Elektro-Data 3 - 2023

8

Lezing bij Power Electronics & Energy Storage event over thermisch management leert je pro-actief thermische uitdagingen oplossen.

WWW.ELEKTRODATA.NL/EZINE

16

Automatiseringsplatform dat zich weinig aantrekt van de klassieke grenzen tussen machinebesturing, IT en IoT.

22

Smart multi-mode LTE Cat 4 modules voor data-intensief IoT-werk gaan tot 150 Mbps download- en 50 Mbps uploadsnelheid.

Dealen met de energietransitie lukt beter door te zoeken naar regelbaarheid in de belasting dan de opwekking aan te passen aan de vraag.

Bipolaire versterkers werken in alle vier kwadranten, zodat ze stroom kunnen leveren en absorberen bij positieve en negatieve spanningen.

Met topologische isolator germaneen naar efficiëntere elektronica

Onderzoekers van de Universiteit Twente hebben aangetoond dat germaneen, een tweedi-

mensionaal materiaal gemaakt van germaniumatomen, zich gedraagt als een topologische isolator. Dit is een materiaal dat alleen langs de randen stroom geleidt. Langs deze geleidende randen stroomt elektriciteit zonder energieverlies. Momenteel verliezen elektronische apparaten veel energie in de vorm van warmte, omdat defecten in het materiaal de weerstand verhogen. Aan de randen van 2D-topologische isolatoren is er geen verstrooiing van elektronen bij defecten vanwege het topologische beschermingsmechanisme. Daarom loopt de elektrische stroom in deze isolatoren zonder energieverlies.

Het lukte de onderzoekers de geleidende eigenschappen van het materiaal ‘uit te schakelen’ met een elektrisch veld. Het is de eerste topologische isolator waarbij dat mogelijk is. Dit opent de deur naar het ontwerpen van

topologische veldeffecttransistoren, die traditionele transistoren in elektronische apparaten kunnen vervangen. Met als resultaat elektronica die niet langer warm wordt.

Artistieke weergave van de dissipatievrije randkanalen in germaneen (credits: Ella Marushchenko).

Kopen, die Nederlandse zonnepanelen!

Afgelopen maand heeft start-up bedrijf Solarge in Weert een fabriek geopend voor de productie van zonnepanelen van Nederlandse bodem. Dat is nieuws waar ik warm van word. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ze daarin niet uniek zijn, want in bijvoorbeeld Roden (Elsun) en Westknollendam (Energyra) worden ook zonnepanelen geproduceerd, bij de laatste zelfs al meer dan 200.00 per jaar.

Aan die aantallen kan Solarge voorlopig nog niet tippen. Het maakt er nu nog minder dan tien per dag, maar eind van dit jaar wordt er gestreefd naar 24/7 productie waarbij er iedere 90 seconden een paneel van de sterk geautomatiseerde productielijnen komt, dus –even snel berekend op de achterkant van een bierviltje– 350.000 per jaar!

Dat is een ambitieuze doelstelling, zeker omdat je ze ook nog moet zien te verkopen. Dat zou geen probleem moeten zijn, als je de pré’s ten opzichte van het gros van de veel massaler geproduceerde panelen uit China beschouwt, die volgens cijfers van brancheclub HollandSolar in Nederland goed zijn voor een marktaandeel van circa 80%. Zo zijn ze een stuk duurzamer, want volledig recyclebaar, vrij van PFAS en gezegend met een lagere carbon footprint. En ook voor de gebruiker (en installateur!) is er een voordeel: ze zijn aanmerkelijk lager in gewicht, wat ze beter hanteerbaar maakt en ook voor minder stevige dakconstructies geschikt maakt.

Reliable. Available. Now.

Er is één maar: kostprijs. De panelen zijn nu nog 20 à 25 procent duurder, een percentage dat bij grotere productiecapaciteit nog wel naar beneden gaat. Wellicht in de richting van de 10%, die Energyra in verschillende publicaties heeft gecommuniceerd voor haar panelen, die trouwens ook voordelen als PFAS-vrij, lichtgewicht en grotere opbrengst hebben. Nou word ik van een prijsverschil van 10% tegenwoordig niet meer koud of warm, dus ik ga voor Made in Holland bij mijn tweede tranche om de nog aan te schaffen warmtepomp en EV te kunnen voeden met zonne-energie (de eerste panelen, vijf jaar geleden, waren van –ook al duurdere– Amerikaanse makelij).

Of –de vermaledijde Hollandse koopgeest in gedachten– iedere consument daar zo over denkt waag ik te betwijfelen. En dat terwijl de investering in de panelen an sich door de jaren heen relatief steeds lager wordt ten opzichte van de projectkosten en sneller kan worden terugverdiend vanwege de hogere kWh-prijzen. Met de duurdere Hollandse panelen anno nu ben je ook wat dat betreft een stuk beter af dan niet alleen mijn Amerikaanse van vier jaar geleden, maar ook de Chinese. Dus kopen die Hollandse panelen (en hopen dat er nog technici te vinden zijn die ze kunnen installeren…).

TEL 15(WI)N and TEL 15(WI)N-HS Series

Ultra compact 15 Watt DC/DC converters (DIP-16) for industrial applications

ƒ Ultra compact 15 Watt converter in DIP-16 metal casing

ƒ Highest power density of 4.51 W/cm3

ƒ Available in standard or heatsink package

ƒ 6-side shielded metal case with insulated baseplate

ƒ Wide 2:1 and 4:1 input voltage ranges

ƒ High efficiency (up to 87 %) for low thermal loss

www.tracopower.com

Richard Bezemer, hoofdredacteur Elektro-Data (R.Bezemer@mybusinessmedia.nl)

Metafas neemt Viscon

Graphic Products over

De Metafas Group uit Asten, producent van hoogwaardige frontfolies, user interfaces en printed electronics, heeft branchegenoot Viscon Graphic Products uit Hegelsom overgenomen. Door de overname wordt Metafas één van de marktleiders in Nederland op het gebied van gedrukte membraanschakelaars, folies, stickers en typeplaatjes voor de industrie.

“Metafas en Viscon maken dezelfde soort producten, maar hebben ieder hun eigen expertise en klantenkring,” zegt Luc van Neer, eigenaar van Metafas. “Door het samenvoegen van de twee bedrijven verbreden we ons aanbod, verstevigen we met de kennis en ervaring van Viscon de positie van Metafas en kunnen we een efficiëntieslag maken.”

Martien Meulendijks, eigenaar van Viscon: “In eerste instantie zijn we met Metafas in gesprek gegaan om te kijken of we over en weer als backup konden fungeren voor tijdelijke knelpunten in de productie. Maar gaande het gesprek bleken we erg veel raakvlakken te hebben. Weliswaar heeft Metafas meer ervaring met printed electronics en R&D, maar er zat weinig overlap in het klantenbestand. Metafas is toen met het voorstel gekomen om de samenwerking te verdiepen en de twee bedrijven

zelfs samen te voegen.”

De medewerkers en machines van Viscon Graphic Products zijn inmiddels verhuisd van Hegelsom naar Asten. Martien Meulendijk gaat deel uitmaken van het managementteam van de Metafas Group.

www.metafas.nl

E-book over Industry 4.0

Onder de titel ‘The Innovation Experts – Series 2: Industry 4.0 and the Future of Manufacturing’

heeft Farnell een e-book uitgebracht waarin experts van bedrijven als Omega, Schneider Electric, Advantech, ABB, Red Lion Controls en Eaton hun visie geven over de ontwikkelingen op het gebied van IIoT en aanverwante technologieën. Het e-book is volgens Farnell bedoeld voor paneelbouwers, systeemintegratoren en ontwerpers, engineers en elektronica-ontwerpers, die op de hoogte willen blijven van de nieuwste trends, producten, tools en toepassingen voor Industry 4.0. Het e-book biedt nuttige informatie voor diegenen die nieuwe digitaliseringsprojecten overwegen voor het ontwerpen en onderhouden van industriële apparatuur, robotica en slimme fabrieken. Onderwerpen zijn: upgraden naar Industry 4.0 met behulp van nieuwe en bestaande processen, duurzaamheid, samenwerken binnen Industry 4.0, integratie als toegang tot Industry 4.0, optimalisering procesautomatisering door big data analyse, edge-intelligentie en geïntegreerde systemen voor het bouwen van een IIoT-framework.

nl.farnell.com

Testers van KoCoS bij Vandentempel

Technisch

Handels- en Adviesbureau

Vandentempel is distributeur voor Nederland geworden voor de elektrische meetapparatuur van KoCoS Messtechnik. Dit Duitse bedrijf levert specialistische meetinstrumenten als testers voor circuit breakers, beveiligingsrelais en testkoffers voor vermogens- en kWh-meters. De Actas serie circuit breaker testers is er voor laag-, midden- en hoogspanning-schakelsystemen. Ze zijn verkrijgbaar in zowel draagbare als stationaire uitvoeringen. Voor het testen van beveiligingsrelais biedt KoCoS de Artes-serie compacte testkoffers en -systemen. Met de Metes meter-testkoffers heeft KoCoS een oplossing voor het testen van zowel enkel- als driefase elektriciteits- en energiemeters met een nauwkeurigheid van 0,05%.

www.vandentempel.nl

www.kocos.com

MEMS-microfoons

TOP-electronics heeft met Goermicro een nieuwe leverancier aan de linecard toegevoegd. Goermicro is bekend van kleine MEMS-microfoons voor allerlei toepassingen, zoals wearables, communicatieproducten en industriële systemen. Het aanbod bestaat uit een breed scala aan microfoons met verschillende afmetingen, maar allemaal zeer klein en met een hoge gevoeligheid voor het audiospectrum.

Naast de MEMS-producten levert Goermicro producten als akoestische sensoren, druksensoren, VPU (voice pick up)-sensoren en luchtstroomsensoren, die worden gebruikt in smartphones, smart draadloze oortelefoons, tablet computers, slimme draagbare apparaten en andere consumenten- en auto-elektronica.

www.top-electronics.com

Luc van Neer (links) en Martien Meulendijk (foto: Johan Klomp).

Industrial Ethernet verovert marktaandeel

Met een groei van 10 procent blijft Industrial Ethernet marktaandeel veroveren en is nu goed voor 68 procent van de wereldwijde markt van nieuwe geïnstalleerde ‘nodes’ in de fabrieksautomatisering tegenover 66 procent vorig jaar. De onderlinge strijd tussen Profinet en EtherNet/IP gaat door; zij voeren de ranglijst van 2023 aan met elk een marktaandeel van 18 procent. Maar EtherCat blijft ook sterk groeien en staat nu op een derde plaats met een marktaandeel van 12 procent. Dat schrijft HMS Networks in de jaarlijkse analyse van de industriële netwerkmarkt in de fabrieksautomatisering. Hun verwachting is dat de markt dit jaar met 7 procent zal groeien.

De groei van vorig jaar voor veldbussen was tijdelijk, aangezien nieuwe veldbusinstallaties met

5 procent afnemen in 2023. Profibus voert de veldbusranglijst aan met 6 procent marktaandeel, Modbus-RTU zit daar vlak achter met 5 procent. Samen zijn veldbussen goed voor 24 procent (27 procent vorig jaar) van de markt in 2023. Hoewel het aantal nieuwe veldbusknooppunten afneemt, zullen nog vele jaren veel apparaten, machines en fabrieken vertrouwen op de goed functionerende en beproefde veldbussen.

De draadloze groei versnelt tot 22 procent in 2023, naarmate er meer draadloze industriële netwerkoplossingen worden geïntroduceerd in de fabrieksautomatisering. Typische ‘use-cases’ zijn kabelvervangingstoepassingen, draadloze machinetoegang en connectiviteit met mobiele industriële apparatuur EtherNet/IP, Profinet en EtherCat zijn toonaangevend in Europa en het Midden-Oosten, met Profibus en Modbus-TCP als runners up. De Amerikaanse markt wordt gedomineerd door EtherNet/ IP, terwijl EtherCAT zich sterk ontwikkelt en marktaandeel wint. Profinet leidt een sterk gefragmenteerde Aziatische markt, gevolgd door EtherNet/IP en CC-Link/CC-Link IE Field, EtherCAT, Profibus en Modbus (RTU/TCP).

www.hms-networks.com

Sesam-zenders bij Tele Radio

YOUR KEY TO CELLULAR TECHNOLOGY

Tele Radio gaat de industriële productlijn Sesam van zusterbedrijf Åkerströms verkopen. De Sesam-producten zijn bedoeld voor toepassingen met een beperkt aantal functies, zoals het op afstand openen van poorten, garagedeuren, slagbomen en het bedienen van laadkleppen, lieren maar ook ventilatoren, lichten en schijnwerpers. Er is keuze uit zes zenders in vier afmetingen,

waaronder een sleutelhangerversie. De zenders kunnen tot 1.000 verschillende ontvangers aansturen. Bij de ontvangers gaat het om vier versies in een grote behuizing al dan niet met display en muurbevestiging plus twee versies in een compacte DIN-behuizing.

De zenders hebben robuuste IP67-gekwalificeerde behuizingen met rubberen beschermranden. De knoppen zijn probleemloos meer dan 1 miljoen keer in te drukken. Het veilige digitale signaal op 869 MHz biedt bescherming tegen interferentie. Gebruik van een range extender maakt een groot zendbereik mogelijk. De ontvangers bieden een eenvoudige programmeermogelijkheid.

www.teleradio.nl

Adrastea-I is a Cellular Module with High Performance, Ultra-Low Power Consumption, Multi-Band LTE-M and NB-IoT Module.

• Small form factor

• Security and encryption

• Long range/wordwide coverage

• Multi-band support

www.we-online.com/gocellular #GOCELLULAR

Batterijetechnologie cruciaal in elektrificatie en waterstofproductie

Ook dit jaar is er weer voor gekozen om het Energy Storage event en het Power Electronics event te combineren. Vermogenselektronica en energieopslag kennen veel raakvlakken en zijn veelal onlosmakelijk met elkaar verbonden, motiveert organisator FHI. Tussen de plenaire beginlezing en de plenaire afsluiter in de namiddag staan 27 lezingen gepland, die verdeeld zijn over vier paralleltracks. Net als bij het D&E-event van afgelopen maand hebben verschillende exposanten op de beursvloer demo-opstellingen ingericht, waar je hands-on aan de slag kan gaan c.q. kunt meekijken hoe een en ander werkt.

Elektrische infrastructuur en batterijtechnologie. Dat zijn grosso modo de gebieden waar nog ontzettend veel moet worden geïnvesteerd en geïnnoveerd om ook maar iets van de duizelingwekkende ambities op het gebied van duurzame energie te realiseren. Waar we nu al worden geconfronteerd met bijna overbelaste elektriciteitsnetten door de toenemende energievraag en het groeiende aandeel daarin van duurzame energie, lijkt een groene transporttoekomst met elektrisch varen en zelfs vliegen nog ver weg. Professor Thiago Batista Soeiro van de Universiteit Twente gaat in zijn plenaire lezing ‘Opportunities and

challenges for Dutch Industry in electrification of transport in maritime and aerospace’ in op de mogelijkheden en uitdagingen van power electronics. Tijdens het eerste deel van zijn presentatie ligt de focus op actuele ontwikkelingen binnen de technologie en in het tweede deel gaat hij in op het energiebeleid en de toekomst van power electronics en energie-opslag.

