odr2018 10

OP DE RAILS 2018-10

IN DIT NUMMER: Een nieuw rondje Ruhrgebied De omloop van het NS-materieel Innotrans 2018 MAANDBLAD VAN DE NVBS, 86E JAARGANG, OKTOBER 2018 BLZ. 473-520

Echt landelijke trajecten zijn er in het Ruhrgebied nog maar weinig.

Tussen Obernette en Westerfilde rijdt de Dortmundse lijn U47 een stukje door de korenvelden; 29 mei 2018.

Foto’s bij dit artikel: Maurits van den Toorn.

Een nieuw rondje Ruhrgebied Bij de trambedrijven in het Ruhrgebied lopen de ontwikkelingen sterk uiteen. Tegenover uitbreidingen in Bochum en Düsseldorf staan opheffingen in Mülheim en Krefeld. Voor zover er elders uitbreidingsplannen zijn, wordt de uitvoering daarvan belemmerd door gebrek aan financiën.

Het beschikbare geld is hard nodig voor vervanging en onderhoud van materieel en infrastructuur. Sinds het artikel in OdR 2009-6 is er genoeg gebeurd voor een nieuw overzicht.

D

MAURITS VAN DEN TOORN

e glorieperiode van kolen en staal ligt al jaren achter ons. De laatste kolenmijn in het Ruhrgebied – Prosper Haniel in Bottrop – gaat in december dicht en van de vele staalfabrieken zijn er nog maar enkele actief. Ook andere grote industrieën, zoals Opel in Bochum, hebben hun poorten gesloten.

Weliswaar wordt er gewerkt aan herontwikkeling en is er op veel plaatsen ook nieuwe bedrijvigheid gekomen, maar die levert minder werkgelegenheid op dan vroeger.

Gemeenten zitten met hoge kosten voor het opruimen en herstructureren van oude industrieterreinen – vaak tot fraaie Industrieparken en Landschaftsparken, maar die leveren niet veel op – en voor sociale voorzieningen. Door dit alles 490 O P

DE RAILS 10-2018

schiet er niet al te veel geld over voor een nutsvoorziening als het openbaar vervoer.

Een extra probleem vormen de hoge onderhoudskosten voor de tunnels, die na dertig of veertig jaar toe zijn aan groot onderhoud en modernisering. In de ambitieuze plannen voor de Stadtbahn Rhein-Ruhr is daar indertijd geen rekening mee gehouden. Het gevolg: matig onderhoud en een sluipende verwaarlozing en veroudering van infrastructuur en materieel.

Het openbaar vervoer maakt daardoor een minder aantrekkelijke indruk dan in rijke Zuid-Duitse steden als München of Stuttgart. De liefhebber kan zijn hart ophalen, want het levert vaak juist sfeervolle beelden op.

Losse tweewagen­ stellen SGM mogen in herfst en winter niet de baan op. De 2115 vertrekt uit Rheden naar Wijchen op 25 augustus 2018.

Foto: Matthijs Schreurs.

Ontwikkelingen in 2018

Inzet van het NS-materieel

De helft van het DDZ-materieel dat sinds het begin van de dienst­ regeling 2018 werd ingezet in de intercity’s van de Noord-Oost is er in september uitgehaald en teruggegaan naar de IJssel-Brabantroute.

Het blijft nog even wachten op het instromen van de nieuwe Sprinters Nieuwe Generatie en het veertig jaar oudere SGM houdt het nog een paar jaar vol. Dit lijkt zelfs het jongere DDM-1 en DDAR te zullen overleven.

D

J.M. TEN BROEK

e verschuivingen in de inzet van het materieel in de dienstregeling 2018 waren de eerste negen maanden miniem, mede omdat de Sprinters Nieuwe Generatie (SNG, wie verzint er een benaming die niet zo razendsnel zal verouderen?) nog niet waren toegelaten in de reizigersdienst en op dit moment alleen nog maar als losse stellen. Daardoor bleven de geplande pre-proef- en proefbedrijven uit en moest ook de eerder geplande instroming in de gewone dienst van september naar december en mogelijk naar nog later worden uitgesteld. De aanvoer van nieuwe stellen per boot (en soms per spoor) uit Spanje gaat wel gestaag door en 498 O P

