedieningseenheden in landbouwmachines definieert in overeenstemming met ISO 25119. Machinefabrikanten ontvangen dan armsteunen en modules die overeenkomstig deze normen zijn ontwikkeld en gecertificeerd, waardoor fabrikanten of gebruikers achteraf vaak geen tijdrovend werk meer hoeven te verrichten.

Ricinusolie en appelleer Ook op het gebied van duurzaamheid scoort het systeem punten. 75 procent van de gebruikte kunststoffen zijn kunststoffen op biologische basis, gemaakt van ricinusolie. De armleuning zelf is bekleed met appelleder. Een bijkomend voordeel is dat de afzonderlijke modules dankzij het modulaire

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:26

“De I-CAB 2 is nu ons vlaggenschip.In een relatief korte projecttijd hebben we met de nieuwe cockpit de toptechnologie op de markt voor dit type machine kunnen ontwikkelen. ”

principe gemakkelijk kunnen worden vervangen in geval van reparatie of verbouwing. Dit bespaart middelen. Alle onderdelen, van de drukknoppen tot de multifunctionele handgreep, kunnen afzonderlijk worden besteld.

Alle doelen bereikt "De 225MA midi is het centrale onderdeel van ons nieuwe cabineconcept", zegt Luca Sgariboldi. "Het zorgt ervoor dat de gebruiker de machine kan besturen met het hoogste niveau van veiligheid en uitstekende precisie." Met de ontwikkeling van de I-CAB 2 hebben we de doelen bereikt die we onszelf gesteld hadden. De nieuwe cabine biedt maximaal comfort, 12 procent meer ruimte, aanzienlijk meer helderheid dankzij de grote ruitoppervlakken, is uitgerust met AutoLift en biedt de gebruiker nu een verbeterde airconditioning.

De stoel, de armleuning en het display vormen één geheel en creëren een bedieningsstand die alleen te vergelijken is met de grootste tractoren op de markt", zegt Sgariboldi. Omdat fabrikanten van kleinere machineseries niet altijd profiteren van meerdere jaren onderzoek, ontwikkeling en testen, hebben ze vaak geen toegang tot besturingssystemen van dit niveau van volwasenheid.

Grizzly Een machine die van deze voordelen profiteert is de Grizzly 8100. De menger was bedoeld voor middelgrote bedrijven en is speciaal ontworpen voor ononderbroken gebruik onder extreme omstandigheden. De Grizzly 8100 is ontworpen voor lijnen met een hoge capaciteit en grote volumes. De hoge snelheid waarmee veevoeders worden bereid, is een echte toegevoegde waarde.

De Grizzly 8100 van Sgariboldi.

Dankzij de nieuwe cockpit kunnen gebruikers nu nog sneller en efficiënter veevoeders leveren met deze machine. Als men vergelijkbare voertuigen bekijkt, wordt al snel duidelijk dat de Grizzly 8100 de onbetwiste leider is op het vlak van snelheid van voedervoorbereiding en snijprecisie.

Vlaggenschip Ook de ontwikkeling van de I-CAB 2 is snel gegaan.

Sgariboldi kon het project binnen één jaar afronden - dankzij de goede samenwerking met elobau. Zelfs de omschakeling naar 100% op afstand werken als gevolg van de pandemie zorgde niet voor vertraging.

"De I-CAB 2 is nu ons vlaggenschip", benadrukt Luca Sgariboldi. In een relatief korte projecttijd hebben we met de nieuwe cockpit de toptechnologie op de markt voor dit type machine kunnen ontwikkelen.

De I-CAB 2 heeft zijn waarde in het veld bewezen en heeft de machinebestuurders nooit in de steek gelaten, zelfs niet tijdens lange werktijden en onder moeilijke werkomstandigheden. • www.elobau.com

Het grotere display toont de bestuurder duidelijk alle relevante functieberichten.

13

AB_ART_Techniek02.indd 13

28/09/2021 13:26

Your Global Automation Partner

Full Range Voor PROFINET Profiteer van Turck’s uitgebreide portfolio voor PROFINET met systeem redundantie S2 en PROFIsafe PROFINET I/O-systemen, verkrijgbaar in modulair of blokformaat, in beschermingsklassen IP20 en IP67 en als hybride PROFIsafe-module in IP67 CODESYS-PROFINET besturing, beschikbaar als HMI met PROFINET-interface, als IP67 PLC met PROFINET-interface of als modulaire I/O-systemen in IP20 en IP67 met PROFINET-interface

www.turck.com/pn

Hét online platform voor engineers!

De sleutel tot procesbetrouwbaarheid

Vind de juiste engineer voor uw vacature met Engineersonline.nl!

Kenmerken van de digitale as • Digitaliseren van handverstellingen • Koppeling aan PLC-interface

Scan de QR CODE voor meer informatie

Dagelijks bezocht door duizenden engineering professionals.

• Batterijloze absolute encoder • Onderhoudsarm meetsysteem • Zeer goede EMC-afscherming

vacatures.engineersonline.nl/mogelijkheden

www.tsb-bescom.nl

AB_Advertenties.indd 14

28/09/2021 14:40

ROBOTICA Ontwerpen

Snel een lineaire robot Met LinSelect intuïtief door het ontwerpproces Met een nieuw continue, digitaal en intuïtief geleid proces voor selectie, configuratie en bestelling, kan je bij Bosch Rexroth snel meerassige systemen engineren. In maar een paar minuten kan je voorgedefinieerde ascombinaties gebruiken om lineaire robots voor een grote verscheidenheid aan handlingtaken met transportgewichten tot 100 kg en werkruimten tot 13 m3 te ontwerpen.

details, zoals bijvoorbeeld de motorpositie, zijn de documentatie en het CAD-model klaar om te downloaden. Aansluitend kan het meerassige systeem rechtstreeks besteld worden via de eShop.

Meerassige robots van Bosch Rexroth kunnen nu in een paar minuten worden geselecteerd, geconfigureerd en voorgemonteerd worden besteld.

Op basis van momenteel vijf voorgedefinieerde ascombinaties in 36 maten, leidt de LinSelect selectiesoftware de gebruiker intuïtief stap voor stap door het ontwerpproces. Dankzij de nieuw geïntegreerde processen, kunnen complexe bewegingsreeksen eenvoudig worden beschreven met een paar parameters. Vervolgens selecteert LinSelect automatisch de complete mechanische aandrijftechniek op basis van de gespecificeerde levensduur en nauwkeurigheidseisen, inclusief regelaars en motoren.

Met één druk op de knop brengt LinSelect alle productgegevens en parameters over naar de online configurator voor de laatste aanpassing. Een live voorbeeld toont het gekozen systeem als een realistisch 3D-model. Het meerassig systeem kan worden bekeken vanuit alle perspectieven met alle specifieke kenmerken. Na de definitieve selectie van

Voorgemonteerd en van één enkele bron Om de installatietijd tot een minimum te beperken, levert Bosch Rexroth de geselecteerde gantry voorgemonteerd, op aanvraag inclusief de bekabeling en kabelrupsen. Alle componenten van het subsysteem, dat wil zeggen mechanica, motor en controller zijn perfect op elkaar afgestemd. Omdat de parameters uit het geheugen van de motor-encoder kunnen worden uitgelezen, wordt de inbedrijfstelling ook vereenvoudigd. De montage van de as-unit op de onderconstructie via klemstukken vergemakkelijkt diverse bevestigingen en interfaces.

Optie voor de slimme lineaire robot De inspanningen die ter plaatse nodig zijn voor de inbedrijfstelling, programmering en aansluiting op een controller van een hoger besturingssysteem worden met 80 procent verminderd als de gebruiker de optie Smart Function Kit kiest. In dit geval wordt het meerassige systeem met ctrlX DRIVE-controller, ctrlX CORE-controller en voorgeïnstalleerde software een plug-and-produce-oplossing.

Een wizard leidt de gebruiker in slechts enkele stappen door de inbedrijfstelling. De parametrisering van het gehele systeem en de referentie van de assen worden automatisch uitgevoerd. In plaats van vervelende code-invoer kan de lineaire robot visueel worden geprogrammeerd met behulp van voorbereide functieblokken. • www.boschrexroth.com 15

AB_ART_1p_0004.indd 15

28/09/2021 13:26

TECHNIEK Micromotoren

Steuntje in de rug Micromotoren in exoskelet helpen overbelasting voorkomen Het is niet besmettelijk of dodelijk, maar het is wel een hardnekkig probleem met enorme maatschappelijke kosten: ontzettend veel mensen lijden onder chronische rugklachten. Met een gemotoriseerd exoskelet kunnen de kwetsbare lendenwervels in de onderrug worden ontzien. De Franse fabrikant Japet vertrouwt hiervoor op motoren van Faulhaber. Want hun producten vereisen componenten van de hoogste kwaliteit - en elke gram telt.

Rugpijn veroorzaakt 1 op de 10 ziekmeldingen en is verantwoordelijk voor 13 procent van de medisch vervroegde pensioenen. Niet minder dan 80 procent van de mensen heeft zelf ervaring met rugpijn. Voor 10 tot 20 procent van de bevolking is de pijn zelfs chronisch.

Dit zijn statistieken uit Frankrijk, waar de jaarlijkse gevolgkosten voor de economie en de gezondheidszorg worden geschat op 20 miljard euro. In andere ontwikkelde landen zien de cijfers er niet beter uit.

Onvermijdelijk De meest voorkomende oorzaken van chronische rugpijn zijn negatieve belastingen en voortdurende overbelasting. Met één eenvoudige regel kunnen mensen mensen deze verkeerde belasting voorkomen: altijd tillen vanuit de benen en met een rechte rug. Maar in het dagelijks leven – en zeker ook tijdens het werk – is het vaak lastig om deze regel “Ons doel was om een actief op te volgen. Een patiënt ondersteunend korset te uit bed helpen, pakketjes ontwerpen voor de onderrug” uit een bestelwagen tillen, zware onderdelen hanteren in een productieproces, of werken met zwaar draagbaar gereedschap op een bouwplaats: het is simpelweg niet bij alle werkzaamheden goed mogelijk om de rug alleen in een ergonomische houding te belasten. Onvermijdelijk belasten opgetilde gewichten een gebogen rug.

Hefboomwerking verergert probleem De hefboomwerking heeft hier een bijzonder 16

AB_ART_Techniek03.indd 16

negatieve uitwerking: afhankelijk van de exacte lichaamshouding kan een pakket van 10 kg een kracht van 50 kg uitoefenen op de tussenwervelschijven van de lendenwervelkolom. Deze natuurlijke schokdempers bestaan uit vezelkraakbeen. Dat is sterk en kan een hoop hebben, maar het wordt wel ouder. Als deze tussenwervelschijven constant verkeerd belast worden, slijten ze vroegtijdig. Het kraakbeen krimpt, de dempende werking neemt af en ook het botweefsel ernaast verandert, vaak met pijnlijke gevolgen. Bij een hernia scheurt de tussenwervelschijf zelfs. De kern glijdt weg en duwt tegen de omliggende zenuwen, wat extreme pijn veroorzaakt.

Riemen en actuatoren Antoine Noel, roboticatechnicus en sinds 2015 samen met Amelie Blondeaux en Damien Bratic oprichter van het Franse bedrijf Japet: “Als de verkeerde belasting niet consequent kan worden vermeden, moeten er maatregelen worden overwogen ter ontlasting. Ons doel was om een actief ondersteunend korset te ontwerpen voor de onderrug. Dit moet ongewenste belasting compenseren met motorkracht en zo de tussenwervelschijven beschermen.”

Het resultaat van hun werk is een exoskelet, de Japet.W. In principe bestaat het skelet uit twee riemen, die onderling verbonden zijn met vier actuatoren, twee aan iedere kant van het lichaam. De bovenste riem ondersteunt de rug, de onderste riem bevindt zich op de heupen. De actuatoren zijn zogeheten SEA-actuatoren – Series Elastic Actuators. Ze

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:27

Vier DC-motoren van Faulhaber met edelmetaalcommutatie uit de serie 1524...

SR leveren de kracht die nodig is om de wervelkolom te ontlasten.

Het exoskelet van de Franse fabrikant Japet is een steun in de rug in tal van sectoren, inclusief de spoorwegen, de bouw en de zorg.

registreren welke kracht er op ze wordt uitgeoefend en gebruiken vervolgens hun eigen motorkracht om die te compenseren. In serie met de mechanische kracht bevindt zich een elastisch element.

Motor, spindel en veer De belangrijkste componenten zijn een motor, een spindel en een veer. Een potentiometer meet de kracht die wordt uitgeoefend, bijvoorbeeld als de drager van het exoskelet voorover buigt om een gewicht op te tillen. Dit meetsignaal vormt het startsignaal voor de motor, die met een tandwielkast is gekoppeld aan een spindel. De omwenteling van de spindel draagt de motorkracht over naar de veer. Deze drukt vanaf de onderste riem naar de bovenste riem en levert zo ondersteuning voor het bovenlichaam,

wat de onderrug ontlast. De drager kan kiezen uit vier verschillende ondersteuningsniveaus om te bepalen hoeveel werk het skelet overneemt. De controller en de batterij zijn geïntegreerd in de dubbele riem.

Noel legt uit: "De extra belasting van de heupen door de toegevoegde druk is minimaal, en ze kunnen probleemloos veel zwaardere gewichten aan.

Tegelijkertijd wordt er significant minder druk uitgeoefend op de lage ruggenwervels. Vooral de overmatige belasting van de tussenwervelschijven in een gebogen positie wordt een stuk minder, of verdwijnt zelfs volledig. En tegelijkertijd krijgt het bovenlichaam ook een betere houding.”

Vier auto's De oprichters van Japet leerden Faulhaber kennen op 17

AB_ART_Techniek03.indd 17

28/09/2021 13:27

TECHNIEK Micromotoren

“75 procent van alle gebruikers die al eerder rugpijn hadden tijdens het werk, melden een effectieve vermindering van die pijn”, aldus Antoine Noel, roboticatechnicus en mede-oprichter van Japet.

“Driekwart van de gebruikers met bestaande klachten meldt een effectieve vermindering van de pijn”

een vakbeurs. Op dat moment was het bedrijf nog een technisch testlaboratorium in een klein kamertje van een Noord-Frans ziekenhuis. De eerste verkoop was nog lang niet in zicht. In hun eerste testskeletten werkten de drie ondernemers met goedkope, luidruchtige motoren met een matige aansturing.

Maar de experts van Faulhaber zagen wel wat in de ideeën van de jonge uitvinders. Ze ondersteunden het team met uitgebreid advies en prototypes van hoogwaardige motoren, die konden leveren wat hun veeleisende toepassing nodig had. “Dat speelde een grote rol om ons product klaar te maken voor serieproductie”, benadrukt Noel.

Vier DC-motoren In het exoskelet Japet.W leveren vier DC-motoren met edelmetaalcommutatie uit de serie 1524...SR de kracht die nodig is om de wervelkolom te ontlasten.

Planetaire tandwielkasten uit de 15A-serie met een reductieverhouding van 52:1 dragen de belasting over. Het skelet wordt natuurlijk op het lichaam gedragen, dus iedere gram telt. Met slechts 18 gram per motor leveren de aandrijvingen slechts een fractie van het totale gewicht. Toch zijn ze sterk genoeg om gedurende de werkdag het gewicht van drie tot vier middelgrote personenauto's over te nemen van de tussenwervelschijven.

Japet keek niet alleen naar de verhouding tussen volume en kracht, maar ook naar kwaliteit en 18

AB_ART_Techniek03.indd 18

betrouwbaarheid: “Het exoskelet is een gecertificeerd medisch product”, legt Noel uit. “Hiervoor gelden strenge normen. Bovendien moet het skelet de drager continu ondersteunen, gedurende lange tijd - en idealiter zonder onderhoud. Dankzij de aandrijvingen van Faulhaber is dat mogelijk.”

