Kunststof & rubber december 2021

74e jaargang | nr. 6 | december 2021

Een circulair drankkarton uit monomateriaal

Database met gratis circulaire materiaalcijfers

Twee keer raak voor lectoraat Kunststoftechnologie

James Dyson Award voor open-source Plastic Scanner Jerry de Vos

Decentrale recycling is het sleutelwoord Met rPET op zoek naar de juiste mix

KUNSTSTOF

KR_Cover.indd 37

&

www.kunststofenrubber.nl

RUBBER

30-11-2021 13:08

BIJ ONS IN DE KUNSTSTOF

Bij ons in de kunststof

KR_Bijonsindekunststof.indd 38

30-11-2021 13:00

Bij ons vanuit de ruimte Een reële schatting is dat er elk jaar 10 miljoen ton plastic in de oceaan terechtkomt. Dit komt overeen met het dumpen van een verse vrachtwagenlading plastic per minuut, maar van slechts 1 procent weten onderzoekers wat ermee gebeurt. Als kan worden aangetoond dat het in de praktijk werkt, zouden satellietobservaties in de toekomst kunnen helpen de verspreiding ervan te volgen en te zien waar het plastic naartoe gaat.

“Ons doel is een paar fundamentele vragen te beantwoorden”, zegt ESA's Head of Antennas and Submillimeter Waves Peter de Maagt, die de supervisie over de campagne heeft. “Om te beginnen, kunnen we überhaupt drijvend plastic opsporen vanuit de ruimte?

En zo ja, welke technieken zijn het meest veelbelovend, op welke frequentie en met welke gevoeligheid? Tot nu toe hadden onderzoekers over het algemeen onderbuikgevoelens over wat het beste zou kunnen functioneren, maar we willen giswerk uitsluiten.”

Daarom is een testcampagne uitgevoerd in het 650 m² grote Atlantic Basin van het onderzoeksinstituut Deltares vlakbij Delft, dat is uitgerust met golfgeneratoren die realistische diepwatergolven creëren. De tests zijn uitgevoerd door diverse Europese teams die onderzoek doen naar verschillende satellietmethoden om plastic zwerfvuil op zee te identificeren.

Anton de Fockert, waterbouwkundig ingenieur bij Deltares: "Het in het bassin gebruikte plastic bevatte zowel materiaal dat eerder uit zee was gehaald bij opruimacties van Stichting de Noordzee en Schone Rivieren als ook ‘verse’ monsters.” Om het helemaal realistisch te maken, werden er veel voorkomende voorwerpen die op zee worden aangetroffen, zoals plastic zakken, flessen, scheepsnetten en -touwen, bestek en piepschuim ballen, in het bassin geplaatst. Er werden ook niet-plastic voorwerpen toegevoegd, zelfs sigarettenpeuken, om de werkelijke verdeling op zee beter na te bootsen. De eerste resultaten die naar voren zijn gekomen zijn veelbelovend, maar er moet nog veel meer onderzoek worden uitgevoerd.

Wie meer wil weten over ruimtevaarttechnologieën voor waterbeheer, zoals het opsporen van plastic afval in de zee, kan kijken naar de documentaire Planet Aqua met ESA-astronaut André Kuipers als gastheer.

(Foto: ESA – P. de Maagt)

tinyurl.com/PlanetAqua

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Bijonsindekunststof.indd 1

1

30-11-2021 12:59

INHOUD

COLOFON

INHOUD

Kunststof en Rubber Uitgever: Arjan Stoeten Redactie: Robin Zander Tel. +31 6 222 080 34 r.zander@mybusinessmedia.nl Kasper Weigand Tel. +31 570 504 374 k.weigand@mybusinessmedia.nl Webredactie: Jorine van Knippenberg j.knippenberg@mybusinessmedia.nl Redactieadres: Postbus 58, 7400 AB Deventer redactie.kunststofenrubber@mybusinessmedia.nl www.kunststofenrubber.nl Advertentieverkoop: Cobie te Nijenhuis Tel. +31 6 833 320 45 c.tenijenhuis@mybusinessmedia.nl

22

15

Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland.

Abonnementenadministratie Abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen: MYbusinessmedia Holding bv, abonnementen Kunststof & Rubber, Postbus 58, 7400 AB Deventer Tel. +31 570 504 325 kunststofenrubber@mybusinessmedia.nl Abonnementstarieven Jaarabonnement Nederland: € 225,Jaarabonnement Buitenland: € 253,-* Proefabonnement (3 edities): € 29,50* KIVI-leden: € 112,75* (i.p.v. €123,50) Studentenabonnement: € 50,00* (inschrijvingsbewijs verplicht)

26

* Prijzen zijn exclusief 9% BTW Jaarabonnement geldt tot wederopzegging.

Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk en telefonisch (+31 570 504325) gebeuren, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

Druk: Drukkerij Roelofs, Enschede Opmaak: Bureau OMA, www.bureauoma.nl Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.

MYbusinessmedia legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de abonnementenovereenkomst.

Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia of zorgvuldig geselecteerde derden worden gebruikt om u te informeren over relevante producten.

Indien u hiertegen bezwaar hebt kunt u contact opnemen met de uitgever.

2

KR_Inhoud.indd 2

28

BIJ HET OMSLAG Bij de cover: Detail van een speciale clustermatrijs van het Duitse männer. Lees meer over de ‘turnkey cleanroom showcase’ met deze matrijs op pagina 18.

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:02

GRIEKS

Artikelen

Waarom nu omikron? Laten zien dat

Deltapremie voor Margie Topp

Half miljoen euro voor recyclingonderzoek

6

Circulaire materiaalcijfers

7

En ook nog eens 100 procent recyclebaar

Een circulair ‘drankkarton’?

Alternatief voor barrièreverpakkingen

krijg je meteen een beetje dat gevoel van ’oei, serieus’. Kan geen kwaad. In

Libellen uit Plexiglas

Hordijk Verpakkingen wint met rPET

kent dan alfa, bèta, gamma en delta?

Waarom geen mu? Of nu? Bij die laatste

Gratis toegankelijke database

Op zoek naar de beste mix

je meer letters uit het Grieks alfabet

8

elk geval niet voor iedereen die de hele handel niet ziet als een ‘Great Reset’.

Dat laatste is natuurlijk toch een nogal vreemde

12 15

Top tipproductie in cleanroomproductiecel

benaming. Als je iets reset start het volgens mij gewoon weer op zoals het ooit was bedoeld. En dat is toch hetgeen iedereen wil? Of snap ik het niet?

Nu ken ik eigenlijk alleen die letters uit het Griekse alfabet die je in allerhande formules tegenkomt. Daar

18

hoort die omikron dus niet bij. Klinkt ook een beetje

Plastic Scanner wint James Dyson Award

“Oh, Mikron!” En – even opgezocht – die letter komt

Met een 64-voudige clustermatrijs Open source plasticidentificatie

Weer 'RAAK’ voor Windesheim

‘Erkenning voor Kunststoftechnologie’

22 25 26

Proefaudits op Borealis-productielocaties 28 Voor Mercedes-Benz S-klasse

Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties. Die in een editorial in het vakblad Nature van 9 juni 2021 meteen het verwijt krijgt dat ze daar eerGriekse alfabet om al die varianten een neutrale naam te geven. En geen Kent, Brazilië, Zuid-Afrika of India. Want stigmatiserend. In Nature hadden ze daar

29

‘Decentrale recycling is het sleutelwoord’ Recycling van dunwandige plastics

Als je dan even verder zoekt kom je uit bij de

der mee hadden moeten komen. Dat idee van dat

Op naar nul pelletverliezen

Lichtgewicht composiet accubeugel

ook helemaal niet na het rijtje alfa-bèta-gammadelta. Daar zitten er nog zeker tien tussen.

'Waste Treatment Tool' voor rivierplastic Afvalverwerkingsopties voorspellen

als een uitroep van een held in een Griekse tragedie:

30

op 19 januari namelijk al om gevraagd.

Maar op 9 juni was het dan zover met de publicatie van een stuk in Nature Microbiology. volgend op de aankondiging van de WHO op 31 mei dat ze het Grieks alfabet gingen gebruiken. Nu waren er op 9 juni wel al

Rubrieken

BrancheBreed Actueel Agenda Kleintjes

tien letters verbruikt, stond er. Zes voor ‘variants of

4 5 5 32

interest’ en vier voor ‘variants of concern’. Ik denk dan al snel dat als we dan bij omikron zijn, we nu dan toch al 14 varianten verder zijn. Die de moeite van een letter waard waren in elk geval. Nog negen na omikron te gaan dan tot het hele alfabet is geweest.

Nu is het fijne van wetenschap dat je er soms zelf

NIEUWSBRIEF De Kunststof en Rubber nieuwsbrief brengt u wekelijks (en gratis) op de hoogte van allerlei ins en outs uit de sector. Bedrijfsnieuws, materialen, machines, toepassingen, prijzen, vacature en human interest.

Aanmelden kan via www.kunststofenrubber.nl/ nieuwsbrief

helemaal niks mee kan en er gelukkig dus ook niets mee hoeft. Uiteraard weet ik niet hoe het met u zit, maar virologie? Eίναι κινέζικα για μένα. Hoe dan ook.

Namens de redactie alvast καλά Χριστούγεννα και Καλή Χρονιά.

Robin Zander, redactie r.zander@mybusinessmedia.nl

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Inhoud.indd 3

3

30-11-2021 13:02

BRANCHEBREED

BrancheBreed SAMENGESTELD DOOR ERIK DE RUIJTER VAN NRK

CE Delft: Halvering klimaatimpact kunststoffen mogelijk

Een van de doelen van de Transitieagenda Kunststoffen is dat we in 2030 in ons land 40 procent recyclaat en 15 procent biobased plastics inzetten. Deze agenda uit 2018 vormt het fundament voor koers en handelen van de rubber- en kunststofsector en beschrijft de verduurzamingsslag voor CO2-emissies en grondstofgebruik door in 2030 veel meer gerecycled en biobased kunststof in te zetten.

Of met deze plannen naast een halvering van het gebruik van fossiele grondstoffen een substantiële CO2-reductie wordt gerealiseerd, is door CE Delft onderzocht in opdracht van de Federatie NRK en PlasticsEurope Nederland. In het nieuwe onderzoek ‘CO2-reductie met circulaire kunststoffen in Nederland’ zijn twee richtinggevende scenario’s uitgewerkt die op macroniveau kijken naar hoe verschillende ontwikkelingen de klimaatimpact van het Nederlandse gebruik van kunststof en rubber beïnvloeden.

Conclusie: de klimaatimpact van kunststoffen kan tot 50 procent omlaag, mits de doelen uit de Transitieagenda worden behaald. Hiervoor is het noodzakelijk dat nagenoeg alle afgedankte producten ingezameld worden voor recycling en de overheid liefst op Europees niveau bijdraagt door duidelijke doelstellingen en regels en tevens de transitie actief faciliteert.

Lees het volledige artikel en het rapport op www.rethinkplastics.nl

NRK aan tafel bij I&W

12 november sprak de NRK met de directie Duurzaamheid van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Onderwerp van het gesprek was concretisering van de doelen van de circulaire economie. Om de klimaatdoelstellingen te halen is overheidsregie nodig. Centrale thema’s die de NRK naar voren bracht en waar deze overheidsregie onmisbaar is, zijn: inzetten op een hoger aanbod van recyclaat, re-design for sustainability en inzet op een Europese markt voor recyclaat.

4

KR_BrancheBreed.indd 4

Het ministerie ondersteunt het enthousiasme en de ambities van de industrie om een CO2-reductie te verwerkelijken. De NRK en I&W spraken in het overleg dat deze ambities worden door vertaald in verschillende transitieteams, waarin de NRK ook goed vertegenwoordigd is. Ook zal met de betreffende ambtenaren bekeken worden welke zaken mogelijk op een wat hoger niveau in het ‘Doelentraject’ opgepakt of verder uitgewerkt kunnen worden.

De NRK en I&W spraken de ambitie uit om over een halfjaar een vervolg aan dit overleg te geven. De precieze deelnemers van dit vervolgoverleg staan nog niet vast, maar gedacht wordt ook het ministerie van Economische Zaken en Klimaat hierin te betrekken.

Er gebeurt veel branche breed: opleidingen, bijeenkomsten, bedrijfsbezoeken, noem maar op. Aan alles deelnemen gaat niet, maar alles overslaan is ook geen optie. Op deze pagina meldt Erik de Ruijter van NRK nieuwsfeiten over actuele onderwerpen. www.nrk.nl

Rethink Nieuwjaarsbijeenkomst

Toost op 20 januari met NRK en PlasticsEurope Nederland op het nieuwe jaar, live of digitaal! Voor de nieuwjaarsbijeenkomst zijn we te gast op het hoofdkantoor van de Rabobank in Utrecht om volgens goede gewoonte vooruit te kijken naar het nieuwe jaar en daar samen het glas op te heffen. Dit jaar verzorgt Marjan Minnesma van Urgenda onze keynote. Zij geeft onder meer haar reactie op het onderzoek 'CO2-reductie met circulaire kunststoffen in Nederland', dat CE Delft in onze opdracht uitvoerde. Tevens komt gastheer Kees de Schipper, sectormanager industrie bij Rabobank Groep, aan het woord . Algemeen directeur NRK Harold de Graaf en directeur PlasticsEurope Nederland Theo Stijnen lichten kort de plannen voor Rethink in 2022 toe.

Aanmelden kan via www.nrk.nl/agenda

Volg NRK via LinkedIn

Blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws uit de branche via de LinkedIn pagina van de NRK. www.linkedin.com/company/ nrk-nederlandse-rubber-en-kunststofindustrie-/

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:02

ACTUEEL

BMP Benelux wordt met ingang van 1 januari 2022 Chemieuro Benelux maar blijft gevestigd in Baarn.

