UITGELICHT
9
'Zowel de huurders- als investeerdersmarkt presteren boven verwachting'
19 november 2021 • #23 • www.vraagenaanbod.nl
ECONOMIE
Het gaat weer goed met de Nederlandse vastgoedmarkt
Industrie breekt records op vastgoedmarkt AMSTERDAM • Na de lastige COVID-19 periode kan nu met zekerheid gezegd worden: het gaat weer goed met de Nederlandse vastgoedmarkt. Dat blijkt uit recente kwartaalcijfers van JLL Nederland. Zowel de huurders- als investeerdersmarkt presteren boven verwachting. Wel zijn er aanzienlijke verschillen tussen de vastgoedsegmenten.
Net als in het tweede kwartaal steeg het transactievolume in kwartaal drie van dit jaar gestaag door. Het totale investeringsvolume bedroeg 5 miljard euro, waarmee het derde kwartaal het tweede beste kwartaal was sinds de uitbreek van de COVID-19 pandemie. Het totale volume is 2 procent lager dan in 2020. Aangezien het vierde kwartaal traditioneel het transactietopseizoen is, zijn de cijfers zeer veelbelovend. JLL voorspelt dat 2021 een zeer sterk vastgoedjaar wordt. De huurders- en investeerdersmarkt doen het beter dan begin dit jaar werd verwacht. Het totale beleggingsvolume zal dit jaar uitkomen op ongeveer 18 miljard euro, aldus de vastgoedadviseur. Toppresteerders in kwartaal 3 waren de kantoren- en industrial & logistieke vastgoedmarkt. Deze sectoren waren samen goed voor 69 procent van het totale transactievolume. Sven Bertens, Head of Research & Strategy bij JLL Nederland: 'De sterke interesse in kantorenvastgoed is opmerkelijk, juist door de onzekerheid over de toekomst van het kantoor. Beleggers laten zien dat ze nog altijd vertrouwen hebben in kantoren als beleggingsproduct, zeker binnen de grote steden. We zien namelijk dat 65 procent van het totale kantorenbe-
De vraag naar kleinschalige bedrijfsruimte voor bijvoorbeeld de maakindustrie neemt toe. (foto: Rolf Elling)
leggingsvolume plaatsvindt in de vijf grote steden. Gevolg hiervan is dat kantoren in het topsegment in deze steden alweer voorzichtige prijsstijgingen laten zien.'
Industrie
Dit vastgoedsegment blijft records breken. Gedreven door de aansterkende economie en de groei van de e-commercesector, neemt de vraag naar kleinschalige bedrijfsruimte voor bijvoorbeeld de maakindustrie, stadslogistiek en bedrijfsverzamelgebouwen immer toe. Door het gebrek aan locaties in de steden zelf richt deze vraag zich vooral op locaties aan
de stadsranden. Vanaf die locaties kan de hele stad bediend worden. Opnamevolumes liepen in het derde kwartaal van 2021 op tot 740.000. Daarmee is topjaar 2019 nu al voorbijgestreefd. Het aanbod van het de industie in het mkb liep de laatste maanden flink terug en de leegstand is met 3,2 procent laag. Naar verwachting stijgen huurprijzen dus in de laatste maanden van 2021, al zullen de rendementen van investeerders op termijn ook dalen door de grote competentie om exploitatie van het vastgoedsegment. De grootste uitdaging voor de sector zit in het bijbenen van de vraag. Het vergroten van het aanbod aan de
stadsranden wordt bemoeilijkt door competitie om schaarse ruimte met andere vastgoedsegmenten als wonen. Innovatieve ontwerpen van de distributiecentra, bijvoorbeeld met meerdere verdiepingen, kunnen de ruimtevraag drukken.
Logistiek
Logistiek vastgoed blijft het goed doen, net als in voorgaande kwartalen en jaren. De huurdersmarkt staat sterk, wederom vooral door de groei van e-commerce. De vraag concentreert zich steeds meer in XXL distributiecentra en het totale opnamevolume in Q3 was met 1,5 miljoen
vierkante meter zeer hoog. Net als bij de industrie, zit de grootste uitdaging voor logistiek vastgoed in het vergroten van het aanbod. Dit aanbod kan de vraag lastig volgen. Dat komt door oplopende bouwkosten en door beperkt beschikbare ruimte voor logistieke centra. Door de schaarste neemt de interesse van investeerders in logistiek vastgoed toe. Het totale beleggingsvolume bedroeg 1,2 miljard euro in Q3, waarmee het totaal in 2021 ruim 2,7 miljard euro bedraagt. JLL verwacht dat 2021 de boeken in zal gaan als recordjaar. www.jll.nl
ROBOTISERING
Nieuwe lijn Hanwha cobots gepresenteerd bij Dymato Rolf Elling
VEENENDAAL • Dymato is voor de Benelux exclusief dealer van de Hanwha Robotics. Deze Zuid-Koreaanse machinebouwer ontwikkelt en levert een serie van flexibele cobots die veilig tussen en met mensen samen kunnen werken.
Met deze Hanwha collaboratieve robots is het mogelijk om robots in te zetten die niet op afgeschermde plekken opereren, maar juist mobiel zijn, eenvoudig te programmeren en met mens en machine veilig samenwerken. Een ideale flexibele automatiseringsoplossing. Recent organiseerde Dymato een informatieve bijeenkomst waarbij Hanwha een aantal nieuwe modellen introduceerde, waaronder, met als primeur in Nederland, het 3D Vision systeem op basis van Artificial Intelligence, het Robot Monitoring Systeem en de Smart Mobility Solutions zoals de AVG en AMR.
Snel
Wouter Tel is productspecialist bij
Wouter Tel bij de nieuwe Hanwha serie.
Dymato. Hij geeft aan dat bij Robot A.I. vision de focus ligt op het snel opzetten en makkelijk lokaliseren van diverse vormen van de producten. ‘Vaak moet er een 3D-model worden ingeladen om met behulp van een camera het product dan vervolgens te scannen. Dit kost
veel tijd en daarmee wordt de productiesnelheid beperkt. Dit is niet het geval bij de RAIV van Hanwha. Zonder voorprogrammeren kunnen willekeurig gepositioneerde en verschillende voorwerpen zonder voorprogrammeren worden opgepakt’.
Aparte server
‘We kijken nu naar de robot of cobot als vervanger van de menselijke arbeid. De cobot is de arm, de camera de ogen, alleen de hersens ontbreken nog. De camera is gebaseerd op Artificial Intelligentie. De A.I draait op een aparte server waar de beelden op
binnen komen en worden opgeslagen. Zo ziet de robot snel waar het volgende product ligt en dit verhoogt de snelheid van werken. Dit maakt deze cobot zo interessant voor de industrie.’ www.dymato.nl/hanwha