DE RAILS 10-2018

de overdracht aan NS is eveneens volop gaande. Doordat ze vervolgens niet in de reizigersdienst kunnen worden opgenomen, ontstaat langzamerhand een flink stuwmeer van nieuw materieel. NS is dan ook erg gelukkig met het opstelterrein dat het op eigen grond bij de voormalige hoofdwerkplaats Amersfoort heeft laten aanleggen en elektrificeren. Het is speciaal bedoeld om nieuw materieel te ‘bufferen’ voordat het wordt ingezet, maar dat het om zulke grote aantallen gaat als nu het geval is, was niet voorzien. Voorlopig is er in Amersfoort nog genoeg ruimte, te meer daar lang niet alle stellen er staan. Een aantal stellen wordt gebruikt voor proefritten om het rijden met

Overzichtsfoto van het buitenterrein van de Messe Berlin tijdens Innotrans 2018. Het beurscomplex is recentelijk met twee hallen uitgebreid. De consequentie daarvan is dat het buitenterrein kleiner is geworden. Dit is ook te merken omdat het materieel dichter op elkaar is neergezet dan voorgaande edities.

Foto: InnoTrans.

Innotrans 2018 De tweejaarlijkse vakbeurs Innotrans is het mondiale trefpunt voor railvervoer. Het immense beurscomplex en de al even grote buitententoonstelling herbergen exposanten uit vrijwel alle landen van de wereld. De bezoeker vindt er letterlijk alles wat ook maar enigszins met railvervoer te maken heeft, van stoelbekleding en personeelsplanningssystemen tot de nieuwste snufjes op het gebied van beveiliging. De beurscatalogus heeft dan ook de omvang van het telefoonboek van een grote stad. Wij beperken ons tot het tentoongestelde materieel.

N

FRANS BLANKER-HALSTEIN

et als in onze maatschappij is digitalisering ook in het railvervoer het toverwoord. Weinig apparatuur en systemen kunnen nog zonder computers functioneren. Dit brengt vervoerders, reizigers en verladers grote voordelen en onvermoede mogelijk­ heden, variërend van het zelfstandig rangeren van trams in een depot tot per app verstrekte maatwerkoplossingen bij verstoring van een geplande reis. Het gevolg van de digitalisering is dat materieel steeds meer weg heeft van een computer met wielen en reizigersaccomodatie; ook goederenwagens ontkomen niet aan deze trend. Hoewel dit voor reizigers en verladers voordelen brengt op onder meer het gebied van planning en informatievoorziening, kent de

504 O P

DE RAILS 10-2018

afhankelijkheid van computers en netwerken ook nadelen.

Als computersystemen in storing raken, ligt zowel het treinverkeer als de informatievoorziening stil .

Eveneens onmiskenbaar is het belang van milieuvriende­ lijke technologie. Vervoer leidt per definitie tot emissies van allerhande stoffen die, mede door de grotere concentraties, op termijn negatieve gevolgen kunnen hebben voor het leefklimaat op onze planeet. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de uitstoot van de voertuigen zelf, maar ook naar de milieueffecten van productie en onderhoud, alsmede naar de levensduur en herbruikbaarheid van materialen.

Railvervoer heeft hier van nature een groot voordeel: het energiegebruik per tonkilometer is door het gebruik van

laatste pagina blader pdf_Op de Rails Basis 10-1-2014 20:56 Pagina 1

NVBS, PASSIE VOOR SPOOR !

Nieuwsgierig geworden naar de rest van de inhoud van dit nummer van Op de Rails?

Denk er dan eens aan om lid te worden van de Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen (NVBS).

De NVBS-leden ontvangen maandelijks het blad in de bus, maar de NVBS biedt veel meer!

In alle delen van het land worden bijeenkomsten belegd waarop presentaties gehouden worden over trein en tram in binnen- en buitenland. De Stichting NVBS Excursies organiseert reizen. Er is ook een afdeling Jongeren.

In de NVBS Winkel kun je boeken en dvd’s over railverkeer kopen. En voor wie zich wil documenteren zijn er de NVBS-Bibliotheek en de Stichting NVBS Railverzamelingen. De winkel, de bibliotheek en de documentatiecentra zijn gevestigd in NVBS Centraal in het stationsgebouw van Amersfoort.

