Kunststof & Rubber 1 2021

74e jaargang | nr. 1 | februari 2021

‘Monopile cover’ vaker te gebruiken

TPE als Van drankkarton naar vogelvoersilo tipmateriaal voor LastSwab van PolyAl

Gerecycled hout goede basis composietvezel

Focus Fontjine Presses op Benelux in het bijzonder ABS-labyrinth in luidspreker voorkomt bijgeluiden

KUNSTSTOF

&

www.kunststofenrubber.nl

RUBBER

BIJ ONS IN DE KUNSTSTOF

BIJ ONS IN DE KUNSTSTOF

KR_Bijonsindekunststof.indd 46

16/02/2021 08:58

Bij ons in Zwolle De Ampèrestraat in Zwolle was donderdagochtend 4 februari iets minder goed bereikbaar. Reden: de eerste stap in de verhuizing van de spuitgietmachines van AKROH Industries naar de nieuwe productielocatie aan de Marsweg, een week later gevolgd door de grotere machines. In de nieuwe productiehal met een oppervlakte van meer dan 13500 m2 verkeerden de machines meteen in goed gezelschap. Aan de Marsweg waren namelijk al vijftien nieuwe spuitgietmachines met robots aan het werk.

AKROH investeert duidelijk flink. In de hal zijn namelijk ook vier bovenloopkranen en een kraanbaanconstructie van twee keer 70 m gemonteerd. Daarmee is het mogelijk om matrijzen van 12 t in de spuitgietmachines te plaatsen. Uiteindelijk zal het hele bedrijf verhuizen naar de Marsweg en wordt dit het hoofdkantoor. Deze gebeurtenis staat gepland voor later dit jaar, een jaar waarin AKROH ook het tienjarig jubileum viert.

Ondertussen zijn er rond de negentig personeelsleden aan het werk en is het steeds groter wordende productassortiment al in meer dan vijftig landen over de hele wereld te koop. Het bedrijf ontwikkelt en maakt in eigen huis een zeer breed assortiment producten: van voerschep tot emmer en van halter tot kentekenplaathouder. Ook maakt het bedrijf producten voor het identificeren van dieren, zoals kokernummers voor koeienhalsbanden. Klanten zijn te vinden in allerlei branches, voor een groot deel in de agrarische industrie maar ook in de automobielsector, de bouwindustrie en in de optiekmarkt.

www.akroh.com

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Bijonsindekunststof.indd 1

1

16/02/2021 08:58

INHOUD

COLOFON

INHOUD

Kunststof en Rubber Uitgever: Joachim Driessen Adviseurs: Epco Blessing, Willem Böttger, Arie Brouwer, Bas de Bruin, Alain Dirven, Wijnand Hollander, Servé Tonino Redactie: Robin Zander Tel. +31 622208034 r.zander@mybusinessmedia.nl Liam van Koert Tel. +31 617588265 l.vankoert@mybusinessmedia.nl Redactieadres: Postbus 58, 7400 AB Deventer redactie.kunststofenrubber@mybusinessmedia.nl www.kunststofenrubber.nl Advertentieverkoop: Cobie te Nijenhuis Tel. +31 570 504313 c.tenijenhuis@mybusinessmedia.nl Bram de Ridder Tel. +31 653325681 b.ridder@mybusinessmedia.nl

12

6

Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland.

Abonnementenadministratie Abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen: MYbusinessmedia Holding bv, abonnementen Kunststof & Rubber, Postbus 58, 7400 AB Deventer Tel. +31 570 504325 kunststofenrubber@mybusinessmedia.nl Abonnementstarieven Jaarabonnement Nederland: € 225,Jaarabonnement Buitenland: € 253,-* Proefabonnement (3 edities): € 29,50* KIVI-leden: € 112,75* (i.p.v. €123,50) Studentenabonnement: € 50,00* (inschrijvingsbewijs verplicht) * Prijzen zijn exclusief 9% BTW Jaarabonnement geldt tot wederopzegging.

Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk en telefonisch (+31 570 504325) gebeuren, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

14

Druk: Drukkerij Roelofs, Enschede Opmaak: Bureau OMA, www.bureauoma.nl Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.

MYbusinessmedia legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de abonnementenovereenkomst.

Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia of zorgvuldig geselecteerde derden worden gebruikt om u te informeren over relevante producten.

Indien u hiertegen bezwaar hebt kunt u contact opnemen met de uitgever.

2

KR_Inhoud.indd 2

20

BIJ HET OMSLAG Bij de cover: Marco Del Vecchio van Saxion TPAC onderzocht het gebruik van sloophout als bron voor composietvezels.

Meer op pagina 6.

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 08:52

INNOVATIE

Artikelen

Heb je een werkgroep Innovatie in je bedrijf? Hef die dan maar op. Want inno-

Sloophout in kunststofcomposiet

Onderzoek TPAC naar gebruik houtvezels

Nauwkeuriger sorteren plastic afval

Als het soortelijk gewicht weinig verschilt

‘Petje’ af voor hergebruik

'Monopile covers’ uit composiet

‘Focus in het bijzonder op Benelux’ Platenpersen van Fontijne Presses

'Tip’ voor duurzame wattenstaafjes TPE voor duurzame LastSwab

6

Zegt Duncan Wardle. Hij is innovatie- en

10 12 14

Jaguar Landrover in composietproject Verbeteren actieradius elektrische auto’s

Huisvuilcontainers versnipperen

Duitse shredder in Zweedse installatie

18

Pixar and Disney Parks geholpen met innoveren. Ik ben dan al meteen in staat van verwarring. Want dat innovatieteam waar je dan weinig of niets aan hebt aan de ene kant, en hij met zijn team Maar wellicht moet ik mij dat niet afvragen.

Waarom niet? Omdat zijn ‘logica’ best te volgen is. Je beste ideeën krijg je tenslotte niet op je werk. Wardle sprak overigens op een online congres over ontwerpsoftware. Het gereedschap dat je creativiteit tot

25

een ‘plaatje’ maakt, dat bruikbaar is voor anderen.

Om ze te overtuigen van je nieuwe product, maar ook om bijvoorbeeld uiteindelijk de vormholte in een

26

matrijs te kunnen maken. Best toepasselijk om het dan over innovatie en creativiteit te hebben. Die laat-

27

Impuls nodig inzamelen ‘longlife’-plastics Chemische recycling voor circulariteit

Disney. In die functie hebben zijn team en

daar tegenover? Waarom hij dan wel?

ABS in fijnmazig doolhof van 30 kanaaltjes 20 LDPE met aluminium wordt PolyAl

creativiteitsopperhoofd geweest bij hij Imagineering, Lucasfilm, Marvel,

ABS tegen bijgeluid in KEF-luidsprekers Van drankkarton naar vogelvoersilo

vatie op commando? Dat werkt dus niet.

28

ste komt overigens eerst, die innovatie komt daarna.

Hij werkt natuurlijk inmiddels niet meer bij Disney.

Dat snapt u ook wel. Hij inspireert nu mensen in organisaties om hun kinderlijke naïviteit en creativiteit naar boven te halen. U weet wel – uit die tijd dat je als kind met de kartonnen doos waarin het cadeau zat altijd meer kon dan met het cadeau zelf. Want daar kon je maar één ding mee. En zo’n doos kon van alles zijn. Dat wordt ons op school en later op het werk

Rubrieken BrancheBreed 4 Actueel 5 Agenda 5

vakkundig afgeleerd, want bij voorkeur heeft een vraag één antwoord en niet een heleboel.

Nu kan het best zo zijn dat u dit allemaal al eens heeft gehoord. En dat innovatie bij u met hoofdletters wordt geschreven. Toevallig zo rond de kwartaalcijfers? Het is heel makkelijk om altijd maar sceptisch te doen over zo iemand als Wardle, ‘zei hij’, die het

NIEUWSBRIEF De Kunststof en Rubber nieuwsbrief brengt u wekelijks (en gratis) op de hoogte van allerlei ins en outs uit de sector. Bedrijfsnieuws, materialen, machines, toepassingen, prijzen, vacature en human interest.

allemaal wel even zal komen vertellen. Want u heeft dat allemaal al eens geprobeerd en in uw organisatie werkt dat niet ‘want’. En u kunt nu vast zo een hele lijst redenen opschrijven. Maar doe dat nu eens niet.

Schrijf eens een keer op wat er allemaal zou kunnen ‘als’. Je weet maar nooit.

Robin Zander, redactie

Aanmelden kan via www.kunststofenrubber.nl/ nieuwsbrief

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Inhoud.indd 3

3

16/02/2021 08:52

BRANCHEBREED

BrancheBreed SAMENGESTELD DOOR ERIK DE RUIJTER VAN NRK

Evenementen en beurzen in de RKI afgelast en verzet

Gerecycled plastic goed genoeg als grondstof, doorbraak blijft uit

Beurzen en evenementen in de RKI zijn zoals in alle branches getroffen door afzeggingen en verplaatsingen. Hierbij een overzicht van alle getroffen bijeenkomsten die door NRK-leden worden bezocht met hun nieuwe datums: · 25 maart webinar OK Comply NRK met Erik de Ruijter 15.30 - 17.00 uur · 23 juni uitreiking Rethink Awards · Empack 2021 verplaatst naar 8 en 9 september 2021

Appèl aan staatssecretaris: Maak inzet recyclaat aantrekkelijk

Het ‘trekkersteam’ Transitieagenda Kunststoffen is bezig met de afronding van het Actieplan Toepassen Recyclaat. Dit actieplan is het antwoord op de stagnerende afzet van gerecycled plastic. De nood is hoog, om die reden brengt het team de kernboodschap nu al naar buiten. Het moet veel aantrekkelijker worden om recyclaat in te zetten en daarbij is actie van de overheid noodzakelijk.

Naast een dringend beroep op producenten en merkeigenaren wordt van de overheid verwacht dat ze circulair gaat inkopen en de productie en inzet van recyclaat met adequate regelgeving ondersteunt. De komende maanden wordt het plan verder uitgewerkt en vervolgens aangeboden aan Stientje van Veldhoven, staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat.

NRK en Plastics Europe steunen de kernboodschap van het Transitieteam volledig.

De rubber- en kunststofindustrie kiest in de volle breedte haar weg naar duurzaam verantwoord en kwalitatief genormeerd recyclaat en hergebruik. Van de overheid verwachten wij actieve regie: een level playing field voor vergelijkbare kwaliteiten van recyclaat, biobased en virgin grondstoffen zodat bedrijven kunnen functioneren met focus op continuïteit, duurzaamheid en rendement. Dat is nu nog niet de realiteit. Het vraagt vooral afstemming tussen industrie en overheid.

4

KR_BrancheBreed.indd 4

Er gebeurt veel branche breed: opleidingen, bijeenkomsten, bedrijfsbezoeken, noem maar op. Aan alles deelnemen gaat niet, maar alles overslaan is ook geen optie. Op deze pagina meldt Erik de Ruijter van NRK nieuwsfeiten over actuele onderwerpen. www.nrk.nl

De huidige kwaliteit van ingezameld PE en PP is meestal prima geschikt voor een groot aantal non-foodtoepassingen. Dit blijkt uit verschillende projecten van Wageningen Food & Biobased Research die in de afgelopen vier jaar zijn uitgevoerd.

Toch blijft de vraag naar gerecycled kunststof nog achter bij het aanbod. Belangrijke oorzaak: het ontbreekt aan beleid dat hergebruik stimuleert en het gebruik van nieuw kunststof ontmoedigt.

Verpakkingen van polyethyleen (PE), zoals flessen en flacons, worden in Nederland op grote schaal gescheiden ingezameld met PMD en nagescheiden uit het huishoudelijk restafval. Daarvan wordt vervolgens PE-recyclaat gemaakt. Dit recyclaat bestaat voor het overgrote deel uit PE (9095 procent), dat weer uit verschillende soorten bestaat. Voor de meeste toepassingen is het niet erg als het recyclaat uit verschillende soorten bestaat en verontreinigingen bevat. Voor producten waar hogere eisen worden gesteld omdat er bijvoorbeeld chemicaliën of gevaarlijk afval in zitten, is dat wél een probleem. Door additieven toe te voegen, kan dit probleem meestal goed worden opgelost. Is het recyclaat verontreinigd met niet-smeltende componenten zoals PET of aluminium, dan wordt het een stuk moeilijker het te verwerken.

Gerecycled plastic kan alleen nog niet goed concurreren met ‘virgin’ plastic als er specifieke hoge eisen aan de verpakking worden gesteld, zoals PE-flessen die sterk bestand moeten zijn tegen barsten of PP-doppen met een dunne scharnierklep.

Volg NRK via LinkedIn

Blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws uit de branche via de LinkedIn pagina van de NRK. www.linkedin.com/company/ nrk-nederlandse-rubber-en-kunststofindustrie-/

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:25

ACTUEEL

Rethink Awards 2021

Ook uw organisatie heeft ongetwijfeld mooie en aansprekende innovaties en initiatieven die: • bijdragen aan verduurzaming; • de CO2-uitstoot terugdringen; • de circulaire economie stimuleren; • de veiligheid verbeteren; • het comfort vergroten van gebruikers.

