Elektrodata 6/2020 by online-mbm

JAARGANG 39 | 2020 | NUMMER 6

46 Nieuwe producten

OP PAGINA 7 WWW.ELEKTRODATA.NL/EZINE

PAGINA

Oplossingen voor touchscreentoepassingen met hoge EMC-eisen

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

INDUSTRIËLE IOT

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK

TESTEN & METEN

Voedingen voor BF- en CFgeclassificeerde medische apparaten zijn kritische factor bij het voldoen aan isolatie-, lekstroom- en EMC-eisen.

IP65-beschermde 6-inch touchpads voor industrieel gebruik met acht sneltoetsen op basis van capacitieve touch-technologie.

Panel-PC’s met full-HD P-CAP display voor de IoTmarkt verschillen van elkaar qua functionaliteit, rekenkracht en interfacing.

OSSD-veiligheidsschakelaars met veiligheidsuitgang van 2 A hebben twee coderingsopties: magnetisch en met RFID.

Regeneratieve omzetters van 7,5 tot 160 kW zijn AC grid emulator, bidirectionele DCvoeding, AC-en DC regeneratieve belasting in één.

Meetapparatuur R&S in mobiele testopstelling van stoorzenders Rohde & Schwarz Benelux heeft van de Defensie

stoorzenders (jammers). Deze worden gebruikt om

grote opnamebandbreedte en een hoge bemon-

Materieel Organisatie (DMO) €1,8 miljoen ontvan-

bij missies defensiepersoneel te beschermen tegen

steringsfrequentie en bitdiepte.

gen voor het leveren van signaal- en spectrumana-

het aan de hand van allerlei mogelijke draadloze

lyse- en opname-apparatuur voor het TESt Lane Analysis Mobile (TESLA-M) project. Deze appa-

signalen van bijvoorbeeld mobiele telefoons op

ratuur zal worden geïnstalleerd in het TESLA-M

Explosive Devices (IED’s).

voertuig, een 4x4 Mercedes Sprinter bestelwagen, die door het Ministerie van Defensie kan worden

Om er zeker van te zijn dat de stoorzenders ook

ingezet voor het testen van verschillende soorten

is het zaak dat ze ter plekke worden getest. Dat

www.rohde-schwarz.com

afstand tot ontploffing brengen van Improvised

daadwerkelijk dergelijke signalen onderdrukken, gebeurt in het TESLA-M voertuig, dat vanaf 2021 naar verwachting tenminste negen jaar operationeel zal zijn. Rohde & Schwarz levert hiervoor: • Een FSW signaal- en spectrumanalyzer met de benodigde bandbreedte voor breedbandgemoduleerde of frequency-agile signalen.

LEVERANCIER VAN O.A.:

Quectel, Trinamic, CUI, ProAnt, Sanyo Denki en Apex Microtechnology

• Een SMW200A vectorsignaalgenerator voor digitaal gemoduleerde signalen bij de ontwikkeling van nieuwe breedbandcommunicatiesystemen. • Een IQW wideband I/Q-datarecorder met een

ED Cover.indd 1

19/11/2020 11:26

ONS ASSORTIMENT: VAN TECHNICI VOOR TECHNICI The best part of your project: www.reichelt.com/assortiment

Voor u alleen het beste - van meer dan 900 merkfabrikanten Onze productmanagers zijn al vele jaren bij reichelt actief en kennen de eisen van onze klanten. Zij stellen een breed scala aan kwaliteitsproducten samen, optimaal afgestemd op de behoefte bij onderzoek en ontwikkeling, onderhoud, IT-infrastructuur, kleine serieproducties en makers.

Weller WE1010 Het krachtigste soldeer-station in zijn klasse ESD-veilig soldeerstation met hoge temperatuurstabiliteit en intuïtieve navigatie. De stand-byfunctie met automatische setback beschermt de apparatuur en het milieu. L krachtig - 70 W

L gebruiksvriendelijk - helder lcd-display L voordelig - lage bedrijfskosten

ESD

Bestelnr.:

WELLER WE1010

171,98

(142,13)

OPLOSSINGEN VOORDELIG IMPLEMENTEREN

FLEXIBEL EN BEDRIJFSZEKER DOORSTARTEN

Ontdek nu ► DAGPRIJZEN! Prijzenstand: 11. 11. 2020

Betaalwijzen:

Geweldige prijs-kwaliteitverhouding Meer dan 110.000 geselecteerde producten Bestellservice: +49 (0)4422 955-360

Betrouwbare levering - vanuit Duitsland over de hele wereld www.reichelt.com

elektronik – The best part of your project

De wettelijke herroepingsregelingen zijn van toepassing. Alle aangegeven prijzen in euro inclusief de wettelijke BTW, excl. verzendkosten voor de totale winkelwagen. Uitsluitend onze Algemene Voorwaarden (zie hiervoor https://rch.lt./AV-NL of op aanvraag) zijn van toepassing. Afbeeldingen kunnen afwijken. Drukfouten, vergissingen en prijswijzigingen voorbehouden. reichelt elektronik GmbH & Co. KG, Elektronikring 1, D-26452 Sande, Tel.:+49 (0)4422 955-360

reichelt_E-Data-NL_06.indd 1 ED Advertenties.indd 2

11.11.2020 07:41:20 19/11/2020 11:28

REDACTIONEEL

NOVEMBER 2020

Tien ontwerpeisen aan de digitale samenleving Met de doorbraak van ‘immersieve’ technologieën zoals aug-

Immersieve technologie zet volgens het manifest het gemeen-

mented reality, virtual reality en spraakcomputers gaat de digitale

schappelijke karakter van de publieke ruimte onder druk. Ten

samenleving een nieuwe fase in. De fysieke en digitale wereld

eerste omdat mensen de mogelijkheid krijgen om publieke

raken meer dan ooit met elkaar verknoopt. Dat roept urgente

ruimtes via een persoonlijke digitale bril te bekijken, wat de

maatschappelijke en politieke vragen op. Kunnen we nep nog

sociale cohesie ondergraaft en de maatschappelijke frag-

van echt onderscheiden? Hoe gaan we met elkaar om in de

mentatie versterkt. Ten tweede kunnen AR-ontwikkelaars

nieuwe digitale wereld? Sturen wij de digitale wereld aan, of wor-

zoveel virtuele lagen en toepassingen op een publieke ruimte

den wij door de digitale wereld aangestuurd?

loslaten, dat het niet meer een plek voor iedereen is.

Aldus de eerste regels van een persbericht van het Rathenau

Het manifest eindigt met een oproep aan de burger: ‘laat je

Instituut dat op basis van onderzoek naar AR, VR en spraaktech-

horen en spreek uit wat jij nodig hebt in de digitale wereld van

nologie stelt dat we inmiddels al in het stadium zijn beland dat

morgen. We moeten ons digitale lot niet uit handen geven en

diverse publieke waardes, waaronder privacy, autonomie, waar-

onze digitale toekomst zelf bepalen.’

achtigheid en gezondheid, in het gedrang komen. Hoog tijd dus voor een breed publiek debat, dat het Rathenau

Nu denk je als lezer van Elektro-Data misschien: wat moet ik

onlangs heeft afgetrapt met het in een manifest opstellen van

daar nu mee? Nou, op de eerste plaats ben je natuurlijk ook een

de volgende tien eisen, die van overheden, bedrijven en burgers

gewone burger, die zich wat dat betreft best wel wat harder ach-

om urgente actie en dialoog vragen. We willen de baas blijven

ter de oren mag krabben. Maar menigeen van ‘ons’ is ook in de

over ons digitale lijf. We willen anoniem kunnen blijven. We willen

bevoorrechte positie om aan het front van deze ontwikkelingen te

controle over onze virtuele identiteit. We willen duidelijkheid over

werken. Met vaak technologiegedreven motivatie voor innovaties.

nieuwe digitale eigendomskwesties. We willen leven in een inclu-

Dan is het helemaal niet zo gek om niet alleen vaker, maar ook

sieve digitale wereld. We willen kunnen weten dat iets nep is. We

systematischer over de maatschappelijke impact van je werk na

willen bescherming tegen manipulatie en beïnvloeding. We willen

te denken en erover te praten met je collega’s, je bazen, je …

dat onze gezondheid niet geschaad wordt. We willen een digitale markt met eerlijke machtsverhoudingen. We willen dat publieke

Richard Bezemer, hoofdredacteur Elektro-Data

ruimtes publiek blijven.

(R.Bezemer@mybusinessmedia.nl)

Where specials are common and common is special Hoge precisie temperatuursensor De SMT172 is een geïntegreerde temperatuursensor met drie aansluitingen en een duty-cycle-uitgang voor directe connectie aan de microprocessor en dus met behoud van de analoge data/meting. De sensoren zijn verkrijgbaar in een aantal behuizingen : TO18, TO92, TO220, SOIC-8L, SOT223, HEC en in een 7mm ronde metalen behuizing met 5m kabel. Speci�caties: * Nauwkeurigheid van 0.1 °C in gebied -20 °C tot +60 °C en 0.4 °C in -45 tot +130 °C * Resolutie beter dan 0.0001°C * PWM CMOS output voor tot 20m kabellengte * A/D converter is dus niet benodigd https://www.smartec-sensors.com

Nieuwland Parc 13i 2952 DA Alblasserdam Nederland

info@ave-nl.com www.ave-nl.com T. +31 (0)78-6215900 Meer elektroDATA op

ED Redactioneel.indd 3

19/11/2020 11:41

NIEUWS

AC-voeding voor productietest eiersorteermachines

Adelco Electronics wordt Batenburg Adelco Electronics

TTMS heeft voor Moba een klant-

voor de noodzakelijke testen tijdens

Met ingang van 1 november 2020 voert Adelco Electronics de bedrijfs-

specifieke 20 kVA AC-voeding van

de productie en bij het samenstellen

naam Batenburg Adelco Electronics. Batenburg Adelco Electronics,

Elettrotest geleverd. Deze wordt

van het complete systeem. Hiervoor

gevestigd in Capelle aan den IJssel, maakt sinds juli 2018 deel uit van

ingezet voor het genereren van een

dienen verschillende AC-gridcondities

Batenburg Techniek. De integratie in de divisie Batenburg Industriële

stabiel, maar regelbaar 50 Hz en 60

te worden nagebootst. Dit om een

Componenten heeft geleid tot nieuwe kansen met slimme oplossingen bij

Hz AC-grid. De toegepaste voeding is

goed en betrouwbaar functioneren

het volgen van de strategie ‘Smarter focus. Brighter tomorrow’.

geschikt voor een uitgangsspanning van 0-150 Vrms en 0-300 Vrms L-N, en

van de eindproducten wereldwijd te

Batenburg Adelco Electronics is specialist in displays, wireless en embed-

kunnen garanderen. De voeding is in

ded modules voor de industriële markt. Displays met touch voor een

inzetbaar in enkelfase en driefasen

een speciaal ontwikkeld stalen frame

‘human machine interface’, embedded modules voor de aansturing van

toepassingen.

geplaatst. Hierdoor is deze geschikt

het apparaat, draadloze communicatie en plaatsbepaling maken onder-

Deze speciale uitvoering is voorzien

voor vervoer door middel van een

deel uit van het product portfolio.

van diverse driefasen aansluitingen en

heftruck, zodat het verplaatsen binnen

De positie van Batenburg Techniek als partner voor de maakindustrie is

wordt door de eindgebruiker ingezet

de verschillende productielocaties

versterkt met de komst van Batenburg Adelco Electronics. Het bedrijf stelt

snel en veilig kan gebeuren.

haar klanten nog beter van dienst te kunnen zijn als technisch dienstver-

AC-voedingen worden onder andere

lener, waarbij de focus ligt op het ontwikkelen van slimme oplossingen in

ingezet in toepassingen waarbij een

de industriële automatisering, het leveren van industriële componenten en

stabiele en schone (lage THD) net-

het verzorgen van de installaties hiervan.

spanning nodig is. Bij veel toepassingen is het wenselijk om zowel de uitgangsspanning als netfrequentie te kunnen variëren. Naast het generen

www.batenburg-adelco.nl

van een schone netspanning worden AC-sources ook ingezet voor het bewust genereren van harmonische vervorming of andere power quality gerelateerde events. www.ttms.nl

IoT-gateways bij Atlantik

Technische kennisbank publiek

Cradlepoint Inc, fabrikant van

ROVC, partner in trainingen en opleidingen voor technisch Nederland, stelt

cloudgebaseerde 4G LTE-netwerk-

haar technische kennis gratis beschikbaar aan het grote publiek. Dit doet de

oplossingen zoals cellulaire routers,

opleider middels de technische kennisbank ‘TechTake’. Op het platform is

toegangspunten en modems, en

informatie te vinden

Atlantik Elektronik, een leverancier

sector en andere industrieën ver-

over de werking

van 5G en draadloze oplossingen,

trouwen op Cradlepoint om mobiele

en het dagelijks

hebben een resellerovereenkomst

netwerken en IoT-apparatuur ver-

gebruik van techni-

getekend voor EMEA. Voor net-

bonden en beschermd te houden.

sche componenten

werkoplossingen binnen IoT-pro-

Cradlepoint's Vision Elastic Edge

in verschillende

jecten biedt Atlantik Elektronik nu

biedt een blauwdruk voor de vol-

vakgebieden, van

ook de standaardsystemen van het

gende generatie softwaregedefini-

aandrijftechniek en

Amerikaanse bedrijf aan.

eerde edge-netwerken op basis van

elektrotechniek tot

Sinds de oprichting in 2006 is

4G/5G draadloze diensten. Doel

klimaattechniek.

Cradlepoint uitgegroeid tot de

van de samenwerking is om in de

Per vakgebied is er een technische begrippenlijst te vinden en uitleg over de

marktleider voor cloud-based 4G

nabije toekomst nieuwe technolo-

werking van componenten aan de hand van afbeeldingen, filmpjes en anima-

LTE-netwerkoplossingen en het

gieën voor bijvoorbeeld Industrie

ties. Daarnaast is er een overzicht terug te vinden met verschillende cursussen

wil die positie uitbreiden naar de

4.0 en medische technologie als

en trainingen in Nederland op het gebied van techniek. In het eerste jaar ver-

5G-ruimte. Meer dan 20.000 klan-

5G-toepassingen op de markt te

wacht ROVC dat de online kennisbank 40.000 technici gaat trekken.

ten wereldwijd in de detailhandel,

brengen.

financiële dienstverlening, gezondheidszorg, transportsector, publieke

ED Nieuws.indd 4

www.atxx.nl

techtake.rovc.nl

19/11/2020 11:04

NIEUWS

NOVEMBER 2020

Delmation en Docksters werken samen

DARE!! Products wordt Raditeq

Delmation Products en Docksters

een partner gevonden, gespecialiseerd in datamanagement, analyse,

Sinds 16 november 2020 opereert DARE!! Pro-

hebben besloten om de handen ineen te slaan. De samenwerking

monitoring en visualisatie. Met de

high-end RF-meetinstrumenten en software

tussen beide ICT-bedrijven biedt

samenwerking krijgt Docksters

vervaardigt, onder de naam Raditeq. Deze

klanten naast specialistische kennis van datacommunicatie en

toegang tot de distributiekanalen

naam benadrukt de missie, doelstelling en

van Delmation (met onder andere

activiteiten van het bedrijf en onderscheidt het

IoT-hardware nu ook een cloudge-

hardware van Teltonika en diverse

van de dienstentak, DARE!! Services, die zich

baseerd IoT-monitoringplatform. Delmation Products was al enige tijd

LoRa-fabrikanten) en kan het klanten breder adviseren over de

richt op kalibraties van elektronische meetinstrumenten, producten systeemcertificatie,

op zoek naar een universeel platform

hardwarematige invulling van IoT-

testen en onderzoeken in het kader van CE-

waarmee IoT-hardware van diverse

toepassingen.

markering.