Naamswijziging

In ruim 35 jaar heeft BMP Benelux een positie als distributeur van ‘commodity’ en ‘engineering’ plastics voor de kunststofverwerkende industrie opgebouwd. Nadat het bedrijf in 2017 al gedeeltelijk toetrad tot de van origine Spaanse Chemieurogroep, is de volledige overname per 1 januari 2022 een feit. De naam BMP Benelux verandert daarbij in Chemieuro Benelux.

Het team van Chemieuro Benelux blijft ongewijzigd. Directeur Cees Moolhuijsen: “Ook onder onze nieuwe naam staan bij ons persoonlijke klantgerichtheid, goede bereikbaarheid en hoge flexibiliteit voorop.

Daar verandert niets aan. Met Chemieuro vestigingen in tien Europese landen kunnen we een beroep doen op meer leveranciers met een breder aanbod van materialen en op de aanwezige voorraden in de groep. De overname heeft daarmee duidelijk belangrijke voordelen voor onze afnemers.” Per 1 januari 2022 wordt de website van BMP Benelux overgezet naar www. chemieuro.com. Het huidige vestigingsadres in Baarn blijft ongewijzigd. www.chemieuro.com

Om de supply-chain uit te breiden en efficiënter te maken roept Essentra leveranciers in Europa op deel te nemen aan een open inkoopproces. Dit om de uitdagingen van producenten het hoofd te bieden. Scott Fawcett, divisional managing director van Essentra Components onderstreept dat deze oproep niet alleen voor de eigen toevoer is, maar voor de gehele sector: “De toevoer van duurzaam gerecycled plastic raakt de gehele markt. Als producenten duurzamer willen worden in de toekomst moet elke stap in de aanlevering goed aansluiten bij de vraag in de markt. Onze klanten ervaren de voordelen van een hoger percentage gerecycled plastic al en door nieuwe relaties aan te gaan en de aanvoer te garanderen, nemen de kansen voor innovatie en nieuwe ontwerpen alleen maar toe."

Neem voor meer informatie contact op met Sustainability@Essentra.com.

PRM Rotomoulding overgenomen door XANO

PRM Rotomoulding uit Rijssen is overgenomen door de Zweedse XANO Group. Het bedrijf gaat als zelfstandige onderneming binnen de Scandinavische onderneming verder en wordt onderdeel van de Industrial Products Business Unit. PRM Rotomoulding heeft meer dan 50 medewerkers in dienst en is gespecialiseerd in kunststof rotatiegieten, onder andere op de grootste rotatiegietmachine in WestEuropa met een diameter van 6,5 m. PRM is met name actief in de agrimarkt. Het bedrijf beschikt over een gerenommeerd klantenportfolio en heeft een jaaromzet van circa 11 miljoen euro. prmrotomoulding.nl

Post-consumer gerecycled plastic gezocht

Essentra Components is een wereldwijde wervingscampagne gestart om leveranciers van duurzaam post-consumer gerecycled plastic te werven. Op die manier kan het bedrijf de hoeveelheid gerecycled plastic in zijn spuitgietproducten en andere productlijnen verder verhogen en de eigen carbon footprint en die van consumenten verkleinen. Maar met de snelle transitie naar groenere productiemethodes is de huidige vraag naar dit materiaal groter dan het aanbod door uitdagingen bij recyclers en verwerkers.

AGENDA JEC World 2022

JEC World in Parijs is volgens de organisatoren de enige vakbeurs die de wereldwijde composietindustrie verenigt: een internationaal platform waar gebruikers een volledig spectrum aan processen, nieuwe materialen en composietoplossingen kunnen vinden.

Datum: 8-10 maart 2022 Plaats: Parijs (F) www.jec-world.events

Swiss Plastics Expo 2022

Ongeveer 260 gerenommeerde exposanten uit Zwitserland en het buitenland presenteren hun oplossingen voor duurzame, efficiënte en moderne kunststofproductie.

Datum: 15-17 maart 2022 Plaats: Luzern (CH) www.visit.swissplastics-expo.ch

ESEF Maakindustrie 2022

ESEF Maakindustrie is het grootste en belangrijkste evenement in de Benelux op het gebied van toeleveren, uitbesteden, productontwikkeling en engineering. ESEF heeft tegelijkertijd plaats met de TechniShow.

Datum: 15-18 maart 2022 Plaats: Utrecht www.maakindustrie.nl/esef

European Thermoforming Conference

Dit evenement is volgens de organisatie het belangrijkste evenement op de thermovormkalender en de plek waar Europa's toonaangevende exponenten op het gebied van thermovormen weten dat ze zich in een netwerk met collega's kunnen begeven.

Datum: 31 maart t/m 1 april 2022 Plaats: Genève (CH) thermoforming-europe.org

MaterialDistrict Utrecht

Via de overname door de Zweedse XANO Group hoopt PRM Rotomoulding de internationale groeiambities te verwezenlijken.

Op MaterialDistrict komen materiaalproducenten -gebruikers uit alle sectoren van de ruimtelijke vormgeving (o.a interieur, architectuur en meubel- en interieurbouw) samen.

Datum: 5-7 april 2022 Plaats: Utrecht thermoforming-europe.org

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Actueel.indd 5

5

30-11-2021 13:03

MATERIALEN

Van links naar rechts: Maurice Limmen, voorzitter Vereniging Hogescholen, Steven Vos (lector Move to Be, Fontys Hogescholen), Margie Topp (lector Kunststoftechnologie, hogeschool Windesheim), Huib de Jong (voorzitter Regieorgaan SIA).

Deltapremie voor Margie Topp Half miljoen euro voor baanbrekend onderzoek recyclen ‘moeilijke kunststoffen’ Lector Margie Topp van hogeschool Windesheim is een van de twee winnaars van de Deltapremie, de toonaangevende prijs voor praktijkgericht onderzoek aan hogescholen. Ze ontvangt een premie van 500.000 euro voor haar baanbrekend onderzoek naar het recyclen van ‘moeilijke kunststoffen’.

D

e premie, een initiatief van Regieorgaan SIA en de Vereniging Hogescholen, wordt voor de tweede keer uitgereikt en is een erkenning voor de waardevolle bijdrage die lectoren met hun onderzoeksgroep leveren aan de samenleving.

Minister van OCW, Ingrid van Engelshoven, feliciteerde de winnaars: “De verdere groei van praktijkgericht onderzoek is belangrijk voor Nederland en dat moet nog beter zichtbaar worden. Deze fantastische Deltapremie-winnaars helpen daar zeker aan mee!”

Behalve Topp mag ook Steven Vos lector Move to Be bij Fontys Hogescholen zich winnaar van de Deltapremie noemen. Hij richt zich met zijn lectoraat op de preventieve aspecten van gezondheid en het bieden van eerlijke kansen op een actieve en gezonde leefstijl voor iedereen.

Boegbeeld praktijkgericht onderzoek

Lector Kunststoftechnologie Margie Topp van hogeschool Windesheim is met haar onderzoek en manier van werken een prachtig boegbeeld voor het praktijkgericht onderzoek, aldus de selectiecommissie. Haar onderzoek naar slimme technologie en materialen is 6

KR_Artikel1P_2.indd 6

van wezenlijk belang voor de beroepspraktijk, het onderwijs en de wetenschap.

In haar onderzoek werkt Topp nauw samen met de opleidingen van Windesheim én met een breed netwerk van mkb’ers. Al jaren werkt zij met haar team aan kennisopbouw binnen de kunststoftechnologie. Dit doet zij op het gebied van nieuwe en disruptieve technologieën, het hoogwaardig hergebruik van materialen en duurzame productieprocessen.

Pionierswerk

Een mooi voorbeeld is het recyclen van windmolenwieken waar Topp en haar team technisch pionierswerk leverden. En met resultaat, want de composiet wieken wisten zij te verwerken tot materiaal waar al een fietsbrug is mee gebouwd. En dat terwijl de wieken voor het onderzoek als praktisch niet-recyclebaar golden. Een doorbraak in circulariteit die internationaal is overgenomen. Topp: “De volgende stap is het recyclen van de enorme berg autobanden, ook zo’n product dat bijna onmogelijk te recyclen valt. Maar wij denken het toch te kunnen. Daarvoor gaan we de Deltapremie inzetten.” www.windesheim.nl

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:04

MATERIALEN

Circulaire materiaalcijfers Gratis toegankelijke database moet circulaire transitie helpen versnellen Op COP26 in Glasgow kondigen Circular Engine en DUINN een nieuw digitaal naslagwerk aan voor productontwerpers, ingenieurs, inkopers en beleidsmakers: www.circulairecijfers.nl .

Circulaire Cijfers bevat basisgetallen over de duurzame en circulaire prestatie van materialen. De data zijn gratis beschikbaar.

C

ircular Engine en Duinn lanceren Circulaire Cijfers als non-profit initiatief met als doel de transitie naar een circulaire en duurzame samenleving te versnellen. "Door data over de milieu-impact van materialen gratis beschikbaar te stellen versnellen we de circulaire transitie", aldus Nicole Bakker van Circular Engine. De cijfers zijn een naslagwerk voor alle productontwerpers, inkopers, analisten en beleidsmakers die zich hiervoor inzetten.

Hulp

Veel organisaties hebben geen of onvoldoende toegang tot basiscijfers en kengetallen. Momenteel kost het veel tijd, zoekwerk en geld om getallen over de milieuprestatie van materialen te vinden. Dit heeft als voornaamste reden dat de cijfers worden gepubliceerd in diverse bronnen: van wetenschappelijke publicaties tot bedrijfsrapportages en sectoroverzichten. Voor professionals die op zoek zijn naar de duurzame en circulaire eigenschappen van de materialen in een product vraagt het veel tijd om bruikbare cijfers te vinden en deze te verzamelen.

Daar komt bij dat voor veel getallen betaald moet worden. Bovendien kunnen de cijfers vaak niet in excel worden toegepast. Naast deze problemen van toegankelijkheid, kosten en bruikbaarheid, vergt het vaak specialistische kennis om met gedetailleerde materiaal-informatie te werken. Dit helpt volgens Circular Engine en DUINN niet om de transitie te ver-

Circulaire materiaalcijfers gratis beschikbaar op circulairecijfers.nl

snellen. "Het gaat te langzaam met de wereldwijde CO2-reductie.

Gulden middenweg

Om meer organisaties en individuen in staat te stellen tot duurzamere materiaal-, ontwerp- en inkoop keuzes worden de basiscijfers gratis beschikbaar gesteld door Circular Engine en DUINN. Gebruikers van circulairecijfers.nl kunnen de data eenvoudig in excel overnemen, aanvullingen voorstellen en suggesties doen voor verbeteringen. Het grote voordeel is dat je alle cijfers bij de hand hebt in één overzicht. Op deze wijze wordt het voor een bredere groep mogelijk om snel en eenvoudig inzicht te krijgen in de milieu-impact van materialen. Dit initiatief overbrugt het gat tussen geen cijfers hebben en een volledige specialistische levenscyclusanalyse (LCA).

Up-to-date cijfers

De database bevat up-to-date cijfers, die afkomstig zijn uit peer-reviewed wetenschappelijke literatuur en rapportages van materiaalproducenten waarvan de energie- en CO2-prestatie geaudit is. De gegevens beslaan de input- en output van de stappen winning, transport en productie (resource flow analyse). Per tijdseenheid, meestal een jaar, wordt gekeken hoeveel inputs (i.e. resources) nodig zijn en hoeveel materiaal wordt geproduceerd en hoeveel emissies daarbij vrijkomen. Grondstoffen, water en energie worden bijgehouden net als de vrijkomende broeikasgasemissies.

De input en outputs worden daarna toegewezen aan de geproduceerde hoeveelheid materiaal.

Elk jaar worden de cijfers geüpdatet en geverifieerd.

De cijfers zijn indicatief en de spreiding kan worden afgelezen in drie categorieën: state-of-the-art, typical en older technology. In toevoeging hierop kennen de getallen een data kwaliteitsindicator: low, medium, high of very high. De materiaalprestaties kunnen worden berekend door het basiscijfer te vermenigvuldigen met de materiaalhoeveelheid. circularengine.com www.circulairecijfers.nl www.duinn.nl KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel1P_1.indd 7

7

30-11-2021 13:05

TOEPASSINGEN

Bürgermeister maakt libellen uit Plexiglas PMMA van Röhm is 100 procent recyclebaar met nagenoeg zelfde kwaliteit De waterpas wordt al eeuwenlang gebruikt om onderdelen uit te lijnen. Ook nu nog is het onmisbaar voor zowel bouwprofessionals als doe-het-zelvers. De meetnauwkeurigheid hangt af van de kwaliteit van de libel, het buisje met de luchtbel en het hart van elke waterpas.

E

en van de grootste internationale fabrikanten van waterpassen en de marktleider voor bloklibellen in het topsegment is Walter Bürgermeister GmbH uit Oostenrijk. Bürgermeister heeft ongeveer 200 verschillende modellen waterpassen en andere meetinstrumenten in het programma en produceert ongeveer 80.000 stuks per dag, die over de gehele wereld worden uitgevoerd. Al meer dan 60 jaar worden de waterpassen gemaakt van Plexiglas-gietmassa's, de merknaam voor polymethylmethacrylaat (PMMA) van Röhm.

En omdat de Oostenrijkers grondstofbesparende productie hoog in het vaandel hebben staan, wordt ook Plexiglas-recyclaat in het proces gebruikt. "Ons materiaal draagt bij tot een duurzaam productontwerp: Het is niet alleen buitengewoon duurzaam, maar ook 100

procent recyclebaar - met behoud van nagenoeg dezelfde kwaliteit," zegt Heinz Schubkegel, senior business manager Molding Compounds bij Röhm GmbH.