Dergelijke innovaties geven Nederland toekomst en inspireren andere bedrijven binnen onze productketen. Is het product of initiatief in uw ogen een winnaar? Dan dagen we u uit om het in te dienen voor deelname aan de Rethink Awards 2021.

Inzenden tot 2 april Er zijn aparte Awards voor de drie industriesectoren: de producenten, de verwerkers én de recyclers. Voor elk van deze drie sectoren is er een prijs voor: 1. het meest aansprekende, inspirerende en innovatieve duurzame nieuwe product; 2. Het meest aansprekende, inspirerende duurzame initiatief (bijvoorbeeld maatregelen om verliezen van plastic pellets te voorkomen, vermindering van energieverbruik en een voorlichtingscampagne).

In totaal zijn er dus zes Awards te verdelen. Deelname staat open voor alle bedrijven die lid zijn van NRK en PlasticsEurope Nederland en er zijn geen kosten aan verbonden. Vul het aanmeldformulier in, lever er zo mogelijk een fysiek product bij en/of fotomateriaal of andere ondersteunende informatie. Leg in de motivatie uit waarom het product of initiatief innovatief is en bijdraagt aan de verduurzaming van de productketen. Inzenden kan tot en met 2 april 2021.

Beoordelingscriteria Bij de producten kijkt de jury wat het product, dat op de markt leverbaar moet zijn en voor een belangrijk deel bestaat uit kunststof of rubber, duurzaam maakt en wat het oplevert voor de gebruiker en/of samenleving (CO2-besparing, nut, gebruiksgemak, ketenvoordelen, veiligheid, gezondheid). Toetsing vindt plaats op basis van de 5 Re's: Reduce, Reuse, Recycle, Redesign en Renew.

Bij de initiatieven gaat over hoe en waarom het initiatief bijdraagt aan verduurzaming van de sector en wat het oplevert het voor de gebruiker en/of samenleving (CO2besparing, verlaging voetafdruk, ketenvoordelen, veiligheid en gezondheid). En niet te vergeten: waarom is het initiatief innovatief?

Bekendmaking 23 juni De jury bestaat uit stakeholders van de rubber- en kunststofindustrie en vertegenwoordigers van klanten, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen, grondstofleveranciers en de geïnformeerde burger/gebruiker. Kortom, een groep professionals die graag een vakkundig oordeel velt over uw product. Zij kiezen zes categoriewinnaars, het publiek kiest daaruit de winnaar van de Publieksprijs.

Deelnemen?

Ga naar de speciale Rethink Awardspagina, download het aanmeldingsformulier, lees wat u kunt winnen en maak kennis met de producten van de bedrijven die in 2019 de trotse winnaars waren van de Rethink Awards Duurzame producten. Op 23 juni 2021 worden de winnaars tijdens een feestelijke uitreiking bekendgemaakt. tinyurl.com/11m2c6pj

AGENDA KUTENO

KUTENO - Kunststofftechnik Nord – is een regionale toeleveringsbeurs voor de gehele procesketen van de kunststofverwerkende industrie. Vakbezoekers kunnen zich op de derde editie van de beurs naar verluidt verheugen oplossingen en innovatieve processen voor de kunststofverwerking, netwerkmogelijkheden en vaklezingen.

Datum: 4 - 6 mei 2021 Plaats: Rheda-Wiedenbrück (D) www.kuteno.de

JEC World 2021

JEC World in Parijs is volgens de organisatoren de enige vakbeurs die de wereldwijde composietindustrie verenigt: een indicatie van de betrokkenheid van de industrie bij een internationaal platform waar gebruikers een volledig spectrum aan processen, nieuwe materialen en composietoplossingen kunnen vinden.

Datum: 1 - 3 juni 2021 Locatie: Parijs, Frankrijk www.jec-world.events

Engineering Event Safety

Op dinsdag 8 juni 2021 heeft de elfde editie plaats van het Engineering Event Safety – beter bekend als Safety Event.

Het evenement in 1931 Congrescentrum in Den Bosch staat in het teken van machineveiligheid met dit jaar onder andere aandacht voor onderhoud & veiligheid en aansprakelijkheid.

Datum: 8 juni 2021 Plaats: 's-Hertogenbosch www.safetyevent.nl

Kunststoffen 2021

De Kunststoffenbeurs is dé vakbeurs en ontmoetingsplek voor de gehele kunststofketen in de Benelux. Actuele thema’s als circulaire economie, duurzaamheid, smart industry, slimme grondstoffen, nieuwe materialen, kostprijsbesparing, innovatieve productiemethodes, productontwikkeling en kansen voor de maakindustrie staan deze editie centraal.

Datum: 15 - 16 september 2021 Locatie: 's-Hertogenbosch www.kunststoffenbeurs.nl

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Actueel.indd 5

5

16/02/2021 09:26

COMPOSIETEN

Marco Del Vecchio van Saxion TPAC met zijn B-houtvezels.

“Het overgrote deel is altijd nog goed bruikbaar hout met goede eigenschappen.”

Gerecycled hout blijkt goede basis voor vezels in kunststofcomposieten Onderzoek TPAC toont perspectief voor toepassing sloophout In oktober 2019 startte onderzoekcentrum Saxion TPAC in samenwerking met afvalverwerkingsbedrijf Rouwmaat en Innodeen, een innovator van kunststof producten het project B–Hout Behoud. Vanuit de gedachte dat gerecycled hout niet moet worden verbrand maar moet worden behouden en hergebruikt, ontwikkelde men het proces om afvalhout te verwerken tot vezels voor toepassing in composieten. Het afgeronde onderzoek toont aan dat het gebruik van gerecycled hout goed mogelijk is en projectpartner Innodeen heeft inmiddels de eerste proefpanelen geproduceerd met gebruikmaking van gerecyclede houtvezels van Rouwmaat.

6

KR_Artikel4P_1.indd 6

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:24

COMPOSIETEN

Rouwmaat en Innodeen starten proef Half november heeft Rouwmaat Recycling twee big bags met vervezeld A-hout bij Innodeen afgeleverd. Dit materiaal voldoet aan de eisen van Innodeen, aldus Jeroen Joling. Hij is binnen Rouwmaat voorzitter van de interne MVO-groep en in die hoedanigheid betrokken bij het project ‘Behoud B-hout’.

Joling: “Innodeen gaat nu tests doen met deze A-houtvezels en het doel is dat we later dezelfde tests ook gaan uitvoeren met B-houtvezels. Die zien er iets donkerder uit maar dat zou geen probleem moeten zijn, zeker niet wanneer je het materiaal gaat verven. De testresultaten geven aan dat B-hout prima is te gebruiken. En dat is een goede zaak want B-hout vormt een heel grote afvalstroom.”

Rouwmaat ontvangt afvalhout van verschillende klanten met diverse soorten hout zoals kasten, deuren, kozijnen, manden of kisten en stukken hout en sloophout uit gebouwen. Joling: “Wij hebben de kennis en de techniek dit materiaal te vershredderen terwijl verschillende verontreinigingen eruit kunnen worden geschoten. We kunnen de installatie via infraroodherkenning zo instellen dat ook alle chloor- en PVC-houdende delen eruit worden gehaald.”

Het aandeel van Rouwmaat in de verindustrialisering van het B-houtproject zou kunnen zijn dat de Achterhoekse recycler de vezelleverancier van Innodeen wordt. Joling: “Het zou heel mooi zijn als dit straks het resultaat wordt. Wij hebben nu het A-hout vershredderd, dat kunnen onbewerkte pallets zijn geweest. Maar de vezels waren niet zo fijn als Innodeen ze wil hebben. Onze fractie moest daarom nog verder worden verkleind en daar hebben we ook een oplossing voor gevonden.”

Het gebruik van A- en B-hout levert geen schadelijke stoffen op, concludeert Joling. “Uit het onderzoek van Marco Del Vecchio van TPAC is ook gebleken dat de B-vezels zo ver zijn verkleind dat verfresten en materiaal dat eventueel schadelijk zou kunnen zijn, tijdens het verwerkingsproces tot op microscopisch niveau wordt opgelost.”

Eerste proefproductie Innodeen De gerecyclede A-houtvezels van vershredderde schone pallets zijn bij Innodeen in Lochem inmiddels toegepast voor de proefproductie van wood fiber composite gevelbekleding (WFC Siding) in combinatie met post-consumer gerecyclede kunststof.

Kwaliteitsmanager Jeroen Marissen van Innodeen: “Om twee redenen hebben we voor Compodeen DBP Siding gekozen als proefproduct. Ten eerste is het een interessante markt waar de

B

-hout uit afval vormt een grote stroom in de sloopen recyclewereld maar deze categorie materiaal is verontreinigd met coatings, lijmen, verven en metalen of plastic bevestigingsmaterialen. “Maar voor het overgrote gedeelte bestaat B-hout nog altijd uit bruikbaar hout met goede eigenschappen”, weet onderzoeker Marco Del Vecchio van Saxion TPAC. Hij onderzocht in welke mate dit B-hout is te hergebruiken als versterkende vezel in kunststofcomposietmateriaal – met

circulaire gedachte momenteel sterk in opkomst is. Ten tweede kunnen we relatief eenvoudig testen uitvoeren op onze Siding.

Zowel de A-houtvezels als het post-consumer waste polymeer (polypropyleen) worden door middel van recycling gewonnen. De geproduceerde Siding wordt de komende periode uitgebreid onderzocht en vergeleken met de materiaaleigenschappen van ons bestaande bio-based WFC composiet. Ik vermoed dat dit onderzoek minimaal een half jaar tot een jaar in beslag zal nemen.

De bestaande reeks Compodeen producten wordt geproduceerd uit virgin polypropyleen en uit PEFC-gecertificeerde houtvezels uit de reststromen van duurzaam beheerde bossen.”

Het produceren van een composiet op basis van gerecyclede B-houtvezels is voor Innodeen vooralsnog een stip op de horizon, zegt Marissen. “Het toepassen van B-houtvezels is een doel, maar vanwege de potentiële verontreinigingen zoals fineer, lijm, coating en impregnatiemiddelen en de wisselende kwaliteit en samenstelling van deze recyclestroom, is B-houtvezel nu nog niet geschikt voor toepassing in ons proces.”

Jeroen Marissen (l) van Innodeen: “De eerste gevelpanelen met A-houtvezels van Rouwmaat hebben we geproduceerd en die worden nu getest.` Rechts Jeroen Joling van Rouwmaat.

recyclingbedrijf Rouwmaat en innovatiebedrijf Innodeen als onderzoekspartners.

A-hout is schoon massief afvalhout zonder verf en coatings. B-hout bevat lijm, coating of verf en MDF, vezelplaat en hardboard. Voorafgaand aan de verwerking kan het enkele metalen bevatten, zoals schroeven en scharnieren. Als zodanig is het mogelijk dat de verwerking ervan gevaarlijk kan zijn voor de machine of de operator vanwege dampen of giftige gassen. Het KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel4P_1.indd 7

7

16/02/2021 09:24

COMPOSIETEN

Waar blijft de verf?

Onderzoek heeft aangetoond dat na het vershredderen van B-hout heel weinig van de verfresten in de vezels wordt aangetroffen. De verf degradeert niet bij de temperatuur van 190 graden in de extruder en ‘verdwijnt’, zo blijkt uit de tests, voornamelijk naar het restmateriaal als stof dat uit de shredder komt. Ook dit stof hoeft niet te worden verbrand of weggegooid, meent onderzoeker Marco Del Vecchio van Saxion TPAC. “Nee dat hoeft zeker niet, je kan het bijvoorbeeld gebruiken bij 3D-printing door het houtstof te mixen met de polymeer PLA.”

kan ook schadelijk zijn door de effecten van de hoge temperatuur op PVC-residuen tijdens extrusie, wanneer PVC aanwezig is. Maar deze stof komt niet voor in de geteste vezels, omdat partner Rouwmaat PVC-vrije materialen garandeert na bewerking met shredder, magneet en Near Infra-Red (NIR).

“C-hout hebben we niet onderzocht”, aldus Del Vecchio. “Dit materiaal is qua verontreiniging nog weer een stap verder weg dan B-hout en het kan ook nog koper en chromatische arsenaten bevatten. Het is daarom in potentie gevaarlijker materiaal en we kozen om die reden voor alleen A en B, ook al omdat van deze materialen voldoende beschikbaar is voor een grootschalige productie. Daarvoor heb je het C-hout niet nodig.”

Grondstof voor hergebruik

Het doel van het project ‘B-hout Behoud’ was de

8

KR_Artikel4P_1.indd 8

mogelijkheid te onderzoeken of, en in hoeverre, houtvezelversterkt composiet ook kan worden geproduceerd uit het verontreinigde B-hout, waarmee de inzet van A-hout zou kunnen worden verminderd. Dit is van belang want als blijkt dat dit inderdaad mogelijk is, kan dit leiden tot een veel hogere kwaliteit van toepassingen voor deze afvalstroom. Het materiaal zou dan ook als grondstof voor hergebruik een aanzienlijk hogere prijs opleveren.