De specialist in IoT-vraagstukken en

www.delmation.nl

DARE!! Products hield zich bezig met de ontwikkeling, assemblage en levering van meetin-

-oplossingen heeft met Docksters

www.docksters.io

strumenten en software. Die producten werden

leveranciers beheerd kan worden.

ducts, de werkmaatschappij van DARE!! die

verkocht onder de handelsnaam DARE!! Instruments. Dezelfde naam voor twee activiteiten

Printbare organische elektronica

leidde tot verwarring en bovendien is het algemene Engelse woord ‘dare’ inmiddels als bedrijfsnaam niet meer uniek. Daardoor is het als handelsmerk niet exclusief te registreren.

Onderzoekers van Universiteit

ontwikkeling van infraroodsenso-

vorm van printbare of verfbare

Hasselt, Swansea University en

ren uit goedkope, printbare elek-

polymeren die het infraroodlicht

Vandaar dat alle productgerelateerde activiteiten nu voortgaan onder de naam Raditeq.

de Universiteit van Dresden hebben grote stappen gezet in de

tronica. “Onze sensoren bestaan uit organische elektronica in de

opvangen. Dit basismateriaal

Raditeq blijft alle eerder onder de naam DARE!!

is stukken goedkoper dan dat

Instruments geleverde producten volledig

van de huidige, halfgeleidergebaseerde sensoren en is beter

ondersteunen en biedt hiervoor upgrades naar

in grote massa te produceren”,

plug-in kaarten van eerder verkochte systemen

zeggen prof. dr. ir. Koen Vandewal en prof. dr. Wouter Maes van

is gewaarborgd. Nieuwe versies van de EMC-

IMO-IMOMEC, het geïntegreerd

skin voorzien zijn samen met een groot aantal

onderzoeksinstituut van de

kwaliteitsverbeteringen en

UHasselt en imec.

enkele functionele toevoegingen.

www.uhasselt.be/imo

www.raditeq.com

de Raditeq-versie aan. Compatibiliteit met

testsoftware RadiMation zullen van een nieuwe

Codian Robotics bij ABB ABB heeft onlangs Codian Robotics overgeno-

kunnen realiseren en hun flexibiliteit te vergroten

men. Het assortiment van deze leverancier van

in een snel veranderende markt”, aldus Sami

delta robots, die voornamelijk worden gebruikt in

Atiya, President van ABB Robotics & Discrete

nauwkeurige pick-and-place toepassingen, omvat

Automation. “Door de jaren heen hebben we een

veilige, onverpakte voedselverwerking mogelijk

een hygiënische robotlijn voor omgevingen waar

maakt. “Er is mede door de COVID-19 pandemie

de strengste hygiënische eisen gelden, zoals de

uitgebreid productportfolio ontwikkeld. De mondiale aanwezigheid en expertise van ABB zullen

voedingsmiddelen en dranken- en farmaceutische

ons helpen onze portfolio wereldwijd beschikbaar

die hoge hygiënische normen garanderen, zodat

industrie. Codian Robotics is gevestigd in het

te maken”, zegt Freek Hartman, oprichter van

Gelderse Ede en heeft wereldwijd 20 mensen in

Codian Robotics.

toeleveringsketens kunnen blijven functioneren en het welzijn van de werknemers wordt

dienst.

Omdat vandaag de dag de meeste robots in de

beschermd”, aldus Atiya.

“Deze overname onderstreept onze focus op

voedingsmiddelenindustrie niet ontworpen zijn

baanbrekende technologie, die onze klanten helpt

om voedsel aan te raken, omvat het portfolio van

www.abb.com/robotics

om het potentieel van automatisering volledig te

Codian Robotics een hygiënisch ontwerp dat

www.codian-robotics.com

een sterke behoefte aan pick-and-place robots

Meer elektroDATA op

ED Nieuws.indd 5

19/11/2020 11:04

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

Oplossingen voor touchscreentoepassingen met hoge EMC-eisen ONTWERPAANPAK VOOR HET VERMIJDEN VAN EMC-PROBLEMEN MET TOUCHSCREENS Touchscreen-producten voor de Europese markt dienen –net als zoveel andere producten– te voldoen aan Europese richtlijnen en moeten zijn voorzien van het CE-keurmerk. Wat dat betreft zijn de normen op het gebied van elektromagnetische compatibiliteit (EMC) belangrijk voor de touchscreen-producten: andere elektrische apparaten in de directe omgeving mogen de werking van het product niet beïnvloeden (het product moet een hoge immuniteit hebben) en andersom mag het product ook andere apparaten niet storen (de emissie dient laag te zijn). In de voor dit artikel bewerkte whitepaper ‘Oplossingen voor touchscreentoepassingen met hoge EMCeisen’ legt Schurter, ontwerper en fabrikant van touchscreens, uit hoe je qua EMC niet voor verrassingen komt te staan door al vroeg in het ontwerpstadium rekening te houden met de impact van specifieke wensen op de EMC-eigenschappen van zowel het touchscreen als het eindproduct.

Uitvoering van een EMC-test voor geleide immuniteit op een touchscreen.

Emissie en immuniteit worden niet

gebruik gemaakt van signalen met

een optimale customized PCB-layout

alleen bepaald door de elektronische

hoge frequenties, die vaak de oor-

te ontwerpen, blijft de emissie laag.

circuits en hun componenten, maar

zaak zijn van emissie. Deze signalen

Hierbij wordt rekening gehouden met

bijvoorbeeld ook door de mechanische opbouw van het product, posi-

hebben bovendien vaak hoge flank-

de plaatsing van de kopersporen, filtering van signaallijnen, ontkoppeling

tionering van circuits, materiaalkeuze

nischen ontstaan. Ook deze dragen

en de in- en uitwendige bedrading.

bij aan ongewenste emissie. Door

Door met al deze aspecten al vroeg in het ontwerpstadium rekening te hou-

de juiste componenten te kiezen en signalen te filteren kan deze emissie

PCB. Een multilayer design geeft een

den, kunnen EMC-problemen worden

vaak bij de bron worden aangepakt.

‘snelle’ signalen.

voorkomen. Kostbare modificaties

De radiofrequente emissie kan op

Omdat het capacitieve touchscreen

achteraf, als het product al gereed is,

twee manieren buiten het product

worden zo vermeden.

worden waargenomen: als geleiding

aan de buitenzijde van het eindproduct zit, kan het werken als een

Dit geldt ook voor touchscreens en

via uitwendige bedrading en kabels

(zend-)antenne voor hogere frequen-

de eindproducten waarin ze zijn verwerkt. Schurter streeft er naar om bij

(‘conducted’) en als elektromagnetische straling naar de omgeving (‘radi-

ties. Voor deze frequenties (en hogere

projecten al in het ontwerpstadium

ated’). Grofweg manifesteren signalen

afscherming toe te passen in de vorm

mee te denken over de EMC-eigenschappen van zowel het touchscreen

tot circa 80 MHz zich meestal als

van metaalfolie, blik of een geheel

geleide en daarboven als gestraalde

als het eindproduct. Zo worden engi-

emissie. Dit omslagpunt is ook in veel

metalen behuizing. In het doorgaans klantspecifieke ontwerp van het

neers vaak al tijdens de opstartfase betrokken bij het project om tot een

EMC-normen terug te vinden. Als op

touchscreen-controllerboard kunnen

voorhand al bekend is welke frequenties een EMC-probleem vormen, kan

relatief gemakkelijk de benodigde

gedegen (EMC-)ontwerp te komen. Bij voorkeur wordt een gezamenlijk

EMC-voorzieningen worden meegebij het ontwerp al de juiste voorziening nomen.

engineeringteam samengesteld. Het

worden geïmplementeerd.

steilheden, waardoor hogere harmo-

ED IE.indd 6

harmonischen) is het soms nodig om

Controllerchip

Hoge immuniteit Een touchscreen mag niet spontaan

kaart worden gebracht en meegenomen worden in het ontwerp.

De door Schurter toegepaste

een touch melden als het niet wordt

touchscreen controllerchip is, bij

aangeraakt (een zogeheten ghost

onjuist gebruik, een potentiële bron

touch). Door hoogfrequente energie

Lage emissie

van emissie. Door samen met de

van buitenaf, zowel ‘conducted’ via

In veel elektronische producten wordt

opdrachtgever en de chipleverancier

de aangesloten bedrading als ‘radi-

info.nl@schurter.com (0523) 28 12 00

extra afschermende werking tegen

wensen al in een vroeg stadium in

voordeel hiervan is dat alle specifieke

www.schurter.nl

van voedingslijnen en het toepassen van aardvlakken (ground planes) in de

19/11/2020 11:05

NOVEMBER 2020

7 ated’ door de lucht, kan een touch-

teit, is het cruciaal dat ook de touch-

screen gestoord worden.

screen-controller op de juiste wijze in

Om de benodigde hoge immuniteit te

het eindproduct wordt gemonteerd.

verkrijgen, worden daarom extra voorzieningen getroffen. Deels kunnen die

Vooral aardverbindingen, de toegepaste bedrading en de elektrische

bestaan uit hardware oplossingen als

verbinding met de overige delen van

filtering van signalen en voedingslijnen en het afschermen (shielding) van

het product zijn daarbij van belang.

PCB en bedrading. Anderzijds heeft

Aardverbindingen, al dan niet ontkoppeld, zijn erg belangrijk omdat zij

de touchscreen-controllerchip ook

mede de uiteindelijke performance

een aantal ingebouwde softwarematige features, zoals een noise reductie

van een touchscreen bepalen. Voor

algoritme en frequency hopping. Deze

guide’ beschikbaar voor het tot in

kunnen ook al worden meegenomen

detail juist monteren van de touch-

bij de ontwikkeling van productspecifieke controller-firmware.

screen en de bijbehorende touch-

Alle ingrediënten voor het testen van een touchscreen op EMC-immuniteit:

screen-controller.

een EMC-tester met geïntegreerde signaalgenerator, enkele CDN’s (‘coupling/

klanten heeft Schurter een ‘assembly

De ontwerpafdeling van Schurter

decoupling networks’), die zorgen voor een specifiek RF-signaal naar het te

beschikt over een testsysteem voor

Touchscreen sensor

testen apparaat (EUT), een computer voor dataverwerking en-presentatie en

geleide immuniteit. Al bij de eerste

Eén van de essentiële componenten

natuurlijk het touchscreen zelf.

prototypen kan hiermee de immuniteit

in het capacitieve touchscreen systeem is de touchscreen sensor. De sensor wordt gemaakt van polyester

invloeden van binnenuit en buitenaf.

testlabs. Als er tijdens zo een test verstoringen worden geconstateerd, kan

met een transparante geleidende

Een goede inbouw en omgang van

coating en kan gezien worden als

de engineer ‘on-the-fly' in de firmware

de ‘antenne’ van het apparaat. Het

de aansluitstaart is dan ook essentieel in een EMC-veilig systeem. Een

van de controller de juiste parameters

sporenpatroon van de sensor speelt

touch-sensor kan, naast storing vanuit

aanpassen en deze tunen naar de

een belangrijke rol bij het functioneren zonder EMC-problemen. De

de omgeving, ook storing vanuit de

worden getest, op het niveau van de pre-compliance testen van officiële

beste oplossing.

onderliggende LCD ondervinden. Het

sensor zelf wordt achter de cover-

aanbrengen van een transparante

Aansluiten van de controller

lens gelamineerd. Elke sensor heeft

afschermende (geleidende) mesh-folie

Voor optimale EMC-eigenschappen

een aansluitstaart van polyester of

van het eindproduct, zowel op het

kapton (een polyimide). Ook deze

tussen LCD en sensor is dan een adequate oplossing.

gebied van emissie als van immuni-

verbindingsstaart is gevoelig voor

PRODUCTNIEUWS Recom Power

Congatec

Buck regulator vermogenmodules

Computer-on-Modules

Elke omzetter heeft een ingangs-

De conga-TCV2 Computer-on-Modules op het COM Express Compact

LVDS/eDP. Andere interfaces zijn: 1x 3.1 Gen 2, 8x USB 2.0, tot 2x SATA

voor 1 A; de RPX-1.5 voor 1,5 A.

formaat zijn uitgerust met de nieuwe AMD Ryzen Embedded V2000 multicore processor. Met maximaal 8 cores

Beide modules hebben een typisch

en 16 threads op een enkele BGA-

SPI, LPC en 2x UART. De ondersteunde operating systemen zijn RTS

bereik van 4–36 VDC en een instelbare uitgang tussen 0,8 en 30 VDC. De RPX-1.0 is geschikt

vollastrendement van 87% en

footprint zijn deze COM’s geschikt

Hypervisor, Microsoft Windows 10,

voor rekenintensieve (realtime) AI-

Linux/Yocto, Android Q en Wind River

Afhankelijk van de in-/uitgangsspanning en de belasting kan het

klussen in de edge en natuurlijk ook

VxWorks. Voor veiligheidskritische toepassingen biedt de geïntegreerde decryptie van RSA, SHA en AES.

piekrendement meer dan 95% zijn en

meer standaard embedded toepassingen. De modules zijn er in vier

zingen hebben een 1,6 mm-profiel

de omgevingstemperatuur meer dan

uitvoeringen, die variëren qua cores/

en zijn voorzien van innovatieve 3D

100 °C.

threads (6/12 tot 8/16), kloksnelheid

power packaging technologie. De constructie is overgegoten ‘Flip Chip

De modules zijn volledig beveiligd

(1,7 tot 3,0 GHz), L2/L3 cache (3/6 tot

tegen kortsluiting, overstroom, oververhitting en onderspanning van de

4/8 MB), GPU’s (6 of 7) en TDP (10-25

ingang en zijn uitgerust met enable-,

De CoM ondersteunt vier displays met

power good-, soft starten externe

maximaal 4k60 UHD-resolutie via de

synchronisatiefuncties.

3x DisplayPoort 1.4/HDMI 2.1 en 1x

Dit resulteert in een lage EMI en hoge elektrische en thermische prestaties.

Gen 3, 1x Gbit Ethernet, 8 GPOI’s,

minimale lage-belasting-verliezen. De RPX-1.0 en RPX-1.5 buck-converters in 3 mm x 5 mm QFN-behui-

on Leadframe’ (FCoL) met een geïntegreerde, afgeschermde inductor.

PEG 3.0 x8 en 8x PCIe Gen 3, 2x USB

AMD Secure Processor encryptie en

W of 35-54 W).

Meer elektroDATA op

ED IE.indd 7

19/11/2020 11:05

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

Voedingssystemen voor BF- en CFgeclassificeerde medische apparaten VOEDING IS KRITISCHE FACTOR BIJ HET VOLDOEN AAN ISOLATIE-, LEKSTROOM- EN EMC-EISEN In de opeenvolgende edities van de IEC 60601 norm voor medische elektrische en elektronische apparatuur zijn de eisen met betrekking tot elektrische veiligheid voor patiënt en operator steeds nauwer gespecificeerd. Bij met name de eisen voor isolatie en lekstromen hangt daarbij veel af van de voeding. De AC-DC voeding kan het daarbij niet altijd in zijn eentje bolwerken. Dat kan bij laagvermogen systemen worden opgelost door toevoeging van een DC-DC omzetter. Daarbij moet je de EMC-norm echter niet uit het oog verliezen: lage lektromen stroken niet met een lage emissie! Dit artikel is een introductie tot de lezing ‘Hoe ga je om met voedingsvraagstukken en lekstromen in medische apparatuur?, die Danny Langbroek (Elincom) houdt tijdens het digitale FHI Medische Elektronica event, op 8&9 december 2020. Meld je snel aan!

