ED02_ezine_nieuw by online-mbm

JAARGANG 41 | 2022 | NUMMER 2

52 Nieuwe producten

OP PAGINA 10 WWW.ELEKTRODATA.NL/EZINE

PAGINA

Bi-directionele DC-voedingen voor simulatie batterijen en zonnecellen

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

Tactiele sensor, die krachten op basis van 3D-magneettechnologie meet, vergroot toepassingsmogelijkheden van robothand.

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Niet alleen veiligheid, maar ook efficiëntie, rentabiliteit en digitalisering zijn belangrijk voor scheidende afschermingen.

INDUSTRIËLE IOT

PSA-gecertificeerde hardwareen firmwaregebaseerde beveiligingsraamwerken moeten intrinsiek onderdeel zijn van embedded ontwerp.

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK

TenneT brengt deelontladingen in onderstation in kaart met akoestische imager en lost zo snel communicatieprobleem op bij luchthaven.

TESTEN & METEN

LCR-meter voor AC-componenten in bereik van 4 Hz tot 10 MHz voorziet in impedantiemetingen voor breed scala van toepassingen.

Bescherm industriële apparaten tegen hackers en cyberdreigingen De voordelen van automatiseringsapparatuur voor

networking (TSN). OEM-projectmanager Kurt van

cybersecurity, design automation en embedded

de industriële elektronica-industrie zijn groot, maar

Buul van HMS Networks geeft tijdens het door FHI

systems? Meld je dan aan voor het gratis D&E

er is ook een valkuil. De gebruikte techniek maakt

georganiseerde D&E event hierover een presen-

event op 17 mei in Evoluon in Eindhoven. Het vol-

industriële apparaten kwetsbaar voor cybercrimi-

tatie.

ledige programma vindt je hier: https://fhi.nl/dene/.

naliteit. Het is daarom belangrijk om automatise-

Van Buul gaat dieper in op het actuele bevei-

ringsapparatuur op de fabrieksvloer te bescher-

ligingsniveau van operational technology (OT)

men tegen cyberdreigingen en hackers door veilige

en de status van TSN met betrekking tot drei-

communicatie mogelijk te maken via time sensitive

gingen. Ook zal hij bezoekers bijpraten over de bouwstenen van cybersecurity en het verminderen van ontwikkelingsinspanningen tot 70%. Hij sluit zijn presentatie af met een verrassende oplossing voor een veilige industriële Etherneten TSN-connectiviteit zónder gebruik

WE LOVE TO CONNECT... ENGINEERS AND TECHNOLOGY

te maken van stacks. De geboden oplossing heeft een korte time-to-market en levert snel rendement op. Wil je meer weten over industriële

TOP-ELECTRONICS.COM

ED Cover.indd 1

31-03-2022 13:06

Meer precisie Witlicht-interferometer voor zeer nauwkeurige afstands- en diktemetingen NIEUW

in t e r f e r o M E

TER

Absolute afstandsmeting met subnanometerresolutie <30 picometer Afstandonafhankelijke diktemetingen, zelfs bij verschillende afstanden Hoogste signaalstabiliteit dankzij nieuwe evaluatie-algoritmen en actieve temperatuurcompensatie

Ideaal voor diktemeting van glas en folie

Voor de industrie geoptimaliseerde sensoren met robuuste behuizing en flexibele kabels Absolute meting van stapprofielen

Contacteer onze applicatie engineers: Tel. +31 162 510 400 micro-epsilon.com/ims

ED Advertenties.indd 2

31-03-2022 13:08

REDACTIONEEL

APRIL 2022

Geen chips meer naar de wapenindustrie? In de huidige dynamiek van oorlogsgekletter, pandemieën en

speech tijdens het Mobile World Congress in Barcelona. Drie

schaarstes-aan-van-alles-en-nog-wat is het bijna een gotspe om

maanden eerder zei de topman nog dat hij verwachtte dat het

een column te schrijven die amper twee weken na schrijven pas

tekort in de loop van 2022 zou verdwijnen. Dus ook hier wat

onder de ogen van de lezer komt. Drukken en bezorgen (met de

schuivende panelen.

uit hun dak gaande brandstof- en papierprijzen steeds kostbaar wordende diensten) kosten nu eenmaal ook tijd…

Amon meldde ook dat hij gelooft dat het wereldwijde chiptekort ook zou hebben plaatsgevonden als de Covid-

Maar goed, laat ik het er toch maar op wagen. Ik las in een

19-pandemie nooit had toegeslagen. Hij zei dat de industrie al

beschrijving op de website van de leverancier van een product

afstevende op een aanbodtekort, veroorzaakt door de sterk toe-

dat in deze Elektro-Data wordt uitgelicht het volgende: ‘Vanwege

genomen vraag naar consumentenelektronica, auto-onderdelen

wereldwijde batterijtekorten wordt de ii910 Precision Acoustic

en ‘vele andere dingen waarvan je niet zou beseffen dat er

Imager geleverd met 1 (één) oplaadbare batterij Uw tweede bat-

halfgeleiders in zitten’. Zijn oplossing: investeren in veel grotere

terij volgt later. Onze excuses voor het ongemak.’

capaciteit voor fabrikanten van halfgeleiders, aangezien de vraag

Nu is het al heel wat dat een dergelijk apparaat überhaupt nog

in alle sectoren blijft toenemen.

wordt uitgeleverd als ik het EBV-maandoverzicht van maart 2022 van de lead times en prijzen van componenten analyseer. Of het

Hartstikke mooi allemaal, en met de chips act hier en de chips

nu analoog, discreet, opto, geheugen, logica of MCU’s & DSP’s

act daar zullen er over tig jaar heel wat IC-fab’s uit de grond wor-

betreft: alles wordt (fors) duurder en lead times van 52 weken of

den gestampt. Maar daar hebben we voor nu niets aan. Het zou

meer zijn eerder regel dan uitzondering.

mooi zijn als chipsfabrikanten zelf de guts hebben om te zeggen dat ze alleen nog maar chips produceren voor bepaalde secto-

En die schaarste kan nog wel eens langer aanhouden dan we

ren, en bijvoorbeeld een sector als de wapenindustrie links laten

met z’n allen een beetje ‘wishful thinking’ hebben aangenomen.

liggen. Of is dat ‘wishful thinking’ van mijn kant?

Ik lees her en der al 2023. Qualcomm-CEO Cristian Amon houdt het er vooralsnog op dat ‘de situatie in de tweede helft van het

Richard Bezemer, hoofdredacteur Elektro-Data

jaar zal verbeteren’. Dit zei hij op 1 maart 2022, in een keynote

(R.Bezemer@mybusinessmedia.nl)

DE GROOTSTE OFFICIËLE

MEAN WELL DISTRIBUTEUR IN DE BENELUX

Telerex N.V.

Antwerpen

+32 3 326 40 00

Telerex Nederland B.V.

Breda

+31 76 578 20 00

info@telerex-europe.com

wwww.telerex-europe.com

Meer elektroDATA op

ED Redactioneel.indd 3

31-03-2022 13:09

NIEUWS

Robot met 3D-sensor ziet glimmende objecten Transparante objecten in drie dimensies vastleggen

object beweegt. Tijdens de meting absorbeert het

3 °C. In tegenstelling tot conventionele sensoren

is voor machines een grote uitdaging. Onderzoe-

object de energie van het laserlicht, waarna twee

heeft dit systeem geen extra meethulpmiddelen of

kers van het Fraunhofer Instituut voor Toegepaste

zeer gevoelige warmtebeeldcamera's de resulte-

speciale, tijdelijk aangebrachte markeringen nodig,

Optica en Precision Engineering IOF hebben een

rende temperatuurverdeling op het oppervlak van

zoals bijvoorbeeld (spuit)verf.

sensor ontwikkeld die dit probleem kan oplossen.

het object bepalen.

De afgelopen maanden zijn de onderzoekers erin

Het systeem is nu voor het eerst met succes getest

Software analyseert de beelden van de warmtesignatuur, die is achtergelaten door de smalle

geslaagd om de meetsnelheid zo te verhogen en

met een robot. Het team ziet toepassingsmogelijkheden in grootschalige industriële productiepro-

infraroodlijn op het object. De software gebruikt de

de parameters van het meetveld zo te optimaliseren dat het systeem geschikt is voor verschillende

cessen zoals de halfgeleider- of auto-industrie. De

twee verschillende kijkhoeken en de resulterende

industriële productiescenario's. Zo vond het onder-

sensor is te zien op de Duitse beurzen Control, van

vervorming in het geregistreerde patroon om de

zoeksteam een goede balans tussen het detail-

3 tot 6 mei, en Hannover Messe, van 30 mei tot 2

ruimtelijke coördinaten te reconstrueren. Vervolgens

niveau dat nodig is voor de resolutie en de duur

juni 2022.

worden de gegevens samengevoegd tot de exacte

van een meting. Ze onderzochten ook verschillende

Robots kunnen niet goed overweg met oppervlakken, die van glanzend metaal zijn, of extreem

afmetingen van het gemeten object. De voor de 3D-analyse geïntroduceerde thermische energie is

opties voor de optische opstelling van hun 3D-sensor om het meetveld variabel aan te passen aan de

reflecterend of gitzwart. Automatiseringsprojecten

zo laag dat het object niet wordt beschadigd: het

taak en de beschikbare ruimte in een fabriek.

kunnen niet ten volle worden uitgenut omdat deze

temperatuurverschil tussen verwarmde en niet-

zogenaamde niet-coöperatieve oppervlakken te

verwarmde oppervlakken is doorgaans minder dan

www.iof.fraunhofer.de

lenzen projecteren een lijn die in fracties van een

Visualisatie van het 3D-scanning proces met de

Labopstelling waarmee het MWIR 3D-meetprincipe

seconde in meerdere stappen over het gemeten

Glass360Dgree (© Fraunhofer IOF).

wordt gedemonstreerd (© Fraunhofer IOF).

langzaam en/of te onnauwkeurig in 3D door de robots kunnen worden gedetecteerd. Een nieuwe 3D-meettechniek lost dit probleem op. De MWIR 3D-sensor Glass360Dgree kan objecten met reflecterende of lichtabsorberende oppervlakken ruimtelijk en betrouwbaar detecteren. Hiervoor combineert het systeem infrarood-laserprojectie en thermografie: een hoogenergetische CO2-laser en een mobiele optische opstelling met speciale

Alternatief voor SF6-gas in schakelaars Enedis en Schneider Electric starten een project rond een nieuwe generatie MV/LV-

apparatuur in verschillende elektrische configuraties te evalueren.

schakelmateriaal als alternatief voor het schadelijke SF6 (zwavelhexafluoride)-gas. SF6-gas

www.se.com/nl

CNRood elite partner van Spirent CNRood is door Spirent Communications, leveran-

wordt in veel middenspanningsschakelaars

cier van geautomatiseerde testen assurance-oplos-

gebruikt. Alhoewel het gas voordelen biedt

singen voor apparaten en netwerken, aangesteld als

op het gebied van veiligheid en isolatie, is het

Elite Partner in de Benelux en delen van de Noord-

het meest krachtige broeikasgas dat onder

Europese regio. De overeenkomst is op 1 januari

het Kyoto-protocol valt, wanneer het in de

2022 in werking getreden en omvat het volledige

atmosfeer lekt. De nieuwe isolatietechnologie is op basis van zuivere lucht die dezelfde

Spirent portfolio aangevuld met C.N Rood consultancy, training en turnkey diensten en oplossingen.

elektrische prestaties levert en ook optimale

Mark Bateman, VP van Global Channel, SI & Alliance

veiligheid biedt. Het project wordt uitgevoerd in een R&D-

Sales voor Spirent. “CNRood is een hoog aangeschreven expert op dit gebied die een sterke repu-

laboratorium van Enedis waar twee RM AirSeT

tatie heeft opgebouwd in de hele regio, en we kijken

RMU-schakelborden van Schneider Electric

ernaar uit om nauw samen te werken om onze klan-

worden geïnstalleerd. Deze nieuwe schakelborden worden hier getoetst als MV-distribu-

ten op te leiden en te helpen met geautomatiseerde

tienetwerk. Het doel van dit experiment is om

tal toepassingen.”

testen assurance-oplossingen in een groeiend aan-

gedurende 18 maanden het gedrag van de www.cnrood.com

ED Nieuws.indd 4

31-03-2022 13:10

NIEUWS

APRIL 2022

Praten met robots Mitsubishi Electric heeft technologie ontwikkeld

als een gesproken instructie dubbelzinnig is, zoals

laties en/of echte apparatuur. Als gevolg daarvan

die robots net zo snel taken als sorteren en orde-

bepalen hoeveel bewegingscompensatie nodig

kan het systeem deze cumulatieve processen

nen laat uitvoeren als mensen. Maar zonder dat je

is als de robot de instructie ‘Een beetje meer

voltooien in slechts een tiende of minder tijd in

voor de programmering specialisten nodig hebt. Je

naar rechts’ krijgt. Een tablet met menu's kan

vergelijking met conventionele methoden. Met het

zegt gewoon tegen de robot wat hij moet doen. En

ook worden gebruikt om instructies te geven of

oog op deze voordelen wordt verwacht dat het

dat maakt volgens de Japanners het programmeren ongeveer tien keer zo snel. Mitsubishi gebruikt

om categorieën te selecteren zoals ‘waar', ‘wat'

systeem de automatisering zal ondersteunen van

en ‘hoeveel' om eenvoudige programma's te

werkzaamheden op locaties die niet zo geschikt

hiervoor de eigen Maisart AI-technologie. Hier

genereren. De tablet kan ook worden gebruikt om

zijn voor robots, zoals in voedselverwerkende

hoort onder andere uiterst nauwkeurige spraakherkenning bij. Operators kunnen hiermee de robot

stereografische AR-simulaties te bekijken, zodat

fabrieken met snel veranderende artikelen die vaak

de operator kan bevestigen dat de instructies het

wijziging van de robotprogramma's vergen.

gesproken instructies geven. Het systeem scant

beoogde resultaat hebben. Het systeem kan ook

de werkomgeving met een 3D-sensor en programmeert automatisch de bewegingen van de robot.

de ideale positie van een robot in een virtuele AR-

De operator kan de bewegingen eenvoudig via

dat daarvoor een speciale

verdere commando's aanpassen en verfijnen. De

marker nodig is.

stemherkennings-AI van Mitsubishi Electric zou

Door robotbewegingen zelf te

zelfs in lawaaierige fabrieken zeer nauwkeurig zijn

kunnen programmeren, inclusief het vermijden van obsta-

en is volgens de ontwikkelaars de eerste gebruikersinterface voor steminstructies voor industriële robots. Het bedrijf streeft ernaar de technologie in

kels, vermindert het systeem

op zijn vroegst 2023 op de markt te brengen.

de werklast die gepaard gaat met het verzamelen van

In een voedselverwerkende fabriek kan je nu tegen

omgevingsinformatie, het

de robot iets zeggen als ‘Stop drie stukken kip

invoeren van gegevens en

in het eerste gedeelte van de lunchtrommel’. De

het bevestigen van handelingen met behulp van simu-

AI-software kan impliciete betekenissen afleiden

nl.mitsubishielectric.com/fa

ruimte aanbevelen zonder

Altair meer in elektronisch systeemontwerp

Faciliteit voor kalibratie flowmeters Nationaal

Altair heeft het Amerikaanse Powersim overgenomen,

Metrolo-

een leverancier van ontwerpen simulatiesoftware voor

gisch Insti-

de elektronica in voedingen, motoraandrijvingen, controlesystemen en microgrids. Bij deze acquisitie behoort

tuut VSL

ook PSIM, de snelle en nauwkeurige software voor

eerste paal

het ontwerpen en op systeemniveau simuleren van de

geslagen

elektronica in voedingen en motoraandrijvingen. PSIM

van haar

vereenvoudigt de implementatie en het genereren van

nieuwe

embedded code voor de elektronica die wordt toegepast in diverse industriële applicaties. De software van

European Center for Flow Measurement op de Rotterdamse Maasvlakte. De faciliteit heeft een

Powersim wordt geïntegreerd in Altair's aanbod voor

heel nauwkeurige kalibraties van een grotere range aan vloeistofmeters uitgevoerd worden.

Electronic System Design, inclusief connecties met Altair

Deze kalibraties worden belangrijker en moeten nauwkeuriger worden uitgevoerd, bijvoorbeeld

Flux en Altair FluxMotor voor het ontwerpen van motoren en controllers, Altair Embed voor het genereren van

omdat vloeistoffen duurder worden. Of schaarser, zoals schoon en veilig drinkwater. Naar verwachting wordt het centrum in het derde kwartaal van 2022 opgeleverd.

embedded code en Altair SimLab voor gecombineerde

Managing director Fabienne van Booma: “Innovatie is niet mogelijk zonder wetenschappelijke

koel/thermische analyses.

www.altair.com

heeft de

zes keer grotere flow rate dan de bestaande in Dordrecht. Met moderne technologie kunnen

meetstandaarden. Met de realisatie van deze faciliteit bevestigt VSL haar toonaangevende positie in metrologie. Bovendien leveren wij zo een belangrijke bijdrage aan de verdere versterking van de innovatiekracht van Nederland. Met deze nieuwe faciliteit houdt de Europese markt ook in de toekomst toegang tot onafhankelijke kalibraties, waarbij de herleidbaarheid naar nationale standaarden en de onafhankelijkheid van de juiste metingen van vloeistofmeters blijvend wordt gegarandeerd.” www.vsl.nl

Meer elektroDATA op

ED Nieuws.indd 5

31-03-2022 13:10

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

Tactiele sensor meet krachten op basis van 3D-magneettechnologie PROTOTYPE MET GEÏNTEGREERDE SENSOR VERGROOT TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN VAN ROBOTHAND Melexis heeft een sensor ontwikkeld waardoor robots beter om kunnen gaan met kwetsbare objecten. Onder de naam Tactaxis introduceert het bedrijf een volledig geïntegreerde, compacte en zachte tactiele sensor, die de 3D-krachtvector bepaalt die op zijn oppervlak inwerkt. Dit verbetert de handen en grijpers van robots zodanig dat delicate handelingen zoals fruitplukken mogelijk worden. De technologie is inmiddels geïmplementeerd in een werkend prototype. Het IEEE heeft hierover een whitepaper gepubliceerd, met als titel ‘A gradiometric magnetic force sensor immune to stray magnetic fields for robotic hands and grippers’.