Het in oktober 2019 gestarte project is een jaar later afgesloten. Del Vecchio “We hebben nu aangetoond dat het vershredderen van het afvalmateriaal leidt tot vezels die inderdaad kunnen worden gebruikt in het productieproces. Het via persvormen produceren van composiet uit deze houtvezels met polypropyleen als matrix is met succes uitgevoerd. Bovendien hebben we de verwerkingstemperatuur voor B-houtcomposiet vastgesteld door het evalueren van de drempeltempe-

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:24

COMPOSIETEN

ratuur van mogelijke bestanddelen in het gerecyclede hout.”

Aanpak

Het plan van aanpak was voor het A- en het B-hout hetzelfde. Del Vecchio: “We maakten de vezels van de juiste afmetingen door het materiaal na het drogen te vershredderen: 2,8 mm, 1,7 mm, 1,4 mm, 1.0 mm, 0,5 en tot slot kleiner dan 0,5 mm. De kleinste delen leverden alleen poeder. Voor processing via extrusie gebruiken we alleen vezels vanaf een halve millimeter tot 1,4 millimeter. We gebruikte verschillende hoeveelheden polypropyleen, namelijk 50, 55 en 60 procent.

We hebben extrusie uitgeprobeerd met een kleine en een grote extruder. Het proces van mixen, compounding en extrusie werkte op ongeveer 190 graden. Ook spuitgieten hebben we uitgetest en we hebben de testbars (teststrookjes, red.) gemaakt voor de mechanische tests. De sterkte van de gespuitgiete testbars met verschillende kwantiteiten vezels (40-50-60 procent) leverde op dat zowel bij de treksterkte als bij de buigproeven het A-hout iets beter presteerde dan het B-hout. Steeds bleken de verschillen in sterkte bij de verschillende kwantiteiten vezels hetzelfde en hoe meer vezels, hoe groter de stijfheid.”

Chloorvrij

Volgens de literatuur komen in B-hout vooral formaldehyden, polyurethanen en soms ook PVC’s voor. Die stoffen zitten in de verf en de lijm. “Formaldehyde degradeert bij ongeveer 200 graden. Dus als we het proces op 190 graden hielden, ging het goed. Bij polyurethaan gaat het goed tot 230 graden dus dat is geen probleem. Maar voor PVC hadden we te maken met een relatief lage 160 graden als degradatietemperatuur dus 190 graden vormt een probleem voor de gezondheid van de medewerkers. De chloridegassen zijn giftig en bovendien krijg je gasbelvorming en dus producten met slechtere mechanische eigenschappen”, aldus Del Vecchio.

Een ander deel van onderzoek moest aantonen of er PVC in het B-hout aanwezig is. “Ik heb bij Rouwmaat volledig willekeurig verschillende monsters van het B-hout genomen en ik heb in geen enkel van die monsters PVC aangetroffen. Dus kunnen we dit B-houtmateriaal gewoon verwerken op 190 graden.”

Mocht in ander monster toch PVC gevonden worden maar de hoeveelheid zit onder de LC50 (lethal concentration, red), zou het alsnog geen probleem zijn, vindt de onderzoeker. “Maar zo ver zal het naar verwachting niet komen want Rouwmaat heeft een heel goed ontwikkeld scheidingssysteem dat garandeert dat de batches die Rouwmaat produceert chloorvrij zijn. Ik verwacht hier dus geen problemen mee.”

Conclusie: goed mogelijk

De onderzoeker van TPAC concludeert dat het gebruik van zowel A- als B-hout in de verwerking met polypropyleen kunststof op industriële schaal heel goed

mogelijk is. “Mijn eerste aanbeveling is nu A-hout toe te voegen op industriële schaal om het uit te proberen en Innodeen is daar inmiddels ook mee gestart. De vezels zijn geleverd door Rouwmaat. Op het moment dat dit goed functioneert, zou men de volgende stap moeten nemen met B-houtvezels. De mechanische eigenschappen zullen dan iets minder goed zijn in vergelijking met A-hout maar er zullen veel mogelijke toepassingen voor de B-houtvezels zijn. Het B-houtcomposiet kan je misschien niet gebruiken voor de meest veeleisende constructieve toepassingen maar je kan het wel voor heel veel andere dingen gebruiken, bijvoorbeeld tafels.”

Een tweede aanbeveling van Del Vecchio is de keuze voor de polymeer PLA (polymelkzuur, red). “In de markt is er veel belangstelling voor omdat PLA niet fossiel is maar biobased, biodegradeerbaar en recycleerbaar. Deze polymeer heeft goede eigenschappen en als je hem voor composiet gebruikt, is de toevoeging van houtvezel extra geschikt omdat dit voor de marketing van milieuvriendelijk producten wellicht beter is.”

Behoud B-hout is mede gefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek NWO. thermoplasticcomposites.nl Bron: Saxion

‘Weer een extra kilometer’ Marco Del Vecchio (27), geboren, getogen en opgeleid in de stad Lecce in Zuid-Italië, startte in oktober 2019 bij TPAC als researcher met een bachelor industrial engineering en een master Materials Engineering & Nanotechnology op zak. Tijdens zijn studie werkte hij in Spanje en Roemenië en hij wilde proberen ook na zijn studie in het buitenland te blijven werken. Hij heeft een bijzondere belangstelling voor biomaterialen en voor duurzaamheid in algemene zin - dus ook voor recycling. “Recycling is in dit deel van West-Europa heel actueel. Daarom ben ik hier gaan oriënteren en heb ik mijn cv gestuurd naar relevante organisaties in Duitsland, België en Nederland. Zo kwam ik in contact met Ferrie van Hattum van het ThermoPlastic composites Application Center in Enschede. Het grote doel voor ons allemaal is uiteindelijk volledige circulariteit en honderd procent hergebruik van alle materialen. De toepassing van vezels gemaakt van het B-hout in nieuwe composieten is weer een extra kilometer op de lange weg die we moeten afleggen om dit doel te bereiken.”

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel4P_1.indd 9

9

16/02/2021 09:24

RECYCLING

Nauwkeuriger sorteren van kunststof afval Efficiënt sorteren kunststoffracties voor een rendabeler hergebruik Luchtclassificeerders zijn een belangrijk onderdeel van systemen voor het scheiden van de in afvalstromen aanwezige componenten met verschillende massa. De AirLift van Westeria is nu in staat om kunststoffracties te sorteren die bestaan uit componenten met een gering verschil in soortelijk gewicht. Denk aan de recycling van PET-flessen, waarbij de waardevolle PET-fractie efficiënt en schoon kan worden gescheiden van lichte verontreinigingen zoals PE-folie of papieren etiketten.

D

e regelgeving omtrent kunststof producten eist het gebruik van steeds grotere percentages hergebruikt materiaal. De Duitse verpakkingswet schrijft een hergebruikpercentage voor van 58,5 procent voor kunststofverpakkingen, een percentage dat vanaf 2022 moet stijgen tot 63 procent. Hierbij wordt met economische factoren geen rekening gehouden. Maar het huidige overaanbod aan kunststofafval en de sterk gedaalde prijzen voor ‘virgin’-materialen, zorgt er wel voor dat de eisen aan de kwaliteit – de zuiverheid – van de voor hergebruik beschikbare input toenemen. En dat houdt in: moet meer aandacht voor de verwerkingsstap vóór het recycling komen, het sorteren, als

je uiteindelijk uit afval veel grotere hoeveelheden materiaal voor hergebruik wil kunnen halen.

Drie componenten

Conventionele ‘over-transportband’ extractors maar ook luchtclassificeerders, die wel in in composteerinstallaties worden gebruikt, zijn geschikt voor het scheiden van verschillende gewichtsfracties in afvalstromen. Maar niet als het gaat om voorgesorteerde of soortgelijke lichte componenten. De Airlift- luchtclassificeerder van Westeria kan dat wel en kan bijvoorbeeld kunststoffolie van papier, of verschillende kunststoffen van elkaar kan scheiden.

Het Ailrlift-systeem bestaat uit drie onderdelen.

10

KR_Artikel2P_2.indd 10

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:23

RECYCLING

Het complete AirLift-systeem bestaat uit drie componenten: de SpeedCon-hogesnelheidstransportband, die het materiaal met een snelheid tot 4 m/s naar het centrale element, de AirLift, voert met daarachter het AirWheel. Afhankelijk van het model varieert de mogelijke werkbreedte van de AirLift van 1.000 mm tot 3.500 mm, waarbij de breedste over een doorvoercapaciteit tot 320 m³/uur beschikt voor materiaal met een korrelgrootte van 60 mm tot 250 mm. De maximale afvoercapaciteit bedraagt 5,6 t/uur. Automatische poortbesturingen voorkomen materiaalblokkades aan de ingangs- en uitgangszijde. Oomdat de poortbesturing traploos instelbaar is, is het bovendien mogelijk de doorgangshoogte exact af te stemmen op het specifieke scheidingsdoel.

Praktijk

Omdat de SpeedCon direct onder de inlaat onder een hoek van 20° staat, kan de luchtstroom gemakkelijker onder de lichte delen komen. Door de transportband te kantelen, krijgen alle te sorteren componenten een ballistische baan, die je door de de bandsnelheid aan te passen, precies kan afstemmen. Dankzij de diametrale ‘downflow’ kan volgens de makers, afhankelijk van het toegevoerde materiaal, een zuiverheidsniveau van meer dan 95 procent worden gehaald.

Westaria heeft bijvoorbeeld het gebruik van AirLift-

systemen in de toevoer naar een ‘NIR-sorter’, die verschillende kunststoffen kreeg aangeboden. Een sorteerinstallatie op basis van ‘Near Infra Red’-technologie onderscheidt en sorteert de verschillende kunststoffen naar de specifieke mate van reflectie in het gebied tegen infrarood. Bij een werkbreedte van 2.800 mm kon meer dan 90 procent van de gewenste filmfractie op betrouwbare wijze worden gescheiden. Het vooraf verwijderen van de folie, die zich gewoonlijk bovenop bevindt, uit gemengde kunststoffen vergemakkelijkt de NIR-sortering en verbetert het sorteerresultaat aanzienlijk. Met lagere stortkosten en een rendabeler recycle-proces als resultaat.

Geen ‘mission statement’

In de komende jaren zal de circulaire economie niet langer een theoretische ‘mission statement’ zijn, maar dagelijkse realiteit worden. Hoogwaardige sorteertechnologie kan optimaal gescheiden secundaire grondstoffen uit de afvalstroom halen.

Het complete driedelige AirLift-systeem kan worden gebruikt als onderdeel van een uitgebreidere sorteerinstallatie en kan, indien nodig, eenvoudig achteraf worden ingebouwd. Door de verschillende uitvoeringen en configuraties kan het aan elk fabrieksconfiguratie worden aangepast. www.westeria.de

KLANTENPORTAAL

DIGITALISEERDER TIJDMACHINE

TOEKOMSTMAKER

arburgXworld

DIGITALE TRANSFORMATIE NIEUWE WERELD VERBINDER PIONIER

arburgXworld staat voor de alomvattende digitalisering van uw bedrijf.

We ondersteunen u hierbij. Met onze Road to Digitalisation. Maak een keuze uit verschillende producten en diensten. Voor een grotere productie-efficiëntie.

Maak een begin met de digitalisering! Met arburgXworld! ‘Wir sind da.’ www.arburg.nl

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel2P_2.indd 11

11

16/02/2021 09:23

COMPOSIETEN

Vattenvall kiest voor duurzame composietoplossing bij bouw windmolens Behalve energie duurzaam opwekken, wil Vattenvall ook het bouwproces van windmolens zo duurzaam mogelijk laten verlopen. Daarom heeft de energieproducent en -leverancier een groep ondernemers uit Wieringerwerf opdracht gegeven om 140 zogeheten ‘monopile covers’ te produceren voor het offshore windpark Hollandse Kust Zuid. Het is een nieuw, circulair product gemaakt van composiet, ter afdichting van de funderingspalen voor windmolens op zee. In augustus worden de eerste 40 covers opgeleverd, het jaar erop nog eens 100.

V

oor de Nederlandse kust bouwt Vattenfall de komende twee jaar 140 windturbines. Komende zomer wordt gestart met de installatie van alle funderingen op zee. In de funderingspalen bevinden zich onder andere elektrische installaties, werkplatforms en ladders voor medewerkers. In de bovenkant zit de opening waarin uiteindelijk de paal van de turbine wordt gezet. Die opening moet gedurende de bouw stevig worden afgedicht, en tegelijkertijd goed en veilig bereikbaar zijn voor medewerkers om onderhoud uit te kunnen voeren. Voorheen werd voor de afdichting staal of aluminium gebruikt. Het nadeel van deze materialen is dat ze niet duurzaam zijn, omdat ze veel energie kosten om te produceren en na afloop van een bouwproject worden verschroot. Vattenfall daagde haar leveranciers uit om met een duurzaam, veilig alternatief te komen. De oplossing komt van een aantal ondernemers uit Wieringerwerf.

Hoedje van composiet

“Zie het als een herbruikbaar hoedje van composiet”,

legt Leo Theuws uit, directeur van Theuws Polyester.