Economisch potentieel De Japet.W is inmiddels iets meer dan een jaar op de markt. Talrijke sectoren maken al gebruik van deze steun in de rug, inclusief de spoorwegen, de bouw en de zorg. Met het exoskelet kan de ontwikkeling van chronische rugpijn worden teruggedrongen. Het wordt echter ook gebruikt door mensen die hier al onder lijden, en die zoeken naar een manier om verder te kunnen werken. “75 procent van alle gebruikers die al eerder rugpijn hadden tijdens het werk, melden een effectieve vermindering van die pijn”, vertelt Noel. ”Medisch gezien is dat een indrukwekkend percentage, vooral omdat chronische rugpijn bijzonder hardnekkig is en lastig te behandelen. Omdat we over het algemeen allemaal langer blijven werken, en omdat de kennis van oudere medewerkers steeds waardevoller wordt, heeft het exoskelet ook vanuit economisch opzicht enorm veel potentieel.” • en.japet.eu www.faulhaber.nl

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:27

Veldhofen, 10. - 11.11.2021 Stand 474

FAULHABER Motion Control

Feel the Power De nieuwe serie Motion Controllers MC 3001 B/P biedt de meest compacte controllers van de branche, ze leveren dezelfde functionaliteit als de grotere controllers uit de MC3 serie. faulhaber.com/mc3-mini/nl FAULHABER Benelux B.V. info@faulhaber.nl

NEW

M 1:1 16 mm

Het exoskelet van de Franse fabrikant Japet ontziet de kwetsbare

WE CREATE MOTION

lendenwervels in de onderrug.

19

AB_ART_Techniek03.indd 19

28/09/2021 13:27

EFFICIËNT A ANDRIJ VEN 13 oktober 2021, 1931 Congrescentrum, 's-Hertogenbosch

Van regelgeving tot praktisch rendement Gratis toegang voor abonnees op AB en zusteruitgaves

Toegegeven – het is niet helemaal vergelijkbaar. Maar dat de generatie tussen de 18 en 24 jaar bereid is tot 10,5 procent meer te betalen voor een elektrisch product dat duurzamer is, stemt hoopvol. Inderdaad sceptici dat gaat vast niet over een frequentieregelaar of energiezuinige elektromotor, een persluchtnetwerk of pompsturing. Het zijn natuurlijk deels wel de technici van nu en de toekomst. En waarom zouden die er dan anders tegenaan kijken? Voor wie nu al het goede voorbeeld wil geven aan de komende generatie: kom 13 oktober naar Efficiënt Aandrijven in 1931 Congrescentrum in ’s-Hertogenbosch.

De wetenschap dat de jongere generatie bereid is een meerprijs te betalen voor producten die technisch vergelijkbaar zijn met de concurrentie maar wel duurzamer zijn, is een van de conclusies uit een recent onderzoek van reichelt elektronik. De percentages gelden voor de duizend Nederlandse respondenten uit het internationale onderzoek. Frappant feitje: de vaderlandse 55-plussers uit het onderzoek zijn niet bereid hoger te gaan dan een meerprijs van 4 procent.

8 miljard Laten we er van uitgaan dat gemiddelde leeftijd niet de reden is dat ook ongeregelde aandrijvingen nog steeds geen zeldzaamheid zijn. Feit is wel dat bijna de helft van het energiegebruik in de industrie toe te schrijven is aan elektromotoren die we dan ook zonder meer het werkpaard van de industrie kunnen noemen. En dan heb je het toch over zo’n 8 miljard van die ‘beestjes’, wist ABB recent te melden.

Nu is volgens diezelfde publicatie dat aantal tegen 2040 zelfs tweemaal zo hoog. Tegen die tijd zal het net zo zijn dat het energieverbruik van die motoren is gehalveerd.

Elke energiezuinige elektromotor is er daarom een. En om de 55-plussers onder de inkopers een lol te doen: wie voor het einde van dit jaar een oud beestje met pensioen stuurt, kan een energiezuinige IE4-elektro20

AB_ART_Reportage04.indd 20

motor bij ze aanschaffen voor de prijs van een IE3. Een mooie gelegenheid om Total Cost of Ownership in de praktijk te brengen en het niet bij woorden in een duurzaamheidsparagraaf in het jaarverslag of op de website te laten, aangezien 96 procent van de levensduurkosten van een motor toe te rekenen zijn aan het energieverbruik.

Speciaal event Nu gaat het bij energiebesparing uiteraard om meer dan pakweg het vervangen van elektromotoren. Het is bovendien een maatschappelijke opgave en daar maakt de industrie een onlosmakelijk onderdeel van uit. Die brede opgave is uiteraard niet van gisteren. Rekenen we de edities van het IE-Motoren Event in 2015 en 2016 voor het gemak even mee, is deze editie van Efficiënt Aandrijven van dit jaar dit keer alweer de vierde keer dat AB energiebesparing in de aandrijfketen centraal stelt op een speciaal event.

Serieus opgepakt De industriebrede uitdaging wordt ook alweer geruime tijd serieus opgepakt. En wie niet weet waar hij of zij het moet zoeken, kan ook alweer even rekenen op de nodige ondersteuning. Op de vorige editie van het kennisevenement in 2019 is bijvoorbeeld aandacht besteed aan het

auditprogramma Aandrijvingen dat in hetzelfde jaar van start was gegaan. De eindrapportage van dit programma, waarin de deelnemende bedrijven via een laagdrempelige audit concrete businesscases kregen voorgesteld die direct kostenbesparingen zouden opleveren, is onlangs uitgebracht. Kennisnetwerk EEA (Techniek Nederland, Federatie Aandrijftechniek, Holland Pomp Groep, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en Ministerie van Economische Zaken en Klimaat) komt wederom in de persoon van Maarten van Werkhoven de resultaten bespreken.

Wet- en regelgeving Alleen uit de sessie van Van Werkhoven moet al de nodige inspiratie uit te putten zijn. En wie wil er nu geen ‘snel geld’ verdienen? Wie toch nog twijfelt – er is natuurlijk ook gewoon nog de wet- en regelgeving. Daar is dit jaar weer het nodige gaan schuiven en dat zal de komende jaren ook zo. Geurt van Bennekom, productmanager bij j Eaton Industries, zet voor de bezoeker daarom op een rijtje wat dat betekent voor drive classificaties en energie-efficiëntere IE3/IE4-motoren op basis van de nieuwe ErP Eco-Design richtlijn (EU) 2019/1781.

In twee fasen – de eerste is op 1 juli 2021 ingegaan en de tweede volgt op 1 juli 2023 – wordt het gebruik van IE3- en IE4-moto-

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:28

Nog steeds is er een wereld te winnen bijvoorbeeld met energiezuinige IE3 Universal-motoren van Nord.

ren in bepaalde vermogens en uitvoeringen namelijk verplicht. Bovendien is ook het toepassingsgebied van de ErP-richtlijn uitgebreid en zijn hier voor het eerst ook frequentieregelaars opgenomen met nieuwe energie-efficiëntie classificaties.

Van Bennekom gaat in op de reden van de richtlijn waarin de energie-efficiëntie als hoofddoel vermeld staat. Waar moeten motoren en frequentieregelaars aan voldoen en wat is een ‘Power Drive System (PDS)’ is. Welke invloed heeft dit heeft op de hardware van de motoraansturing?

Ketenverantwoordelijkheid Van Bennekom zal ook aandacht besteden aan de het feit dat toeleveranciers van componenten data beschikbaar moeten stellen, zodat energie-efficiëntere machines kunnen worden gebouwd. Want aan de industrie de taak de ambitieuze overheidsdoelen concreet te maken. De overheid wordt bovendien ook door de samenleving – in meer- of minderheid – op de huid gezeten. De klimaatzaak tegen Shell en de daarbij horende uitspraak, ongeacht wat je daar van

vindt, laten zien dat uitstoot en hiermee energiebesparing een ketenverantwoordelijkheid wordt – als het dat al niet was.

Van doelen naar actie Wie verantwoordelijkheid wil afleggen moet inzichtelijk hebben hoe hij zo dat aanpakt. Leo Smit, werktuigbouwkundige, energeticus en initiatiefnemer van de Club van 49 (clubvan49.nl), bracht kort na de lancering van de CO2-Prestatieladder, SmartTrackers op de markt: een online stuursysteem waarmee bedrijven hun CO2-uitstoot doelgericht kunnen terugdringen.

Inmiddels wordt de software gebruikt door ruim 1.500 organisaties en heeft één op de zes certificaathouders van de CO2-Prestatieladder zich gecertificeerd met behulp van SmartTrackers.

Vragen die zullen passeren tijdens zijn lezing Van doelen naar actie: • Resultaten boeken op CO2-reductie en die zichtbaar maken wordt de nieuwe norm.

Hoe haal je als individueel bedrijf de benodigde doelen en hoe leg je dit vast op een eenvoudige en werkbare manier?

• Welk detailniveau is noodzakelijk afgaande op de activiteiten van de organisatie?

• Waar zit mijn verantwoordelijkheid in de keten en hoe zorg ik dat ketenpartners er net zo hard aan werken als de eigen organisatie.

De tijd van verschuilen achter mooie tekstuele duurzaamheidsparagrafen is voorbij. Het is voor elke organisatie van belang om concreet te worden en inzichtelijk te maken hoe voor de eigen bedrijfsvoering en in de keten de noodzakelijk stappen worden gezet.

Gemaal Anklaar Ook de gemeente Apeldoorn zet die concrete en noodzakelijke stappenOnlangs is de renovatie afgerond van het gemaal Anklaar, het grootste gemaal in de gemeente. In 2019 besloot de gemeente Apeldoorn tot een grootschalige renovatie.

Veel delen, waaronder besturingskasten, kleppen en leidingwerk, waren verouderd.

Daarbij heeft de gemeente Apeldoorn te maken met een groeiend aantal inwoners 21

AB_ART_Reportage04.indd 21

28/09/2021 13:28

EFFICIËNT A ANDRIJ VEN 13 oktober 2021, 1931 Congrescentrum, 's-Hertogenbosch

andere uit de doeken doen hoe samen met eindklant Centraal Boekhuis, denk logistiek en aandrijvingen, aan energetisch rendement is gewerkt.

Hydraulische systemen

<afb2>Op Efficiënt Aandrijven veel aandacht voor de besparingspraktjik. Onder andere op de vestiging van Tate & Lyle in Koog aan de Zaan. (Foto: Tate & Lyle – ter illustratie)

die vragen om een vergroting van de rioolcapaciteit.

Bij het maken van de renovatieplannen is besloten het gemaal niet alleen te vernieuwen, maar ook te optimaliseren. Zowel ten aanzien van slijtage als energieverbruik.

Cees Petersen, unitleider Water en Riolering, afdeling Beheer en Onderhoud, van de gemeente Apeldoorn: “De pompen werden in de oude situatie niet gelijkmatig belast. Zo draaiden de kleinere pompen afwisselend met veel starts en stops en op een vast toerental, terwijl de grotere pompen alleen werden bijgeschakeld bij heftige regenval. Dit leidde tot zeer verschillende onderhoudsbehoeften en een onnodig hoog energieverbruik. Waarom niet overstappen naar een debietgestuurd gemaal?” Kom luisteren om 11.45 uur naar Petersen hoe dit allemaal is uitgewerkt en heeft uitgepakt.

Engineer Maintenance bij Tate & Lyle, en Koen Leeflang, specialist Energy Solutions en ISO11011-auditor bij Festo.

Tate & Lyle is een wereldwijd actieve producent van onder andere ingrediënten voor de voedingsmiddelenindustrie. Binnen Tate & Lyle staan duurzaamheid en gebruik van grondstoffen, ene energie is er daar een van, al lang op de focuslijst. Alleen door herhaling en een planmatige aanpak kunnen resultaten worden behaald en dankzij de lange samenwerking tussen beide ondernemingen is het mogelijk geworden tot een gezamenlijk traject te komen, waarin doelen duurzaam kunnen worden ontwikkeld. In deze sessie gaan Ronald en Koen nader in op de samenwerking en de behaalde resultaten op het gebied van persluchtverbruik en -optimalisatie.

Tate & Lyle In de laatste plenaire lezing, om 15.15 uur na het middagprogramma dat uit parallellezingen bestaat, staat persluchtoptimalisatie op de productielocatie van Tate & Lyle Netherlands BV in Koog aan de Zaan centraal. De presentatie is in handen van Ronald Koomen, Reliability & Project

Na de lunch – en daar is een uurtje voor uitgetrokken – start om 13.15 uur het parallelprogramma, dat de bezoeker dwingt om tot twee keer toe een keuze te maken. Die wordt lastig. Ook hier in dit programmadeel wordt stilgestaan bij de praktijk. Rolf Peeten, sales engineer Drive Solutions bij SEW-Eurodrive komt onder

Centraal Boekhuis

22

AB_ART_Reportage04.indd 22

Marco Sala, business strategy manager bij de KEB Groep, zal tijdens zijn de presentatie het potentieel voor energie-efficiëntie belichten voor alle hydraulische toepassingen die verband houden met de beweging van actuatoren, waarbij het beheer van druk en debiet vereist is. De aanpassing van de pompsnelheid in het deellastbereik, alsook buiten de werkcyclus, in combinatie met volumestroom- of drukregeling rechtstreeks via het pompsysteem, biedt een energiebesparingspotentieel tot 70 procent in hydraulische systemen.

Bovendien kan de geluidsemissie tot 20 dB (A) worden gereduceerd. De beheersing van debiet en druk is reeds aanwezig in sommige toepassingsgebieden, maar kan worden uitgebreid tot andere door de efficiëntie te verbeteren en het verbruik van elektrische energie te verminderen.

Duurzaamheid Kolmer Elektromotoren gaat in de persoon van Jan Bakker in op een heel ander aspect van duurzaamheid. In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen is er de wetgeving die inzet op zuinig omgaan met energie. Kolmer wil veel verder gaan en ook zuinig omgaan met grondstoffen. Het milieu is tenslotte ook niet gebaat bij een zuinige motor die door de ‘milieuomstandigheden’ voortijdig het loodje legt.

Naar aanleiding van vragen uit de markt over corrosiebestrijding heeft Kolmer vijf jaar geleden een unieke coating laten ontwikkelen: Kolmer Topcoating. In de afgelopen jaren is de coating bij eindgebruikers uitgezet en onder extreme omstandigheden getest. De resultaten waren verbluffend. Blootstelling aan schoonmaakmiddelen in de voedselverwerkende industrie. Levensduur verlengen van zes maanden naar vier jaar? Gelukt!

Onderdompeling in zout water voor negen maanden in de Rotterdamse haven? De coating nog geheel intact, test geslaagd! In een chemische fabriek werd het aluminium weggevreten waardoor de stator

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:28

zichtbaar was. Het resultaat is dat na twee jaar de nieuwe behandelde motoren nog steeds draaien.

Betrouwbaarheid Ook tsb-bescom gaat in op het belang van de betrouwbaarheid als duurzaamheidsfactor. Ook Peter Lammers senior technical sales engineer bespreekt in zijn bijdrage aan het programma een praktijkgeval, bij de firma Lantech uit Malden. Zij maken in hun verpakkingsmachines gebruik van een volautomatische formaatwissel. Hiermee is hun machine met één druk op de knop om te stellen voor verschillende formaten producten. Het proces hierbij dient om te kunnen gaan met verschillende formaten producten die moeten worden verpakt of verwerkt. Tijdens de presentatie neemt Peter de toehoorder stap voor stap mee in het ontwikkelingstraject en beslissingsproces van onze klant, waarin het doel was een handmatige formaatwissel om te zetten naar een volledig geautomatiseerde procesbesturing.

Efficiënte aandrijvingen Erik van Driel, directeur van Yaskawa Benelux en business unit manager Drives, Motion en Controls gaat in zijn parallelsessie in op technologie en functionaliteit voor efficiënte aandrijvingen. Een voorbeeld daarvan is de Matrix-frequentieregelaar. In de regelaar is de DC-bus of tussenkring vervangen door vermogenselectronica.

Negen bi-directionele poorten verzorgen de omzetting van de ingaande wisselspanning naar uitgaande wisselspanning.