De Tactaxis tactiele sensor meet krachten met een resolutie van 2,7 mN, wat voldoende is om een gewichtsverandering van ongeveer 0,3 gram te onderscheiden.

Door robotica te voorzien van tastzin

sensoren ontwikkeld. Bijvoorbeeld

beschermen tegen de invloed van

zijn ze beter in staat voorwerpen te

een sensor van vloeibaar metaal,

magnetische velden. Het magnetische

hanteren. Als aanvulling op de input

waarbij de weerstand van het metaal

veld van de aarde (±50 µT) of van de

vanuit visionsystemen hebben robots

dat door microkanalen stroomt wordt

nabije robotactuator kan al zorgen

tactiele sensoren nodig die heel precies en snel de kleinste normaal- en

gemoduleerd door externe krachten.

voor een onjuiste meting van het

Een andere benadering is een high-

krachtenveld.

tangentiële krachten op de contact-

end optische camera die heel precies

punten meten. De krachtmetingen kunnen ook worden gebruikt om het

de deformatie van een elastomeer kan

Immuun voor strooivelden

meten. Deze strategie is ook toegepast met in plaats van de camera een

Door gebruik te maken van het

array van fotodiode-detectoren.

behoudt je de voordelen van de magnetometer, maar is de sensor immuun

bovendien van cruciaal belang voor

3D-magnetometers

voor magnetische strooivelden. Dit

een soepele en veilige interactie met

Op basis van de MLX902393 mag-

voorkomt potentiële meetfouten en

de mens.

netometer chip zijn verschillende

maakt het sensorsysteem robuust

concepten uitgewerkt waarbij de

genoeg voor uitdagende omstandigheden, zoals temperatuurschomme-

gewicht van onbekende voorwerpen te schatten voorafgaand aan een precisietaak. Contactdetectie is

Ontwerpdoelen Om qua prestaties een beetje in de

3D-verplaatsing van een in een elastomeer verwerkte magneet wordt

gradiometrische werkingsprincipe

lingen.

buurt te komen van de mens zijn verschillende ontwerpdoelstellingen voor

gemeten. Die variëren van 2x2 array’s

In het prototype zitten meerdere

met een pitch van 6 mm tot array’s

3D-magnetometerpixels, die zijn

tactiele sensoren gedefinieerd. Zoals

gebaseerd op de beproefde Triaxis

een spatiële resolutie van minder dan

van 24 sensoren die een hele vingertop beslaan en resoluties van minder

een centimeter, een resolutie van 1

dan 1 mm hebben. De opbouw van

technologie van Melexis. De compacte TSSOP-behuizing (5 x 4,3 x

gram (10 mN) voor de 3D-krachtsensor, een dynamisch bereik van 1:1000

deze single-pixel 3D-magnetometer

0,9 mm) omvat twee CMOS-dies met

maakt echter dat dit concept gevoelig

en een responstijd van 1 ms. Verder

is voor magnetische strooivelden. Met

ieder twee pixels, zodat er vier magnetische pixels zijn op een onderlinge

www.melexis.com

moet het contactoppervlak van de

andere woorden: de sensor kan niet

afstand van slechts 2 mm. Deze con-

sensor buigzaam zijn om het contactoppervlak te vergroten, en moet

goed het onderscheid maken tussen

figuratie maakt dat je de gradiënt van

www.rutronik24.com

het signaal en mogelijke verstoringen

het magnetische veld kan meten op

rutronik_nl@rutronik.com

aanvoelen als een huid.

ten gevolge van die strooivelden. Dat

(076) 572 30 00

De afgelopen jaren zijn er verschillende technologieën voor tactiele

is niet handig in de praktijk waar het

millimeterschaal. In de IEEE-publicatie wordt gerept over een afwijking van

heel lastig is om een robothand te

0,3% van de volle schaal ten gevolge

ED IE.indd 6

31-03-2022 13:11

APRIL 2022

7 PRODUCTNIEUWS Panasonic Industry

Ultraklein NC MOSFET-relais De compacte TSSOP-

PhotoMOS-relais

behuizing omvat twee CMOS-

is de galvanische

dies met ieder twee pixels,

scheiding tussen

zodat er vier magnetische

ingang en uitgang

pixels zijn op een onderlinge

bij de TSON-types niet optisch maar

afstand van slechts 2 mm.

capacitief. Dit maakt niet alleen van de invloed van een extern mag-

gewichtsverandering van een fractie

een aanzienlijk

netisch veld van ± 2 mT, wat verge-

van een gram (ongeveer 0,3 gram) te

kleiner ontwerp

lijkbaar is met een magneetveld dat

onderscheiden.

mogelijk, maar

houdelijke apparaten.

Massaproductie

biedt ook voordelen wat betreft

De sensor met magneet is ingebed

In tegenstelling tot concurrerende

Na de eerste modellen van de

temperatuurbereik en schakeltijden.

in een elastomeer materiaal. Dit zorgt voor een zacht contactoppervlak dat

tactiele sensoren op optische basis,

CC-serie normaal open (NO) relais

Zo kunnen de nieuwe TSON-relais

is de Tactaxis volledig geïntegreerd.

in TSON-behuizing zijn er nu ook

qua tastzin de eigenschappen van

Hierdoor is het mogelijk om hoge

normaal gesloten (NC) uitvoeringen

worden gebruikt bij omgevingstemperaturen tot +105 °C. De voor de aan-

de menselijke huid nabootst. Deze

volumes sensoren te produceren, die reeds in de fabriek zijn gekalibreerd.

van deze ultra-miniatuur PhotoMOS componenten. Dit 1FormB

sturing benodigde stroom is typisch

configuratie biedt een hoge gevoeligheid, zodat detectie van zelfs

Het halfgeleiderproductieproces

TSON-type meet slechts een achtste

een spanning van 3,3 V. Voor dit

hele kleine krachten een respons

resulteert bovendien in belangrijke

van de afmetingen van een SOP4-

spanningsgestuurde type is een serie-

genereert. De krachten kunnen worden gemeten met een resolutie van

voordelen op het gebied van kosten

behuizing en heeft 1/10 van het

weerstand, zoals gewoonlijk vereist bij

en betrouwbaarheid.

je meet op 3 cm afstand van huis-

0,04 mA en voor de ingang volstaat

stroomverbruik. In tegenstelling tot

conventionele PhotoMOS-types, dus

2,7 mN, wat voldoende is om een

veel van de momenteel verkrijgbare

niet langer nodig.

TDK-Lambda

Apacer

1,5 tot 3 W DC-DC omvormers

SSD’s met 100.000 P/E-cycli

reerd tot een enkelvoudige 24 of 30 V voeding. Alle combinaties van uitgangsspanning en -vermogen kunnen worden gevoed vanuit een 4,5 tot 18, 9 tot 36 of 18 tot 76 VDC ingang. De spanningen van de voedingen met een enkelvoudige uitgang kunnen via de trim terminal met -5% tot +10% worden aangepast, zodat ze ook niet-

De SLC-liteX industriële SSD’s van

standaard voltages kunnen leveren.

Apacer kunnen 100.000 P/E-cycli aan.

De spec van 100.000 P/E cycli kon worden gehaald door optimalisering van de

Alle modellen zijn beschermd tegen

Dat is 3 tot 33 keer zoveel als bij 2D

celverdeling van de 3D TLC-structuur

De 1,5 en 3 W uitvoeringen van de

overstroom en aan de hand van de

MLC of 3D TLC producten. Het aantal

voor het correct op elkaar afstemmen

CCG serie DC-DC omvormers kunnen

remote on/off functie kan de uitgang

van spanningsverschillen en gemeten

convectiegekoeld bij omgevingstemperaturen tussen -40 °C en +85 °C

worden uitgeschakeld. De isolatiespanning tussen in- en uitgang is

P/E-cycli is een maat voor de duurzaamheid van NAND Flash producten. Bij iedere schrijf- en wisactie raakt de

het volledige vermogen leveren.

1.500 VDC.

Flash-cel een beetje beschadigd. Lange

structuur, die is gebaseerd op zorgvuldig geselecteerde NAND-componenten

De CCG1R5 (1,5 W) en CCG3 (3 W)

De omvormers hebben een kunststof

tijd gold in de industrie 3.000 P/E-

van industriële kwaliteit, geoptimali-

series zijn verkrijgbaar met uitgangsspanningen van 3,3, 5, 12, 15, ±12 of

behuizing, die 15,7 mm breed, 10,4

cycli als een acceptabele spec, maar

seerd om de stabiliteit van de NAND-

mm diep en 11,5 mm hoog is. Voor

met veeleisende toepassingen als 5G

flash tijdens dagelijks functioneren te

±15 V.

O-RAN, smart IoT en edge computing

verbeteren. Ook is het algoritme voor

De uitvoeringen met een dubbele

beide vermogensniveaus zijn er verschillende opties voor through-hole of

switches wordt er meer verwacht van

uitgang kunnen worden geconfigu-

SMD-montage.

de geheugenproducten.

foutafhandeling verbeterd om onverwachte ECC-fouten te voorkomen.

ladingen. Bovendien is de firmware

Meer elektroDATA op

ED IE.indd 7

31-03-2022 13:11

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

8 Microchip

Nidec

3,3 kV SiC-vermogenscomponenten Lineaire trilmotoren vaart en industriële toepassingen.

Nidec stelt dat het met de CA-serie

Veel op silicium-gebaseerde ontwer-

een serie lineaire trilmotoren heeft

mm3) en heeft met 16 mA / 1,6 mW ook het kleinste stroomverbruik. Dit

pen hebben de grenzen bereikt qua

ontwikkeld met tot nu toe ongeëvenaard kleine diameters. Deze cilin-

is ongeveer 1/50-ste van het vermogen dat trilmotoren gebruiken die in

systeemkostenverlaging en de toepassingsinnovatie. Alhoewel hoge-

drische motoren zijn bedoeld om te

smartphones worden toegepast. Dit

worden ingebouwd in styluspennen,

heeft uiteraard een gunstig effect op

spanning SiC een bewezen alternatief

maar zijn ook toepasbaar in andere

de batterijlevensduur van de devices

Microchip heeft het SiC-programma

biedt om deze resultaten te bereiken,

draagbare devices als VR-units,

waarin de trilmotor is toegepast. De

uitgebreid met 3,3 kV SiC MOSFET’s

was tot nu toe de verkrijgbaarheid

zoals Smart Goggles/Gloves. Door

met een voor de industrie laagste

de manier waarop een penpunt trilt

gespecificeerde spanning is met 0,1 Vrms de helft van dat van de andere

geleidingsweerstand RDS(on) van

van 3,3 kV SiC vermogenscomponenten beperkt. De nieuwe 3,3 kV

bij het schrijven van woorden na te

twee uitvoeringen. Trillingsfrequenties

25 mΩ en Schottky barrier diodes

MOSFET’s en SBD’s vullen het uitge-

bootsen, creëren de motoren een

variëren per model, van 150 Hz tot

(SBD’s ) met een momenteel voor de

breide programma van de fabrikant

voor gebruikers tastbaar gevoel dat

200 Hz.

industrie hoogste stroombereik van

aan dat nu bestaat uit SiC’s in de

ze echt op papier aan het schrijven

90 A. Met deze uitbreiding beschikken ontwerpers over de middelen

vorm van 700 V, 1200 V en 1700 V

zijn. Er zijn drie modellen: CA3,

chips, discrete componenten, modulen en digitale poortstuurschakelin-

CA7-VH5 en CA7-VH9. Deze hebben respectievelijke diameters van 3

lichtere en nog efficiëntere oplossingen voor geëlektrificeerd transport,

gen. Zowel MOSFET’s als SBD’s zijn

mm, 6,55 mm en 6,55 mm. De CA3

beschikbaar als naakte chip of in een

heeft met een lengte van 10,7 mm

hernieuwbare energie, lucht/ruimte-

behuizing.

het kleinste volume van de drie (70

verbetering van het rendement, de

voor het ontwikkelen van kleinere,

Schurter

Elincom electronics

Contactloze schakelaar

Single-pair Ethernet-filter XFMRS heeft met de XF3506(H)-2S een SMD-filter ontwikkeld specifiek voor single-pair Ethernet-applicaties. Filtering is essentieel voor een zuivere, stabiele data-overdracht. Dit SMD-filter maakt dat mogelijk. Specificaties: • Primaire inductie: 350 µH. • Wikkeling: 1.000: 1.000. • Isolatie: 1500 VAC. • Afmetingen: 8,38 x 9,91 x 6,73 mm (L x B x H). • Snelheid: 100Base-T. • Voldoet aan de AECQ200 automotive norm. Afhankelijk van het type Ethernet PHY kan er eenvoudig maatwerk geboden worden door aanpassingen aan bestaande types.

De TTS-familie contactloze

en de afstand wordt bepaald

schakelaars is uitgebreid met

aan de hand van de vluchttijd.

een versie met aanpasbare

Standaard is de detectieafstand

kleurinstellingen: TTS RGB.

geprogrammeerd van 20 tot 60

Afhankelijk van de bedrading

mm. Dit zorgt ervoor dat het

kan de kleur van de ringverlichting eenvoudig worden inge-

afvegen/schoonmaken van het

steld. Alle TTS-schakelaars maken

zal triggeren. De ToF-technologie geeft geen problemen met

gebruik van ToF-technologie.

het onderscheiden van donkere

Licht wordt uitgezonden door een zender en gereflecteerd

van lichte oppervlakken. Aangezien de TTS geen bewegende

door een of meer objecten. De

delen heeft, bedraagt de levens-

gereflecteerde lichtstralen worden vervolgens gedetecteerd

duur meer dan 20 miljoen scha-

ED IEPN.indd 8

schakeloppervlak geen signaal

kelcycli.

31-03-2022 13:12

UIT DE ELEKTRONICAMARKT

APRIL 2022

Drie podcasts over analoge IC’s

Würth Elektronik is partner MakerSpace

In de serie Passion for Technology van EBV Elektronik zijn inmiddels drie afleveringen verschenen over analoge IC’s. Alessandro Zafarana, power technologist bij onsemi, en Andreas Genser, senior product marketing manager bij Infi-

Würth Elektronik ondersteunt de high-tech prototype werkplaats

neon, gaan in de podcast ‘Analog ICs: design challenge’ in op de uitdagingen

MakerSpace. Dit in München gevestigde grootste start-up- en

voor ontwerpers op analoog gebied.

innovatiecentrum van Europa biedt start-ups, innovatieteams van

Energiebesparing speelt zich voor een belangrijk deel op microschaal af, in

bedrijven en doe-het-zelvers een plek om ideeën en innovaties te

schakelingen. Daarin spelen analoge IC’s een belangrijke rol. In de podcast

produceren in de vorm

‘Analog ICs & Power

van prototypes en kleine

MOSFETS: key

series.

drivers for energy

Würth Elektronik draagt

efficiency’ bespreken Chris Boyce,

hierin bij met Expert Talks over EMC en elektronica, ondersteuning

senior director MOS discretes bij Nexperia, en Saeed Safari,

bij het ontwerpen en

principle field appli-

Library, en spreekuren

cation engineer bij

door specialisten. Verder

inrichten van een Tech

Broadcom, hoe analoge IC’s het verschil kunnen maken in energie-efficiëntie.

krijgen MakerSpace-gebruikers technische ondersteuning in de

Mixed-signal modules, waar de digitale elektronica en de analoge buitenwereld

vorm van prototypes door field application engineers, evenals

elkaar ontmoeten, combineren analoge en digitale functies op een chip. Trent Butcher, senior product marketing manager bij Microchip, en Laurence Berger,

een aantal EMC-pre-compliance tests. Versnellen van prototyping wordt in de hand gewerkt door voorgesorteerde designkits,

technical marketing manager bij STMicroelectronics, praten je in de podcast

die naast elektronische en elektromechanische componenten

‘Analog ICs: Mixed Signal Design’ bij over de laatste trends in mixed-signal

ook elementen voor het assembleren van printplaten bevatten.

schakelingen. www.we-online.com maker-space.de

www.ebv.com

Op zoek naar de oudste, nog werkende Raspberry Pi applicatie Farnell en Raspberry Pi vieren hun tienjarige samen-

een Pi NoIR 8MP Camera. Winnaars kunnen die zelf

werking met een wereldwijde wedstrijd. Ontwerpers,

houden of doneren aan een plaatselijke school of

makers, docenten en studenten kunnen hiervoor hun

ontwikkelclub. Tot 30 april kan worden deelgenomen

toepassingen insturen die draaien op een Raspberry

via de element14 Community, waarvoor een korte

Pi. Het gaat nu eens niet om de slimste of meest

beschrijving van de toepassing en een foto als bewijs

innovatieve toepassing, maar om de vraag hoe lang

van de Raspberry Pi in actie volstaat. In de loop van

de applicatie al draait op een Raspberry Pi. Voormei worden de winnaars bekend gemaakt. waarde is dat die toepassing nog steeds in gebruik is. Inzenders maken kans op één van de tien prijspak-

community.element14.com

ketten, die bestaan uit een Raspberry Pi Picos en

www.farnell.nl

1-48 lagen | 1 werkdag 1-48 lagen Express | 1 werkdag Express Een van de grootste Eenaanbieders van de grootste van hoogwaardige aanbieders van hoogwaardige printplaten in Europa. printplaten Uit Duitsland in Europa. verzonden. Uit Duitsland verzonden. Meer dan 30 Meer jaar ervaring dan 30 jaar ervaring

Hoogtechnologische Hoogtechnologische printplaatenprintplaaten

Precisie-SMD-Stencil Precisie-SMD-Stencil (laser) (laser)

-47% -47% € 9,€ 9,

Inclusief: 0,1 mm spoorbreedte Inclusief: 0,1 en mmisolatieafstand, spoorbreedte en isolatieafstand, 2021 - Verlaagde prijzen: 2021 - Verlaagde prijzen: 0,2 mm boring, FR4 0,2 1,55 mm mm boring, Cu, FR4 metaalfinish 1,55 mm Cu, metaalfinish loodvrij HAL, 2x soldeermasker loodvrij HAL,groen, 2x soldeermasker 1x tekstop- groen, 1x tekstopdruk wit, E-test, Design druk Rule wit, E-test, Check, Design opstartkosten Rule Check, opstartkosten

€

b.v. 1 st. € 29,80 net b.v. 1 st. € 29,80 net

Dubbelzijdige PCB

b.v. 5 st. elk € 11,49 b.v.net 5 st. elk € 11,49 net b.v. 80mm x 100mm

b.v. 80mm x 100mm

Dubbelzijdige PCB

€

tot

net

tot

b.v. 1 st. 115mm x 120mm b.v. 1 st. 115mm x 120mm

Inclusief: Onbeperkt pads, Inclusief: roestvrij Onbeperkt staal, dikte pads, 100-120μm, roestvrij staal, optionele dikte 100-120μm, optionele padreductie, eindbehandeling padreductie, aan beide eindbehandeling zijden ontbraamd aan beide (geborsteld) zijden ontbraamd (geborsteld)

www.multi-cb.nl www.multi-cb.nl

Prijzen en productietijdenPrijzen online:en productietijden online:

Nettoprijzen, plus BTW indien Nettoprijzen, van toepassing. plus BTWVerkoop indien van alleen toepassing. aan commerciële Verkoop alleen en openbare aan commerciële instellingen.en openbare stuks instellingen.