Voor hoogvermogen BFtoepassingen volstaat een voeding met voldoende isolatie, geleiderafstanden en lekstroom naar de patiënt, zoals de 250 W BF-geclassificeerde CMP250-serie van XP Power.

De IEC 60601 norm voor medische

zijn. Dit geldt ook voor de type CF

volstaat 1 x MOP, in de regel een

elektrische en elektronische appara-

(Cardiac Floating), die wordt gegeven

aardverbinding. Voor BF- en CF-

tuur heeft het de producenten van dergelijke apparatuur er in de opeen-

aan systemen die geschikt zijn voor

apparatuur is 2 x MOPP vereist. Dat

directe cardiale verbinding (verbinding

kan een dubbele isolatie tussen de

volgende edities niet gemakkelijker

met het hart van de patiënt, inclusief

voeding en de patiënt zijn, die kan

op gemaakt. Aanvankelijk was er nog

intraveneus). Denk daarbij aan dialysemachines.

worden gerealiseerd met een scheidingstransformator of met een 2 x

sprake van een vrij basale indeling met betrekking tot het voorkomen van

MOPP-voeding die voldoet aan de

elektrische schokken bij de patiënt.

Isolatie

vereisten voor dubbele isolatie. Voor

Type B (Body) geldt voor systemen

In de derde editie van de norm is het begrip ‘means of protection’ (MOP)

MOOP respectievelijk MOPP gelden afstand tussen twee geleiders in het

verlichting). Er is hierbij geen direct

geïntroduceerd. Hierbij werd er nauwer gekeken naar de toepassing van

contact met de patiënt. Type BF

het apparaat en het onderscheid

clearance’) respectievelijk langs het

(Body Floating) wordt verstrekt aan

tussen bescherming voor de operator (‘means of operator protection’,

isolatieoppervlak (‘creepage distance’)

die niet geleidend zijn en mogelijk met aarde zijn verbonden (ziekenhuisbed,

systemen die elektrisch zijn verbonden met de patiënt (ultrasone appara-

verschillende waardes voor de kortste apparaat, gemeten door de lucht (‘air

en de testspanning (zie tabel 1).

MOOP) en bescherming voor de

tuur, bloeddrukmeters). Deze moeten

patiënt (‘means of patient protection’,

Lekstromen

zwevend en gescheiden van de aarde

MOPP). Voor type B-apparatuur

Voedingen moeten ook voldoen aan

MOOP Isolatie

www.elincom.nl info@elincom.nl (010) 264 02 70

MOPP

‘Air clearance’

‘Creepage Distance’

Testspanning

‘Air clearance’

‘Creepage Distance’

Testspanning

Basis (1 x MOP)

2,0 mm

3,2 mm

1.500 VAC

2,5 mm

4,0 mm

1.500 VAC

Dubbel of versterkt (2 x MOP)

4,0 mm

6,4 mm

3.000 VAC

5,0 mm

8,0 mm

4.000 VAC

Tabel 1: MOP-eisen bij een 250 V werkspanning.

ED IE Elincom.indd 8

19/11/2020 11:06

NOVEMBER 2020

Type B

Type BF

Type CF

Lekstroom NC

SFC

Aardlekstroom

500 µA

1 mA

500 µA

1 mA

500 µA

1 mA

Lekstroom via behuizing

100 µA

500 µA

100 µA

500 µA

100 µA

500 µA

Lekstroom naar patiënt

100 µA

500 µA

100 µA

500 µA

10 µA

50 µA

Tabel 2: Maximale waardes voor lekstromen bij normale condities (NC) en ‘single-fault’ condities (SFC). de eisen voor maximale lekstromen,

zijde van de transformator omvat

een medische AC-DC voeding te ver-

derafstanden en lekstroom naar de

met name aardlekstroom, lekstroom

de overbruggingscapaciteit (C4) van

lagen van 11 μA (net boven de norm)

patiënt een betere oplossing, zoals de

via de behuizing en (als belangrijkste)

de transformator. Als C4 toeneemt,

naar 6 μA (ruim binnen de norm).

250 W BF-geclassificeerde CMP250-

lekstroom naar de patiënt. Deze waarden zijn in tabel 2 gespecificeerd voor

neemt de impedantie van dit stroompad af; als de impedantie afneemt,

Dergelijke voedingseenheden, met de

serie van XP Power. Deze voeding is

benodigde input-naar-output isolatie

convectiegekoeld en kan gedurende

type B-, BF- en CF-apparatuur en zijn

gaat er meer stroom door punt G2.

en een zeer lage interne capaciteit,

1 minuut een piekvermogen leveren

uitgesplitst voor normale condities

Deze stroom vormt de lekstroom naar

zijn in de range van 1 tot 20 W ruim

(NC) en ‘single-fault’ condities (SFC).

de patiënt. De lekstroom naar de

van tweemaal het nominale vermogen. Dit extra vermogen is handig om

patiënt is in dit geval recht evenredig

voorhanden. De lekstroom naar patiënten kan hiermee worden vermin-

Ontwerpuitdaging

met de overbruggingscapaciteit. Merk

derd tot niveaus in de orde van 2 µA.

motorisch aangedreven toepassingen,

Bij het ontwerp van voedingen voor

op dat C1 en C3 ook een pad creëren

Houd er wel rekening mee dat een

zoals elektrisch aangedreven tafels,

met name BF-apparatuur sta je voor

voor stroomlekkage. Dit is de aardlekstroom en niet de lekstroom naar de

dergelijke oplossing ook extra kosten,

bedden en stoelen.

complexiteit en grotere afmetingen

patiënt.

van de voeding met zich meebrengt.

Vergeet EMC niet

Bovendien is het niet aan te bevelen

Het verminderen van de lekstroom

de uitdaging om aan de ene kant lekstromen zo veel mogelijk te beperken en aan de andere kant te zorgen voor

het aanloopkoppel te overbruggen bij

de voorgeschreven isolatie om de

Toevoeging van een extra DC-DC-

om dit trucje toe te passen bij hogere

van de AC-DC-voeding kan door het

patiënt te beschermen bij storingen.

omvormer aan de uitgang levert het

vermogens, zoals bij chirurgische

verminderen van de ingangs- naar

De meeste medisch goedgekeurde

plaatje van schema 2. De lekstroom

uitgangscapaciteit grote gevolgen

standaardvoedingen, die wel de vereiste 2 x MOPP van ingang tot

naar de patiënt daalt door het verminderen van de ingangs- naar uitgangs-

apparatuur of motoraangedreven apparaten. Er is sowieso een

de voeding. Uiteraard liggen de EMI-

uitgang en 1 x MOPP van ingang tot

capaciteit van de voeding. Door het

beperkt marktaanbod van voldoende geïsoleerde hoogvermogen DC-DC

aarde hebben, voldoen echter niet

toevoegen van een extra isolatielaag

qua vereiste isolatiespanning tussen

loopt het dominante pad voor de

converters, maar bij hoge vermogens tikt ook de inefficiëntie van een

hoog, zeker in het licht van de strengere vereisten in de 4e editie van IEC

uitgang en aarde. Die komt vaak niet

stroom nu via C4 en C5, de verweven

dubbele conversie van het vermo-

60601-1. De afscherming in de trans-

verder dan 500 VAC/VDC, wat onvoldoende is om te voldoen aan de 1 x

capaciteiten van beide transformatoren.

gen flink door. Dat is ook weer niet zo erg, omdat deze hoogvermogen

formator is dan een belangrijke para-

MOP-isolatie testspanning van 1.500 VAC. Hierbij zijn de ‘air clearance’ en

apparatuur veelal wordt gebruikt bij Lage vermogens

BF-toepassingen. Daar is de eis voor

voldoen. Ook zal veel aandacht in het ontwerp moeten worden besteed aan

‘creepage distance’ nog geen eens

Door een extra DC-DC-omzetter toe

maximale lekstroom naar de patiënt

het zo laag mogelijk houden van de

meegenomen, laat staan de te hoge

te voegen wist voedingenfabrikant XP

met 100 µA een stuk minder stringent.

differential and common-mode ruis.

lekstromen die gepaard gaan met de

Power onlangs bij een medisch systeem van een klant de lekstroom van

Voor dergelijke toepassingen is een

hoge isolatiecapaciteit tussen in- en

hebben voor de EMI-prestaties van eisen voor medische voedingen ook

meter om aan beide eisen te kunnen

voeding met voldoende isolatie, gelei-

uitgang. Extra DC-DC omzetter Een manier om de lekstroom naar de patiënt te verminderen zonder dat dit ten koste gaat van de isolatie is het opnemen van een extra DC-DC omzetter in de schakeling. Om het effect hiervan te begrijpen laten we eerst de standaard opbouw van een geschakelde voeding zien (schema 1). De lekstroom van ingang naar uitgang is door middel van de stippellijn aangeduid. De capaciteit tussen

Schema 1: Voeding zonder DC-DC omzetter. Het

Schema 2: Voeding met DC-DC-omzetter. Het dominante

dominante pad voor de lekstroom naar de patiënt loopt

pad voor de lekstroom naar de patiënt loopt via C4 en C5

de primaire zijde en de secundaire

door de transformator (stippellijn).

(stippellijn). Meer elektroDATA op

ED IE Elincom.indd 9

19/11/2020 11:06

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

10 Avnet

Schurter

MCU’s voor motorregeling

Piëzo-elektrische schakelaar De PSE EX piëzo-elektrische schakelaar is uitgerust met een ingegoten

miljoen schakelingen). Hermetisch gesloten behuizingen maken de PSE

hand van een sensorloos motorsysteem voor voorspellend onderhoud.

15 meter lange voorgemonteerde

met kabel geschikt voor robuuste

polyurethaan kabel. Dit maakt hem

toepassingen. De actuator heeft een

Met het TensorFlow AI framework

waterdicht van schakeloppervlak tot

apparaten, HVAC-systemen en AC-

kunnen afwijkingen die leiden tot

aansluiting.

ringverlichting met in totaal 7 mogelijke displaykleuren. De voedings-

aandrijvingen. Gebaseerd op de Arm

storingen of uitval eerder en meer

De behuizingen van de in de fabriek

Cortex-M4 core draaien de 32-bit

geassembleerde piëzo-elektrische

RAM en de 256 KB flash kan worden

accuraat worden ontdekt, zodat klanten hun systemen voor voorspellend onderhoud kunnen verbeteren en de

gemaakt van roestvrij

helderheid van de ringverlichting.

opgeschaald tot 512 KB. Een 32-bit

onderhoudskosten kunnen verlagen.

staal 1.4462. Dit staal

De nieuwe PSE met

PWM timer met geavanceerde regelfuncties biedt ondersteuning voor

Voor ontwikkelaars is er de Renesas

wordt gekenmerkt

kabel is geschikt voor

Solution Starter Kit (RSSK), waarmee

door zijn bijzonder

sanitaire toepassingen,

zeven soorten PWM-regelingen.

ze de motorregeling waar ze aan

hoge weerstand tegen

De MCU, die beschikbaar is in 64- tot

werken kunnen debuggen en realtime

applicaties in de medische technologie en

100-pins LQFP-behuizingen, integreert het open-source TensorFlow

kunnen analyseren en optimaliseren.

corrosie, die essentieel is in gebieden

Deze bevat onder andere een RA6T1

met een hoge voch-

AI framework van Google en biedt

CPU-kaart, een 48 V-compatible

tigheidsgraad. De PSE-schakelaars

markten waarbij de hoogste mate

zo verbeterde mogelijkheden voor

inverter board en een GUI voor de motor workbench.

bieden een maximale betrouwbaarheid en een lange levensduur (20

van robuustheid en betrouwbaarheid

detectie van motorstoringen aan de

Renesas introduceert vier nieuwe RA6T1 Group MCU’s voor motorregeling in onder meer huishoudelijke

MCU’s op120 MHz. Ze hebben 64 KB

spanning heeft een bereik van 5 - 28 VDC en zorgt voor een constante

PSE-familie zijn

voedselverwerking en soortgelijke industriële

vereist is.

Atlantik Elektronik

Microchip

Oplossingen voor wearables

Microcontrollers voor IoT-toepassingen

De Atlantik oplossingen voor wearables (intelligente horloges, brillen,

componenten en sensoren, ontwikkeling van Android OS en RTOS-

De PIC18-Q41

headsets & camera’s) zijn gebaseerd

toepassingen en algoritmen, en inte-

en AVR DB MCU

op de nieuwste draagbare chipsets

gratie van diensten/applicaties van

series zijn micro-

van Qualcomm (Snapdragon Wear

derden. Prestatie-optimalisatie en

controllers die

2500 en 4100(+)), uitgebreide reality

volledige ondersteuning voor ecosystemen, apparaat- en clouddiensten

geavanceerde

ultralaag vermogen microcontrollers. Ze zijn ontworpen om energie-

en bijbehorende applicatieontwikke-

analoge periferiebouwstenen en

ling completeren de oplossing. Hier-

het werken onder

efficiënt te kunnen rekenen voor een

voor wordt ook gebruik gemaakt van

meerdere voedings-

breed scala aan toepassingen.