Dankzij de bi-directionele poorten kan de regeneratieve energie direct vanuit de Matrix-frequentieregelaar worden teruggeleverd aan het lokale voedingssnet.

De kwaliteit hierbij is hoog – de ‘Total Harmonic Distortion’ (THD) ligt onder de 5 procent – en verbetert het systeemrendement. Andere eigenschappen van de inverter leveren een besparing op bij de bekabeling en de installatie en hebben een gunstige uitwerking op de Total Cost of Ownership (TCO).

Industrial Heat & Power Zelfs nu wordt nog gewerkt aan het definitieve programma. Kijk daarom vooral op de eventsite voor de laatste ontwikkelingen in het programma, dat wij met onze partners tot stand hebben gebracht: AXIS & Stuifmeel, Delta Electronics, ebm-papst Benelux, Eaton, HELUKABEL, Interroll Fördertechnik, Kolmer Elektromotoren, Nord Aandrijvingen Benelux, SEW-EURODRIVE, tsb-bescom en Yaskawa Benelux. Zij kunnen u ook ter plekke met raad en daar bijstaan. In het programma is voldoende ruimte voor ingericht om tijdens pauze met hen en mede-bezoekers in gesprek te gaan.

Bovendien is Efficiënt Aandrijven dit jaar een samenwerking aangegaan met de beurs Industrial Heat & Power, die van 12 tot en met 14 oktober in de naastgelegen Brabanthallen plaatsheeft. Dit betekent dat op 13 oktober uw toegangsbewijs uw toegang tot beide events geeft. • www.efficientaandrijven.nl www.industrialheatandpower.nl/nl/

<afb3>Meer dan energiebesparing alleen. Ook levensduur is medebepalend voor een

EFFICIËNT AANDRIJVEN 2021 Locatie: 1931 Congrescentrum 's-Hertogenbosch Datum: 13 oktober 2021. Het programma begint om 9.30 uur en eindigt met een netwerkborrel om 16.00 uur.

Toegang: EUR 49,50,-. KIVI-leden betalen EUR 35,- en studenten en docenten betalen EUR25,-. Voor abonnees op de publicaties van MYbusinessmedia, zoals Aandrijven en Besturen, Constructeur, ElektroData, Kunststof en Rubber, Vraag en Aanbod en Metaal en Techniek is de toegang gratis.

Inschrijving voor Efficiënt Aandrijven geeft in de middag ook toegang tot Industrial Heat & Power/ Energy in de naastgelegen Brabanthallen.

Bereikbaarheid: 1931 beschikt over 700 parkeerplaatsen direct voor de deur, is ook uitstekend te bereiken met het openbaar vervoer. Vanaf Centraal Station ‘s-Hertogenbosch loopt u via de utgang ‘Paleiskwartier/Brabanthallen in pakweg 10 minuten naar het congrescentrum.

Coronamaatregelen: 1931 Congrescentrum volgt de Nederlandse richtlijnen van het RIVM voor een veilig congresbezoek. Meer informatie is te vinden op www.1931.nl.

Aanmelden: www.efficientaandrijven.nl

efficïente aandrijving. (Foto: Kolmer)

23

AB_ART_Reportage04.indd 23

28/09/2021 13:28

BEDRIJFSPROFIELEN PARTNERS Efficiënt Aandrijven 2021

Axis & Stuifmeel B.V.

Eaton Industries (Netherlands) B.V.

Helukabel BV

Coenecoop 1, 2741 PG Waddinxveen

Van Voordenpark 1d, 5301 KP ZALTBOMMEL

Randweg Zuid 19 6021 PT Budel

Tel: +31 (0) 182 647 070

Tel. +31 (0)418 570 200

Tel: +31 (0) 495 499 049

E-mail: info@axis-stuifmeel.nl

E-mail: info@eaton.nl

E-mail: info@helukabel.nl | www.helukabel.nl

www.axis-stuifmeel.nl

www.eaton.com

In AXIS & Stuifmeel is meer dan 100 jaar

Eaton Industries B.V. is een power manage-

in 40 jaar is gegroeid tot één van de meest

cumulatieve kennis en ervaring gebundeld.

ment bedrijf met energie-efficiënte

toonaangevende kabelproducenten ter

Het leveringsprogramma is gebaseerd op

producten en diensten die klanten helpen

wereld. Vanuit ons Duitse logistieke centrum

een vijftal technologische pijlers, te weten

om hun elektrische, hydraulische en

in Hemmingen-Stuttgart en ons Nederlandse

Aandrijftechniek, Lineairtechniek, Motion

mechanische energie op de meest betrouw-

distributiecentrum in Budel, zijn wij in staat

Control, Magneet- & Elektrotechniek en

bare, efficiënte, veilige en duurzame manier

om zeer korte levertijden en hoge service-

Pneumatiek & Ventieltechniek. Het uitgebrei-

te beheren.

graad te realiseren. HELUKABEL® heeft meer

de leveringsprogramma omvat voornamelijk

Eaton biedt oplossingen voor veel verschil-

dan 33.000 producten voorradig voor de

gerenommeerde Europese topmerken,

lende segmenten, zoals residentiële

volgende toepassingen:

waarbij de ervaren technisch specialisten van

woningbouw, commerciële gebouwen en de

- Industriële kabels & enkeladers;

AXIS & Stuifmeel optimaal adviseren bij het

industriële sector, waaronder machines en

- Infrastructuurkabels en draad;

vinden van de ideale oplossing. Er worden

voertuigen.

- Data, Netwerk en Bus Technologie;

niet alleen enkelvoudige producten geleverd.

Op het efficiënt aandrijven event wil Eaton

- Rupskabels;

AXIS & Stuifmeel denkt ook graag mee over

zijn oplossingen tonen die het aandrijven van

- Maatwerk Kabels;

de ontwikkeling van complete producten of

motoren zo energie-efficiënt mogelijk

- Voor-geassembleerde kabels;

subassemblies, die vervolgens in eigen

houden. Maak kennis met Eaton’s nieuwste

- Windmolen en zonnepaneel kabels;

beheer kunnen worden samengesteld. De

oplossingen op het gebied van energie-effi-

- Spiraalkabels;

meerwaarde van AXIS & Stuifmeel bestaat

ciënt aandrijven, waaronder de nieuwe DG1

- Media Technologie;

mede uit het ontzorgen van haar klanten,

en DM1 frequentieregelaars.

- Kabeltoebehoren. Onze kabels worden

HELUKABEL® is een Duits familiebedrijf dat

wat tot uiting komt in een compleet pakket

getest, zijn van topkwaliteit en bieden

aan producten en services, een betrokken

oplossingen op maat!

team, ordergestuurde voorraad en een eigen Helukabel, Channeling POWER!

werkplaats.

Ebm-papst Polbeemd 7, 5741 TP Beek en Donk Tel. +31 (0)492 – 502 900 Fax +31 (0)492 – 502 950 Delta Electronics Netherlands BV

Email: verkoop@nl.embpapst.com

Interroll Fördertechnik GmbH

Automotive Campus 260, 5708 JZ Helmond,

www.ebmpapst.nl

Höferhof 16 | D-42929 Wermelskirchen Duitsland Tel. +49 2193230

the Netherlands Tel. +31 (0)40 800 3880

ebm-papst Benelux is onderdeel van de

E-mail: nl.sales@interroll.com

E-mail: info@deltaww.com

ebm-papst Group; een toonaangevende

www.interroll.nl

www.delta-emea.com

fabrikant van ventilatoren en motoren. ebm-papst Benelux is actief is met de

De Interroll Group is de toonaangevende

De focus van Delta Electronics, dat dit jaar

verkoop, levering en service van een

aanbieder voor oplossingen op het gebied

tevens haar 50-jarig bestaan viert, is om

compleet gamma ventilatoren, motoren en

van materiaalstromen. De onderneming werd

steeds efficiënter om te gaan met betrekking

regelapparatuur. Producten van de wereld-

in 1959 opgericht en staat sinds 1997

tot de huidige en nieuwe energievraagstuk-

wijde marktleider worden in vele industrieën

genoteerd aan de Zwitserse beurs SIX Swiss

ken in verschillende marktsegmenten. De

gebruikt, waaronder ventilatie, airconditio-

Exchange. Interroll voorziet systeemintegra-

divisie Industriële Automatisering in

ning en koudetechniek, huishoudelijke

tors en fabrikanten met een uitgebreid assor-

Helmond, richt zich op machine -, fabrieks-,

apparaten, verwarmingstechniek, in IT-en

timent aan platformgebaseerde producten

en procesautomatisering. Door in nauw

telecommunicatie-toepassingen en in

en diensten in de volgende categorieën:

contact te blijven met onze eindgebruikers

automobiel- en bedrijfsvoertuigenenginee-

“Rollen” (rollenbanen), “aandrijvingen”

en het volgen van de nieuwe trends,

ring.

(motoren en aandrijvingen voor trans-

ontwikkeld Delta hiervoor continu nieuwe

portsystemen), “transportbanden &

producten en functionaliteiten om steeds

sorteerders” en “pallet & dozenafhandeling”

efficiënter energie te besparen.

(systemen voor doorstroomopslag).

24

AB_ART_Techniek02_2pag.indd 24

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:35

Oplossingen van Interroll worden toegepast

Alle producten van NORD voldoen aan de

in expres- en postdiensten, in e-commerce,

strengste eisen voor energie-efficiëntie (IE4/

op luchthavens, in de voedingsmiddelen- en

IE5) en duurzaamheid en zijn volledig

drankenindustrie, in de mode- en automo-

voorbereid op Industry 4.0 en het Internet of

bielsector en in vele andere industrieën. De

Things (IoT). NORD is actief in talloze

tsb - bescom

onderneming is actief voor merken als

markten en industriebranches, waaronder de

Spoorallee 8, 6921 HZ Duiven

Amazon, Bosch, Coca-Cola, DHL, Nestlé,

levensmiddelen- en drankindustrie (food and

Tel. +31 (0)316 250 800

Procter & Gamble, Siemens, Walmart en

beverage), intralogistiek, distributie en

www.tsb-bescom.nl

Zalando. Het hoofdkantoor van Interroll is

bulkmaterial handling. NORD Drivesystems

info@tsb-bescom.nl

gevestigd in Zwitserland en bezit een

heeft een eigen montage-afdeling en biedt

wereldwijd netwerk van 34 ondernemingen

service en advies door geheel Nederland.

tsb - bescom realiseert “the best move” voor

met een omzet van ca. 530,6 miljoen CHF.

u. Oftewel, het zo slim mogelijk automatise-

De onderneming telt 2.300 medewerkers

ren van bewegingen.

(2020).

Om dit te bereiken, leveren we alle apparatuur op het gebied van sensoren, motion control en aandrijving. Van hoekencoder tot SEW-EURODRIVE B.V.

servosysteem en van display tot motion

Industrieweg 175, 3044 AS ROTTERDAM

controller. Stuk voor stuk van de beste

Tel. (010) 44 63 851

merken, die we zorgvuldig geselecteerd

Kolmer Elektromotoren B.V.

E-mail: info@sew-eurodrive.nl | www.

hebben.

Industrieweg 16 3881 LB Putten

sew-eurodrive.nl

Behalve op onze hoogstaande apparatuur kunt u ook vertrouwen op onze medewer-

Tel: +31 (0) 341 369 696 E-mail: info@kolmer.nl

SEW-EURODRIVE – Driving the world

kers met hun gedegen kennis. Over onze

www.kolmer.nl

Het elektriciteitsverbruik van machines

eigen producten uiteraard, maar ook over uw

reduceren, een vastgelopen tandwielkast in

branche en de verschillende toepassingen.

Kolmer is leverancier van elektromotoren en

het weekend repareren, een productielijn

Aan de hand van deze kennis werken we

onderscheidt zich op: Speed-Specials-Ser-

met decentrale techniek moderniseren,

heel gericht naar de optimale oplossing voor

vice. Als specialist in klantspecifieke

SEW-EURODRIVE helpt om kosten te

uw machines en besturingen.

oplossingen werken we met gerenommeerde

besparen.

elektromotoren. Ons ervaren team voert de meest uiteenlopende applicaties snel en

SEW-EURODRIVE is wereldwijd de

vakkundig uit. Wij hanteren een optimale

trendsetter in aandrijftechniek. Wij leveren

voorraad zodat we snel, op maat kunnen

oplossingen voor aandrijf- en besturings-

leveren.

technische vraagstukken in vele takken van

YASKAWA Benelux B.V.

de industrie, van attractieparken tot

Brainport Industries Campus BIC 1, 5697 BX

verrijdbare havenkranen.

EINDHOVEN

Daarnaast liet Kolmer 5 jaar geleden een unieke coating ontwikkelen. Dit naar

www.yaskawa.nl

aanleiding van vragen uit de markt over

Solide pijlers van ons bedrijf zijn de

Tel. 040-289 5500

corrosiebestrijding. Deze coating is bij

modulaire opbouw en het decentraal

www.yaskawa.eu.com

eindgebruikers uitgezet en onder extreme

assembleren van onze aandrijvingen. Wij

omstandigheden getest. De resultaten waren

hebben wereldwijd > 17.000 medewerkers in

Met de focus op industriële automatisering

verbluffend.

80 drive technology centers en vestigingen

biedt Yaskawa Benelux geïntegreerde

in 51 landen.

oplossingen voor haar klanten in Nederland, België en Luxemburg. Betrouwbaarheid,

Ons motto is Driving the world. Met onze

resultaatgerichtheid en klantgerichtheid zijn

producten, service en trainingen zorgen we

belangrijke kernwaarden voor ons team.

ervoor dat machines en installaties in

Yaskawa is in 1915 in Japan opgericht en

NORD Drivesystems

beweging blijven. In Nederland doen we dat

dankzij onze expertise zijn wij een goed

Volstraat 12, Postbus 136, 2181 HA Hillegom

vanuit onze hoofdvestiging in Rotterdam en

toegeruste partner voor het ontwikkelen van

Tel. +31 (0)252 – 529 544

vanuit onze regiovestigingen in Zutphen,

systeemoplossingen. In 2020 passeerde

Email: netherlands@nord.com

Venlo, Purmerend en Gorredijk.

Yaskawa de mijlpaal van 30 miljoen geprodu-

www.nord.com/nl

ceerde frequentieregelaars en 20 miljoen geproduceerde servosystemen. Deze zeer

NORD Drivesystems produceert en verkoopt

brede markt- en toepassingskennis

innovatieve aandrijfoplossingen, die zijn

combineert Yaskawa met een enorme

samengesteld uit elektromotoren, reductoren

hoeveelheid ervaring met flexibele automati-

en aandrijfelektronica (frequentieomvormers

sering. De Japanse hoge kwaliteit en

en motorstarters) van absolute topkwaliteit.

betrouwbaarheid zijn overal terug te vinden.

25

AB_ART_Techniek02_2pag.indd 25

28/09/2021 13:35

Beweging is onze passie.

Onze lineairmotoras LMSSA - Wij denken vooruit.

AB_Advertenties.indd 26

28/09/2021 14:40

www.hiwin.nl AB_Advertenties.indd 27

28/09/2021 14:40

Pioneering Spirit Met een lengte van 382 meter en breedte van 124 meter is de Pioneering Spirit van Allseas het grootste werkschip ter wereld!

De Pioneering Spirit is speciaal gebouwd om o.a. grote offshore platformen van maximaal 48.000 ton van hun jacket te lichten en tevens de jacket (de voet waarmee het platform op de zeebodem rust) van maximaal 20.000 ton te kunnen liften. Dit vermindert de hoeveelheid offshore-werk aanzienlijk bij de

Pioneering Spirit Een indrukwekkende gigant… installatie en verwijdering omdat bijvoorbeeld het opbouwen of ontmantelen van het platform nu aan wal kan plaatsvinden.