Investeren

De Universiteit Twente werkt samen met partners als NLR en Marin, die elektrificatie van de maritieme sector en luchtvaart hoog op de agenda hebben staan. Zij hebben voor hun

De Battolyser is een geïntegreerd batterijen elektrolysesysteem, dat zowel energie opslaat als waterstof produceert uit hernieuwbare energie. Onlangs is bij de RWE centrale in Eemshaven het eerste industriële Battolyser systeem geplaatst. Pieter Levecque vertelt alle ins-andouts van het systeem.

onderzoek de wind in de rug dankzij de honderden miljoen euro’s die alleen al door de Nederlandse overheid worden geïnvesteerd in elektrificatie van de transportbranche in het kader van de verduurzaming en de Europese green deal.

“Het is opwindend wat er allemaal gebeurt”, zegt Soeiro. “Nederland heeft een voortrekkersrol op het gebied van power electronics en energy storage, maar ook de EU speelt een cruciale rol door nieuwe investeringsfondsen en andere stimuleringsmaatregelen. Dit is ook een onderwerp waar ik over spreek tijdens mijn presentatie: waar gaat het geld

POWER ELECTRONICS & ENERGY STORAGE EVENT OP 27 JUNI 2023 IN DEN BOSCH

uit die fondsen naar toe? En waar liggen mogelijkheden voor bedrijven in het kader van de green deal?”

Infrastructuur

Soeiro kan eindeloos vertellen over de benodigde technologische innovaties voor zo’n beetje alle aspecten in de elektriciteitsketen, maar hij benadrukt dat er ook een complexe logistieke uitdaging ligt bij de omslag naar elektrisch. “Niet alle sectoren zijn in gelijke mate klaar voor een duurzame toekomst. De luchtvaart bijvoorbeeld is van origine een vrij conservatieve sector. De afgelopen decennia is er niet veel veranderd in technisch opzicht. Elektrisch vliegen betekent echt een revolutie voor deze sector. Het gaat niet alleen om technische aspecten zoals efficiëntie en het gewicht van de batterijen. Het hele ecosysteem van de infrastructuur moet worden aangepast. De overheid en netbeheerders moeten ook hun steentje bijdragen aan de voorzieningen, anders loopt het alsnog spaak.”

Hij hoopt dat bezoekers na afloop van zijn lezing een goed beeld hebben van de vele aspecten die een rol spelen bij de omslag naar elektrisch vervoer en dat er een discussie ontstaat. “Elektrificatie is een onmisbare schakel naar een emissievrije toekomst, maar we moeten er als maatschappij wel klaar voor zijn.”

Waterstofbatterij

Een stukje toekomst in het nu staat centraal in de afsluitende plenaire

lezing van dr. Pieter Levecque van start-up Battolyser Systems, een spin-off van de TU Delft. Dit bedrijf werkt aan een geïntegreerd batterij- en elektrolysesysteem, dat zowel energie opslaat als waterstof produceert uit hernieuwbare energie. De ‘waterstofbatterij’ slaat overtollige hernieuwbare energie op die wordt opgewekt door bijvoorbeeld zonnepanelen of windmolens. Vrij snel nadat de batterij gaat laden, produceert het waterstof. Levecque: “Je laadt de batterij op als de energie goedkoop is en als de stroom duur is, levert de Battolyser stroom terug aan het net. De geproduceerde waterstof kan geïntegreerd worden in een industrieel netwerk of dienen als energieopslag. Een duurzame en kosteneffectieve oplossing, waarvoor we veel belangstelling zien vanuit het bedrijfsleven. De Battolyser is zeer geschikt voor grote industriële partnerships, zoals windmolen-en zonneparken, energiebedrijven en de mijnbouw.”

Opschalen

Op 26 april 2023 vertrok een pilotopstelling in een 6-meter-lange schipcontainer naar Eemshaven. Levecque: “Het verschepen van dit systeem was een belangrijke mijlpaal. Het betekent een exter ne erkenning dat we een functioneel en veilig systeem kunnen afleveren. De volgende stap is de prototypefase, de Battolyser 2, die midden 2024 gepland is. Over een jaar of twee, als alle onderzoeken en testen zijn afgerond, willen we verder opschalen naar productie en een fabriek openen in Rotterdam.”

Kennisoverdracht

Eén van de vier parallel-tracks is volledig gevuld met bijdragen van onze technische universiteiten en hogescholen. De Haagsche Hogeschool verzorgt een workshop over DC-grid, een onderwerp dat ook aan de orde komt in de lezing van Fedor Boendermaker van diezelfde hogeschool. Hij zoomt in op veiligheid aan de hand van actieve kortsluitbeveiliging en aardlekdetectie. Twee bijdragen van de Universiteit Twente sluiten aan bij de plenaire lezing van Soeiro, met focus op power electronics op het schip en aan de wal, en EMC-aspecten bij elektrisch vliegen.

Praktisch

De lezingen, die worden verzorgd door de exposanten (of door hen vertegenwoordigde fabrikanten) hebben in het algemeen een meer praktisch karakter. Dat zie je terug bij onderwerpen als warmtehuishouding en aansluittechniek. Würth Elektronik verzorgt een lezing over EMI-effecten van thermische interface materialen, waarbij Coolmag (namens Telerex) ingaat op een oplossing voor efficiënt

temperatuurmanagement in de elektronica. Praktisch is ook de insteek van de lezing van Batenburg Applied Technologies over thermal management. Hierover lees je meer in het artikel op pagina 8.

Op het gebied van aansluittechniek zijn er bijdragen van onder meer Harting (hoe sluit ik veilig en vertrouwd een kabel met grote diameter aan op een contact), Phoenix Contact (connectiviteit in energie-opslagsystemen) en Würth Elektronik (pressfit-technologie in high-power toepassingen).

Testen & meten

Op het gebied van testen & meten zijn er onderwerpen als monitoring en vroegtijdig herkennen van isolatiefouten in Battery Energy Storage Systemen (BESS) en DC-stelsels (Bender Benelux), power hardware in the loop (OPAL-RT namens TTMS), uitdagingen en oplossingen voor het testen van high-power apparaten (Keysight namens Acal Bfi), analyse van 3-fase inverter motoraandrijving (CN Rood) en temperatuurmetingen in power- en accu-applicaties (Optimal Thermal Solutions namens Thal Technologies). Ook een aanrader op dit gebied is de lezing van Maarten Vogelaar (Weiss Technik) over hoe je een compleet testlab in een 40-voet container krijgt.

Demo’s op de beursvloer

Onderwerpen als thermisch management, aansluittechniek en testen & meten lenen zich uitstekend voor een demo. Dat zie je dan ook terug bij de exposanten, die hierboven zijn genoemd met een lezing op deze gebieden.

Meer demo’s zijn er te vinden op de stand van Future Electronics (diverse batterijsystemen), Strukton Power (single pulse testen van een power module voor een verliesarme metroaandrijving) en de TU/e (lab prototype van een 3,6 kW power converter met een uitgangsspanningsbereik van 100 tot 400 V en een maximale uitgangsstroom van 10 A).

Meld je aan

Aanmelden voor een gratis bezoek aan het Power Electronics & Energy Storage event kan via fhi.nl/powerelectronicsevent.

Bij de stand van Weiss Technik kan je een interactieve rondleiding krijgen door het Plug&Test Lab, een 40-voet container waar een heel batterijtestlab in zit.

Begin dit jaar werd in Singapore dit 200 MW Battery Energy Storage System (BESS) in gebruik genomen. Hopelijk zit het allemaal goed met de isolatie. Op de stand van Bender kan je zien wat er gebeurt als je een (bewuste) isolatiefout maakt in een BESS-applicatie.

Thermische uitdagingen oplossen voordat ze een probleem worden

Harry Beijering van Batenburg

Applied Technologies gaat tijdens zijn presentatie ‘Thermal management; a matter of understanding’ terug naar de basisregels van warmteontwikkeling en warmtetransport. Aan de hand van praktijkvoorbeelden legt hij uit hoe een mix van theoretische kennis en praktijkervaring kan helpen om al in het ontwerp te anticiperen op de thermische uitdagingen waar een systeem in bedrijf mee kan worden geconfronteerd.

batenburg.nl/thermal thermal@batenburg.nl (010) 292 87 87

Als hardware engineer krijg je regelmatig thermische uitdagingen voor je kiezen, soms zelfs als het ontwikkeltraject al is afgerond en de systemen geïnstalleerd zijn. “We hebben de meest fantastische tools waarmee we steeds sneller en gemakkelijker elektronica en behuizingen kunnen ontwikkelen. Maar wat als aan het einde van zo’n traject blijkt dat er onvoldoende aandacht is besteed aan de gebruikssituatie en warmtehuishouding van één of meerdere componenten binnen het systeem? Dan kan er zomaar sprake zijn van hardwaredefecten, systeemuitval of tegenvallende systeemprestaties”, vertelt Harry Beijering, sales engineer bij Batenburg Applied Technologies. Extra passen en meten wat de warmtehuishouding betreft wordt gedicteerd door de afwerking en uitstraling van het eindproduct, die vaak al vaststaan voordat het systeem volledig is getest. “Het is dan ook een hele

uitdaging om vorm en functie optimaal in balans te houden en daarbij grip te houden op de warmtehuishouding van systemen. Zeker wanneer warmtebronnen, warmtetransporten en omgevingsfactoren onvoldoende op elkaar zijn afgestemd, wat we in de praktijk toch best wel vaak zien”, aldus Harry.

Terug naar de basis

Om de juiste ontwerpkeuzes te maken is het belangrijk om inzicht te hebben in de belangrijkste manieren waarop warmte kan worden getransporteerd: via geleiding, via stroming of via straling. “Elk van die transportmechanismen heeft specifieke eigenschappen, die van invloed zijn op de toepasbaarheid bij het koelen van elektronicasystemen. Bij geleiding is het bijvoorbeeld zaak dat een koellichaam dicht tegen de warmtebronnen aan kan worden gemonteerd en aan de andere kant ook weer mogelijkheden heeft

Omdat een groot aantal componenten in een relatief kleine behuizing moet functioneren, ook in warmere omgevingen, was het beheersen van de temperatuur een belangrijk punt bij het redesign van deze flow projector.

om de warmte verder af te voeren. Bij stroming is het belangrijk dat er voldoende luchtverplaatsing mogelijk is om de warmte af te voeren”, legt Harry uit.

In de praktijk

Harry zal in zijn lezing een flink aantal praktijkoplossingen laten zien en geeft daarbij handzame tips, zoals ‘gebruik de 80/20-regel’: richt je oplossing op de grootste warmteveroorzaker, want daar is de meeste winst te behalen. En ‘luchtstroming heeft ruimte nodig’: je kunt wel een ventilator monteren, maar zorg er dan wel voor dat er voldoende lucht kan worden aan- èn afgevoerd.

Een voorbeeld van zo’n praktijkoplossing is het redesign van een flow projector (een industriële PC met laser- en vispionfunctionaliteit), die boven een lopende band hangt en wordt ingezet bij het sorteren van postpakketten. Omdat een groot aan-

tal componenten in een relatief kleine behuizing moet functioneren, ook in warmere omgevingen, is het beheersen van de temperatuur een belangrijk punt. Om het inwendige van de projector vrij te houden van stof en vuil is interne luchtkoeling geen optie. Met een ontwerp waarbij alle ‘warme’ componenten rechtstreeks passief gekoeld worden in een gesloten behuizing, terwijl externe actieve

PRODUCTNIEUWS

luchtkoeling de warmte afvoert, is een thermische beheersing bereikt die ook bij warme omgevingscondities zeer effectief is.

Meld je aan

De lezing ‘Thermal management; a matter of understanding’ staat gepland voor 14.30 uur op het Power Electronics & Energy Storage event op 27 juni in Den Bosch. Aanmelden

voor een gratis bezoek kan via: fhi.nl/ powerelectronicsevent/.

Demo thermisch management

Op de beursvloer van Power Electronics & Energy Storage worden op de stand van Batenburg Applied Technologies in een compacte opstelling producten getoond uit de expertisegebieden ‘thermisch management’ en ‘meettechiek’. Zowel op R&D-niveau als na de ingebruikname zijn warmteontwikkeling en warmtetransport eigenschappen die de levensduur en efficiëntie van systemen beïnvloeden.

De opstelling laat zien hoe energieverbruik, warmteontwikkeling en warmtetransport met elkaar in verbinding staan. Aan de hand van data van temperatuursensoren en een IR-camera worden twee verschillende koelopstellingen met elkaar vergeleken. Een en ander wordt grafisch in beeld gebracht via een draadloze datalogger.

Volledig loodvrije geheugenmodule 5 W DC/DC in miniatuurbehuizing

Apacer, fabrikant van industriële SSD's en DRAM, heeft een volledig loodvrije geheugenmodule gecreëerd. Deze overtreft niet alleen de vereisten van de huidige EU RoHS-milieunorm, maar hoeft ook geen beroep te doen op de loodvrijstellingsclausule van RoHS 7(c)-I.

De huidige geheugenmodules bevatten nog loodcomponenten in hun weerstandselementen, zodat ze niet

volledig kunnen voldoen aan de vereisten van de RoHS-milieunorm en moeten vertrouwen op de loodvrijstellingsclausule. Nu er wereldwijd steeds strengere milieuvoorschriften verschijnen, is het gebruik van vrijstellingsclausules echter geen oplossing op lange termijn. Om dit probleem op te lossen, heeft Apacer een loodvrije geheugenmodule ontwikkeld. De volledig loodvrije weerstandselementen die erin worden gebruikt zijn in overeenstemming met de RoHSmilieunormen en zullen de prestaties van de originele geheugenmodule niet verminderen. De eerste volledig loodvrije geheugenmodule zal eerst worden toegepast op DDR5 DRAMmodules.

Recom heeft de ‘K’serie DC/DC-omzetters uitgebreid met een 5 W-component in een miniatuur plastic behuizing van 1" x 1" x 0,4" (25,4 x 25,4 x 10 mm). De REC5K-AW heeft een breed 4:1 ingangsbereik (9 – 36 VDC) en een enkele gereguleerde 5 VDCuitgang. Tot 5 W/1 A is leverbaar met een ingang tussen 18 en 36 VDC. Deze component werkt in een omgevingstemperatuur van -40 °C tot 110 °C met derating. De DC/DC is gecertificeerd volgens UL/EN/IEC 62368-1 voor 4 kVDC/1 s ‘basis’ isolatiecapaciteit en voldoet aan EMC-norm EN 55032 Klasse B voor geleidingsruis met een eenvoudig ingangsfilter. De

componenten zijn ontworpen voor gebruik tot 5000 m hoogte in een omgeving met verontreinigingsgraad 2 (PD2). De MTBF bedraagt meer dan 1,4 Mhrs bij 25 °C volgens milHDBK-217F (GB). De REC5K-AW is kortsluitbeveiligd en beschikt over een ingangs-onderspanningsbegrenzing. De aan/uit-regeling heeft een typische standbystroom van 3 mA.

Apacer Technology

Recom Power

Deel van de praktijkopstelling zoals die te zien zal zijn op de stand van Batenburg Applied Technologies bij het Power Electronics & Energy Storage event.

SiC-gebaseerd demobord

300 W buck-boost DC/DC-omzetter

Het E-Fuse Demonstrator Board is ontworpen om high-voltage subsystemen in batterij- en hybride-elektrische voertuigen beter te beschermen tegen overbelasting. De E-Fuse is beschikbaar in zes varianten voor 400-800 V batterijsystemen en heeft een stroomsterkte tot 30 A. Dankzij de solid-state ontwerptechnologie van siliciumcarbide (SiC) kan de E-Fuse kortsluitstromen detecteren en onderbreken in microseconden,

Würth Elektronik

wat 100-500 keer sneller is dan traditionele mechanische benaderingen. Het resultaat is dat piek-kortsluitstromen worden verminderd van tientallen kilo-ampères tot honderden ampères. De resetbaarheid van de E-Fuse vermindert ontwerpcomplexiteit en maakt flexibele inpassing in het voertuig mogelijk. De E-Fuse Demonstrator kan worden geconfigureerd via een LIN-interface en rapporteert de diagnostische status, waardoor het ontwikkelproces van BEV/HEV OEM-ontwerpers wordt versneld. De E-Fuse Demonstrator maakt gebruik van Microchip's SiC MOSFET-technologie en PIC microcontrollers' Core Independent Peripherals (CIP’s).