ED Nieuws.indd 9

net

AutomatiseringAutomatisering maakt het mogelijk! maakt het mogelijk!

b.v. 30 st. elk € 3,33 b.v.net 30 st. elk € 3,33 net b.v. 100 st. elk € 2,11 b.v. 100 net st. elkb.v. € 2,11 net elk € 1,27 500 st. b.v. 500 net st. elk € 1,27 net

Multi CB.indd 1

€4,95 in NL vanaf €4,95 stuksVerzending in NL vanafVerzending

Meer elektroDATA op

24-03-2022 15:08

31-03-2022 13:11

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

10 Powerbox

Rutronik

Open-frame voedingen

Bord voor spraakbesturing

voedingen hebben een rendement

Het Adapter Board - Text To Speech

en de technologie van Epson om het

tot 84,5% bij 230 VAC en nominale

is gebouwd rond het Text To Speech

bord te ontwikkelen. Er is een PSoC6

belasting.

IC van Epson en biedt ontwikkelaars

driver beschikbaar, die perfect werkt

De voedingen zijn voorzien van

van applicaties op het gebied van

inschakelstroombegrenzing, overstroombeveiliging met automatisch

spraakbesturing de mogelijkheid om

in combinatie met de RDK2 development kit als host. Daarnaast is

hun producten snel en eenvoudig

een PSoC4 driver ontwikkeld, wat

herstel en overspanningsbeveiliging.

meertalig te maken. Het bord biedt

ook het gebruik van PSoC4 boards

De units zijn ontworpen om te werken

een flexibele, functionele en compacte oplossing dankzij de Arduino

van Cypress mogelijk maakt. Het

bij -10 tot +70 °C en ze kunnen in elke richting worden gemonteerd. De

pinout, de spraakuitvoer van twaalf talen, en de implementatie met behulp

aangestuurd door de host-microcontroller kan de vooraf

voedingen van Cosel hebben een

apparaten hebben een isolatiespanning van 3.000 VAC van in- naar

ingangsspanningsbereik van 85-264

uitgang, 2.000 VAC van ingang naar

van een standaard

afspelen, die zich binair

VAC en zijn verkrijgbaar in vijf uitgangsspanningen, 3,3 V, 5 V, 12 V, 15

aarde en 500 VAC van uitgang naar

PC. Het bord kan

in de externe NOR-

worden gebruikt voor

flash bevindt. Tijdens

V en 24 V. Bij beide versies kan de

aarde. De LHA10F heeft een maximale lekstroom van 150 µA; voor de

HMI-toepassingen als

het flash-proces zet de

uitgangsspanning van 3,3 V worden

LHA15F is dat 100 µA. De LHA10F

verkoopautomaten en

USB naar SPI-Bridge

ingesteld in een bereik van 2,85 V tot

meet 50 x 21,5 x 62,5 mm en weegt

toegangscontrole.

de gegevens van het

3,63 V, terwijl alle andere spanningen

45 g. De LHA15F meet 50 x 21,5 x

Rutronik gebruikt de

USB-protocol om in

in de fabriek vast zijn ingesteld. De

73,5 mm en weegt 60 g.

Arduino-standaard

een serieel protocol.

De LHA10F en LHA15F open-frame

S1V3G340 geluids-IC dat wordt

gedefinieerde taal

Würth Elektronik

EEMC

Staafkernsmoorspoel

Lijmen in plaats van solderen

Met de magnetisch afgeschermde

CHO-BOND 584-

staafkernsmoorspoel WE-CHSA

208 is een tweecomponenten,

Performance breidt Würth Elektronik zijn portfolio van voor de automotive

zilvergevulde,

gekwalificeerde producten uit. De SMT-hogestroomspoel vormt een

elektrisch geleidende epoxylijm,

uitbreiding op de WE-CHSA-serie

waarmee onder

en verschilt daarvan alleen door een

bepaalde voorwaarden soldeer-

nieuw ontwikkeld kernmateriaal, waardoor een beter verzadigingsgedrag

of lasverbindin-

wordt bereikt. Het nieuwe kernmateri-

gen vervangen

aal maakt extreem hoge verzadigings-

kunnen worden.

stromen mogelijk tot meer dan 48,5 A

Het materiaal is

(ΔL=10 %). De smoorspoel heeft een

ontwikkeld voor

stroombelastbaarheid van maximaal 28 A en een bedrijfstemperatuurbereik

gebruik in hoog-volume toepassingen, waarbij een sterke, langdurige en laagohmige elektrisch geleidende lijmverbinding moet

van -55 °C tot +150 °C.

worden gerealiseerd.

De staafkernsmoorspoel WE-CHSA

De typische weerstand is 0,002 ohm-cm en de afschuifsterkte is

is verkrijgbaar in de maten 1011,

1000 psi, waarmee het uitstekend toepasbaar is voor permanent

1212 en 8090 en heeft een speciaal

verlijmde oppervlakken. Typische toepassingen zijn:

productontwerp met een luchtspleet.

• Het bevestigen en aarden van elektrische componenten.

Dit verbetert de tolerantie van de

• Ter vervanging van koudsolderen.

componenten, terwijl de verzonken

• Elektrisch geleidend afdichten en verbinden van samengestelde delen en behuizingen.

soldeerpads zorgen voor een optimale co-planariteit. De AEC-Q200-gekwalificeerde hoge-stroomspoelen zijn

systemen of in infotainmentsystemen.

Volledige uitharding van de epoxylijm wordt bereikt in slechts 45

WE-CHSA P en WE-CHSA kunnen

geschikt voor gebruik als ingangsfil-

worden besteld met inductiewaarden

minuten. Met een 1:1 verhouding zijn de twee componenten eenvoudig te mengen. Parker Chomerics biedt deze CHO-BOND in

ter-smoorspoelen in motorbesturings-

van 0,22 tot 15 µH.

verpakkingen van 120 ml en 475 ml.

ED IEPN.indd 10

31-03-2022 13:13

PRODUCTNIEUWS

APRIL 2022

11 TDK-Lambda

Conductiegekoelde AC-DC voedingen De modules kunnen via de PMBus-interface worden geprogrammeerd (read/write) of op afstand worden gemonitord (read). Door toepassing van de nieuwste technologieën, zoals GaN-halfgeleiders, power factor correctie met synchrone gelijkrichting en digitale

PERFORMANCE. RELIABILITY. SERVICE. Optocouplers by Würth Elektronik

regeling, kunnen de voedingen rendementen tot 92% behalen. Door gebruik van digitale isolatoren in plaats van traditionele optocouplers kan langdurige stabiliteit en betrouwbaarheid worden verkregen. De PFH500F-12 heeft een ingangsspanningsbereik van 85 tot 265 VAC en levert 42 A bij 12 V, waarbij de De PFH500F serie hoge-rendement AC-DC voe-

uitgangsspanning instelbaar is tussen 9,6 en 14,4 V

dingsmodules is uitgebreid met modellen die een 12

via de trim pin of de PMBusinterface. De PFH500F-48

V of 48 V uitgangsspanning hebben. De voedingen

levert 10,5 A bij 48 V, waarbij de uitgangsspanning

hebben een vermogen van 504 W en kunnen worden

kan worden aangepast tussen 38,4 en 52,8 V. De

gekoeld middels warmtegeleiding via de basisplaat,

temperatuur van de basisplaat van deze modules mag

wat ze geschikt maakt voor outdoor toepassingen.

variëren tussen -40 °C en +100 °C.

TOP-electronics

De BNO086, die achterwaarts compatibel is qua

ten mogelijk te maken. Kenmerken:

dimensies en functionaliteiten met de BNO080/085,

• Dynamische kalibratie past zich aan voor tijd- en

is een 9-assig SiP waarmee sensor-enabled robotica, AR-, VR- en IoT-devices kunnen worden ontwikkeld. Het systeem is gezamenlijk ontwikkeld

temperatuurbepaalde bias van de versnellingsmeter en gyroscoop. • Toepassingsspecifieke functies met configureer-

door Bosch en Hillcrest Labs en bevat een krachtige

bare modi voor verschillende gebruikssituaties.

versnellingsmeter, magnetometer en gyroscoop met

• Intelligent energiebeheer op basis van classificatie

een energiezuinige 32-bit ARM Cortex M0+ MCU. Hillcrest's sensor hub software biedt 9-assige en

9-assige single-chip sensor

van activiteit en ‘wake-on motion’. • Gebruik van host-side bibliotheken om functiona-

6-assige motion tracking om uitdagende sensortoe-

liteit toe te voegen op het gebied van AR/VR en

passingen in diverse consumenten- en IoT-produc-

attitude monitoring.

SigmaControl

Digitaal naamplaatje

Optocouplers by Würth Elektronik

• Innovative coplanar design • High grade silicon encapsulation • Copper leadframe for high reliability • Stable CTR over whole temperature range

• High CTR in low current operation Provided in all industry standard packages. Available with all binnings ex stock. Samples free of charge: www.we-online.com/optocoupler #OptocouplersbyWE

Klassieke typelabels behoren in slimme fabrieken tot het verleden of zijn slechts een printout van de belangrijkste productgegevens. Steeds meer relevante informatie en het continu compact ontwerpen van producten verklaart de opkomst van het digitaliseren van typelabels. De systeem componenten van Sigmatek maken al jaren gebruik van digitale naamplaatjes. Hierin wordt relevante productinformatie opgeslagen, zoals de beschrijving van het artikel, serienummer, hardwareversie,

WE meet @ PCIM Europe Hall 6-402

weergavegrootte, geheugenstructuur en MAC-adres. Ook vind men de checksums over de hele dataset om de validatie te garanderen. Alle beschikbare informatie kan als een hardware tree worden gelezen met de Lasal engineering software tool. Data kan worden opgeslagen in de machine/systeem geschiedenis, verder worden verwerkt en weergegeven via de user interface. Het digitale naamplaatje helpt ook in de strijd tegen piraterij. Het serienummer dat op het digitale naamplaatje is opgeslagen, wordt direct voor levering via de applicatiecode in het besturingselement opgeslagen, waar het niet kan worden bewerkt. Meer elektroDATA op

ED IEPN.indd 11

31-03-2022 13:13

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Beheer van veiligheidshekken 4.0 gaat verder dan alleen veiligheid EFFICIËNTIE, RENTABILITEIT EN DIGITALISERING ZIJN OOK BELANGRIJK VOOR SCHEIDENDE AFSCHERMINGEN Modulaire heksystemen zijn ideaal voor complete deurtoepassingen. Met dergelijke uitgebreide systemen kunnen toepassingen flexibel en individueel worden gerealiseerd door afzonderlijke componenten te combineren. Als deze modulaire systemen ook nog met bewaking van veiligheidshekken worden gecombineerd, ontstaan er individuele hekoplossingen waarmee de toegang tot de machine efficiënt beheerd kan worden.

Pilz biedt veilige heksystemen voor de beveiliging van afschermingen die volgens EN ISO 14119 de gevaarlijke beweging stoppen en herstarten met beveiliging tegen manipulatie en omzeiling voorkomen.

In veel toepassingen is het noodzake-

worden onderscheiden. Naast type 1

schillende werkingsprincipes worden

lijk om de vereiste veiligheid te garan-

en 3, ‘vergrendelingsinrichtingen met

gekozen, zoals mechanische, con-

deren via beweegbare, scheidende

niet-gecodeerde actuators’ waarvoor

tactloze magnetische of contactloze

afschermingen – zonder daarbij de

extra beschermingsmaatregelen tegen

(volledig) gecodeerde veiligheidsscha-

efficiëntie van de productie uit het

manipulatie nodig zijn, zijn type 2 en

kelaars.

oog te verliezen. Veiligheidshekken als

4, ‘vergrendelingsinrichtingen met

In de sensorportfolio PSEN kunnen

automatiseringsoplossing, inclusief

gecodeerde actuators’, het meest

gebruikers ook het beschermings

beheer van toegangsrechten zijn veiligheidsconcepten die beide bieden:

gebruikt. De mechanisch bediende

niveau kiezen. Als zowel mensen

positieschakelaars behoren tot type

als processen beschermd moeten

bescherming en efficiëntie. Gebruikers 2. Een gecodeerde actuator is een moeten afwegen welke bescherming speciaal ontworpen bedienelement

worden, dan zijn de mechanische

of welke hekbewaking ze echt nodig

dat bij een toegewezen schakelaar

hebben.

hoort. Type 4 omvat op zijn beurt

geschikt. Bij de installatie moet echter rekening worden gehouden met

gecodeerde magnetische sensoren of

aanvullende maatregelen (montage

sensoren met RFID-technologie.

buiten bereik, weggewerkt of afgeschermd). Als het hoogste veilig-

moet deze wel door de gebruiker worden geaccepteerd, anders is manipu-

Basisbescherming

heidsniveau gecombineerd wordt met

Eenvoudige veiligheidsschakelaars

absolute rentabiliteit, dan komen de

latie onvermijdelijk. Als de beveiliging overgedimensioneerd is, beperkt dit

zijn in de regel een adequate oplossing wanneer de afscherming niet

contactloze, magnetische veiligheidsschakelaars PSENmag of PSENcode

de gebruiksvriendelijkheid onnodig.

vergrendeld hoeft te worden om de

het best tot hun recht, omdat deze

Dit punt van het ‘negeren van veiligheidsvoorzieningen’ staat centraal

noodzakelijke veiligheid te bereiken

ook weggewerkt kunnen worden – en

voor mens en machine. Zelfs deze

Acceptatie Ongeacht de veiligheidsoplossing

veiligheidsschakelaars PSENmech

in EN ISO 14119. De norm biedt

schakelaars voldoen goed aan veel

naast standbewaking ook positiebewaking dekken.

www.pilz.nl

concrete hulp over hoe manipulatie

info@pilz.nl

kan worden vermeden. Zo worden

toepassingsvereisten ‘zonder sluiting’ en kunnen worden gebruikt

Oppassen met naloop

(0347) 32 04 77

vergrendelingsinrichtingen in klassen

voor de bewaking van vele soorten

In geval van naloop, zoals bij machi-

onderverdeeld, waarbij vier typen

veiligheidshekken. Daarbij kan uit ver-

nes met roterende messen of vlieg-

ED IA.indd 12

31-03-2022 13:14

APRIL 2022

13 wielen en bij robots, gaat er na het

ten geïntegreerd worden. Zo wordt

stopbevel nog gevaar uit van de

voorkomen dat de veiligheidsvoorzie-

machine. De veiligheidsinrichting

ningen worden tenietgedaan en wordt

wordt pas ontgrendeld als de machine

het werk gemakkelijker gemaakt. In

zich in een veilige toestand bevindt

principe gaat het hier om intuïtieve

of volledig tot stilstand is gekomen.

bedieningssystemen. Om ervoor te

Het veiligheidshek kan alleen worden

zorgen dat uitsluitend geautoriseerde

geopend als er geen gevaar meer uitgaat van de machine.

personen toegang hebben tot de

Wanneer er na het stopcommando

toegangsrechten geïntegreerd in

nog gevaar uitgaat van de machine

moderne heksystemen. Hekbewaking

komen vergrendelingsinrichtingen met

en toegangscontrole worden met

sluiting in aanmerking en komen veiligheidsvergrendelingen of modulaire

elkaar gecombineerd, met inbegrip

veiligheidsheksystemen tot hun recht.

modulaire heksysteem van Pilz via

toepassing, zijn er modules voor

van industrial security. Zo wordt het

Deze laatste maken een oplossing op maat mogelijk. Bovendien combineren zij met de juiste uitbreidingen de

de knoppenunit PITgatebox bediend. Met PSENmlock en de PSENmlock deurgreepmodule met geïntegreerde noodontgrendeling worden mensen en installaties veilig beschermd.