Safety met de hoofdletter ”S” Het gigantische werkschip heeft aan de voorzijde 16 deining-gecompenseerde hydraulische balken, het zogenoemde Topsides lift system (TLS) die het 28

AB_Advert TR Electronic.indd 28

platform op kunnen tillen, en aan de achterzijde een gigantisch kantelbalkensysteem, het zogenoemde Jacket lift system (JLS) met een groot aantal lieren om het jacket op te kunnen tillen. Om het werken van deze liftsystemen te monitoren zijn er op de hef- en hijsinrichtingen van dit schip maar liefst 170 stuks TR-Electronic Safety Encoders geplaats!

Afgebakend gebied Bij de hefbalken van het TLS wordt de uitgeschoven positie bewaakt. Naast het reguliere control- en monitoring systeem hebben de hard- en software-engineers van Allseas met behulp van een PROFIsafe Safety PLC en TR-Electronic Safety Encoders een volledig onafhankelijk veiligheidssysteem ontwikkeld waarin een veilige positie geprogrammeerd wordt waarbinnen een balk zich mag bewegen op het dek van het werkschip. Zou een balk ondanks alle maatregelen toch voorbij deze veilige waarden komen dan zal een Safety PLC ingrijpen en de beweging onmiddellijk stoppen.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:37

Veilige snelheid Voor het JLS, worden bijvoorbeeld positie van de hijsbok en de snelheid waarmee de hijslast stijgt of daalt continu gemonitord met TR-Electronic Safety Encoders. In de HIMA Safety PLC, wat volledig onafhankelijk van het reguliere controle systeem werkt, wordt een veilige snelheid geprogrammeerd waarmee de hijslast mag bewegen. Zou de hijslast sneller bewegen dan de ingestelde veilige waarden, dan wordt ook hier ingegrepen door het veiligheidssysteem.

TR-Electronic zorgt er mede voor dat mens en machine veilig samen kunnen werken.

De door Allseas gebruikte SIL3/PLe gecertificeerde veiligheidsencoders zijn met een diameter van maar slechts 58 mm de compactste optische PROFIsafe Encoders in de markt.

TR-Electronic zorgt er mede voor dat mens en machine veilig samen kunnen werken. •

www.tr-electronic.nl

©kras99, ©ag visuell - Fotolia

Pioniersgeest Pioneering Spirit, in het Nederlands betekent dit pioniersgeest. TR-Electronic, die in het zuiden van Duitsland gevestigd is, bezit ook deze pioniersgeest. Al in 2009 bracht TR-Electronic haar eerste gecertificeerde PROFIsafe veiligheidsencoders op de markt en loopt sindsdien continu voorop aangaande nieuwe ontwikkelingen in de Safety Encoder markt.

Wij kunnen er voor zorgen dat mens en machine veilig samen kunnen werken! _ Profinet / ProfiSafe SIL 3 Safety in 58mm behuizing. _ SIL 3 gecertificeerd. _ Uniek in deze markt!

www.tr-electronic.nl

29

AB_Advert TR Electronic.indd 29

28/09/2021 13:37

SMART INDUSTRY Factory as a Service

In Emmen staat een slimme fabriek Technologies Added ontwikkelt ‘smart factory’ met oplossingen van Rockwell Automation ‘Smart Factories’ hebben de laatste jaren snel aan populariteit gewonnen. Ze helpen kosten besparen en de flexibiliteit vergroten, maar maken het vooral ook mogelijk om snel in te spelen op de continu veranderende vraag van de consument. Bij veel productiebedrijven ging het vaak niet verder dan de gedeeltelijke automatisering van een bestaande productielijn. Volledig geïntegreerde concepten zijn zeldzaam. Technologies Added in Emmen daarentegen heeft het concept van de ’Factory as a Service’ omarmd en vanaf de basis een slimme fabriek opgebouwd.

04AUTR_Auteur

De geschiedenis van Technologies Added begint in 2017. Toen Philips Lighting in 2016 haar fabriek in Emmen sloot, ontwikkelden de provincie Drenthe en de gemeente plannen om het verlies aan banen op te vangen en de bestaande fabriek te revitaliseren. Zij kozen voor een concept van Chezz Partners en Technologies Added om in de voormalige fabriek een totaal nieuw concept voor de maakindustrie te realiseren. Ook de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) en het Ministerie van Economische Zaken besloten het project financieel te ondersteunen.

Er werd een slimme fabriek opgezet met flexibele productielijnen, waarop meerdere producten geproduceerd kunnen worden. De eerste klant was Sustainder, een bedrijf dat intelligente, openbare verlichting ontwikkelt en produceert. Bij het bedrijf waren enkele voormalige medewerkers werknemers van Philips Lighting betrokken. In 2017 ging Sustainder in de fabriek van start met de assemblage van verlichtingsarmaturen. In mei 2018 werd de tweede klant aangetrokken: Hydraloop, dat systemen voor de recycling van afvalwater produceert.

Momenteel maken zes bedrijven gebruik van de shared productiefaciliteit. Naast Sustainder en Hydraloop zijn dat Oreon, Gleam, Holtkamper en Blue Current, die alle drie light electric vehicles produceren.

30

AB_ART_Techniek04.indd 30

Mass customisation De gedeelde productiefaciliteit van Technologies Added is een perfecte oplossing voor Sustainder. Als start-up was een investering in een eigen fabriek niet haalbaar. Sustainder heeft twee basismodellen verlichtingsarmaturen, waarvan meer dan 50.0000 varianten op specificatie van de klant in kleine series geproduceerd worden. Het produceren van kleine series is alleen mogelijk met een slim en flexibel assemblageproces.

“De grote automobielfabrikanten zijn in staat miljarden in de ontwikkeling en de bouw van dat soort productielijnen te investeren”, zegt Joris Bisschop, managing directeur van Technologies Added, “maar start-ups, kleine en middelgrote bedrijven hebben die financiële armslag natuurlijk niet. Technologies Added stelt faciliteiten voor de flexibele productie van uiteenlopende producten beschikbaar in een gedeelde productievoorziening.

Meerdere bedrijven maken hier hun producten, maar onze klanten hebben toch het gevoel, dat het hun eigen fabriek is.”

Cubicel De productie- c.q. assemblagelijnen bij Technologies Added worden ingericht met behulp van ‘cubicels’. Ze hebben een grondoppervlakte van een vierkante meter en kunnen bemand worden door een robot of

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:29

‘Factory as a Service’: de gedeelde productiefaciliteit van Technologies Added in Emmen:

een persoon. Elke cubicel heeft een eigen IP-adres en is via een internetverbinding op het IT-netwerk aangesloten. Elke Cubicel beschikt eveneens over een scherm, waarop een werknemer stap voor stap kan zien welke handelingen hij moet verrichten. Via koppelingen met leidingsystemen aan het plafond worden op elke cubicel de tools aangeboden die de betreffende werknemer voor het verrichten van zijn werkzaamheden nodig heeft. Ook de onderdelen worden per processtap in de juiste hoeveelheden aangeleverd. Met de cubicels kunnen individuele processtappen eenvoudig en flexibel tot een slimme productielijn aan elkaar gekoppeld worden. Het is mogelijk om binnen twee dagen een complete productielijn (om) te bouwen.

Digitaal platform Rockwell Automation, een van de grootste aanbieders van oplossingen voor industriële automatisering, werd al in een vroeg stadium bij de inrichting van de Smart Factory betrokken. Het project sluit prima aan op Rockwell’s visie op smart manufacturing en de connected enterprise. Dankzij de cubicels kunnen de fysieke productielijnen snel en flexibel ingericht worden, maar de echte smartness ligt in de IT-infrastructuur van de fabriek. “Vaak zie je dat er in fabrieken verouderde software wordt gebruikt.

Bijvoorbeeld een ERP-systeem dat ingericht is voor

vaste, bestaande processen, waardoor flexibilisering haast onmogelijk is. Ook communiceren de systemen onderling nauwelijks met elkaar, waardoor de beschikbare data niet efficiënt gebruikt kunnen worden”, zegt Uwe Kueppers, manager consulting service bij Kalypso, een onderdeel van Rockwell Automation. “Rockwell Automation heeft samen met

Mogelijk binnen twee dagen: met ‘cubicels’ worden individuele processtappen eenvoudig en flexibel tot een complete, slimme productielijn aan elkaar gekoppeld.

31

AB_ART_Techniek04.indd 31

28/09/2021 13:29

SMART INDUSTRY Factory as a Service

Technologie Added de digitale backbone ontwikkeld, waarmee alle systemen met elkaar kunnen communiceren en elke gebruiker de informatie uit de systemen kan halen die voor hem van belang is; of het nu productspecificaties zijn, de productieplanning, het voorraadbeheer of een handleiding voor de assemblagewerkzaamheden. De masterdata worden centraal beheerd en zijn altijd consistent en up-to-date. Dat is van essentieel belang in een digitaal verbonden omgeving.”

worden in- en uitgeplugd. Het voordeel daarvan werd duidelijk toen er in december 2020 binnen vijf weken een nieuw warehouse managementsysteem geïmplementeerd werd, dat data over de voorraad en bestellingen uitwisselt met de productiesystemen.

Uiteraard zijn de IT-systemen en de datacommunicatie afgesloten van het openbare internet, om de veiligheid van de productieomgeving, de data en het intellectuele eigendom van de klanten adequaat te beveiligen.

Enterprise Integration hub Technologies Added gebruikt diverse softwareprogramma’s en tools zoals een productconfigurator, een CAD/CAM-systeem, een ERP-systeem, een planningtool, een Manufacturing Execution Systeem, een tool voor Product Life Cycle Management, een warehouse-managementsysteem en software voor analytics & rapportage. Een deel van de software is afkomstig van Rockwell Automation en PTC, waarmee Rockwell bij de ontwikkeling van tools voor de smart factory intensief samenwerkt. Zo wordt FactoryTalk Analytics DataView gebruikt voor reporting & analytics, maar ook de FactoryTalk InnovationSuite, powered by PTC, de CREO CAM software en de PTC Windchill PLM-software. De softwareprogramma’s en de tools wisselen data uit via de FactoryTalk InnovationSuite Service Bus. Het IT-platform fungeert ook als een enterprise integration hub, waardoor applicaties voor de aansturing van de processen naar keuze kunnen

Digitalisering van de bedrijfsprocessen “Dankzij de uitgebreide en geïntegreerde IT-infrastructuur en de data-uitwisseling tussen de verschillende systemen kan het hele proces van productontwikkeling tot en met de fysieke productie aangestuurd en beheerd worden”, licht Uwe Kueppers toe. “Klanten kunnen gebruikmaken van het CAD/ CAM-systeem van Technologies Added. Dergelijke systemen bieden ook functionaliteit voor prototyping en virtueel testen. Vervolgens kunnen ze de Bill of Materials samenstellen, de voorraad inventariseren of de inkoop van onderdelen regelen.

Ook de productieprocessen, de workflows, de werkplanning, de werkinstructies en de kwaliteitscontrole kunnen digitaal ingericht en gesimuleerd worden. Het fysieke productieproces kan met behulp van het Manufacturing Execution System beheerd kan worden. De productie wordt - eventueel zelfs per Cubicel - real-time gemonitord met behulp van duidelijk dashboards, zodat waar nodig de processen

EEN ECOSYSTEEM VOOR SMART INDUSTRY Technologies Added is een van de officiële Fieldlabs van het Nederlandse Smart Industry programma en maakte deel uit van de Smart Industry Hub Noord-Nederland, die begin van het jaar is omgedoopt tot ‘Region of Smart Factories’. De nadruk van de hub ligt op het ontwikkelen van intelligente, connected en customized productieprocessen voor intelligente, connected and customized producten. Het moge duidelijk zijn dat Technologies Added met producenten als Sustainder, Hydroloop, Scoozy, Etergo en Gleam een centrale rol speelt in het Smart Industry ecosysteem in Noord-Nederland.

Technologies Added wil een thuisbasis zijn voor een nieuwe generatie maakbedrijven die wel de regie over hun productie in eigen hand willen 32

AB_ART_Techniek04.indd 32

houden, maar niet kunnen of willen investeren in een eigen fabriek.

Technologies Added beschouwt shared facilities als de ideale oplossing voor de maakindustrie in het Industry 4.0 tijdperk.

Daarnaast is Technologies Added een proeftuin voor solution providers die helpen bouwstenen en nieuwe concepten voor de smart factory te ontwikkelen. Engie ontwikkelt bij Technologies Added bijvoorbeeld een robotapplicatie, die de basis vormt voor het flexibele gerobotiseerde assemblageproces. Oldenburger|Fritom werkt aan een concept voor Smart Factory Logistics, terwijl Rockwell de koppeling van alle IT- en OT-systemen verzorgt en geavanceerde oplossingen voor de aansturing van smart factories ontwikkelt.

Als Skilllslab biedt Technologies Added voorzieningen voor de opleiding van medewerkers en studenten.

Het bedrijf onderhoudt intensieve contacten met regionale onderwijsinstellingen op alle niveaus en biedt allerlei mogelijkheden voor stages en onderzoek. Zo probeert Technologies Added ook engineers en operators voor te bereiden op hun rol in de fabriek van de toekomst.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:29

geoptimaliseerd kunnen worden. Uiteraard wordt de producten gedurende het proces ook fysiek gecontroleerd. Sensoren kunnen al tijdens de werkzaamheden een alarm genereren als er een assemblagefout gemaakt is. Daardoor gaat de kwaliteit omhoog en vermindert de productuitval.”

“Ook de personele aspecten mogen we niet onderschatten”, benadrukt Bisschop. “De mogelijkheden om medewerkers beter en sneller op te leiden, zijn een ander groot voordeel. Zeker nu de oudere generatie met veel ervaring in de productie de komende jaren met pensioen gaat. Door de werkzaamheden duidelijk en stap voor stap op een scherm te presenteren gaat het inwerken sneller en worden er minder fouten gemaakt. Zeker als er meer varianten van een product op de markt komen, moeten productiemedewerkers vaker gericht getraind worden.”

Medewerkers beter en sneller opleiden: door de werkzaamheden duidelijk en stap voor stap op een scherm te presenteren gaat het inwerken sneller en worden er minder fouten gemaakt.

Pop-up fabrieken Uwe Kueppers wijst op de enorme voordelen van flexibele, gedeelde productie-omgevingen: “Ze bieden een enorme flexibiliteit waar het gaat om de productiemix en de omvang van de productiebatches.

Ook kan de productie snel opgeschaald worden. Een shared productiefaciliteit is daarnaast uit kostentechnisch oogpunt zeer interessant. Je hoeft niet te investeren in een eigen fabriek en toch heb je de beschikking over een complete infrastructuur en op maatgesneden productiefaciliteiten. De productiekosten worden variabel en kunnen zelfs per eenheid

product exact berekend worden. Je kunt dergelijke smart factories bovendien gemakkelijk overal neerzetten. Dicht bij de klant of dichtbij de leveranciers; zelfs als een soort van tijdelijke pop-up fabriek.

Dat scheelt enorm veel transportbewegingen, waardoor de productie niet alleen kostenefficiënter, maar ook duurzamer wordt.” • www.rockwellautomation.com www.technologiesadded.com

Een deel van de software is afkomstig van Rockwell Automation en PTC, waarmee Rockwell bij de ontwikkeling van tools voor de smart factory intensief samenwerkt.

33

AB_ART_Techniek04.indd 33

28/09/2021 13:29

ROBOTICA Kabelsystemen

Connecting robots Uitbesteden kabelpakket rendabel vanaf enkelstuks Enkele jaren terug had kabelfabrikant Lapp een goed idee: complete kabelsystemen aanbieden op basis van een kabelloos ontwerp? De klant specificeert in- en outputs, aansluitpunten, mechanische tekeningen en eventuele aanvullende eisen. En Lapp levert een complete samenstelling met alle kabels en connectoren op maat. Alleen nog maar aansluiten. Volgens Lapp Benelux zijn er geen grote series nodig om tijd en geld te besparen. Vaak loont systeemaanpak al bij een enkelstuks afname.