De RGC serie robuuste niet-geïsoleerde DC/DC-omzetters met een vermogen van 300 W hebben een ingangsspanning van 9 tot 53 V en leveren een uitgangsspanning die instelbaar is van 9,6 tot 48 V of van 5 tot 28 V, met uitgangsstromen tot 12,5 A. De serie is ontworpen voor gebruik in ruwe omgevingstoepassingen. Ingekapseld in een 1/16e brick formaat behuizing zijn de omzetters dusdanig bestand tegen schokken en trillingen dat ze hiervoor MIL-STD810G gekwalificeerd zijn. De gegoten aluminium behuizing met montage-

lipjes vermindert uitgestraalde EMI en maakt conductiekoeling naar een koelplaat mogelijk voor ventilatorloze werking.

De RGC-modellen bieden twee spannings- en stroomcombinaties die het gebruik ondersteunen met 12 V, 18 V, 24 V, 36 V en 48 V batterijen en andere stroombronnen. Met rendementen tot 97% worden de vermogensverliezen tot een minimum beperkt, zodat de producten kunnen worden gebruikt in omgevingen waar de temperatuur van de behuizing kan variëren tussen -40 °C en +115 °C.

De serie WR-CIRCM12 A-gecodeerde

M12 ronde connectoren (DIN EN 61076-2-101) bestaat uit vrouwelijke en mannelijke connectoren met schroefbevestiging voor paneelmontage en kabelbevestiging. Ze zijn geschikt voor gebruik in ruwe omgevingen met vocht, stof en trillingen. WR-CIRCM12 is verkrijgbaar in vier-, vijf- of achtpolige uitvoering.

M12-A staat voor datakabels met de optie van DC-voeding, wat ze geschikt maakt voor veldbustoepassingen. Sensoren en actuatoren kunnen worden aangesloten via de robuuste stof- en waterdichte aansluitingen met IP67 of IP68 ingangsbescherming. De connectoren zijn verkrijgbaar met metalen of kunststof bussen.

De O-ringen en afdichtingen zijn gemaakt van elastomeren en epoxyhars en de contacten zijn verguld. Alle soldeerbare producten uit de WR-CIRCM12 familie hebben UL94-V0 gecertificeerde omhulsels, en de voorgemonteerde

kabels en veldmonteerbare producten met schroefklemmen voldoen aan UL94-HB.

Microchip

TDK-Lambda

Printplaatconnectoren

De printplaatconnector XPC 1,5 maakt door de directe connectoraansluiting via push-X snelle aansluiting van verschillende adertypen en doorsneden zonder gereedschap mogelijk. Volgens het principe van een muizenval wordt de ader gevangen door deze in de connector te steken. Daarbij worden starre en flexibele aders met of zonder adereindhuls

langdurig en betrouwbaar via klemcontacten verbonden. De ader raakt bij het insteken in de aansluitruimte het activeringselement, dat met zeer weinig kracht de contactveer vrijgeeft. De voorgespannen contactveer klemt de ader vervolgens permanent met een gedefinieerde kracht vast. Een hoorbaar activeringsgeluid en de gewijzigde positie van de contrasterende oranje activeringstoets bevestigen de veilige aderaansluiting. Door de aansluittechniek zonder gereedschap worden montagetijden verlaagd en wordt geautomatiseerde bekabeling mogelijk gemaakt. De ontgrendeling van de ader en de gelijktijdige voorspanning van de contactveer vinden plaats via de activeringstoets. De connector XPC 1,5 is in het 3,5 mm-raster compatibel met het Combicon-assortiment van Phoenix Contact.

1 W DC/DC-omzetters

De TRI 1 en TRI 1SM zijn twee series sterk geïsoleerde, geregelde DC/DC-omzetters in een compacte SIP-8- of SMD-14-behuizing. Het belangrijkste kenmerk van deze omzetters is een geavanceerd versterkt isolatiesysteem dat bestand is tegen hoge testspanningen (8000 VDC gedurende 1 s en 3000 VAC gedurende 60 s) en werkspanningen tot 480 VACrms). Rendementen tot 84% maken een veilige werking

mogelijk van -40 °C tot +85 °C zonder derating. Alle modellen hebben een ingangsspanningsbereik van ±10% en nauwkeurig geregelde, geïsoleerde uitgangsspanningen van 5, 12 of 24 VDC. Met de nieuwste IT-veiligheidscertificaten (IEC/EN/UL 623681) zijn de TRI 1(SM)-series geschikt voor veeleisende laagvermogen toepassingen in de industrie, transport en instrumentatie.

TEP150UIR & TEP200UIR Series

TheTEP200UIR is a series of railway-certified DC/DC converters designed for highest reliability in demanding applications. It’s ultrawide 12:1 input voltage range allows the application engineer to target an array of nominal system voltages with a single power supply design.

Features:

•Compact half-brick housing (2.3”x 2.3”x 0.5”)

•Ultra-wide 12:1 input voltage range: 14–160 VDC

•–40°C to +105°C operating

•Fully encapsulated

•Dedicated holdup capacitor

•EN 50155, EN 45545-2 and EN 61373 certified

•Up to 3‘000 VAC I/O-isolation

•Remote on/offand trim function

•Protection against short-circuit (SCP), overvoltage (OVP) and overtemperature (OTP)

•3-year product warranty

Traco Power

Sta eens stil bij het lijntje van de PCB-omtrek

Misschien wel het meest eenvoudige element in een PCBontwerp is de outline, ook wel omtrek, omlijning of contour genoemd. Deze definieert de fysieke grens van de printplaat en kan een eenvoudige rechthoek zijn of een meer complexe vorm. Het definiëren van outlines lijkt triviaal, maar uit de dagelijkse praktijk van de PCBfabricage blijkt dat er meer achter zit dan je denkt. Dit artikel gaat in op de potentiële valkuilen en geeft inzichten om die te vermijden.

Saar Drimer, editor bij Eurocircuits

We definiëren de outline in een speciale laag (layer) van de EDAtool aan de hand van een gesloten niet-doorsnijdende lijn van bepaalde breedte. Deze gesloten contour is niet gevuld en volgens afspraak geeft het midden van de lijn van deze contour de eigenlijke omtrek van de printplaat weer. Dat klinkt allemaal erg eenvoudig, maar dat kan in de praktijk anders uitpakken, zoals blijkt uit de vier tips&tricks hieronder:

grid in je EDA-tool te gebruiken om alles op elkaar af te stemmen en zo fouten te vermijden.

Bij toepassing van een V-vormig groevenpatroon (‘V-cut’) tussen de printplaten ga je heel efficiënt om met de paneelruimte.

• De lijndikte is enkel nodig om ons te helpen de vorm van de outline te zien. Het midden ervan wordt normaal niet getoond, en dat maakt het nauwkeurig uitlijnen van andere elementen dicht bij de outline niet altijd eenvoudig. Daarom adviseer ik de dunste lijndikte die je kunt hanteren of eentje die extra informatie geeft. Bijvoorbeeld: 0,5 mm lijndikte laat een speling van 0,25 mm vanaf de rand 'zien' (standaard speling voor gefreesde contouren); bij 0,8 mm outline is dat 0,4 mm (wat UL vereist), en bij 0,9 mm heb je een speling van 0,45 mm (vereiste voor printplaten in een klantpaneel met V-cut scheiding). Het is een goed idee om een adequate

• Sommige EDA-tools lijnen de outline niet altijd correct uit met de rest van de gegevens van de printplaat bij het exporteren van de productiedata. Dit betekent dat de exacte plaats van de outline onduidelijk is voor de fabrikant. Die kan dat dan niet correct corrigeren. Om dat proces te vergemakkelijken raad ik aan de exportbestanden te bekijken met Gerber-viewers die je niet gebruikt in je reguliere proces, zoals de gratis Gerber-viewer van Ucamco. En, als de fabrikant het

toelaat, de nabewerkte ontwerpbestanden te bekijken alvorens het ontwerp goed te keuren voor productie.

• Een outline moet een gesloten vorm zijn, maar soms ontbreekt er een stukje. Dat zie je vaak niet omdat de opening te klein is of wordt verhuld door een ander element. Zorg er dus voor dat de Design Rule Checkers (DRC's) van je EDA-tool deze problemen signaleren. Of zoom in en ga handmatig over de outline om te zoeken naar afwijkingen, zoals inkepingen en bobbeltjes, die je uitgezoomd niet kan zien. www.eurocircuits.com

In de EDA-tool is de outline aangegeven met een gestreepte lijn (rood), waarbij het midden van die lijn de eigenlijke rand van de printplaat is. Er geldt ook dat koper op een bepaalde afstand van de rand moet worden gehouden (paars). Een frees wordt gebruikt om de individuele printplaat van een paneel te scheiden.

DERDE DEEL VAN EEN SERIE ARTIKELEN OVER PCB-ONTWERP EN PRODUCTIE

• Soms sluipt er door de ontwerper of de EDA-tool andere informatie in de outline layer. Die informatie is dan ook aanwezig in de data die wij aan de fabrikant leveren. Dat kan verwarring opleveren. Neem dus alleen formatie over de outline in de betreffende laag op en gebruik voor andere informatie naar de fabrikant mechanische- of gebruikerslagen.

Productie-aspecten

De printplaten worden vervaardigd op een productiepaneel dat meerdere exemplaren van dezelfde printplaat bevat of verschillende printplaten, zoals bij ‘pooling’. Aan het einde van het productieproces worden de afzonderlijke printplaten langs de outline uit het productiepaneel gefreesd. Voor klantpanelen kan het dat twee scherpe messen langs boven en onder op de outline een V-vormig groevenpatroon (‘V-cut’) snijden, wat toelaat dat de individuele PCB’s later door de klant uit het klantpaneel kunnen worden gebroken. De twee technieken kunnen worden gecombineerd in hetzelfde ontwerp. V-cut kan alleen in rechte lijnen die evenwijdig of loodrecht op een rechthoekig klantpaneel lopen. V-cut is zeer oppervlakte-

efficiënt. Een frees kan bijna elke willekeurige vorm aan, maar gebruikt wel minimaal de freesdiameter aan paneelruimte.

Beide methoden vereisen scherp en robuust gereedschap dat een zuivere rand maakt zonder de plaat te beschadigen. Bot gereedschap kan ‘haloing’ veroorzaken waarbij het basislaminaat breekt en zijn samenhang verliest, of braampjes achterlaten op het oppervlak of aan de rand van de frezing.

Het frezen van de printplaten uit het productiepaneel is een van de laatste stappen van de printplaatfabricage, maar vaak willen we ze nog net aan het paneel bevestigd houden, zodat het gemakkelijker is om componenten te plaatsen. Daartoe houden we de printplaten vast op het paneel met ‘tabs’, of ‘mousebites’. Als de PCB’s klaar zijn voor verzending kunnen die lipjes gemakkelijk worden afgebroken, waarbij idealiter zo weinig mogelijk materiaal op het oppervlak van de rand achterblijft.

Rekening houden met productie Bovenstaande vereist dat ontwerpers goed nadenken over de eenduidigheid van hun gegevens, zodat de ver-

vaardigde printplaten zo min mogelijk fouten vertonen. Houd bijvoorbeeld rekening met het volgende:

• De machine die de printplaten uitfreest heeft een bepaalde nauwkeurigheidstolerantie. Dus moet je een gebied met een bepaalde afstand tot de outline vrijhouden van alles dat geen soldeermasker is. Deze afstand hangt samen met de specificaties van de fabrikant en je eigen normen.

• De meeste frezen hebben een freesdiameter van 2 mm, wat een afgeronde hoek met straal van 1 mm oplevert. Voor kleinere stralen moet je uitzoeken of de fabrikant daartoe in staat is. Het is daarbij handig om die eis expliciet te stellen, anders gebruiken ze hun standaard frees en laten ze in een binnenhoek het resterende materiaal zitten. Je kunt deze beperking omzeilen door in deze hoek een niet-gemetaliseerd gat te maken om zo dit restmateriaal weg te nemen.

• Componenten die over de rand komen zijn op zich geen probleem, zolang dat niet boven een breek-tab is. Dat kan tot twee ongewenste zaken leiden. Ten eerste kan de component niet precies op gelijke

hoogte met de printplaat zitten omdat die door het lipje omhoog wordt geduwd. Dat is bijvoorbeeld het geval bij micro-USB-connectoren die een 'lipje' aan de onderkant hebben dat onder het oppervlak van de printplaat komt, en bij SMA-connectoren aan de rand. Ten tweede kan het breken van het lipje de component optillen, de verbindingen er mee verzwakken of hem zelfs van de printplaat afbreken.

In de praktijk

De PCB Visualizer van Eurocircuits waarschuwt voor verkeerd uitgelijnde of onvolledige outlines als hij ze zelf niet met voldoende zekerheid kan herstellen. Dit kan je dan zelf binnen Visualizer doen met de 'Outline Editor', of je kunt nieuwe bestanden uploaden. We meten en rapporteren ook alle problemen met eilanden of sporen die te dicht bij de rand van de printplaat liggen. Als we andere kopergebiedjes van de rand weghalen om ze aan de specificaties te laten voldoen, en dat veroorzaakt een opening, melden we dat ook. Die problemen zal je zelf in je ontwerp moeten oplossen. Bedenk hierbij wel dat de UL-richtlijnen verbieden dat koper de rand bereikt.

Onze standaard frees voor contouren heeft een diameter van 2 mm. Als je in je ontwerp kleinere frezen wil gebruiken, geef dit dan aan in een mechanische laag. Ook kan je aangeven of je in plaats van frezen liever gebruik maakt van V-cut voorsnijden. Complete documentatie over PCB’s in panelen vind je bij: https://www.eurocircuits.com/panel-guidelines/.

Verschil tussen een schoon gefreesd gat (links) en een gat dat ‘haloing’ laat zien ten gevolge van het gebruik van een botte frees.

Restmateriaal dat achterblijft bij het frezen in de hoeken kan worden verwijderd door op die plek een nietgemetaliseerd gat te boren.

Foutjes in de outline zijn nauwelijks te zien (links), maar bij inzoomen wel (rechts). In dit voorbeeld detecteert Visualizer het kleine gaatje en herstelt dit automatisch.

Klasse I- of klasse II-voeding voor je (medische) toepassing?

AC/DC-voedingen voor elektrische apparaten hebben meestal een beschermingsklasse I of II. De term beschermingsklasse verwijst naar de mate van isolatie tussen het primaire en secundaire circuit. Deze bepaalt of een product al dan niet geaard moet zijn voor de vereiste bescherming van gebruikers tegen elektrische schokken. Dit artikel gaat in op de verschillen tussen klasse I en klasse II voedingen.

David Buck, product manager, TDK-Lambda EMEA

De medisch gecertificeerde open frame voedingen uit de CUS250M-serie kunnen worden gebruikt voor klasse I- of klasse IItoepassingen.