Qualcomm's smartphone-expertise en hun wereldleidende 2G-5G draadloze technologie, waaronder LPWAN.

spanningen combi-

chipsets (XR1 en XR2) en een reeks

De oplossingen omvatten BSP/driverontwikkelcapaciteiten voor diverse

neren met interperiferie verbindingen

kosten door het integreren van echte

voor hogere systeemintegratie en

bidirectionele niveauverschuivers. De

kortere signaalacquisitietijden. Voor

toevoeging van drie onafhankelijke

signaalconditionering in meet- en

configureerbare OpAmps, een 12-bit

regeltoepassingen met beperkte

differentiële ADC, 10-bit DAC, drie

ruimte, zoals IoT-eindknooppunten

nuldoorgangsdetectoren en kernonafhankelijke periferiebouwstenen

en industriële, medische apparaten,

ED IEPN.indd 10

wearables, auto’s en verlichtingssystemen, beschikt de PIC18-Q41

(CIP’s) maken de AVR DB MCU

MCU over een configureerbare

analoge signaalconditionering en

OpAmp, een ADC met rekenfuncties

verwerkingsfuncties komen kijken.

en DAC’s. Gemengd-signaal IoT-systemen

De PIC18-Q41 en AVR DB MCU productseries worden ondersteund door

maken vaak gebruik van meerdere

Microchip’s MPLAB X geïntegreerde

voedingsspanningen. De AVR DB

ontwikkelomgeving (IDE), de MPLAB

MCU vereenvoudigt de uitdagingen

codeconfigurator (MCC) en de

van deze ontwerpen en verlaagt de

MPLAB Mindi analoge simulator.

ideaal voor toepassingen waarbij

19/11/2020 11:40

PRODUCTNIEUWS

NOVEMBER 2020

11 TDK-Lambda

Buck-boost DC-DC omzetters De uitgangsspanning van de 12,5 A/300 W niet-

Quadcore LT op 27 x 27 mm

geïsoleerde DC-DC omzetters uit de i7C serie is instelbaar tussen 5 V en 28 V. De omzetters hebben een breed ingangsspanningsbereik van 9 V tot 53 V. Ze kunnen naadloos overgaan van buck-modus naar boost-modus, zonder dat dit invloed heeft op de prestaties. De i7C 12,5A serie kan worden gebruikt om extra hoge-vermogen uitgangen te realiseren uit een 12 V, 24 V, 36 V of 48 V DCvoeding.

er minimale derating van het uitgangsvermogen is,

Bij kleine belastingen zorgt de regeling van de i7C

zelfs bij lage luchtstroomsnelheden. Het product

voor een significant lager stroomverbruik. Bij nullast wordt er gemiddeld 5 mA stroom gebruikt. Dit

is zodanig ontworpen dat er verder geen grote

kan worden teruggebracht tot ongeveer 0,25 mA

op kosten en PCB-ruimte met zich meebrengt.

wanneer de remote on/off wordt gebruikt om de

De omzetters zijn standaard uitgerust met een trim

omvormer op standby te zetten. Door deze lage

pin voor het regelen van de uitgangsspanning,

slaapstroom kan batterijgevoede apparatuur ook

positieve remote sense, remote on-off (positieve

na lange perioden van inactiviteit nog adequaat

of negatieve logica) en bescherming tegen te lage

functioneren.

ingangsspanning, te hoge stroomsterkte en te hoge

Het thermisch ontwerp van de i7C serie maakt dat

temperatuur.

externe componenten nodig zijn, wat besparingen

Vision Components

Embedded visionsysteem Het VC DragonCam embedded visionsysteem

randapparatuur mogelijk, wat handig is voor het

is gebaseerd op de Qualcomm Snapdragon 410

snel maken van prototypes. Vision Components

processor en heeft verder twaalf GPIO’s, 1 GB

integreert voor de nieuwe embedded visionsystemen in het 65 x 40 mm cameragedeelte van de

geheugen, tot 32 GB flashgeheugen en standaard

printplaat verschillende high-end CMOS-sensoren,

interfaces als

sensor met een resolutie van 1456 x 1088 pixels

GBit Ethernet en

en een framerate van 225 fps is geschikt voor

RS-232. Twee

toepassingen met korte belichtingstijden en hoge

adapter boards met

snelheden. Naast het monochrome model is er

extra interfaces

op aanvraag een kleurencamera beschikbaar. VC

maken eenvoudige

DragonCam modellen met andere Sony sensoren

aansluiting van

staan gepland.

te beginnen met de Sony Pregius IMX 273. Deze

Rechtstreeks op de printplaat solderen! Met de nieuwe CoM QS-familie van Ka-Ro is integratie op de print eenvoudig – dankzij het single-sided ontwerp! De soldeermodules steunen op krachtige processoren van NXP (i.MX8) en ST (STM32MP1). Pin-compatibel met schaalbare rekenkracht, enorm geheugen tot 1 GByte DRAM en 4 GByte eMMC

Elincom Electronics

Vlakke bewegingssensor De Panasonic PaPIR familie EKMC en EKMB wordt

Extreme Rugged approved

uitgebreid met een nieuwe low-profile uitvoering.

Profile PIR verkrijgbaar met een

Met een hoogte van nog geen 11 mm is deze PIR

stroomverbruik tussen

geschikt voor het inbouwen in ondiepe behuizingen

de 170 µA tot een extreem

of het esthetisch wegwerken. Ondanks de kleine

lage 1 µA. Typische toepassingen

lensdiameter van 9 mm is de openingshoek 110 x

van deze bewegingssensor zijn platte

110°. De maximale detectieafstand is 5 meter.

plafonnières, slimme ledverlichting, thermostaten,

Net als de voorgaande uitvoeringen is de Low-

camera’s en displays.

Kies voor betrouwbaarheid met de RODE SUPPORT. Vraag nu uw infopakket aan! www.glyn.com

benelux@glyn.de

Meer elektroDATA op

ED IEPN.indd 11

19/11/2020 11:40

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

6-inch desktop en paneelmontage touchpads voor industrieel gebruik IP65-BESCHERMDE TOUCHPADS MET ACHT SNELTOETSEN OP BASIS VAN CAPACITIEVE TOUCH-TECHNOLOGIE NSI komt met een nieuwe reeks geavanceerde touchpad-oplossingen, die zijn ontwikkeld door Cursor Controls. Ze hebben een diameter van 6 inch en zijn er in een desktop versie en een uitvoering voor paneelmontage. Ze bieden een soepele en nauwkeurige gebruikersinterface. Dat kan met zowel conventionele X- als Y-as cursorbewegingen als multi-finger gebarenondersteuning. Ook zijn er acht sneltoetsen die gebruik maken van capacitieve touch technologie. De IP65-gecertificeerde afdichting en de glazen overlay maken dat ze onder de zwaarste omstandigheden kunnen werken en goed reinigbaar zijn.

De IP65-beschermde 6-inch desktop en paneelmontage touchpads voor industrieel gebruik hebben acht sneltoetsen op basis van capacitieve touch-technologie.

tracking’) en houdt die vast op de standaard instelling van 960 x 720 counts voor nauwkeurige tracking bij lage snelheden. Het ‘inertia tracking’ algoritme maakt dat de cursorbeweging op een geleidelijke, natuurlijke wijze stopt nadat de vinger(s) van Eén keer tikken met één vinger voor

touchpad (type TPD-55A326) als

het oppervlak van de touchpad zijn

klikken met de linker muisknop, met

de paneelmontage touchpad (type

gehaald.

twee vingers voor de rechter en met

TPP-55A1A6) 130 mm x 80 mm. De

drie voor de middelste muisknop;

afmeting van beide touchpads (148,4

Industriële toepassingen

twee vingers bij elkaar verticaal respectievelijk horizontaal slepen voor omhoog/omlaag respectievelijk naar

mm x 114,4 mm voor de paneelmontage en 145 mm x 111 mm voor de

De touchpads zijn IP65 afgedicht

desktop) laat ruimte vrij voor acht

een glazen overlay die niet schittert

links/rechts scrollen; twee vingers

sneltoesten aan de bovenkant. Deze

en waarop geen vingerafdrukken

naar elkaar toe bewegen om in te

maken gebruik van capacitieve touch

achterblijven. De behuizing is in het

zoomen, en ze van elkaar af bewegen

technologie en zijn er voor veelgebruikte functies zoals knippen, kopië-

geval van de desktop-versie van paneelmontage is die van aluminium.

naar rechts slepen: verder. De multi-

ren, plakken, verversen van de pagina en drag&drop. Helemaal links zit er

finger gebarenondersteuning is al een

een knop voor vergrendeling van het

gebruik rechtvaardigen zijn voor beide

tijdje niet meer het exclusieve domein

paneel, zodat je het touchpad kunt

versies een werktemperatuurbereik

voor de schermbediening van mobiele

reinigen of ontsmetten zonder dat de

van 0 °C tot 70 °C bij een relatieve

telefoons, maar heeft inmiddels ook

besturing op hol slaat.

een vaste plek verworven in gebruikersinterfaces van industriële appa-

In het midden wordt met twee knoppen voorzien in functionaliteit voor

vochtigheid tussen 5 en 95%. De trillingsbestendigheid, gemeten conform

raten. Zo ook bij de 6 inch touchpads

aanpassing van de snelheid en de

schokbestendigheid, conform IEC

van Cursor Controls, waar die in com-

resolutie van de cursorbeweging. Aan

binatie met andere touch-technieken

de hand van led-indicatoren kan je

60068-2-27 is 15 g / 11 ms in X-, Yen Z-richting.

is toegepast voor de ontwikkeling

direct zien op welk van de acht mogelijke niveaus die staat. De cursorre-

voor uitzoomen; met drie vingers naar links slepen: terug en met drie vingers

van een gebruikersinterface, die ook onder industriële omstandigheden betrouwbaar functioneert. Afhankelijk

IEC 60068-2-6 is 2 g / 10-500 Hz. De

Bij toepassingen kan je denken aan

240 tot 1920 x 1440.

licht- en videobewerkingsconsoles en

geleverd. info@nsi-be.com

Acht sneltoesten

tweetal tracking algoritmes. Het ‘ballistic tracking’ algoritme zorgt voor

+32 (0)89 51 90 00

Het actieve gebied voor gebarenbediening is bij zowel de desktop

ED IA.indd 12

Andere specificaties die industrieel

industriële consoles, medische systemen, maritieme systemen, klank-

Tracking algoritmes De touchpads zijn voorzien van een

www.nsi-be.com

polycarbonaat; bij de uitvoering voor

solutie (X x Y) is instelbaar van 360 x

van de soort bediening wordt daarbij ook haptische en/of audio-feedback

en hebben op het touchgedeelte

aangepaste toetsenbordtoepassingen. De touchpads zijn hiertoe volledig naar klantwens aanpasbaar op het gebied van onder andere functionali-

een hogere cursorresolutie als de

teit en bewegingstoewijzingen, layout, grootte en uiterlijk en toevoeging van

cursor snel wordt bewogen (‘fast

logo’s en kleuren.

19/11/2020 11:39

NOVEMBER 2020

13 PRODUCTNIEUWS Mitsubishi

SigmaControl

Frequentieregelaar met AI

Meerassig servosysteem

kritische componenten, zoals con-

Het Dias MDD 2000 servosysteem

zij slimme

densatoren, contactrelais, ventilator

van Sigmatek heeft naast één tot drie

verbindings-

en de inschakelstroom-begrenzings-

assen ook een voeding, vermogensfil-

mechanica

weerstand.

ter, remweerstand en DC-Link circuit

wordt de

Gebruikers van de FR-E800 kun-

aan boord. Met de meest compacte

installatietijd

nen verschillende functiepatronen

(size 1) uitvoering (75 x 240 x 219

verkort. Met

instellen, zoals aandrijfbesturing via

mm) wordt met 4 kW (3x 5 A nominaal

het DCB ‘DC

De Mitsubishi Electric FR-E800-serie

signaalingangen, signaaluitgangen

bij 3x 15 A piekstroom) en tot 9 kW

Connection Block’ en het BCB ‘Bus

frequentieregelaars is geschikt voor

bij bepaalde omvormertoestanden

(3x 10 A bij 3x 30 A piekstroom) in

Connection Block’ kunnen alle modu-

de besturing van draaistroommotoren

en monitoruitgangen voor bewaking.

het opvolgende formaat (size 2) een

les snel worden aangesloten met

van 0,1 kW tot 7,5 kW (tot 30 kW in

De Inverter-to-Inverter Link functie

hoge vermogensdichtheid bereikt. De

behulp van stapeltechnologie. Dit eli-

de planning) bij 200 V, 400 V en 600 V.

maakt communicatie mogelijk tussen

cyclustijden van de controller gaan tot

mineert complexe individuele bedra-

Op basis van geïntegreerde AI-tech-

meerdere omvormers via Ethernet

62,5 µs.

ding voor voeding, DC-Link koppeling

nologie heeft de omvormer verschil-

door gebruik te maken van de I/O

De gecombineerde voedingen

en realtime Ethernet-communicatie

lende functionaliteiten voor preventief

devices en speciale registers van de

asmodule MDP 2000, met maximaal

met de Varan-bus.

onderhoud. Zo is de FR-E800 de

PLC-functie. De frequentieomvor-

drie geïntegreerde assen, kan funge-

Naast de veilige stopfuncties Safe

eerste met een corrosiewaarschu-

mers ondersteunen een groot aantal

ren als standalone oplossing of in een

Torque Off (STO) en Safe Stop 1 (SS1)

wingssysteem, dat in een vroegtijdig

open netwerken, waaronder realtime

netwerk worden geïnstalleerd met een

bevat de MDD 2000-serie Safe Ope-

stadium tekenen van schade door

Ethernet TSN, zonder dat er speciale

willekeurig aantal MDD 2000-asmo-

rating Stop (SOS), Safe Brake Control

corrosieve gassen identificeert. De

optiekaarten nodig zijn. De FR-E800

dules van beide groottes. Dit vereen-

(SBC) en Safety Limited Speed (SLS)

‘life diagnostics’ functie analyseert en

werkt bij omgevingstemperaturen van

voudigt het ontwerpen van een op

en maakt toepassingen tot SIL 3, PL

bepaalt de resterende levensduur van

-20 °C tot 60 °C.

maat gemaakt aandrijfconcept. Dank-

e, Cat mogelijk. 4.

Pilz

Bedienterminals De capacitieve bedienterminals uit

Voor een efficiënte diagnose geven

de serie PMIvisu v8 zijn verkrijgbaar

de compacte bedienterminals tekst-

in een 7 inch en 12,1 inch variant en

meldingen weer.

uitgerust met het besturingssysteem

De gebruiker kan met de bijbeho-

Windows 10. Hun krasbestendige en

rende software PMI Assistant de

stootvaste glazen touchscreens zijn

bedienterminal eenvoudig in bedrijf

robuust en slijtarm. Hierdoor zijn ze

stellen en beheren. Dankzij de Ether-

geschikt voor gebruik in industriële

net-interface en de geïntegreerde

toepassingen en zelfs bestand tegen

HDMI-aansluiting zijn ze universeel te

stoffige of vuile omgevingen. De web-

gebruiken. De PMIvisu v8-apparaten

gebaseerde visualiseringssoftware

vormen in combinatie met het auto-

PASvisu is voorgeïnstalleerd op de

matiseringssysteem PSS 4000 of

bedienterminals en gelicentieerd. De

de configureerbare kleine besturing

krachtige processor maakt een snelle

PNOZmulti 2 een krachtige systeem-

en eenvoudige bediening mogelijk.

oplossing. Besturingen die over

IIoT gateways, Protocol Converters, Remote Access, Cloud logging & dashboards, Data analyse Anybus en EWON producten verbinden machines en systemen, bieden remote service met cloud monitoring, logging en alarmering. Koppeling van industriële en gebouw gebonden netwerken. Van Profinet, EthernetIP en CANopen tot Modbus, J1939 en KNX.

een OPC UA-server beschikken, kunnen ook worden aangesloten. Dankzij de UL-certificering is het visualiseringssysteem wereldwijd inzetbaar in industriële toepassingen.

Duranmatic B.V. | Robijn 800 | 3316 KE Dordrecht T+31 (0)78 631 05 99 | info@duranmatic.nl

Meer elektroDATA op

ED IA.indd 13

19/11/2020 11:39

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

NOVEMBER 2020

14 Yokogawa

HBM

Geïntegreerd informatiesysteem

Weegindicator voor digitale loadcellen

Yokogawa lanceert met Collaborative

vanaf elke locatie. Doelmarkten zijn:

HBK heeft de WTX-serie

Information Server een OpreX Control

olie- en gaswinning- en -transport,

uitgebreid met de weeg-

and Safety System-oplossing die

petrochemie, chemie, hernieuwbare

terminal WTX110-D voor

een omgeving biedt voor het geïntegreerde beheer van de activiteiten

energie, elektriciteit, pulp en papier,

digitale loadcellen. Deze

farmaceutica, voeding, mijnbouw,

heeft een roestvrijstalen

van de fabriek vanaf elke locatie .

ijzer en staal, en waterdistributie en

behuizing en voldoet

De oplossing zal de verwerking van

afvalwaterzuivering.

aan de IP69K-standaard,

alle soorten gegevens van de installaties en systemen integreren om

Met Collaborative Information Server

waardoor de weegterminal bestand is tegen

een optimaal beheer van de productieactiviteiten in een bedrijf mogelijk

• Het stroomlijnen van de werkzaamheden en het waarborgen van

te maken en de omgeving te bieden

de veiligheid door middel van een

middelen. Dankzij deze robuuste uitvoering kan de weegindi-

aansluiten. De terminal is leverbaar

die nodig is om de activiteiten op

werkomgeving die overal toegankelijk is.

cator zelfs in de ruwste omgevingen gebruikt worden. Bijvoorbeeld in

in een tafelbehuizing, die ook aan de wand kan worden gemonteerd of als

weegbruggen voor vrachtwagens of

afstand te bewaken en te controleren

kan het volgende worden aangepakt:

• Soepele integratie van gegevens

vuil, vocht en reinigings-

en gecentraliseerd beheer van de

siloweegschalen, maar ook in ruimtes

uitvoering voor paneelinbouw. Dankzij een 4,3-inch TFT-kleurendisplay,

informatie die nodig is voor een

met strenge hygiëne-eisen in de voe-

gebruiksvriendelijke softkeys en de

snelle besluitvorming.

dingsmiddelenindustrie, de chemie

mogelijkheid voor configuratie en

en de farmaceutische industrie.

monitoring via een webinterface of

Gebruikers kunnen maximaal 32

een mobiele app zijn de WTX-terminals gemakkelijk in gebruik.