vereisten op het gebied van veiligheid

Deze unit biedt verschillende voorgeconfigureerde varianten met combinaties van drukknoppen, sleutel-

en industriële beveiliging en bieden ze

schakelaars en noodstopknoppen. De een veer gebruikt om de vergrende-

systeem PSENmlock, dat een veilige

uitleesunit voor autorisatiebeheer is

ling te activeren en een magneetspoel

vergrendeling en veilige sluiting tot PL

Proces- of persoonsbeveiliging

om de vergrendeling te openen. Het

e kan realiseren.

optioneel al in de bedieningseenheid geïntegreerd. Gebruikers ontvangen

Afhankelijk van de toepassing zijn

mechanische veiligheidsheksysteem

er verschillende werkingsprincipes

PSENmech maakt een dergelijke veilige vergrendeling mogelijk tot PL c;

Industrial security Modulaire heksystemen combineren

gecodeerde RFID-sleutel en authentificeren zich zo bij het veiligheids-

oog op een veilige sluiting. De fundamentele vraag hier is: moet naast het

met foutuitsluiting tot PL d.

ook safety en industrial security met

hek. In het Pilz-systeem wordt de

Naast het ruststroomprincipe zorgt

de juiste uitbreidingen. Een dergelijk

sleutel uitgelezen in de zogenaamde

proces ook het bedienend personeel

ook het bistabiele principe voor een

modulair systeem voor hekbeveiliging

worden beschermd? Er wordt onderscheid gemaakt tussen deblokkering

veilige vergrendeling. Deze tweekanaals besturing van de vergrendeling

biedt flexibiliteit en decentrale intelligentie om allerlei toepassingen af

PITreader en wordt de toegang vrijgegeven met de juiste autorisatie.

met voorwaarden (persoonsbescher-

vergrendelt of ontgrendelt alleen wan-

te schermen. Deze systemen combi-

van de medewerkers kan worden

ming) en deblokkering zonder voor-

neer beide kanalen veilig geschakeld

neren sensoren, noodontgrendeling,

waarden (procesbeveiliging). Voor

zijn. Het detecteert ook storingen,

deurgrepen en een bedienings- en

gegarandeerd dat alleen de geautoriseerde groep personen toegang tot

een zuivere procesbeveiliging volstaat

zoals kortsluitingen, die ertoe leiden

knoppenunit. Afhankelijk van de

de installatie heeft.

een vergrendeling op basis van het arbeidsstroomprincipe. Daarbij wordt

dat de OSSD-uitgangen worden uitgeschakeld, maar voorkomt dat de

toepassing kunnen de nodige componenten worden samengevoegd tot

Centraal beheer

de vergrendeling uitgevoerd door een

deur onbedoeld wordt geopend, zelfs

een individuele oplossing.

Samen met de configureerbare veilige

magneet. Voor ontgrendeling wordt

in geval van een storing. Bij Pilz wordt

Dergelijke systemen bieden ook extra

de magneet weer gedeactiveerd. Dit

dit principe gerealiseerd met het hek-

veiligheid wanneer de toegangsrech-

kleine besturing PNOZmulti 2 resulteert dit in een totaaloplossing voor

een adequate oplossing.

die gebruikt kunnen worden met het

hun individuele autorisatie op een

Afhankelijk van de kwalificatie en taak

werkingsprincipe is gehanteerd bij het

meer dan alleen de bewaking van

contactloze veiligheidsheksysteem

veiligheidshekken. In combinatie met

PSENslock.

PITreader zorgt dit voor een efficiënt

Meer beveiliging bij betreden

beheer van rechten. Met de bijbehorende software PNOZmulti Configura-

Als een machine door het bedienend

tor kan de gebruiker door middel van

personeel kan worden betreden en er

‘drag and drop’ de toegangsrechten

tegelijkertijd sprake is van gevaarlijke

voor machines en installaties eenvoudig configureren en kunnen ook

naloopbewegingen, moet naast procesbeveiliging ook rekening worden

complexe hiërarchische autorisatie-

gehouden met persoonsbeveiliging. In

matrices in het vrije gebruikersbereik

dit geval is een veiligheidsvergrende-

geconfigureerd worden. Op grond van

ling conform EN ISO 13849-1 noodzakelijk. Op basis van het door de

de taak of kwalificatie wordt geïdentificeerd welke medewerkers toegang

risicoanalyse bepaalde performance

hebben tot de machine of de installa-

level (PL) wordt vervolgens de juiste

tie. Afhankelijk van de omvang van het

vergrendelingsinrichting geselecteerd.

bedrijf kan ook het beheer van rechten op basis van groepen zinvol zijn.

In dit geval kan een veilige vergrendeling worden bereikt met behulp van

De knoppenunit PITgatebox biedt verschillende voorgeconfigureerde varianten

het ruststroomprincipe. Hierbij wordt

met combinaties van drukknoppen, sleutelschakelaars en noodstopknoppen. Meer elektroDATA op

ED IA.indd 13

31-03-2022 13:14

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

APRIL 2022

14 Elincom electronics

B&R Industriële Automatisering

Schokbestendig besturingssysteem

Veiligheidsrelaismodule

Express type 6 basic

Mobiele machines worden steeds

bouw- en landbouwvoertuigen.

of compact modules

autonomer. Ze vereisen controllers

De uitbreidbare X90 controller heeft

worden gebruikt. Kenmerken:

die niet alleen compact, maar ook

een scala aan optiekaarten voor het

veilig zijn. B&R heeft hiertoe de X90

implementeren van klantspecifieke

• Koude-plaatmontage.

besturingslijn uitgebreid met een

• AMD en Intel Core i3-,

optiekaart waarop de signalen van

automatiseringsoplossingen. De controller wordt geleverd in een robuuste

i5-, i7-processors, DDR4

externe veiligheidscomponenten

IP69K-behuizing. Eenvoudig onder-

RAM tot 64 GB.

potentiaalvrij aangesloten kunnen

houd is gegarandeerd aangezien er

• Dual Gb Ethernet, 3x

worden. Mobiele besturingssystemen

geen schakelkast of complexe beka-

USB 3.0, 1x Display Port

met veilige potentiaalvrije uitgangen

beling voor nodig is.

(DP 1.4).

waren tot nu toe niet op de markt

Elma’s platform FlexCom Small is

• 1x mPCIe full-size slots, 1x M.2-

bedoeld als basis voor machine-

slot (mSATA of NVME).

besturingen, die worden gebruikt voor zware civiele machines in

• OS-support: VxWorks, Linux, Windows 10, Windows 10 IoT.

een veeleisende omgeving. Het

• Conformal coating optioneel.

vodrives of laserscanners, nu via een potentiaalvrij noodstopcircuit op de

IP67-geclassificeerde systeem is

• Conform MIL-STD 810G, MIL-

X90 controller worden aangesloten.

gebaseerd om COM-Express en is

STD 461.

Een veiligheidsniveau van PLe / SIL3

schok- en trillingsbestendig. Afhankelijk van de eisen kunnen er COM-

• Temperatuurbereik: -40 tot +71

kan worden bereikt. De optiekaart is

°C.

bijzonder geschikt voor autonome

verkrijgbaar. Met de nieuwe veiligheidsrelaismodule kunnen externe veiligheidscomponenten, zoals ser-

Sick

Rockwell Automation

Lage veiligheidslaserscanner

Frequentieregelaar De PowerFlex 755TS aandrijving is de eerste zes-pulse drive waarin de TotalForce-technologie van Rockwell Automation is geïntegreerd. Klanten kunnen daarmee betere prestaties uit hun machines halen in zowel traditionele toepassingen met ventilatoren, pompen of conveyors als geavanceerde motorregelingen. De regelaar voorziet in flexibele, high-performance besturing, operationele intelligentie door ingebouwde voorspellende modellen en eenvoudige inbedrijfname en optimalisering door ‘adaptive control’. De PowerFlex 755TS drive is beschikbaar met een optie (XT), die tegen corrosieve gassen beschermt, waardoor de operationele levensduur in een dergelijke agressieve omgeving verlengd wordt. Om de cyberse-

De robuuste nanoScan3 veiligheids-

Designer-software zorgt voor een

curity in industriële bedrijfsprocessen

laserscanner is zo klein dat hij kan

te waarborgen voldoet de regelaar

worden toegepast op platte mobiele

tijdbesparende configuratie en diagnose. Ook de slimme montagemo-

platforms als AGV’s en AGC’s. Met

gelijkheden dragen bij aan een snelle

zijn hoogte van 80 mm kan hij zelfs

en makkelijke inbedrijfname van de

implementatie ondersteunt het protocol het besturingssysteem door

onder pallets door. Dankzij de SafeHDDM-technologie levert de scanner

nanoScan3. Het apparaat scant tot

de authenticiteit, de integriteit en de

128 velden, waarvan acht simultaan.

zeer nauwkeurige en betrouwbare

betrouwbaarheid van data te garanderen. De 755TS drive kan ook fun-

omgevingsomstandigheden zoals

Schakelen vindt plaats over maximaal twee paar OSSD’s. Het veiligheidsveld is 3 m; meetwaardedata gaan

licht, stof en vuil doen niks af aan zijn

tot 40 m. De scanhoek is 275° en de

755 drives en hij heeft zelfs exact

prestaties.

resolutie 0,17°. Qua veiligheid voldoet

dezelfde afmetingen, montagegaten,

De gebruiksvriendelijke Safety

hij aan SIL2, PLd, SILCL2, Cat 3.

slots en bedrading.

meetgegevens. Zelfs wisselende

ED IAPN.indd 14

aan de CIP Security standaard. Na

geren als mechanische en elektrische vervanging van andere PowerFlex

31-03-2022 13:15

PRODUCTNIEUWS

APRIL 2022

15 SMC

Siemens

Flowsensoren

Debiet meten tijdens continu bedrijf

De PF3A8#H flowsensor is een alles-

De draagbare ultrasone clamp-on

in-één-oplossing met. geïntegreerde

flowmeter Sitrans FS290 voor het

druksensor (meetbereik van 0 tot 1,0

monitoren van het volumedebiet in

MPa) en temperatuursensor (meetbereik van 0 tot 50 ºC). Het installeren

leidingen omvat de batterijgevoede

van een extra digitale druksensor,

clamp-on sensoren Sitrans FSS200.

die het gezichtsveld zou beperken, is daardoor niet nodig. Bovendien

De sensoren kunnen snel en eenvoudig aan de buitenzijde van een

kunnen luchtverzorgingsunits en

leiding worden geïnstalleerd, zonder

en wizards voor de inbedrijfstelling,

transmitter Sitrans FST090 en de

heid. Allerlei geïntegreerde menu’s

flowsensoren samen worden geïnstalleerd. Op het 3-kleuren display

aftakkingsleiding bewaken. Bovendien worden dankzij de IO-link com-

onderbreking van proces of stilstand van de installatie. De debietmeter is

alsmede materialen voor een eenvoudige montage maken deel uit van het

met vier schermen kunnen het gecu-

patibiliteit meer details over de pres-

geschikt voor leidingdiameters vanaf

leveringspakket. De HMI-interface

muleerde en actuele debiet, druk

DN10, wanddiktes tot 35 mm en kan

biedt zes verschillende weergaven

en temperatuur in één oogopslag

taties van een toepassing gegeven. Klanten ontvangen direct informatie

vrijwel op elk type leiding worden

en 14 verschillende talen, waaronder

worden afgelezen. Het display kan in

over de belangrijkste parameters van

stappen van 90° worden gedraaid.

de installatie. De aluminiumlegering

gemonteerd. Het aanbevolen temperatuurbereik is -40 °C tot +120 °C.

Nederlands. Voor beperkte inbouwcondities biedt het ‘upstream en

De debietverhouding –de verhouding

van de boring maakt de flowsensor

Voor extremere toepassingen zijn er

downstream configuratie menu’ uit-

tussen het volledige meetbereik en

duurzaam. De bypass-constructie

ook hoge-temperatuursensoren tot

komst. Dit menu beschrijft de meest

het minimale meetpunt– is 100:1.

vermindert de vochtige lucht en

een maximum van +230 °C.

uiteenlopende ongunstige configura-

Daardoor kan de gebruiker met

vreemde stoffen die de flowsensor

Bij de installatie en tijdens bedrijf

ties en compenseert automatisch de

slechts één product lekken opsporen

tegenkomt, waardoor een langere

onderscheidt de Sitrans FST290

daaruit voortvloeiende meetonzuiver-

en het luchtverbruik van de hoofd- of

levensduur mogelijk is.

zich door zijn gebruiksvriendelijk-

heden, en dit in beide flowrichtingen.

Apem Benelux

Operator interface touchscreen Apem Benelux breidt het assortiment

biedt onder meer IoT-functionalieiten,

HMI’s uit met het Idec HG2J operator interface touchscreen. Dit 7-inch

e-mail functie en SNS (Social Netwerk Service) functie. De HMI, die

capacitieve, 30 mm diepe touch

zich met handschoenen laat bedie-

screen voor machinebediening is

nen, is uitgerust met 2 USB-poorten,

door zijn glazen voorzijde UV-, kras-

en een RS232C-, RS485/422- en

en chemicaliënbestendig. Aan de

Ethernetpoort. Via USB kan een

voorzijde heeft het een IP66F/IP67F-

BLE dongle worden gebruikt en WiFi

ning voor de meeste PLC-merken is

accessoires als een bevestigingsclip

bescherming. Het Linux-platform

(tablet-connectiviteit). Ondersteu-

voorzien. De HMI wordt geleverd met

en beschermende folies.

Meer elektroDATA op

ED IAPN.indd 15

31-03-2022 13:15

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

APRIL 2022

16 Fanuc Benelux

Parker Hannifin

Cobots met payloads van 4 tot 35 kg SIL2-gecertificeerde modules De colloboratieve

Parker Hannifin biedt nu

robots zijn geschikt

zijn IQAN-XC41-, -XC42- en

voor onder meer

-XC43-uitbreidingsmodules

inspectie, laden/

aan met certificering conform

ontladen van machi-

IEC 61508 Safety Integrity

nes, verpakken, pal-

Level 2 (SIL2). Hierdoor kun-

letiseren, schuren

nen de modules worden

en lassen. Het IP67-

gebruikt als onderdeel van

beschermingsniveau

machineveiligheidsfuncties

is standaard voor alle

tot EN 13849-1 Performance

Fanuc heeft de cobot-serie CRX,

vijf CRX-modellen, zodat ze zelfs in

Level d (PL d) en is het voor

die al de CRX-10iA en CRX-10iA/L

de meest veeleisende omgeving kun-

technici gemakkelijker om systemen

voorbeeld essentiële I/O op de beste

omvatte, uitgebreid met de CRX-5iA,

nen worden gebruikt. De CRX-cobots

te implementeren in en machines te

fysieke locatie op de machine toe-

CRX-20iA/L en CRX-25iA. Samen

kunnen externe krachten detecteren

ontwerpen voor mobiele hydraulische

wijzen aan een module, waardoor de

met de CR en CRX cobots heeft het

en veilig stoppen wanneer ze in

toepassingen die hogere niveaus van

bedrading minder complex is en de

bedrijf nu elf modelvarianten, die

contact komen met een persoon of

functionele veiligheid vereisen.

kosten afnemen. Dankzij deze modu-

producten van 4 tot 35 kg kunnen

object. De CRX kan worden gebruikt

Beide typen controllers op het nieuw-

lariteit wordt open afschalen met

hanteren. De nieuwe CRX-5iA, CRX-

met een standaard 100 V/240 V voe-

ste IQAN-platform –MC4x-master-

pin-compatibele eenheden gemak-

20iA/L en CRX-25iA cobots hebben

ding, en bevat energiebesparende

controllers en XC4x-uitbreidingsmo-

kelijker. Een belangrijk kenmerk van

payloads van respectievelijk 5, 20

functies waardoor ze amper 400 W

dules– bieden verschillende versies

de XC4x is het nieuw ontworpen pro-

en 25 kg en een maximale reikwijdte

vermogen trekken (dit met een 25 kg

met veiligheidscertificering, zodat

tocol van Parker, dat zowel Classic

van respectievelijk 994, 1418 en 1889

payload).

machineontwerpers meer mogelijk-

CAN (250 en 500 kbps) als CAN FD

heden hebben. Ze kunnen nu bij-

(tot 500/2000 kbps) ondersteunt.

mm.

Leuze electronic

Sensor meet en schakelt tegelijk De ODT 3C sensor kan zowel scha-

deeg. Hij zendt een afstandswaarde

Proces indicators en controllers voor flow, niveau, druk en temperatuur. Uitvoering in robuuste veldbehuizing of paneelmontage.

kel- als meetinformatie doorgeven

naar de bovenliggende besturing.

aan de machinebesturing, waardoor

Het doel is om het deeg te regelen

ATEX, IECEx, FM and CSA C-US gecertificeerde modellen.

het een efficiënte en voordelige 2-in-1 binnen een optimaal afstandsbereik oplossing is. Het werkbereik van de van 100-120 mm. Als de sensor een ODT 3C kan via IO-Link numeriek

meetwaarde buiten het doelbereik

worden ingesteld, en dankzij appa-

detecteert, passen de transportband-

raatkalibratie ook zeer nauwkeurig en

motoren de snelheid van de trans-

op afstand bijna reflectie-onafhan-

portband dienovereenkomstig aan.

kelijk.

De meetwaarde wordt via IO-Link in

Een voorbeeld van een toepassing

de procesgegevens verwerkt. Boven-

is bij een machine die deeg afrolt

dien worden diagnosegegevens voor

voor te bakken producten. De ODT

Industrie 4.0-doeleinden via IO-Link

3C sensor wijst naar beneden op het

naar de besturing doorgestuurd.