Liam van Koert

Zelfs in een tijd waar het 5G evangelie van de daken wordt geschreeuwd, blijft de kabel voor robots een onmisbaar onderdeel. Het verbind assen, sensoren en besturingen en zorgt, niet geheel onbelangrijk, voor de benodigde stroom. Het maakt natuurlijk nogal wat uit met wat voor robot je te maken hebt, wil je wat kunnen zeggen over het kabelpakket. Zo is het in het geval van de mobiele robot vooral om de interne bekabeling voor communicatie tussen- en voeding voor onderdelen te doen. Misschien komt de robot buiten en dienen de kabels over connectoren en wartels met een hoge beschermingsgraad te beschikken. Misschien werkt een robot in de voedselverwerkende industrie waar het met potentieel agressieve mantelaantastende reinigingsmiddelen te maken krijgt. Of is er een hoogdynamisch lineair systeem met kabelrups gewenst. Het kan zelfs een industriële robotarm betreffen waar een heel kabel- en slangenpakket inwendig moeten worden weggewerkt. Dat betekent dat het gevlochten koper voor stroom en data over een kleine buigradius beschikken en bovendien vele torsiekrachten moet kunnen opvangen. Last but not least zijn er ook nog eisen – die per land verschillen. Denk daarbij aan UL of CSA certificeren, halogeenvrije oplossingen in verband met brandveiligheid, en natuurlijk die immer in de smiezen te houden 34

AB_ART_Reportage03.indd 34

elektromagnetische interferentie zodat de kwaliteit van het signaal ook over grotere lengtes gewaarborgd blijft.

Dwarsdoorsnede van een robotkabelsysteem. Dit wordt in de arm weggewerkt of in een beschermslang buitenom geleid.

Verborgen kabelkosten Bij bekabeling komt kort gezegd dus veel meer kijken dan even een stukje koper met de juiste mantel trekken. Toch is het vaak een ondergeschoven kindje. Dit legt meteen de vinger op een zere plek, waar de robotbranche in bredere zin mee kampt: het beschikken over de juiste mensen met de juiste kennis van zaken. Heb je als robotbouwer of integrator het geluk wel over voldoende vakmensen te beschikken, dan speelt er nog een andere afweging. Wil je deze relatief dure krachten inzetten voor het krimpen van een connector een aan kabel, of zet je ze liever in voor programmeren van de volgende generatie software – hier ligt in toenemende mate het onderscheidende vermogen van de robotspecialist – of het uitbouwen van geboden services? Mensen zijn overigens niet het enige wat je nodig hebt. Dat geldt ook voor strip-, knip- en krimpmachines die ook onderhouden moet worden. Koper is een hard goedje en de knipmessen moeten regelmatig vervangen worden. Ook testen van de kabels hoort erbij. Krimp- en stripfouten kunnen de signaaloverdracht belemmeren, een foute pinbezetting leidt

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:30

Kabelrups voor de lineaire as met één rotatierichting. Er zijn ook robotkabelrupsen met twee rotatie-assen die tot 540° om de robotarm kunnen draaien.

tot potentieel kostbare storingen.

Naast de technische kosten zijn er natuurlijk ook de inkoop en voorraadkosten. Zelfs wanneer een bedrijf over een eigen inkoopafdeling beschikt, is het inkopen van een compleet kabelsysteem geen simpele druk op de knop. Heeft engineering bepaald welke kabel er in welke lengtes gekocht moeten worden en welke connectoren er bij horen, dan moet de inkoper aan de slag met de prijs en logistiek en ook de afdeling inkomende goederen komt er aan te pas. Tot slot zijn er natuurlijk ook de voorraad- en afvalkosten.

Connectprogramma Al deze factoren op een rijtje zettend is het geen verrassing dat de afdeling systemen van kabelfabrikant Lapp de afgelopen jaren een van de snelst groeiende afdelingen binnen het bedrijf was. Aanvankelijk had systems vooral als rol de engineeringafdelingen te ondersteunen bij het maken van de lastige keuzes, maar al snel volgde ook de productie van complete kabelsystemen voor grotere bedrijven met relatief grote afzetvolumes. Ölflex Connect was geboren.

Een all-in-one service van Lapp waarbij zelfs enkelstukssystemen rendabel zijn. Grote geheim hier zijn enkele online configuratoren voor servosystemen en kabelrupsen.

Het helpt engineers snel tot de juiste ontwerpkeuzes te komen en stroomlijnt aan Lapp-zijde de informatievoorziening

richting de kabelfabriek. Nu is niet alles in een configurator te vangen. Wat bijvoorbeeld als je een pakket wilt met glasvezel of pneumatiek? In die gevallen kan gewoon op de ouderwetse manier een email worden gestuurd of zelfs worden getelefoneerd.

‘Exoskelet’ voor kabels Niet alleen bij een kabelpakket, maar ook bij het samenstellen van een kabelrups – een ‘exoskelet’ voor kabels - komt heel wat kijken. Zo zijn vorm en materiaal (typisch nylon, rvs, aluminium of een hybride samenstelling) van rupselementen, isolatoren en de gewrichten allemaal van invloed op technische en economische prestaties van de kabelrups. Ze bepalen hoe goed het kabelpakket wordt beschermd, begeleid en hoe goed het met de trekontlasting bij hoogdynamische toepassingen is gesteld. Vorm en materiaal bepalen bovendien het houdvermogen en de stabiliteit van de constructie, de chemische en UV-bestendigheid, buigradius en levensduur en of een kabelrups geschikt is voor explosieveilige en cleanroomtoepassingen.

‘Engineering Guideline’ Omdat dat deze enorme berg variabelen lastig allemaal in één configurator te vangen zijn en sommige robotbouwers liever zelf de volledige controle over hun ontwerp hebben en hun eigen kabelrups

ontwikkelen, kwam Lapp onlangs met een meer dan 40 pagina’s tellende ‘Engineering Guideline’. Hierin staat schakel voor schakel uitgelegd wat de invloed van elke ontwerpkeuze is. Zo pleit het voor een symmetrische opbouw van de kabelinleg en waarschuwt het dubbellaagssystemen zoveel mogelijk te vermijden. Ook vermeldt het hoe de oriëntatie – heb je te maken met een horizontale of verticale layout – het zelfdragend vermogen van de rups beïnvloed, inclusief tabellen en grafieken om tot een verstandige keuze te kunnen komen. Bovendien is er een sectie specifiek aan robotkabelrupsen gewijd. Zo kunnen ze naast ‘oprollen’ bij translatie over een lineaire as, zich tevens om de robot zelf wikkelen. Hierbij is tot 200° rotatie om de robotas geen extra steun nodig. Is die wel voorzien, dan is een rotatie tot 540° mogelijk. • lappbenelux.lappgroup.com

KOM IN CONTACT Het downloaden van de whitepaper (tinyurl.com/kabels-voor-robots) is voor zowel robotbouwers als integratoren van robots zeker een aanrader. En wie er niet uit komt kan uiteraard ook een beroep doen op Lapp.

35

AB_ART_Reportage03.indd 35

28/09/2021 13:30

MACHINEVEILIGHEID Enginering Event Safety

Safety in tijden van verandering Elfde editie Safety Event op 17 november in 's-Hertogenbosch Driemaal is scheepsrecht. Na de elfde editie van het Safety Event in 2020 tot tweemaal toe om welbekende redenen te hebben moeten aflasten, lijkt het er nu dan toch van te komen. In 1931 Congrescentrum in 's-Hertogenbosch heeft volgende maand op 17 november dan eindelijk het Safety Event weer plaats. Hét onafhankelijke evenement over machineveiligheid in Nederland. Safety in tijden van verandering – dat lijkt na de afgelopen dik anderhalf jaar een understatement.

Aan één verandering hoeven we naar alle waarschijnlijkheid niet te wennen. De Monitor arbeidsongevallen 2020 van de Inspectie SZW maakt dan wel melding van een gedaald aantal meldingen van arbeidsongevallen, volgens het rapport komt dat positieve nieuws vooral voor rekening van de verschillende lockdowns en het thuiswerken. Hoe dan ook blijvend de getallen schrikbarend hoog. Iets ander valt niet te maken van de 3655 gemelde arbeidsongevallen en 54 overlijdens die aan een ongeval op het werk waren toe te schrijven Ongevallen met machines Bij de ongevallen met een machine was meestal sprake van contact met bewegende delen van een machine. Bij een aanzienlijk deel van de slachtoffers is sprake van blijvend letsel, zoals amputatie van vingers of handen. Slachtoffers van machineongevallen waren in ongeveer de helft van de gevallen de machine aan het bedienen, de andere helft was bezig met schoonmaak of onderhoud. In dat laatste geval stond de machine vaak nog aan of standby, terwijl het slachtoffer dacht dat de machine uit stond. Veel voorkomende oorzaken van deze ongevallen zijn het betreden van de gevarenzone van de machine of mankementen aan de fysieke afscherming. In 36

AB_ART_Reportage01.indd 36

bijna de helft van de ongevallen was sprake van een combinatie van beide.

Verantwoordelijkheid In het plenaire ochtendprogramma draait het in de drie voordrachten daarom om arbeidsongevallen, verantwoordelijkheid en de consequenties voor degenen die denken dat dit vooral een zaak van anderen is. Want het lijkt ogenschijnlijk allemaal ook zo simpel volgens de regelegeving: er is maar één fabrikant en die is verantwoordelijk voor conformiteit. Maar vanaf het begin loopt menig machinebouwer tegen het probleem aan wie waarvoor verantwoordelijk is, omdat er nu eenmaal meerdere partijen nodig zijn bij de bouw van een complexe machine. Helaas wordt nog regelmatig tijd en geld verspild aan discussies over de juiste manier van het verdelen van de verantwoordelijkheden in het CE-markeringsproces, vooral omdat die discussie vaak te laat wordt gevoerd.

Zo simpel Dat is uiteraard zeker niet altijd doelbewust. Want was alles maar zo simpel als de Machinerichtlijn, die stelt: er is maar één fabrikant en die is verantwoordelijk voor conformiteit. Maar vanaf het begin loopt menig machinebouwer tegen het probleem aan wie waarvoor verantwoordelijk is, omdat er nu eenmaal meerdere partijen

nodig zijn bij de bouw van een complexe machine. Helaas wordt nog regelmatig tijd en geld verspild aan discussies over de juiste manier van het verdelen van de verantwoordelijkheden in het CE-markeringsproces, vooral omdat die discussie vaak te laat wordt gevoerd.

Aan de hand van een aantal voorbeelden zal zelfstandig consultant Jacques Montijn, met meer dan een kwart eeuw bij onder andere Hollandia, Movares en Iv-Consult in functies als constructeur, ontwerper, hoofd ontwerp en engineering, projectmanager en consultant, de volgende vragen behandelen: • Hoe ligt de CE-verantwoordelijkheid eigenlijk vast in wet- en regelgeving?

• Zijn er meerdere soorten CE-verantwoordelijkheden en wie kunnen deze het beste dragen?

• Hoe komt het dat bepaalde partijen niet of soms juist wel de CE-verantwoordelijkheid willen dragen?

• Hoe krijg je uiteindelijk één partij zo ver om eindverantwoordelijkheid voor de CE-markering te dragen en wat is daarvoor nodig?

• Wat zijn praktische oplossingen en ‘lessons learned’ uit de praktijk?

Handhaving Corine Postma-Koolen en Radbout van

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:31

Aansprakelijkheid is een van de centrale thema's in de ochtendsessies op het Safety Event

Wezel, beiden van de Inspectie Sociale zaken en Werkgelegenheid, behandelen de praktische voorbeelden van handhaving bij een eindgebruiker en een (buitenlandse) machinebouwer in hun gelijknamige voordracht. Behalve meldingen over onveilige machines van inspecteurs die arbeidsongevallen onderzoeken en de veiligheid van de werknemers beoordelen, ontvangt de Inspectie SZW ook meldingen uit de markt, van autoriteiten van Europese lidstaten of andere Nederlandse toezichthouders. Aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden uit het markttoezicht van de inspectie SZW komen de volgende onderwerpen aan bod: • Hoe werkt markttoezicht?

• Hoe vindt toezicht en handhaving plaats bij fabrikanten in Nederland en Europa?

• Wat kunnen de gevolgen zijn voor de fabrikant als een machine niet voldoet?

• Wat is de verantwoordelijkheid van de eindgebruiker?

• Hoe kun je er, als fabrikant, voor zorgen dat je een veilig product maakt?

• Hoe weet ik dat een machine veilig is bij aanschaf ?

SAFETY EVENT 2021 Waar?

1931 Congrescentrum ‘s-Hertogenbosch Wanneer? 17 november 2021. De locatie is geopend vanaf 8.45 uur.

Het programma begint om 9.30 uur en eindigt om 16.45 uur met een netwerkborrel..

Toegang: De kosten voor deelname aan het Safety Event bedragen EUR 150,-. Abonnees van Aandrijven en Besturen of andere uitgaves van MYbusinessmedia inclusief Metaal & Techniek en KIVI-leden betalen EUR 99,-. Studenten en docenten betalen EUR 50,-.

Bereikbaarheid: 1931 ligt nabij de snelwegen A2, A59 en A65, maar ligt ook op maar 10 minuten lopen van NS-station ‘s-Hertogenbosch.

Coronamaatregelen: 1931 Congrescentrum volgt de Nederlandse richtlijnen van het RIVM voor een veilig congresbezoek. Meer informatie is te vinden op www.1931.nl.

Aanmelden: www.safetyevent.nl

Aansprakelijkheid De laatste plenaire ochtendsessie wordt verzorgd door Ingeborg Koopmans, Officier van Justitie bij het Functioneel Parket van 37

AB_ART_Reportage01.indd 37

28/09/2021 13:31

MACHINEVEILIGHEID Enginering Event Safety

het Openbaar Ministerie/Team Criminele Inlichtingen. In 2017 was Koopmans te gast op het Safety Event met de boodschap: arbeidsongevallen bestaan niet – ‘veiligheidsmisdrijven’ wel. En dat zij als het gaat om aansprakelijkheid ook in de hiërarchie van een bedrijf verder gaat dan de werkvloer: “We willen ook ‘de witte boorden’ kennis laten maken met de gastvrijheid van Justitie.”

Dit jaar gaat Koopmans in op de ‘Juridische consequenties van het niet toepassen van geharmoniseerde normen’ . Die laatste hebben geen expliciet verplicht karakter.

Maar wie ze gebruikt en zich hieraan houdt, mag er van uitgaan dat hij of zij op dat vlak het uiterste heeft gedaan een veilige machine op de markt te brengen. Wie denkt het beter te weten, mag het anders aanpakken. Maar bedenk dan wel dat dit behoorlijk consequenties kan hebben als je ‘voor het hekje’ uit mag komen leggen waarom je het dacht beter te weten.

Het thema van haar bijdrage is strafrechtelijke aansprakelijkheid als iets fout gaat en tot (dodelijke) slachtoffers leidt. Bij strafrechtelijke vervolging vormen in die gevallen artikelen uit het strafrecht en de arbeidsomstandighedenwet de basis. Nu mag daar niets instaan over de Machinerichtlijn, de Laagspanningsrichtlijn, de Richtlijn Liften, het WW Besluit elektrotechnische producten of ga nog maar even door, maar ze spelen wel degelijk een belangrijke rol bij de vaststelling dat iemand (lichte of aanmerkelijke) schuld heeft aan het overlijden van iemand of aan het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel aan een of meer personen, aldus Koopmans. Hoe dat in de praktijk nu precies uitwerkt, zal aan de hand van een ‘case’, of als daar tijd voor is van meer voorbeelden, uit de doeken worden gedaan.

Onderhoud en veiligheid In de middag start om het keuzeprogramma aan verdiepende ‘learn shops’. De eerste reeks van drie parallelsessie gaat van start 13.45 uur (einde 14.30 uur) met onderhoud en veiligheid, ‘safe drives’ & remmen en de risicobeoordeling van oudere (niet CE-gemarkeerde) machines.