“De cover die wij hebben ontwikkeld, bestaat uit een aantal panelen van composiet die als taartpunten in elkaar passen. Er zit een toegangsdeur in en technische details voor onder andere de invoer van kabels.

De panelen zijn lichtdoorlatend, zodat medewerkers met daglicht kunnen werken. Tijdens de bouw van het windpark is er namelijk nog geen stroom aanwezig, en extra accu’s voor verlichting meenemen is een kostbare operatie op zee. Door panelen tussen te voegen of weg te halen, kunnen we het ‘hoedje’ groter of kleiner maken. Als de bouw van het windpark is voltooid, nemen we de panelen terug. Deze worden hergebruikt bij volgende projecten. Het product is dus volledig circulair en kostenbesparend.”

Prototype overtuigde Vattenfall

“De interesse van Vattenfall leidde een jaar geleden tot de oprichting van CCM, Composite Cover Manufacturing, een consortium van vier bedrijven”, vertelt partner Wil Dinnessen, managing director van

De composiet ‘monopile cover’ die fungeert als afdichting van funderingspalen voor windmolens op zee.

12

KR_Artikel2P_1.indd 12

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:21

COMPOSIETEN

Leo Theuws (rechts): “Als de bouw van het windpark is voltooid, nemen we de panelen terug.” Theuws produceert en monteert de monopile covers. Links Wil Dinnessen van het consortium Composite Cover Manufacturing.

CCM. “Theuws neemt de productie en montage van de monopile covers voor zijn rekening. CCM zal alle diensten on site verlenen en na afloop van de bouw alle panelen terugnemen om ze opnieuw te gebruiken voor andere projecten. Samen met twee andere partijen hebben we – deels gefinancierd vanuit het EFROprogramma ‘Kansen voor West en provincie NoordHolland’ – een prototype gebouwd. Afgelopen zomer hebben we een ‘mock-up’ overgebracht naar de Maasvlakte. Daar staat bij de terminal van Sif Netherlands, de leverancier van de funderingen, een testfundering. Hier kan alles worden gesimuleerd wat op zee gebeurt. Ons prototype bleek, na optimalisatie, uitstekend te functioneren.”

Composietcluster als ruggengraat

De eerste die de mogelijkheden zag van deze innovatie is Piet Goverse, programmamanager van het project ‘Valorisatie Hightech Sector Composieten NH’.

Ontwikkelingsbedrijf NHN is penvoerder van het EFRO-project (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling), waarin twaalf hightech composietbedrijven uit Noord-Holland en zes kennisinstellingen samenwerken. Hiervoor hebben zij een bijdrage van 2,25 miljoen euro ontvangen uit het EFRO. De provincie Noord-Holland co-financiert het project met een bijdrage van 750.000 euro. NHN is een vast aanspreekpunt voor alle activiteiten die met de ontwikkeling van Noord-Holland Noord te maken hebben. Het ontwikkelingsbedrijf richt zich in de eerste plaats op het onder-

steunen van ondernemers, op het in de markt zetten van Noord-Holland Noord en de verbetering van het vestigingsklimaat, zodat nieuwe bedrijven worden aangetrokken en zittende bedrijven kunnen groeien.

“Piet heeft ons bij elkaar gebracht om te onderzoeken of er een businesscase rond te krijgen was”, vertelt Wil Dinnessen, zakenpartner van Leo Theuws. Hij is ervan overtuigd dat zonder composietcluster, het project in deze vorm niet had bestaan. “Het cluster is de ruggengraat van de samenwerking, de ontwikkeling en de financiering. Ook Piet Goverse is van doorslaggevend belang geweest. Hij was de aanjager, verbinder en smeerolie van dit project.”

Internationale interesse

De werkgelegenheid blijft in Noord-Holland, benadrukt Dinnessen. “Voor de productie en montage gaan we samenwerken met bedrijven uit de regio en zelf trekken we 10 tot 15 mensen aan. We zijn heel blij dat Vattenfall ons deze kans heeft gegeven om onszelf te bewijzen. Het opent deuren en we zien mede hierdoor grote mogelijkheden ontstaan. De offshore windmolenbranche is een gigantische industrie en iedere producent zit met dezelfde uitdaging. We willen dé internationale leverancier worden van herbruikbare offshore afdichtingen voor paalfundaties. We zijn ervan overtuigd dat dat gaat lukken. Er al internationale interesse, onder andere uit Groot Brittannië en Taiwan.” www.nhn.nl KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel2P_1.indd 13

13

16/02/2021 09:21

RESEARCH & DEVELOPMENT

“ Onze focus blijft op WestEuropa liggen, en op de Benelux in het bijzonder” Fontijne Presses fabriceert platenpersen voor R&D-toepassingen Fontijne Presses BV is gevestigd in Delft, op een steenworp afstand van de universiteit, die verschillende van hun persen in gebruik heeft. Het bedrijf – opgericht in 1909 – produceerde aanvankelijk apparatuur voor de rubberindustrie, zoals persen en mengers, begon zich al gauw te specialiseren in de productie van platenpersen voor R&D- en laboratoriumtoepassingen.

Fontijne Presses heeft een ‘installed base’ van meer dan 2.000 platenpersen, met gebruikers in alle uithoeken van de wereld.

14

KR_Artikel4P_2.indd 14

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:19

RESEARCH & DEVELOPMENT

V

andaag heeft Fontijne Presses een ‘installed base’ van meer dan 2.000 platenpersen, met gebruikers in alle uithoeken van de wereld. Op het klantenlijstje prijken flink wat grote namen uit de rubber-, polymeren- en composietindustrie, zoals Apollo Vredestein, BASF, Bayer, Bekaert, Dow, Dunlop, ExxonMobil, Fokker, Forbo, Lyondell Basell, Michelin, Sabic, Shell, Solvay, TAG Heuer en Teijin.

Monstervoorbereiding

Opties te over: de LabEcon- en LabPro-persen kunnen ook met extra ‘daglichten’ worden uitgerust.

“Voor onze LabEcon-persen hebben we een hele reeks opties beschikbaar, en bovendien kunnen bepaalde technische specificaties van deze persen op verzoek van de klant worden aangepast”, legt Luc Pattyn uit. “Voor de LabPro-persen zijn die opties er ook, maar daarbij gaan we nog een stap verder: deze persen worden grotendeels op maat gebouwd, in functie van de toepassing die de klant voor ogen heeft.”

Luc Pattyn, Fontijne Presses’ sales & marketing director, legt uit voor welke toepassingen de platenpersen zoal gebruikt worden: “In de meeste gevallen worden onze persen ingezet om monsters van onder meer rubber- en polymeermaterialen te maken, die daarna op allerlei andere instrumenten verder worden getest.

“Je wil dat metingen en proeven betrouwbare testresultaten opleveren, zodat je als fabrikant de juiste beslissingen kan nemen” En dat zowel voor R&D-doeleinden als voor kwaliteitscontroles. Daarom worden onze persen meestal in een laboratoriumomgeving ingezet.”

“Het punt is dat de monsters met een specifieke kracht – en dat liefst op een zo consistent mogelijke manier, dus over het hele oppervlak – moeten worden samengeperst, omdat veel proeven en tests anders

Het betere maatwerk Verwarmen en koelen Feit is dat veel van de beschikbare opties het toepassingsgebied van de persen aanzienlijk kan uitbreiden.

Zo kan de verwarmingscapaciteit van de persplaten worden opgetrokken tot 400 °C (bij de LabPro zelfs tot 700 °C), waardoor een breder aanbod aan monstermaterialen kan geperst worden. Een andere optie zorgt er dan weer voor dat het opwarmingsproces van de persen versnelt tot 20 °C/ min. Het duurt dan nog slechts 8 minuten om een temperatuur van 180 °C te bereiken, in plaats van 16 minuten.

Anderzijds zijn er ook opties beschikbaar waarmee de persen kunnen worden afgekoeld. Eventueel kan zo’n koelsysteem overeenkomstig de ASTM D4703 norm worden uitgevoerd, waarbij de warme geperste stalen volgens een specifieke curve worden afgekoeld.

‘Daglichten De LabEcon- en LabPro-persen kunnen ook met extra

‘daglichten’ – dat zijn de openingen tussen de bovenplaat en de onderplaat – worden uitgerust. Zo kan er een groter aantal monsters op korte tijd worden verwerkt. En dat hoeven niet eens dezelfde monstermaterialen te zijn, want elk daglicht kan zijn eigen verwarmings- en koelingsinstellingen hebben.

Specifiek voor de LabPro-serie zijn er nog bijkomende opties leverbaar, zoals een vacuümsysteem waarmee de perskamer onder een vacuüm van 30 tot 40 mbar kan worden gebracht. Zo kunnen persingen worden uitgevoerd in een zuurstofvrije omgeving, en dat bij temperaturen tot 700 °C. Eventueel kunnen daarbij andere gassen – zoals stikstof of argon – worden toegevoegd. De LabPro-serie kan ook worden uitgerust met een verwarmingssysteem op olie, zodat een maximaal homogene termperatuurverdeling kan worden gerealiseerd.

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel4P_2.indd 15

15

16/02/2021 09:19

RESEARCH & DEVELOPMENT

2

niet, of niet op een betrouwbare manier, kunnen uitgevoerd worden. Daarnaast dienen de persingen bij een welbepaalde temperatuur te worden uitgevoerd, en ook die moet heel gelijkaardig zijn over het gehele plaatoppervlak.”

Consistent, nauwkeurig en betrouwbaar

“Want je wil natuurlijk wel dat al die metingen en proeven betrouwbare testresultaten opleveren, zodat je als fabrikant de juiste beslissingen kan nemen.

Precies dat is één van de belangrijkste redenen van het succes van Fontijne Presses: onze klanten weten dat de persingen die ze op hun LabEcon-, LabManualof LabPro-pers maken op een consistente, nauwkeurige en betrouwbare manier worden uitgevoerd.”

“Inaccurate persingen brengen veel tijdverlies met zich mee, en leiden vaak tot extra kosten. In R&D toepassingen worden immers veelal prototype materialen gebruikt, en die kunnen erg kostbaar zijn.”

Toepassingsgebieden

De platenpersen van Fontijne Presses worden onder meer gebruikt in de rubberindustrie. Nadat het rubbermonster samengeperst is, kan het worden gevulkaniseerd (al dan niet volgens de ASTM D3182 norm) en worden gebruikt voor rekproeven, en voor proeven om de dichtheid of Mooney-viscositeit te testen. Ook kan het monster worden getest op zijn as-, broom- of chloorgehalte.

Een ander belangrijk toepassingsgebied is de poly1. De LabManual-serie bestaat uit manueel bediende, hydraulische platenpersen waarvan de persdruk kan oplopen tot 300 kN 2. De LabEcon-serie geautomatiseerde, hydraulische platenpersen is geschikt voor intensief gebruik.

3. De LabPro-platenpersen worden grotendeels op maat gebouwd, in functie van één of meer specifieke toepassingen.

3

1 16

KR_Artikel4P_2.indd 16

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:19

RESEARCH & DEVELOPMENT

meerindustrie. De platenpersen worden daar gebruikt om polymeerstalen – PE, PP, PS, ABS, … – te persen zodat ze kunnen worden getest op fysieke eigenschappen zoals treksterkte, buiging en impact. De geperste stalen kunnen ook worden gebruikt voor XRF-analyses en kleurstalen.

Sterke reputatie

De rubber- en polymeerindustrieën zijn belangrijk afzetgebieden voor de Delftenaren, maar het merk is ook goed vertegenwoordigd bij fabrikanten van compo-

“Onze klanten weten dat de persingen die ze op onze toestellen maken op een consistente en betrouwbare manier worden uitgevoerd” sietmaterialen die – onder meer – actief zijn in de lucht-, ruimtevaart- en automobielindustrie. De platenpersen worden daarnaast ook volop gebruikt om stalen voor te bereiden van hout, multiplex, textiel, keramiek, laminaatmaterialen (denk bijvoorbeeld aan creditcards, thermoplastische harsen en siliconen).

Een blik op de klantenlijst van Fontijne Presses maakt duidelijk dat het bedrijf erin geslaagd is om een sterke reputatie op te bouwen als het om laboratorium-platenpersen gaat. “We zetten regelmatig een marktonderzoek op, en daaruit blijkt telkens weer dat klanten in de eerste plaats kiezen voor Fontijne Presses omwille van de kwaliteit en betrouwbaarheid en anderzijds omwille van de uitgebreide ‘custom’ mogelijkheden die we aanbieden.”

Drie productgroepen

Het aanbod van Fontijne Presses is opgebouwd uit drie groepen van platenpersen: LabManual, LabEcon en LabPro. De LabManual-serie bestaat uit manueel bediende, hydraulische platenpersen waarvan de persdruk kan oplopen tot 300 kN (model LabManual 300). “De LabManual-serie doet geen concessies op vlak van kwaliteit, maar gezien het manuele bedieningsconcept zijn deze persen voornamelijk bedoeld voor toepassingen waarbij het aantal persingen beperkt blijft. Zo niet is een geautomatiseerde pers uit het LabEcon- of LabPro-gamma een betere keuze.”