Klasse I-voedingen hebben een aardaansluiting, terwijl klasse II-voedingen dat niet hebben. Een product van klasse I moet twee niveaus van bescherming hebben tussen de delen onder spanning (het primair circuit) en de eindgebruiker (secundair). Als één beschermingsniveau uitvalt, is de eindgebruiker nog steeds veilig. De gebruiker wordt op die manier beschermd door één of twee isolatieniveaus (basisisolatie of versterkte isolatie) en de toepassing van een aardverbinding vanaf de metalen behuizing van het chassis van de voeding. Figuur 1 toont een klasse I-voeding met een basisisolatie. Stel dat de isolatiebarrière tussen

het primaire circuit en het chassis faalt. In dat geval zal de foutstroom via de primaire aardaansluiting lopen en de aardlekschakelaar in werking treden. Daar kan je echter –ook in de Westerse wereld– niet blindelings van uitgaan. Studies laten schattingen zien van minder dan de helft van de huizen in Noord-Amerika en Europa met betrouwbare aarding. Een hoge impedantie in de aardverbinding kan leiden tot een elektrische schok en kan ernstige gevolgen hebben voor mensen met een verzwakte gezondheidstoestand.

Klasse II

Bij gebruik van klasse II-voedingen

is er geen gevaar voor elektrische schokken ten gevolge van een onbetrouwbare aarding. Daarom stelt norm IEC-60601-1-11 voor medische thuiszorg ook het gebruik van klasse II-apparatuur verplicht. Een klasse II-voeding heeft doorgaans een open frame of een plastic behuizing. Deze producten hebben geen aardaansluiting nodig. De gebruiker wordt beschermd door dubbele of versterkte isolatie tussen het primaire en secundaire circuit en tussen het primaire circuit en de plastic behuizing of systeembehuizing van de voeding (zie figuur 2). Een enkele storing in één van de isolatiebarrières stelt de gebruiker www.emea.lambda.tdk.com/nl

Figuur 1: Isolatiebarrières van een klasse I voeding. Figuur 2: Isolatiebarrières van een klasse II voeding.

Figuur 3: De CUS250M met de U-profiel behuizing.

volgende vier voorwaarden worden voldaan:

• De voeding moet 1 x MOPP (Means of Patient Protection) hebben van de ingang naar aarde (chassis) en 1 x MOPP van de uitgang naar aarde. De CUS250M beschikt hierover (zie figuur 4).

niet bloot aan het risico op een elektrische schok.

Open frame

De medisch gecertificeerde open frame CUS250M-serie van TDKLambda kan worden gebruikt in klasse I- of klasse II-toepassingen. Er zijn twee beschermingsniveaus, die worden bereikt met dubbele of versterkte isolatie. Dit type voeding kent verschillende behuizingsopties, waaronder U-profiel, met afdekking en ventilatorgekoelde modellen. In overeenstemming met de vei-

ligheidsnormen moet de metalen behuizing worden geaard, aangezien er geen dubbele of versterkte isolatie is tussen voeding en chassis. Dit zou de voeding klasse I maken, aangezien een storing het chassis onder spanning zou kunnen zetten en een aardverbinding nodig is om een tweede beschermingsniveau te bieden.

Van I naar II

Er is echter een oplossing waardoor een voeding van klasse I kan worden gebruikt in een medisch hulpmiddel van klasse II. Daarbij moet aan de

• De aanraakstroom (lekstroom van de behuizing) moet in overeenstemming zijn met de veiligheidseisen van de eindapparatuur. De CUS250M-voeding heeft een zeer lage aanraakstroom van <70 µA (gemeten bij 264VAC / 63 Hz). Die is voor de meeste toepassingen aanvaardbaar.

• Het chassis van de voeding moet 1 x MOPP geïsoleerd zijn van de behuizing van de eindapparatuur. Dit kan worden bereikt door de voeding geïsoleerd in de eindbehuizing te monteren met behulp van niet-geleidende afstandhouders, waardoor in totaal 2 x MOPP en dubbele of versterkte isolatie tussen het primaire circuit en het chassis ontstaat (zie figuur 5).

• Om ervoor te zorgen dat de EMCprestaties niet nadelig worden

beïnvloed, kies je een voeding die voldoet aan geleide emissies, uitgestraalde emissies en immuniteit bij gebruik als een klasse II-voeding. Naast een lage aanraakstroom met 1xMOPP van ingang naar aarde en uitgang naar isolatie, is de CUS250M ontworpen met EMImarges van tenminste 6dB.

Pre-compliance testen

Om de CE- en UKCA-markering te kunnen aanbrengen moet het eindsysteem worden gecertificeerd volgens de juiste EMC-normen. Meestal wordt EN 55011 of EN 55032 gebruikt, met de strengere klasse B voor huishoudelijke toepassingen. Veel engineers kunnen intern precompliance testen (laten) uitvoeren voordat het definitieve testwerk wordt gedaan in een geaccrediteerde faciliteit. Om te compenseren voor eventuele interne testonnauwkeurigheden wordt geadviseerd om een marge van 6dB te hanteren. Dit voorkomt dure hertesten bij de externe faciliteit, eventueel herontwerpen en/of vertraging van de productlancering.

PRODUCTNIEUWS

DC/DC-omzetters voor in de ruimte

De VSC-serie COTS DC/DComzetters is er voor uitgangsvermogens van 5 W tot 30 W en omvat enkele en dubbele uitgangen van 3,3, 5, 12 en 15 V met een breed ingangsbereik van 15 V tot 50 V met 80 V transiëntspanning. De VSC-serie is getest op straling tot 42 MeV/ mg/cm2 en is gegarandeerd tot

30 MeV/mg/cm2 voor SEE en getest tot 50 krad(Si) en gegarandeerd tot 30 krad(Si) voor TID. Een complete lijn van ingangsEMI-filters is beschikbaar om te voldoen aan MIL-STD-461 of gelijkwaardige vereisten voor geleide emissies.

De VSC-serie is gekarakteriseerd voor Total Ionizing Dose (TID)

prestaties inclusief Low Dose Rate (LDR) en voor Single Event Effects volgens VPT's Radiation Hardness Assurance (RHA) protocol. De serie is ontworpen voor kleinere satellieten in lage aardbanen (LEO) en NASA klasse D-missies waarbij het evenwicht tussen kosten en gegarandeerde prestaties van cruciaal belang is.

AVE Added Value Electronics

Figuur 5: Isolatieschema van de voeding in de systeembehuizing.

Figuur 4: MOPPisolatieschema van de CUS250M.

Open automatiseringsplatform breidt uit met modulaire besturing

Twee jaar geleden lanceerde

Bosch Rexroth met ctrlX Automation een automatiseringsplatform dat zich weinig aantrekt van de klassieke grenzen tussen machinebesturing, IT en IoT. Gebruik van open standaarden, app-technologie voor de programmering, webgebaseerde technieken en een flexibele IoT-verbinding maakt dat dit op het realtime Linux-besturingssysteem draaiende platform tot een significante reductie van de kosten voor engineering en implementatie leidt. Deze ‘smartphone van de automatisering’ heeft nu een omvangrijke hardware-update in de vorm van de ctrlX CORE+. Doordat de software en hardware van het platform ctrlX Automation –gebaseerd op een nieuwe generatie multicore-processoren – onafhankelijk van elkaar draaien, besparen gebruikers stevig op logistiek, installatie, schakelkasten, reserveonderdelen en service op locatie. De praktijk wijst uit dat het platform zorgt voor een vermindering tot 50 procent van de installatieruimte en het aantal individuele componenten.

Eén blok hardware

De meest recente innovatie in de hardware is de ctrlX CORE+, een modulaire besturing waar ook in- en uitgangsmodules aan te koppelen zijn. Deze kunnen eenvoudig aan de hardware in de elektrokast worden geklikt, waardoor je in feite één blok creëert. Een andere toevoeging van de ctrlX CORE+ is dat bijvoorbeeld een additionele ProfiNet-master als hardware-aansluiting beschikbaar is. De ‘standaard’ ctrlX CORE kan middels soft stack een ProfiNet-master emuleren naast de realtime EtherCat-

communicatiebus. Daarmee kun je andere interfaces aansturen, zoals frequentieregelaars en servodrives.

Sensoren

Ook het inlezen van bijvoorbeeld sensoren is dankzij de ctrlX CORE+ snel geregeld. Denk daarbij aan sensoren voor het meten van kracht of temperatuur of voor het aansturen van naderingsschakelaars of eindstandmelders. Maar ook sensoren die pneumatische of hydraulische kleppen open- en dichtzetten, of die de elektromotor in- of uitschakelen.

Sterkere processor

Op de planning staat ook de lancering van ctrlX CORE X7, zeg maar de grote broer van de CORE+. Deze variant met een nog krachtigere processor levert meer mastercommunicatie en kortere procestijden op, wat hem geschikt maakt voor veeleisende toepassingen als CNC-machinebesturing. Feitelijk is er sprake van een paradigma-shift. Waar je als klant voor een oplossing aanvankelijk

De meest recente innovatie in het ctrlX-platform aan de hardware is de ctrlX CORE+: een modulaire besturing waar ook in- en uitgangsmodules aan te koppelen zijn.

afhankelijk was van de opzet van het besturingssysteem, is dit nu omgedraaid. Op basis van de klantwens kan een oplossing op maat worden geconfigureerd.

Breder toepasbaar

Waar ctrlX Automation in de basis ontwikkeld is voor motion control, breidt het ctrlX-universum zich hiermee uit naar andere sectoren. In de speciaalmachinebouw profiteren ze van de mogelijkheden die de modulariteit biedt, en van kortere doorlooptijden. Ook in de gebouwtechnologie en in de handling/logistiek is ctrlX inmiddels bij verschillende bedrijven geïntegreerd.

Uit de app-store

Uiteindelijk is het de bedoeling dat de eindgebruiker over een oplossing beschikt, die perfect past bij zijn behoefte. Die kan de oplossing ook zelf ontwikkelen, waarbij hij kan putten uit de Bosch Rexroth-appstore.

DIN-rail CPU-unit

en een 128 Gbytes M.2 SDD-kaart geïntegreerd, evenals diverse interfaces waaronder 2x Gbit Ethernet, 2x Varan, 1x CAN, 2x USB 3.2 Type-A, 1x USB 3.2 Type-C en een S-DVI uitbreidingskaart. Dankzij de businterface aan de zijkant kunnen S-DIAS I/O-modules direct op de CP 841 worden aangesloten. Twee 7-segment displays en 14 status-led's voor het aflezen van de operationele status, evenals een set- en resetknop, zijn geïntegreerd.

Sigmatek introduceert met de CP 841 een krachtige CPU-unit voor veeleisende industriële toepassingen. De Intel Celeron 6305E dual-core processor maakt de unit geschikt voor besturings-, regel- en bewegingstaken. De standaardversie heeft

1 Mbyte MRAM, 4 GB LPDDR4 RAM

De unit kan worden bediend zonder ventilator dankzij een passieve koeloplossing met behulp van een heatpipe. De CP 841 draait op het Linux-gebaseerde realtime besturingssysteem Salamander 4 en wordt ontwikkeld en geprogrammeerd met Lasal.

Met de huidige update van de nVision-i besturingssoftware breidt di-soric het aantal toepassingen voor de CS-60 visionsensor uit. Gebruikers beschikken over een instrumentarium, dat nu ook functies als beeldcorrectie, kalibratie en objectmeting in reële afmetingen omvat. Met verdere functionele optimalisaties in blobanalyse of patroonmatching bereikt de visionsensor het niveau van slimme camera's. De geïntegreerde verlichting en vier verwisselbare lenzen zorgen voor hoogwaardige beeldresultaten. De intuïtieve gebruikersinterface garandeert een snelle en eenvoudige inbedrijfstelling zonder programmeerkennis. De nVision-i besturingssoftware groepeert de beschikbare tools in handige toolsets. Zelfs in de basis-

versie beschikken de apparaten over de functies lokaliseren, detecteren en tellen. Extra functies, zoals meten of lezen van 1D/2D-codes, worden naar behoefte eenvoudig op de sensor geladen. Er hoeft dus slechts één sensortype te worden opgeslagen, dat via software-upgrades up-to-date kan worden gehouden en kan worden uitgebreid met extra functies.

Bij seriematige montage van solid state relais in een apparaat of bij een configuratie met veel solid state relais in een schakelkast, is montagesnelheid een belangrijk criterium. Celduc heeft hiervoor solid state relais ontwikkeld met faston-aansluiting waar-

bij vastschroeven overbodig is. De bekabeling is in dat geval vooraf op lengte te bepalen, met fastons uit te voeren en eenvoudig te monteren. De faston aansluitingen mogen volgens IEC62314 afhankelijk van hun uitvoering 15 A voeren als 4,8 mm type en 25 A voor 6,3 mm types. Celduc relais biedt één en tweefasige uitvoeringen en zelfs een viervoudig solid state relais met faston aansluiting. Het pakket omvat ondermeer de volgende relais met fastons: SF5 miniatuurrelais, EMC-geoptimaliseerde SCFL relais, hockey-puck SCF relais en vierpunts schakelende SCQ relais.

Onze gegevens op mobiele apparatuur zijn voortdurend onbedoeld toegankelijk met hoogfrequente signalen. Om gegevensmisbruik te voorkomen kunnen deze producten afgeschermd worden door ze op te bergen in flexibele, makkelijk handelbare tassen. De shielding bags zijn getest volgens

IEEE-norm 299-2006, MIL-norm 285 en NSA-94-106. Ze hebben een bewezen afscherming tot 80 dB in het frequentiebereik van 0,9 tot 3,8 GHz. Shieldex kan haar elektrisch geleidend textiel finetunen voor verschillende toepassingen, zoals EMCafscherming, EM- metingen, RFID en NFC. Shieldex beidt deze shielding bags in drie standaard afmetingen: 175 x 100 mm voor smartphones, 310 x 240 mm voor tablets en 380 x 280 mm voor notebooks. De afsluiting kan naar keuze met klittenband of kunststof buckle. Klantspecifieke uitvoeringen zijn mogelijk.

AUTOMATISERING

PCH Network Portal voorziet volgens de fabrikant in een nieuwe benadering van ether net-communicatiemodules die de I/O-architectuur van machines herformuleert en transformeert. De ether net-communicatiemodule stelt gebruikers in staat om de kracht van IO-Link te benutten door de connectiviteit uit te breiden naar externe IO's en bekabelde verbindingen te beperken. De flexibiliteit van IO-Link stelt gebruikers ook in staat om een verbindingspoort in te

stellen als digitale ingang (DI), digitale uitgang (DO) of IO-Link-masterpoort. De module kan communiceren met veel industriële besturingen omdat het EtherNet/IP-, Profinet-, Modbus TCP- en EtherCAT-protocollen ondersteunt. Configureerbare I/O met PNP/ NPN-circuitschakelingen en IO-Link op elke poort maken eenvoudige wijzigingen in het machineontwerp mogelijk. Een ander voordeel is dat ingebouwde programmeerfuncties het oplossen van problemen en integratie eenvoudig maken, zelfs voor onervaren programmeurs. Gebruikers kunnen via een laptop, tablet of telefoon configureren en problemen oplossen met een veilige Bluetooth-verbinding.

De Axial AC101 edge server benut de kracht van de 13e generatie Intelprocessoren (voorheen bekend als Raptor Lake) en biedt gebruikers de mogelijkheid om gegevens op locatie te verzamelen. Dat betekent minder bandbreedte en minder latency omdat er minder gegevens met de cloud worden uitgewisseld. Het systeem kan worden geconfigureerd met een 32-threads Intel Core i9 CPU van maximaal 24 cores. De hybridcore architectuur van Intel met Intel Thread Director helpt de prestaties en efficiëntie te optimaliseren.