• Gebruik van gegevens in operationele verbeteringsactiviteiten en in toepassingen.

digitale loodcellen op de WTX110-D

Hemholz Benelux

Omron

Profinet-switch

Ontwikkelpakket met simulatie de switch speciaal ontworpen is voor in een Profinet-installatie is er prioritering van ProfinetIO verkeer in het netwerk. De switch ondersteunt ook andere protocollen die gangbaar zijn binnen Profinet, zoals LLDP, DCP en MRP.

beheerd vanuit het engineeringsys-

wat ruimte bespaart in de schakelkast omdat de Profinet-kabels direct vanuit de switch de kabelgoot

teem van de gebruiker.

infrastructuur of faciliteit digitaal

randapparatuur in één enkele bewer-

reproduceren om de werking met

king controleren en verifiëren. Het softwarepakket voor motion, logica-

Studio programmeersoftware van de

IDE vergemakkelijkt het ontwerp door

vision en HMI is in overeenstemming

middel van voorafgaande verificatie en

met IEC 61131-3 en ondersteunt

maakt hierbij gebruik van simulaties.

ladder-, structured text- en in-line ST-

De nieuwe Sysmac Studio 3D Simu-

programmering.

• Toewijzing van een configuratie via de device-naam. • Buurman detectie.

diagnose-informatie zichtbaar.

• Uitwisseling van apparaten zonder engineeringstool.

met 100 Mbit/s en 1 Gbit/s poorten.

• Ring-redundantie.

Hierdoor is hij geschikt voor zowel

• Elke poort kan worden geactiveerd

ED IAPN.indd 14

NJ/NX Series automatiseringscontrollers. Deze IDE kan robots en andere

Andere kenmerken:

voorzijde van de switch is status- en

en verschillende machines. Omdat

fieert de bewegingen van robots en randapparatuur. Het kan de gehele

als die van een werkelijke machine. De sequencing, veiligheid, aandrijvingen,

Ethernet-poorten aan de onderzijde,

bijvoorbeeld bedieningselementen

ties toe te voegen aan de Sysmac

optionele licenties voor simulatiefunc-

GSDML-bestand is de

De Flextra Profinet-switch heeft

Profinet verkeer, als verkeer tussen

Environment (IDE) van Omron, inclusief 3D-simulatie, integreert en veri-

dezelfde nauwkeurigheid te verifiëren

kunnen diagnostische alarmen eenvoudig worden ingesteld en

De Profinet-switch is uitgevoerd

lation kan worden aangeschaft door

Met behulp van een switch in het engineeringsysteem te integreren. Hierdoor

worden ingevoerd. Via leds aan de

De geüpdatete Sysmac Studio 3D Simulation Integrated Development

of gedeactiveerd. • Diagnostische berichten voor netwerkproblemen.

19/11/2020 11:38

PRODUCTNIEUWS

NOVEMBER 2020

15 Sick

Robotiq

Gridlokalisatiesensor

Binpicking systeem

De GLS621 is een sensor voor nauw-

eenvoudige informatie als richting,

keurige positiebepaling van mobiele platforms, zoals AGV’s en AGC’s.

precisie en snelheid te bepalen. Hij is voorzien van interfaces voor onder

Robotiq, specialist in collaboratieve robot (cobot) toepassingen, brengt met

De GLS621 camerasensor maakt

meer Ethernet, CANopen en Profinet.

de Robotiq Bin Picking

gebruik van 2D-data-matrix-codes

In combinatie met de TiM LiDAR-

Kit een oplossing voor het

of QR-codes die volgens een vooraf

scanners kan de gridlokalisatiesensor

lokaliseren, picken, hanteren en plaatsen van vlakke

bepaald raster op de vloer zijn aange- ook worden ingezet voor zowel de bracht. Plaatsbepalingen zijn mogelijk navigatie als het autonoom rijden van voor voertuigsnelheden tot 4,5 m/s. AGC’s.

en cilindrische onderdelen. De kit is compatibel met bakken tot

variabele leesafstanden van 70 tot

800 x 600 x 450 mm en kan onderdelen met een minimale afmeting van

breed scala aan ondersteunende functies. Aan de hand van eLearning modules en applicatiecoaches

500 mm en functies als geïntegreerde

10 x 10 x 5 mm of vlakke onderdelen

kan een reële inschatting worden

verlichting laat de GLS621 zich makkelijk inbouwen in deze voertuigen.

met een dikte van minstens 1,5 mm

gemaakt van de haalbaarheid en

verwerken. De kit bestaat uit de

Een interne hoeksensor en autofocus

Pickit M-HD camera en bijhorende

celdoorvoer. Ook zijn er deskundigen beschikbaar voor vragen over

dragen bij aan eenvoudige installatie.

software, de CoPilot software en de

de grijper- en cobottechnologie. Het

Het outputformaat van de sensor

elektrische grijper -type EPick- met

is flexibel aan te passen voor een

geïntegreerde vacuümgenerator.

systeem is ontworpen om gerobotiseerde binpicking mogelijk te maken

optimale afstemming op de applicatie. De GLS621 levert gegevens als

Deze maken een snelle objectdetectie en -picking mogelijk.

voor iedereen, ook voor kleinere

positie, oriëntatie en tijdstempel om

Klanten hebben ook toegang tot een

op complexe oplossingen.

Dankzij zijn compacte afmetingen,

bedrijven die niet zitten te wachten

SigmaControl

Modulaire panelen met HMI-Link De Modulaire Wide Panel serie van Sigmatek

device kunnen de TAE Modular Wide panelen

biedt nu ook externe oplossingen tot 100 m met

met elke pc op afstand worden gekoppeld. Om

een HMI-Link unit. De modulaire TAE-panelen met gemonteerde HMI-Link G2-unit (PIM 021)

verbinding te maken met de pc zijn enkel standaard Display Port- en USB 2.0-interfaces nodig.

zijn verkrijgbaar in vijf maten: van 10,1 tot 21,5

De HMI-Link technologie is volledig op hard-

inch. De bedieningspanelen met hoog-respons

ware gebaseerd en werkt onafhankelijk van het

multi-touch schermen hebben IP65-bescherming

gebruikte besturingssysteem. Met een standaard

aan de voorkant. Naast de HMI-Link G2-interface zijn er twee USB 2.0-aansluitingen aanwe-

CAT5e- of CAT6 Ethernet-kabel kunnen videosignalen (full HD) en USB 2.0 data zonder verlies

zig.

worden verzonden tussen de externe bedie-

In combinatie met de PC 301-E12 HMI-Link

ningseenheid en het PC- of HMI-Link-apparaat.

Meer elektroDATA op

ED IAPN.indd 15

19/11/2020 11:38

INDUSTRIËLE IOT

Panel-PC’s met multi-touch HMI voor IoT-toepassingen DRIE MODELLEN: VAN MULTI-TOUCH DISPLAY TOT KRACHTIGE PANEL-PC Portwell introduceert een serie panel-PC’s voor de IoT-markt in de vorm van robuuste multitouch HMI’s. De drie uitvoeringen in deze serie verschillen van elkaar qua functionaliteit, rekenkracht en interfacing. Wat ze met elkaar gemeen hebben is een 21,5 inch of 23,6 inch 1920 x 1080 full-HD P-CAP display met tienpunts multi-touch bediening. De IP65-classificatie van het frontpaneel maakt deze producten geschikt voor zowel industriële toepassingen als gebruik in openbare ruimtes.

Alle uitvoeringen uit de Lead-PD, -PND en -PPC series hebben een 21,5 inch of 23,6 inch 1920 x 1080 fullHD P-CAP display met tienpunts multitouch bediening.

De Lead-PD, -PND en -PPC series

de drie modellen:

werkgeheugen (8 GB DDR3L / 1600

ventilatorloze panel-PC’s met touch

• De Lead-PD serie, waarbij PD staat

SO-DIMM), twee Gigabit Ethernet-

display zijn ontwikkeld voor de IoT-

voor Portwell Display, is het minst

poorten en 2 x USB 3.0. Naast

markt in de breedste zin van het

uitgebreide model en is feitelijk

Android 6.0 kan deze PC ook met

woord. Portwell, dat deel uitmaakt

alleen het display met twee HDMI-

Microsoft Windows 10 IoT en Linux

van de Intel Internet of Things (IoT)

ingangen en één VGA-ingang, en 1

Ubuntu 16.10 uit de voeten. Dit

Solutions Alliance, mikt met de

x USB 2.0 type B voor upstream-

nieuwe producten op slimme retailtoepassingen als digitale informatie-

en 1 x USB 2.0 type A voor downstream-datacommunicatie.

maakt hem ook qua softwaretoepassingen breder inzetbaar.

panelen, advertenties & promoties op

• De Lead-PND serie, waarbij PND

maat en verkooppunten. Ook zijn ze

staat voor Portwell Networking

De drie modellen zijn qua beeld-

geschikt voor informatievoorziening in bijvoorbeeld horecalocaties, trein-

Display, heeft hetzelfde display als

scherm op dezelfde leest geschoeid:

de PD, maar is voorzien van PC-

stations, luchthavens, musea en bij parkeerplaatsen. Daarvoor kunnen

functionaliteit op basis van de Allwinner A83T Octa-core Cortex A7

een 21,5 of 23,6 inch P-CAP (projective capacitive touch) multi-touch breedbeeldscherm met full-HD 1920

ze ook worden ingezet in markten als

CPU. Naast deze SoC is er 1 GB

x 1080 resolutie. Multi-touch staat in

industriële- en fabrieksautomatisering,

DDR3L werkgeheugen aan boord,

dit geval voor een tienpuntsbediening,

facility management, intralogistiek en

een Realtek RTL8211E LAN-chip

die ‘gesture control’ zoals we die

smart warehousing.

voor Ethernet-communicatie (één

kennen van onze mobiele telefoons,

Gigabit Ethernet-poort) en 2 x USB

mogelijk maakt. Het randloos ontwerp

Drie modellen

2.0. Het OS is Android 6.0. Dit alles

Belangrijk voor al deze interactieve

maakt hem geschikt voor webgebaseerde toepassingen of APP’s.

en de IP65-classificatie voor het frontpaneel maken dat deze HMI’s goed

toepassingen is dat eindgebruikers het display altijd goed kunnen bedienen en dat er afhankelijk van de toe-

• De Lead-PPC serie, waarbij PPC

Dezelfde basis

bestand zijn tegen omstandigheden met stof en/of vocht. Verder zeggen

staat voor Portwell Panel PC,

certificeringen als EN 60068-2-6 voor

www.portwell.eu

passing voldoende lokale rekenkracht

gooit er qua rekenkracht nog een

trillingen en EN 60068-2-27 voor

info@portwell.eu

is voor communicatie, data- en beeld-

schepje bovenop met de Intel

schokabsorptie dat ze ook wel tegen

(0252) 620 790

verwerking. In die rekenkracht zit dan ook het grootste onderscheid tussen

Apollo Lake Dual-Core x5-E3930

een stootje kunnen.

ED IIOT.indd 16

processor. Deze heeft ook meer

19/11/2020 11:37

NOVEMBER 2020

17 PRODUCTNIEUWS ATS Applied Tech Systems

Waylay

IloT-platform koppelt met SAP

IoT-platform voor slimme gebouwen

standaard configuratietoepassing.

Het Belgische IoT-automatiserings- en analytische

ATS Bus biedt volledige zichtbaarheid

softwarebedrijf Waylay heeft

van SAP-gegevens, aangezien elk verzonden bericht snel kan worden

een eenvoudig te programmeren (low-code) automati-

opgehaald en geanalyseerd. ATS Bus

seringsplatform voor slimme

voert ook Manufacturing Intelligence

gebouwen ontwikkeld. Hier-

volging.

berekeningen uit. Het maakt gebruik

De low-code ontwikkelomgeving met

van gegevens die rechtstreeks van de

mee kunnen snel IoT-datagedreven toepassingen worden gemaakt, niet

ATS Global brengt de nieuwste versie

apparatuur op de werkvloer worden

alleen voor de traditionele sectoren

een drag&drop regelgebaseerde visuele programmeerinterface verlaagt de

uit van de ATS Bus datacommunicatiesoftware die de kloof tussen IT en

verzameld, maar ook via handmatige

HVAC, verlichting, toegangscontrole

drempel voor samenwerking tussen

invoer door middel van een intuïtieve,

en (brand)veiligheid, maar ook voor

verschillende disciplines. Informatici

OT overbrugt. ATS Bus verbindt al een

configureerbare gebruikersinterface.

bijvoorbeeld (binnen)milieumonitoring,

kunnen met hun algoritmes aan de

breed scala aan hardware en software

asset management en HSE. Via het

via één enkele, softwaregebaseerde

Belangrijke gegevens zoals productietellingen en downtime worden verza-

platform kunnen realtime sensordata

slag, terwijl bijvoorbeeld onderhoudstechnici hun eigen informatie-, regel-

hub, en kan dit ook voor SAP. Door

meld en essentiële KPI’s zoals de OEE

worden verwerkt en kan op basis van

en beslistrajecten kunnen ontwikkelen

SAP te gebruiken in ATS Bus, geeft

worden vervolgens berekend. Deze

data-analyse een nieuwe laag van

het een veilige toegang in realtime

vooraf geanalyseerde informatie kan

business intelligence aan de slimme

en waar nodig wijzigen. Mede door ‘use-case’ gebaseerde templates kan

tot de werkvloer, met behulp van één

direct binnen ATS Bus worden bekeken of naar andere systemen of cloud-

gebouwen worden toegevoegd. Denk

snel met nieuwe projecten worden

daarbij aan preventief en voorspellend onderhoud van HVAC-systemen,

gestart, waarbij de templates kunnen

vertalingen worden uitgevoerd via een

enkele of ‘load balanced’ verbinding. Er is geen programmering vereist, aangezien alle dataverbindingen en

gebaseerde Business Intelligencedashboards worden verzonden.

energie-optimalisering en alarmop-

worden gevoed met gebouwspecifieke data.

Rutronik

Bluetooth 5.1 module De ISP1907 serie Bluetooth Low

Deze versie, die is gebaseerd op de

Energy (BLE) modules is geschikt

nRF52833, heeft 30 GPIO’s, waarvan

voor zowel basis- als complexe IoT-

acht voor ADC’s. Verder heeft de

toepassingen in professionele en consumentenmarkten. De module

module een NFC-A tag voor OoB-pairing en een ARM Cortex M4F Floating

meet 8 x 8 x 1 mm en combineert

Point Processor. De HT-versie heeft

rekenkracht met lange levensduur

ook een USB-interface.

van de batterijvoeding. Dit maakt de modules geschikt voor toepassingen als tracken van objecten in magazijnen en gebouwen, of ID-tracking van mensen. De HF-transceiver met een klokfrequentie van 2,4 GHz is gebaseerd op de nRF52 System on Chip (SoC) van Nordic Semiconductor. De LLversie heeft 192 kB flashgeheugen en 24 kB SRAM en is gebaseerd op

Compact, robuust, betrouwbaar. Serie 61 compacte noodstopschakelaar. UL-gecertificeerd – veiligheid in een compact ontwerp voor mobiele besturingsunits.