Van glas naar Plexiglas

Oorspronkelijk produceerde Bürgermeister glazen libellen. Toen hij het bedrijf in 1947 oprichtte, trad Walter Bürgermeister in de voetsporen van de familietraditie van zijn vrouw, wiens grootvader al in 1898 glazen meetinstrumenten had gemaakt. Maar met het toenemend gebruik van kunststoffen aan het eind van de jaren vijftig was het zinvol om onbreekbare plastic libellen te gebruiken voor waterpassen. Hij besloot PMMA te gebruiken: Plexiglas van Röhm & Haas, een

Walter Bürgermeister GmbH is een grootste fabrikanten in de wereld van libellen voor waterpassen en andere meetinstrumenten en gebruikt hiervoor het merk-PMMA van Röhm.

8

KR_Artikel2P_3.indd 8

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:05

TOEPASSINGEN

Bürgermeister hecht veel belang aan duurzame productie en verwerkt ook gerecycleerd Plexiglas voor de omsluitingen.

voorganger van het huidige bedrijf In 1960 kocht hij zijn eerste spuitgietmachine. In de beginfase moest hij zich echter beperken tot het omsluiten van glazen libellen met Plexiglas, omdat de afdichtingstechniek nog niet ver genoeg gevorderd was om plastic libellen goed af te sluiten. Maar dit werd een paar jaar later bereikt met een gewijzigde formulering van de vloeistof voor de libel en een nieuw lasprocédé. Vanaf dat moment waren de Plexiglas libellen lange tijd een ‘unique selling point’ van Bürgermeister.

Goede redenen voor merk-PMMA

Het kleine familiebedrijf is allang uitgegroeid tot een uiterst modern bedrijf. De wereldberoemde libellenfabrikant vertrouwt nog steeds op Röhm's merk-PMMA. "We hebben een lange, vertrouwensvolle samenwerking met Röhm. Naast de hoge kwaliteit van de grondstof zijn de Europese standaarden bij de productie en de korte transportwegen voor ons zeer belangrijk", zegt Ronald Adlbrecht, directeur van Bürgermeister.

Hij somt de materiaaleigenschappen op die voor hem het belangrijkst zijn: "Plexiglas is bijzonder geschikt voor onze libellen omdat het de hoogste transparantie en optische kwaliteit heeft, UV-bestendig is en zeer gemakkelijk te verwerken middels spuitgieten en daarna verder te bewerken."

Behalve libellen in standaardformaten worden ook speciale exemplaren geproduceerd, die aan specifieke klanteisen voldoen. De kleinste libellen zijn 3 mm hoog, met een diameter van 5 mm. De grootste ronde libellen, die bijvoorbeeld nodig zijn voor het uitlijnen van kranen, hebben een diameter van 100 mm.

Bürgermeister produceert kleine series met coldrunnertechnologie, grote series met hotrunnertechnologie. Na het ontvormen worden de onderdelen verder bewerkt, gevolgd door het aanbrengen van de markeringsringen, het vullen van de libel met de meetvloeistof en het verzegelen.

Bestand tegen UV-straling en chemicaliën

Omdat de vloeistof in de waterpas ondanks de naam

De luchtbel moet altijd in het midden zitten als de llbel recht is uitgelijnd. Dat vereist de grootste precisie bij het spuitgieten en de vloei-eigenschappen van Röms’ Plexiglas dragen daar aan bij.

geen water is maar speciale benzeen waaraan een kleurstof en diverse additieven zijn toegevoegd, moet de waterpas bestand zijn tegen contact met chemicaliën. Hij mag geen spanningsscheuren vertonen, anders zou er vloeistof uit kunnen lopen en zou het meetinstrument onbruikbaar kunnen worden. Dit zou ook het geval zijn indien het materiaal geel zou worden of broos zou worden ten gevolge van verwering.

Bovendien zou de meetvloeistof kunnen veranderen onder invloed van UV-straling. Daarom is UV-bestendigheid een kwaliteitskenmerk voor libellen.

Producten van Plexiglas-gietmassa zijn UV- en chemisch bestendig en blijven permanent transparant – in dit geval voor betrouwbare en nauwkeurige meetresultaten.

Volledig recycleerbaar

Bürgermeister maakt intensief gebruik van het voordeel dat Röhm's merk PMMA gemakkelijk kan worden gerecycled, omdat het bedrijf hoge duurzaamheidsnormen hanteert en op een grondstof- en klimaatvriendelijke manier werkt. "We laten zoveel mogelijk materiaalafval en energieoverschotten terugvloeien in het productieproces", benadrukt Adlbrecht. Een fotovoltaïsch systeem op het dak van de nieuwe fabriekshal die in 2018 werd gebouwd, wekt groene elektriciteit op, en afvalwarmte wordt gebruikt voor verwarming. Het is mogelijk gebleken het energieverbruik voor het spuitgieten met 25 procent te verminderen. Ongeveer 90 procent van de productieresiduen worden gesmolten, tot granulaat vermalen en gerecycleerd. "Dit is alleen mogelijk met grondstoffen van topkwaliteit. Omdat Plexiglas ‘molding compounds’ gekenmerkt worden door een hoge optische zuiverheid, krijgen we na re-granulatie opnieuw PMMA van hoge kwaliteit voor de productie van nieuwe opsluitingen", zegt Adlbrecht. Schubkegel vindt: "Dit is een exemplarisch voorbeeld van hoe Plexiglas- vormmassa's kunnen bijdragen aan de circulaire economie." www.buergermeisterlibelle.at/ www.roehm.com KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel2P_3.indd 9

9

30-11-2021 13:05

Elzinga.indd KR_Cover.indd1 10

30-11-2021 27-05-21 10:57 13:06

ADVERTORIAL

Matrijstechnische hoogstandjes Hoogwaardige productiematrijzen gemaakt in Nederland

SPECIFICATIES Ontwerp en realisatie: Elzinga & Van der Krieke Product: Consumentenartikel, ABS 100 procent regrind Hotrunner: viervoudig Gunther blueflow 0,8 mm naald Staalsoorten: 1.2085 (moldbase) 1.2083ESR Stavax + Unimax (holtes) 1.7225 (tandwielen)

De Friese startup Elzinga & Van der Krieke maakt naast kunststof producten ook de matrijzen in huis. In deze uitgave van Kunststof en Rubber een kijkje in de techniek van een van de pareltjes die afgelopen kwartaal gemaakt is. Een viervoudige productiematrijs met binnenschroefdraad!

3 miljoen stuks Het te spuitgieten onderdeel betreft een hoogwaardig consumentenartikel met hoge esthetische eisen. Het leuke is dat dit onderdeel wordt gespuitgiet in een 100 procent gerecyclede ABS. Van het onderdeel worden volgend jaar 3 miljoen stuks gefabriceerd bij Elzinga & Van der Krieke.

gekoppeld aan de kerntrekbeweging. De gehele schroefbeweging duurt een seconde en start al vanaf de eerste millimeters openlopen van de matrijs.

Nog niet stilgestaan Het was nog een hele uitdaging om de gehele constructie in een kleine machine te passen. Vooral omdat in de gehele versnellingsbak ook nog productkoe-

ling en een afblaasfunctie ingebouwd zit. De ruimte bij openlopen is nog maar 50 mm! De matrijs draait op een nieuwe 50-tons Arburgmachine met een cyclustijd van 15 s. Dit is genieten geblazen tijdens productie, erg veel output, bij minimale energieconsumptie en zeer weinig vierkante meters! De matrijs draait 24-7 onbemand. De ‘mean-time-between-failures’ is nog niet bekend, want de matrijs heeft sinds opstart nog niet stilgestaan.

Complex Het onderdeel is complex, aldus de opdrachtgever, voornamelijk omdat de schroefdraad in de voormatrijs zit.

Het product heeft een esthetische kant waarop niet mag worden aangespoten, en in de andere kant zit de schroefdraad.

Er is een oplossing bedacht om de gehele productgeometrie te laten draaien, in plaats van een enkele kern. Dit is mogelijk gemaakt door een tandwielen versnellingsbak rondom het Gunther naaldneus-hotrunnersysteem te bouwen. Deze wordt aangedreven door een hydraulische motor

Elzinga & Van der Krieke 0512-729066 info@elzingavanderkrieke.com www.elzingavanderkrieke.com

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

advertorial elzinga.indd 11

11

30-11-2021 13:10

RECYCLING

Op zoek naar de beste mix Hordijk Verpakkingen wint award met twee nieuwe stromen rPET Afgelopen zomer wonnen negen bedrijven een Rethink Award voor hun activiteiten op het gebied van duurzaam kunststofgebruik. Hordijk Verpakkingen is een van die bedrijven en won de award in de categorie Recycling. Het bedrijf heeft twee rPET-lijnen geïntroduceerd in hun verpakkingsfabriek in Zaandam. Ocean rPET wordt gemaakt van voornamelijk verzamelde PET-flessen op de stranden van Zuid-Europa.

MDS rPET wordt gewonnen uit huisafval en met behulp van technologie ontwikkeld door de universiteit van Delft dusdanig goed gescheiden van andere kunststofstromen, dat het weer geschikt is om te hergebruiken in de voedselverpakkingsindustrie.

H

ordijk Verpakkingen bestaat binnenkort 100 jaar.

Het bedrijf heeft zijn oorsprong in de tuinbouwsector. “De grondlegger van het bedrijf is een timmerfabriek gestart om houten kisten voor komkommers te maken”, vertelt CEO Rik Hennink. Daarnaast is hij kasramen gaan produceren. De houten kassen werden aluminium kassen, nog steeds een markt die het bedrijf bedient met dochteronderneming Alcomij.

Vanuit de versverpakkingen voor komkommers is de overstap naar kunststof gemaakt. ‘Hier in Zaandam hebben we twee fabrieken waar we thermogevormde producten maken voor versproducten als salades en

tapas. Thermogevormd PP en PET maar met name PET’, legt Hennink uit. PET heeft namelijk hele goede eigenschappen voor de voedselindustrie en is ook heel goed recyclebaar. Een locatie in Delft is nog actief op het gebied van EPS: piepschuim. “De houten komkommerkisten zijn uiteindelijk EPS-kisten geworden”, verklaart Hennink. Het bedrijf levert voornamelijk aan de retail, veel aan supermarkten. Alleen de EPSproducten hebben een bredere afzetmarkt. “Dat wordt ook gebruikt voor viskisten. En voor de bouw maken we vulelementen voor vloeren als isolatie.” In Zevenhuizen heeft Hordijk nog een vestiging voor

CEO Rik Hennink: “We zetten onze trays niet in de markt om ze te laten verbranden. We willen ze terughalen.”

12

KR_Artikel4P_1.indd 12

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:11

RECYCLING

Een van de extrusiemachines waarop Hordijk de eigen folie’s extrudeert.

Vloeibaar PET wordt met een wals tot folie geperst.

Voor elke matrijs wordt een eigen PET-folie geëxtrudeerd.

spuitgiet- en blaasproducten. Hier worden bekende verpakkingsproducten gemaakt als de poedersuikerbus, het Eru-kuipje en de Seepje-flessen.

rant zijn. Het liefst volledig gerecycled, maar met de zuiverheid van virgin. En dat is lastig. Materiaal met een percentage van 30 procent MDS rPET is nu nog iets gekleurd. Dat moet verder geperfectioneerd worden om het volledig transparant te krijgen.

Twee lijnen

Hordijk Verpakkingen kreeg de Rethink Award toegekend voor twee nieuwe lijnen gerecycled PET. MDS PET en Ocean PET. Hennink legt uit hoe deze lijnen tot stand zijn gekomen: “Er kwam steeds meer vraag vanuit afnemers naar gerecycled materiaal. rPET werd in eerste instantie gewonnen uit gebruikte PET-flessen.

De flessen die terugkomen via het statiegeldsysteem bijvoorbeeld. Die kunnen wij hier prima verwerken.

Maar het ultieme is natuurlijk dat je eigen trays, je eigen verpakkingen terugkomen”, vindt hij. “Wij zijn op zoek gegaan naar methodes om eigen trays te verwerken. Zo kwamen wij in contact met een initiatief van TU Delft.” De universiteit doet onderzoek naar magnetic density separation of magnetische dichtheidscheiding (MDS) en werkt samen met een afvalverwerker in Amsterdam. MDS is kortgezegd het scheiden van afval naar soortelijke massa via een drijf-zinkmethode. ”Zij winnen PET terug uit huisafval. Dat wordt gezuiverd en geüpgraded en dat kunnen wij hier weer in het proces inzetten. Dit is de eerste redelijk transparante stroom gerecycled PET uit trays”, weet Hennink. Een strenge eis van de afnemers is dat de verpakkingen transpa-

Ocean

De andere lijn is de stroom OCEAN rPET. Dat is rPET verzameld uit zwerfafval uit de zee en van het strand.

“Dan krijg je een heel mooi zuiver materiaal. Een andere partij haalt dat uit de zee en uit de kuststrook langs de Middellandse Zee. Het gaat hier met name over PET-flesjes. Het materiaal wordt met de hand verzameld en gesorteerd. De meeste transparante flesjes zijn per definitie van PET gemaakt. Wij krijgen het als snippers binnen, met certificaten. We zijn de eerste partij die het inzet voor trays. We kunnen het namelijk op een voedselveilige manier inzetten.”