De Baseboard Management Controller (BMC) biedt toegang op afstand. Wijzigingen in de configuratie kunnen daardoor realtime worden doorgevoerd en gebruikers hebben op afstand inzicht in de status van het systeem. De BMC biedt gebruikers

Ethernet-communicatiemodule Edge server Compacte industriële computer

Duranmatic is dé Kübler leverancier voor encoders, tellers, lineaire meetsystemen, sleepringen, paneelmeters, inclino-meters en safety controllers

■ Groot aantal standaard modellen en opties

■ Klant specifieke uitvoeringen op aanvraag

■ Korte en betrouwbare levertijden

De industriële computer

VL3 UPC is uitgerust met een 6e generatie Intel Atom-processor (voorheen Elkhart

Lake) in dual-core of quad-core uitvoering, DDR4-werkgeheugen en geïntegreerde voorgeïnstalleerde NonVolatile Memory Express

toegang tot functies zoals IPMI 2.0 (Intelligent Platform Management Interface) en RESTful API’s (RedFish). Daarnaast zorgt de BMC voor een beveiligde, web-based interface. Met een platte, 515 mm diepe single-rack unit ondersteunt de Axial AC101 full-height en full-length PCIe-uitbreidingsapparaten tot 150 W. Speciale grafische kaarten of aanvullende I/O kunnen worden geconfigureerd voor toepassingen als AI-inference met meerdere camera’s of computer vision.

Ethercat, Profinet, CANopen, Profibus, SIL3, Multiturn tot 41 bits, ATEX, incrementeel, analoog, singleturn, magnetisch, optisch, IP67

Duranmatic B.V. | Robijn 800 | 3316 KE Dordrecht

T+31 (0)78 631 05 99 | info@duranmatic.nl

Solid-State-geheugenmodules. De systemen worden passief gekoeld. In de basisuitrusting bieden zij een DisplayPort 1.4-interface voor displays met hoge resolutie en multi-streamtransport, om meerdere displays tegelijkertijd van signalen te voorzien. Verder zijn de apparaten voorzien van twee 2,5 Gb Ethernet-interfaces en USB 3.1-aansluitingen. De configureerbare computer kan worden uitgebreid met twee seriële interfaces, die kunnen worden ingesteld als

RS-232/422/485. WLAN (a, b, g, n) is beschikbaar als configuratieoptie in de basisbehuizing van 100 x 100 x 50 mm. Voor montage is een DIN-rail of wandmontage via montagehoek beschikbaar.

Er zijn twee uitbreidingsmodules aangeboden die de IPC met 30 mm verhogen. De eerste optie biedt twee extra 2,5 Gb Ethernet-poorten en een M.2-bus; de tweede is een 4G/LTEmodem, die ook een M.2-interface voor geheugenuitbreiding bevat.

Parker Hannifin

OnLogic

Phoenix Contact

Air-vents voor grotere behuizingenIT- en OT-monitoringoplossing

Overdrukventielen of air-vents dienen de druk binnen en buiten een behuizing te vereffenen zonder vocht in de behuizing te laten. Kleinere air-vents zijn inmiddels gangbaar. Maar grotere diameters, die geschikt zijn voor grotere behuizingen, zijn daarentegen niet breed verkrijgbaar.

Amphenol LTW breidt het bestaande

pakket uit met vijf grotere types met een permeabiliteit van 1400 tot >10.000 ml/min bij 70 mbar. De uitvoeringen zijn er zowel in kunststof als in aluminium, met een ademend membraan of met veerdruksluiting, uitgevoerd als M20, M40 of rechthoekig (90 mm x 72 mm).

Deze IP68/IP69K-dichte ventielen kunnen typisch grotere behuizingen zoals outdoor telecom/internetkasten en batterijcompartimenten beschermen tegen overdruk waarbij thermische stress en indringend vocht voorkomen wordt en de levensduur wordt verlengd.

Paessler breidt zijn monitoringoplossing uit met de PRTG OPC UA. Deze service is ontwikkeld voor monitoring van operationele technologie (OT) in de industriële sector. Met de oplossing kunnen teams informatie van IT- en OT-monitoring in hun bewakings- en besturingssystemen weergeven. IT/OT-convergentie is volgens het bedrijf de sleutel naar efficiëntere processen binnen deze industriële omgevingen.

De OPC UA server biedt OT-beheerders en fabrieksbeheerders de mogelijkheid om hun infrastructuren te bewaken via bewakings- en besturingssystemen. OPC UA server vergroot het toepassingsgebied van Paessler PRTG door het samenbrengen in één overzicht van IT- en OT-elementen

in OPC UA geschikte systemen. Verder is er een centrale alarmering via bestaande meldpunten, is de kwaliteitsbewaking aangevuld met IT/ OT-componenten en is er een interactie alarmafhandeling tussen IT- en OT-personeel. De productuitbreiding werkt uitsluitend via Paessler PRTG Network Monitor met actief onderhoud. De toepassing is in de toekomst ook beschikbaar voor Paessler PRTG Hosted Monitor en Paessler PRTG Enterprise Monitor.

Elincom Electronics

Paessler

3D-lidarsensor

omstandigheden betrouwbare metingen doet. De sensor is onder meer geschikt voor mobiele platforms, zoals AGV’s.

Holle-as encoder

De multiScan100 3D-lidarsensor brengt niet alleen met hoge resolutie het horizontale 2D-vlak in kaart voor toepassingen als lokalisatie en mapping, maar voert ook een 3D-omgevingsscan van 360 graden uit. De sensor genereert zo een 3D-puntenwolk waarmee objecten en personen zeer nauwkeurig worden gedetecteerd. Functies als multi-echo en filters voor regen en stofdeeltjes zorgen ervoor dat deze sensor in alle

Compacte actuator

De Smela liteEco serie is een compact elektromechanisch alternatief voor pneumatische korteslag cilinders door hun telescopische concept van motor en mechaniek. Daardoor zijn ze ideaal voor de vaak vereiste lineaire bewegingen in productielijnen, bewerkingsmachines of verpakkingssystemen. De kleinste behuizing is er al met een flensmaat van 50 mm bij een

Deelbare 360° kabelinvoer

De multiScan100 kan individueel worden geconfigureerd en eenvoudig worden geïntegreerd. Een systeemplug voor tal van interfaces zorgt voor een snelle implementatie. De multiScan kan ook gepreconfigureerd worden besteld met de gewenste interface en applicatie.

De sensor detecteert objecten in detail met 16 scanlagen en levert objectbewegingsrichting aan via 3D-puntenwolk. Een 360° zicht rondom en grote verticale openingshoek (maximaal 65°) maken een groot werkbereik mogelijk. Eenvoudige lokalisatie is mogelijk dankzij 0°-laag met hoge resolutie (0,125°) in 2D met optionele reflectordetectie.

De SMAB off-axis modulaire kit encoder van Lika electronics heeft een nieuwe variant met een hogere resolutie tot 24 bits, met BiSS- of SSI-interface. De encoder bevat een platte ring met grote doorlopende holle as van 80 mm doorsnede. De off-axis encoder is geüpdatet, maar ongewijzigd in mechanische eigenschappen, waardoor hij nog steeds te integreren is in motoren, robot, radars en antennes.

In de applicatie wordt de encoder gekoppeld aan een MRAB axiale ring en werkt met een contact- en slijtagevrij magnetisch scankop. De toegepaste ring is ultraplat, slechts 6 mm dik, met een grote doorlopende holle as van standaard 80 mm doorsnede (tot 95 mm op aanvraag). De leeskop van de encoder is buiten de as geplaatst over de ring, de polen

zijn axiaal gemagnetiseerd. Door het asloze, lage profiel en de off-axis uitvoering kan het meetsysteem in kleine en compacte ruimtes ingebouwd worden. De elektronica is volledig omspoten en de mechanische behuizing garandeert een bescherming tot IP69K. De SMAB encoder is uitgerust met een geïntegreerde led voor diagnostische functies en kan zowel met kabel- als met M12 connectoraansluiting worden uitgevoerd.

lengte van 77 mm.

Een servomotor inclusief positioneringssensoren maakt de beweging van eenvoudige tot complexe profielen mogelijk: voor het fixeren, verstellen, vergrendelen en traverseren van alle bewegingsprocessen. De efficiënte motor bespaart meer dan 75% energie in vergelijking met pneumatische systemen en zorgt door

Tot 48 kabels met connectoren uit alle richtingen veilig geleid met trekontlasting! Met de nieuwe Distribution Box kunnen kabels 360° in alle gewenste richtingen worden verdeeld.

de slimme plaatsing van de mechanica voor een ruimtebesparing tot 80% ten opzichte van bestaande elektrische oplossingen. De LE50-serie integreert alle voordelen van zijn voorganger, de LE48. Naast afdichting tot IP65 zijn aan de basisversie LE-Base ronde connectoren (hybrid M15) met een

zelfborgend snelkoppelingssysteem toegevoegd. Ook nieuw is de schaalbaarheid van de maximale slag in stappen van 45, 80 en 115 mm.

Interesse gewekt?

Groneman

Trillingssensor met temperatuurmeting Veiligheidsvergrendeling

De CMVT is een robuuste trillingssensor met geïntegreerde temperatuurmeting voor conditiebewakingstoepassingen. De sensor detecteert trillingen op drie assen en evalueert deze intern. Bij overschrijding van de ingestelde grenswaarden geeft hij direct een waarschuwingssignaal af via IO-Link of als schakelsignaal. De schakeluitgang is bijzonder geschikt voor het opzetten van retro-

Lenze

Servoregelaar

fit- en standalone-toepassingen, omdat hij direct als trigger voor een signaallampje kan worden gebruikt zonder dat integratie in bestaande besturingssystemen nodig is. De inbedrijfstelling van de sensor is eenvoudig dankzij de Turck Vibration Monitor. De tool visualiseert de trillings- en temperatuurgegevens live in elke webbrowser en kan gemakkelijk worden gebruikt via elke Turck IOLink master.

De sensor detecteert versnellingen in g en trillingssnelheden in mm/s over een breed frequentiebereik. Slimme voorbewerking van de sensorgegevens maakt ook de directe uitvoer van piek-piekwaarden of rmswaarden van versnelling en snelheid mogelijk. De CMVT voert hier drempelwaarden uit in overeenstemming met ISO 10816-3.

De flexLock veiligheidsschakelaar met vergrendeling onderscheidt zich door een traploze bedieningsradius van 180°. Dankzij het flexibele ingangspunt van de actuator in de open vergrendelkop verloopt de integratie in de machine(omgeving) veel gemakkelijker. De schakelaar biedt een hoge bescherming tegen manipulatie bij een hoog coderingsniveau van de RFID-tags in de actuator en zorgt voor een veiligheid tot op PL e niveau. De vergrendelingskracht is tot 3.150 N. De flexLock is er in verschillende varianten voor personen- of procesbescherming. Zo is er ook een variant met optionele vluchtontgrendeling. Bevindt een persoon zich per ongeluk bij een draai-

ende machine in de gevarenzone, dan kan hij de vergrendeling van binnen ontgrendelen en de machine stoppen. De schakelaar met een uitlijntolerantie van zo’n 3 mm laat zich eenvoudig en flexibel monteren. De open vergrendelkop en de afgeronde behuizing zonder grote groeven en openingen maken een snelle en gemakkelijke reiniging mogelijk. De flexLock is er in de isolatieklassen IP67 en IP69K.

Met de i750-servoregelaar voor dynamische meerassige motioncontrol toepassingen kunnen volgens Lenze operators de cycli van hun machines tot 20 procent versnellen. In combinatie met een Lenzebesturing vergemakkelijkt de auto-tuning functie de inbedrijfstelling en verbetert het algehele rendement van de machine. De i750-productreeks bestaat uit voedingseen-

heden, enkele en dubbele assen, die in een gelijkstroomsysteem werken. De regelaar voldoet aan de veiligheidseisen tot veiligheidsintegriteitsniveau 3 (SIL 3) of prestatieniveau e (PL e). Veiligheidsfuncties zoals veilig begrensde snelheid (SLS), veilige richting (SDI) en veilig begrensde positie (SLP) bieden nog uitgebreidere mogelijkheden voor de beveiliging van machinefuncties.

De eenheden zijn inzetbaar in het vermogensbereik van 1,1 tot 15 kW voor enkele assen en van 1,1 tot 7,5 kW voor dubbele assen. Tussen 22 en 110 kW fungeert de i950 servoregelaar als vermogensuitbreiding. De servoregelaar serie i750 ondersteunt de werking van motoren met onecable technologie (OCT) over het gehele vermogensbereik.

Smart LTE Cat 4 modules voor data-intensief IoT-werk

De SC206E-serie is Quectels nieuwe generatie multi-mode LTE Cat 4 slimme modules. Gebaseerd op Qualcomm 64-bit quadcore Cortex-A53 processoren met ingebouwde Adreno 702 GPU zijn deze modules geschikt voor zowel industriële als consumententoepassingen, die hoge datasnelheden en multimediafuncties vereisen. De smart modules draaien op Linux of Android en vormen mede door de vele interfaces een embedded oplossing met veel meer functionaliteit dan een ‘kale’ LTE Cat 4 module die alleen als telecommodem fungeert. Er zijn drie varianten. Naast twee regiogebonden versies is er een uitvoering met alleen WiFi en Bluetooth.

Afgezien van de specifieke frequentiebanden voor de dekking van het LTE-FDD-en LTE-TDD- spectrum en het bij de versie voor Noord-Amerika ontbreken van dekking voor WCDMA en GSM/EDGE zijn de multi-mode LTE Cat 4 modules SC206E-NA en SC206E-EM qua specificaties vrijwel gelijkwaardig. Hierbij is -NA exclusief voor Noord-Amerika ontworpen en is -EM gericht op zo’n beetje de rest van de wereld, met uiteraard EMEA.

Compact

tiebanden gaan bij LTE-FDD tot 150 Mbps download- en 50 Mbps uploadsnelheid. Bij LTE-TDD ligt dat een tikje lager, 130 resp. 30 Mbps. Gebruikers van de SC206E-EM hebben nog andere protocollen ter beschikking, maar de datasnelheden daarvan liggen in de grootte-orde van enkele honderden kbps.

MIMO

www.top-electronics.com info@top-electronics.com

(0180) 58 04 92

De in een LCC + LGA-behuizing (40,5 x 40,5 x 2,85 mm) ondergebrachte module van iets meer dan 10 gram aan gewicht is gebaseerd op een quad-core ARM Cortex-A53 64-bit processor @ 2,0 GHz met ingebouwde Adreno 702 GPU. De modules, die draaien op Yocto Linux (kernel 5.4), hebben 2 GB LPDDR4X + 32 GBeMMC aan geheugen. Het stroomverbruik in uitgeschakelde toestand is 80 µA; in slaapstand trekken de modules typisch 4,5 mA. Datasnelheden over de LTE-frequen-

De twee regiogebonden modules hebben qua WiFI en Bluetooth dezelfde spec’s als de SC206E-WF, de WiFi & Bluetooth-only-versie. Wat WiFi betreft gaat het om 2,4 en 5 GHz, en 802.11a/b/g/n/ac. De modules zijn compliant met alle standaard Bluetooth 5.0 functies.

De SC206E ondersteunt multipleinput multiple-output (MIMO)-technologie. Het gebruik van meerdere antennes aan de ontvangerkant op dezelfde frequentieband minimaliseert fouten aanzienlijk en verbetert de datasnelheden. De modules combineren tevens snelle draadloze connectiviteit met een ingebouwde

De SC206E-serie multi-mode LTE Cat 4 slimme modules van Quectel zijn gebaseerd op Qualcomm 64-bit quadcore Cortex-A53 processoren met ingebouwde Adreno 702 GPU.

multi-constellatie en hooggevoelige GNSS-ontvanger die GPS, BDS, GLONASS, Galileo, QZSS, SBAS voor positiebepaling ondersteunt.