“Onze meest populaire persen zijn die uit de LabEconserie. Het gaat om geautomatiseerde, hydraulische platenpersen die geschikt zijn voor intensief gebruik.

Naargelang het model bedraagt de persdruk 300, 600 of 1.000 kN, en dat bij een maximale temperatuur van 300 °C. Op aanvraag kan het temperatuurbereik van deze persen nog worden uitgebreid tot 400 °C.” De ‘state-of-the-art’ LabPro-platenpersen zijn de krachtigste en meest gesofisticeerde toestellen uit het

gamma. Deze persen worden grotendeels op maat gebouwd, in functie van één of meerdere specifieke toepassingen.

Juiste pers

“Vanzelfsprekend is het voor onze klanten niet altijd even eenvoudig om te bepalen bij welke pers of bij welke opties ze het meeste baat hebben. Daarom gaan we eerst analyseren aan welke vereisten de pers precies moet voldoen, en pas daarna maken we een offerte op. Zo voorkomen we dat een klant een pers krijgt die in kwalitatief opzicht misschien wel heel sterk is, maar die minder geschikt is voor zijn specifieke doeleinden.”

Precisie

Luc Pattyn weet als geen ander waar je zoal rekening mee dient te houden als je in de markt bent voor een platenpers voor R&D toepassingen: “Precisie is het sleutelwoord. Wat je wil is dat zowel de persdruk als de temperatuur precies kunnen ingesteld worden, en dat deze gedurende het hele proces en over de gehele oppervlakte van de persplaten constant blijven.

Daarmee samenhangend moeten de twee persplaten in alle omstandigheden – dus bij gelijk welke temperatuur en druk – perfect synchroon en op een constante afstand van elkaar opereren. Dat zijn de basisvoorwaarden die een goede platenpers van een minder goede onderscheiden.”

“Om je ervan te verzekeren dat de pers geschikt is voor de toepassing die je in gedachten hebt, doe je er goed aan om daaromtrent de nodige informatie door te geven. In sommige gevallen kunnen ‘custom’ aanpassingsmogelijkheden van de pers of de beschikbaarheid van specifieke opties hier doorslaggevend zijn.”

“De user interface is ook een belangrijk element, want je wil de pers vlot kunnen gebruiken zonder dat je daar telkens de handleiding voor moet bovenhalen. En natuurlijk moet de pers voldoen aan de nodige veiligheidsvoorschriften.”

Focus

“Tot slot zijn ook de fysieke en ecologische voetafdruk van belang. Een compacte pers met een bescheiden footprint vindt makkelijker een plaatsje in het lab dan een groter exemplaar. En natuurlijk betekent een lager stroomverbruik ook een lagere ecologische voetafdruk.

Maar ook de levensduur van de pers heeft een belangrijke invloed op de ecologische voetafdruk. In ons geval is een levensduur van 20 jaar of meer niet uitzonderlijk. Als de klant dat wenst kunnen we zo’n persen vaak zelfs nog upgraden met de nieuwste technologie.”

“In de eerste plaats willen we verder blijven doen waar we goed in zijn: platenpersen voor laboratoria bouwen.

En ook al zijn we wereldwijd actief, onze focus blijft op West-Europa liggen, en op de Benelux in het bijzonder.” www.fontijnpresses.com KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel4P_2.indd 17

17

16/02/2021 09:19

MATERIALEN

TPE-tip voor duurzaam wattenstaafje Kraiburg TPE levert thermoplastische elastomeer voor productie LastSwab Aan alles komt een einde – en dat geldt ook voor kunststof producten voor eenmalig gebruik. Het succes van de herbruikbare wattenstaafjes van LastObject toont aan dat de markt in elk geval klaar is voor verandering. De wattenstaafjes van het bedrijf zijn geheel vervaardigd uit hoogwaardige kunststoffen.

E

lke dag worden wereldwijd 1,5 miljard wattenstaafjes geproduceerd, die allemaal maar één keer worden gebruikt. En dat is waar de missie van LastObject begint: het Deense bedrijf wil de ‘zero waste’-beweging ondersteunen er aan bijdragen dat ook de volgende generaties een schone en gezonde wereld hebben om in op te groeien.

Dit succesvolle Kickstarter- en Indiegogo-project, dat in eerste instantie al meer dan 30.000 ‘backers’ wist te interesseren voor het idee van het duurzame wattenstaafje, brengt inmiddels verschillende herbruikbare, hygiënische en betrouwbare producten op de markt als alternatief voor hun wegwerpvarianten.

Met succes, want van dat LastSwab herbruikbare wattenstaafje, zijn er wereldwijd inmiddels meer dan 500.000 verkocht. De Denen spelen hiermee succesvol in op EU-richtlijn 2019/904, die plastic producten

voor eenmalig gebruik verbiedt en vanaf medio 2021 van kracht wordt.

Duizendmaal

De basisvereisten voor de herbruikbare LastSwab, zijn duurzaamheid en snelle en eenvoudige reiniging.

Tijdens het ontwikkelingsproces werd veel aandacht besteed aan deze kwaliteiten. Volgens de fabrikant is elke LastSwab ontworpen om duizend gewone wattenstaafjes te vervangen. Na gebruik is deze duurzame uitvoering eenvoudig te reinigen met water en zeep.

Een andere eis was dat het product huidveilig moest zijn en bij herhaald contact met de huid geen irritatie mocht veroorzaken – en dat doet het dan ook niet.

Materiaal

Als materiaal voor de flexibele, zachte tip is gekozen voor een compound uit de Thermolast M-serie van

De tip van het LastSwab herbruikbare wattenstaafje is gemaakt van Thermolast M van Kraiburg TPE. (Foto: LastObject)

18

KR_Artikel2P_3.indd 18

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:18

MATERIALEN

Kraiburg TPE. Dit compound was volgens Kraiburg TPE superieur aan zijn concurrenten als het gaat om verwerkingsmogelijkheden, hechting en 'look’. Het materiaal heeft de volgende eigenschappen: - een hardheid van ongeveer ca. 40 Shore A; - en treksterkte van 8,0 MPa; - een rek bij breuk van 800 procent; - een scheurweerstand van 11,5 N/mm.

Het compound zorgt voor de hechting aan polypropyleen en polyethyleen, een hoge slijtvastheid, lasbaarheid en is vrij van dierlijke bestanddelen. Het wordt verwerkt door middel van spuitgieten en extrusie. Het staafje zelf is gemaakt van polypropyleen.

De LastSwab wordt geleverd in een etui gemaakt van gerecycleerde kunststof uit zee (Ocean Waste Plastic) van het Deense bedrijf Zeaplast, dat plastic uit de oceaan en rivieren in Zuidoost-Azië inzamelt en

recyclet. Het hele product is gemaakt door AMP, een bekend Deens spuitgietbedrijf.

Hele proces

En LastObject doet meer dan alleen maar een trend volgen: het product helpt effectief en meetbaar grondstoffen te besparen, afval te verminderen, en de ecologische voetafdruk te verkleinen. "Het was niet alleen het materiaal van Kraiburg TPE dat ons hielp bij het project. Het hele proces was eenvoudig - van het bepalen van het product tot en met de service. Kraiburg TPE, Teknisk Agentur, hun Deense materiaaldistributeur, en de spuitgieter AMP zijn betrouwbare partners die ons helpen de toekomst duurzamer te maken", zegt Nicolas Aagaard, medeoprichter van LastObject. lastobject.com www.kraiburg-tpe.com

color makes the difference De specialist in color & additieve masterbatches

www.uniqueqolors.nl / +31 (0)85 076 13 63 / info@uniqueqolors.nl

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel2P_3.indd 19

19

16/02/2021 09:18

MATERIALEN

Luidsprekerbouwer KEF ontwikkelt labyrint in ABS tegen bijgeluiden De meeste berichten over futuristische metamaterialen gaan over elektromagnetisme of licht. Maar luidspreker KEF geeft deze eer aan een dun schijfje ABS met een fijnmazig doolhof met dertig kanaaltjes.

W

aar zij het voor gebruiken? Hun nieuwe Material Absorbtion Technology absorbeert 99 procent van al het ongewenste tweetergeluid boven de 620 Hz. Dat voor elkaar krijgen vergde wel een nauwkeurig ontwerp en een minstens zo precies spuitgietproces.

Metamaterialen

“Metamaterialen zijn alles behalve nieuw”, legt Dr. Sébastian Degraeve uit die zijn positie als akoestisch onderzoeker aan de Universiteit van Cambridge enkele jaren geleden verruilde voor een als senior R&D engineer bij KEF om zijn expertise richting de luidsprekerbouw te brengen. “Het fenomeen bestaat al sinds de jaren ‘60 en vooral de laatste twintig jaar staat het flink in de belangstelling. Het principe van metamate-

rialen wordt gebruikt voor het elektromagnetisch optimaliseren van superantennes maar ook in optica zijn er bijzondere toepassingen. Denk bijvoorbeeld aan het materialen met een negatieve brekingsindex voor superlenzen of camouflagemantels. Voor geluid werd het tot op heden echter nauwelijks toegepast.” Een gemiste kans vond KEF, die wilden onderzoeken of ze het konden inzetten voor de bouw van de ultieme luidspreker. Samen met AMG (Acoustic Metamaterial Group) en metamateriaal goeroe Professor Ping Sheng werd daarom een onderzoeksproject gestart.

Structurele eigenschappen

Anders dan dat de naam doet vermoeden hebben de unieke eigenschappen van een metamateriaal weinig

De KEF LS50 Meta in ‘carbon black’.

20

KR_Artikel4P_3.indd 20

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:15

MATERIALEN

British Broadcasting Corporation

Een fijnmazig labyrint uit ABS met 30 kanalen absorbeert 99 procent van al het ongewenste geluid boven 620 Hz.

KEF werd in 1961 opgericht door Raymond Cooke. De geluidstechnicus begon bij de British Broadcasting Corporation en bleek erg goed in het bouwen van monitorluidsprekers die de bron zeer waarheidsgetrouw weergeven. In de BBC-studio’s waren ze zo geliefd dat hij ook na zijn vertrek luidsprekers voor de BBC bleef bouwen, zoals de LS3/5A. Met het 50-jarig jubileum bracht KEF als eerbetoon de LS50 uit. De LS50 Meta bouwt voort op deze in audiofiele kringen beroemde luidspreker. Waar KEF mee gaat komen voor hun 60-jarige jubileum in september zullen we weldra weten.

zing en ophanging. Je wil namelijk elke trilling die het brongeluid kan kleuren vermijden.”

Perfect klinkt puur

Net als de perfecte journalist geeft de perfecte luidspreker een bron zo waarheidsgetrouw weer. Een ultiem concert klinkt alsof je er live bij bent en je jezelf met de chemische midden tussen de muzikanten begeeft. Maar net als samenstelling van dat bij het onbevooroordeeld optekenen van vakinformamateriaal te maken. Deze tie, is dat in de praktijk gemakkelijker gezegd dan volgen uit een uitgekiende structuur, gedaan. waarmee eigenschappen kunnen worden gecreëerd Er van uitgaande dat de bron een in potentie onverdie in de natuur niet voor komen (bamboe wordt door sneden geluid kan produceren, zijn er nogal wat luidsommigen ook een metamateriaal genoemd – red.). sprekeronderdelen die van invloed zijn op wat er uitZo is de door Degraeve genoemde negatieve brekingseindelijk bij de luisteraar terecht komt. In het geval index van optische elementen het gevolg van structuvan de tweeweg KEF LS50 Meta – de eerste luidsprereel aangebrachte dichtheidsverschillen. Is dit vergeker ter wereld die met een metamateriaal is uitgerust lijkbaar met lokaal veranderende om ongewenste bijgeluiden te absorberen – geldt dat materiaaleigenschappen zoals het geval bij in elk geval voor twee driver-arrays functionally graded materials? en hun ophanging, voor de Degraeve: “Niet helebehuizing en voor de maal. Bij functionally scheidingsfilgraded materials ters. Voor de kan je inderdaad draadloze lokaal specifievariant ke eigenschapspeelt pen toekennen. bovendien Je kan bijvoorde DSP (digibeeld extra stijfheid tal signal procestoevoegen waar die sing unit) met zijn nodig is. Je doet dat echalgoritmes een rol. ter niet op basis van geoVan al deze elemenmetrie, maar door het ten is de tweeter het ene materiaal in het meest in het gehoor andere te doen overvloeispringende onderen. Metamaterialen daardeel dat de natuurgeentegen zijn homogeen. trouwheid van het bronBovendien zullen luidsprekerbougeluid kan maken of breken.

De toevoeging van MAT en verandering van De details vindt men in de wers niet snel lokale elasticiteit de tweeter-ophanging maakte ook een her- hoge registers en zonder toevoegen. Ze streven juist naar ontwerp van de tweeterholte nodig. een maximale stijfheid van behuitweeter klinkt zelfs de mooiste KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel4P_3.indd 21

21

16/02/2021 09:15

MATERIALEN

muziek dof en grauw.Nu had KEF voor het hoog al haar UniQ-driver met ‘tangerine waveguide’ in haar gereedschapskoffer. De gepatenteerde tweeter met golfgeleiders klinkt niet alleen helder, maar zorgt volgens de fabrikant bovendien voor een mooi 3D-beeld.