Lagen

De stromen worden op verschillende manieren ingezet in de fabriek. ”We maken bijvoorbeeld een folie met een kern van gerecycled PET van flesjes, met aan beide kanten een virginlaag. We extruderen hier de folie ook. Dan heb je dus één stroom van OCEAN PET en die wordt geïsoleerd tussen twee lagen virgin PET (aPET). En dat is dan 15-20 procent aPET en 80-85 KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel4P_1.indd 13

13

30-11-2021 13:11

RECYCLING

De helft van een matrijs voor plastic cups.

procent gerecycled materiaal. Dan ben je helemaal voedselveilig”, legt Hennink uit. Het is ook een kwestie van wat de klant wil. Want puur OCEAN rPET kun je ook op een voedselveilige methode toepassen. Het isoleren tussen twee lagen aPET verbetert de transparantie. “Het is maar net wat de klant wil. Je ziet ook dat er flessen-rPET wordt toegevoegd aan OCEAN rPET. We komen eigenlijk alle mogelijke mixen tegen.”

Gerecycled materiaal is duurder dan virgin materiaal, ook dat speelt ook mee.

wordt gebruikt, kun je het ook weer heel goed terugzetten in de voedselketen. PP wordt ook veel voor nonfoodtoepassingen gebruikt, net als PE. De shampoo­ fles of oliebus wil je niet terug in de voedselketen.

Daarom is het lastig PP, dat op zich heel goed recyclebaar is, voor voedselverpakkingen te gebruiken. Je moet dan voor 100 procent zeker weten dat het uit de voedselketen komt. Met PET is dat veel gemakkelijker.

We zijn nog steeds van mening dat PET het meest geëigende materiaal is. En dat zijn onze afnemers ook”, legt Hennink uit. Het percentage rPET op de totale productie is bij Hordijk al meer dan 50 procent.

De wens vanuit de markt naar rPET is aanzienlijk. “We krijgen hele duidelijke richtlijnen, ook van supermarktketens, dat ze bepaalde percentages rPET willen. Bij afnemers zie je verschillende stromingen.

Mensen die zich bezighouden met duurzaamheid zijn er groot voorstander van. De brandowners zijn vaak van mening dat het materiaal volledig transparant moet zijn.” En op basis van die wensen maakt Hordijk de beste mix. www.hordijkverpakkingen.nl Kasper Weigand

Positieve bijdrage

De vraag naar rPET wordt steeds groter. Logisch, want we moeten met zijn allen meer gerecyclede materialen gaan gebruiken. “We zien dat rPET vooralsnog vooral uit flessen komt. De statiegeldfles is een belangrijke stroom PET. Maar die fles wordt veelal door Coca-Cola opgekocht. In een aantal landen heeft Coca-Cola al een 100 procent gerecyclede fles. Dat betekent dat er voor andere bedrijven minder rPET overblijft. Daarom zijn we op zoek gegaan naar andere bronnen om rPET uit terug te winnen. Duurzaamheid staat hoog in het vaandel, maar dat moet ook echte duurzaamheid zijn”, vindt Hennink. ”Inzet van gerecycled materiaal moet een positieve bijdrage hebben, ten opzichte van de environmental footprint van virgin materiaal. Dat is met deze twee voorbeelden het geval.

We zetten onze trays niet in de markt om ze te laten verbranden, wat nu nog voornamelijk gebeurt. We willen ze terughalen. rPET-flessen was een leuke tussenstap, maar de ultieme stap is dat al onze trays gerecycled worden’, vindt Hennink. Wat betreft het OCEAN-PET is de doelstelling natuurlijk dat het helemaal niet meer terugkomt als zwerfafval. ‘Laten we hopen dat die stroom van nature opdroogt. Maar deze stroom is nu wel heel goed in te zetten. We zien het als tussentijdse oplossing.”

Een rol PET in een thermovormmachine.

Voedselveilig

PET is de enige kunststof die op dit moment gerecycled weer opnieuw voor voedsel mag worden gebruikt.

“Omdat 95 procent van de PET voor voedseldoeleinden 14

KR_Artikel4P_1.indd 14

De gevormde cups rollen uit de thermovormmachine.

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:11

MATERIALEN

Een circulair ‘drankkarton’?

Monomateriaal ‘drankkarton’ alternatief voor composiet barrièreverpakkingen Zotefoams is een innovator van cellulair materiaal en heeft een vloeibaar verpakkingskarton (VVK) ontwikkeld – ReZorce – dat bestaat uit één materiaal. Het materiaal heeft een 50 procent lager aardopwarmingsvermogen dan traditionele VVK-verpakkingen en kost veel minder water en energie om te maken.

R

eZorce voor drankverpakkingen is volledig recyclebaar en bestaat uit één materiaal. Het heeft afschermingseigenschappen die aan alle normen uit de voedselsector voldoen of deze overschrijden en is het eerste haalbare alternatief voor composiet barrièreverpakkingen.

Het door Zotefoams ontwikkelde materiaal is gebaseerd op een bedrijfseigen microcellulaire schuimtechnologie, waarbij schuimlagen met vaste lagen worden geklemd om de afschermingsprestaties te optimaliseren en bij het vouwen dezelfde prestaties te verkrijgen als bij traditionele drankverpakkingen.

ReZorce kan niet alleen worden gerecycled via teruggewonnen afvalophaling, maar kan tot 100 procent uit gerecycled materiaal bestaan (als voedselveilig gerecycled polymeer beschikbaar is).

Levenscyclusanalsye

Zotefoams heeft een onafhankelijke levenscyclusanalyse (LCA) uit laten voeren door het LCA Centre, die drie soorten ReZorce met verschillende hoeveelheden gerecyclede HDPE vergeleken met traditioneel VVK uit meerdere materialen. Er zijn drie soorten geschuimde polyethyleen ReZorce-verpakkingen met hoge dichtheid beoordeeld (met 12,5 procent, 25 procent en 50 procent gerecyclede inhoud), evenals een VVKverpakking met lagen karton (72,5 procent), polyethyleen (24 procent) en aluminiumfolie (3,5 procent). Elke

ReZorce – het lijkt op karton en voelt als karton.

verpakking bevat 1 liter appelsap.

De belangrijkste elementen van de LCA waren de beoordelingen van het aardopwarmingsvermogen (kg CO2-eq), de waterreserve (m3) en de cumulatieve energiebehoefte (MJ-eq) in vier verschillende scenario's van wieg-tot-poort en vervolgens het einde van de levensduur (verbranding, recycling of een combinatie van beide). De resultaten laten zien dat ReZorce in alle scenario's een lager aardopwarmingsvermogen, behalve in het scenario waarbij beide verpakkingen worden verbrand.

Uit de resultaten blijkt dat er vijf keer minder energie nodig is om een kartonverpakking van ReZorce te produceren, te vullen en te transporteren in vergelijking met traditioneel vloeibaar verpakkingskarton (VVK).

Voor de productie van ReZorce is er 11 keer minder water nodig – op voorwaarde dat het wordt gerecycled – en het aardopwarmingsvermogen ervan is in het algemeen 50 procent lager.

Dr Alan Campbell, technisch directeur bij The LCA Centre: "De gerecyclede ReZorce-verpakking kan een milieuvoordeel bieden, dankzij een GWP (aardopwarmingsvermogen) dat lager is dan alternatieve verpakkingsopties

1 miljoen dollar

Neil Court-Johnston, vicepresident Strategie EMEA bij Zotefoams: "We zijn bijzonder blij met de resultaten van de levenscyclusanalyse; de cijfers spreken voor zich. We hebben 1 miljoen dollar geïnvesteerd in een proefbedrijf in de VS. Dat geeft merkeigenaars en retailers de gelegenheid om snel proeven uit te voeren en om de platformtechnologie in te voeren vóór de aanstaande wettelijke termijnen. We werken samen met New Plastics Economy en hun HolyGrail-project.

Dat gebruikt chemische tracers en digitale watermerken om plastic afval te volgen en het sorteren van gebruikte verpakkingen maar ook de hoeveelheid recycling te verbeteren. Fabrikanten en merkeigenaars erkennen dat de huidige technologie niet kan voldoen aan de komende duurzaamheidsdoelstellingen en we werken al met gelijkgestemde partners samen. Drankverpakkingen zijn maar het begin."

De volledige LCA is op te vragen via rezorce.info.

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel1P_3.indd 15

15

30-11-2021 13:12

ADVERTORIAL

Ferlin ontwikkelt nieuwe doseermachine “One” verwijst naar dé manier om één additief toe te voegen. Door het unieke ontwerp is de doseermachine in staat een kleine loadcell te gebruiken. Samen met de slimme software maakt dit de nieuwe machine erg nauwkeurig. Daarnaast heeft de doseermachine een intuïtieve bediening met veel slimme en handige functionaliteiten waardoor handleidingen overbodig zijn, zo werkt Ferlin mee aan een meer inclusieve arbeidsmarkt.

De Ferlin One is dus één van de nieuwste innovaties van Ferlin. Ze zijn op dit moment bezig met het produceren van de serie-0.

Deze serie-0 wordt extern getest bij een aantal geselecteerde klanten. Aan de hand van deze testen wordt feedback verzameld van de klant zodat ze de One by Ferlin nog beter kunnen laten aansluiten op het proces van de klant.

Voor alle innovaties heeft Ferlin een speciaal ontwikkelproces om de kwaliteit te waarborgen.

Acht stappen in dit ontwikkelproces brengt de revolutie onder de doseermachines van idee tot eindproduct.

Het idee begon bij de interesse van Ferlin in zogeheten inkleurapparaten, doseermachines die enkel één component hoeven toe te 16

KR_Advertorial2P.indd 16

voegen. Tijdens een uitgebreid onderzoek naar nauwkeurigheid met meer dan 60 verschillende testen ontdekte Ferlin dat veel gravimetrische loss-in-weight machines werken met een schroef of iets vergelijkbaars die aangedreven wordt door een vaak zware motor.

Beide hebben een negatief effect op de doseernauwkeurigheid. Ferlin dacht, dat moet anders!

De conceptkeuze Een morfologisch overzicht is een belangrijk onderdeel in het ontwikkelproces van Ferlin.

Vanuit het morfologisch overzicht volgen een aantal concepten. De uitgangspunten waren: 1) Geen pulserend gedrag. Een doseerschroef, pocket of iets soortgelijks was dus gelijk uitgesloten.

2) Een kleine weegcel zodat je kunt meten

3) 4) 5)

wat je doen, een zware motor was dus ook uitgesloten!

Een eenvoudig te integreren apparaat, zowel hardware- als softwarematig.

Super gebruiksvriendelijk, toegankelijk voor zoveel mogelijk mensen.

Een gunstige prijsstelling zodat ook hier geen bezwaren meer zijn.

Uit dit morfologisch overzicht volgden vier concepten waarbij de One by Ferlin met transportband uiteindelijk verder is doorontwikkeld.

De One by Ferlin zal in 2022 op de markt worden gebracht. De op één na laatste fase is voor Ferlin aangebroken, de externe test.

Tijdens deze test zullen ze vast nog goede feedback gaan ontvangen die ze gaan verwerken in het eindproduct.

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:14

ADVERTORIAL

Meer dan zes keer zo nauwkeurig meten De One By Ferlin is erg compact waardoor hij vrijwel overal in te zetten is.

Daarnaast is de doseerunit inclusief buffervoorraad goed afgeschermd in een RVS behuizing waardoor deze niet beschadigd kan worden door invloeden van buitenaf. Deze doseerunit met buffervoorraad staan samen op een weegcel. Door slimme toepassingen van materialen is het gewicht beperkt gebleven tot ongeveer 1 kg, inclusief materiaal. Hierdoor kunnen ze een weegcel toepassen van 3 kg.

Wist je dat een weegcel van 3 kg in staat is om ruim zes keer nauwkeuriger te meten dan een weegcel van 20 kg?

Lichtgewicht ontwerp maakt nauwkeurig doseren mogelijk De One by Ferlin is door zijn lichte opbouw en kleine weegcel in staat om erg kleine doseringen te meten. Dit laten ze ook eerlijk zien in de software. Geen gemiddeldes meer maar echt inzicht in wat je doet!

Daarnaast is de One by Ferlin eenvoudig te koppelen aan een SQL database zodat alle productiegegevens ook goed opgeslagen kunnen worden.

Geen doseerschroef, wel zo slim.

De One by Ferlin gebruikt geen doseerschroef of iets wat daar op lijkt maar een transportbandje. Tijdens het onderzoek kwamen ze erachter dat schroeven of soortgelijken voor een sterk pulserend effect zorgen.

Daarnaast hebben schroeven of soortgelijken vaak een zwaardere motor nodig om deze aan te drijven waardoor de machine onnodig zwaar wordt.

De One by Ferlin werkt met een transportband wat samen met slimme vormgeving en software de dosering zeer constant maakt. Hoe constanter de dosering hoe nauwkeuriger het gaat worden.

Intuïtieve bediening zorgt voor gebruiksgemak De One by Ferlin heeft een intuïtieve bediening die samen met de handige uitlegwizard medewerkers snel vertrouwd maakt met het systeem. Daarnaast is de wizard later weer op te roepen zodat nieuwe medewerkers snel en eenvoudig kunnen leren werken met ons systeem. Een goed doordachte bediening die samen met de klanten tot stand is gebracht. Want zeg nou zelf wie weet nou echt wat handig is of niet?

Benieuwd naar wat er gaat komen? Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontvang als eerste de laatste updates van de One by Ferlin.

Ferlin Plastics Automation B.V. www.ferlin.nl/ferlin-one info@ferlin.nl 0523-613 439

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Advertorial2P.indd 17

17

30-11-2021 13:14

PRODUCTIETECHNIEK

Top tipproductie in turnkey cleanroomproductiecel 64-voudige clustermatrijs goed voor 320 miljoen pipettips per jaar Nog virtueel te bezoeken tot eind van dit jaar: een cleanroomproductiecel voor pipettips – met een matrijs met 64 caviteiten in acht snel verwisselbare kern- en caviteitenclusters, individuele warmgestuurde hotrunnertips, geoptimaliseerde koeling voor maatnauwkeurigheid, hoge spuitgietdynamiek voor een cyclustijd van 5 tot 6 s en een volledig geautomatiseerde lineaire robot en visionsysteem. En dat alles op een oppervlakte van 25 m².