Interfaces

Dankzij een grote reeks aan interfaces (onder andere LCM, camera, touchpanel, MIC, video, UART, USB, I2C en SPI) kan met de modules een breed scala aan IoT-toepassingen worden bediend. Denk daarbij aan edge devices, edge computing, smart POS, smart cash registers, smart home gateways, smart robots, smart wearables, beveiliging, PDA & tablets, verkoopautomaten, bezorgkluisjes, videostreaming en entertainmentsystemen.

Opnemen en terugspelen van 1080P 8-bit video is mogelijk bij 30 fps. Voor de camera zijn twee groepen van 4-kanaals MIPI CSI’s beschikbaar, die tot 2,5 Gbps/kanaal aankunnen. Hiermee kan een 25 MP @ 30 fps camera worden ondersteund of 13 MP + 13 MP met dual ISP.

:

PRODUCTNIEUWS

Rutronik

Renesas

WiFi 6 companion IC Cloud development kits

Nordic Semiconductor heeft de nRF7002 ontwikkeld, een companion IC voor de integratie van naadloze WiFi 6 connectiviteit in een breed scala aan toepassingen. Het IC werkt op zowel de 2,4 GHz als de 5 GHz WiFi band en biedt daarmee een scala aan mogelijkheden om verbinding te maken met netwerken. Het IC kan optimaal worden gecombineerd met

sw Ultra Low Power technologieën van Nordic, en is ook compatibel met Nordic's bestaande nRF52 en nRF53 series Bluetooth Systems-on-Chip (SoC's) en nRF91 series cellulaire IoT Systems-in-Package (SiP's). Dankzij deze functies is de companion IC geschikt voor een breed scala aan toepassingen, bijvoorbeeld op het gebied van smart city, smart agriculture, smart home, wearables en medisch. Zijn lage stroomverbruik maakt hem interessant voor gebruik in batterijgevoede draadloze producten. De nRF7002 voldoet aan 802.11a/b/g/n/ ac/ax en voorziet in 20 MHz kanaalbandbreedte, 64 QAM (MCS7) en 86 Mbps PHY-doorvoer.

De op 32-bit MCU’s gebaseerde cellulair-naar-cloud ontwikkelkits CKRA6M5 en CK-RX65N voor het aansluiten en beheren van IoT-apparaten via de cloud bieden nu volledige ondersteuning voor Microsofts Azure clouddiensten. Beide kits bevatten Renesas' LTE CAT-M1 module, die MCU's draadloos verbindt met cloud services zonder gateway. De kits zijn uitgerust met Microsofts Embedded Wireless Framework, dat een veilige verbinding biedt met het Azure cloudplatform.

Om betrouwbare functionaliteit en interoperabiliteit te garanderen, zijn beide kits gecertificeerd door Microsoft Azure. Dit betekent dat de apparaten zijn gevalideerd om verbinding te maken met Azure IoT Hub en veilig kunnen worden geleverd via de Device Provisioning Service. Bovendien zijn beide apparaten IoT Plug and Play-gecertificeerd, waardoor ontwikkelaars de apparaten in hun oplossingen kunnen integreren met behulp van vooraf gedefinieerde apparaatmodellen.

De kits bevatten een krachtige MCU, de RYZ014A Cat-M1 Pmod, zes ingebouwde sensoren en uitgebreide randapparatuur, waaronder een USB FS-connector, USB-to-UART seriële converter, twee Pmod-connectoren en een batterijconnector.

Test solutions for Pc,·Ner Electronics & Energy Storage

grescentrum 's-Hertogenbosch

Effecten van de energietransitie op de elektrische installatie

Dit artikel is een verkorte versie van een lezing gehouden door Prof.dr.ir. Sjef Cobben op de Technische Universiteit Eindhoven. Hij hield deze lezing in het kader van de door HyTEPS geïnitieerde en georganiseerde kennissessie ‘Inbreiden en de energietransitie’.

Tot voor kort werd de stabiliteit van ons elektriciteitsnet gegarandeerd door grote centrales, die inspelen op fluctuaties in de vraag. Dit soort centrales verdwijnt echter langzaam door de opkomst van wind- en zonne-energie. Deze hernieuwbare bronnen zijn echter minder flexibel, en dat kan gevolgen hebben voor de netstabiliteit. We zien nieuwe eisen en voorwaarden verschijnen voor hernieuwbare bronnen. In de netcode wordt hier al rekening mee gehouden. ‘Requirements for generators’ moeten borgen dat hernieuwbare bronnen, van relatief klein tot heel groot, ook bijdragen aan netstabiliteit. Bijvoorbeeld door slim om te gaan met te hoge frequenties, spanningslimieten en -dips, en door te zoeken naar manieren om meer in te voeden.

Toekomstbestendig

hyteps.nl info@hyteps.nl

Naast integratie van hernieuwbare bronnen, zorgen het groeiende aantal elektrische voertuigen, de ontwikkeling van energieprijzen, aanleg van nieuwe netinfrastructuur en aanpassingen in regelgeving voor (snellere) verduurzaming in de netten. Op de langere termijn zijn er verschil-

lende oplossingen denkbaar voor het toekomstbestendig maken van de infrastructuur en het verbeteren van de netstabiliteit. Bijvoorbeeld door netverzwaringen (hoewel dat niet onbeperkt kan) en ander gebruik van bestaande netstructuren (wat tijd nodig heeft). Congestiemanagement en vrijgave van reservecapaciteit kunnen uitkomst bieden, evenals slimme netten, mits verbonden met slimme installaties. Deze ontwikkelingen zien we niet alleen binnen het hoogspanningssegment, maar ook op laag- en middenspanningsniveau. Deze netwerken zijn steeds meer met elkaar verknoopt. Op de midden-en laagspanningsinstallaties worden meer warmtepompen aangesloten en veel meer zonnepanelen dan voorspeld. Aan de andere kant zorgt elektrificatie van woningen en verkeer voor grotere vraag naar stroom. Er is meer spanningsvariatie, maar de geleverde spanning moet altijd binnen een bepaalde bandbreedte blijven: een uitdaging voor netbeheerders.

Andersom denken

Tot nu toe werd er telkens tijdelijk

Inmiddels is het beter om naar regelbaarheid te zoeken in de belasting dan de opwekking aan te passen aan de vraag.

meer energie opgewekt om de grotere belasting aan te kunnen. Maar de opbrengst van zonne- of windenergie is niet zomaar schaalbaar. Inmiddels is het beter om naar regelbaarheid te zoeken in de belasting dan de opwekking aan te passen aan de vraag. NEN 1010 deel 8, over efficiente installaties, laat zien hoe er ‘andersom’ kan worden gedacht. Installaties worden complexer, wat zwaardere eisen stelt aan mensen en processen, en leidt tot meer risico en uitval. De energie-classificatie elektrische installatie (NEN 1010deel 8-1) streeft naar meer efficiëntie door minimaal verbruik en een hoog rendementsniveau. Processen, waar vaak heel veel te winnen valt, worden hierbij echter buiten beschouwing gelaten.

Bepalen rendementsniveau

Het rendementsniveau van een installatie kun je bepalen aan de hand van een in NEN 1010 beschreven kwalificatiesysteem. Afhankelijk van zes criteria wordt aan de installatie een label toegekend. In de ontwerpbeginselen van deze norm worden de volgende aspecten in aanmerking genomen:

BETER OM TE ZOEKEN NAAR REGELBAARHEID IN DE BELASTING DAN DE OPWEKKING AANPASSEN AAN DE VRAAG

• Belastingsenergieprofiel (actief en passief).

• Beschikbaarheid van lokale opwekking, reductie van energieverliezen in de elektrische installatie.

• De indeling van de groepen met betrekking tot energie-efficiëntie: door slim opdelen en vermazen van de installatie kan er meer rendement worden behaald.

• Gebruik van energie volgens de vraag van de klant.

• Tariefstructuur aangeboden door de leverancier van de elektrische energie.

Power Quality

De bedoeling is uiteindelijk dat de maximale belasting afneemt zodat de piekbelasting binnen contractueel vastgestelde waarden blijft. Uiteindelijk zou de contractwaarde zelfs omlaag kunnen. Daarbij mogen de kwaliteit van de dienstverlening en de prestaties van de elektrische installatie er niet op achteruitgaan. Hoe bereik je dit? Regelbare belasting en opslagsystemen, en het meten en verbeteren van Power Quality-aspecten

PRODUCTNIEUWS

spelen hierin een belangrijke rol. Overbelasting van condensatoren, leidingen, motoren en andere componenten in een installatie leidt tot onnodig energieverlies! Er is echter vaak te weinig kennis over deze verliezen en mogelijkheden om deze aan te pakken. Meten is niet moeilijk, maar wel essentieel.

Het inpassen van duurzame energie en het regelen van de belasting op basis van vraagsturing zijn belangrijk voor netstabiliteit (en het behalen van relevante normeringen). Maar er moet dan eerst worden nagedacht over een flink aantal factoren. ‘Inbreiden’ kan ook een belangrijke rol spelen. Door ‘inbreiding' kan er ruimte worden gecreëerd achter trafo('s) in elektrische installaties. Zo kan er op een veilige, slimme en duurzame manier meer rendement worden gehaald uit bestaande systemen.

Kortom

Installaties worden groter en complexer en hernieuwbare bronnen en groeiende vraag dienen in balans te worden gebracht. Deel 8-2 NEN 1010

kijkt hierbij naar functionele aspecten en elektrische installaties voor laagspanning van prosumenten. Er wordt gekeken naar strategieën voor het bouwen van zulke installaties, inclusief onderlinge afhankelijkheden en distributie/ overdrachtspunten. Om stabiele, flexibele, toekomstbestendige netten te realiseren moet er meer ingezet worden op energiebesparing en gebruik van duurzame

Igus Harting

Configureren slimme kabelrups Push-in module

Aan de hand van de online configurator ‘kabelrups-expert’ kunnen gebruikers de voor hun toepassing meest geschikte kalbelrups vinden. Ze hoeven alleen de geconfectioneerde of niet-geconfectioneerde kabels in de online tool te selecteren of het globale vulgewicht aan te geven. Vervolgens kiezen ze omgevings- en toepassingsparameters, zoals rijwegen en vereiste snelheid. Tot slot kunnen ze uit een voorselectie de juiste kabelrups kiezen en verder op maat maken.

Er is nu een nieuwe functie beschikbaar waarmee ze hun kabelrups direct kunnen uitrusten met intelligente sensoren. De tool laat direct zien welke producten uit de selectie compatibel zijn met smart plastics. De geselecteerde kabelrups kan vervolgens met een simpele muisklik worden uitgerust met een slimme slijtagesensor. Deze EC.W-sensor biedt realtime conditiebewaking. Dit maakt het onderhoud over de gehele levensduur eenvoudiger en beter te plannen, en verlaagt de kosten. Dankzij geïntegreerde, potentiaalvrije contacten kan de slijtagesensor direct op het machinebesturingssysteem worden aangesloten. Gebruikers kunnen de sensor ook via een i.Cee-module op een breed scala aan netwerken en IoT-systemen aansluiten en zo integreren in een voorspellend onderhoudsconcept.

Met de push-in verbindingstechnologie kunnen gebruikers zonder gereedschap de montagetijd voor connectoren als onderdeel van elektrische installaties tot 30% verkorten. De gestripte draden hoeven alleen vanaf de aansluitzijde in de contactkamers van de module te worden gestoken. De veerdruk fixeert de gestripte draden en zorgt voor een robuust en hoogwaardig contact. Het is ook mogelijk om een speciaal push-in gereedschap te gebruiken voor de afsluiting. Het gereedschap duwt de actuator in om de veerdrukklem in geopende toestand te houden. Zo kunnen de draden gemakkelijk, reproduceerbaar en veilig in de contactkamer worden gestoken. Met Han push-in kunnen verschillende soorten draden worden geassem-

energiebronnen moet worden uitgebreid. Belasting moet meer flexibel zijn (opslag) en optimalisatie per klant/ wijk/gebied is nodig. Dat vraagt om meer sensoren, dus meer meten en beter gebruik maken van data.

Een meer uitgebreide versie van dit artikel kan je lezen in HyTEPS' Power Journal.

bleerd, van flexibele draden zonder adereindhulzen tot draden met adereindhulzen (geïsoleerd/ongeïsoleerd) en massieve bedrading. De techniek maakt het ook gemakkelijker om componenten te hanteren tijdens onderhoudswerkzaamheden in omgevingen met weinig manoeuvreerruimte. Er is alleen voldoende ruimte nodig om de draad met de adereindhuls eruit te trekken en weer in te brengen.

Sjef Cobben tijdens zijn lezing bij de kennissessie ‘Inbreiden en de energietransitie’.

Installatieautomaten Compacte scheidingsversterkers

certificaten en technische gegevens.

De S300P serie installatieautomaten vervangt de bestaande S200P-serie en biedt nieuwe functionaliteiten, waaronder de Trip Position Indicator voor vereenvoudigde identificatie van tripping events (zoals overbelasting en kortsluiting) en een dubbele DINrailclip waarmee de module snel, eenvoudig en gereedschapsloos kan worden verwijderd, zelfs wanneer deze op een rail is gemonteerd. Een QR-code op de installatieautomaat geeft snel toegang tot documentatie,

Het ver nieuwde ontwerp van de aansluiting ondersteunt nu ook grotere kabels tot 35 mm². De S300P onderscheidt zich verder door een compact ontwerp in een modulebreedte. In combinatie met het ingebouwde hulpcontact zorgt dat voor besparingen op de installatieruimte. Ten opzichte van voorgaande modellen kent de S300P een hogere impulsweerstandsspanning en een lagere inter ne weerstand. Hierdoor blijven de vermogensverliezen beperkt en biedt de nieuwe installatieautomaat meer veiligheid en energie-efficiëntie. De S300P heeft met 25 kA een hoog niveau aan overspannings- en kortsluitbeveiliging voor de volledige serie (0,2 A – 63 A).

De intrinsiekveilige varianten van de scheidingsversterkers en meetwaardeomvormers Mini Analog Pro bieden explosiebeveiliging en functionele veiligheid in een compacte vorm. De scheidingsversterkers en meetwaardeomvormers hebben vele internationale Ex-toelatingen voor gebruik in alle Ex-zones. Bovendien maken de mijnbouwtoelating, een temperatuurbereik van -40 °C tot +70 °C en toepassing tot een hoogte van 5000 m het gebruik in veeleisende omgevingen mogelijk. Alle Ex-ischeidingsversterkers zijn volledig SIL-gecertificeerd.

In vergelijking met SIL 2-apparaten heeft dit een positieve invloed op de berekening van het veiligheidsgerelateerde meetcircuit. Dit betekent een verlenging van de proof-testintervallen, maakt een eenkanaals architec-

tuur mogelijk en vermijdt zo de noodzaak van een redundant regelcircuit. De Ex-i-scheidingsversterkers zijn niet alleen ruimtebesparend in de bouwbreedte, maar ook in de hoogte tussen de kabelgoten. De conische bouwvorm met aan de voorkant uitgelijnde aansluitelementen maakt zelfs in kleine ruimtes een adertoevoer in willekeurige volgorde mogelijk. Bovendien maken steekbare klemmen en de voedingsbrug met de montagerail-busconnector de installatie eenvoudiger.