Duranmatic B.V. | Robijn 800 | 3316 KE Dordrecht T+31 (0)78 631 05 99 | info@duranmatic.nl

ED IAPN 2.indd 16

31-03-2022 13:16

PRODUCTNIEUWS

APRIL 2022

17 Siemens

Faulhaber

Compacte niveauschakelaar

Stappenmotor

De Sitrans LCS050 is een kostenef-

en verschillende soorten schroef-

De meerpolige tweefase-

fectieve capacitieve niveauschake-

draadaansluitingen, is geschikt voor

stappenmotor AM3248 voert

laar, die flexibiliteit biedt voor een

standaard industriële toepassingen

48 stappen uit per omwente-

breed scala aan vloeistoftoepas-

tot specifieke toepassingen in de

ling en biedt een hoog statisch

singen. Het compacte ontwerp,

levensmiddelen- en drankenindustrie,

koppel van 85 mNm. De motor

met 360° visuele statusindicatie en

de farmaceutische en chemische

start direct vanaf de eerste

chemisch bestendige meetsonde, is

industrie.

stap met een hoog toeren-

ideaal voor gebruik in kleine ruimtes

Tot de kenmerken van de niveau-

tal. Door deze lage inertie is

waar een compacte schakelaar met

schakelaar behoort een snelle en

hij uitermate geschikt voor

een korte insteeklengte nodig is.

gemakkelijke installatie zonder dat

toepassingen die vragen om

Sitrans LCS050, met zijn roestvrij-

instellen of kalibreren nodig is: het

bijzonder snelle acceleratie en

stalen constructie, M12-connector

instrument functioneert direct zodra

snelle richtingswisselingen. De

als vergelijkbare stappenmotoren.

deze onder spanning

nieuw ontwikkelde grote kogellagers

In combinatie met een overbreng-

staat. In veeleisende

zorgen voor een nog langere levens-

verhouding van 100:1 levert hij een

applicaties waar het

duur van dit motortype. Volgens de

koppel van 5 Nm. De motor levert

instrument last kan heb-

fabrikant behaalt de motor in zijn for-

deze waarden met een diameter van

ben van productaangroei

maatklasse in combinatie met een 32

slechts 32 mm. Dit maakt hem bij

of als de gebruiker de

GPT tandwielkast simpelweg onge-

uitstek geschikt voor een breed scala

interface tussen twee

evenaarde prestaties. Daarnaast kan

van toepassingen op het gebied

vloeistoffen wil meten,

de motor worden gecombineerd met

van lucht- en ruimtevaart, laborato-

biedt de IO-Link-bus de

een IE3 magnetische encoder.

riumautomatisering, grote optische

mogelijkheid tot finetu-

Met 10.000 rpm kan hij een zo’n

systemen, de halfgeleiderindustrie,

ning van het instrument.

vijf keer zo hoge snelheid bereiken

robotica en 3D-printen.

Eaton

Motorstarters en -beveiligingen

MEETINSTRUMENTATIE

Vocht in olie Transmitters

De PKZM0 en PKE motorbeveiligingsschakelaars in het vermogensbereik tot 32 A en de DILM en DILA magneetschakelaars tot 38 A zijn nu ook verkrijgbaar met push-in klemmen.

NIEUW

Deze technologie biedt machinebouwers en systeemintegratoren een vereen-

nen apparaten met schroef- of

voudigde handmatige montage. De

cage-klemmen eenvoudig worden

met adereindhulzen afgewerkte,

vervangen zonder dat de DIN-rail of

massieve of ultrasoon gelaste

schakelkast opnieuw hoeft te worden

kabel hoeft alleen maar in de klem

ontworpen. De nieuwe motorbevei-

te worden gestoken, wat met één

ligingen beschikken over dezelfde

hand en zonder gereedschap kan

goedkeuringen en certificeringen als

worden gedaan. In vergelijking met

de modellen met schroefklemmen. Er

conventionele schroefklemmen kan

is ook een versie van de motorbevei-

de aansluittijd zo tot 50 procent wor-

ligingsschakelaar PKZM0 waarbij de

den verkort. Zelfs in vergelijking met

voedingsklemmen voorzien zijn van

drukveerklemmen betekent dit een

schroefklemmen, terwijl de uitgaande

aanzienlijk tijdsvoordeel.

klemmen voorzien zijn van push-in

Dankzij de identieke footprint kun-

klemmen.

Vaste montage water in olie Transmitters EE360 - EE381 - EE364 - MOP301 Vaste montage „water in olie opnemers“ voor diverse applicaties zoals: -bescherming tegen doorslag in transformatoren -bescherming tegen corrosie bij smeer olie applicaties -diverse andere toepassingen incl. plantaardige oliën Wand montage oplossingen met remote sensoren en vaste in-line opnemers. Toepassingen: Off shore, Industrie, Isolatie controle van transformator oliën, Papier industrie, Elektriciteit voorziening. In Aw en ppm uitvoeringen!

www.catec.nl - info@catec.nl Meer elektroDATA op

ED IAPN 2.indd 17

31-03-2022 13:16

INDUSTRIËLE IOT

Geïntegreerde beveiliging in een embedded IoT-apparaat PSA-GECERTIFICEERDE HARDWARE- EN FIRMWAREGEBASEERDE BEVEILIGINGSRAAMWERKEN Met de huidige alomtegenwoordigheid van bekabelde en draadloze connectiviteit is het implementeren van beveiliging in het apparaatontwerp niet langer een bijzaak. Een samenhangende en robuuste benadering van beveiliging is van het grootste belang en zou een intrinsiek onderdeel moeten zijn van de oorspronkelijke ontwerpspecificatie. Leveranciers als Silicon Labs en STMicroelectronics hebben PSA-gecertificeerde hardwareen firmwaregebaseerde beveiligingsraamwerken voor hun microcontrollers ontwikkeld die het implementeren van embedded beveiliging vergemakkelijkt. Zo kunnen ontwikkelaars zich blijven concentreren op de kerntaken van de toepassing. Mark Patrick, Mouser Electronics

tot een computer. Malware kan deel uitmaken van een zich herhalend proces. Hierbij worden om toegang te krijgen tot een systeem de cryptografische sleutels gedownload of eerder beveiligde communicatiepoorten geopend. Aanvallers kunnen malware injecteren via fysieke interfaces, zoals de debug-poort van het systeem, of door een malafide versie van een firmware-update te creëren en deze automatisch toe te passen. Hardware-aanvallen SCA's (Side-Channel-Attacks) vereisen toegang tot de hardware van het Alle embedded systemen, aange-

een heel productieproces in gevaar te

ingebedde systeem, maar zijn niet

sloten of niet, zijn kwetsbaar voor

brengen. Het kan gaan om software-,

aanvallen. De inzet van IoT/IIoT

hardware- of netwerkaanvallen.

invasief. Differentiële vermogenanalyse houdt in dat het stroomverbruik van het systeem nauwlettend wordt

vergroot in het bijzonder het risico op aanvallen. Een grootschalige

Software-aanvallen

gevolgd. Na verloop van tijd kan men

IIoT-implementatie kan honderden

Malware verwijst naar software die

op basis van de veranderingen in

aangesloten apparaten omvatten die

een ingebed systeem infecteert om de

het stroomverbruik vaststellen welke

verantwoordelijk zijn voor het beheer

controle over te nemen en toegang te

functies in het systeem actief zijn.

van een industrieel proces. Veel van

krijgen tot softwarefuncties, interfaces

Zo kan gedetailleerd inzicht worden

deze apparaten kunnen zich op afgelegen locaties bevinden die eenvoudig

en poorten of deze te wijzigen, of

verkregen over het interne gedrag van

toegang te krijgen tot geheugens of

toegankelijk zijn voor kwaadwillenden.

microcontrollers. Het betreft hier een

het apparaat en zijn softwarearchitectuur. Rapid power glitching is een

Compromittering van slechts één

relatief goedkope aanvalsvector die

andere techniek die wordt gebruikt

apparaat kan al voldoende zijn om

steunt op gedeelde kennis en toegang

om een ingebed systeem in een fouttoestand te dwingen waarin poorten en debug-interfaces niet langer beveiligd zijn. Netwerkaanvallen Bij een MITM (man-in-the-middle) -aanval wordt de communicatie tussen een ingebed apparaat en een hostsysteem onderschept en afgeluisterd. Op deze manier kunnen inloggegevens van de hostcomputer worden onderschept en cryptografische sleutels worden binnengehaald. Een MITM-aanval is in de meeste gevallen

www.mouser.com

moeilijk te detecteren. Versleuteling

nederlands@mouser.com (088) 130 07 00

ED IIOT.indd 18

Een hacker kan een aanval uitvoeren op een wezenlijk industrieel proces vanuit

van gegevens en het gebruik van

één gecompromitteerde IoT-sensor.

IPsec-protocollen bieden echter een

31-03-2022 13:17

APRIL 2022

Overzicht van de functies binnen

De functies van het STM32Trust

het embedded beveiligingsraamwerk

beveiligingsraamwerk van

Secure Vault van Silicon Labs.

STMicroelectronics.

effectieve manier om dergelijke aan-

van betrouwbare en robuuste beveiligingsfuncties in ontwerpen, bieden

voorkomt dat een aanvaller die eventueel op de hoogte zou kunnen zijn

men poorten voor foutopsporing

valsvectoren tegen te gaan.

en andere perifere interfaces tegen

leveranciers van halfgeleiders hard-

van beveiligingsproblemen in oudere

aanvallen. Deze poorten en interfaces

Cryptografie

waregebaseerde beveiligingsfuncties

firmwareversies, deze uploadt om het

bieden toegang tot de bronnen van

De populairste cryptografische com-

en -raamwerken. Voorbeelden hiervan

een apparaat, waaronder geheugen,

municatiemethode voor authentica-

zijn Secure Vault van Silicon Labs en

apparaat te misbruiken en te compromitteren.

tiedoeleinden bij ingebedde systemen

STM32Trust van STMicroelectronics

maakt gebruik van een openbare

(ST), die beide zijn gecertificeerd voor

sleutelinfrastructuur (public key infraPSA (Platform Security Architecture) structure; PKI). Authenticatie bevestigt niveau 3. In de afbeeldingen hierbode identiteit van de verzender van het ven zijn de belangrijkste functionaliteibericht. De meest gebruikte versleutelingsalgoritmen bij PKI zijn RSA en

ten van Secure Vault en STM32Trust weergegeven.

ECC. Deze werken op basis van een

CPU en registers. Het debuggen van ingebedde systemen is essentieel

Systeembewaking

voor elk ontwerp, maar de toegang tot

ST maakt gebruik van diverse metho-

een debug-poort is vaak vergrendeld

den voor systeembewaking die

om de veiligheid van het apparaat te

bescherming bieden tegen Abnormal

waarborgen.

Situation Handling, zoals geavanceerde detectie van manipulatie,

Een andere essentiële eigenschap van

bijvoorbeeld het openen van een

een ingebed SRAM-geheugen. Deze

STM32Trust is het beschermen van

privé- en een openbare sleutel, die

Veilig opstarten

productbehuizing, abnormaal lage

biedt functies om SRAM automatisch

een asymmetrische relatie hebben.

Secure Vault maakt bij het beveiligd

De oorspronkelijke maker behoudt de

opstarten met de vertrouwensfunctie

voedingsspanningen, externe ontkoppeling van de klok en DPA-aanvallen.

te wissen als een abnormale gebeurtenis wordt gedetecteerd.

privésleutel, maar deelt de openbare

gebruik van de initiële opstartcode

Ook de temperatuur van het apparaat

Zowel STM32Trust- als Secure Vault-

sleutel met iedereen die hij een gecodeerd bericht wil sturen. Iedereen met

van het onveranderbare ROM van het

wordt bewaakt. Samen maken deze

apparaten zijn voorzien van een door

apparaat. Het is voor een aanvaller

vormen van detectie duidelijk of een

de openbare sleutel kan een bericht

haast onmogelijk om de opstartcode

aanvaller een fout probeert te creëren

het NIST gecertificeerde RNG (Random Number Generator). Een effec-

decoderen dat met de privésleutel is

in de IC-matrijs te wijzigen, zodat ontwikkelaars deze opstartfase met een

of het IC in een modus tracht te forceren die het kwetsbaar zou kunnen

tieve RNG is een essentiële vereiste

versleuteld. Een ander aspect van cryptografie

zeer hoge mate van zekerheid kun-

maken. Programmeerbare reacties op

deze willekeurige nummergenerator

is de bevestiging dat er tijdens de

nen gebruiken. De ROM-code wordt

een potentiële manipulatieaanval zijn

niet echt willekeurig werkt, kan een

overdracht niet met het bericht is

beschouwd als de vertrouwensbasis

onder meer programma's sluiten c.q.

aanvaller een willekeurige sequentie

geknoeid. Hashing-algoritmen verifiëren de integriteit van het bericht. Er

en dient om de handtekening van

opnieuw instellen of het wissen van

achterhalen, wat resulteert in een

het volgende deel van de code die

geheime sleutels.

beveiligingsprotocol dat kwetsbaar is

wordt een digest (een bitstream van

wordt geladen te valideren. Dit wordt

vaste lengte) van het bericht gemaakt

ook wel de ‘First Stage Bootloader’

Debug-poort dicht

en samen met de boodschap naar de

genoemd (zie figuur hiernaast). De

STM32Trust en Secure Vault bescher-

ontvanger verzonden. Eventuele aanvallers kunnen het bericht niet recon-

eerste fase valideert de handtekening

strueren aan de hand van de hash-

wordt gecontroleerd of er ondertekende updates zijn. De ‘Second

digest. Populaire hashing-algoritmen

voor elk cryptografisch proces. Als

voor aanvallen.

van de tweede fase, waarbij eerst

zijn MD5 en SHA-1/2/3. Een handtekening gecreëerd met het gebruik

Stage Bootloader’ controleert tevens

van een algoritme van een openbare sleutel voegt authenticatie toe aan de

updates voor de applicatiecode voordat deze wordt uitgevoerd.

integriteit van hashing.

Een ander aspect van Secure Vault is

op ondertekende OTA (Over-The-Air)

de functie ‘Anti-Rollback Prevention’, Beveiligingsraamwerken

die ervoor zorgt dat alleen nieuwe

Om ontwikkelaars van embedded systemen te helpen bij het implementeren

ondertekende firmware-updates op het apparaat werken. Deze functie

Secure boot van Secure Vault met vertrouwensfunctie. Meer elektroDATA op

ED IIOT.indd 19

31-03-2022 13:17

INDUSTRIËLE IOT

20 Würth Elektronik

MicroElektronika

BLE radiomodule

Add-on ontwikkelbord voor IoT Het NB IoT 4 Click ontwikkelbord is

dankzij de kleine afmetingen geschikt

gebaseerd op de C1-RM van Cavli

voor M2M-applicaties. Het stand-

Wireless. Deze driebands NB-IoT

by stroomverbruik is minder dan

IoT/2G draadloze communicatiemodule ondersteunt de banden

1 mA; in diepe slaapstand is dat 5

3, 5 en 9. Hij is vooral gericht op

externe interfaces, protocolstacks en een complete reeks SMS- en datatransmissiediensten, zodat ontwik-

µA. Verder wordt voorzien in diverse

De serie Proteus BLE-modules is uit-

seerd op de Nordic Semiconductor

laagvermogen datatransmissie toepassingen, zoals slimme meters,

gebreid met de Proteus-e radiomodule,

nRF52805 chipset, die een 64 MHz

intelligente wearables en asset

kelaars flexibel hun applicatie kunnen

die is gebaseerd op de Bluetooth Low

Arm Cortex-M4 processor, 192 kB

tracking. De module ondersteunt

inrichten.

Energy 5.1 standaard en is gecertificeerd conform CE, FCC, IC en TELEC.

flashgeheugen en 24 kB RAM bevat.

ook 3GPP Release 13 en is mede

De module is speciaal ontworpen

Het maximale zendvermogen is 4

voor landen met minder dan 100%

Ondanks de geïntegreerde antenne

dBm, waarbij data tot maximaal 2

NB-IoT-dekking, zodat LPWAN-

meet de Proteus-e slechts 7 x 9 x 2

Mbps kunnen worden verstuurd. In

implementaties mogelijk zijn met

mm, wat een derde kleiner is dan de

de spaarstand verbruikt de module,

gebruik van 2G, om vervolgens over

Proteus-III module. Voor toepassingen

die is ontwikkeld voor mobiele

te schakelen op NB-IoT wanneer

waarbij klanten hun eigen firmware ontwikkelen is er de pure hardware-versie

toepassingen, 0,3 µA. Timing voor

het netwerk wel voorhanden is. De

verbinden en sturen van advertising

geïntegreerde eSIM-functie zorgt

onder de naam Ophelia-I.

packets, beacons en UART zijn vrij

ervoor dat de module wereldwijd kan

Proteus-e en Ophelia-I zijn geba-

configureerbaar.

worden ingezet.

Batenburg Adelco Electronics

Atlantik Elektronik

BLE-antennekaart

Gateway voor IIoT-oplossingen

De ANT-B10-antennekaart van u-blox

Atlantik Elektronik levert in de vorm

maakt energiezuinige, nauwkeurige

van de G520-serie slimme mobiele

versies. Een ander element is G520 Security, dat high-speed LTE cat13

indoor-positionering mogelijk en

IoT-apparaten en -diensten van

en 5G ondersteunt, waarbij de kans

versnelt de evaluatie, het testen en

Lantronix toepassingsspecifieke

op cyberaanvallen is verkleind door

de commercialisering van Bluetooth-

industriële IoT-oplossingen. De G520

oplossingen voor richtingbepaling en

industriële en beveiligingsgateways

indoor-positionering. De autonome

bieden een complete oplossing

toepassing van een speciale beveiligingschip en de eigen InfiniShieldsoftwaresuite van Lantronix. Voor

en zijn af fabriek geconfigureerd

later dit jaar staat de G520 Transport

met ConsoleFlow cloudgebaseerd

gepland, een hybride oplossing met

is gebouwd rond een u-blox NINA-

efficiënt te bepalen, verwerkt de kaart ze gelijktijdig op alle acht patchantennes. Omdat de implementatie

apparaatbeheer en mobiele connectiviteitsservices van Lantronix. Deze

in-vehicle WLAN, tracking, sensoractivering en uitlezing van de CANbus.