D

oor de vooruitgang in de moleculaire diagnostiek en de ontwikkeling van nieuwe IVDverbruiksgoederen, wordt verwacht dat deze markt tegen 2028 een waarde vertegenwoordigd van USD 118,44 miljard en jaarlijks (CAGR) met 4,4 procent groeit. "Dit vergt een uitgebreide productiecapaciteit, de hoogste precisie en kwaliteit, en maximale betrouwbaarheid", stelt Thorsten Dienst, business development manager bij männer. Door een eigen 'samenwerkingsecosysteem' te creëren, zijn de drie ondernemingen erin geslaagd een volledig kant-enklare IVD-productiecel samen te stellen die de allerbeste technologie verenigt om als geheel meer waarde te produceren.

"Hoewel er geen sprake is van exclusiviteit, wilden we als gelijkgestemde technologiebedrijven die al twee

van 's werelds grootste farmaceutische bedrijven bedienen, graag de toegevoegde waarde demonstreren die kan worden bereikt wanneer we samenwerken en de grenzen van innovatie verleggen om een specifieke IVD-productie-uitdaging op te lossen", aldus Sumitomo Demag’s directeur medische business development Anatol Sattel.

Als antwoord op een van de grootste uitdagingen voor IVD-fabrikanten - een herhaalbaar hoog productievolume, strenge technische eisen en weinig uitval - ontwierp männer een innovatief clustergereedschapconcept voor massaproductie en een uniek hotrunnersysteem. "Tot voor kort was er vaak een afweging tussen technische haalbaarheid, procesbetrouwbaarheid en efficiëntie", benadrukt Dienst. Veel bezoekers die de pipettip-productiecel hebben beke-

De turnkey IVD-productiecel kan 320 miljoen pipettips per jaar produceren.

18

KR_Artikel4P_2.indd 18

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:14

PRODUCTIETECHNIEK

De speciale 64-voudige matrijs is ontwikkeld door de Duitse matrijs- en hotrunnerspecialist männer.

ken, hebben het effect van de verwisselbare caviteitclusters en kernen op de uptime van de spuitgietmachine opgemerkt, benadrukt hij.

Gereedschap

Elke matrijsholtecluster bestaat uit acht verwijderbare en vervangbare vormholtes, een hotrunnerspuitkop met acht afzonderlijke, temperatuur-gestuurde spuittips en acht 'floating core’ centreerbussen. De unieke hotrunnertemperatuurregeling zorgt voor een vlak temperatuurprofiel en een gelijkmatige balancering.

Ook zorgt het voor een goed opstartgedrag, geen druip en een goed gecontroleerde smelttemperatuur in de hotrunner zonder oververhitting. Bovendien maakt het gecontroleerde temperatuurbeheer het mogelijk om individuele vormholtes te deactiveren door eenvoudig de temperatuur van de spuitmondtip te verlagen. De voordelen van deze functies voor de klanten zijn veel-

In-vitro diagnostiek

Bij in-vitro diagnostiek (IVD) worden monsters afkomstig uit het menselijk lichaam, zoals bloed of urine, buiten het lichaam worden onderzocht.

Voorbeelden van ivd’s zijn bloedglucosemeters, zwangerschapstesten en testen die aantonen of iemand een erfelijke ziekte heeft.

voudig. Dienst legt uit: "Er is minder uitval dankzij herhaalbare, stabiele rondhiedsresultaten binnen aanvaardbare toleranties. De 'floating core’ centreerbus zorgt ook voor aanzienlijk minder slijtage."

De 16 flowmeters van HB-Therm waarschuwen productiemanagers onmiddellijk voor elke afwijking in flowwaarden of verandering in de inlaat- en retourtemperatuur. In combinatie met de geïntegreerde Gammaflux-temperatuurregelaar – die automatisch 20 keer per seconde de waarden registreert – en de Priamus-procescontroles, kunnen best practices en ISO 13485-naleving worden bereikt en efficiënt worden gedocumenteerd en gerapporteerd via één enkele interface.

Stabiele injectie

Om de doseer- en injectieprestaties te verbeteren, levert de IntElect S130 van Sumitomo (SHI) Demag de herhaalbaarheid en precisie die vereist zijn voor een IVD-toepassing van deze omvang. Naar zeggen is de gebruiksklare cleanroom-spuitgietcel een van de weinige compacte, volledig elektrische machines op de markt met voldoende matrijsruimte met ruimte voor het de matrijs met 64 vormholtes en de robotica.

Anatol Sattel legt uit: "De technologie van beide partners is complementair. De directe aandrijftechnologie van de IntElect is puur ontworpen voor spuitgieten en levert daarom de hoge injectiesnelheden die nodig zijn KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel4P_2.indd 19

19

30-11-2021 13:14

PRODUCTIETECHNIEK

om 64 caviteiten nauwkeurig te vullen in de kortst mogelijke cyclustijd. Typisch tussen vijf en zes seconden voor deze toepassing, hoewel open/sluit-cycli van een seconde mogelijk zijn. " De IntElect S wordt gekenmerkt door zijn flexibiliteit om verschillende gereedschapconfiguraties en automatiseringsopties mogelijk te maken en is een populaire keuze voor de massaproductie van IVD en medische componenten met uiterst nauwe toleranties.

Eigen huis

Sattel bevestigt het voordeel van samenwerking met andere bedrijven die hun technologie ook in eigen huis ontwikkelen: "Onze ervaring is dat de synergie die ontstaat door technologieën in eigen huis te ontwikkelen, expliciet gekoppeld is aan het vertrouwen in de markt.

Doorgaans resulteert het ook in een beter energierendement en een betere ‘total cost of ownership’. Voor een snel wijzigende productieomgeving, zoals bij IVDproductie, zoeken klanten kwaliteit, waarde en schaalbare oplossingen. Dit is veel gemakkelijker te verwezenlijken wanneer wordt samengewerkt met gelijkgestemden die over hun eigen technologische bouwstenen beschikken en experts in huis hebben om een vlotte integratie mogelijk te maken."

100 procent kwaliteit verzekerd Daniel Leinert van MA micro automation, verantwoordelijk voor de automatisering binnen de cel, is het

daarmee eens. Als, naar eigen zeggen, de enige bekende Europese leverancier die de lineaire laad/losen vision-systemen in eigen huis produceert, legt Daniel uit hoe deze universele expertise en 100 procent bewezen technologie de pipettip ‘showcase’ ten goede is gekomen.

"Het niveau van procesintegratie is uitzonderlijk. Van het uitnemen van de pipettips na het afkoelen, tot het inspecteren vanuit meerdere hoeken om er zeker van te zijn dat de radiale uitloop binnen de overeengekomen toleranties valt, en vervolgens het plaatsen van elke pipet in overeenkomstige rekken in een QA-lade, de automatiseringsopties die wij leveren zorgen voor een volledig ononderbroken proces."

Door gebruik te maken van een lineaire magnetische as met een ultralichte magnesium eindeffector om slijtage te voorkomen en de GMP- en ISO klasse 8 cleanroom-normen te handhaven, wordt elke pipetpunt in 4,8 seconden overgebracht naar het downstream verwerkingsproces.

Schaalbare automatiseringsopties

Om de veelzijdigheid voor IVD-fabrikanten verder te vergroten, biedt MA micro automation een complete reeks van schaalbare handling- en vision-opties aan, die kunnen worden geconfigureerd voor elke afzonderlijke toepassing. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om het hogesnelheidsrobotsysteem met lineaire assen dat in deze cel tordt gebruikt, aan te sluiten op een ontkop-

De acht vormholteclusters in de matrijs bestaan uit acht verwijderbare en vervangbare caviteiten, een hotrunnerspuitkop met acht afzonderlijke, temperatuurgestuurde nozzle-tips en acht ‘floating core’ centreerbussen.

20

KR_Artikel4P_2.indd 20

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:14

PRODUCTIETECHNIEK

kant, onderkant, bovenaanzicht en filterdiepte). Elk gevuld rekje kan ook visueel worden geïnspecteerd om de volledigheid te verifiëren. Verdere geautomatiseerde downstream verpakkingsopties omvatten het plaatsen in dozen en krimpverpakking, terwijl een extra SPC-camera-inspectiesysteem (Statistical Process Control) beschikbaar is om de rondheid te controleren en te vergelijken met de kwaliteitscriteria voor de pipettip. Het gebruik van elektrische aandrijvingen in plaats van pneumatische actuatoren zorgt voor een verdere vermindering van het energieverbruik.

MA micro automation heeft een compleet pakket schaalbare handling- en vision-opties ontwikkeld die op elke individuele toepassing kunnen worden afgestemd.

pelbare buffer-transportbandmodule. Dit zou ervoor zorgen dat upstream- en downstream-processen efficiënt worden beheerd en helpt om knelpunten in de productie te elimineren.

Vision

Het toevoegen van een camera-inspectiesysteem kan 100 procent kwaliteitsgarantie bieden, waarbij de pipetpunt vanuit elke hoek wordt geïnspecteerd (zij-

‘Zeldzame kans’

Thorsten Dienst concludeert: "Dit was een van onze meest ambitieuze en succesvolle projecten tot nu toe.

Bij gebrek aan wereldwijde beurzen biedt deze tentoonstelling IVD-fabrikanten en farmaceutische bedrijven een zeldzame kans om te zien hoe internationale machinebouwers samenwerken om de groeiende IVDmarkt te bedienen en welke schaalbare en flexibele tooling-, verwerkings- en automatiseringsopties beschikbaar zijn."

Het is nog tot eind 2021 mogelijk een virtuele rondleiding te boeken op https://pipettetips. barnesmoldingsolutions.com

color makes the difference De specialist in color & additieve masterbatches

www.uniqueqolors.nl / +31 (0)85 076 13 63 / info@uniqueqolors.nl

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel4P_2.indd 21

21

30-11-2021 13:14

RECYCLING

Plastic Scanner wint James Dyson Award Open source-apparaat kan de meest voorkomende soorten plastic identificeren TU Delft-alumnus Jerry de Vos heeft met zijn Plastic Scanner een handzaam apparaatje ontworpen dat snel laat zien van welk soort plastic iets gemaakt is. Belangrijk is voor hergebruik en recycling van de groeiende hoeveelheid plastic afval. Zijn ontwerp heeft hem een van de drie James Dyson Awards 2021 opgeleverd.

O

mdat plastic maar lastig te recyclen is, belandt het vaak op de vuilnisbelt – of op het strand of in de zee. Maar door de juiste technologieën te gebruiken, zouden plastics aan het einde van hun levensduur succesvol en op grote schaal kunnen worden gerecycled en omgevormd tot nieuwe producten. Een van de uit-

dagingen daarbij is om het plastic te identificeren, zodat het op de juiste manier kan worden gerecycled.

Die technologie bestaat, maar is duur en schaars.

Plastic Scanner

De Plastic Scanner, die De Vos uitvond voor zijn mas-

Jerry de Vos met de door hem ontwikkelde Plastic Scanner, die eenvoudig meer dan 75 procent van de gebruikelijke plastics kan identificeren (Foto: David Stegenga)

22

KR_Artikel2P_4.indd 22

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:15

RECYCLING

‘Zijn werk is inspirerend’

De Plastic Scanner is een eenvoudig, open-source apparaat. (Foto: David Stegenga)

teropleiding Integrated Product Design, is een draagbaar plastic scannertje dat draait op nabij-infrarood spectroscopie, een technologie die meer dan 75 procent van alle plastics die we in het dagelijks leven gebruiken kan identificeren. Houd je het tegen een kunststof product, dan laat het de gebruiker weten van welke kunststof het is gemaakt. Dat gebeurt door middel van nabij-infrarood licht dat de bestandsdelen van de kunststof detecteert.

De Plastic Scanner bouwt voort op het ReReMeterproject van Armin Straller (github.com/arminstr/reremeter) door zijn technologie in een draagbare vorm toe te passen. Dit ontwerp vormde de basis voor De Vos om de Plastic Scanner uiteindelijk tot een tastbaar product te maken door het voortdurend te herhalen en te verbeteren met bijvoorbeeld een minicomputer, batterij, scherm, knop en de behuizing van het uiteindelijke prototype. Het project maakt gebruik van de open source GPL-v3 licentie, wat betekent dat het derden vrij staat het project te gebruiken, mits dit recht ook aan anderen wordt doorgegeven en de auteur(s) wordt (worden) genoemd.

James Dyson over Jerry de Vos: “Plastic wordt tegenwoordig veel gedemoniseerd, echter is het een duurzaam en veelzijdig materiaal dat een belangrijke rol speelt. De uitdaging is natuurlijk om ervoor te zorgen dat het effectief wordt hergebruikt en gerecycled om te voorkomen dat het naar de stortplaats gaat.

Het is ingewikkeld om te begrijpen hoe je plastic op de juiste manier kunt recyclen, maar Jerry heeft een zeer effectieve technologie ontwikkeld waarmee iedereen deze kennis in handen kan krijgen. Jerry richt zijn inspanningen op het ondersteunen van ontwikkelingslanden. Toen ik Jerry belde om het nieuws te brengen, was hij onderweg naar Algerije om lokale gemeenschappen te helpen bij het opzetten van recyclinginitiatieven.

Zijn werk is inspirerend en ik wens hem veel succes met deze potentieel belangrijke technologie.”