. Zeer beperkte inbouwdiepte achter paneel (21.2 mm) . Hoge frontbescherming IP69K en IP67 . Robuust mono-block ontwerp met mechanische ontkoppelde ontgrendeling . Optionele verlichting . Tot 3 schakelelementen

de nRF52811. Deze heeft dertien configureerbare GPIO’s, waaronder drie ADC’s. De HT-versie zit wat ruimer in het geheugen, met 512 kB

www.eao.nl

flashgeheugen en 128 kB SRAM. Meer elektroDATA op EAO_AD_61_E-Stop_compact_Elektrodata_III_97x133mm_NL.indd 1

ED IIOT.indd 17

12.10.2020 08:14:50

19/11/2020 11:37

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK

OSSD-veiligheidsschakelaars met veiligheidsuitgang van 2 A SCHAKELAARS MET TWEE CODERINGSOPTIES: MAGNETISCH EN MET RFID De O-Type OSSD-veiligheidsschakelaars van Mechan Controls kunnen stand-alone werken of in combinatie met veiligheidsrelais of veiligheidsbesturingen binnen een veiligheidssysteem. Tot 30 schakelaars kunnen in serie worden geschakeld met behoud van veiligheidsniveau PL-e in overeenstemming met EN ISO 13849-1. Er zijn twee coderingsopties: magnetisch en met RFID. De veiligheidsschakelaars zijn voorzien van een veiligheidsuitgang van 2A en zijn er in drie uitvoeringen, die van elkaar verschillen in onder meer ondersteuning van serieschakeling en de mogelijkheid van OSSD, wat staat voor ‘output signal externe monitoring.

De O-Type-serie OSSDveiligheidsschakelaars is verkrijgbaar met twee coderingsopties: de zwarte OHE1uitvoeringen zijn magnetisch gecodeerd; bij de gele ODNK– uitvoeringen gaat dat aan de hand van RFID.

veiligheidsniveau PL-e in overeenstemming met EN ISO 13849-1. Wei-

blijft. Elke schakelaar controleert

die maakt dat apparaten kunnen

nig onderscheidend nieuws onder de zon wat dat betreft dus. Die ligt in dit

kortsluitingen. Als een deur of toegangspoort open blijft staan, gaan de

voldoen aan de hoogste eisen op

geval meer in de breedte van het aan-

het gebied van functionele veiligheid. In een configuratie met één of

bod en de verschillende mogelijkhe-

aangesloten schakelaars knipperen, zodat de gebruiker de storing snel kan

den op het gebied van onder andere

identificeren.

meer OSSD-veiligheidsschakelaars

codering en monitoring. Bovendien

De O-Type-serie is verkrijgbaar met

is elk van die schakelaars uitgerust

zijn het naar zeggen van de fabrikant

twee coderingsopties: de zwarte

met twee OSSD-ingangen en twee

OHE1-uitvoeringen zijn magnetisch

OSSD-uitgangen. Als de uitgangen

de enige OSSD-veiligheidsschakelaars op de markt met een veiligheids-

laag zijn geven ze aan de hand van korte synchronisatiepulsen (400 µs

uitgang van 2 A. Dit betekent dat er grote contactors kunnen worden

pulsbreedte) aan elkaar (bij serieschakeling) en uiteindelijk aan bijvoorbeeld

aangesloten, wat gunstig uitpakt

codecombinaties de kwalificatie

voor zowel de compatibiliteit als de

unieke codering wel op zijn plaats is.

de veiligheidsPLC door dat de keten

duurzaamheid van deze IP67- en

De codering van beide schakelaars

nog intact is. Als de uitgangen hoog

IP69K-geclassificeerde schakelaars,

volgt de richtlijnen van EN14119.

zijn, zenden de sensoren op beide

die geschikt zijn voor handmatige of

uitgangen korte, in fase verschoven

automatische reset.

dipjes uit. Bij afwijking van deze signalen (door bijvoorbeeld kortsluiting of

Standalone of seriële veiligheid

standaard montagegaten van 22 mm en de compacte afmetingen, kunnen

uitschakelen, waarop het systeem in

De contactloze schakelaars zijn ontworpen om standalone te werken of

worden vervangen door de intelligentere O-Type contactloze schakelaars.

switching device’, is een al jaren geleden ontwikkelde schakeltechnologie

overbelasting) zal de schakelaar direct

zichzelf continu op fouten, inclusief

gecodeerd; bij de gele ODNK–uitvoeringen gaat dat aan de hand van RFID, waarbij met 4 miljard mogelijke

Eenvoudige installatie Dankzij de voor veiligheidsschakelaars

traditionele schakelaars eenvoudig

een veilige toestand komt.

kunnen worden aangesloten op veilig-

www.fortop.nl

Volgens dit principe werken ook de

info@fortop.nl

O-Type OSSD-veiligheidsschakelaars

heidsrelais of veiligheidsbesturingen. Tot 30 O-Type schakelaars kunnen

(038) 337 27 00

van Mechan Controls, waarmee ze

in serie worden geschakeld, waarbij

in de teachmodus, die de installatie

inzetbaar zijn voor toepassingen met

het PL-e veiligheidsniveau behouden

van de ODNK veiligheidsschakelaars

ED EI.indd 18

Die intelligentie zit hem bijvoorbeeld

19/11/2020 11:07

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK

NOVEMBER 2020

19 vereenvoudigt. In het geval dat één

raat, inclusief de in- en uitgangssig-

van de onderdelen ontbreekt of defect

nalen. Dit betekent dat de gebruiker

raakt, kan de codering een onbeperkt

gemakkelijk fouten kan opsporen,

aantal keren opnieuw worden ingeleerd. Dit is slechts een kwestie van

zelfs bij montage op moeilijk bereikbare plaatsen.

het activeren van de teach-faciliteit

De OHE1 is voorzien van een indi-

door de voedingsspanning op 17 VDC

catie voor verkeerde uitlijning om de

te zetten. Dit wordt aangegeven met

gebruiker te helpen bij het positione-

een knipperende paarse led. Nadat

ren van een beschermkap. Net voor-

het nieuwe onderdeel is aangeboden

dat de actuator buiten bereik komt,

en de nieuwe code is geaccepteerd, stopt de paarse led met knipperen.

begint led 2 snel geel te knipperen. Dit is ook handig als het hek ‘zakt’ en niet

Door terug te schakelen naar 24 VDC

meer uitgelijnd is met de schakelaar.

word het inleerproces afgesloten. De ODNK-schakelaars zijn toe te

Externe monitoring

passen vanuit drie oriëntaties ten

De geavanceerde uitvoeringen van

opzichte van elkaar. Het RFID-signaal

de O-Type veiligheidsschakelaars zijn

Toepassing met drie in serie verbonden geavanceerde O-Type schakelaars

wordt vanuit de meeste richtingen

verkrijgbaar met een functie genaamd

die gebruik maken van de EDM-functie. De twee uitgangen van de laatste

verzonden, wat een eenvoudige

EDM (externe monitoring). Dit betekent dat de uitgangen kunnen worden

schakelaar worden gebruikt om de status van de contactors te monitoren. Het

installatie in moeilijke montageposities mogelijk maakt. Wat daarbij ook helpt

gebruikt om de status van contacten/

of een led-indicator zijn.

is dat het RFID-signaal ongevoelig

contactors veilig te bewaken zonder

is voor metaalspaanders en andere metalen objecten die magnetische

dat een veiligheidsrelais of besturingseenheid nodig is.

EDM-functie. Hij is leverbaar met

schakelaars storen.

Qua opties zijn er drie verschillende

een vaste kabelaansluiting of met

uitvoeringen: Visuele diagnostiek

• De eenvoudige versie ondersteunt

hulpcontact is in dit voorbeeld verbonden met een HMI; dat kan ook een PLC

een M12 8-pins connector. • De geavanceerde versie wordt

Beide O-Type veiligheidsschakelaars

geen serieschakeling, heeft geen

zijn voorzien van twee RGB led's voor

EDM-functie en heeft alleen een

compleet geleverd met alle functies, inclusief EDM. Deze is er met

M12 5-pins connector.

een vaste kabelaansluiting of met

statusindicatie. Ze kunnen geavanceerde visuele diagnostiek bieden

• De standaard versie ondersteunt

voor alle toestanden van het appa-

wel serieschakeling, maar niet de

een M12 12-pins connector.

PRODUCTNIEUWS Elincom Electronics

ABB

Led-driver

UPS-systeem

De EBS-BT2 led-drivers van Inventronics zijn niet alleen dimbaar volgens

geval Dali 2 te voldoen. Zhaga D4I is

Andere kenmerken:

ontstaan om tot toekomstbestendige,

het vernieuwde Dali 2 protocol, maar

slimme straatverlichting te komen

• Gestandaardiseerde stroomverdelingsarchitectuur overeenkomstig

voldoen ook aan de nieuwe Zhaga

met IoT-connectiviteit en daarbij te

D4I standaard. Dali 2 onderscheidt

beschikken over driver-informatie,

zich van de eerdere Dali-versie met

zoals stroomverbruik, temperatuur,

name op het gebied van de plug en

dimstand en fouten.

play interoperabiliteit, door uitgebreidere commando’s en een strenger

De EBS-BT2 voldoet aan al deze eisen en heeft nu ook de mogelijkheid

Met MegaFlex introduceert ABB een

testprotocol om aan eisen van in dit

om naast de standaard programmering via NFC geprogram-

robuust en compact UPS-systeem

meerd te worden. De 24 V / 3 W hulpuitgang kan ventilatoren of sensoren voeden. Inmiddels zijn er 40 W- en

het Uptime Instituut classificatie en EN 50600. • Compatibel met Lithium-ion en VRLA (Valve Regulated Lead Acid) batterijen.

dat naar eigen zeggen een 45 procent kleinere footprint heeft dan vergelijkbare modellen. Met deze UPS-en richt het bedrijf zich op het marktsegment van IEC- en UL-gecertificeerde UPS-

80 W-versies beschikbaar; andere vermogens zijn in

systemen in de vermogensrange tot

ontwikkeling. Deze drivers hebben standaard een

omzetters in de UPOS hebben, afhankelijk van de IT-belasting, een ren-

garantieperiode van acht jaar.

dement van maximaal 97,4 procent.

max. 1,5 respectievelijk 1,6 MW. De

• Optionele redundante vermogenscapaciteit van 1.000 kW N+1 en 1.250 kW N+1. • Grafisch systeemdisplay voor het tonen van metingen, meldingen en alarmeringen voor de operator. • Mogelijkheid voor optionele communicatiekaarten, waaronder SNMP, Modbus TCP/IP, RS-485. • Biedt max. 6 MW vermogen en 99,9999% uptime voor veeleisende datacenters. Meer elektroDATA op

ED EI.indd 19

19/11/2020 11:07

INSTALLATIE & ENERGIETECHNIEK

20 ABB

TDK-Lambda

Temperatuurbewakingsrelais

Medische en industriële voedingen

ABB’s nieuwe temperatuurbewa-

sensoren, waar-

kingsrelais herbergt een LCD-

onder PTC

scherm dat de status-update en

en PT100.

De 600 W TDK-Lambda CUS600M

kunnen worden aangepast met -2%

serie AC-DC voedingen is uitgebreid

tot +8% van de nominale spanning

met modellen die zijn voorzien van

voor situaties waarin spanningen

metingen toont en de NFC-functie

Daarmee is

een geïntegreerde ventilator. Door

worden gevraagd die afwijken van

(Near Field Communication) waarmee

het bewa-

plaatsing van de ventilator aan de

de standaard waardes. Er zijn ren-

gebruikers de instellingen eenvou-

kingsrelais

kopse zijde kan het hoogeteprofiel op

dementen tot 95% gespecificeerd.

dig via hun smartphone kunnen

ﬂexibel

42,5 mm worden gehouden, zodat de

Het ingangsspanningsbereik is van

aanpassen. Dit kan aan de hand

aan te pas-

voeding in een 1U hoog rek kan wor-

85 tot 264 VAC en het nullastverbruik

van de EPiC smartphone app, die via

sen aan

den gemonteerd. De voedingen vol-

is minder dan 0,5 W. De voedingen

toepassingsom-

doen aan de medische en ITE veilig-

zijn standaard uitgerust met 5 V/1,5

NFC data uitwisselt met het relais. Deze app is ontwikkeld om de status

gevingen. Het relais biedt voorgedefi-

heidsnormen. Ze zijn

A standby spanning,

van alle laagspanningsproducten van

nieerde instellingen voor veelvoorko-

bedoeld voor onder

remote on/off, remote

ABB te configureren en te controle-

mende toepassingen, opslagruimte

meer medische-,

sense en een ‘power

ren. Aan de hand van deze app kun-

voor individuele instellingen en een

testen meet-,

good’ signaal. De voe-

nen gebruikers de parameterinstel-

oplossing om instellingen tijdens de

zend-, professionele

dingen kunnen de 600

lingen bewerken en opslaan, en die

ingebruikname van meerdere relais

audio- en industriële

W leveren bij omge-

kopiëren naar andere componenten,

te ‘plakken en knippen’. Met de intu-

apparatuur.

vingstemperaturen

al dan niet via de cloud.

itieve druk/draaiknop is het instellen

Er is keuze uit zeven uitgangsspan-

tussen -10 °C en +45 °C; daarboven

Het relais heeft een breed meetbereik

van grenswaarden en parameters

ningen: 12 V, 19 V, 24 V, 28 V, 32 V,

daalt het uitgangsvermogen lineair tot

en is compatibel met verschillende

eenvoudig.

36 V en 48 V. Deze uitgangswaardes

300 W bij +60 °C.

CC Nederland

Rittal

Doorvoeren voor adaptersysteem

Intelligente voeding voor IT-racks

Icotek breidt het assortiment van

sparingen kan worden voorkomen.

Rittal heeft zijn nieuwe PDU’s

adaptertules voor het Imas-Connect

De AT-K-M adapterdoorvoer is geba-

(Power Distribution Units)

adaptersysteem uit met de AT-PP

seerd op een KT kleine doorvoertule.

uitgerust met uitgebreide

en de AT-K-M. De IP65-beschermde

In deze doorvoertule is een vernik-

meetfuncties voor een gede-

AT-PP adapterdoorvoer is gebaseerd

kelde messing bus geïntegreerd.

tailleerde energieanalyse. Ze

op een KT grote doorvoertule. De

De AT-K-M is verkrijgbaar met de

ondersteunen het schakelen

elastomeer doorvoertule heeft een

volgende binnendraden: M5x0.5,

per uitgang en de integratie

polyamide body. Dankzij de voorbe-

M8x1.0, M12x1.0, M12x1.5, M14x1.0,

van toegangscontrole. Er zijn

reide schroefpunten in de behuizing

M16x1.5. Door het gebruik van de

vijf basmodellen, die indivi-

kunnen alle compact modules van het AT-K-M adapterdoorvoer kunnen PushPull systeem in de doorvoerope- bijvoorbeeld pneumatische aanslui-

dueel zijn te configureren. De

ning worden gemonteerd. Met behulp

tingen, ronde stekerverbindingen en

passief en regelt de energie-

van de AT-PP adapterdoorvoer wordt

drukcompensatie-elementen direct

verdeling in het IT-rack. De

de deelbare kabeldoorvoer naast het

in de kabeldoorvoer worden geïnte-

PDU Metered bevat meet-

doorvoeren van voorgeconfectio-

greerd. De AT-K-M heeft een bescher-

functies per fase, bijvoorbeeld

neerde kabels tevens een interface.

mingsklasse tot IP66, afhankelijk van

voor spanning, vermogen

Dit betekent dat maken van extra uit-

het gebruikte type kabeldoorvoer.

en frequentie. Daarbovenop

steekplaats mogelijk, maar ook ener-

realiseert het model PDU Metered

giemanagement met schakelfuncties

Plus ook de registratie van energie-

per steekplaats.

gegevens per uitgangssteekplaats.