Arend Bos (Maintenance and Monitoring Consult) heeft menig plek bezocht en de nodige onderhoudsprofessionals gesproken, maar een eenduidig beeld over veiligheid binnen het onderhoud is niet te geven.

38

AB_ART_Reportage01.indd 38

Onderhoud en veiligheid staan centraal in een van sessies van de Safety Doctors en een van de verdiepende learnshops.

Want na de behandeling van verschillende praktijkvoorbeelden is de vraag wat als het misgaat nu de (hoofd)oorzaak is.

Door het delen van ervaringen wil Bos het gesprek aangaan – ook in de Safety Doctor-sessie over onderhoud in de ochtend – om samen te kijken hoe ongelukken bij het onderhoud te voorkomen zijn.

Veilige aandrijvingen Jan Veldheer en Otto Waagmeester, beiden van SEW-Eurodrive, behandelen in hun bijdrage het ’Toepassen van safe drives en veilige remmen in aandrijvingen’. Dankzij de veiligheidsfunctie ‘Safe Torque Off’ in een moderne regelaar kunnen losse modules voor de bewaking van een gecontroleerde vertraging, lage snelheid of positie met encodersignalen, achterwege blijven. De ‘drive’ kan zelfs de diagnose van de rem uitvoeren zodat een veilig remsysteem eenvoudiger te bouwen is.

Maar hoe werkt dat eigenlijk bij een machine waarbij een verticale beweging aanwezig is? Hoe veilig is het dan om een mechanische rem op de motor te benutten en hoe weet je of de tandwielkast en de aandrijving geschikt zijn voor de veiligheidsketen? Veldheer en Waagmeester zullen niet alleen die vragen beantwoorden en behandelen onder andere: • veilig bewegen en stoppen van een drive;

• veilige remsystemen; • veiligheidsfactoren van reductoren; • bijbehorende aansturing van motor en rem vanuit een regelaar met veiligheidsfuncties; • controle van het mechanische remkoppel met behulp van de regelaar.

Door een integrale aanpak van de veiligheid – en dat houdt in dat zowel naar de mechanische, software als de elektrische aspecten wordt gekeken – zijn deze vragen beter te beantwoorden.

Oudere machines De derde parallellezing wordt gegeven door Henrie Verwey (Verwey Safety Services) met de ‘Risicobeoordeling van oudere (niet CE-gemarkeerde) machines’ als onderwerp.

Aan de orde komen: • een overzicht van wet- en regelgeving met betrekking tot machineveiligheid.

• de overeenkomsten en verschillen tussen de Machinerichtlijn en het Arbobesluit; • de aanpak en opzet van een verdiepende RI&E machineveiligheid voor oudere machines; • aandachtspunten bij het aanpassen van oudere machines.

Verwey presenteert tevens een checklist voor het aanpassen van de besturing van een oudere machine en geeft de praktische voorbeelden en tips.

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:31

Fouten voorkomen Na gelegenheid bij de verschillende partners van het event een licht op te steken is het om 15.00 uur tijd voor de tweede en laatste reeks parallelsessies (einde 15.45 uur). Twee van de learnshop gaan in op het voorkomen van fouten: • Learnshop Voorkomen van fouten in hardware/software-ontwerp PL en SIL • Learnshop Begrijpelijke werk- en veiligheidsinstructies Wat dat laatste betreft – de Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft in zijn onderzoeksrapporten aandacht gevraagd voor de taal in veiligheidsinstructies. Deze zijn niet altijd duidelijk en eenduidig voor de mensen die ermee moeten werken. Dit heeft volgens de Onderzoeksraad geleid tot gevaarlijke incidenten. In de learnshop gaan de spreker in op de volgende onderwerpen: • Wat zijn taalniveaus?

• Hoe taalvaardig is de Nederlandse bevolking?

• Wat zijn de voordelen van begrijpelijke werkinstructies?

• Hoe ziet een begrijpelijke tekst eruit?

• Wat vinden hoogopgeleiden van begrijpelijke teksten?

• Waarom schrijven wij eigenlijk moeilijke teksten?

De presentatie van de learnshop is in handen van Wessel Visser, directeur van BureauTaal. Samen met zijn collega’s werkt hij voor een breed scala organisaties aan

begrijpelijke werk- en veiligheidsinstructies. Deze organisaties hebben de visie omarmd dat het begrijpelijker maken van werk- en veiligheidsinstructies een belangrijke bouwsteen is die de veiligheid op het werk vergroot.

Hard- en software-ontwerp ‘Het voorkomen van fouten in hardware/ software ontwerp PL en SIL’ wordt behandeld door Marco Snoek en Casper de Groot, beiden veiligheidsconsultant bij Fusacon. In alle ontwerpstappen van een machine kunnen fouten in besturingstechnische veiligheidsfuncties ontstaan. Welk proces moet je volgen om toch tot een veilig ontwerp te komen? Welke valkuilen kom je tegen? Wie heeft welke rol en verantwoordelijkheid in dat creatieve proces? In de learnshop komen aan de orde: • De verschillende fasen tijdens het ontwerpen van veiligheidsfuncties.

• Hoe kom je van de risicobeoordeling naar de PL- of SIL-weging?

• Welke EN-normen zijn van kracht en wat zijn hun eisen voor het ontwerpproces?

De do’s & don’ts van hard- en softwareontwerp komen aan de hand van een aantal voorbeelden van veel gemaakte fouten tijdens het ontwerp van veiligheidsfuncties aan bod. Hoe je het dan het beste aan kan pakken? Ook daar is aan gedacht en presenteren ze een praktisch stappenplan.

Safety versus security De derde lezing die het tweede trio learnshops volmaakt is Safety versus security. De presentatie wordt onder andere verzorgd door Ruud Dofferhoff, productmanger bij Siemens. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld met een productie-installatie worden de verschillende facetten van machineveiligheid toegelicht in relatie tot toegankelijkheid van informatie (DATA, LOGS) en het maken van veranderingen binnen het productieproces via externe verbindingen (Security). Met name de praktische aspecten worden hierbij behandeld.

EU-Verordening voor machines De titel van de afsluitende plenaire sessie om 5.45 uur van Paul Hoogerkamp (MECID) luidt ‘Zicht op de EU Verordening voor machines?’ In het onlangs verschenen rapport ‘Impact assessment study on the revision of Directive 2006/42/EC on machinery’ worden de contouren zichtbaar van de potentiële wijzigingen van de huidige Machinerichtlijn. Aan de hand van deze en andere rapportages over de machinerichtlijn zal worden stilgestaan bij een aantal belangrijke onderwerpen waaronder de zienswijze op de niet-voltooide machine, het samenstel, en de substantiële wijziging. Daarnaast zal worden ingegaan op een aantal van de veranderingen op termijn in de EN-ISO 12100 alsmede op het verband met de ISO/ TR 22100 serie. In die normen wordt onder andere de samenhang verduidelijkt tussen type A-,B- en C-normen, veiligheidsgerelateerde besturing, ergonomie, cybersecurity, kunstmatige intelligentie (AI).

Blijf op de hoogte Het lezingenprogramma wordt 15.45 uur plenair afgesloten door dagvoorzitter Paul Hoogerkamp (MECID) met ‘Resultaten evaluatie Machinerichtlijn en verwachtingen voor de toekomst’. Hierna is vanaf 16.45 uur nog de ruimte om onderling te discussiëren en met eventpartners ABB, Bihl+Wiedemann, Euchner, Fusacon, Hetronic, ifm, Pilz, Sick, Siemens en TCPM. Nogmaals – houd voor het actuele programma- en sponsorinformatie de website in de gaten. •

In de middag onder andere aandacht voor het belang van begrijpelijke werk- en veiligheidsinstructies.

www.safetyevent.nl 39

AB_ART_Reportage01.indd 39

28/09/2021 13:31

MONTAGE Pick-to-light

Pick-to-light als 4.0 montagespringplank Er zijn maar weinig écht enkelstuks producten. Het leeuwendeel wat de maakindustrie voortbrengt, is een samenstelling. En zelfs die zijn op hun beurt opgebouwd uit kleinere sub-samenstellingen. Het gevolg is dat er heel wat te monteren valt. Maar hoe zorg je dat het juiste onderdeel op het juiste moment op de juiste plek belandt? En hoe borg je dit proces? Onlangs op de Empack – Nederlands eerste vakbeurs na de coronastop – had Ronald Heijnemans van Turck wel een idee.

Liam van Koert

Behalve voor het ontsluiten van de juiste assemblagerecepten, is pick-to-light ook gekoppeld aan het voorraadbeheer.

”Sinds kort hebben we als Turck diverse Pick-To-Lighthardware van Banner in ons assortiment waar we een complete oplossing voor hebben ontwikkeld”, licht Heijnemans de demo-opstelling toe waar diverse rode en één groene lamp een montagetafel en diverse voorraadbakjes verlichten. “Het principe is erg simpel: kleurt het licht groen, dan is de weg vrij een onderdeel uit de corresponderende ‘bin te picken’.

Detectie of dit ook daadwerkelijk is gebeurd, kan door handmatig een corresponderende knop in te drukken

of automatisch via een fotocel met counter. De bin kleurt dan rood en het sein gaat elders op groen voor de volgende montagestap. Dit proces herhaalt zich totdat het ‘montagerecept’ is afgewerkt.”

Lichtshow?

Je zou je kunnen afvragen wat het nut van een dergelijke lichtshow is. Zo moeilijk is het toch ook niet om te onthouden in welke volgorde een onderdeeltje moet worden samengesteld, helemaal als hier ook nog enige logica aan ten grondslag ligt?

Volgens Heijnemans ligt dat er maar net aan. Wat als je 200 bakjes met bijna dezelfde boutjes en moertjes hebt? En wat als er niet in batches, maar telkens unieke samenstellingen worden geproduceerd? Een foutje zit dan in een klein hoekje, met potentieel grote gevolgen. Het is de reden waarom steeds meer mensen richting zero defect productie op willen schuiven. Het is ook de reden dat zij op zoek gaan naar automatisering die daarbij ondersteunt.

Visuele assistent volstaat Naast kostenreductie is vooral grip hebben op de productiekwaliteit een belangrijke reden voor automatisering. Deze gedachte doortrekkend, zou een kritische lezer zich kunnen afvragen waarom pick-to-light – een technologie die per definitie handwerk suggereert – de ultieme weg is. Wanneer je een assemblageproces weet te robotiseren bijvoor-

40

AB_ART_Techniek04_2pag.indd 40

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:33

Turck gebruikt zelf ook pick-to-light. Hier in de productiefaciliteit in het Duitse wordt het ingezet om zeker te weten dat de juiste componenten op de juiste printplaten worden geplaatst.

beeld, zijn lichtsignalen totaal overbodig. Aangezien de automatiseringspraktijk echter weerbarstig is en er legio assemblage- of verzameltaken zijn waar volledige automatisering gewoonweg niet flexibel, robuust of kostenefficiënt genoeg is, is de businesscase soms lastig te maken. De heilige graal uit de jaren tachtig van de vorige eeuw – random robot binpicking – lukt steeds beter, maar komt met een prijskaartje dat exponentieel groeit met de productvariatie en veranderingen in omgevingsomstandigheden.

Heijnemans:” Op de Nederlandse maakvloeren en in hun magazijnen wordt nog heel wat handwerk verricht. Alleen al de variatie aan tooling voor het op lastig bereikbare plekken te schroeven, lijmen, inklikken of vastknopen, maakt het automatiseren van kleine series vaak te complex en duur. Je hebt dan meer aan de twee fijngevoelige vakhanden van een ervaren monteur. Als je deze het zoekwerk naar onderdelen vervolgens uit handen neemt met pick-to-light, kan deze zich volledig focussen op de assemblage. Dit levert niet alleen meer en betere producten op, maar laat ook meer ruimte om verbeterpunten te vinden en deze terug te koppelen richting proces- en designengineers.”

Horizontale en verticale integratie Wanneer pick-to-light wordt gecombineerd met andere slimme technologie kan het het werk van de monteur naar een nóg hoger niveau tillen. Als voorbeeld noemt Heijnemans slim montagegereedschap dat op elk moment weet welk onderdeel het bevestigt en automatisch het juiste aanhaalmoment instelt. “Koppelingen met ERP maken het beheren en aansturen van een grote variatie aan orders en bijbehorende montagerecepten mogelijk. En wil je dit echt dichttimmeren – volledige tracking & tracing dus – dan zijn aanvullende identificatiesystemen zoals RFID of vision en slimme onderdeelnauwkeurige weegsystemen prima toe te voegen voor nóg kleinere foutmarges.”

Overigens beperkt pick-to-light zich geenszins tot de montageafdeling. Feitelijk profiteert elk handmatig proces dat een grote variatie aan mengverpakkingen als output heeft van deze beproefde technologie.

Sinds corona zijn dat meer dan ooit de fysiek logistieke knooppunten van de vele webwinkels.

Maar ook meer grip op maatverpakte medicijnuitgifte van apotheken richting verzorgingstehuizen kan een argument voor pick-to-light zijn.

Platform en partners Gevraagd of klanten voor het complete pick-to-lightplaatje bij Turck in goede handen zijn, antwoordt Heijnemans bevestigend: “We hebben sinds kort zowel handgeactiveerde als fotocelgeactiveerde systemen in ons assortiment. Dit omvat niet alleen de knoppen, maar ook de verlichting rondom de bins.

Dit kunnen overigens ook lichtschermen zijn.

Daarnaast hebben we natuurlijk onze IO-modules, HMI’s en natuurlijk ons uitgebreide RFID-assortiment. Belangrijkste platformdeel is echter de speciaal ontwikkelde pick-to-light-software. Hiermee kunnen plug & play-posities worden toegevoegd en pick-recepten kunnen worden aangemaakt. Bijvoorbeeld door posities met de hand in te leren. Aansturing van de bijbehorende hardware gaat vervolgens automatisch.

Aangezien de software is gebaseerd op Codesys, is ook het inschieten van recepten vanuit bovenliggende planningssoftware, het terugkoppelen van validatiedata naar SCADA of tweeweg communiceren met een slimme schroevendraaier geen probleem. Dit kan zelfs draadloos.”

Een kanttekening maakt Heijnemans wel: de slimme gereedschappen, weegschalen, vision-systemen en andere toebehoren maakt Turck niet zelf. Je moet ergens de grens trekken. Wel heeft Turck hiervoor de samenwerking gezocht met kundige partners. Dat ze dat heel goed kunnen, bewijst hun langdurig symbiotische relatie met het Amerikaanse Banner. En voor gevallen waar hun portfolio te kort schiet – smart tooling bijvoorbeeld – is Bosch Rexroth uitgekozen het nodige licht over de pick-to-light-kwestie te laten schijnen." • www.turck.nl 41

AB_ART_Techniek04_2pag.indd 41

28/09/2021 13:33

TECHNIEK Besturingen

Meer ruimte in de schakelkast Flexibele MICRO Small Controller

De VIPA MICRO van Yaskawa heeft zichzelf bewezen als een krachtige kleine besturing in een groot aantal verschillende toepassingen, waaronder machines voor serie- en speciale productie of als centrale of decentrale besturing in de installatietechniek en gebouwautomatisering. De nieuwste versie is nog flexibeler in het gebruik.

In de de nieuwste versie is het hoofdgeheugen standaard uitgebreid tot 128 kilobyte, waardoor upgrades of retrofits niet langer nodig zijn om grotere projecten uit te voeren. Het geheugen is volledig remanent, dus alle gegevens en statussen blijven behouden als de stroom uitvalt. Naast 30 geïntegreerde digitale I/O's heeft het apparaat nu twee analoge ingangen in plaats van één, die geconfigureerd kunnen worden met 4 tot 20 mA (stroom) of 0 tot 10 V (spanning). Dat geeft het een groot aantal mogelijke toepassingen als een standalone CPU. Compact en snel Met een breedte van 72 mm is de basisversie van de kleine controller zeer compact en snel. De krachtige SPEED7-technologie zorgt voor een hoge tactsnelheid en snelle programmaprocessen voor bijvoorbeeld positionerings- en besturingstaken. De MICRO kan worden geprogrammeerd met de gratis software SPEED7 Studio LITE en alle volledige versies van SPEED7 Studio met de Siemens SIMATIC Manager en TIA Portal. De backplane-bus, die met een snelheid van 48 Mbit/s zeer snelle reactietijden mogelijk maakt, kan tot acht extra digitale I/O-modules ondersteunen. Dit geeft gebruikers tot 158 I/O-kanalen ​​ voor hun automatiseringstaken.