B411 Bluetooth 5.1-module. De

van meerdere RF-paden verbonden

voorzien in wereldwijd mobiel data-

radio- en hoekberekeningsprocessor

met meerdere RF-schakelaars het

verkeer en VPN-beveiliging met een

van de module verwerkt de inkomende RF-signalen, die zijn uitge-

stroomverbruik verhoogt en fouten

gebruiksvriendelijk cloudplatform om

introduceert, maakt de kaart gebruik

zonden door mobiele tracker-tags,

sim-kaarten en services te beheren. Tot de G520-serie behoort de G520

tot de hoek van aankomst (AoA).

van een enkele RF-schakelaarcomponent van CoreHW die de acht

Om de AoA van inkomende signalen

antennes op een microseconde tijd-

Industrial, een protocolconversie-router met LTE-communicatie, meerdere

voor richtingbepaling nauwkeurig en

schaal langsloopt.

interfaces en veldbusprotocol-con-

Bluetooth Low Energy-antennekaart, die een antenne-array met acht individuele patchantennes bevat,

MAG N E E T S C H AK E L AAR S M OTO R S TAR T E R C O M B I NAT I E S SERIE B, BF, BG • 3-polig tot 630A IEC-AC1 • 4-polig tot 1600A IEC-AC3 • modulaire afmetingen

ED IIOTPN.indd 20

• elektronische spoel voor 40-150A AC • geschikt voor din-rail of bodemmontage • ruim assortiment toebehoren beschikbaar

CALPE.NL

31-03-2022 13:17

PRODUCTNIEUWS

APRIL 2022

21 Renesas

Microchip

BLE RF-transceiver technologie

Spraakverwerking aan de edge

Renesas heeft twee 2,4 GHz RF-

een prototype van een Bluetooth

AI-gebaseerde spraakverwerking

zend/ontvangtechnologieën ontwik-

LE RF-zend/ontvangschakeling die

aan de edge vereist computing-in-

keld die BLE ondersteunen. Hiermee

gebouwd is met een 22-nm CMOS-

wordt een betere vermogensefficiëntie bereikt, wat zich vertaalt in een

proces. Het oppervlak van de schakeling inclusief de voeding konden

memory technologie die tegelijkertijd neurale-netwerkberekeningen

kleinere footprint. De eerste is een

worden gereduceerd tot 0,84 mm2

de SuperFlash memBrain neuro-

matching-circuittechnologie die een

door de architectuur van de ontvan-

morfische geheugenoplossing van

breed impedantiebereik bestrijkt en

ger aan te passen. Het stroomver-

Microchip-dochter Silicon Storage

(VMM) voor neurale netwerken. Het

het IC in staat stelt om zonder extern

bruik bij ontvangst en verzending is

Technology (SST) is dit gerealiseerd

stelt processoren die worden gebruikt

impedantie-matching-circuit een verscheidenheid aan antenne- en bord

3,6 mW respectievelijk 4,1 mW.

bij een ultra low-power SoC van

in batterijgevoede en embedded

Witinmem. Dit is de eerste in volume

randapparaten in staat om de hoogst

impedanties te matchen. De tweede

geproduceerde component, die sub-

mogelijke AI-inferentieprestaties per

betreft een signaalcorrectietechnologie voor lokaal gegenereerde refe-

mA-systemen in staat stelt spraakruis

watt te leveren. Dit wordt bereikt

te onderdrukken en honderden

door de gewichten van het neurale

rentiesignalen die een kleine schake-

model op te slaan als waarden in de

ling gebruikt om inconsistenties in

gesproken commando’s te herkennen, in realtime en onmiddellijk na het

de circuitelementen en variaties in

opstarten.

omgevingscondities zelf te corrigeren

Het neuromorfisch geheugenproduct

te gebruiken als het neurale rekenelement. Het resultaat is een 10 tot 20

zonder kalibratie.

is geoptimaliseerd voor het uitvoeren

maal lager stroomverbruik dan alter-

Deze innovaties zijn toegepast in

van vector matrix vermenigvuldiging

natieve benaderingen.

Duranmatic

OnLogic

IoT-beheer van mobiele installaties

Industriële Raspberry Pi PC

Netbiter Argos van

Azure of Amazon.

HMS Networks is een

Hardwarecomponenten

softwareplatform voor

zijn de Netbiter dataga-

remote beheer van

teways EC 310/EC360.

mobiele industriële

Deze zijn voorzien van

apparaten en installaties

uitvoert en wegingen opslaat. Met

geheugenreeks en de geheugenreeks

digitale en analoge I/O,

vanuit één dashboard/omgeving.

RS232/485 en LAN-verbindingen

De Factor 201 Raspberry Pi is een

Installaties worden online beheerd

voor koppeling met industriële apparatuur en internet. De EC360 heeft

compacte, passief gekoelde comindustriële gateway, automation con-

rapportage. Locatie van mobiele

als extra 4G- en GPS-ontvangst. Er zijn in Argos voorafgedefinieerde

apparatuur wordt in Google Maps

profielen en templates voor meer dan

Raspberry Pi CM4 heeft het systeem

met statusindicatie en positie weergegeven. Verzamelde data is vanuit

400 verschillende applicaties met

een bedrijfstemperatuurbereik van

• 2 1 GbE LAN-poorten

generatorcontrollers, energiemeters,

-20 tot 60 °C, opties voor DIN-rail- of

• 1 USB 3.2-poort en 2 USB

Argos ook te integreren met 3rd party

I/O-modules, frequentieregelaars,

wandmontage en 12-24V voeding.

systemen. Dit met behulp van een

pompcontrollers, HVAC- en UPS-systemen. Hiermee is koppeling met een

Het apparaat kan ook van stroom

• 1 RS-232/422/485-poort • 1 HDMI-poort

bestaand systeem en het ontwikkelen

worden voorzien via PoE Power Delivery (PoE-PD). Specificaties:

van dashboards snel re realiseren.

• Quad-Core ARM Cortex-A72

• Optioneel WiFi of 4G LTE

met functies als: visualiseren, monitoren, alarmeren, data-analyse en

cloud to cloud koppeling door middel van een RestFul API. Argos is hiermee te koppelen aan bijvoorbeeld

puter die bedoeld is voor gebruik als troller of edge computer. Behalve de

64-bits SoC • Tot 8 GB geïntegreerd LPDDR4geheugen • Tot 32 GB geïntegreerde eMMCopslag • Tot 2 TB M.2 2280 SATA-opslag

2.0-poorten

• 1 USB-C voor CM4-beheer

voor alle kabels die jij nodig hebt Meer elektroDATA op

ED IIOTPN.indd 21

31-03-2022 13:17

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK

Deelontladingen in onderstation snel in kaart met akoestische imager TENNET LOST COMMUNICATIEPROBLEEM OP BIJ LUCHTHAVEN ROTTERDAM-DEN HAAG Enige tijd geleden kreeg TenneT een oproep van het Agentschap Telecom om een kwestie te onderzoeken bij één van de onderstations in verband met een communicatieprobleem tussen de luchtverkeersleiding en piloten bij luchthaven Rotterdam-Den Haag. Met behulp van de Fluke ii910 Precision Acoustic Imager kon de oorzaak van het communicatieprobleem snel worden gevonden: een deelontlading in een hoog frequentiebereik bij de klemmen van de voedingsrail.

De ii910 Precision Acoustic Imager is ontwikkeld voor het opsporen van elektrische ontladingen.

Eind 2020 kreeg het Agentschap

nieuws door het inschakelen van

USB-C connector rechtstreeks wor-

Telecom een melding binnen van de

Roel van Hees, operational mainte-

den overgezet op een PC. Van hieruit

luchtverkeersleiding van het vliegveld

nance engineer bij TenneT, voor nader

kunnen de gegevens worden door-

Rotterdam-Den Haag dat er plotseling

onderzoek naar de potentiële bron

gestuurd naar het Machine Learning

een sterke radio-interferentie was tus-

van de interferentie. De eerste hoor-

PDQ Mode Reporting Platform. Dit

sen de piloten en de luchtverkeerslei-

bare en visuele inspecties toonden

zal dan de meest belangrijke deelont-

ding op alle binnenkomende vluchten

echter geen abnormale afwijkingen.

ladingsdetails opleveren, waaronder

vanuit Engeland. De interferentie

Daarop voerde Roel een deelontla-

het vaststellen van het soort deelont-

betekende dat er gedurende een

dingsinspectie uit, waarbij hij gebruik

lading. Met de ii910 kunnen video-

periode van 10-20 seconden geen

maakte van de Fluke ii910 Precision

opnames van maximaal 5 minuten

communicatie mogelijk was tussen

Acoustic Imager. Dit bracht meer

worden gemaakt. Het instrument

de piloot en de luchtverkeersleiding.

duidelijkheid in de oorzaak van de

werkt tenminste zes uur op een gela-

Ofschoon dit niet leidde tot vluchtom-

interferentie.

den batterij.

was het vliegveld er op gebrand om

Akoestische beeldvorming

Efﬁciënt

dit probleem te onderzoeken en te

De ii910 is ontwikkeld voor het

“Zonder deze imager zouden we heb-

verhelpen om daarna weer te kunnen

opsporen van elektrische ontladin-

ben moeten luisteren en/of een UV-

vertrouwen op een storingsvrije com-

gen. Het instrument heeft een zeven-

camera moeten toepassen, wat lang-

municatie.

inch LCD aanraakscherm dat een

zame en inefficiënte methoden zijn in

zogenaamde SoundMap weergeeft

vergelijking met de ii910. Dankzij het

Uitpeilen

bovenop een visuele afbeelding voor

brede beeldveld stelde dit meetinstru-

www.have-digitap.nl

Het Agentschap kwam er vervolgens

het snel identificeren van ontladingen

ment ons in staat om het onderstation

info@have-digitap.nl

door uitpeilen achter dat de interfe-

of lekken over een frequentiebereik

snel te scannen en zo de plaatsen van

(0184) 64 23 43

rentie afkomstig was van het onder-

van 2...100 kHz. De array van inte-

deelontlading die er toe doen vast te

station ‘De Lier 150’, een van de vele

grale microfoons zet ultrageluids-

stellen”, zegt Roel van Hees, die deel

www.cnrood.com

onderstations die in ons land worden

signalen om in duidelijke visuele

uit maakte van een werkgroep die tij-

info@cnrood.com

beheerd en onderhouden door Ten-

beelden op het aanraakscherm met

dens de ontwikkeling van het product

(079) 360 00 18

neT.

achtergrondverlichting. Opgenomen

meehielp bij het testen en zorgde voor

TenneT reageerde meteen op dit

data kunnen via een ingebouwde

terugkoppeling. Ook nu is deze groep

leidingen of aanzienlijke vertragingen,

ED EI.indd 22

31-03-2022 13:18

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK

APRIL 2022

23 nog actief betrokken bij het denken

zich een opeenstapeling van zout en

over en testen van nieuwe functies in

vuildeeltjes afgezet en opgehoopt tussen de veerstrip en de voedingsrail.

de software.

Omdat er niet langer spanningsverefPuntontlading

fening kon plaatsvinden, kon er een

De ii910 was in staat om deelontlading vast te stellen in een hoog

potentiaalverschil ontstaan tussen de veerstrip en de voedingsrail. Het

frequentiebereik. Verder onderzoek

opgebouwde potentiaalverschil werd

door de onderhoudstechnicus wees

daardoor vereffend door middel van

al snel uit dat de klemmen van de

gedeeltelijke ontladingen.

voedingsrail last hadden van puntontlading. Het corona-effect, een van

Na verloop van tijd zijn de ontladingen

de meest voorkomende vormen van

qua intensiteit toegenomen en hebben ze de veerstrip en de voedingsrail

deelontlading, wordt veroorzaakt door

beschadigd. Het is nu duidelijk dat de

de ionisatie van de vochtige lucht die

aanwezigheid van meerdere beschadigde railklemmen een cumulatief

Op het zeven-inch LCD aanraakscherm is een zogenaamde SoundMap te zien

een geleider omringt die een hoge spanning voert.

effect heeft gehad. Dit heeft geleid tot

over een frequentiebereik van 2...100 kHz.

Na het verwijderen van het bovenste deel van de klem werd aanzienlijke

het opbouwen van een interferentiesignaal met voldoende energie en een

corrosie vastgesteld. Het uiteinde van

hoge frequentie die, op een afstand

Echter, het is mogelijk dat deelont-

belangrijkste reden om hier al eens

de verende strip (die contact maakt

van honderden meters, de radiocommunicatie van het luchtverkeer ver-

lading zich in de toekomst opnieuw zal voordoen. In het verleden hielden

eerder naar te kijken. Naar aanleiding van dit communicatieprobleem

stoorde.

netbeheerders zich niet erg bezig

bij vliegveld Rotterdam-Den Haag

met de voedingsrail) vertoonde sporen die overeenkomen met beschadi-

bovenop een visuele afbeelding voor het snel identificeren van ontladingen

met corona-ontladingen, omdat dit

investeert de technische dienst van

De mate en samenstelling van de cor-

Verhelpen van het probleem

een verwaarloosbaar effect heeft op

TenneT momenteel in een pro-actief

rosie onder de linker veerstrip sugge-

Om het probleem te verhelpen wer-

de energievoorziening via het net.

onderhoudsplan om in de toekomst

reerde dat het bevestigingsmateriaal

den de bovenste delen van de klem-

Klachten over storende geluiden

de impact van puntontladingen over

was aangetast.

men afgeschuurd, over 180 graden

(waaronder aanhoudende bromtonen)

het net te voorkomen.

Tijdens een langere periode heeft

gedraaid en opnieuw gemonteerd.

vanuit de gemeenschap waren de

ging ten gevolge van puntontlading.

PRODUCTNIEUWS Binder Nederland

CC Nederland

M12-connectoren met kooiklem

Kabeldoorvoersysteem

De trillingsbestendige kooiklemva-

gebruikt voor signaal- en vermo-

rianten voor binder’s M12-connec-

gensoverdracht in CAN-, CANopen-,

Het deelbare KEL-FA kabeldoorvoersysteem van Icotek is een compact

torseries 713, 715 en 825 zijn er in

Profibus PA- en DeviceNet-protocols.

systeem voor het doorvoeren en

varianten met 4 of 5 pennen, zowel

Hij is ontworpen voor spanningen van

afdichten van kabels met en zonder

mannelijk als vrouwelijk. Ze hebben

30 V tot 250 V en stromen van maximaal 1,5 A tot 8 A. De B-gecodeerde

connectoren, hydraulische en pneumatische slangen. Nadat het frame

standaard een IP67 beschermingsgraad (de 713 ook tot IP68/IP69K in

715-serie is bedoeld voor Profibus-

is gemonteerd met de doorvoertules

de buitenversies). De bedrijfstempera-

DP-toepassingen bij 60 V tot 250 V

en kabels van het type KT, wordt

tuur is van -40 °C tot +85 °C. Ze zijn

en 4 A. De D-gecodeerde 825-serie is

de beugel geplaatst en worden de

uitgerust met schroefvergrendeling.

ontwikkeld voor industriële datacommunicatie in Ethernet-, Ethercat-,

twee hendels met het onderste deel

irisveren zijn ook verkrijgbaar. De typische mechanische levensduur is 100

Profinet- en Sercos-installaties. Ze

drukken. Hier wordt een tweetraps

zijn ontworpen voor een spanning

vergrendeling gebruikt. In de eerste

voordeel is de geïntegreerde pakking

aansluitcycli.

van 250 V en een maximale stroom

stap worden de componenten bij

aan de achterzijde, die zorgt voor een

De A-gecodeerde 713-serie wordt

van 4 A.

elkaar gebracht en worden de doorvoertules precies gepositioneerd. De

perfecte afdichting tussen het KEL-FA

Versies met afschermingsringen of

vergrendeld door ze naar beneden te

tweede stap zorgt voor de optimale

frame en de wand. Een hoge trekontlasting conform EN62444 op de kabel

druk en een veilige vergrendeling.

is mogelijk bij gebruik van Icotek KT

Hierdoor is het niet meer nodig om

doorvoertules. Door het gebruik van

het deksel op het frame te schroeven.

multi-doorvoertules kan een zeer

De montagehoogte van het kabeldoorvoerframe is 22 mm. Een ander

hoge kabeldichtheid (tot 40 kabels in één frame) worden bereikt. Meer elektroDATA op

ED EI.indd 23

31-03-2022 13:18

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK

24 Fluke

Bullitt Group

Stroomtangen voor PV-installaties

Robuuste 5G-hotspot

De Fluke 393 en

van de 393 is het een-

De Cat Q10 ‘rugged’, mobiele

393 FC True RMS-

voudiger en sneller om

5G-internet hotspot biedt een

stroomtangen voor

metingen uit te voeren

zonne-energie-installaties voldoen aan

in krappe ruimtes. Het

betrouwbare, snelle internetverbinding voor in de buitenomgeving.

ontwerp van de bek is

Dankzij IP68 en MIL-SPEC-810H

CAT III / 1500 V DC

duurzaam, robuust en

volgens de nieuwste

betrouwbaar en voldoet

classificaties kan de stof- en waterbestendige Cat Q10 de meest

veiligheidsnorm voor

aan de eisen van CAT III

veeleisende weersomstandigheden

stroomtangen IEC/EN

voor kruipen en speling.

aan en doorstaat hij valtests van 1,8

Bovendien hebben veel hotspots

61010-2-032:2019.