De intelligente voedingen hebben een

De PDU Switched maakt meting per

dusdanig smalle bouwvorm dat ze

fase mogelijk en beschikt over scha-

zijn te monteren in de Zero-U-Space,

kelbare uitgangssteekplaatsen. De

de ruimte tussen de zijwand en het

productvariant PDU Managed com-

19"-montageframe. Hierdoor zijn alle

bineert de functies van Metered Plus

hoogte-eenheden beschikbaar en zijn

en Switched. Met deze variant is niet

zelfs bij een volgebouwd IT-rack nog

alleen energieverdeling en registratie

onderhouds- en installatiewerkzaam-

van energiegegevens per uitgangs-

heden mogelijk.

ED EIPN.indd 20

variant PDU Basic functioneert

19/11/2020 11:36

PRODUCTNIEUWS

NOVEMBER 2020

21 Panduit

Siemens

Horizontale kabelmanager

Slimme temperatuurbewaking

Panduit introduceert de

De temperatuurbewakingsrelais uit

ken. De digitale uitvoeringen zijn ook

PatchRunner 2 serie horizontale kabelmanagers, in de

de Sirius 3RS2 serie zijn verkrijgbaar

beschikbaar met IO-link communica-

in analoge en digitale versies. De

tie, zodat de temperatuurgegevens

maten 2HE, 3HE en 4HE en

22,5 mm brede digitale uitvoering

kunnen worden doorgestuurd naar

de kleuren zwart of wit. Deze

Sirius 3RS26 wordt geparametreerd

bovenliggende controllers en kunnen

serie is geoptimaliseerd voor

worden geïntegreerd in open, cloud-

van meer kabels in minder rackruimte

voor een

via een intuïtief LCD-display en controleert of de temperatuur boven of onder een bepaalde waarde ligt of

en sluit tevens goed aan op de verticale PatchRunner 2 serie. Met de

eenvoudige

binnen een bepaald werkingsbereik

installatie en toegang tot alle kabels. Verder bevatten ze

(vensterfunctie). Via een SIL1-gecertificeerde infrarood communicatie-

via potentiometers en DIP-switches

nieuwe generatie horizontale kabelmanagers anticipeert Panduit op de

invoeropeningen met een grote

interface kan de 3RS26 zonder

eenvoudige tweepuntsregelaar. De

toenemende dichtheid van het aantal

buigradius en kabelhouders aan de

bedrading worden uitgebreid met

3RS25 detecteert de temperatuur

aansluitingen in de patchkasten van computerruimtes en datacenters.

uiteinden, om de capaciteit en dichtheid te vergroten. Aan de achterzijde

maximaal twee weerstandssensoren en een

via een sensor in het betreffende medium en evalueert

De PatchRunner 2 kabelmanagers

vereenvoudigen grote openingen het

analoge ingang. Hierdoor

de gegevens om te bepalen

hebben een dubbel scharnierend

installeren van patchkabels, rack-to-

kan deze ook grote,

of de temperatuur boven of

deksel met magnetische sluiting dat

rack- bekabeling en front-to-back-

driefasige motoren en

naar boven of beneden te openen is

bekabeling.

transformatoren bewa-

onder de vooraf gedefinieerde grenswaarde ligt.

het ondersteunen en beschermen

gebaseerde IoT-systemen. De analoge multifunctionele uitvoering Sirius 3RS25 wordt ingesteld en kan ook worden gebruikt als

Igus

Hybride kabelrupsen De YE serie hybride kabelrupsen, die zijn gemaakt

hydraulische slangen alsmede

tief stabiel dankzij het mes- en

van staal en polymeer, zijn 50% lichter dan conven-

kabels kan begeleiden tot 9,5

groefontwerp en tegelijkertijd tot

tionele stalen kabelrupsen en hebben een 50% lan-

meter hoogte.

gere vrijdragende lengte dan kabelrupsen gemaakt van polymeer. Er zijn nu twee nieuwe maten toege-

Bij de YE-serie zijn de ondersteunende kabelrups-schakels

wel 50 procent lichter dan conventionele stalen kabelrupsen. Als

voegd aan deze serie om langere vrijdragende leng-

gemaakt van staal en waarbor-

zijn hogere vulgewichten mogelijk

ten mogelijk te maken met hydraulische slangen en

gen hierdoor een hoge stijfheid,

op de cantilever-arm van mobiele

hoge vulgewichten. De YE.56 kent een inwendige

terwijl de pen/gat verbinding,

kraanplatformen. Kabels kunnen

hoogte van 56 millimeter en maakt vrijdragende

de buitenste schakels en de

lengten tot 8,5 meter mogelijk, terwijl de YE.108 een inwendige hoogte van 108 millimeter heeft en

dwarsverbinders volledig zijn gemaakt van een tribologisch geoptimaliseerd high-performance

primair is ontwikkeld voor boorplatformen en veilig

polymeer. De kabelrups is derhalve stijf, construc-

gevolg van het lagere gewicht,

snel worden vervangen dankzij de dwarsverbinders die geopend kunnen worden. Het energietoevoersysteem is ook beschikbaar als aansluitklaar, geconfectioneerd readychain systeem.

Een greep uit onze merken:

Importeur van

elektrotechnische componenten Kasten en Paneelbouw

Industriële elektrotechniek

T. 013 536 01 44

Kasten en Paneelbouw

Energiedistributie

•

E. verkoop@dijkman.com

Kasten en Paneelbouw

Marine & offshore

•

www.dijkman.com

Alles voor de installateur

Installatietechniek

Voor zonne-, Wind-, UPS- en EV

Energietransitie

Meer elektroDATA op

ED EIPN.indd 21

19/11/2020 11:36

TESTEN & METEN

Regeneratieve omzetters met vermogens van 7,5 tot 160 kW AC GRID EMULATOR, BIDIRECTIONELE DC-VOEDING, AC-EN DC REGENERATIEVE BELASTING IN ÉÉN De GE/EL+ vAC/DC regeneratieve omzetter is de nieuwste familie van voedingen/belastingen van het Spaanse Cinergia. Deze modellen, die er in dertien verschillende uitvoeringen zijn met vermogens van 7,5 tot 160 kW, combineren een 4-kwadrant AC gridemulator, een AC regeneratieve belasting, een bidirectionele DC-voeding en een regeneratieve DC-belasting in één unit. Dit maakt ze inzetbaar in tal van applicaties, zoals het testen, karakteriseren en emuleren van batterijen, het simuleren van PV-panelen en het testen van omvormers in zonnepanelen. Ze zijn ook geschikt voor sterk in opkomst zijnde toepassingen als de simulatie van smart grids en micro-grids en het testen van bidirectionele omzetters. De ingebouwde versterker maakt de unit geschikt voor Power Hardware In the Loop (PHIL) testen.

De GE/EL+ vAC/ DC regeneratieve omzetter is de nieuwste familie van voedingen/ belastingen van het Spaanse Cinergia.

Met de Cinergia GE/EL+ vAC/DC in

belasting kan per fase het gevraagde

ningsbereik van ±250 VDC tot 1500

AC-modus is het mogelijk om het vol-

actief en reactief vermogen worden

VDC (afhankelijk van het model). Ook

ledige vermogen zowel in enkelfase

ingesteld. Volledige inductieve of

in de DC-modus is het mogelijk om

als in driefase te schakelen. Alle

capacitieve belasting is ook mogelijk.

automatische sequenties te bouwen

parameters (amplitude, fase, frequentie,…) van elke fase zijn individueel

Om dienst te doen als een RLC-belasting zijn weerstand (0,8 tot 1.000 Ω),

en uit te voeren.

in te stellen en dus onafhankelijk van

inductie (0,1 tot 2.000 mH) en capaci-

Dertien uitvoeringen

elkaar aan te sturen. Er kunnen in een

teit (0 tot 3,7 mF) regelbaar. Dit is met

De Cinergia GE/EL+ vAC/DC familie

bereik tot aan de 50-ste harmonische

name belangrijk voor de nieuwe nor-

kent dertien uitvoeringen in een AC-

tot 50 onafhankelijke harmonischen

men rond ‘anti-islanding’ testen.

en DC-vermogensbereik van 7,5 tot

per fase worden geprogrammeerd. Daarvan zijn er 20 vrij programmeerbaar qua frequentie en fase, van 0,1 tot 50 maal f0; voor de andere 30

ED TM.indd 22

Dankzij het multi-channel ontwerp kan units kunnen via een glasvezelverbinhet vermogen van de Cinergia GE/EL+ ding met elkaar worden geschakeld vAC/DC in DC-modus worden verdeeld over één of drie bidirectionele

voor toepassingen met maximale ver-

geconfigureerd, inclusief dips, spikes,

kanalen. Elk kanaal kan individueel

flicker en frequentievariaties. Testen

worden ingesteld en aangestuurd in

volgens normen als IEC 61000-4-11/

CV-, CC-, CR- of CP-modus; dit geldt

In de modus voor gridemulatie en elektronische belasting kan dit parallel; voor de DC bidirectionele modus

13/ 14/ 18, IEC 1668 en SEMI F47

ook voor de instellingen van de alarmen en veiligheidslimieten. De maxi-

kunnen ze zowel parallel als serieel of

zijn als sequentie beschikbaar. Ook voor bepaalde productietests zijn er

male uitgangsspanning is standaard

verbonden.

testsequenties. De sequenties worden

750 VDC, maar het is in de DC-modus

De acht qua vermogen kleinste

intern opgeslagen en lopen onafhankelijk van de PC-communicatie.

ook mogelijk om twee units in serie te

modellen kennen voor de AC-stroom

schakelen. Door de combinatie van

specificaties tussen 11 en 80 A voor

serie- en parallelschakeling heb je

driefase en tussen 33 A en 240 A voor

AC-belasting

zo het volledige vermogen van beide

Fungerend als elektronische AC-

units beschikbaar over een span-

enkelfase. De vier grotere modellen zijn alleen voor driefase gebruik

info@ttms.nl (0252) 62 10 80

van het nominale vermogen. Tot acht

testsequenties kunnen zelf worden

geldt een vaste frequentie. Complexe

www.ttms.nl

160 kW. Het piekvermogen is 200% DC-modus

mogens tot om en nabij de 1,2 MW.

een mix van beide met elkaar worden

19/11/2020 11:08

NOVEMBER 2020

23 gespecificeerd, van 116 tot 157 A.

logie en Geneeskunde (FSTM) van

De DC-stroom is voor alle model-

de Universiteit van Luxemburg. Daar

len zowel voor één als driekanaals gebruik met bereiken van ±30 tot

wordt gewerkt aan verschillende

±555 A respectievelijk ±10 tot ± 185

van groene energie, zoals autonome

A. De AC-spanning is van 20 V tot 277 Vrms.

off-grid energiesystemen.

Gebruikersinterface De Cinergia GE/EL+ vAC/DC is uitgerust met een intuïtieve gebruikers-

onderzoeksprojecten op het gebied

In eerste instantie zal de Cinergia unit hier worden gebruikt als een regeneratieve AC-belasting die het stroomverbruik van de consument nabootst. Met de AC-elektronische belasting-

interface, die te bedienen is via het ingebouwde 4,3 inch touchscreen of

functie is het mogelijk om resistieve,

met de PC-software. Een LAN interface met een MODBus protocol is

of een combinatie van deze drie te simuleren. Daarnaast wordt de unit

beschikbaar voor aansturing in een

gebruikt als een AC-netemulator om

automatisch testsysteem. Standaard

te zien of de omvormer voor zonne-

De eerste GE/EL+ vAC/DC voeding/belasting in de Benelux is geplaatst in een

is er ook de uitgebreide software

testlaboratorium van de Universiteit van Luxemburg.

voor het creëren van haronischen,

energie onder de juiste omstandigheden kan synchroniseren met het net,

het emuleren van batterijen, testen

maar ook onder de juiste omstandig-

van batterijen en emuleren van PV-

heden in overeenstemming met de nieuwste normen kan worden losge-

een accuopslag aanwezig. Hierbij kan

panelen. Optioneel is er een Labview driver beschikbaar.

koppeld van het net.

het testen van de batterij als voor de

Groene energie projecten De eerste GE/EL+ vAC/DC ePlus

PV-emulator Omdat de unit ook dienst kan doen

biedt de onderzoekers extra testmogelijkheden voor elektrische voertui-

voeding/belasting in de Benelux is

als PV-emulator kan onafhankelijk van

gen, V2G-testen en ook het testen

geplaatst in het testlaboratorium van

de hoeveelheid zonlicht de gehele

van elektromotoren.

de afdeling Energie en Milieu van de

installatie op specificaties worden

Faculteit Wetenschappen, Techno-

getest. In deze installatie is tevens

inductieve en capacitieve belastingen

de unit worden ingezet voor zowel batterij-emulatie. Deze mogelijkheid

PRODUCTNIEUWS LEM

Euro-index

DC-meter voor laadsystemen

Laagohmige weerstandtester

De DCBM (DC billing meter) is een

protocol, waarbij de afrekendata veilig

meetwaarde gestabiliseerd is.

intelligente en compacte verbruiksme-

worden verstuurd naar de cloud.

Om het vergelijken van gemeten

ter voor laadstations van elektrische

De publieke laadinfrastructuur levert

waarden gemakkelijk te maken

voertuigen. Het meetsysteem heeft

nu vooral wisselstroom, wat een laag

is de DLRO2 voorzien van een

een vermogensmeetbereik van 25 kW

laadvermogen en lange laadtijden

differentiële functie. Deze geeft

tot 600 kW. De meter is gecertificeerd

met zich meebrengt. Om de laadtijd

in het display zowel numeriek als

voor het nauwkeurig in rekening brengen van de geleverde gelijkstroom

te reduceren, zetten fabrikanten van

grafisch het procentuele verschil

laadsystemen deze wisselstroom buiten de auto al om in een gelijkstroom,

met de vorige meting weer. Voor

van laadsystemen en voldoet aan de VDE-AR-E-2418-3-100. De DCBM, die is uitgerust met Ethernet communicatie, integreert ‘signed billing’ datasets volgens het S.A.F.E OCMF

waarbij de on-board-charger (OBC)

het meten aan 3-fase objecten is

wordt overbrugd en het accupakket

De Megger DLRO2 kan met een teststroom van maximaal 2 A de elektri-

het mogelijk om de laatste drie gemeten waarden in beeld te houden. Het

van het elektrische voertuig zonder omwegen wordt geladen. Deze

sche weerstand van een verbinding meten met een resolutie vanaf 1 µΩ.

is mogelijk om de test automatisch

omzettingstrap heeft echter vermo-

Het toestel is geschikt voor diverse

gensverlies tot gevolg, maar dat hoeft de eindgebruiker, als eigenaar van het

applicaties zoals generatoren, elektromotoren, schakelaars, relais, bus-bars

goed contact maken. De tester is uitgerust met een speciale functie voor het meten met langere meetsnoeren

elektrische voertuig, niet te betalen.

en aardverbindingen. Voor het meten

(>100 m). Dit komt goed van pas bij

Daarom wordt een elektrische meter

aan motoren is de DLRO2 uitgerust

achter de omzettingstrap geplaatst

met een speciale inductie-meetstand.

bijvoorbeeld het testen van de aarding bij de wieken van windmolens.

voor het registreren en in rekening

Bij deze test wordt de stroom op 1 A

De tester weegt 905 gram en heeft

brengen van de exacte energie die is

gezet om het laden te versnellen en

beschermingsklasse IP54 (stof- en

overgedragen.

stopt de test automatisch wanneer de

spatwaterdicht).

te laten starten zodra de meetsondes

Meer elektroDATA op

ED TM.indd 23

19/11/2020 11:08

TESTEN & METEN

24 TTMS

Micro-Epsilon

Bidirectionele regeneratieve voeding Diktemeting van vernis op PCB's De IT6000B serie 2 kwadrant bidirectionele regeneratieve voedingen (unipolair) van Itech zijn DC-voeding en DC-belasting in één apparaat.

simulatie met wisselende testspanningen is eenvoudig te programmeren en op te slaan in het interne geheugen.