Verschil maken Mohamed Tahar Kachebi, projectmanager bij UNHCR zegt: “Ik geloof echt dat zulke technologie nodig is voor het maken van cruciale beslissingen en dat het een verschil kan maken van elk plastic recycling project, ongeacht de verwerkingsmethode. Als we het voorbeeld nemen van het recyclingproject hier in de Sahrawi-kampen in Algerije, hangt de kwaliteit van de eindproducten van de plaatpers of de extruder grotendeels af van de kwaliteit en het soort plastic afval of gebruikte grondstof. Het is niet makkelijk om met het blote oog de samenstelling en het exacte type van alle kunststoffen te kennen die we in de natuur aantreffen, daarom geloof ik dat de Plastic Scanner kan helpen om deze taak makkelijker te maken en de kunststoffen correct te scheiden, en zo een betere kwaliteit van de eindproducten te garanderen.”

Precious Plastic

De Vos maakt deel uit van Precious Plastic, een organisatie met als doel plastic afval te verminderen. Door zijn werk voor Precious Plastic heeft hij de negatieve impact van plastic van dichtbij gezien, maar ook de bottlenecks die ontstaan wanneer plastic niet wordt geïdentificeerd en gesorteerd in het recyclingproces.

Hij zag hoe in een grote Nederlandse fabriek succesvol gebruik werd gemaakt van een techniek waarbij infraroodreflectografie helpt bij het sorteren. Een belangrijke stap die ervoor zorgt dat afval op de juiste manier gerecycled wordt. Het werd zijn missie om deze techniek beschikbaar te maken voor iedereen waar ook ter wereld.

Lage kosten

De Plastic Scanner helpt dus om kunststoffen handmatig juist te scheiden zodat producten van betere

kwaliteit hergebruikt kunnen worden. Een belangrijke vooruitgang, omdat wereldwijd veel afvalscheiding nog met de hand gebeurt. Tijdens zijn afstudeerproject kwam De Vos erachter dat veel plastic dat in onze oceanen terechtkomt, afkomstig is uit lage- en middenlonenlanden. Hij wil dan ook juist in deze landen recycleinitiatieven steunen op de wijze waarop hij ook zijn Plastic Scanner ontwierp: tegen lage kosten en op een gebruiksvriendelijke manier. Tijdens de ontwikkeling van de Plastic Scanner sprak De Vos recycle-experts KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel2P_4.indd 23

23

30-11-2021 13:15

uit India, Indonesië, Kenia en Curaçao om er zeker van te zijn dat zijn model geschikt is voor eindgebruikers.

Nieuwe prototypes

Nu zijn ontwerp de Dyson Award in de categorie duurzaamheid heeft gewonnen, en daar hoort een geldbedrag van GBP 30.000 bij, heeft De Vos een team van vrienden om zich heen verzameld die gespecialiseerd is in embedded systems en machine learning. Samen ontwikkelen zij nieuwe prototypes en testen ze de scanner in zowel een industriële omgeving als in een omgeving met beperkte middelen. Zijn lange-termijndoel is ervoor zorgen dat het project zichzelf alsmaar blijft vernieuwen, met doe-het-zelf versies van de scanner, terwijl de open source-documentatie alsmaar wordt aangevuld, zodat het voor anderen makkelijker wordt om mee te doen en een bijdrage te leveren aan de missie.

Stomverbaasd

“Toen James Dyson mij belde dat ik de Duurzaamheidsprijs had gewonnen, was ik eerst stomverbaasd", zegt De Vos, “Toen pas begon ik de impact van deze overwinning en de mogelijkheden die de Award brengt te beseffen. Het doel van de Plastic Scanner is om een eenvoudig, open-source apparaat te bouwen dat de meest voorkomende soorten plastic

Jerry de Vos: “Het winnen van de James Dyson Award helpt het ontwikkelingsproces versnellen, zowel aan de elektronica- als aan de softwarekant.” (Foto: David Stegenga)

kan identificeren. Het winnen van de James Dyson Award helpt het ontwikkelingsproces versnellen, zowel aan de elektronica- als aan de softwarekant. Door de kwaliteit van het apparaat continu te verbeteren en het intuïtief reproduceerbaar te maken, hoop ik iedereen in staat te stellen plastic goed te identificeren en te sorteren, en zo de misschien wel meest complexe barrières voor plasticrecycling in de wereld weg te nemen." plasticscanner.com Ga voor meer maakinformatie naar Wikifactory: tinyurl.com/wikifactoryplasticscanner

ÉÉN SYSTEEMPARTNER

ÉÉN KWALITEITSGARANTIE

ÉÉN PROCESKETEN

EENMALIG ÉÉN VERANTWOORDELIJKE ÉÉN PROJECT

ÉÉN CONCEPT

ÉÉN OPLOSSING

Machine, randapparatuur, proces – wij maken het voor u. Met onze turnkeyoplossingen nemen wij het plannen en implementeren van veeleisende productietaken van u over. Zo kunt u zich concentreren op wat belangrijk is: uw klanten. www.arburg.nl

24

KR_Artikel2P_4.indd 24

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:15

RECYCLING

Weer 'RAAK’ voor Windesheim ‘Prachtige erkenning voor het onderzoek van het lectoraat Kunststoftechnologie’ Na de Deltapremie voor Margie Topp heeft het lectoraat Kunststoftechnologie van Windesheim nog een prestigieuze prijs in de wacht sleept: de RAAK-award. Ditmaal valt associate lector Albert ten Busschen in de prijzen voor zijn onderzoek naar het hybride hergebruik van kunststoffen.

M

et de Deltapremie – uitgereikt in het bijzijn van de minister van OCW – wil het lectoraat de nog nauwelijks te recyclen gigantische berg afgedankte autobanden gaan bedwingen Zo bereiken elk jaar wereldwijd 1,5 miljard autobanden het einde van hun levensduur. Een afvalberg waarmee niets meer gedaan kan worden, omdat het rubber vernet is en daardoor niet meer terug te brengen is tot een grondstof die je kunt hergebruiken. Maar het lectoraat doet veel méér. Niet alleen over rubber, maar ook over composiet – een oersterk maar juist hierdoor bijna onmogelijk te recyclen materiaal – bogen ze zich. Van afgedankte windmolenwieken maakten ze onder meer oeverbeschoeiingen en van oud NS-interieur spooronderdelen. Nieuwe treinen rijden strak dus over oud treinmateriaal. Recycling in het kwadraat dus. Met dank aan het onderzoek van Albert ten Busschen.

Onder de indruk

De RAAK-jury is ‘onder de indruk van de brede range van moeilijk te recyclen producten waarop de methodiek van Ten Busschen en zijn team kan worden toegepast. Niet één keer, maar voor elk restproduct en toepassing opnieuw. Dit onderzoek biedt een oplossing voor een groeiend probleem. Kunststoffen die heel functioneel zijn in hun gebruik, maar nauwelijks te recyclen vallen aan het eind van de levensduur van het product waarin ze zijn verwerkt. Met een indrukwek-

kend aantal partners in de praktijk zijn nieuwe, bruikbare producten ontwikkeld waarin kunststoffen een tweede leven krijgen. Juist vanwege de sterke samenwerking met de industrie en kijkend naar de schaalbaarheid van het maakproces is het groeipotentieel van dit project zeer groot’.

Hoe duurzaam zijn windmolens zelf?

Ten Busschen is als onderzoeker elke dag bezig met het bedenken van oplossingen voor problemen die zich in de industrie en bij bedrijven voordoen. Zoals het probleem waarvoor nu al meer dan 30 jaar verwoede pogingen worden gedaan oplossingen te vinden: recyclen van composieten. Uit het oersterke en lichte materiaal, waarvan onder meer rotorbladen van windmolens en rompen van plezierjachten worden gemaakt, proberen onderzoekers al decennialang de oorspronkelijke grondstoffen (zoals hars en glasvezels) terug te winnen om zo opnieuw te kunnen gebruiken. Maar al die pogingen mislukten. Toen Ten Busschen bij Windesheim aan de slag ging, was hij vastbesloten hiervoor een oplossing te vinden: “Ik was acht jaar lang voorzitter van de branchevereniging voor composiet. Toen speelde het afvalprobleem al.

Dan gebruik je windmolens om schone energie te produceren, maar nu die eerste generatie windturbines aan het eind van haar levensduur is aangekomen, blijk je niets te kunnen met die rotorbladen”, legt Ten Busschen uit. “Hoe duurzaam is dat dan?”

RAAK-award

Albert ten Busschen heeft de RAAK-award gewonnen.

De RAAK-award, een initiatief van het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA en bestemd voor het beste praktijkonderzoek van Nederlandse hogescholen, is donderdag 25 november uitgereikt – met de juryprijs van 10.000 euro. Ten Busschen: “De RAAK-award sámen met de Deltapremie in precies dezelfde week is dan ook een prachtige erkenning voor het onderzoek van het lectoraat Kunststoftechnologie van hogeschool Windesheim en een stimulans om via ons onderzoek blijvend bij te dragen aan een duurzamere wereld, waarin we een stuk slimmer met kunststoffen omgaan.” www.windesheim.nl KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel1P_4.indd 25

25

30-11-2021 13:16

RECYCLING

'Waste Treatment Tool' voor rivierplastic TNO-tool voorspelt afvalverwerkingsopties voor de 1000 meest vervuilde rivieren In 2019 kwam The Ocean Cleanup op de proppen met de Interceptor. De Interceptors moeten voorkomen dat via rivieren drijvend plastic afval uiteindelijk in de oceanen terechtkomt, door het voortijdig uit de rivieren te vissen. Maar daarna moet je het nog wel op de juiste manier verwerken.

A

fvalverwerking, infrastructuur en kosten voor plastics zijn echter wereldwijd divers en complex. TNO heeft recent de Waste Treatment Tool ontwikkeld om de beste verwerkingsopties van rivierplastics te bepalen. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de kosten om het plastic te verwerken maar ook naar de CO2effecten van de verwerking.

Recycling

Veel rivieren wereldwijd zijn vervuild met plastic afval.

Deze rivieren zijn verantwoordelijk voor het transport van plastic afval vanaf land naar de kustgebieden en oceanen. Dit heeft sterke ongewenste gevolgen voor onze gezondheid, het milieu en zelfs onze economie.

The Ocean Cleanup is vastbesloten om de plasticvervuiling in rivieren een halt toe te roepen. Met de Interceptor wordt drijvend plastic afval onderschept en via een transportbandsysteem uit de rivier gehaald.

Om de negatieve gevolgen van de plasticvervuiling van rivieren een halt toe te roepen, mag het plastic niet

The Ocean Cleanup heeft TNO geraadpleegd om de kosten en impact van verschillende verwerkingsmethoden voor rivierafval in kaart te brengen.

26

KR_Artikel2P_1.indd 26

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:17

RECYCLING

PRISM

worden verbrand of gestort, maar moet het op de juiste manier worden behandeld, bijvoorbeeld door recycling, waardoor het plasticafval een nieuw leven kan krijgen en waarde kan worden geschapen uit een afvalstof.

TNO’s Plastic Recycling Impact Scenario Model (PRISM) maakt het mogelijk om toekomstscenario’s te maken voor de circulariteit van plastics. Met behulp van dit model heeft TNO een eerste verkenning uitgevoerd voor een maximaal circulair plastic systeem in 2050.

De basis voor dit scenario is TNO’s prognose van de toekomstige samenstelling van plastic afval, gebaseerd op de marktgroei in de verschillende relevante sectoren zoals de verpakking, bouw, mobiliteit en elektronica, de trends rond plastic toepassing in deze sectoren en de recyclebaarheid van de toegepaste plastics. Vervolgens selecteert het PRISM-model de gewenste recyclingtechnologieën voor de verschillende (mengsels van) polymeren om de gewenste doelen in termen (levenscyclus) van CO2-uitstoot en materialenproductie (kwantiteit en kwaliteit) te behalen.

De methodiek verschilt van de meeste andere modellen omdat er van uit wordt gegaan dat het inzamelen en sorteren van het plastic dienovereenkomstig wordt aangepast. Het maximaal circulair-plastic scenario is dus een verkennend en niet een voorspellend scenario. Op dit moment wordt gewerkt aan uitbreiding van het model met kosten zodat ook economisch factoren in de scenario’s kunnen worden meegenomen.

Kijk voor meer informatie over PRISM op tinyurl.com/TNO-PRISM

1000 meest vervuilde rivieren

The Ocean Cleanup heeft een uitgebreid wetenschappelijk werk gepubliceerd – terug te vinden via de website – waarin duidelijk werd dat meer dan 1000 rivieren, voornamelijk gelegen in Azië en Afrika, bijna 80 procent van alle plasticvervuiling door rivieren bevatten. Bovendien hebben zij veel veldwerk verricht om gegevens te verzamelen over soorten afval en plastic polymeren in rivieren.

De soorten afval en kunststoffen, de bestaande afvalinfrastructuur en de kosten voor de verwerking van kunststofafval zijn wereldwijd divers en complex.

Bovendien wordt de afvalinfrastructuur sterk beïnvloed door de hoeveelheden en de samenstelling van het afval en de beschikbare technologieën in de regio.

The Ocean Cleanup heeft TNO geraadpleegd om de kosten en impact van verschillende verwerkingsmethoden voor rivierafval in kaart te brengen.

Afvalverwerkingstool

Anna Schwarz en Toon van Harmelen, beiden wetenschappers bij TNO, hebben een tool ontwikkeld die voorspelt welke afvalverwerkingsopties er zijn in de 1000 meest vervuilde rivieren wereldwijd. In de tool worden The Ocean Cleanup datasets over rivierplastics gekoppeld aan potentiële afvalverwerkingstrajecten. Dit omvat kosten en waarden van behandeling en CO2-emissies. Deze gegevens worden verzameld uit TNO's PRISM (Plastic Recycling Impact Scenario Model). De interactieve tool kan met deze variaties werken en de kosten en impact van verschillende afvalverwerkings- en recyclingpaden visualiseren.