Naast spannings- en

meter. Met de grote, verwisselbare

een relatief zwakke batterij of zijn

De stroomtang kan

stroommetingen biedt

5300 mAh-batterij blijf je geruime tijd

tot 1500 V DC meten.

de nieuwe stroomtang

online.

afhankelijk van netstroom. De draagbare Cat Q10 is, net als de rest van

De in toenemende mate populaire

het productportfolio van Cat phones,

meter voldoen aan CAT III 1500 V,

DC-vermogensmetingen en datalogging om de efficiëntie van het werk

mobiele internet hotspots zijn met

ontworpen voor gebruik in zware en

terwijl de meters zijn beveiligd tegen

te verbeteren. De productiviteit wordt

name bruikbaar op plekken waar

veeleisende buitenomgevingen. Hij

CAT IV tot 600 V AC. De IP54-classificatie van het instrument maakt de

verhoogd door een pieptoon die de

breedband internet over ‘de vaste

is gemakkelijk en snel in te stellen en

juiste PV-polariteit aangeeft en een

biedt een beveiligde privéverbinding

stroomtang geschikt voor het testen

visuele doorgangsindicatie om doorgangstests eenvoudiger te maken

lijn’ niet beschikbaar of onbetrouwbaar is, maar waar wel goede 4G

De geïsoleerde meetsnoeren van de

LTE- of 5G-dekking is. Veel mobiele

(WPA-PSK, WPA2-PSK) voor maximaal 32 apparaten tegelijk, op Wi-Fi

uiteenlopende weersomstandigheden. Met de ten opzichte van oudere

bij weinig licht. Bovendien bieden de

internet hotspots bieden momenteel

6- en 5G-snelheden. Hiermee biedt

meters een tweeregelig display voor

nog geen 5G-connectie; nog minder

stroomtangen 25% dunnere bek

gelijktijdige metingen.

zijn robuust en weersbestendig.

het een veiligere en flexibelere verbinding dan publieke Wi-Fi hotspots.

van zonne-energie-installaties in

Eaton

Compacte UPS voor thuisgebruik De Eaton 3S Mini DC Uninterruptable Power

De installatie van de 3S mini is net zo eenvoudig

Supply (UPS), die kritische apparatuur die op

als het aansluiten van ieder willekeurig apparaat

de UPS aangesloten is draaiend houdt in geval

op het stroomnet. De UPS is net als de meeste

van een stroomstoring, is geschikt voor thuisgebruik, bijvoorbeeld voor een smart home-

huishoudelijke apparatuur standaard ingesteld

installatie of beveiligingssysteem. Met een keuze uit vier uitgangsspanningen (9 V, 12 V, 15

gewijzigd wanneer een andere uitgangsspanning vereist is. Bij een stroomstoring komt de 36

settopbox tot vier uur en een basis internetga-

V en 19 V) en vier DC-connectoren kan de UPS

W 3S Mini in actie om ervoor te zorgen dat aan-

teway 80 minuten. Dankzij de ‘cold start’ functi-

eenvoudig aan de eisen van gebruikers worden

gesloten apparaten verbonden blijven. De UPS

onaliteit kan de 2.200 mAh-batterij ook worden

aangepast.

houdt een IP-camera tot vijf uur in de lucht, een

gebruikt als draagbare stroombron.

op 12 V, maar dit voltage kan eenvoudig worden

Klik. Klik. Klaar. Kabelinvoer met snelle montage Het kabeldoorvoerframe KEL-FA (Fast Assembly) biedt een snelle montage zonder gereedschap. Trekontlasting conform EN62444 en hoge flexibiliteit door gebruik van verschillende doorvoertules en adapters.

IP54

ED EIPN.indd 24

UL TYPE

www.icotek.com | www.ccned.nl

31-03-2022 13:19

PRODUCTNIEUWS

APRIL 2022

25 Binder Benelux

Ronde M16-connectoren

De vruchten plukken van Raspberry Pi?

De korte versie van de serie 423 van

stroom zijn gespecificeerd als respec-

M16-connectoren heeft een lengte

tievelijk 32-250 V en 3-7 A. De kabel-

van ongeveer 47 mm. Ze zijn verkrijgbaar in uitvoeringen met 2 tot 19

uitgangen hebben een doorsnede van

pennen en voldoen in aangesloten

De korte versie van de 423-serie is

toestand aan de IP67-eisen. Het gaat

vooral bedoeld voor toepassingen in

hierbij om korte, afschermbare kabelconnectoren met kabelklem, zowel

de test-, meet- en automatiseringstechnologie waar beperkte ruimte

met soldeer- als krimpaansluiting.

beschikbaar is. Met name precisieinstrumenten die nauwkeurige

Afhankelijk van het aantal pennen en het type verbinding zijn de connectoren geschikt voor aderdiktes van 0,14

Een industriële PC ook toepasbaar als PLC, gebaseerd op Codesys en Raspberry Pi. Multifunctioneel, flexibel én kostenefficiënt. Dat is in een notendop de nieuwste generatie Raspberry Pi Compute Modules 4 van Berghof, exclusief verkrijgbaar bij Controlin.

4,1 tot 7,8 mm.

meetresultaten moeten leveren in een

mm2 (AWG 26) tot 1,0 mm2 (AWG 18).

krappe omgeving, waar veel stoorsignalen aanwezig zijn, profiteren van

De maximaal toegestane spanning en

het compacte ontwerp.

Fluke Networks

Live glasvezeldetector instellingen of lastige interpretatie van de gemeten gegevens nodig zijn. Als het instrument aan de voorkant van een actieve glasvezelpoort of verbindingskabel wordt geplaatst, geeft de tester een continu lichtsignaal af en optioneel een pieptoon. Op basis hiervan kan duidelijk worden aangegeven waar het signaal aanwezig is en waar het

Aan besturingssystemen worden steeds hogere eisen gesteld. Ze moeten verschillende taken tegelijk kunnen doen, zonder negatieve invloed op de realtime prestaties en betrouwbaarheid. Ook het belang van bediening, service en onderhoud op afstand is aanzienlijk toegenomen. In de besluitvorming over een nieuwe IPC of PLC wordt gezocht naar oplossingen die (technologisch) open staan voor toekomstige plannen. De compacte minicomputers met Raspberry Pi van Berghof voldoen aan al deze eisen, mede dankzij een 1000 Mbit/s snelheid en 1500 MHz QuadCore CPU. Een EtherCAT verbinding is te realiseren via open source van Codesys. Configurationeel is een voorgeprogrammeerde versie mogelijk óf een automatische configuratie via USB. Dit alles, maar ook een snelle time-to-market én nog veel meer maakt deze serie ideaal voor industriële toepassingen. Meer informatie op www.controlin.com.

verdwijnt. Hierdoor kunnen De FiberLert detecteert voor het

gebruikers snel de oorzaak van het

oog onzichtbare golflengtes in het

probleem onderkennen en verhelpen, zoals een uitgevallen zend/ont-

infraroodgebied (850-1625 nm), die worden gebruikt voor glasvezelcommunicatie. Hierdoor kan het instru-

vanger of een defecte verbindings-

ment aantonen of er problemen zijn

ondersteunt enkelmodus, multimo-

met de bekabeling, poort, polariteit

dus, UPC/APC-verbindingskabels

kabel en deze vervangen. FiberLert

of de zender/ontvanger. Met dit

en poorten en kan testen zonder

handinstrument kunnen technici en

contact te maken met de poort of

engineers eenvoudig de aanwezigheid van nabij infra-rood licht testen

met de verbindingskabel, zodat het

zonder dat hiervoor ingewikkelde

Controlin Glasblazerstraat 1-3 2984 BL, Ridderkerk www.controlin.com sales@controlin.com

risico op vervuiling of beschadiging wordt beperkt. Meer elektroDATA op PvdM-Controlin.indd 1

ED EIPN.indd 25

29-03-2022 13:36

31-03-2022 13:19

TESTEN & METEN

Oplossingen voor het testen van bi-directionele DC-grid’s BI-DIRECTIONELE DC-VOEDINGEN VOOR SIMULATIE BATTERIJEN, BRANDSTOF- EN ZONNECELLEN Vandaag de dag staan powerconversie applicaties binnen EV, solar, wind, energie-opslag en energietransitie volop in de belangstelling. En mede hierdoor ook de DC-voeding. De genoemde powerapplicaties kenmerken zich vaak door bidirectioneel gedrag waarbij de energieflow in twee richtingen kan plaatsvinden. Voor het testen van dergelijke DUT’s zal ook het benodigde AC- of DCgrid bi-directioneel moeten zijn. Hiervoor kunnen bi-directionele DC-voedingen of DC-gridemulatoren worden gebruikt. In dit artikel ligt de focus op de beschikbare oplossingen voor de generatie van bi-directionele DC grid’s.

De IT6018C bi-directionele voeding van Itech is geschikt voor het genereren van bi-directionele DC grid’s.

Verschillende fabrikanten leveren DC-

Groter instelbereik

enorme tijdwinst opleveren bij het tes-

voedingen die functioneren in twee

ten ten opzichte van het gebruik van

kwadranten. Dit betekent dat er bij

Net als de standaard programmeerbare DC-voedingen zijn ook de bi-

een positieve uitgangsspanning zowel

directionele uitvoeringen inzetbaar

opstelling.

een positieve als negatieve stroom kan vloeien. We spreken hierbij ook

als constante spanning- of stroombron (CC- of CV-mode) waarbij de

Het bi-directionele concept kan kenmerken van batterijen simuleren in

wel over de source- en sink-mode.

gewenste waarden en limieten door

praktische toepassingen op basis

De voedingen kunnen dus worden

de gebruiker zijn in te stellen. Dit

van zijn bipolaire eigenschappen en

ingezet als stand-alone voeding om

kan zowel handmatig als via remote

de variabele uitgangsimpedantie.

elektrisch vermogen te leveren en

control. Naast de CC- en CV-mode

Batterijgerelateerde parameters zijn

als elektronische belasting waarbij er

zien we ook steeds vaker de constant

door de gebruiker in te stellen om de

sprake is van een negatieve stroom.

power mode (CP) als mogelijkheid.

oplaad- en ontlaadeigenschappen van

Het gedrag van de aangesloten belasting bepaalt veelal de functie van een

Variabele spanningen stroombereiken maken het mogelijk om het maxi-

de batterij te simuleren.

dergelijke voeding.

male vermogen over een breder span-

Met een bi-directionele DC-voeding kan worden volstaan met slechts één

ningen stroombereik beschikbaar te stellen. Bij een lagere uitgangsspan-

meestal ingezet om fysieke onderdelen te vervangen, de testefficiëntie

fysieke unit. Voorheen werd voor een

ning kan meer stroom worden gele-

vergelijkbare functionaliteit een combinatie van een DC-voeding en een

verd dan bij de hogere spanningen en

van meetgegevens te vergemakkelijken. De batterijsimulator, die

omgekeerd.

wordt gebruikt om echte batterijen

forse DC-load toegepast. De opge-

een fysieke batterij of energie-opslag

Simulatie-instrumenten worden

te verbeteren en het verzamelen

te vervangen, biedt twee functies:

nomen energie werd hierbij veelal

Batterijsimulatie

van curve-import en modelparameter

in warmte omgezet. Bij de nieuwste

Naast het laden en ontladen van een

generatie bi-directionele voedingen

energie-opslag device kan de bi-

instelling. Voor de meeste typen batterijen zijn de kenmerkende karak-

behoren dergelijke warmteverliezen

directionele voeding worden ingezet

teristieken standaard in de software

tot het verleden door toepassing van

als batterij-emulator waarbij, naast de

opgenomen.

regeneratieve schakeltechnologie. In

inwendige batterijweerstand (Ri) ook

In de ‘model parameter modus’ hoeft

www.ttms.nl

het geval van een negatieve stroom,

de gebruiker alleen de belangrijkste

info@ttms.nl

zal de voeding de opgenomen energie

batterijkarakteristieken kunnen worden ingegeven. Een state of charge

(0252) 62 10 80

met een hoge efficiëntie terugvoeren

(SOC) waarde is in dat geval eenvou-

naar het AC-net (tot 95%).

dig en snel te veranderen. Dit kan een

(aantal reeksen en parallelle knooppunten, no-load en full-load spanning,

ED TM 2.indd 26

parameters van de batterij in te stellen

31-03-2022 13:20

APRIL 2022

Het dynamische gedrag van een voeding bepaalt of hij kan voldoen aan de gestelde eisen. Met name het terugregelen van de uitgangsspanning wil nog wel eens een beperkende factor zijn. Ook voor dergelijke applicaties is een bi-directionele voeding een geschikte oplossing. Dit vanwege de Bi-directionele voedingen kunnen worden ingezet als stand-alone voeding om elektrisch vermogen te leveren en als elektronische belasting waarbij er sprake is van een negatieve stroom.

over het algemeen veel betere dynamische specificaties. Naast het zelf definiëren en programmeren van de meest uiteenlopende

interne weerstandswaarde) en de bij-

nome laad- en ontlaadcyclus op basis

biliteit. De Solar Photovoltaic Curve

golfvormen kan de gebruiker ook

behorende karakteristieke curve kan

van door de gebruiker ingestelde

Simulation (SAS) functie maakt van

automatisch worden gegenereerd. Zo

parameters als laad-/ontlaadspanning, -stroom en -tijd. Daarnaast zijn

de bi-directionele voeding een flexibel

beschikken over ingebouwde golfvormen voor met name automotive

zonnepaneel, waarbij het aanpassen

testen. De protocollen/standaarden

ënt worden voltooid.

er de stop-waarden voor het laden en

van parameters voor verschillende

die betrokken zijn bij de ingebouwde

typen panelen eenvoudig en snel is uit

golfvormen omvatten de volgende

Brandstofcelemulator

ontladen in de vorm van stop-spanning, stop-stroom en stop-capaciteit.

te voeren.

automotive standaarden: DIN40839,

Brandstofcel simulatiesoftware,

Bij een enkele bi-directionele DC voe-

Speciale SAS-software kan de I-V-

ISO16750-2, ISO21848, SAEJ1113–

gekoppeld aan een bi-directionele

ding kan ook een temperatuursensor

output van het zonnepaneel simuleren

11 en LV124.

DC-voeding, kan de polarisatiekarakteristiekcurve van de brandstof-

worden aangesloten, zodat ook de

over bijvoorbeeld een periode van 24

temperatuur van de batterij een stopwaarde kan zijn.

uur waarbij variaties zijn aan te brengen in temperatuur, instraling en scha-

Communicatie

celstack nauwkeurig simuleren. De brandstofcelsimulator vervangt de

duw. SAS-software maakt het mak-

via de veelal standaard beschikbare

echte brandstofcel-stack en complexe Simulatie PV-cellen

kelijker om de MPPT-efficiëntie voor

communicatie-interfaces waaronder:

kan de simulatie eenvoudig en effici-

Remote communicatie is mogelijk

apparaten zoals waterstof- en zuurstofapparaten, en biedt een eenvou-

De PV-array/module/cel zet (zon)licht

PV-omvormers in de echte omgeving

USB, LAN, CAN, GPIB, RS-232 en

energie om naar elektrische energie.

te testen. Maar het kan ook ingezet

analoog. Verder zijn inmiddels veel

dig te bedienen simulatieplatform voor

Deze is opgebouwd uit een halfgeleider PN-verbinding die als kenmerk

worden voor onderzoek, ontwikkeling en testen van slimme elektrische

instrumenten voorzien van een ingebouwde webserver voor het bewaken

heeft dat er slechts één maximum ver-

meters, fotovoltaïsche controllers,

en bedienen van het instrument via

mogenpunt (MPP) is bij een bepaalde zonlichtintensiteit. De PV-omvormer is

micro-grids en andere apparatuur.

een webbrowser in de pc. In dit geval

noodzakelijk bij het gebruik van echte

Verder is de software voorzien van

volstaat het om het instrument en de

brandstofcellen voor het testen.

ontworpen om dit punt te volgen om

gestandaardiseerde testprotocollen

pc via de LAN-interface aan te sluiten

waaronder het EN50530 / Sandia /

en het IP-adres van het instrument in

Batterijladen en -ontladen

maximale energie die wordt gegenereerd door de PV-array te oogsten.

NB / T32004 / CGC / GF004 / CGC /

te voeren op de adresbalk boven aan

Vandaag de dag zijn de bi-directionele

Net als batterijen of accu’s, zijn ook

GF035's SAS-modellen.

de webbrowser van de pc. Dan heb

voedingen leverbaar in de spanningsrange van 0-15 V tot 0-2.250 V

zonnepanelen lang niet altijd voorhanden. Tijdens de ontwikkeling en

Ingebouwde golfvormen

voor het voorpaneel, inclusief de LAN-

bij vermogens van enkele watt’s tot

productie van solar-inverters is er met

Bij verschillende testprotocollen is

configuratieparameters.

meer dan 1 MW. Dergelijke voedingen

name in de testfase behoefte aan verschillende arrays van panelen en flexi-

er sprake van relatief snelle stijg- en

theoretisch onderzoek. Het vermijdt ook de problemen van hoge waterstofkosten en complexe apparatuur,

hebben de mogelijkheid van een auto-

je toegang tot de bedieningsfuncties

daaltijden wat betreft de signaalvorm.