Dat laatste kan uw enigszins bevooroordeelde auteur bevestigen: hij heeft zelf al de nodige jaartjes een paar KEF XQ 40 ’s staan.

Achterkantprobleem

De basreflexpoort heeft in dit geval een offset gekregen.

In de ophanging is ook een elastische laag voor demping aangebracht. KEF noemt dit ‘Constrained Layer Damping’.

Kef LS50 META Type luidspreker Frequentiebereik Gevoeligheid Aanbevolen vermogen Impedantie Crossover-frequentie(s) Aantal speakerunits Afmetingen (H x B x D) Gewicht Overige Kleur

Garantie

22

KR_Artikel4P_3.indd 22

2-weg basreflex 47 Hz - 45kHz 85 dB 40 - 100 W 8 ohm (met een minimum van 3,5 ohm) 2,1 kHz 2 (Uni-Q) 302 x 200 x 280.5 mm 7,8 kg META techniek, stands optioneel Carbon Black, Mineral White, Titanium Grey, Royal Blue 5 jaar

Toch wist KEF dat er veel meer te halen viel. Een luidsprekermotor produceert aan de achterzijde namelijk net zo veel geluid als aan de voorzijde. Nu is dat voor grotere golflengten die groter zijn dan de behuizing niet direct een probleem. Voor het laag wordt zelfs gebruik gemaakt van dit fenomeen en wordt in een basreflexpoort voorzien voor een steviger basgeluid.

Voor de hogere frequenties echter, kunnen de in de behuizing ‘gevangen’ geluidsgolven voor ongewenste bijgeluiden zorgen. Dit deels door resonantie van behuizingsdelen, maar voornamelijk door de invloed van reflectie op de frequentierespons van de driver array zelf.

Net als metamaterialen, is ook het ‘achterkantprobleem’ van tweeters al jaren bekend. De eerste patenten om dit aan te pakken stammen uit 1940 en zijn gebaseerd op een exponentiële hoorn die voor een heel spectrum kwart golflengtes ‘binnenhoudt’ en uitdooft door een faseverschuiving van die golf. Deze werden bovendien voorzien van een zacht poreus materiaal voor absorptie.

Hoewel de methode goede resultaten geeft is er één groot probleem. Letterlijk. Afhankelijk van de af te dekken bandbreedte is de hoorn al snel zo’n 80 centimeter lang wat voor compacte monitorluidsprekers als de LS50 geen optie is. KEF gebruikte daarom tot voor kort een zogenoemde ‘vented tweeter’, die de reflecties aan de achterzijde tot een respectabele 60 procent elimineert. Daarnaast is een deel van het ‘achterkantprobleem’ ook regeltechnisch te ondervangen. Bijvoorbeeld door middels scheidingsfilters het ‘tweeter-aanbod’ te beperken. Hoewel door vele luidsprekerbouwers toegepast is de oplossing niet echt elegant. Trek je de denkwijze door, dan leidt het voorkomen van bijgeluid uiteindelijk tot het weglaten van de tweeter zelf.

Delicaat doolhof uit ABS

Er is echter ook een mechanisch alternatief dat met de vorderingen in het metamaterialenvakgebied binnen bereik kwam. Want wat zou er gebeuren als je elke golflengte een eigen ¼ golflengte-kanaal geeft?

Degraeve: “Samen met de Acoutsic Metamaterial Group hebben we onderzocht of het naast theoretisch ook praktisch mogelijk was een compacte structuur te ontwikkelen die het hele tweeterspectrum absorbeert.

Na tal van simulaties waarbij we duizendenkanalen in Matlab hebben doorgerekend, kwamen we tot een fijnmazig doolhof van 30 voor een kleine bandbreedte

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:15

MATERIALEN

Een exploded view van het totale tweewegsysteem.

‘getunede’ absorptiekanalen. Vervolgens hebben we gekeken hoe we de kanalen in een zo compact mogelijke geometrie konden gieten. Hoewel een longitudinaal ontwerp qua prestaties niet onderdeed, bleek een circulaire configuratie van twee lagen die achter de tweetermotor geplaatst kon worden het meest compact qua bouwvorm.”

Voor wat betreft de mechanische eigenschappen van het materiaal was het volgens Degraeve allemaal niet zo spannend. Voor haar Meta Absorbtion Technologie (MAT) gebruikt KEF ‘gewoon’ ABS. Het is voldoende sterkte, is licht in gewicht en je kan er makkelijk mee printen (prototyping) en spuitgieten. Dat laatste moet dan wel precies gebeuren. Het ‘tunen’ luistert nauw en de wanden van de kanalen zijn slechts 2 millimeter dik. Ook is vlakheid belangrijk zodat vervorming tijdens het koelen moet worden voorkomen.

MAT is niet de enige innovatie die in de KEF LS50 Meta is ondergebracht. Hoewel het bijvoorbeeld een tweeweg-luidspreker is, lijkt het van de buitenkant meer op een eenwegsysteem. De midden/laag driver-array en de tweeter zijn namelijk concentrisch geplaatst, wat de nodige uitdagingen voor het motorontwerp en de ophanging betekende. Daarnaast zijn er ook diverse digitale hoogstandjes toegevoegd. Zo is er ook een actieve draadloze variant – de KEF LS50 Meta Wireless II – een vertaling zonder verliezen naar het digitale domein belooft. Of dat die belofte wordt ingelost? De audiobladen zeggen van wel. Horen is geloven. Wie dat zelf wil ervaren moet als de winkels weer open mogen dus maar snel een luisterkamer opzoeken. nl.kef.com Liam van Koert

Masterbatches: colour, additive, combi-batch, black, white Compounds: conductive compound, mineral filler

+31 (0)55 533 52 24 • info@wenrplastics.nl • www.wenrplastics.nl KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel4P_3.indd 23

23

16/02/2021 09:15

Element Materials Technology is op zoek naar een Consultant Failure Analysis (schadeonderzoeker) die vanuit onze onderzoekslaboratorium in Hengelo (Ov) ons team van schadeonderzoekers gaat ondersteunen bij het uitvoeren van materiaalkundige (schade-) onderzoeken op het gebied van metalen en gefaalde kunststoffen. Onze klanten bevinden zich veelal in de Olie & Gas industrie, maar ook bedrijven uit bijvoorbeeld de energie, chemische en lucht- en ruimtevaart sectoren weten Element te vinden.

Als Consultant Failure Analysis ben je verantwoordelijk voor de uitvoering, voortgang en afhandeling van de lopende schadeonderzoeken, met bewaking van de vereiste kwaliteit, doorlooptijd en kosten.

Daarbij kun je denken aan: • het zelfstandig uitvoeren van inspecties en onderzoeken, onderzoeksplannen maken, uitvoeren van laboratoriumwerk en het treffen van mogelijke werkvoorbereidingen • waar nodig uitbesteden van delen van een inspectie of onderzoek, zowel intern als extern • interpreteren van de onderzoeksresultaten, formuleren van adviezen en de resultaten presenteren en schriftelijk rapporteren • bewaken van de voortgang, kosten en kwaliteit van de projecten Je onderhoudt proactief contact met de opdrachtgever tijdens maar ook na afloop van de lopende opdrachten. Je denkt en werkt hierbij actief mee aan het onderhouden en verbreden van de relatie met onze opdrachtgevers.

Als schadeonderzoeker binnen Element heb jij: • een afgeronde opleiding op HBO of WO niveau, richting werktuigbouwkunde, chemie of materiaalkunde.

• een specialisatie of achtergrond in de polymeertechnologie of de bereidheid je verder te ontwikkelen op het gebied van gefaalde kunststoffen is een grote pré • 3-5 jaar relevante werkervaring, bij voorkeur binnen een commerciële werkomgeving (laboratorium) • kennis van ERP-systemen zoals MS Office, AX365 • je bent ondernemend en hebt commerciële ervaring of bent bereid hierin verder te worden opgeleid • uitstekende communicatieve vaardigheden, zowel in het Nederlands als in het Engels • aantoonbare ervaring met het schrijven van technische rapporten, zowel in het Nederlands als Engels • woonachtig in de omgeving Hengelo-Zwolle-Arnhem De juiste kandidaat krijgt een uitdagende functie met ruime ontwikkel- en opleidingsmogelijkheden waar je verder kunt groeien als specialist op jouw vakgebied. Je gaat samenwerken met een enthousiast team waarin kennisdeling vanzelfsprekend is maar waarbij je ook zelfstandig werkt. Er is veel ruimte voor eigen initiatief, oplossingen en innovatie en natuurlijk bieden wij een marktconform salaris aangevuld met aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden.

Onze vestiging in Hengelo bevind zich op een uitstekend bereikbare locatie aan de Jan Tinbergenstraat nr. 128.

Wil je graag nog wat meer weten? Stuur dan een berichtje naar: janpeter.vanhouten@element.com.

Je sollicitatie kan je sturen naar onze HR manager: cecylle.harmsen@element.com.

Element-vacature.indd 1 KR_Cover.indd 24

08-02-21 15:34 16/02/2021 08:55

RECYCLING

Van drankkarton naar vogelvoersilo Met de actieve steun van Tetra Pak heeft Recon Polymers BV, een duurzame ‘startup’ uit Roosendaal, een technologische oplossing geïntroduceerd, die het mogelijk maakt de mix van kunststof en aluminium te recyclen die voortkomt uit de recycling van kartonnen drankverpakkingen in Europa.

E

en gemiddelde kartonnen drankverpakking bestaat voor ongeveer 75 procent uit karton, voor 20 procent uit kunststof en voor 5 procent uit aluminiumfolie.

De terugwinning van vezels tijdens het recyclingproces is al zeer gebruikelijk. Die vezels worden bijvoorbeeld omgezet in hoogwaardige papierpulp voor gebruik in zowel industriële als consumentenproducten. Dat geldt echter nog niet voor de kunststof- en aluminiummix die doorgaans in kartonnen drankverpakkingen wordt gebruikt.

PolyAl

Met de door Recon Polymers ontwikkelde nieuwe technologie kan gewonnen plastic- en aluminiummix worden omgezet in grondstoffen voor toepassingen in de kunststofindustrie. Het bedrijf scheidt in het nieuwe

proces de doppen, voornamelijk HDPE, en de kunststof- met aluminiumlagen met vooral LDPE. De gerecyclede materialen uit de doppen worden hergebruikt in producten als non-food flessen, buizen en recyclingbakken.

Het LDPE met het aluminium afkomstig van de laagjes van een kartonnen drankverpakking worden samen verwerkt tot een nieuwe grondstof: PolyAl wordt genoemd. Hiervoor worden allerlei nieuwe toepassingen ontwikkeld. Zo heeft de Nederlandse producent Fauna Birdproducts BV al een aantal producten van PolyAl op de markt gebracht, zoals vogelvoersilo's voor het merk 'Singing Friend', die inmiddels zijn te vinden bij grote Nederlandse retailers zoals Jumbo en Albert Heijn. Het doel is om nieuwe toepassingen te blijven onderzoeken om de waarde van PolyAl op de lange termijn nog groter te maken.

Productie gestaag opvoeren

Recon Polymers is in 2016 opgericht als pilotfabriek om de technologie voor het verwerken van de kunststof- en aluminiummix uit kartonnen drankverpakkingen te testen. Met de steun van Tetra Pak werd in september vorig jaar een commerciële fabriek opgestart.

De capaciteit bedraagt ongeveer 6.000 ton PolyAl per jaar. Het doel is de productie in Roosendaal op te voeren tot 15.000 ton PolyAl per jaar, waarbij het recyclebare materiaal vooral afkomstig zal zijn uit omringende landen.

Roderick Friend, verantwoordelijk voor Tetra Pak Nederland: "Deze innovatie komt de hele sector ten goede. We zijn er trots op onderdeel te zijn van een creatief initiatief dat laat zien dat al de materialen waar onze verpakkingen van gemaakt zijn een nieuw en waardevol tweede leven kunnen krijgen."

Teun Suijkerbuijk, directeur van Recon Polymers BV: "PolyAl is een grondstof met een enorme potentie, ook vanuit een businessperspectief. Samen met Tetra Pak hebben we een kansrijk concept vertaald naar een succesvol recyclingmodel voor de kunststof- en aluminium reststroom."

Een voedersilo uit PolyAl van Recon Polymers voor SingingFriend.

singingfriend.com www.tetrapak.com KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel1P_2.indd 25

25

16/02/2021 09:12

COMPOSIETEN

Door gebruik van composiet wil Jaguar Land Rover onder andere de stijfheid van carrosserieën met 30 procent verbeteren.

Jaguar Landrover leidt composietproject Jaguar Land Rover gaat samen met academische en industriële partners onderzoek doen naar geavanceerde lichtgewicht composietmaterialen. De materialen moeten zorgen voor een grotere actieradius, betere prestaties en een dynamischer rijgedrag in elektrische auto's.