Recom Power

DC/DC-omzetters voor spoorwegtoepassingen

DC/DC 's voor spoorwegtoepassingen werken meestal vanaf 72, 96 of 110 VDC nominale ingang. Voor deze toepassing is er de RPxx-RAW-serie geïsoleerde, geregelde omzetters met een ingang van 36 tot 160 VDC (200 V gedurende 1 s) en enkele c.q. dubbele uitgangen: van 3,3, 5, 12, 15, 24, ±5, ±12 en ±15 V. De RP03-serie

heeft een vermogen van 3 W, de RP06 van 6 W en de RP10 van 10 W. Alle componenten hebben een standaard through-pin volledig behuisd DIP24formaat van 31,8 mm x 20,3 mm en een hoogte van 10,6 mm. De omzetters kunnen bij volledige belasting, convectiegekoeld zonder derating werken bij omgevingstem-

peraturen tot 90 °C voor de 3 W-, 85 °C voor de 6 W- en 75 °C voor de 10 W-component. Bij derating kunnen alle componenten tot 105 °C werken. Ze beschikken over volledige bescherming tegen ingangonderspanning, overtemperatuur, uitgang-overspanning, kortsluiting en overstroom. Er wordt voldaan aan de

EN55032 klasse A EMC-specificatie. Aan klasse B kan worden voldaan door drie kleine, externe condensatoren toe te voegen.

ABB

Phoenix Contact

Extensie-dwarsverbinder Connectiviteit voor mobiele machines

Om grote slangen veilig te kunnen geleiden, heeft igus nu een nieuwe extensie-dwarsverbinder ontwikkeld voor zijn E4Q modulaire kabelrupsserie. De extensie-dwarsverbinder kan met een adaptersysteem op de kabelrups worden gemonteerd. Voor het inbrengen van slangen vertrouwt igus op de beproefde E4Q-dwarsverbin-

ders. Deze kunnen zonder gereedschap worden geopend en gesloten en zijn verkrijgbaar in 15 verschillende breedtes. Dit biedt gebruikers een hoge mate van variabiliteit bij het configureren van hun energietoevoersysteem. Er zijn twee verschillende breedtes en hoogtes van de adapters ontwikkeld. Dit geeft de klant de mogelijkheid om de extensie-dwarsverbinder aan te passen aan de slangdiameter. Door gebruik te maken van de extensiedwarsverbinders wordt de binnenruimte van de kabelrups aanzienlijk vergroot. Naast de slangen kunnen ook andere kabels op die manier worden ondergebracht en geleid.

Mobiele machines in de agrarische sector en in de bouw vormen een uitdaging voor automatiseringsspecialisten. Gevestigde technologieën, zoals Deutsch DT en AMP Superseal, komen hier samen met state-of-theart automatiseringscomponenten. Het plug&play-portfolio van Binder biedt individuele verbindingsoplossingen met robuuste, ready-to-connect en, indien gewenst, voorgeassembleerde connectoren. Er zijn ook kabelswitches met bekabelingsmogelijkheden die op maat zijn gemaakt voor verschillende toepassingen waarbij connectorsystemen van verschillende ontwerpen flexibel met elkaar worden gecombineerd. Zo kunnen aangepaste verbindingsoplossingen worden gemaakt voor gebruik in mobiele machines.

De plug&play-portfolio biedt de

Energieopslag grote vermogens IP69k behuizingen

De energieopslagmodules Pxt-FX van Koch zijn bedoeld voor het opslaan en terugleveren van DC-link remenergie bij kortcyclische bewegingen met herhalingscycli van milliseconden tot een paar seconden. Dat kunnen ze meer dan 100 miljoen keer doen gedurende hun levensduur. De grotere broer Pxt-RX is voorbestemd voor toepassingen met een opslagmedium met veel grotere energiedichtheid, zoals supercaps of zelfs batterijen. De Pxt-RX is ontworpen voor bruikbare belastingscapaciteit van 30 A / 60 A piek, gedurende 45 seconden. In combinatie met een hoge

opslagspanning tot 800 VDC resulteert dit in een vermogen van bijna 50 kW. Afhankelijk van de toepassing, kunnen zo actieve energiemanagementsystemen worden gecreëerd die grote schakelkasten vullen. Deze systemen werken probleemloos met kabels naar de DC-Link van wel 20 m.

De MCO IP69k beschermende behuizingen bieden betrouwbare bescherming voor permanente buitenaansluitingen. Ze zijn niet alleen volledig stof- en waterdicht, maar ook bestand tegen ozon, UV-straling en zout water. Ze zijn ook opgewassen tegen hoge temperaturen, sterke trillingen en hogedrukreiniging, en bieden betrouwbare bescherming tegen storingen van buitenaf. De

mogelijkheid om aangegoten Y-distributies te realiseren met verhoudingen van 1:2, 1:4, 1:6 en 2:6. De connectortypes zijn door de gebruikers vrij te kiezen. Het maximum mogelijke aantal aansluitpennen varieert tussen 8 en 18. Kabeldiameters variëren van 3,5 mm tot 10 mm, en de grootste mogelijke aderdikte is 0,5 mm2 (1:2) of 1 mm2

flexibele en eenvoudig te installeren oplossingen zijn speciaal ontworpen voor de opname en bescherming van in het veld geaarde kabels, vooraf geaarde patchkabels en glasvezelverbindingen.

De behuizingen zijn verkrijgbaar in drie verschillende versies, voor vrije installatie, alsmede voor wand-, DINrail-, snel- en paalmontage. Daarnaast is er een oplossing voor wand- of behuizingsdoorvoer. Dankzij de meegeleverde adapterplaten zijn talloze combinatiemogelijkheden mogelijk, met verschillende modules, steekverbindingen en kabelverbinders.

Elincom Electronics

Metz Connect

Binder Benelux

EV-testcentrum gebaat bij snelle en veelzijdige power analyzers

Fabrikanten van elektrische voertuigen (EV) verleggen voortdurend de prestatiegrenzen op het gebied van bijvoorbeeld rendement, actieradius, betrouwbaarheid en dynamiek. Op basis van meetresultaten van testbedrijven als Intertek worden de ontwerpen voor elektrische motoren, aandrijflijnen, batterijen en besturingssystemen verder verfijnd. In het EV Testing Centre of Excellence in Milton Keynes (UK) meet Intertek aan technologie voor het hele EV-spectrum, van ‘doorsnee’ elektrische auto’s tot aan Formule E-racewagens.

tmi.yokogawa.com/eu

tmi@nl.yokogawa.com

(088) 464 14 29

Meetoplossingen voor het testen van EV-systemen moeten bij Intertek aan drie eisen voldoen. Ze moeten in de eerste plaats aan motoren kunnen meten die met zeer hoge snelheden draaien. Eén van de belangrijkste parameters is de efficiëntie van de aandrijflijn van een EV. Dit vereist nauwkeurige metingen van de input van de batterijvoeding en van de output - het koppel en de rotatiesnelheid van de aandrijflijn. Engineers van de EV-fabrikanten onderzoeken deze vermogenskarakteristieken tot in het kleinste detail en onder een grote diversiteit aan belastings- en bedrijfsomstandigheden. Bij een tot 27.000 tpm draaiende motor van een racewagen variëren deze parameters miljoenen keren per seconde. De testapparatuur die wordt gebruikt om deze metingen vast te leggen, moet daarom met hoge snelheid en hoge nauwkeurigheid werken. Nauwkeurige vermogensanalyse van snelle EV-aandrijflijnen houdt in dat hoogfrequente harmonischen worden gemeten, die een bron van rendementsverliezen zijn

in een omvormer. Analyse van deze harmonischen stelt de EV-fabrikant in staat de efficiëntie te verbeteren. De andere twee eisen hangen samen met de testproductiviteit. De apparatuur moet eenvoudig te gebruiken zijn door de testengineers en gemakkelijk te integreren in het LabView-testplatform van Intertek.

Hoge samplefrequentie

Intertek gebruikt de Yokogawa WT5000 precision power

analyzers voor het uitvoeren van meerkanaalsmetingen met een meetnauwkeurigheid van 0,03% van maximaal zeven verschillende fasen tegelijk. Het hoge-resolutie 10,1" display maakt het mogelijk om tot zeven golfvormen op een split screen te bekijken en kan tot twaalf verschillende meetparameters weergeven.

Het meten aan de snelle racemotoren is mogelijk door de maximale bemonsteringssnelheid van 10 MS/s.

De belangrijkste kenmerken van de WT5000 zijn behalve een basisafwijking van 0,03% en frequentiebereik tot de 500e harmonische dat de modulaire opbouw correlatie van elektrische grootheden met andere meetwaarden en signalen van opnemers mogelijk maakt.

In het EV Testing Centre of Excellence in Milton Keynes heeft Intertek verschillende meetopstellingen ingericht die gebruik maken van een WT5000 power analyzer.

Testcellen moeten voortdurend opnieuw worden geconfigureerd voor nieuwe klantentoepassingen. Dan is het handig as de analyzer gemakkelijk kan worden geïntegreerd.

De analyzers kunnen daarbij hoogfrequente harmonische analyses uitvoeren tot de 500e orde. De analyzers worden gebruikt om gelijktijdig

PRODUCTNIEUWS

harmonischen en vermogen te meten. Ook is er de mogelijkheid om de harmonischen van twee verschillende invoerbronnen te vergelijken.

Kalibratie van de WT5000 analyzers

bij Yokogawa's ISO/IEC17025geaccrediteerde (RvA K164) Europese standaardlaboratorium in Amersfoort stelt Intertek in staat de metingen volledig traceerbaar te houden.

Productief

De WT5000 biedt gebruiksgemak en een hoge productiviteit, met name doordat het instrument complexe rendementsberekeningen kan uitvoeren. Zo kunnen de metingen van het koppel en de snelheid direct van de analyzer worden afgelezen, en voorziet diezelfde analyzer in het berekenen van de efficiency. Iets wat voordien nog handmatig door te testengineers van Intertek werd gedaan.

De analyzer is ook eenvoudige te integreren in testcellen, die

PXI batterijsimulatormodules Regeneratieve

voortdurend opnieuw moeten worden geconfigureerd voor nieuwe klantentoepassingen. Een plug-in voor Interteks LabView platform maakt daarbij een eenvoudige integratie in het data-acquisitie- en besturingsysteem mogelijk.

Veelzijdig

De analyzer heeft zeven slots voor door de gebruiker in te steken ingangselementen, diverse mainframe-opties en gelijktijdige evaluatie van maximaal vier motoren. Hierdoor kan de gebruiker het instrument uitbreiden of herconfigureren naarmate de toepassingen en behoeften veranderen. Daarbij kunnen ruwe data ook naar een PC worden gestreamd voor gedetailleerde analyse.

DC-belasting

De 41/43-752A reeks van batterijsimulatormodules is uitgebreid met de 41/43-752A-111, die ideaal is voor emulatie van EV-batterijen in BMStesttoepassingen. De verhoogde spanningsisolatie (nu 1000 V) komt tegenmoet aan de EV-industrie, die overschakelt van 400 V- naar 800

V-architecturen. De modules voor batterijsimulatie nemen slechts één PXI- of PXIe-sleuf in beslag. De 41-752A-111 (PXI) en 43-752A-111 (PXIe) zijn batterijsimulatoren met 2, 4 of 6 kanalen die tot 7 V en 300 mA per kanaal kunnen leveren. De kanalen zijn volledig geïsoleerd van aarde en van elkaar, waardoor serieschakeling mogelijk is om batterijen te simuleren in een gestapelde architectuur. Dankzij de isolatiebarrière van 1 kV kan de module worden gebruikt als een laagvermogenversie van een batterijstack. Elk kanaal op de modules kan tot 300 mA trekken om een batterij onder lading te simuleren en biedt onafhankelijke voedings- en detectieverbindingen, zodat de simulator een externe belasting kan detecteren en kan corrigeren voor bedradingsverliezen.

Itech biedt met de IT-M3800 een compacte oplossing voor de meest uiteenlopende toepassingen waar een stabiele DC-belasting vereist is. Met deze programmeerbare regeneratieve belasting kunnen energiebesparende testen worden uitgevoerd. De geabsorbeerde energie wordt niet in warmte omgezet maar teruggeleverd aan de grid.

Vermogens tot 6 kW zijn terug te vinden in een behuizing van 1U hoog en de 12 kW vermogens in een 2U hoge behuizing. Er zijn zeven spanningsbereiken beschikbaar, vanaf 10V

tot 1500 V. Het stroombereik loopt tot 720 A. Het modulaire karakter van de IT-M3800 reeks maakt het eenvoudig meerdere belastingen parallel te schakelen in een master/slave combinatie om het vermogen uit te breiden. Hetzelfde hoogvermogen master/ slave systeem kan zonder ingrijpende aanpassingen terug worden opgedeeld in een opstelling met meerdere kanalen, individueel of synchroon aan te sturen. De programmeerbare belasting leent zich voor ruimtebesparende inbouw in automatische testsystemen.

Bipolaire versterkers reproduceren de meest complexe golfvormen

NF corporation heeft de HSAserie bipolaire versterkers uitgebreid met het nieuwe model HSA42052. Waar bij de drie bestaande versterkers met een externe signaalgenerator de golfvormen kunnen worden versterkt tot 150 Vp-p , is met de HSA42052 een spanningsbereik haalbaar van maximaal 300 Vp-p. Net als de drie andere heeft de nieuwe versterker in deze familie een bandbreedte van DC tot 1 MHz.

www.ttms.nl

info@ttms.nl

(0252) 62 10 80

Door het bipolaire ontwerp van de HSA-serie is de versterker operationeel in alle vier kwadranten. Dit maakt het mogelijk om stroom te leveren en te absorberen bij zowel positieve als negatieve spanningen. De HSA is hierdoor geschikt om inductieve en capacitieve belastingen aan te sturen, zoals condensatoren, spoelen, trafo’s en batterijen. Denk hierbij aan meerlaagse keramische condensatoren voor toepassingen in de automobielindustrie. De capaciteit wordt hoger en de behuizing kleiner. In combinatie met een frequentie analyzer leent de HSA versterker zich goed voor het karakteriseren van deze condensatoren. Andere voorbeelden zijn het opmeten van resonantiekarakteristieken van piëzo-elektrische elementen of het evalueren van de hysteresiscurve bij magnetische materialen.

Vier modellen

Met de introductie van de HSA42052 bestaat de HSA-serie bipolaire versterkers nu uit vier modellen. De eerste drie versterkers kunnen met een

exter ne signaalgenerator de golfvormen versterken tot 150 Vp-p met vaste waarden van 1x, 10x, 20x en 50x. Ook is een variabele versterking mogelijk tussen 1 tot 3x de ingangsspanning. Deze versterkers beschikken over een bandbreedte van DC tot 1 MHz.

Ze hebben een stijgtijd van 475 V/µs en een lage, regelbare uitgangsimpedantie. De drie modellen hebben een maximale stroom van respectievelijk 3 Ap-p, 6 Ap-p en 12 Ap-p

De uitbreiding met de HSA42052 zorgt voor een spanningsbereik van maximaal 300 Vp-p. Het frequentie-

Bij de HSA42011, een van de drie bestaande versterkers uit de HSAserie, kunnen met een externe signaalgenerator de golfvormen worden versterkt tot 150 Vp-p

bereik van deze unit is wel beperkt tot 500 kHz en de maximale stroom is 5,66 Ap-p. Ook wijkt de stijgtijd met 450 V/µs iets af van die van de andere uitvoeringen. Indien er een hogere spanning of vermogen nodig is, kan voor alle HSA-modellen de spanning en het vermogen worden verdubbeld middels een tweede unit en een inverse input.

Functionaliteit

De versterkingsfactor van de HSA kan traploos en nauwkeurig worden ingesteld met behulp van een precisie potentiometer. Indien er hogere spanningen vereist zijn kunnen twee versterkers door middel van een gebalanceerde opstelling gekoppeld worden. Met de DC bias uitgang kan er eenvoudig een offset worden meegegeven aan de versterkte golfvorm. Om een veilig gebruikt te garanderen en schade aan de versterker te voorkomen zijn ze uitgerust met een overspannings- en overbelastingsbeveiliging.