Omdat DC-voedingen functioneren in twee kwadranten kan er bij een positieve

Naast het zelf definiëren en programmeren van de meest uiteenlopende

uitgangsspanning zowel een positieve als negatieve stroom vloeien. We

golfvormen kan de gebruiker ook beschikken over ingebouwde golfvormen

spreken dan over de source- en sink-mode.

voor met name automotive testen. Meer elektroDATA op

ED TM 2.indd 27

31-03-2022 13:20

TESTEN & METEN

LCR-meter voor AC-componenten in werkbereik van 4 Hz tot 10 MHz BREED FREQUENTIEBEREIK VOORZIET IN IMPEDANTIEMETINGEN VOOR BREED SCALA VAN TOEPASSINGEN Met de R&S LCX familie highperformance LCR-meters breidt Rohde & Schwarz het frequentiebereik voor impedantiemetingen drastisch uit tot AC-componenten die werken van 4 Hz tot 10 MHz. Met de LCR-meters kunnen alle mogelijke impedantiemetingen worden uitgevoerd, voor zowel R&D-toepassingen waar een hoge nauwkeurigheid een pré is als in toepassingen bij productietesten en QC/QA, waar het vooral om een hoge snelheid gaat.

De R&S LCX200 dekt standaard een frequentiebereik van 4 Hz tot 500 kHz. Dit kan optioneel worden vergroot tot 10 MHz.

Met een ondersteund frequentiebereik

gemonteerd. Tevens zijn er verscheidene testhouders voor het handlen

stroom als sweep-parameter.

van 4 Hz tot 10 MHz is de R&S LCX LCR-meter niet alleen geschikt voor

van de testen componenten.

Kenmerken

de overgrote meerderheid van apparaten die werken op conventionele

Toepassingen

modellen. De R&S LCX100 dekt een

frequenties van 50 of 60 Hz, of 400

De auto-balancing brugtechnologie,

frequentiebereik van 4 Hz tot 300

Hz voor vliegtuigen, maar ook voor

die door de R&S LCX wordt gebruikt,

kHz, de R&S LCX200 dekt standaard

laagfrequente seismische sensoren

ondersteunt conventionele impedantiemetingen door het meten van

een frequentiebereik van 4 Hz tot

de AC-spanning en -stroom voor de

vergroot tot 10 MHz. Beide modellen

DUT, inclusief de faseverschuiving.

beschikken over een groot capacitief

Dit wordt vervolgens gebruikt om de

touchscreen en virtueel toetsenbord, waarmee via ‘tap-and-test’ de meest

Voor engineers die passende con-

complexe impedantie op ieder willekeurig punt te berekenen. Als LCR-

densatoren, inducties, weerstanden

meter voor algemeen gebruik dekt de

en analoge filters selecteren voor een

R&S LCX vele toepassingen, zoals het

gedaan. Als alternatief kunnen spannings-, stroom- en frequentiewaarden

nieuw ontwikkeld apparaat, bieden de

meten van de gelijkwaardige serieweerstand (ESR) en de gelijkwaardige

worden ingesteld met de draaiknop.

serie-inductantie (ESL) van elektro-

menugestuurd. Instellingen, resultaten

herhalingsnauwkeurigheid. Ook snelle

lytische condensatoren en DC-link-

en statistieken kunnen op het scherm

metingen voor kwaliteitscontrole in

condensatoren. Bovendien kunnen

worden weergegeven of worden

productie en monitoring-toepassingen

gebruikers naast het volledige gamma

uitgevoerd voor geautomatiseerde

worden met een daarbij passende nauwkeurigheid ondersteund. Voor

impedantiemetingen ook transformators testen en de DC-weerstand

verwerking. Tot vier metingen kunnen worden geselecteerd en geplot

testtoepassingen in de productie-

meten. Om componenten te onder-

tegen de tijd. Hierbij kunnen in het

omgeving zijn de instrumenten uitgerust met hard- en softwarefunctio-

zoeken met impedantiewaarden die

display de ingestelde minimum- en

www.rohde-schwarz.com/nl

variëren bij verschillende frequenties

maximumwaarden worden getoond,

info.bnl@rohde-schwarz.com

naliteiten voor onder meer bediening

en niveaus, ondersteunt de optie R&S

zodat in één oogopslag een pass/fail-

(030) 600 17 00

op afstand en datalogging. De instru-

LCX-K106 dynamische impedantiemetingen met frequentie, spanning of

analyse kan worden gedaan.

tot aan hoogvermogen communicatieschakelingen die werken op meerdere MHz’s. Precies en nauwkeurig

nieuwe meters zeer precieze impedantiewaarden met een uitmuntende

menten kunnen in een rek worden

ED TM.indd 28

De R&S LCX familie kent twee

500 kHz. Dit kan optioneel worden

gangbare metingen kunnen worden

Minder vaak gebruikte functies zijn

31-03-2022 13:20

APRIL 2022

29 PRODUCTNIEUWS AE Sensors

CaTeC

Alles-in-één meter binnenklimaat

Vochtigheids- en temperatuursensor

moet worden geventileerd.

de geïntegreerde constante

De AEWPT is voorzien van

stroomverwarmer, die het

zowel akoestische als visu-

sensorelement op overtem-

ele alarm/schakelpunten,

peratuur houdt en zo con-

die instelbaar zijn. Alar-

densatie voorkomt, zorgen

mering kan bijvoorbeeld plaatsvinden als de CO2-

voor een hoge mate van

waarde te hoog is, maar

zaamheid van het sensorele-

ook als de waarden voor

ment, zelfs in ruwe, vuile en

betrouwbaarheid en duur-

fijnstof boven bepaalde

condenserende omgevingen.

grenzen liggen. Het is

Het digitale vochtigheids- en tem-

De DFN-behuizing, die slechts 2,5 x

mogelijk om de ventilatie

peratuursensorelement HTE501 van

2,5 x 0,9 mm meet, maakt eenvou-

De AEWPT is een binnenklimaatmeter

te schakelen met de relaiscontacten

E+E Elektronik biedt een uitstekende

dige montage mogelijk. De metingen

voor metingen in scholen, huizen,

op de achterzijde van het display (op basis van zowel de CO2-, fijnstof- als

meetnauwkeurigheid tot ±1,8% RV en ±0,2 °C. Geïntegreerde hyste-

worden als 16-bits waarden via het I2C datacommunicatieprotocol verder

ruimtes. Het kleurendisplay laat naast het CO2-niveau ook de relatieve

relatieve vochtigheidswaarden). De

resecompensatie zorgt ervoor dat

verwerkt. Naast de vochtigheids- en

CO2-meting is gebaseerd op een

het sensorelement altijd binnen zijn

temperatuurwaarden wordt ook het

vochtigheid, temperatuur en fijnstof-

NDIR-meting. De meter heeft tevens

tolerantievenster blijft, zelfs wanneer

niveaus zien. Deze meetwaarden zijn

een RS485-uitgang en kan draadloos

het vochtgehalte stijgt of daalt. Het

dauwpunt berekend. Acht individueel instelbare I2C-adressen maken het

bepalend voor de kwaliteit van de

worden verbonden met een app.

temperatuurbereik is van -40 °C tot

mogelijk om met meerdere senso-

binnenruimte. Op basis daarvan kan

Het display kan als tafelmodel en als

135 °C.

relementen over één I2C-bus te com-

bijvoorbeeld worden bepaald dat er

wandmodel worden gebruikt.

De beproefde E+E-sensorcoating en

municeren.

kantoren en andere gebouwen en

BMF System Parts

Micro-Epsilon

Sensor meet luchtkwaliteit

Wervelstroomsensoren

moeten worden geven-

De eddyNCDT ES-U1-T en ES-U3-T

testbanken op.

tileerd of gezuiverd, is

inductieve wervelstroomsensoren zijn

De vijfpunts linearisatie, die mogelijk

het belangrijk inzicht te

ontworpen voor kleine meetbereiken

is met de DT3061 controller, maakt

hebben in de luchtkwa-

van respectievelijk 1 en 3 mm. Mon-

een nog hogere meetnauwkeurigheid

liteitsomstandigheden

tage van de sensoren via een klem

mogelijk. Bovendien biedt de DT3061

binnenshuis. Met de

vermindert de spanning op de kabel

schakelen temperatuuruitgangen

SEN5x omgevingssen-

doordat de veelvuldige verdraaiing

en maakt de opslag van meerdere

sor node maakt Sensi-

die optreedt bij een conventionele

karakteristieke meetcurven mogelijk.

rion nauwkeurige bewa-

schroefdraad wordt geëlimineerd.

Het instellen van parameters vindt

king van de niveaus

De sensoren hebben een gedefini-

plaats via een gebruikersvriendelijke

van veel voorkomende

eerd klempunt, waardoor thermische

webinterface die toegankelijk is via

verontreinigende stoffen

uitzetting in de meetrichting wordt

een Ethernet-interface.

in de lucht mogelijk.

geminimaliseerd en een

Luchtverontreiniging binnenshuis

De SEN54 is een eenvoudige, alles-

hoge temperatuurstabi-

veroorzaakt gezondheidsrisico's

in-één sensor oplossing die fijnstof-

liteit wordt bereikt. De

zoals hoofdpijn en duizeligheid en

deeltjes, vluchtige organische stoffen

nieuwe sensoren, die

kan zelfs in verband worden gebracht

(VOC's), vochtigheid en temperatuur

werken met de eddyN-

met chronische aandoeningen aan de

CDT 3060 controller,

luchtwegen. Daarom kan het zorgen

meet. Doordat deze sensor communiceert met een I2C-bus is deze

voor een goede binnenluchtkwaliteit

oplossing eenvoudig te integreren in

in veeleisende industri-

met behulp van ventilatie of lucht-

nagenoeg ieder applicatie en verkort

ele toepassingen in de

behandelingsapparatuur de directe

dit aanzienlijk de time-to-market voor

fabrieksautomatisering

leefomgevingkwaliteit verbeteren. Om

bedrijven die rondom deze sensor een

en machinebouw. Ze

te weten wanneer gesloten ruimten

meettoepassing willen maken.

lossen ook meettaken in

kunnen worden gebruikt

Meer elektroDATA op

ED TM.indd 29

31-03-2022 13:20

COLOFON / ADVERTEERDERSINDEX

APRIL 2022

Adverteerdersindex

Colofon

ATS Applied Tech Systems

Micro-Epsilon

Redactie

Calpe Nederland

Multi CB Leiterplatten

Richard Bezemer (hoofdredacteur) Tel. 06 34 65 95 02, r.bezemer@mybusinessmedia.nl

CaTeC

MyBusinessmedia

Postbus 58, 7400 AB Deventer e-news@mybusinessmedia.nl

Robin Zander, r.zander@mybusinessmedia.nl Advertenties

Dennis Wielheesen, d.wielheesen@mybusinessmedia.nl, 06 53 69 24 61

Controlin

Reichelt elektronik

Duranmatic

Telerex Nederland

Helukabel

TOP-electronics

René Wibbelink, R.Wibbelink@mybusinessmedia.nl, (0570) 50 43 43 Publishing services

Sonja Wolsink s.wolsink@mybusinessmedia.nl, (0570) 50 43 52 Advertenties worden uitgevoerd overeenkomstig de-‘Regelen voor het Advertentiewezen 1990’ Uitgever

Arjan Stoeten a.stoeten@mybusinessmedia.nl

Icotek

Würth-Elektronik Nederland

Een uitgave van MYbusinessmedia Holding b.v., Postbus 58, 7400 AB Deventer, Tel. (0570) 50 43 00. Vakblad over industriële elektronica en industriële automatisering voor Nederland en België.

JE VINDT HET SNELLER OP ISSN 0168-2873 Reproductie

Dé ingang voor producten en leveranciers: www.engineersonline.nl. U kunt nu nog sneller en eenvoudiger informatie vinden over producten en leveranciers via onze vernieuwde site www.engineersonline.nl.

Overname van artikelen, tekeningen en/ of foto’s uit ElektroData is slechts mogelijk na schriftelijke toestemming van de uitgever. © MYbusinessmedia, 2022 ‘Het auteursrecht op de inhoud van dit tijdschrift wordt uitdrukkelijk voorbehouden.’ Door het aanbieden van bijdragen aan dit tijdschrift verklaart de auteur zich accoord met de Standaardpublicatievoorwaarden voor bijdragen aan tijdschriften en soortgelijke uitgaven. Bescherming persoonsgegevens

DIRECT ZOEKEN NAAR PRODUCTEN Ga naar www.engineersonline.nl en klik op ‘zoeken’. U kunt bijvoorbeeld zoeken op naam of op productrubriek. DIRECT ZOEKEN NAAR LEVERANCIERS EN MERKEN Op zoek naar de leverancier van dat ene merk, leveranciers van sensoren, merken in testapparatuur, via de zoekfuncties op www.engineersonline.nl kunt u alle mogelijke zoekcombinaties maken. De zoekresultaten leiden altijd tot één of meer leveranciers die u verder kunnen helpen. Bovendien vindt u bij de leveranciers direct de informatie over de nieuwste producten uit het leveringspakket. ENGINEERING SHOP De vernieuwde website www.engineersonline.nl biedt nu ook de mogelijkheid om boeken, dossiers, losbladigen en CD’s te bestellen met informatie over engineering in de volle breedte: van elektronica-ontwerp tot aandrijftechniek, van besturingstechniek tot werktuigbouwkundig construeren. Kijk ook snel naar de speciale aanbiedingen, want op is op!

MYbusinessmedia legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements) overeenkomst. Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hiertegen bezwaar heeft, kunt u dit melden aan MYbusinessmedia, t.a.v. afdeling Relatiebeheer, Postbus 58, 7400 AB Deventer. Abonnementen

Voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen kunt u: Bellen met: +31 570 504 325 Mailen naar: klantenservice@mybusinessmedia.nl Schrijven naar: MYbusinessmedia Holding bv Elektrodata Postbus 58 7400 AB Deventer Abonnementstarieven

Jaarabonnement Nederland € 170,00* Jaarabonnement Buitenland € 195,00* Studentenabonnement 50% korting * Prijzen zijn exclusief 9% BTW en € 3,95 administratiekosten exclusief 21% BTW. Jaarabonnement geldt tot wederopzegging. Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk, per e-mail of telefonisch geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats. Verzending en facturering

MYbusinessmedia

Basislayout | Opmaak

Bureau OMA, Doetinchem, www.bureauoma.nl Druk

Drukkerij Roelofs, Enschede

ED COL.indd 30

31-03-2022 13:21

HOE MAAKT U HET NU? EN MORGEN? 2 JUNI 2022 MIKROCENTRUM VELDHOVEN

Kom 2 juni naar de Constructeursdag en ontmoet uw mede-engineers. Kijk wat de markt u heeft te bieden en hoor hoe anderen de uitdagingen van morgen aangaan. VOOR WIE IS DEZE DAG? Werktuigbouwkundig constructeurs, Technisch ontwerpers, Project engineers, Projectleiders, R&D teams, Consultants en docenten/studenten (HBO/TU) VAKBLAD CONSTRUCTEUR EN MIKROCENTRUM Het vakblad Constructeur en het Mikrocentrum bundelen hun krachten en organiseren gezamenlijk deze Constructeursdag.

Kijk op www.engineersonline.nl/constructeurdag voor meer informatie.

MBM stopper.indd 1 31 ED Advertenties.indd

30-03-2022 13:08 10:55 31-03-2022

ONS ASSORTIMENT

VAN TECHNICI VOOR TECHNICI The best part of your project: www.reichelt.com

Voor u alleen het beste - van meer dan 900 merkfabrikanten Onze productmanagers zijn al vele jaren bij reichelt actief en kennen de eisen van onze klanten. Zij stellen een breed scala aan kwaliteitsproducten samen, optimaal afgestemd op de behoefte bij onderzoek en ontwikkeling, onderhoud, IT-infrastructuur, kleine serieproducties en makers.

Uitstekende prĳs-kwaliteitsverhoudingvoor professionele pick-and-place UFactory xArm5 Lite Of het nu gaat om positioneringstaken, modulemontage of volautomatische bartenders: Met robotarmen van de xArm-serie tillen ze uw automatiseringsconcept naar een nieuw niveau, en dat tegen acceptabele kosten.

L Draagvermogen: 3 kg

ONDERZOEKEN: Artiﬁcial intelligence: Ruim een derde van de Nederlandse bedrijven zou een AI-Implementatie in de huidige situatie anders aanpakken

L Protocol: RS485

Ga voor meer informatie naar ►https://rch.lt/MG726n

L Vrĳheidsgraden: 5

L Herhalingsnauwkeurigheid: 0,1 ... L Bereik: 700 mm

L Systeem: ROS, Python, C++

Bestelnr.: UF XARM5 LITE

6.655,00

Ontdek ons uitgebreide assortiment roboticaproducten ►www.reichelt.com/robotica

(5.500,00)

DAGPRIJZEN! Prijzenstand: 22. 3. 2022

Betaalwijzen:

Geweldige prijs-kwaliteitverhouding

Meer dan 120.000 geselecteerde producten

Betrouwbare levering - vanuit Duitsland over de hele wereld

www.reichelt.com Bestelservice: +31 85 208 62 94

elektronik – The best part of your project

De wettelijke herroepingsregelingen zijn van toepassing. Alle aangegeven prijzen in euro inclusief de wettelijke BTW, excl. verzendkosten voor de totale winkelwagen. Uitsluitend onze Algemene Voorwaarden (zie hiervoor https://rch.lt./AV-NL of op aanvraag) zijn van toepassing. Afbeeldingen kunnen afwijken. Drukfouten, vergissingen en prijswijzigingen voorbehouden. reichelt elektronik GmbH & Co. KG, Elektronikring 1, D-26452 Sande, Tel.: +31 85 208 62 94

reichelt_ElektroData_02-2022.indd 1 ED Advertenties.indd 32

21.03.2022 13:18:59 31-03-2022 13:09