Met de nieuwe tool heeft The Ocean Cleanup meer inzicht in de beste oplossingen voor het verzamelde rivierplasticafval.

Meeste waarde halen uit rivierafval

Kunststofafval uit rivieren verschilt van de gebruikelijke kunststofafvalstromen. Verschillende plastic polymeren kunnen gemengd zijn en het plastic kan in hogere kwaliteiten vervuild zijn. Daarom is in veel gevallen een voorbehandeling nodig zoals sorteren, wassen en drogen van het materiaal. In veel landen ontbreekt het aan een goede infrastructuur voor afvalverwerking. Dit beperkt sterk de mogelijkheden om het ingezamelde kunststofafval uit rivieren te behandelen. Dit houdt ook verband met de enorme hoeveelheden afval die in het milieu en in rivieren terechtkomen. Investeringen in afvalverwerkingssystemen in landen zullen dan ook een belangrijke troef zijn bij de oplossing van het probleem van de plasticverontreiniging. Bovendien kunnen economieën en bedrijven hun voordeel doen met rivierafval wanneer zij samenwerken.

Beste oplossing

De tool geeft waardevolle inzichten in de beste oplossingen, de voorziene impact en de business case van (kunststof)afvalverwerking. Dit zal sorteerders, recyclingbedrijven en andere partijen helpen bij het nemen van beslissingen. Bovendien zullen overheden meer inzicht krijgen in welke technologieën moeten worden ondersteund om de sanering efficiënt en kosteneffectief te maken. Maar om de rivieren van plastic te ontdoen, moet niet alleen worden opgeruimd wat er al is, maar ook worden voorkomen dat er nieuw plastic in de rivieren terechtkomt: de kraan moet dicht. theoceancleanup.com www.tno.nl KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel2P_1.indd 27

27

30-11-2021 13:17

MATERIALEN

Op naar nul pelletverliezen Proefaudits op Borealis-productielocaties in Kallo en Antwerpen Borealis heeft in twee productievestigingen in België proefaudits uitgevoerd. De audits hadden als doel de standaarden voor de preventie van pelletverlies te testen. De producent was de eerste polyolefineproducent die de audits heeft uitgevoerd als onderdeel van Operation Clean Sweep.

H

et voorkomen van pelletverlies door pellets in de kringloop te houden, voorkomt dat ze daar terechtkomen waar ze niet thuishoren, zoals in rivieren en oceanen – en waar ze moeilijk uit te halen zijn.

Waardevolle grondstoffen die bedoeld zijn om te worden omgezet in nuttige producten, worden in feite verspild wanneer kunststof pellets onbedoeld vrijkomen tijdens de productie, de verwerking, het transport, de terugwinning of de verwijdering.

geaccrediteerde derden gebruikt om de naleving van de OCS-vereisten vast te stellen.

De proefaudits die in september in de installaties van Borealis zijn uitgevoerd, vormen de volgende stap in de totstandbrenging van een geharmoniseerde en billijke certificeringsregeling voor alle leden van de waardeketen. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan het certificeringsprogramma, dat tegen 2022 in heel Europa zal worden ingevoerd.

Operation Clean Sweep

Reeks maatregelen

Operation Clean Sweep (OCS) is een wereldwijd initiatief om het verlies van pellets te voorkomen. Borealis was een van de eerste ondertekenaars van het Europese OCS, dat in 2015 werd uitgerold door PlasticsEurope, de pan-Europese vereniging van kunststoffabrikanten. Het -programma is gebaseerd op de vooronderstelling dat pelletbeheersing alleen succesvol kan zijn als de hele waardeketen zich inspant: van primaire producenten tot verwerkers, distributeurs, logistieke partners en recycleerders.

Proefaudits

In januari van dit jaar hebben PlasticsEurope en de kunststofverwerkers verenigd in de EuPC (European Plastics Converters) een overeenkomst ondertekend om samen te werken aan de ontwikkeling van een nieuw certificatiesysteem. Hierbij worden audits door

Als eerste kunststoffenproducent zijn bij Borealis externe audits uitgevoerd in het kader van Operation Clean Sweep om pelletverlies te voorkomen.

28

KR_Artikel1P_5.indd 28

Borealis heeft in de twee productievestigingen een reeks maatregelen genomen om het verlies van pellets te voorkomen en aan te pakken, bijvoorbeeld door het installeren van retentiemaatregelen zoals zeven, pelletscheiders en skimmervijvers. Een recente investering van 6 miljoen euro in een innovatief waterfiltersysteem bij de Borealis-productie in Schwechat, Oostenrijk, maakt gebruik van een op maat gemaakte oplossing om het risico op verlies van pellets te verminderen. Het is slechts één voorbeeld van de manier waarop Borealis samenwerkt met universitaire onderzoeksinstellingen om de beste beschikbare technologieën voor het vasthouden van pellets te identificeren en toe te passen.

Eerste prioriteit

Borealis breidt ook de bewustmakingsactiviteiten voor nul pelletverlies, nu gericht op klanten en distributeurs, uit naar andere partners in de waardeketen, zoals compounders en container- en siloreinigers.

"Onze eerste prioriteit als industrie moet zijn om te voorkomen dat kunststoffen in het milieu lekken. De enige manier om dit probleem aan te pakken is dat de kunststofwaardeketen op wereldschaal samenwerkt om pelletverlies tot nul te herleiden," zegt Borealisceo Thomas Gangl. "Wij geloven dat het Operation Clean Sweep-initiatief een van de meest doeltreffende en efficiënte oplossingen voor het probleem biedt. Als producent en recycler van primaire kunststoffen zijn we er trots op dat we onze diepgewortelde betrokkenheid bij dit programma kunnen aantonen door bij te dragen aan het certificeringsproces." www.borealisgroup.com

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:18

TOEPASSINGEN

Composiet accubeugel Voor Mercedes-Benz S-klasse De beugel die de accu vasthoudt voor het bestuurdersassistentiesysteem ‘Intelligent Drive’ dat in de Mercedes-Benz S-klasse van stroom voorziet bij een plotselinge stroomstoring, is gemaakt van Tepex continu-vezelversterkte thermoplastische composieten van Lanxess – en gemaakt door Pöppelmann Kunststoff-Technik.

B

ij de productie van de beugel wordt vormen (draperen) van de composiet gecombineerd met spuitgieten. "Het composietontwerp betekent dat het eindproduct tot 40 procent lichter kan zijn dan een versie van metaal," zegt Joachim Schrapp, een expert in lichtgewichtontwerp bij Pöppelmann.

"De spuitgietstap maakt het ook mogelijk functies te integreren die niet alleen de montage van de beugel veel eenvoudiger maken, maar ook de logistieke werklast verminderen. Dit alles heeft een gunstig effect op de fabricagekosten", aldus Schrapp

Optimale verdeling van de krachten

De beugel klemt de accu - die ongeveer 10 kg weegt stevig op zijn plaats in het achtercompartiment van het voertuig door zich alleen vast te klemmen. Dat moet uiteraard ook het geval zijn, als de beugel wordt blootgesteld aan de aanzienlijke versnellingskrachten die optreden bij een botsing. De meeste krachten worden via de doorlopende glasvezels van het composietmateriaal weggeleid. Hierdoor wordt optimaal gebruik gemaakt van de sterkte en stijfheid die de Tepex-blank biedt.

versterkt met vier lagen continue glasvezels, waarvan de meeste in één richting zijn gerangschikt. De gespuitgiete verbinding, die is versterkt met korte glasvezels, is ook op polypropyleen gebaseerd.

"Aangezien de bindingsmatrix en het gespuitgiete materiaal op elkaar aansluiten, ontstaat er een zeer sterke verbinding tussen beide. In combinatie met de hoge specifieke stijfheid van het composiet leidt dit tot winst in zowel sterkte als stijfheid," zegt Maas.

Corrosiebestendig en elektrisch isolerend

Een ander voordeel van het composiethalffabricaat is dat het corrosiebestendig is. Dit maakt transport en opslag eenvoudiger dan bij metalen coils. Ook de elektrische eigenschappen van het materiaal spelen een belangrijke rol. "Het is elektrisch isolerend ten opzichte van de behuizing en de metalen componenten van de batterij, wat het risico van kortsluiting aanzienlijk vermindert. Een component van metaal vereist extra maatregelen vereisen om tegen kortsluiting te beschermen", aldus Schrapp. lanxess.com

Geen kruip

"Het voordeel van onze composiet is dat het, in tegenstelling tot bijvoorbeeld vezelversterkte spuitgietcompounds, geen last heeft van kruip bij hoge aanhoudende spanningen en dus niet vervormt. Dit zorgt ervoor dat de batterij permanent op zijn plaats wordt gehouden," zegt Philipp Maas, verkoop-- en projectmanager voor Tepex bij Lanxess. Het materiaal heeft ook een hoge vermoeiingssterkte, zodat het niet broos wordt en barst als gevolg van frequente of zware trillingen, zoals die door kuilen worden veroorzaakt.

Geïntegreerde functies

De functies die tijdens de spuitgietfase in de beugel zijn geïntegreerd, zijn onder meer kabelgeleidingen en bevestigingen voor twee regeleenheden. Schrapp: "Deze twee apparaten worden tijdens de installatie eenvoudig op hun plaats geklikt, zodat je geen tijd hoeft te besteden aan vastschroeven."

De polypropyleen matrix van het Tepex-materiaal is

De lichtgewicht composiet accubeugel. (Foto: Lanxess) KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel1P_6.indd 29

29

30-11-2021 13:18

RECYCLING

‘ Decentrale recycling is het sleutelwoord’ Saxion-onderzoek naar recycling van dunwandige plastics komt in nieuwe fase Rivieren vol drijvend plastic, enorme bergen met huishoudelijk plasticafval. We kennen de zorgelijke beelden uit de media. Kun je vanuit Oost-Nederland circulaire oplossingen ontwikkelen om het wereldwijde overschot aan afval uit dunne plastics en foliën tegen te gaan? Het klinkt bijna als een onmogelijke opgave.

M

aar het kan wel degelijk, vertelt onderzoeker Rik Voerman van het Saxion-lectoraat Lichtgewicht Construeren. “Decentrale recycling is het sleutelwoord. Van landbouwplastics tot huishoudelijk afval.”

Met het Post-use Plastic Foil Solutions-project dat afgelopen zomer van start ging, trekt Saxion met het bedrijfsleven op om het scheiden, schoonmaken en hergebruik van dunwandige plastics zowel technisch als bedrijfskundig verder te optimaliseren. De maatschappelijke urgentie voor dit soort onderzoeken is groot, vertelt Rik Voerman: “Ongeveer 45 procent van al het huishoudelijk afval bestaat uit dunwandige plastics en foliën. Veel van het kunststof afval uit huishoudens heeft als verpakking om voedingsmiddelen als kaas, fruit of rijst gezeten. Ze vormen wereldwijd een groot probleem, omdat ze moeilijker te recyclen zijn dan papier, metaal en andere kunststofsoorten.”

Dilemma

Daarin ligt direct een dilemma besloten, want het zijn juist de uitstekende barrière-eigenschappen van de foliën, zoals Rik ze noemt, die ook bijdragen aan het terugdringen van de ecologische voetprint van het verbouwen, vervoeren en vers houden van voedsel. Ze wegen namelijk bijna niets. Ook weren ze bacteriën en zuurstof. “Wanneer je voedsel niet in folie verpakt, is de ecologische voetprint tot 30 maal groter, door bederf tijdens het transport.” Maar als de bananen, die op kwekerijen in megatrossen landbouwplastic groeien eenmaal geoogst zijn, als de appels thuis op de fruitschaal gelegd worden en de lege kaasverpakking (liefst) in de afvalbak verdwijnt, is al dat dunne plastic ineens overbodig. En ontzettend lastig te recyclen. Om nog maar te zwijgen van rivieren vol boterhamzakjes en plastic verpakkingsmateriaal, waarvan de inhoud

Rik Voerman, Saxion-lectoraat Lichtgewicht Construeren: “Bij ons drijft het plastic al volop in de IJssel. In Aziatische landen is dat probleem nog veel groter.”

30

KR_Artikel2P_2.indd 30

KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

30-11-2021 13:19

RECYCLING

Post-use Plastic Foil Solutions

niet in het recycleproces terecht komt, maar planten en dieren verstikt. Duizend boterhamzakjes staan qua volume gelijk aan een plastic tuinstoel van drie kilo.

Financieel niet uit

“In goed ontwikkelde landen als Nederland vindt het meeste plastic zijn weg naar grote centrale fabrieken, waar het centraal gewassen wordt, om vervolgens weer op soortniveau gesorteerd te worden. Alleen dan is het mogelijk om weer tot herbruikbare grondstoffen te komen.” Maar het is door het transport, het wassen en scheiden van het materiaal wel een erg kostbaar en energie-intensief proces, legt Rik uit. Zwaar gesubsidieerd bovendien, omdat het financieel helemaal niet uit kan. “Zo gaat dat in welvarende landen als Nederland. Je kunt je voorstellen dat de zaken in tweede- en derdewereld landen heel anders lopen. Bij ons drijft het plastic al volop in de IJssel. In Aziatische landen is dat probleem nog veel groter.”

Decentralisatie

Om tot efficiëntere én betaalbare vormen van recycling te komen, die wereldwijd (ook bij gebrek aan overheidssteun of goede centrale voorzieningen) kans van slagen hebben, is decentralisatie het sleutelwoord. “Je richt een recyclefabriekje in op de plek waar veel dezelfde soorten afvalstromen vrijkomen. Op een Peruaanse bananenplantage kan het vrijgekomen landbouwplastic ter plekke omgezet worden in cornerboards voor de versteviging van de pallets waarop de bananen vervoerd worden. Langs de grote Aziatische rivieren vol plastics, kan het drijvende plastic verwerkt worden tot textieldraden om kleding mee te weven.