Veelzijdig De aansluitstekkers op de kleine controller kunnen afzonderlijk worden losgekoppeld. Dankzij de push-in-technologie kunnen ze snel en eenvoudig zonder gereedschap worden gemonteerd en vervangen. De veerklemmen voor de stekkers vereenvoudigen echter niet alleen de bedrading, ze 42

AB_ART_Techniek03_2pag.indd 42

zijn ook bestand tegen trillingen, waardoor bijvoorbeeld schroefverbindingen niet hoeven te worden aangedraaid.

Door de positionering van de IO-display-LED's direct op het bijbehorende stekkercontact kan de gebruiker ondanks de hoge kanaaldichtheid eenvoudig en duidelijk de kanaalstatussen toekennen. Een geïntegreerde webserver maakt ook toegang tot data-, diagnose- en statusinterfaces via smartphone, tablet of laptop mogelijk. Met een aanpassing ondersteunt de kleine controller standaard Ethernet-protocollen zoals Modbus TCP, S7 Communication en Profinet. Met de VIPA Set Card (VSC) kunt u indien nodig extra functies inschakelen, zoals veldbusverbindingen.

I/O- en besturingssysteem SLIO In schakelkasten of decentrale I/O-verdelers is de inbouwruimte vaak krap en is de benodigde kanaaldichtheid hoog. Met dat in het achterhoofd biedt Yaskawa nu nieuwe modules aan (021-1BH00 en 022-1BH00) met elk 16 digitale in- of uitgangen voor het beproefde I/O- en besturingssysteem SLIO. De modules hebben dezelfde afmetingen als eerdere versies met acht kanalen, waardoor ze 50% ruimte besparen in het systeem en schakelkasten of verdeelkasten veel kleiner kunnen worden gemaakt. Het innovatieve ontwerp met de verwijderbare frontconnector maakt de bedrading ook bij latere wijzigingen bijzonder eenvoudig.

Eenvoudig te bedraden, snel te vervangen De 16-kanaals I/O-modules zijn modulair opgebouwd. Ze bestaan ​​uit verwijderbare pluggen op

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 13:33

Nieuwe SLIO I/O modules met elk 16 digitale in- of uitgangen. Ze hebben dezelfde afmetingen als eerdere varianten en dat scheelt de helft aan ruimte.

De nieuwe VIPA MICRO controller van Yaskawa - meer geheugen en twee analoge ingangen voor meer toepassingen.

een basismodule. Voor een snelle vervanging kan de vergrendelde plug met behulp van het zwenkmechanisme van de basismodule worden verwijderd. De bedrading op de stekker blijft tijdens het proces op zijn plaats. De stekker wordt dan eenvoudig op de vervangende module aangesloten.

U kunt ook de geïnstalleerde basismodule uittrekken en indien nodig vervangen. De push-in-technologie op de steekklemmen maakt bedrading met of zonder adereindhulzen mogelijk.

Voor elke automatiseringstaak Dankzij deze eigenschappen is het uiterst compacte en modulaire SLIO IO-systeem nu ook ideaal voor toepassingen waarbij het besturingssysteem slechts een beperkte hoeveelheid ruimte heeft. Het is eenvoudig te integreren in een hoger automatise-

ringsnetwerk en beschikt over de juiste veldbusinterfaces voor Profinet, Profibus, EtherCAT, DeviceNet, CANopen, EtherNet/IP, Modbus TCP en MechatronicLink-III. De interfacemodules zijn voorzien van een powermodule voor de voeding.

Alle benodigde I/O-modules kunnen ‘stuk voor stuk’ worden toegevoegd aan de krachtige CPU's in het SLIO-systeem, waardoor ze perfect zijn aan te passen aan elke automatiseringstaak. De backplane-bus, die met een snelheid van 48 Mbit/s voor zeer snelle reactietijden zorgt, kan tot 64 elektronicamodules ondersteunen. De SLIO kan worden gecombineerd en gebruikt met elk van onze gevestigde systemen en systemen van andere fabrikanten. • www.yaskawa.eu.com 43

AB_ART_Techniek03_2pag.indd 43

28/09/2021 13:33

TECHNIEK Servoversterkers

In een minuut een drive optimaliseren Machines functioneren optimaal wanneer de aandrijvingen perfect zijn afgestemd op de aandrijflijn. Dit zorgt ervoor dat een hoogwaardig product wordt geproduceerd met de hoogste machinecyclussnelheid en een minimaal aantal productiefouten. Om dit te bereiken wordt de regelkring in de regelaar op machine specifiek ingesteld.

Tot nu toe had een aandrijvingsexpert meerdere uren nodig om deze taak tijdens de inbedrijfstellingsfase uit te voeren. De tijd die nodig was voor deze handmatige instelling zou afhangen van de complexiteit van de regelkring van de motor. Maar nu kan deze afstelling sneller worden uitgevoerd – en beter.

Auto-tuning Bij Lenze-servoversterkers dan. Lenze heeft de meting van de regelkring van de motor en de instelling van de regelkringparameters voor de servoversterkers van de Lenze i-serie geautomatiseerd en het proces aanzienlijk vereenvoudigd. De methode is geïntegreerd in Lenze auto-tuning. Afgezien van de servoversterker zijn geen extra meetcomponenten nodig, omdat de aandrijving zelf de sensor wordt tijdens auto-tuning met de actuele waarden van de positie-encoder en de motorstroom.

Na voltooiing van de auto-tuning worden de instellingen van de regelkringparameters berekend en opgeslagen in de configuratie van de regelaar. De bestaande fysieke motorregelkring wordt automatisch snel gemeten, en een exacte aanpassing aan de echte machine wordt uitgevoerd. Fouten die vroeger optraden door modelafwijkingen, of bij handmatige aanpassing, worden vermeden. Deze procedure bespaart tijd bij de inbedrijfstelling, is robuust en levert reproduceerbare resultaten en optimale prestaties voor de machine.

Onveranderd positief Zelfs bij complexe regelkringuitdagingen, zoals ‘tandwielspeling’ of ‘variabele belastingen’, werkt de auto-tuning-functie betrouwbaar en veilig. De Lenze auto-tuning functie kan worden uitgevoerd met de Lenze tools EASY Starter en PLC Designer. Er is aandacht besteed aan de eenvoudigste bediening en terugkoppeling, zodat ook inbedrijfstellers, zonder vakkennis, deze functies kunnen uitvoeren.

De feedback van klanten, die dit proces al in hun machines hebben toegepast, is onveranderd positief.

Met name het eenvoudige, robuuste principe en de enorme snelheid van de optimalisatie werden genoemd als enorme voordelen ten opzichte van de vroegere handmatige procedure. Ook het feit dat niet alleen de cyclustijden, maar ook de output van de machine kon worden verbeterd, zorgde voor een grote mate van tevredenheid.

De auto-tuning-functie is beschikbaar sinds de digitale Hannover Messe van dit jaar. Auto-tuning kan worden uitgevoerd met alle i950 en i700 servodrives die sindsdien zijn verkocht. Devices die eerder zijn geleverd, kunnen via een firmware-update worden uitgebreid met de auto-tuning-functie. •

De auto-tuning-functie in de servoversterkers van de Lenze i-serie optimaliseert automatisch ook complexe regelkringen.

44

AB_ART_1p.indd 44

www.lenze.com

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 4 | M AA N D 201 9

28/09/2021 13:37

PRODUCTNIEU WS Bekijk meer op www.aandrijvenenbesturen.nl

KOPPELRELAIS Met de Sirius 3RQ1-serie maakt Siemens zijn portfolio van koppelrelais voor elektrische systemen in de industrie en infrastructuur compleet. Met een breed spanningsbereik van 24 tot 240 V AC/DC zijn deze nieuwe safety interfacerelais ontworpen voor universeel gebruik. Ze zijn gecertificeerd voor de veiligheidseisen volgens Safety Integrity Level (SIL 3) en Performance Level (PL e). Dankzij hun mechanisch gedwongen werking volgens IEC 60947-5-1 (IEC 61810-3) bieden de componenten maximale veiligheid voor mensen en systemen. Mechanisch gedwongen betekent dat de geïntegreerde contacten van de koppelrelais mechanisch met elkaar verbonden zijn. NO- en NC-contacten kunnen dus nooit gelijktijdig gesloten zijn. Dit zorgt voor een snelle en nauwkeurige diagnose bij de bewaking van het gedwongen schakelende terugmeldcontact (feedbackcircuit). De koppelrelais bieden extra mogelijkheden als uitgangsuitbreiding van de Simatic failsafe controller en Sirius 3SK Veiligheidsrelais die optioneel met behulp van veiligheidsadapters werkt. www.siemens.com

POLYMEER TANDWIELEN Polymeer tandwielen worden steeds populairder omdat, vergeleken met stalen tandwielen, ze geen drup smeerolie nodig hebben en daarmee onderhoudsvrij zijn. Tegelijkertijd waarborgt polymeer een stille werking en aanzienlijke gewichtsbesparingen.

Voor de economische productie van grote aantallen, heeft igus het programma uitgebreid met gespuitgiete tandwielen. Door gebruik te maken van spuitgieten, heeft de gebruiker nu de optie om zijn tandwielserie te verkrijgen uit ons brede scala aan verschillende materialen. Direct uit voorraad zijn gespuitgiete tandwielen gemaakt van de materialen xirodur B180 en iglidur F, elk in drie naaf-ontwerpen leverbaar. www.igus.nl/info/gears

Optische interrogator Hottinger Brüel & Kjær (HBK) heeft een nieuwe optische interrogator op de markt gebracht. De MXFS biedt volgens de makers een enorme stabiliteit met betrekking tot externe invloeden en 128 kanalen per device. Dat is ideaal voor engineers die metingen moeten uitvoeren onder lastige omstandigheden en in moeilijk voorspelbare testomgevingen zoals bouwplaatsen of laboratoria.

De MXFS is gebaseerd op de BraggMETER-technologie, die geïntegreerd is in het QuantumX-platform van HBK. Fiber Bragg grating-sensoren zijn eenvoudig te installeren, veilig in elektromagnetisch opzicht en geschikt voor het gebruik op afgelegen plekken of lange objecten zoals bijvoorbeeld pijpleidingen of bruggen. De flexibele apparatuur kan ook toegepast worden als een stand-alone module, maar ook in combinatie met andere QuantumX meetversterkers. MXFS is volledig compatibel met alle modules van de QuantumX-series: common API, LabView-drivers en de catman-software. www.hbkworld.com 45

AB_Productnieuws.indd 45

28/09/2021 14:22

PRODUCTNIEU WS Bekijk meer op www.aandrijvenenbesturen.nl

STEKKERBEHUIZING Bij automatische gereedschapwisselingen moeten elektrische connectoren niet alleen zelfcentrerend in elkaar passen, maar dient ook rekening te worden gehouden met de IP-bescherming. De IP-bescherming is belangrijk voor een perfecte werking en duurzaamheid. Connectorbehuizingen van de ILME BIG-serie met roestvrijstalen dockingframes MBV... D maken een IP-beveiligd, automatisch plug-inproces mogelijk. De behuizingen zijn bijvoorbeeld zeer geschikt voor de insteektechniek van racks, matrijzen- en gereedschapsbouw voor spuitgietmachines en de bouw van modulaire machines in inline-design.

De stekkerbehuizing is daarnaast ook geschikt voor dockingstations voor het opladen van zelfrijdende transportsystemen en autonome magazijnvoertuigen. De behuizingen hebben een hoog tolerantiebereik van +/- 1,5 mm in X- en Y-richting. Met 10.000 steekcycli zijn geschikt voor dagelijkse paringsprocessen. www.ccned.nl

AANSLUITKLEMMEN Het Conrad Sourcing Platform is uitgebreid met de 221-serie aansluitklemmen van Wago. De aansluitklemmen hebben een bedienhendel met verzonken greep die het mogelijk maakt elektrische geleiders geheel zonder gereedschap aan te sluiten en los te koppelen. Wago-serie 221 is verkrijgbaar in twee maten voor alle soorten geleiders. Met de 2-, 3- en 5-aderige klemmen zijn alle soorten geleiders met verschillende doorsneden snel en eenvoudig aan te sluiten. De klemmen zijn geschikt voor fijndradige aders met een doorsnede van 0,14 - 4 mm2 maar ook voor enkel- en meerdradige aders van 0,2 - 4 mm2. De variant van 6 mm2 is bedoeld voor alle soorten geleiders met een doorsnede van 0,5 tot 6 mm2. De aansluitklemmen hebben twee testopeningen in de transparante behuizing: één aan de aderaansluit- of insteekzijde en één aan de tegenovergestelde zijde. Dit betekent dat gebruikers de spanning op de klem van twee verschillende kanten kunnen meten. www.conrad.nl

Onafhankelijk

VEILIGE DRAADLOZE BESTURING

Gecertificeerd

universeel toepasbaar voor industrieel gebruik Gratis testen? info@teleradio.nl

TELERADIO.NL 46

AB_Productnieuws.indd 46

Tel. +31 (0) 70 - 419 41 20

SAFE  SMART  STRONG

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 14:22

Arrêteerbouten

­DC-BELASTINGEN

Heinrich Kipp Werk komt met arrêteerbouten, die worden ontkoppeld met een excenterhefboom. Is de excenterhefboom over het dode punt dan klikt de bout los. Het voordeel is dat de arrêteerbout ontgrendeld dan blijft. Handig wanneer meerdere arrêteerbouten handmatig niet gelijktijdig door één persoon zijn te bereiken. De hefbomen van glasvezelversterkte kunststof zijn verkrijgbaar in zwart en in verkeersrood, Continue gebruikstemperaturen van ca. 160 °C en kortdurende gebruikstemperaturen van max. 250 °C zijn mogelijk zijn. De schroefdraadhulzen en arrêteerpennen zijn beschikbaar in staal en rvs. Alle schroefdraadhulzen zijn leverbaar met fijne schroefdraad en in vier maten (M10x1 / M12x1,5 / M16x1,5 / M20x1,5). De excentergrepen zijn 360° draaibaar en in niet-bediende toestand duidelijk platter dan paddenstoel- of T-grepen, zodat verzonken montage mogelijk is.

De TDK-Lambda SFL-serie programmeerbare elektronische DC-belastingen omvat modellen voor 300 W en 1.000 W, gespecificeerd voor maximaal 120 V of 500 V. De SFL heeft een snelle stroomfeedbackregeling, die overshoot en oscillaties van de stroom tegengaat. Zo kan een stabiele en voorspelbare golfvorm van de DC-belasting worden gegenereerd tijdens inschakelen of dynamische werking. Dankzij zeven verschillende belastingsmodi en vier bedrijfsmodi werken kan de gebruiker tot zeventien verschillende soorten belastingtesten uitvoeren op DC-voedingen, brandstofcellen, zonnecellen, batterijen en componenten om hun prestaties volledig te karakteriseren. Voor grotere vermogens kunnen maximaal tien units via een RJ45 Ethernet-kabel parallel worden geschakeld in een master-slave configuratie. www.emea.lambda.tdk.com/nl/sfl

www.kippcom.nl

Motorstarters De TeSys Deca-motorstarters zijn te gebruiken voor eenvoudige elektrische toepassingen tot de zwaarste industriële applicaties, voor motorvermogens, van 3,7 kW tot 75 kW. Het TeSys Micra-aanbod,dekt vermogens lager dan 3 kW dekt en het nieuwe TeSys Giga-aanbod, dat boven de 75 kW. TeSys Deca contactoren hebben een certificering voor hittebestendigheid. Ze voldoen aan de EN60335-1-norm die ook steeds meer gevraagd wordt in de HVAC-industrie. De nieuwe contactoren zijn betrouwbaar en snel te installeren dankzij de gepatenteerde EverLink-aansluitingen (≥ 40A) en de multistandaard schroeven (≤ 38A). Deze nieuwe multistandaard schroeven zijn compatibel met alle schroevendraaiers, inclusief Philips en Pozidriv. De TeSys Deca-serie biedt met een 1mA schakeling een hoge contactbetrouwbaarheid voor alle mogelijke toepassingen. www.se.com/nl/nl/

Partner Efficiënt Aandrijven Event

Complexe industriële productieapparatuur vereisen een hoog kabel prestatieniveau en flexibiliteit, die beiden door HELUKABEL® worden geboden. Wij leveren motor, servo en feedback kabels, profinet-profibus en robotkabels van uitstekende Duitse kwaliteit.