De HSA serie bipolaire versterkers is uitgebreid met de HSA42052 waarbij de golfvormen kunnen worden versterkt tot 300 Vp-p

PRODUCTNIEUWS

UWB monitoring

ontvangerTestoplossing

De R&S ESMW ultra wideband (UWB) monitoring ontvanger bestrijkt het frequentiebereik van 8 kHz tot 40 GHz met een realtime bandbreedte tot 2 GHz. De ITU-conforme RF-prestaties, modulaire uitbreidbaarheid en rijke functieset maken de ontvanger tot een betrouwbare en innovatieve oplossing voor het meten van huidige en toekomstige breedbandsignalen in spectrumomgevingen met hoge dichtheid.

Nieuwe en meer complexe transmis-

sienormen zijn onvermijdelijk naarmate de vraag naar draadloze netwerkverbindingen toeneemt. De normen zijn erop gericht de spectrale efficiëntie te optimaliseren en hogere frequentiebereiken te verkennen door meer bandbreedte beschikbaar te maken. Naarmate het spectrum drukker wordt, zullen kanaalbandbreedtes van 320 MHz (WiFi 7), 400 MHz (5G FR2) en meer (6G) gemeengoed worden. Deze trend maakt het voor regelgevers moeilijk om het juiste spectrumgebruik in breedbandige en zeer dynamische spectrumomgevingen te controleren. De R&S ESMW speelt in op deze eisen door een flexibele modulaire optiestructuur met meerdere hardware- en software-uitbreidingen aan te bieden.

voor O-RAN radio-units

Anritsu introduceert de O-RAN test platform MX772000PC en O-RAN distributed unit (O-DU) emulator platform software MX773000PC oplossing voor efficiënte evaluatie van O-RAN radio-units (O-RU's). De geïntegreerde oplossing creëert een flexibele en efficiënte testomgeving om ervoor te zorgen dat de prestaties van O-RU's voldoen aan de O-RAN- en 3GPPnormen.

Geautomatiseerd O-RU testen wordt bereikt met de software, zodat ingenieurs eenvoudig de nodige testreeksen kunnen maken met behulp van een intuïtieve grafische gebruikersinterface. De MX773000PC emuleert O-DU-werking voor conformiteitstes-

ten op basis van een echt veldscenario van O-RU-synchronisatie, door S-plane timing error injection-tests uit te voeren op de O-RU op basis van de O-RAN.WG4.CONF-specificaties. De software ondersteunt de O-RAN Fronthaul specificaties en gaat uit van een vermindering van de klokkwaliteit als gevolg van synchronisatiedrift veroorzaakt door multi-vendor compatibiliteitsproblemen, meertraps switchverbindingen en transmissieapparatuur.

Meer weten over de laatste trends en ontwikkelingen in de

Webinar Waarborgen van veiligheid op jachten 12 juli, 10:00 - 11:00, Online

Electric Hybride Marine World Expo

Ontdek HyTEPS’ Power Quality oplossingen voor jachten!

Power JournalAbonneer u vandaag nog!

Seminar Ontzorgen van de installatieverantwoordelijke

en 28 september

RAI Amsterdam 20, 21, 22 juni Standnummer: 3048 office@hyteps.com

HyTEPS’ digitaal vakblad met onderwerpen die u niet mag missen, zoals trends en ontwikkelingen, nieuws over regelgeving en normen, en opinies van derden.

Rohde & Schwarz Anritsu

De compacte, draagbare TrioNetPA power analyzer is geschikt voor metingen op locatie maar ook voor integratie in een proefstand, omdat er besturings- en datakoppeling mogelijk is met andere software. De analyzer heeft vier HDR (High Dynamic Range) spanningsingangen van 2.000 V en vier uitwisselbare ingangen voor directe stroommeting, zero-flux sensoren, Rogowski spoelen of andere stroomsensoren met spanningsuit-

gang. De analyzer kent met een standaard bemonsteringssnelheid van 1 MS/sec per kanaal bij een 24-bit resolutie een hoge nauwkeurigheid over een groot bereik (van DC tot 1.500 Hz fundamenteel met een analoge bandbreedte van 300 kHz). Een zerocrossing algoritme bepaalt de frequentie per cycle, voor een snelle en accurate update van de meting bij het meten aan frequentie-omvormers. De Oxygen software maakt het mogelijk om alle signalen als ruwe data op te slaan voor een nauwkeurige analyse achteraf. Dat is interessant bij inrush verschijnselen en storingen. Toepassingsgebieden zijn troubleshooting, proefstand integratie, E-mobility, batterijtesten en decentraal meten.

De DCBM 100 verbruiksmeter kan door fabrikanten van EV-laadstations worden gebruikt om het laadvermogen af te kunnen rekenen in kWh op het publieke of semi-publieke terrein. Om op kWh-gebaseerd afrekenen van de laadsessies mogelijk te maken, dienen de verbruiksmeters te worden geïntegreerd in daarvoor geschikte DC-laadstations. Het laden van EV’s met DC via een wandlader biedt diverse voordelen ten opzichte van laden met AC, omdat dan de vermogensbeperking wegvalt die eigen is aan de ingebouwde AC-laders van auto’s. Dit levert kortere laadtijden op en geeft gemakkelijker toegang tot diensten als vehicle-to-grid (V2G). Met zijn tweerichtings verbruiksregistratie is de DCBM 100 geschikt voor V2G. Hij is ontwikkeld voor 11 kW tot 30 kW DC wandladers, levert een

klasse B nauwkeurigheid en 1000 VDC bij 80 A over een temperatuurbereik van -40 tot +80 °C. Laadkabels kunnen rechtstreeks worden aangesloten op deze meter. Bovendien levert de DCBM 100 in realtime extra data (spanning, stroom, vermogen, temperatuur) die van belang zijn in het kader van voorspellend onderhoud om voortijdig uitvallen van EV-laders te voorkomen.

With the largest range of PXI sensor simulation & fault insertion switching—Pickering offers you 35+ years of switching and simulation expertise and a collaborative, creative and agile approach to Hardware-in-the-Loop test system design. Learn more: pickeringtest.com/simulation

Dewetron Benelux

LEM

Rookgasmeter Confocale sensoren

De Eurolyzer S1 ‘blauwe lijn’ rookgasmeter biedt een complete en efficiënte oplossing voor inbedrijfstelling, inspectie en onderhoud van cv-installaties. Hij is voorzien van eco-sensortechnologie, digitale meetrapportage met een gratis app en software en uitgebreide aanvullende functionaliteit, zoals een automatische lekdichtheidsbeproeving. Nieuw is de volledig dubbele bediening, waarbij het toestel met één hand kan worden bediend via het ronde touchpad en ook via een 4,3” hoge-resolutie touchscreen.

Gebruikers kunnen het instrument aanpassen aan hun persoonlijke voorkeuren door in te stellen welke meetfuncties wel, of juist niet zichtbaar zijn in het startscherm en de

volgorde aan te passen van de eenheden van de meetwaarden. Het is ook mogelijk om complete meetconfiguraties vast te leggen in handige macro’s. Een andere nieuwe functionaliteit is ‘multi-memory’. Hiermee kunnen de meetresultaten van achtereenvolgende metingen worden gepresenteerd in één meetrapport, zoals bijvoorbeeld een CO-meting in de stookruimte, een vollast- en een deellastmeting.

De compacte confocalDT IFD2410 en IFD2415 sensoren vertegenwoordigen een nieuwe generatie confocale sensoren. Deze compacte sensorsystemen hebben een geïntegreerde controller, wat de installatie aanzienlijk vereenvoudigt. Verschillende meetbereiken en nauwkeurigheidsklassen maken een breed scala aan meettaken mogelijk. De sensoren worden onder meer gebruikt voor nauwkeurige afstands- en diktemetingen in inline inspectiemachines, coördinatenmeetmachines, robotica, 3D printen, diktebewaking van vlak- en verpakkingsglas, en voor het testen van elektronische assemblages. Bij transparante materialen kunnen meerlaagse metingen tot vijf lagen worden uitgevoerd. De

actieve belichtingstijdregeling van de CCD-array maakt snelle en stabiele metingen op wisselende oppervlakken mogelijk, zelfs bij dynamische meetprocessen tot 25 kHz.

Het compacte ontwerp vereenvoudigt de installatie in omgevingen met beperkte ruimte. Een glasvezelkabel is hier niet nodig. Rechtstreekse integratie in de PLC is mogelijk via de geïntegreerde Industrial Ethernet interface.

De R&S CA210DNG (Detector Next Generation) deep learning HFsignaaldetector maakt gebruik van de volgende-generatie kunstmatige intelligentie (AI) technologie om de R&S CA210 signaalanalysesoftware van Rohde & Schwarz uit te breiden. In moderne communicatie intelligence (COMINT) wordt betrouwbare

verwerking steeds belangrijker. De detector voert automatisch de meeste routine COMINT-taken uit. De deep learning AI-technologie in de nieuwe oplossing verbetert de detectie in dichte HF-signaalscenario's, waar state-of-the-art analytische spectrumgebaseerde detectoren aan hun prestatiegrenzen zitten. De detector kan amplitudemodulatie (AM), single sideband (SSB) en carriersignalen oppikken met een hogere betrouwbaarheid dan zuivere energiespectrumdetectoren. Deze verbetering is interessant voor COMINT-operators die te maken hebben met volledig automatische HF-signaalonderschepping in breedbandige HF-signaalscenario's.

Met de Si124-LD Plus akoestische beeldcamera kunnen ook kleinere persluchtlekken sneller en nauwkeuriger worden gelokaliseerd. De camera is voorzien van ‘AutoFilter’. Hiermee wordt automatisch het beste filter bepaald voor het aan het licht brengen van kleine lekkages die anders onopgemerkt zouden blijven, waarbij de inspecties door het elimineren van ongerelateerde achtergrondgeluiden ook nog eens sneller worden

uitgevoerd. ‘AutoDistance’ zorgt voor automatische meting van de afstand tot de lekkage voor betrouwbare schattingen van de leksnelheid in realtime tot op vijf meter afstand van de bron. ‘Continuous Auto-Correct’ verbetert de lekkagedetectie voor het opsporen van nog kleinere luchtlekken van 0,016 l/min tot 0,004 l/min. De akoestische camera is voorzien van een vernieuwde gebruikersinterface en een volledige integratie met de Flir Thermal Studio software voor inspectieanalyes en rapportages. Verder biedt de Si124-LD Plus een lekkwantificatie op zowel de camera als in de software zodat inspecteurs beter prio

Rohde & Schwarz

Flir Systems

Micro-Epsilon

Dé ingang voor producten en leveranciers: www.engineersonline.nl. U kunt nu nog sneller en eenvoudiger informatie vinden over producten en leveranciers via onze vernieuwde site www.engineersonline.nl.

DIRECT ZOEKEN NAAR PRODUCTEN

Ga naar www.engineersonline.nl en klik op ‘zoeken’. U kunt bijvoorbeeld zoeken op naam of op productrubriek.

DIRECT ZOEKEN NAAR LEVERANCIERS EN MERKEN

Op zoek naar de leverancier van dat ene merk, leveranciers van sensoren, merken in testapparatuur, via de zoekfuncties op www.engineersonline.nl kunt u alle mogelijke zoekcombinaties maken. De zoekresultaten leiden altijd tot één of meer leveranciers die u verder kunnen helpen. Bovendien vindt u bij de leveranciers direct de informatie over de nieuwste producten uit het leveringspakket.

ENGINEERING SHOP

De vernieuwde website www.engineersonline.nl biedt nu ook de mogelijkheid om boeken, dossiers, losbladigen en CD’s te bestellen met informatie over engineering in de volle breedte: van elektronica-ontwerp tot aandrijftechniek, van besturingstechniek tot werktuigbouwkundig construeren. Kijk ook snel naar de speciale aanbiedingen, want op is op!

Redactie Postbus58,7400ABDeventer e-news@mybusinessmedia.nl

RichardBezemer(hoofdredacteur) Tel.0634659502,r.bezemer@mybusinessmedia.nl

RobinZander,r.zander@mybusinessmedia.nl

Publishingservices José Schermer traffic@mybusinessmedia.nl, (0570)504352 Advertentieswordenuitgevoerdovereenkomstig de-‘RegelenvoorhetAdvertentiewezen1990’

Uitgever Arjan Stoeten a.stoeten@mybusinessmedia.nl

EenuitgavevanMYbusinessmediaHoldingb.v., Postbus58,7400AB Deventer, Tel.(0570)504300. Vakbladoverindustriëleelektronicaenindustriële automatiseringvoorNederlandenBelgië.

ISSN0168-2873

Reproductie

Overnamevanartikelen,tekeningenen/offoto’suitElektroData isslechtsmogelijknaschriftelijketoestemmingvandeuitgever. ©MYbusinessmedia,2023 ‘Hetauteursrechtopdeinhoudvandittijdschriftwordt uitdrukkelijkvoorbehouden.’Doorhetaanbiedenvanbijdragen aandittijdschriftverklaartdeauteurzichaccoordmetde Standaardpublicatievoorwaardenvoorbijdragenaantijdschriften ensoortgelijkeuitgaven.

Beschermingpersoonsgegevens MYbusinessmedialegtuwgegevensvastvoordeuitvoeringvan de(abonnements)overeenkomst.Uwgegevenskunnendoor MYbusinessmediawordengebruiktomuteinformerenover relevanteproductenendiensten.Indienuhiertegenbezwaar heeft,kuntuditmeldenaanMYbusinessmedia,t.a.v.afdeling Relatiebeheer, Postbus58,7400AB Deventer.

Abonnementen Voorvragenoverabonnementen,bezorgingenofadreswijzigingen kuntu:

Bellenmet:+31570504325

Mailennaar:klantenservice@mybusinessmedia.nl

Schrijvennaar: MYbusinessmediaHoldingbv

Elektrodata

Postbus58

7400ABDeventer

Abonnementstarieven

JaarabonnementNederland€199,00* JaarabonnementBuitenland€230,00* Studentenabonnement50%korting

* Prijzen zijnexclusief9%BTWen€3,95administratiekosten exclusief21%BTW.

Jaarabonnementgeldttotwederopzegging. Beëindigingvanhetabonnementkanschriftelijk,pere-mailof telefonischgeschieden,uiterlijkdriemaandenvoorheteindevande abonnementsperiode;nadienvindtautomatischverlengingplaats.

Verzendingenfacturering

MYbusinessmedia

Basislayout|Opmaak

BureauOMA,Doetinchem,www.bureauoma.nl

Druk DrukkerijRoelofs,Enschede

PRECISION MADE EASY

Save

¸MXO44 Bundle (valid until September 30th, 2023)

World’s fastest real-time update rate of 4,5 million waveforms/sec.1,5 GHz bandwidth - 4 CH - 5 Gsamples/sec - 400 Mpoints/CH memory12-bit ADC / 18-bit HD mode - Precise digital trigger

Plus additional options, including:

ARB generator - Low speed serial buses - Automotive protocolsFrequency response analysis (Bode plot)

Scan QR for all promotions

10.000,-

EENVOUDIGE ENERGIEMETING

MET DE VEELZIJDIGE WAGO ENERGIEMETERS

Voor de optimalisering van energieverbruik is een uitgebreide energiemeting noodzakelijk. De WAGO energiemeters maken gebruik van veerklemtechniek met een bedieningshendel en kunnen hierdoor eenvoudig en snel aangesloten worden, onafhankelijk van het soort geleider. Met een breedte van 72 mm bij een directe meting en een breedte van 36 mm bij de versie voor stroomomvormers, beschikt de gebruiker over aanzienlijk meer ruimte in de schakelkast.

www.wago.com/nl