Afdelingen Op diverse plaatsen zijn er afdelingen die maandelijks een bijeenkomst houden, waar leden door middel van presentaties informatie met elkaar uitwisselen. Deze avonden bieden een uitgelezen kans om andere spoorhobbyisten te ontmoeten. De agenda voor de komende periode is in Op de Rails of op de NVBSwebsite te vinden.

ook abonnementen op vele binnen- en buitenlandse tijdschriften op spoor- en tramweggebied. Bureau Railatlas en Bureau Materieeltekeningen bezitten topografische kaarten en schematische tekeningen van sporen en materieel.

Winkel In de NVBS Winkel worden boeken, tijdschriften en dvd’s verkocht. Er is een uitgebreide tweedehandsafdeling. Bestellingen via internet of per post zijn mogelijk.

Excursies De aangeboden excursies variëren van een eendaagse binnenlandse trip tot een reis van vier weken in het buitenland. Voorbeelden: bezoeken aan werkplaatsen en remises, meerdaagse treinreizen door landen in en buiten Europa, maar ook dagbezoeken aan Nederlandse spoor- en trambedrijven. En elk jaar een Oliebollenrit!

Beeldmateriaal Het filmarchief, de diatheek en het fotoarchief bezitten een enorme collectie historische en actuele films, dia’s, prentbriefkaarten en foto’s. Leden kunnen zich abonneren op een fotorondzending. Tienmaal per jaar wordt een pakket foto’s, door leden gemaakt, rondgestuurd.

Documentatie De Stichting NVBS-Railverzamelingen beheert een grote verzameling krantenknipsels, dienstregelingen, vervoersbewijzen en andere documenten. In de bibliotheek staan meer dan elfduizend boeken en vele ingebonden jaargangen tijdschriften. De bibliotheek heeft

Afdeling Jongeren Ook jongeren voelen zich thuis bij de NVBS. De NVBS-afdeling Jongeren organiseert speciaal voor leeftijdgenoten bijzondere activiteiten: een wedstrijd treintrekken bijvoorbeeld, een rondje per trein in het nabije buitenland of een bezoek aan een bouwproject.

Op de Rails Het magazine Op de Rails verschijnt maandelijks. Elk nummer bevat berichten over spooractualiteiten en over de vereniging, over nieuw verschenen boeken en dvd’s (die in de winkel te koop zijn) en aankondigingen van excursies.

Daarnaast zijn er langere artikelen over spoor- en tramwegen in binnen- en buitenland. Het maandblad dat door vrijwilligers wordt gemaakt, is full colour en vrij van advertenties.

www.facebook.com/OpdeRails

Lid worden?

Nieuwsgierig geworden en meer willen weten, een proefnummer van Op de Rails ontvangen of lid worden? Een lidmaatschap kost 55 euro per jaar, ben je jonger dan 25? Dan betaal je slechts 28 euro voor een heel jaar!

Meer weten? Bezoek ons op http://www.nvbs.com

Voor de tramlijnen van Goes naar Wemeldinge en Wolphaartsdijkse Veer en de ‘Ringlijn’ Goes – Hoedekenskerke – Goes bestelde NS de tweeassige dieselmotorrijtuigen omC 901-908, waarvan er helaas geen enkele bewaard is. We zien de 908 kort nadat deze in 1927 de fabriek van Beijnes in Haarlem had verlaten. Net zo ‘fabrieksnieuw’ is omC 909 op 1 september 2018. De motorwagen maakt een stop in Baarland tijdens een proefrit over de voormalige ‘Ringlijn’ door Zuid-Beveland, die tegenwoordig deels museumlijn van de Stoomtrein Goes – Borsele is geworden. Er is jarenlang gewerkt om weer een ‘Ome Ceesje’ op deze lijn terug te krijgen. Helemaal een replica is het niet, want het onderstel en de aandrijving zijn afkomstig van een Uerdinger Schienenbus. Getuige het nummer wordt het dan ook beschouwd als een vervolg op de oorspronkelijke serie.

Foto’s: Beijnes (collectie Het Utrechts Archief) en Steef Janssens.