HELUKABEL® B.V. • Randweg Zuid 19 • 6021 PT • Budel • T: 0495-499 049 • E: info@helukabel.nl 47

AB_Productnieuws.indd 47

28/09/2021 14:22

PRODUCTNIEU WS Bekijk meer op www.aandrijvenenbesturen.nl

DRUKSENSOR De SCPSi-druksensor met IO-Link-functionaliteit heeft een geoptimaliseerd, compact ontwerp. Dankzij de IO-Link-interface is volgens de makers een bijzonder eenvoudige en snelle inbedrijfstelling en parameterisatie mogelijk. Met behulp van IO-Link-technologie worden gegevens zonder verstoring overgedragen. De gegevensoverdracht heeft zijn basis in een volledig digitaal signaal van 24 V. De signaaloverdracht is goed beveiligd tegen invloeden van buitenaf. Onnauwkeurigheden behoren nu dus tot het verleden. Met behulp van de IO-Link-technologie kan een breed scala aan waarden worden gemeten. Hiermee heeft de gebruiker meer flexibiliteit en de mogelijkheid voor eenvoudige integratie in bestaande systemen. Via de IO-Link-sensor is diagnose op afstand ook mogelijk. www.parker.com

Verlichte drukknoppen EAO heeft de Serie 82 uitgebreid met een nieuwe drukknoppen met helder verlichte symbolen met een hoog contrast.

Veel toepassingen hebben statusfeedback nodig om ervoor te zorgen dat ze betrouwbaar werken of gemakkelijk kunnen worden bediend. In zware omgevingen, zoals die van zware of speciale voertuigen, is visuele feedback vaak nuttig en soms zelfs onmisbaar. Verlichte symbolen zorgen ook voor een snelle en gemakkelijke visuele herkenning van de operationele status. De verlichte symbolen voldoen aan deze eisen door de heldere led verlichting. Zowel voor statusindicatie als eenvoudige lokalisatie. De rode, groene, blauwe, witte of rood/groene leds met standaard symbolen (overige op aanvraag) bieden verlichting met hoog contrast en goede zichtbaarheid. Het ontwerp, de symboolverlichting, de frontbescherming (IP65/IP67) en de lange levensduur maken deze drukknop geschikt voor vele applicaties. www.eao.com/82

LINEAIRE GELEIDINGEN De conventionele lineaire geleidingen van de NH/NS-serie van NSK voldoen aan de vraag van de klant naar betrouwbaarheid dankzij de optimalisatie van de drukverdeling tussen de kogels en loopvlak. Nu meer en meer bedrijven naar een ´smart factory´ omschakelen, zijn er machines nodig die de productiviteit verder verhogen. Dat kan door de uptime te verbeteren, 24 uur per dag te draaien en minder energie te verbruiken, maar ook een compacte opbouw draagt zijn steentje bij. De factoren hebben geleid tot de ontwikkeling van de het nieuwe DH/ DS gamma. De nieuwe serie lineaire geleidingen heeft een tweemaal langere levensduur dan de standaarduitvoering. Een groot deel van de levensduurwinst is te danken aan het zelf ontwikkelde TF materiaal en de speciale warmtebehandelingstechnologie, waardoor de geleidingen een zeer grote dynamische belasting kunnen weerstaan. In essentie regelt deze unieke warmtebehandeling de hoeveelheid austeniet in staal. De DH/DS lineaire geleidingen zijn allemaal uitwisselbaar met de conventionele NH/NS-serie. Tot de opties horen hoogwaardige afdichtingen, extra bescherming en smeringseenheden om aan applicatiespecifieke eisen te voldoen. www.nskeurope.com 48

AB_Productnieuws.indd 48

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 14:22

KABELDOORVOER

PITmode fusion – veilige toegangsbewaking

Bij de nieuwe KES-E-R kabeldoorvoeren (IP54) worden de platen in de voorbewerkte openingen gedrukt. De binnenste, elastische afdichtingslip van de plaatdichting zorgt voor een veilige en trillingvrije fixatie. Om kabels of slangen in een behuizing door te voeren, doorboort de gebruiker het membraan op een van de gemarkeerde punten en duwt de kabel of slang er doorheen. De kabeldoorvoeren zijn leverbaar in zeven A- en zeven B-versies voor kabels en pneumatische slangen met diameters van 1 tot 22,5 mm. De A-versies zijn geschikt voor wanddiktes van 1,5 mm tot 2,5 mm, de B-versies voor 2,5 mm tot 4 mm. De verschillende versies bieden plaats aan maximaal 35 kabels of leidingen. conta-clip.nl

Met PITmode fusion beveiligt u machines en installaties tegen onbevoegde toegang en voorkomt u schade door ondeskundige bediening. Het bedrijfsmoduskeuze- en toegangsautorisatiesysteem PITmode fusion verifieert personen via de gegevens op een cryptografisch beveiligde RFID-sleutel en geeft op basis van de vastgelegde autorisaties toestemming voor bepaalde acties. Pas wanneer de uitleesunit de juiste autorisatie meldt, kunnen personen het veiligheidshek openen. Ideaal voor bijvoorbeeld het garanderen van veilige toegang in een robotcel.

Frictiescharnieren Mparts komt met een nieuwe serie frictiescharnieren met interne wrijving. Drie van de vijf modellen worden geleverd met een instelbaar positioneermoment en de overige modellen hebben af fabriek een vast wrijvingsmoment. De frictiescharnieren combineren de scharnier- en positioneerfunctie. In de penconstructie is een wrijvingscomponent geïntegreerd. Het mechanisch openhouden is bij het gebruik van bovengenoemde componenten dus niet meer nodig. Afhankelijk van het model zijn de frictiescharnieren leverbaar met een geïntegreerd draadeinde, verzonken met schroef of in een opschroefuitvoering. De scharnieren worden geleverd in nylon of Zamak, eventueel met een rvs pin die belastbaar is tot maximaal 47 kg*cm.

Behalve de toegangsrechten en de keuze van de bedrijfsmodus kunnen met PITmode fusion talloze functies worden gerealiseerd. Dat kan de eenvoudige vrijgave zijn die een sleutelschakelaar op het bedieningspaneel vervangt, of de toegangsrechten voor deelfuncties van machines. Verder kan een complexe hiërarchische autorisatiematrix met verschillende groepen en autorisaties in het vrije gebruikersbereik worden gemaakt. Op de RFID-sleutel worden deze functies gebundeld en worden extra mechanische sleutels of toegangskaarten vervangen. Dat vergemakkelijkt het gebruik voor de gebruiker.

Flexibel inzetbare varianten Zowel de bedrijfsmoduskeuzeschakelaar PITmode als de uitleesunt PITreader kunnen als flexibel standalone apparaat worden ingezet. Ook in combinatie met een Pilz besturing zoals de configureerbare kleine besturing PNOZmulti of het automatiseringssysteem PSS 4000 functioneren de systemen uitstekend.

PITmode en PITmode fusion bieden functioneel veilige bedrijfsmoduskeuze en toegangsautorisatie tot PL d.

www.mparts.nl

Bestel de PITmode fusion (artikelnummer 402251) eenvoudig en snel in onze e-shop op www.pilz.nl.

49 Pilz.indd 1

AB_Productnieuws.indd 49

17-09-2021 09:34

28/09/2021 14:22

COLOFON Uitgave van MYbusinessmedia Holding bv Postbus 58, 7400 AB Deventer www.mybusinessmedia.nl t (0570) 50 43 00

VEILIGHEIDSGRENDEL Voor de veiligheidsgrendel PSENbolt van Pilz zijn nieuwe varianten beschikbaar voor combinatie met het veilige mechanische heksysteem PSENmech met dichthouding: gebruikers kunnen kiezen tussen standaardvarianten en varianten met sleutel. De veilige totaaloplossing bestaat uit een mechanische grendel, een deurgreep en een nieuwe, flexibel combineerbare veiligheidsschakelaar. Het is dus een nog flexibelere, zuinigere oplossing voor veiligheidshekken voor de bescherming van personen en processen. PSENbolt voldoet in combinatie met het veiligheidsheksysteem PSENmech met dichthouding aan een veilige vergrendeling en veilige dichthouding tot PL d resp. SIL CL 2. Als de oplossing wordt aangevuld met de gecodeerde veiligheidsschakelaar PSENcode, is een veilige hekbewaking tot de hoogste veiligheidscategorie PL e resp. SIL CL 3 gegarandeerd. www.pilz.nl

Lasersensor De nieuwe miniatuurfotocel G6 Laser heeft een groot detectiebereik. De sensor is geschikt voor tal van toepassingen, zoals de aanwezigheidscontrole van zeer kleine objecten en het nauwkeurig positioneren van producten en onderdelen.

De G6 Laser is er ook met achtergrondonderdrukking. Voor een laserfotocel heeft de sensor met een lichtspot van 1,1 mm op 200 mm (VCSEL met laserklasse 1) een compact formaat. Met een behuizing van 31,4 x 21 x 12 mm is hij dan ook goed te integreren in machines met beperkte ruimte. De metalen inserts voor montage en de aangegoten connector verhogen het installatiegemak. De G6 Laser met een schakelfrequentie van 1000 Hz en een 360° led voor eenvoudig zicht op schakelstand levert zeer betrouwbare detectieprestaties.

AB biedt vakinformatie voor gebruikers en ontwerpers van aandrijfen besturingscomponenten/systemen en software. We streven ernaar lezers te inspireren en informeren zodat ze hun werk (nog) beter kunnen uitvoeren. Dit willen we bereiken door de combinatie van applicatieartikelen, bedrijfsreportages en interviews op het gebied van de ontwikkeling, modificatie en het onderhoud van machines, installaties en productielijnen en het vertalen van fundamentele informatie naar praktische toepasbaarheid en door inzicht te geven in ontwikkelingen op het gebied van techniek.

Redactie Robin Zander t +31 (0)6 22 20 80 34 e-mail: r.zander@mybusinessmedia.nl Vaste medewerkers Liam van Koert, Ad Spijkers, Marjolein de Wit - Blok Uitgever Arjan Stoeten e-mail: a.stoeten@mybusinessmedia.nl Advertenties Dennis Wielheesen, d.wielheesen@mybusinessmedia.nl, +31 (0)6 53 69 24 613 René Wibbelink, r.wibbelink@mybusinessmedia.nl, +31 (0)570 50 43 52 Publishing Services Sonja Wolsink, +31 (0)6 12 97 02 31, orders.engineering@mybusinessmedia.nl Advertentieplaatsingen worden uitgevoerd overeenkomstig de ‘Regelen voor het advertentiewezen 1990’.

Vormgeving Bureau OMA, www.bureauoma.nl Druk Drukkerij Roelofs, Enschede Abonnementen Voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen kunt u: Bellen met: + 31 (0)570 50 43 25 Mailen naar: klantenservice@aandrijvenenbesturen.nl Schrijven naar: MYbusinessmedia Holding bv ab Postbus 58 7400 AB Deventer Abonnementstarieven Jaarabonnement Nederland € 170,00* Jaarabonnement Buitenland € 181,50* *Prijzen zijn excl. 9% BTW Jaarabonnement geldt tot wederopzegging.

Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk, per e-mail of telefonisch geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

Reproductie Overname van artikelen, tekeningen en foto’s uit ab is slechts mogelijk na schriftelijke toestemming van de uitgever.

MYbusinessmedia Holding bv, 2021 ‘Het auteursrecht op de inhoud van dit tijdschrift wordt uitdrukkelijk voorbehouden’.

ISSN 1385-0091 MYbusinessmedia Holding bv legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst. Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia Holding bv, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hiertegen bezwaar heeft, kunt u dit melden aan MYbusinessmedia Holding bv, t.a.v. Afdeling Relatiebeheer, postbus 58, 7400 AB Deventer.

www.sick.nl 50

AB_Productnieuws.indd 50

WWW.AANDRIJV E NE NB E ST U RE N.NL | N R . 7 | O KTO B E R 2021

28/09/2021 14:22

Modulair Een modulair systeem dat een groot aantal configuratiemogelijkheden biedt Snelle en eenvoudige connectiviteit via Multipole, EtherNet/IP, PROFINET, EtherCAT en IO-Link

Eenvoudig te configureren met de zeer goede online configurator

Gemakkelijk installatie Geen beperkingen bij de installatie, want de aansluitingen kunnen horizontaal of verticaal zijn.

Ventieleiland kan direct worden gemonteerd of op een DIN-rail.

Energiebesparing Laag vermogen met LED indicators

Flexibiliteit en modulariteit hebben een nieuw niveau bereikt met de VR ventieleilanden De nieuwe VR serie bestaat uit een subbase waar de ventielen op gemonteerd worden. Door dit ontwerp kunnen ventielen gemakkelijk verwisseld worden bij installatie en onderhoud. De grootte en functionaliteit van uw ventieleiland kan eenvoudig worden uitgebreid of aangepast zodat deze voldoet aan de veranderende eisen van uw toepassing.

Verkrijgbaar in twee ventielgroottes, namelijk 10mm en 15mm, en kan worden gebruikt in verschillende machines in de Industrial Automation zoals Food & Beverage, verpakkingen, etikettering, textiel, glasproductie, metaalproductie tot papier en drukwerk.labelling, textiles, glass production, metal production and paper and print.

Ontdek talloze mogellkheden met het

NIEUWE VersaView® 6300 Portfolio!

Fabrieksomgevingen zzn veeleisend.

Om je activiteiten te helpen stroomllnen is het duurzame en exibele Allen-Bradley VersaView® 6300 portfolio ontwikkeld: een complete productlln van industriële pc's, thin clients en monitoren met open architectuur.

Als exclusief distributeur van Allen-Bradley adviseert en ondersteunt Routeco je graag met implementatie hiervan.

www.routeco.nl

AB_Advertenties.indd 51

28/09/2021 14:40

Efficiënt Aandrijven 13 OKTOBER 2021 | 1931 CONGRESCENTRUM DEN BOSCH

Energiebesparende oplossingen in de gehele aandrijfketen De focus van het event ligt op energiebesparende oplossingen in de gehele aandrijfketen. Fabrikanten en leveranciers van componenten en systemen kunnen deze nu aanbieden om de oplopende kosten voor de industrie te reduceren en laten zien wat de nieuwste ontwikkelingen zijn voor in de nabije toekomst.

Ook regelgeving is een belangrijk item op deze dag.

Dit event is een must-visit voor:

• Machinebouwers • Ontwerpers/constructeurs • OEM • Industriële installateurs • Opdrachtgevers uit de industrie • Inkopers • Hoofden technische diensten • Technisch kader • Industrie energie • Managers/consulenten van adviesbureaus

SAVE THE DATE! 13 OKTOBER 2021 Of meld u direct aan!

• Gratis voor abonnees MYbusinessmedia (AB/Constructeur/ Elektro-Data/ Kunststof&Rubber/ Metaal&Techniek/ Vraag&Aanbod) • Niet abonnees betalen €49,50 (excl. btw)

Kijk op www.efficientaandrijven.nl voor meer informatie of meld u direct aan.

Onze partners zijn:

AB_Advertenties.indd 52

28/09/2021 14:41