J

aguar Landrover's composietproject luister naar de naam Tucana. Het project heeft een looptijd van vier jaar en wordt financieel ondersteund door het Advanced Propulsion Centre UK (APC), een in 2013 opgericht samenwerkingsverband tussen de overheid en de automobielindustrie. Voor het project wordt 37,6 miljoen pond stirling uitgetrokken. Hiervan is 18,7 miljoen pond afkomstig van het APC. Het Tucana-consortium wordt geleid door Jaguar Land Rover en brengt vooraanstaande academische en industriële partners samen. Dat zijn onder meer de Warwick Manufacturing Group (WMG), Expert Tooling & Automation, Broetje-Automation UK, Toray International UK, CCP Gransden en The Centre for Modelling & Simulation (CFMS).

Het project heeft als doel het Verenigd Koninkrijk tot wereldleider moet maken op het gebied van emissiearme technologie. Tussen 2023 en 2032 moet 4,5 miljoen ton CO2 worden bespaard door het gebruik van elektrische voertuigen te verhogen. Ook worden voertuigen lichter gemaakt, waarmee de uitstoot en het energieverbruik van de geëlektrificeerde aandrijflijn omlaag gaat.

Composieten

Jaguar Land Rover wil in het kader van het project lichtgewicht voertuigen en aandrijvingen ontwikkelen door aluminium en staal te vervangen door lichtere en ster26

KR_Artikel1P_1.indd 26

kere materialen. Het is de bedoeling met de nieuwe materialen de stijfheid van carrosserieën met 30 procent te verbeteren, de massa met gemiddeld 35 kg te verminderen en de veiligheid voor inzittenden te verbeteren.

Vloot testvoertuigen

Het vizier is daarbij met name gericht op de toepassing van specifieke composietmaterialen met bijvoorbeeld koolstofvezelversterking. Het afgenomen voertuiggewicht maakt het mogelijk om grotere batterijen te plaatsen. Dit zorgt voor een grotere actieradius zonder extra CO2-uitstoot. Jaguar Land Rover verwacht voor 2022 een vloot testvoertuigen klaar te hebben.

Marcus Henry, onderzoeksmanager bij Jaguar Land Rover zegt: "De ontwikkeling van nieuwe lichtgewicht carrosseriestructuren als aanvulling op de nieuwste emissievrije aandrijflijnen zal een sleutelrol spelen bij de verdere elektrificatie van ons wagenpark. Dit project zal ervoor zorgen dat de milieuvoordelen van elektrische voertuigen worden gerealiseerd door een bredere toepassing van de technologie mogelijk te maken en zal Jaguar Land Rover en de toeleveringsketen in het VK een leidende positie in de wereld bezorgen op het gebied van emissiearme technologie." www.apcuk.co.uk

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:11

RECYCLEN

Zweden versnipperen huisvuilcontainers tot maalgoed Veolia Recycling Plastics Sweden AB maakt nieuwe grondstoffen uit huisvuilbakken, HDPE-buizen en ander verontreinigd hard plastic afval. Daarvoor beschikken de Zweden over een Weima PowerLine 2500 shredder en een nageschakelde wasstraat.

V

oor plastic afval biedt Veolia verschillende opties die niet alleen economisch aantrekkelijk zijn, maar die ook de milieuvoordelen van het recyclebare materiaal maximaliseren. Industrieel kunststofafval wordt bijvoorbeeld verwerkt in ‘Closed Loop Recycling’, zodat het direct kan worden teruggevoerd in de productie om hetzelfde product te maken.

HDPE

Veolia Recycling Plastics Sweden AB is gespecialiseerd in een ander soort recycling. In Röstånga wordt ‘post-consumerer’ HDPE, zoals huisvuilcontainers of dikwandige buizen, maar ook productieafval harde kunststoffen versnipperd, gewassen en vervolgens als maalgoed aan klanten die het gebruiken om nieuwe producten te maken.

Materiaaldoorvoer tot 20 ton per uur

De eerste stap van deze veeleisende recycling taak wordt uitgevoerd door een Weima PowerLine 2500 versnipperaar met één as. De eisen waren hoog: de versnipperaar moet bijzonder robuust en weerbestendig zijn voor opstelling in de buitenlucht. Bovendien was de klant op zoek naar een hoge mate van toegankelijkheid voor onderhoud, evenals een hoge mate van flexibiliteit om een breed scala aan harde kunststoffen te kunnen ‘behappen’.

De Weima PowerLine 2500 shredder.

Om het kunststof afval delen tot een homogene grootte van 60 mm te verkleinen, is de shredder uitgerust met een speciaal vervaardigde rotor met een werkbreedte van 2500 mm en een diameter van 800 mm.

De verwerkingscapaciteit loopt tot zeven ton per uur bij het shredden van HDPE-buizen, en zelfs tot 20 ton per uur bij het versnipperen van kratten.

De shredder is voorzien van een hopper die aan de bovenzijde en zijkanten is gesloten. Voor de toevoeropening zit een lamellengordijn. Hierdoor kan de machine gemakkelijk worden gevuld met de voorlader.

Het biedt ook bescherming tegen materiaaldelen, die anders tijdens het versnipperen naar buiten zouden kunnen springen.

Versnipperen, wassen, hergebruiken

Na het versnipperen worden de kunststofsnippers via een transportband afgevoerd en verzameld in een bunker. Ze worden dan met een voorlader naar het nabijgelegen gebouw gebracht. Daar wordt het versnipperde plastic gereinigd in een wasinstallatie, kan het uitlekken en wordt verpakt in grote zakken.

Tenslotte worden het gewassen maalgoed verkocht en dient uiteindelijk in de vorm van granulaat als grondstof voor de productie van nieuwe plastic producten. www.weima.com

Een kijkje in de hopper bij het vermalen van huisvuilcontainers.

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel1P_3.indd 27

27

16/02/2021 09:11

RECYCLING

Extra impuls nodig voor inzamelen ‘longlife’-plastics Chemische recycling onmisbare schakel circulariteit De overheid zal meer moeten doen om het recyclen van plastic in goede banen te leiden. Anders zullen de milieudoelstellingen voor 2030 nooit worden gehaald, stelt directeur Theo Stijnen van PlasticsEurope Nederland. Uitdaging is vooral het inzamelen van niet-verpakkingen ten behoeve van recycling. Dat zijn zogenaamde ‘longlife’producten zoals kunststof (tuin)meubelen, huishoudelijke artikelen of landbouwfolie.

“Als je de plastic afvalstromen inventariseert”, zegt directeur Theo Stijnen van PlasticsEurope Nederland, “dan moet je concluderen dat de hoeveelheid plastic die wordt ingezameld om te worden gerecycled nog beperkt is. Maar liefst 60 procent van alle plastics wordt toegepast in longlife producten, zoals autobumpers of raamkozijnen. Die producten gaan uiteraard langer mee dan plastic verpakkingen. Aan het einde van hun levenscyclus, bijvoorbeeld als een auto wordt gesloopt, zijn de inzamelsystemen nog verre van optimaal en verdwijnt het overgrote deel, ongeveer 85 procent, in de verbrandingsoven. Dat is doodzonde.”

de recycling van verpakkingen komt vooral omdat er veel emotie omheen bestaat. Elke consument komt plastic verpakkingen in de supermarkt tegen. In veel gemeenten bestaat er een recyclestructuur voor plastic afval. En ook de plastic soep in oceanen spreekt tot de verbeelding”, stelt Stijnen, die verder opmerkt dat die plastic soep hoofdzakelijk plastic verpakkingen als bestanddeel kent en inderdaad geen plastic raamkozijnen of autobumpers. “Zoals ik net zei: zestig procent van alle plastics zit in longlife-producten, zoals bumpers. Dus is het juist nu zaak om verder door te pakken op dat traject en te zorgen dat ook deze producten in toenemende mate circulair worden.”

Emotie

Prikkels beperkt

Ook het recyclen van plastic verpakkingen is zeker nog niet optimaal. Toch is in de loop der jaren flinke vooruitgang geboekt. Nu wordt ruim de helft van alle plastic verpakkingen gerecycled, maar daar zit wel behoorlijke progressie in. “Dat er veel aandacht is voor

Stijnen bedoelt dat de politiek en andere stakeholders veel meer nadruk moet leggen op het recyclen van longlife-producten. Tot nu toe zijn de prikkels beperkt.

Voor elke kilo plastic die verpakkingsproducenten op de markt brengen, wordt zestig cent gereserveerd. Uit

Maar liefst 60 procent van alle plastics wordt toegepast in longlife producten, zoals autobumpers, raamkozijnen en tuinmeubelen.

28

KR_Artikel4P_4.indd 28

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:10

RECYCLING

Wat is chemische recycling?

Theo Stijnen (PlasticsEurope Nederland).

“Chemische recycling is een onmisbare nieuwe schakel in een circulaire economie voor plastic.”

Chemische recycling, ook wel ‘feedstock recycling’ genoemd, heeft tot doel kunststofafval om te zetten in chemicaliën. Het is een proces waarbij de chemische structuur van het polymeer wordt veranderd en omgezet in chemische bouwstenen, waaronder monomeren, die vervolgens weer worden gebruikt als grondstof in chemische processen. Chemische recycling van grondstoffen omvat processen zoals vergassing, pyrolyse, solvolyse en depolymerisatie, die kunststofafval ontbinden in chemische bouwstenen, waaronder monomeren voor de productie van kunststof.

Met chemische recycling worden afgedankte kunststoffen weer gerecycled ten behoeve van de productie van nieuwe chemicaliën en kunststoffen met een gelijkwaardige kwaliteit als die op basis van primaire grondstoffen.

Deze gerecyclede kunststoffen kunnen daarom worden gebruikt in hoogwaardige toepassingen.

dat budget wordt het volledige inzamel- en recycletraject betaald. Aan de kant van long ife-producten ontbreekt het veelal aan een dergelijke oplossing. “Je ziet bijvoorbeeld wel dat de plastic kozijnenindustrie en de fabrikanten van buisleidingen initiatieven nemen om hun gebruikte producten weer terug te halen, maar de politiek komt nog onvoldoende in beweging.”

eindelijk binnen handbereik. Het belangrijke voordeel van deze nieuwe methode is namelijk dat je er dus aanzienlijk meer gemengde en vervuilde plasticstromen kunt verwerken. “Met chemische recycling komt een eindproduct beschikbaar dat een prima basismateriaal oplevert voor het opnieuw produceren van hoogwaardig plastic”, zegt een enthousiaste Stijnen.

Verantwoordelijkheid

‘Onmisbare schakel’

Gezien deze problematiek pleit Stijnen daarom ook nadrukkelijk om de ‘Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid’ die nu al geldt voor onder andere verpakkingsproducenten uit te breiden naar alle consumptiegoederen, ongeacht het materiaal waaruit deze zijn vervaardigd. Als alle producenten een systeem financieren om hun producten na gebruik in te zamelen en te verwerken, kunnen materiaalketens in grote stappen verder worden gesloten. “Wat je kunt overwegen, is een modulerende structuur waarbij producenten minder hoeven te betalen als hun producten goed recyclebaar zijn of als er recyclaat in wordt toegepast. De overheid zou dit moeten faciliteren. Dan kan ook de verduurzaming van de markt van niet-verpakkingen een impuls krijgen.”

Chemische recycling

Waar tevens een belangrijke bijdrage aan het circulair maken van de plasticsketen van mag worden verwacht, besluit Stijnen, is de toepassing van chemische recycling. Dit vraagt weliswaar meer energie dan de huidige mechanische recycling, maar deze oplossing is wel in staat om meer gemengde en vervuilde plasticstromen te verwerken. “Het eindproduct is een prima basis voor het opnieuw produceren van hoogwaardig plastic. Zo kun je van stromen die moeilijk mechanisch gerecycled kunnen worden weer een compleet nieuw product maken. Daarom is chemische recycling een onmisbare nieuwe schakel in een circulaire economie voor plastic.”

Gemengde en vervuilde plasticstromen

Nu chemische recycling op het punt van doorbreken staat, komen de ambities voor hergebruik van plastic

Gebaseerd op een ‘position paper’ van Cefic (De European Chemical Industry Council) over Chemische Recycling heeft PlasticsEurope Nederland een E-paper in het Nederlands opgesteld met ‘need-toknow’-informatie over chemische recycling in Nederland. De paper is bedoeld voor geïnteresseerden die zich willen laten informeren over de achtergronden en actualiteit omtrent chemische recycling en de nieuwe kansen voor hergebruik van plastic. Ook worden diverse initiatieven belicht.

Recycling en circulariteit staan in het brandpunt van de belangstelling. Zo gek is dat natuurlijk niet. De Nederlandse overheid heeft de ambitie uitgesproken om de kunststofketen uiterlijk in 2050 volledig circulair te krijgen. Daarmee zal de overheid er in nauwe samenwerking met de industrie hard aan moeten trekken om het recyclen van plastic in goede banen te leiden. Ontwikkeling en toepassing van chemische recycling heeft kansen om daar een belangrijke bijdrage aan te leveren, benadrukt Stijnen. “Chemische recycling is een onmisbare nieuwe schakel in een circulaire economie voor plastic.”