Dat testen we nu al hier in Oost-Nederland met het drijvende plastic dat we uit de IJssel halen. Wat drijft, is al voor een belangrijk deel gereinigd. Waarom zou je met vrachtwagens vol rivierplastic naar een verwerkingsbedrijf in Drenthe rijden, als je decentraal minifabriekjes bij de bron kunt neerzetten? Kleding uit IJssel-plastic kan bovendien meerwaarde hebben voor bepaalde groepen consumenten.”

Floriade

De komende twee jaar gaat Saxion vanuit het RAAKMKB-onderzoek drie bestaande initiatieven rond recycling verder optimaliseren. Technisch en qua achterliggende businessmodellen, vertelt de onderzoeker.

Naast de recycling van landbouwplastics voor bananen en de genoemde rivierenplastics is dat de recycling

Het Post-use Plastic Foil Solutions-project (PPF) draagt bij aan de doelstellingen van de Green Deal, op weg naar een volledig Europese circulaire economie in 2050. Saxion heeft het daartoe opgestelde Plastic Pacts mede ondertekend.

Samenwerkingspartners zijn het Saxion-lectoraat Lichtgewicht Construeren (lector: Ferrie van Hattum), brancheorganisatie Polymer Science Park en de toepassende bedrijven Agrofair, Save Plastics, Clear Rivers, industrieel verwerker A.C. ter Kuile, Miramé/Riverfashion en Veolia. Het project wordt medegefinancieerd door SIA met het RAAK-MKB programma.

van huishoudelijk afval in Almere. Dat materiaal vindt zijn weg in gevelpanelen en andere bouwmaterialen.

Op de Floriade-expo van april 2022 is volgend jaar een voorbeeldhuis van het gerecyclede materiaal te zien.

“En ook die kleinschalige fabriek staat er al in Almere, maar we zoeken naar manieren om de processen beter, slimmer en schoner te maken.”

Praktische problemen

Het onderzoek moet deze drie initiatieven verder brengen, legt Rik uit. “We lopen tegen allerlei praktische problemen aan.” Welke dat zijn? “In Almere is er nog sprake van veel vies plastic. We zoeken de grenzen op van wat haalbaar is om dat proces te verbeteren. Kijk je naar bananenplantages, dan is het landbouwplastic in Peru en de Dominicaanse Republiek betrekkelijk schoon. In die landen is het mogelijk zonder pesticiden bananen te kweken. Wil je zo’n concept toepassen op andere landen waar wel met pesticiden gewerkt wordt, dan zul je moeten onderzoeken wat je moet veranderen om de plastics veilig en schoon te kunnen recyclen.”

Herhaalpotentieel oneindig

Doel is om over twee jaar over veel meer toepasbare kennis te beschikken, die wereldwijd ingezet kan worden bij lokale recyclefabriekjes. “Nu zijn het nog losse pilots. Als we de business cases gezonder maken, waardoor ze voor iedereen interessant worden, kunnen we wereldwijd enorme impact maken. Juist in tweede- en derdewereldlanden heeft die decentrale aanpak enorm potentieel. Door het ontbreken van centrale afspraken, regelgeving en overheidssteun hebben dit soort lokale recyclefabriekjes een betere kans van slagen. Ik geloof persoonlijk erg in die bottom upbenadering. Wanneer we een goed werkend concept hebben, is het herhaalpotentieel oneindig. Als we bijvoorbeeld dat pesticiden-probleem in de recycling onder controle hebben, dan kan de bananensector daar wereldwijd van profiteren.” www.saxion.nl Anne Hurenkamp, Saxion Nieuwsredactie KUNSTSTOF & RUBBER # 06-2021

KR_Artikel2P_2.indd 31

31

30-11-2021 13:19

Gebruiks- en verbruiksartikelen

Grondstoffen Ultrapolymers BV Distrupol B.V.

Galvanistraat 14-2 Postbus 138,

Bezoekadres:

6710 BC Ede

Albis Benelux BV

Distrupol BV Schouwburgplein

T 0318 - 641216

Paardeweide 2

30-34 3012 CL Rotterdam

F 0318 - 620365

4MOULDING

4824 EH Breda

P.O. BOX 21407

E info@ultrapolymers.nl

De Scheper 319-1

T 0031 (0)76 - 5433800

3001 AK Rotterdam

5688HP Oirschot

F 0031 (0)76 - 5426700

The Netherlands

T 0031 (0)499 550520

E albisbenelux@albis.com

T +31 (0)10 - 2757880

I

www.4moulding.nl

I www.albis.com

E info-benelux@distrupol.com

I

www.mouldshop.nl

voor matrijs, spuitgiet en extrusie

E mouldshop@4moulding.nl

I

www.distrupol.com

Compounding en distributie

Ultrapolymers Group NV Gerard Mercatorstraat 90 3920

van (granulaat) standaard

Leverancier van:

Lommel, België

kunststoffen, technische kunst-

AKRO-PLASTIC (PA com- pounds,

T +32 - 11 579 557

stoffen, recycle- en biobased

PK, PPA), CHIMEI(ASA, PC, PC/

F +32 - 11 634 596

kunststoffen, masterbatches en

ABS, SAN, SBC),

E info@ultrapolymers.be

spuitneuzen, filterneuzen,

special compounds. Officiëel dis-

Kureha (PVDF), LG Chem (ABS,

I

mengneuzen en gasinjectoren

tributeur voor o.a. BASF,

PA6, PC, POM, PBT, copolyes- ter),

• Airtect kunststoflekdetectie voor spuitneus en hotrunner • Herzog Systems afsluitbare

• LIAD gravimetrische doseerap-

www.ultrapolymers.com

Styrolution, Bayer Material

Lucite International (PMMA), MOL

paraten, ColorSave, SpectroSave

Science, Lanxess, LyondellBasell,

group (PP), Neutrex (Purgex reini-

(kleurmeting)

Eastman, Solvay, Ampacet, KEP,

gings- middel), SIBUR (PP),

Tecnaro, Uteksol, Vamptech, MBA

Poliblend (PA, POM-H, PBT),

en Albis Plastic. Kunststoffen o.a.

Teknor Apex (TPE, TPV), Toray

Hoevestein 36

PE, PP, PS, ABS, MABS, SMMA,

(ABS, trans- parante ABS, POM,

4903 SC Oosterhout

MBS, SAN, ASA, PMMA, CAB,

PPS), Versalis (PE, EVA), Wells

T 0162 - 491650

PETG, PC, PC/ABS, PC/ASA,

Plastics (additieven), Distrupol

F 0162 - 491651

PC/PBT, PA6, PA66, POM, PBT,

Colour (kleurcompounds,

E info@prime-polymers.com

TPE, TPU, TPS, PPE, PEEK, PPS,

masterbatch).

I

• Adam restvochtmeters en weegschalen • FloSense flexibele stromingsmeting en temperatuurbewaking • Mouldflo testrig t.b.v. validatie martrijskoeling • Mouldpro - hotrunnercontrolers

www.prime-polymers.com

T Belgie 0032 (0) 25133313

PSU, PPA.

- matrijs tempereerapparaten

F België 0032 (0) 25130455

- ontkalkingspompen

Officieel distributeur voor: o.a.

ExxonMobil Chemical, Borealis,

- wegopnemers • Plasticeercilinders en -schroeven, sperringsets, statische

Resinex Netherlands BV

Eni Versalis, Radici Plastics,

Munsterstraat 12

Polychim, LG, Wiwax, Elastron, Ducor en Muntajat.

mixers, mengneuzen, spuitneu-

Rolweg 27, 4104 AV Culemborg

7418 EV Deventer, Nederland

zen

Postbus 503, 4100 AM Culemborg

T 0570 - 677 584

T +31 - (0) 345-687878

F 0570 - 621 732

F +31 - (0) 345-687879

E info@resinex.be

E plastic-benelux@biesterfeld.com

I

• 4CLEAN NSF-FDA reinigingscompounds • Codipro gecertificeerde hijsmiddelen • HSB Normalien klantspecifieke matrijsdelen en -bewerkingen

www.resinex.com

I www.biesterfeld-plastic.com

Will & Co B.V.

Distributeur van kunststof granulaten.

Dellaertlaan 24

Leverancier van: BASF (PS, TPU),

Resinex Benelux N.V.

1171 HG Badhoevedorp

Chi Mei (o.a. ABS, M-ABS, SAN,

Moerenstraat 85a

Postbus 46

PC), DuPont (o.a. POM, PA, PBT,

B2370 Arendonk, België

1170 AA Badhoevedorp

TPC-ET, PI), ExxonMobil (TPE-V,

T +32 - 14 67 24 96

T +31 20 6597501

pels 100% uitwisselbaar met

Santoprene, Vistamaxx, Vistalon,

F +32 - 14 67 05 81

F +31 20 6597392

Hasco/ DME/ Staubli-RPL

Exxelor), Idemitsu (PC,SPS),

E info@resinex.be

E info.nl@will-co.eu

INEOS (PE, PP, HDPE, L(L)DPE,

I

I

• Slangen, snelkoppelingen & nip-

• Verdelers, stromingsregelaars, kogelkranen, fittingen • Conserveringsspray, reinigings-

www.will-co.eu

R-TPO), LG Chem (o.a. M-ABS, ASA, PC Compounds,

spray, lossingsspray, smeer-

PMMA, POE, NBR, SBR), SK

spray (ook NSF-FDA)

Chemicals (PETG), Solvay (PFA,

• Connectors/stekers, stroom- en

www.resinex.com

MFA, PPSU, PPS, PSU,PES), Cabot

thermokoppelkabels, filters,

(Roet), KumYang (Blaasmiddelen

bronzen & messing tangen,

Cellcom), Master Additives

snelwisselplaten, knippers, uit-

(Rubber), EVA

werperpennen, inbusbouten, zuignappen en -houders, pads, polijstmiddelen, thermovoelers, grijpers, opspanklemmen, nano coating, et cetera...

KR_ADV kleintjes.indd 32

08-10-2021 13:20 11:37 30-11-2021

Masterbatches en compounds

Spuitgietmachines

Opleidingen

ARBURG BV Krommewetering 81

Opleidingen-themadagen- semi-

NL - 3543 AM Utrecht

nars

Masterbatches & Additieven

T +31 (0) 30 24 26 06 0

Kruisstraat 74, Eindhoven

- Viba

E netherlands@arburg.com

T 040 - 2969933,

- Cabot

I

F 040 - 2969930

www.arburg.nl

E info@mikrocentrum.nl

- Unnox Iberia - Ultrabatch

ARBURG N.V.

- Polyblend

Ambachtelijke Zone De Vunt 13

W & R Plastics BV

bus 11

Uw partner voor zowel open- als

Jean Monnetpark 73

BE - 3220 Holsbeek

bedrijfsinterne opleidingen voor

7336 BB APELDOORN

T +32 (0) 16 44 12 90

o.a. Kunststoftechniek,

T 055 - 5335224

E belgium@arburg.com

Spuitgieten, Extruderen, Vacuüm/

F 055 - 5335245

I

Thermovormen, Rotatiegieten,

E info@wenrplastics.nl

Elektrische, hybride en hydrauli-

Matrijzen, Verbindingstechniek en

I

sche spuitgietmachines met

Composieten.

www.wenrplastics.nl

www.arburg.be

I

www.mikrocentrum.nl www.kunststoffenbeurs.nl

sluitkrachten van 125 tot 6.500 kN. Robotsystemen - geïntegreerd in de SELOGICA direct machinebesturing.

Colorex Master Batches BV Achterdijk 12 5705 CB Helmond

Softwarepartner

Meet & regelapparatuur

T +31(0)492-524252 F +31(0)492-528784 E post@colorex.nl

GEFRAN BENELUX NV

Blisss software B.V.

Lammerdries-Zuid 14A

Molenveldlaan 110

2250 Olen, België

6523 RM Nijmegen

T +32 14 24 81 81

T 024 - 3737968

F +32 14 24 81 80

F 024 - 3886941

E info@gefran.be

E info@blisss.nl

I www.gefran.be

I

Sensoren:

Dé Microsoft ERP partner met

Smeltdruk, voor elk polymeer

specialistische kennis van de

Wegopnemers voor spuitgiet-

kunststofverwerkende industrie.

Unique Qolors Masterbatches

machines

Van planning, orderverwerking tot

Temperatuursensoren voor meting

machineparkkoppeling: Blisss

Oerstroom 50,

in de smelt Instrumentatie:

biedt de oplossing.

5421WV Gemert NL

Temperatuurregelaars voor

T 085 076 13 63

1 of meerdere zones

E info@uniqueqolors.nl

Solidstate relais met of zonder

W www.uniqueqolors.nl

stroombewaking

I

www.colorex.nl

www.blisss.nl

Automatisering: Totaaloplossing voor extrusie en spuitgieten Drives: AC-, DC- en Servodrives

33 KR_ADV kleintjes.indd 39

08-10-2021 13:20 11:37 30-11-2021

Your ULTRA professional solution provider!

Ultrapolymers Group NV Gerard Mercatorstraat 90 • 3920 Lommel • Belgium Tel +32 (0)11 57 95 57 • Fax +32 (0)11 63 45 96 ask.be@ultrapolymers.com

UP-magazine-advert-2021_def.indd 1 KR_Cover.indd 36

Ultrapolymers BV Galvanistraat 14-2 • 6716 AE Ede Netherlands Tel +31 (318) 64 12 16 • Fax +31 (318) 62 03 65 ask.nl@ultrapolymers.com

www.ultrapolymers.com

28/06/2021 14:43:03 30-11-2021 13:09