Om PCB's te

kunnen zichtbaar worden

beschermen tegen

gemaakt door grotere

omgevingsinvloeden zoals vocht,

gebieden te scannen.

worden ze gecoat

bestaande uit geleiderpaden, passiveringslagen en

De Itech IT6000B is leverbaar in zes

Speciaal voor de automotive applicaties is de IT6000B voeding al voorzien

spanningsbereiken, van 80-2.250

van ingebouwde spanningsvormen

VDC. De totale serie bestaat nu uit 56

conform DIN 40839, ISO-16750-2 en

met een beschermende blanke vernis. Vooral de

modellen met een vermogen van 5 tot

ISO21848. Tevens ondersteunt de

automobielindustrie eist een minimale

het PCB-oppervlak zelf hebben geen invloed op de meetresultaten.

144 kW. Door master/slave schakeling van modellen is een maximaal

IT6000B de import van LIST-files via

dikte voor deze coating. Voor het

De brekingseigenschappen van de

de USB-poort aan de voorzijde. Het

niet-destructief meten van de dikte

lak zijn afhankelijk van de uitharding

vermogen mogelijk van 1.152 kW. over CC, CV, CR en CP operating

de voeding ook geschikt als batterij-

zijn er de ConfocalDT IFS 2405 confocale sensoren met een meetbereik van 1 mm. Deze sensoren hebben

en het oplosmiddelgehalte, daarom

De regeneratieve voeding beschikt

bidirectionele concept met een instelbare interne weerstand (Ri) maakt

modes en een ingebouwde arbitraire

emulator. Met de optionele BSS2000

een meetspotgrootte van slechts 8

bepaald. Vervolgens kunnen de

golfvormgenerator. Iedere willekeurige

software kunnen batterijprofielen

µm en kunnen, met behulp van de

stroommetingen contactloos worden

confocalDT IFC2461 confocale regelaar, de meting uitvoeren met een meetfrequentie van 1 kHz. Diktever-

uitgevoerd. Op basis van de meetresultaten is het mogelijk om de pro-

schillen, bijvoorbeeld door het stro-

seerde lakstraat aan te passen, zodat

mingsgedrag tijdens het uitharden,

er minder afkeuringen zijn.

worden gesimuleerd. Ook Solar Array Simulator (SAS) is mogelijk inclusief MPPT. Hiervoor is ook optionele SAS software.

Wisselende ondergronden

worden de brekingsindexen in eerste instantie eenmalig via een micrograaf

cesparameters van de geautomati-

Siemens

Telemeter Electronic

80 GHz-radarmeters

Miniatuur temperatuuropnemer

Siemens breidt de Sitrans LR100serie uit met twee 80 GHz-radarmeters. De hoogfrequente, compacte

een hoge meetnauwkeurigheid van 2 millimeter, kunnen ze betrouwbaar gehele meetrange. Hiermee wordt

te configureren. De LR140 biedt de

kostbare overvulling vermeden en

eenvoud van 4-20 mA waarbij de

wordt de bedrijfszekerheid van de

configuratie verloopt via Bluetooth en

installatie verhoogd. De meters hebben een water- en corrosiebestendige

heeft een display en vier bedieningstoetsen voor lokale configuratie of

IP68 PVDF behuizing. Gebruikers

monitoring van data. Configuratie is

of diagnose- en onderhoudsinformatie controleren vanuit de controleka-

ook mogelijk op afstand via Bluetooth en de app, of via HART-communicatie en Simatic PDM. Omdat de radarmetingen geen dode band hebben en

ED TMPN.indd 24

aansluiting zijn precisiemetingen in

opgenomen temperatuursensoren

het bereik van -50 °C tot +260 °C

kunnen worden gebruikt voor zowel

mogelijk.

statische metingen als voor het verkrijgen van snelle, dynamische

NTC-thermistoren zijn ook verkrijgbaar in roestvrijstalen buizen met

temperatuurveranderingen. Met

een diameter van 1,5 mm. Deze kun-

de sleeve temperatuursensoren

nen worden gebruikt bij temperatu-

profiteert men van een snel reactiegedrag in combinatie met een

ren tot maximaal +100 °C. Telemeter Electronic kan de behuizingsvorm

relatief hoge mechanische stabiliteit.

van de temperatuursensoren ook

Het Pt100 sensorelement is goed

op verzoek aanpassen. Naast het

beschermd in de 2 mm diameter

getoonde buisontwerp moet je dan

roestvrijstalen buis. Door de nauwkeurigheidsklasse A en de 4-draads

denken aan modellen voor schroeven of verlijmen.

meten tot aan de antenne over de

niveaumeters zijn snel en gemakkelijk

de Sitrans mobile IQ App. De LR150

De in een geminiaturiseerde ontwerp

kunnen de gemeten proceswaarden

mer of verbinding maken met MindSphere, het cloudgebaseerde, open IoT-besturingssysteem van Siemens.

19/11/2020 11:34

PRODUCTNIEUWS

NOVEMBER 2020

25 Euro-Index

BMF Systemparts

Warmtebeeldcamera

VOC-sensor

-20 tot 400 ºC. Hierin onderscheidt

De concentratie aan vluchtige orga-

het model zich van de TiS20+, die

nische stoffen (VOC’s) is een belang-

een meetbereik tot 150 ºC biedt.

rijke indicator voor de luchtkwaliteit

Met IR-Fusion kan je warmtebeel-

in gebouwen. Door de goede isolatie

den combineren met normaal beeld,

worden huizen steeds energiezuini-

waarmee objecten gemakkelijk zijn

ger, maar dit gaat wel ten koste van

te herkennen. Het toestel kan via wifi

de luchtkwaliteit. Dit kan worden

contact maken met een smartphone

tegengegaan door actieve ventilatie.

of tablet met de Fluke Connect app

Door gebruik te maken van de VOC-

verbruik waardoor de sensor geschikt

of de Connect desktop software voor

sensoren kan een systeem op basis

is voor batterijgevoede applicaties

analyse en rapportage. De Fluke

van de gemeten waarden op maat

Het on-chip VOC-algoritme analy-

Fluke breidt haar assortiment warm-

TiS20+ Max kan worden voorzien van

ventileren.

seert de gedetecteerde VOC-waarde

tebeeldcamera’s uit met de TiS20+

een KWS kalibratiecertificaat in het

De SGP40 van Sensirion is een

en vertaalt deze naar een VOC-index.

Max. Deze camera heeft een vaste

Euro-Index kalibratielaboratorium.

metaaloxide sensor, die is geïnte-

Deze index is gerelateerd aan het

focus, waarmee je slechts hoeft te

Dit laatste is belangrijk als de camera

greerd op een enkele CMOS-chip.

door de sensor gemeten gemiddelde

richten en schieten om een goed

niet uitsluitend indicatief wordt toege-

Door gebruik te maken van de gepa-

binnenklimaat en geeft aan hoeveel

warmtebeeld vast te leggen. De

past om hotspots te registreren, maar

tenteerde MOX technologie is deze

het binnenklimaat is verbeterd of

warmtebeeldcamera biedt een ther-

er conclusies worden verbonden

sensor zeer goed bestand tegen

verslechterd. Deze informatie kan

mische resolutie van 10.800 pixels

aan de gemeten temperaturen in een installatie (selectieve metingen).

siloxanen. De SGP40 communiceert via I2C en heeft een laag vermogen-

worden gebruikt voor het sturen van

(120 x 90) en een meetbereik van

een ventilatiesysteem.

Rohde & Schwarz

Spectrumanalyzer Rohde & Schwarz heeft de mid-range FSVA3000 signaal- en spectrumanalyzer geschikt gemaakt voor 1 GHz interne analyse bandbreedte, een bereik dat tot nu toe alleen haalbaar was bij highend analyzers. Deze nieuwe FSV3-B1000 hardware optie is beschikbaar voor alle modellen, van 7,5 GHz tot 44 GHz. Vergelijkbare oplossingen voorzien

voor de 28 GHz en 39 GHz banden. In combinatie

instrument is ook inzetbaar in andere markten voor

in een analyse bandbreedte van slechts 160 MHz.

met ondersteuning voor 5G NR downlink en uplink

bijvoorbeeld de karakterisering van breedband

De FSVA3000 ondersteunt fabrikanten bij de ont-

meetopties is deze analyzer een gemakkelijk in te

versterkers. Hij ondersteunt metingen van korte

wikkeling en productie van basisstations, mobiele

richten oplossing voor het analyseren van 5G NR

stijg- en dalingstijden (tot 1 ns stijgtijd) en detectie

telefoons en componenten voor 5G NR, met name

signalen met verschillende component carriers. Het

van ultrakorte pulsen.

15 miljoen cycli getest Ethernet Kabel Torsierecord voor kabels: ± 360 °/m ● Robotkabels direct uit voorraad leverbaar ● Al vanaf 1 meter zonder snijkosten ● Met 3.800 m het grootste testlab in de industrie 2

NL-1245N-CFROBOT8+ 201x64.indd 1

ED TMPN.indd 25

● Ook aansluitklaar leverbaar ● Levensduur online berekenbaar ● Met 36 maanden garantie

igus.nl/test4888

.nl/chainflex

motion plastics Tel. 0346 353 932 info@igus.nl

Meer elektroDATA op

29.10.19 11:20

19/11/2020 11:34

COLOFON / ADVERTEERDERSINDEX

NOVEMBER 2020

Adverteerdersindex Added Value Electronics

Colofon 3

Glyn Benelux

ATS Applied Tech Systems

Igus GmbH

Batenburg Adelco Electronics

MyBusinessmedia

Dijkman Elektrotechniek

Reichelt elektronik

Duranmatic

TOP-Electronics

EAO Benelux

Redactie

Postbus 58, 7400 AB Deventer e-news@mybusinessmedia.nl Richard Bezemer (hoofdredacteur) Tel. 06 34 65 95 02, r.bezemer@mybusinessmedia.nl Robin Zander, r.zander@mybusinessmedia.nl Advertenties

Dennis Wielheesen, d.wielheesen@mybusinessmedia.nl, 06 53 69 24 61 René Wibbelink, R.Wibbelink@mybusinessmedia.nl, (0570) 50 43 43 Publishing services

Sonja Wolsink s.wolsink@mybusinessmedia.nl, (0570) 50 43 52 Advertenties worden uitgevoerd overeenkomstig de-‘Regelen voor het Advertentiewezen 1990’ Uitgever

Joachim Driessen j.driessen@mybusinessmedia.nl Een uitgave van MYbusinessmedia Holding b.v., postbus 58, 7400 AB Deventer, Tel. (0570) 50 43 00. Vakblad over industriële elektronica en industriële automatisering voor Nederland en België.

JE VINDT HET SNELLER OP

ISSN 0168-2873 Reproductie

Dé ingang voor producten en leveranciers: www.engineersonline.nl. U kunt nu nog sneller en eenvoudiger informatie vinden over producten en leveranciers via onze vernieuwde site www.engineersonline.nl. DIRECT ZOEKEN NAAR PRODUCTEN Ga naar www.engineersonline.nl en klik op ‘zoeken’. U kunt bijvoorbeeld zoeken op naam of op productrubriek. DIRECT ZOEKEN NAAR LEVERANCIERS EN MERKEN Op zoek naar de leverancier van dat ene merk, leveranciers van sensoren, merken in testapparatuur, via de zoekfuncties op www.engineersonline.nl kunt u alle mogelijke zoekcombinaties maken. De zoekresultaten leiden altijd tot één of meer leveranciers die u verder kunnen helpen. Bovendien vindt u bij de leveranciers direct de informatie over de nieuwste producten uit het leveringspakket. ENGINEERING SHOP De vernieuwde website www.engineersonline.nl biedt nu ook de mogelijkheid om boeken, dossiers, losbladigen en CD’s te bestellen met informatie over engineering in de volle breedte: van elektronica-ontwerp tot aandrijftechniek, van besturingstechniek tot werktuigbouwkundig construeren. Kijk ook snel naar de speciale aanbiedingen, want op is op!

Overname van artikelen, tekeningen en/ of foto’s uit ElektroData is slechts mogelijk na schriftelijke toestemming van de uitgever. © MYbusinessmedia, 2020 ‘Het auteursrecht op de inhoud van dit tijdschrift wordt uitdrukkelijk voorbehouden.’ Door het aanbieden van bijdragen aan dit tijdschrift verklaart de auteur zich accoord met de Standaardpublicatievoorwaarden voor bijdragen aan tijdschriften en soortgelijke uitgaven. Bescherming persoonsgegevens

MYbusinessmedia legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements) overeenkomst. Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten. Indien u hiertegen bezwaar heeft, kunt u dit melden aan MYbusinessmedia, t.a.v. afdeling Relatiebeheer, postbus 58, 7400 AB Deventer. Abonnementen

Voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen kunt u: Bellen met: +31 570 504 325 Faxen naar: +31 570 504 399 Mailen naar: klantenservice@elektrodata.nl Schrijven naar: MYbusinessmedia Holding bv Elektrodata Postbus 58 7400 AB Deventer Abonnementstarieven

Jaarabonnement Nederland € 144,95* Jaarabonnement Buitenland € 157,15* Studentenabonnement 50% korting * Prijzen zijn exclusief 9% BTW en € 3,95 administratiekosten exclusief 21% BTW. Jaarabonnement geldt tot wederopzegging. Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk, per e-mail of telefonisch geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats. Verzending en facturering

MYbusinessmedia

Basislayout | Opmaak

Bureau OMA, Doetinchem, www.bureauoma.nl Druk

Drukkerij Roelofs, Enschede

ED COL.indd 26

19/11/2020 11:30

i.v.m. coronavirus verplaatst naar 2021

Praktische antwoorden op al uw vragen over machineveiligheid! Zet 8 juni alvast in uw agenda want dan vindt de elfde editie plaats van het SAFETY Event. Wat heeft het SAFETY Event te bieden? • Laat u inspireren tijdens het plenaire programma • Doe kennis op bij de learnshops tijdens het middagprogramma • Krijg praktische antwoorden van de Safety doctors, die alle safety-gerelateerde vragen beantwoorden • Kom in contact met vakgenoten, fabrikanten en toeleveranciers op de informatiemarkt Datum: 8 juni 2021 Locatie: 1931 Congrescentrum s’ Hertogenbosch

ED Advertenties.indd 27

Deelnameprijs: € 99,- voor abonnees € 150,- voor niet abonnees

Meer informatie? Kijk op www.safetyevent.nl

19/11/2020 11:28

ED Advertenties.indd 28

19/11/2020 11:28