Hoogwaardig

In Nederland wordt momenteel iets meer dan 30 procent van alle plastic afval gebruikt voor recycling. Er is dus nog een lange weg te gaan voordat de 100 procent wordt aangetikt. Wil Nederland in de buurt komen van deze ambitieuze doelstelling, dan vergt dat aandacht voor de potentie van chemische recycling. Dat dit proces een sterke impuls kan geven aan de recycling van plastics heeft twee redenen. Enerzijds kunnen met chemische recycling afvalstromen worden verwerkt die een zodanige kwaliteit hebben dat ze niet in aanKUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

KR_Artikel4P_4.indd 29

29

16/02/2021 09:10

RECYCLING

Belangrijke voordeel van chemische recycling is dat je aanzienlijk meer gemengde en vervuilde plasticstromen kunt verwerken. (Beeld: Kennisinstituut Duurzaam Verpakken)

merking komen voor mechanische recycling.

Anderzijds levert chemische recycling een dusdanig hoogwaardig eindproduct op dat hiermee opnieuw kwaliteitsplastic kan worden geproduceerd.

Belangrijke kans

In alle uithoeken van de wereld worden kansen bestudeerd om de lineaire economie om te buigen naar een duurzame circulaire economie met behulp van innovatieve technologieën. Het oppakken van die technologieën, zoals chemische recycling, kan zich manifeste-

ren als een belangrijke kans voor Nederland en de Nederlandse industrie.

Chemische recycling wordt op dit moment nog beperkt ingezet voor de recycling van kunststofafval. Diverse Nederlandse bedrijven hebben echter concrete initiatieven hiertoe aangekondigd. Het realiseren van de gewenste schaalvergroting vereist innovatie, geharmoniseerd beleid, afstemming binnen de recyclingketen en duidelijke trajecten om alle plastic afval waardevol te benutten. De betrokkenheid van de gehele waardeketen in combinatie met een (inter)nationaal beleidskader zijn in dit verband van groot belang.

Optimale scenario

Het recyclen van plastic afvalstromen vindt momenteel vrijwel volledig plaats middels mechanische recycling.

Deze technologie heeft echter onvoldoende potentieel om de totale berg aan plastic afval opnieuw als hoogwaardig basismateriaal te gebruiken: mechanische recycling heeft als nadeel dat dit proces en goede inzameling en betrouwbare sortering vergt van het afvalmateriaal.

Chemische recycling kent een bredere tolerantie. Ook verontreinigde en afvalstromen van gemengde kunststoffen laten zich daarmee verwerken tot een hoogwaardig eindproduct. Het optimale scenario bestaat uit een combinatie van mechanische en chemische recycling, waarmee verschillende afvalstromen leiden tot verschillende recyclaatkwaliteiten. De eindresultaten zijn daarmee geschikt voor toepassing in verschillende producten.

Het door PlasticsEurope Nederland uitgebrachte document met ‘need-to-know’-informatie over chemische recycling in Nederland is te downloaden via tinyurl.com/y5qoqoh5 Chemische recycling resulteert in chemicaliën en kunststoffen met een gelijkwaardige kwaliteit als die op basis van primaire grondstoffen. (Bron: igus)

30

KR_Artikel4P_4.indd 30

www.plasticseurope.org

KUNSTSTOF & RUBBER # 01-2021

16/02/2021 09:10

Grondstoffen Ultrapolymers BV

Masterbatches en compounds

Distrupol B.V.

Galvanistraat 14-2 Postbus 138,

Bezoekadres:

6710 BC Ede

Albis Benelux BV

Distrupol BV Schouwburgplein

T 0318 - 641216

Paardeweide 2

30-34 3012 CL Rotterdam

F 0318 - 620365

4824 EH Breda

P.O. BOX 21407

E info@ultrapolymers.nl

T 0031 (0)76 - 5433800

3001 AK Rotterdam

F 0031 (0)76 - 5426700

The Netherlands

Masterbatches & Additieven

E albisbenelux@albis.com

T +31 (0)10 - 2757880

- Viba

I www.albis.com

E info-benelux@distrupol.com I

www.distrupol.com

Compounding en distributie

- Cabot

Ultrapolymers Group NV

- Unnox Iberia

Gerard Mercatorstraat 90 3920

- Ultrabatch

van (granulaat) standaard

Leverancier van:

Lommel, België

- Polyblend

kunststoffen, technische kunst-

AKRO-PLASTIC (PA com- pounds,

T +32 - 11 579 557

W & R Plastics BV

stoffen, recycle- en biobased

PK, PPA), CHIMEI(ASA, PC, PC/

F +32 - 11 634 596

Jean Monnetpark 73

kunststoffen, masterbatches en

ABS, SAN, SBC),

E info@ultrapolymers.be

7336 BB APELDOORN

special compounds. Officiëel dis-

Kureha (PVDF), LG Chem (ABS,

I

T 055 - 5335224

tributeur voor o.a. BASF,

PA6, PC, POM, PBT, copolyes- ter),

F 055 - 5335245

Styrolution, Bayer Material

Lucite International (PMMA), MOL

E info@wenrplastics.nl

Science, Lanxess, LyondellBasell,

group (PP), Neutrex (Purgex reini-

I

Eastman, Solvay, Ampacet, KEP,

gings- middel), SIBUR (PP),

Tecnaro, Uteksol, Vamptech, MBA

Poliblend (PA, POM-H, PBT),

en Albis Plastic. Kunststoffen o.a.

Teknor Apex (TPE, TPV), Toray

Hoevestein 36

PE, PP, PS, ABS, MABS, SMMA,

(ABS, trans- parante ABS, POM,

4903 SC Oosterhout

MBS, SAN, ASA, PMMA, CAB,

PPS), Versalis (PE, EVA), Wells

T 0162 - 491650

PETG, PC, PC/ABS, PC/ASA,

Plastics (additieven), Distrupol

F 0162 - 491651

PC/PBT, PA6, PA66, POM, PBT,

Colour (kleurcompounds,

E info@prime-polymers.com

Colorex Master Batches BV

TPE, TPU, TPS, PPE, PEEK, PPS,

masterbatch).

I

Achterdijk 12

PSU, PPA.

www.ultrapolymers.com

www.prime-polymers.com

T Belgie 0032 (0) 25133313

5705 CB Helmond

F België 0032 (0) 25130455

T +31(0)492-524252

Officieel distributeur voor: o.a.

F +31(0)492-528784

ExxonMobil Chemical, Borealis,

E post@colorex.nl

Eni Versalis, Radici Plastics,

I

Resinex Netherlands BV

Polychim, LG, Wiwax, Elastron,

Munsterstraat 12

Ducor en Muntajat.

Rolweg 27, 4104 AV Culemborg

7418 EV Deventer, Nederland

Postbus 503, 4100 AM Culemborg

T 0570 - 677 584

T +31 - (0) 345-687878

F 0570 - 621 732

F +31 - (0) 345-687879

E info@resinex.be

E plastic-benelux@biesterfeld.com

I

www.wenrplastics.nl

www.colorex.nl

www.resinex.com

I www.biesterfeld-plastic.com

Will & Co B.V.

Distributeur van kunststof gra-

Dellaertlaan 24

Leverancier van: Du Pont (o.a.

Resinex Benelux N.V.

Postbus 46

Unique Qolors Masterbatches

POM, PA, PBT, TEEE, PI), INEOS

Moerenstraat 85a

1170 AA Badhoevedorp

Oerstroom 50,

Polyolefins (o.a. PP, PE), Ineos

B2370 Arendonk, België

T +31 20 6597501

5421WV Gemert NL

Styrenics (Performance Products,

T +32 - 14 67 24 96

F +31 20 6597392

T 085 076 13 63

Microgranulaat), Chi Mei (o.a.

F +32 - 14 67 05 81

E info.nl@will-co.eu

E info@uniqueqolors.nl

ABS, M-ABS, SAN, PC, ASA), BASF

E info@resinex.be

I

W www.uniqueqolors.nl

(TPU), ExxonMobil (Santoprene,

I

nulaten.

1171 HG Badhoevedorp

www.will-co.eu

www.resinex.com

TPE-V, EPDM, Vistamaxx, Vistalon, Exxelor), SK Chemicals (PETG), LG Chem (o.a. M-ABS, PC Compounds, PMMA, POE, NBR, SBR), Solvay Advanced Polymers (PSU, PPS), Idemitsu (PC), Master Additives (Rubber), Cabot (Roet), KumYang (OBSH blow.ag.), EVA.

KR_ADV kleintjes.indd 31

16/02/2021 09:08

Spuitgietmachines

Softwarepartner

Opleidingen

ARBURG BV Krommewetering 81

Opleidingen-themadagen- semi-

NL - 3543 AM Utrecht

nars

T 030 - 2426060

Kruisstraat 74, Eindhoven

F 030 - 2426070

T 040 - 2969933,

Blisss software B.V.

E Netherlands@Arburg.com

F 040 - 2969930

Molenveldlaan 110

I

E info@mikrocentrum.nl

6523 RM Nijmegen

I

www.mikrocentrum.nl

T 024 - 3737968

www.kunststoffenbeurs.nl

F 024 - 3886941

lische spuitgietmachines met

Uw partner voor zowel open- als

E info@blisss.nl

sluitkrachten van 125 tot

bedrijfsinterne opleidingen voor

I

5.000 kN. Robotsystemen -

o.a. Kunststoftechniek,

Dé Microsoft ERP partner met

geïntegreerd in de SELOGICA

Spuitgieten, Extruderen, Vacuüm/

specialistische kennis van de

direct machinebesturing.

Thermovormen, Rotatiegieten,

kunststofverwerkende industrie.

Matrijzen, Verbindingstechniek en

Van planning, orderverwerking tot

Composieten.

machineparkkoppeling: Blisss

www.arburg.nl

Elektrische, hybride en hydrau-

www.blisss.nl

biedt de oplossing.

KUNSTSTOF

&

RUBBER

www.kunststofenrubber.nl

Kunststof & Rubber nr. 2 heeft als thema Composieten.

Verschijningsdatum 15 april 2021.

We nodigen u uit daarin gezien te worden op een andere wijze als het standaard adverteren.

Er zijn verschillende combinaties van adverteren mogelijk.

Tarieven 1/1 pag. advertententie + 1/1 pag. redactie + 2x full banner € 1.850,1/2 pag. advertententie + 1/2 pag. redactie + 1x full banner € 995,1/4 pagina € 750,-

◊

◊

◊

Wilt u meer hierover weten? Neem dan contact op met: Cobie te Nijenhuis T. +31 (0)6 83 332 045 E. c.tenijenhuis@mybusinessmedia.nl

KR_ADV kleintjes.indd 32

Bram de Ridder T. +31 (0)6 53 325 681 E. b.ridder@mybusinessmedia.nl

16/02/2021 09:08

We brengen service naar een hoger niveau!

ENGEL belooft langdurige beschikbaarheid, flexibiliteit en efficiëntie voor uw spuitgietproductie. We bieden zowel ondersteuning ter plaatse aan als onlinesupport op het moment dat u hulp nodig heeft. Profiteer bovendien van een omvangrijk cursusaanbod, dat eenvoudig persoonlijk of via webinars beschikbaar is! Daarnaast bieden wij u via het internet ons gratis e-connect klantenportaal, gekwalificeerd onderhoud op afstand via e-connect.24 én de bewaking van proceskritische componenten tijdens uw productie via e-connect.monitor.

engelglobal.com/services

KR_Cover.indd 47

16/02/2021 08:55

Full support from Design to Final Part Engineering

•

Polyolefins

•

PPH, PPC, PPR, PP compounds LDPE, LMDPE, MDPE, HDPE, E/A TPO, Plastomers, PB-1

Styrenics Engineering Plastics

•

ASA, MABS, PA6, PA66, PA/ABS, PC, PC/ABS, PC/ASA, PC/PBT, PC/Polyester, PBT, PEI, PET, PMMA, POM, PPO, SAN, SBC, SMMA, TPI

Ultrapolymers Group NV Gerard Mercatorstraat 90 • 3920 Lommel • Belgium Tel +32 (0)11 57 95 57 • Fax +32 (0)11 63 45 96 ask.be@ultrapolymers.com

KR_Cover.indd 44

Specialty Compounds Anti-Static, EMI, ESD, Thermally Conductive, Lubricated, Structural

GPPS, HIPS, ABS •

CHARTE COLORIMETRIQUE

TPE-S, TPE-V, TPU EPDM, BR, E-SBR, S-SBR, Butyl •

•

Elastomers & Rubbers

Plastics

Recycled & Circular Products PP, PE, PS & Engineering Plastics

•

Sustainable Solutions Compostable & biodegradable compounds

Ultrapolymers BV Galvanistraat 14-2 • 6716 AE Ede Netherlands Tel +31 (318) 64 12 16 • Fax +31 (318) 62 03 65 ask.nl@ultrapolymers.com

ultrapolymers.com 16/02/2021 08:56