NEDERLAND SLORDIG MET AARDGAS
UITVINDINGEN TONZON STOPPEN ONNODIGE WARMTELEKKEN
We weten precies hoeveel energie uit ons aardgas kan worden gehaald maar hebben geen idee hoeveel van deze warmte nuttig wordt gebruikt. Lang niet alle opgewekte warmte komt op de plek van bestemming. GeĂŻsoleerde CV-buizen stralen onnodig warmte uit. Radiatoren warmen buitenmuren op. Bij vloerverwarming lekt zoveel warmte aan de onderzijde weg, dat het systeem zo traag wordt, dat men de verwarming dag en nacht aanlaat en de aarde om het huis letterlijk wordt opgewarmd. Kortom: Nederland gaat slordig om met aardgas. Oplossing warmtelekken Voor al deze warmtelekken heeft TONZON even unieke als effectieve oplossingen ontwikkeld en bewijst dat: Stookruimtes helemaal niet zo warm hoeven te zijn, CV-water veel heter op de plaats van bestemming kan komen, radiatoren buitenmuren helemaal niet hoeven op te warmen, begane grondvloeren niet meer aan de onderkant warmte lekken en dat bij luchtverwarming de kruipruimte helemaal niet zo warm hoeft te zijn. Uit onderzoek blijkt dat bij vloerverwarming de TONZON aanpak kan leiden tot besparingen van wel 40%.
Hoe werkt het? In 1980 heeft TONZON het unieke Thermoskussen uitgevonden, een revolutionair isolatiemateriaal omdat het volledig opvouwbaar is en werkt als een thermosfles. Het maakt vloeren nog warmer dan de lucht erboven en bespaart daardoor meer energie dan andere materialen. Daarna ontwikkelde TONZON een radiatorfolie die onzichtbaar zijn werk doet en trefzeker voorkomt dat buitenmuren worden opgewarmd. Om te voorkomen dat er onderweg te veel warmte verloren gaat, heeft TONZON HR-Bandage folie ontwikkeld. Deze folie kan eenvoudig om geĂŻsoleerde buizen worden gewikkeld en zorgt ervoor dat het water heter aankomt. Nieuw in het assortiment is de HR-Ketelfolie die met stukjes magneettape om de CV-ketel kan worden aangebracht. Deze folie zorgt ervoor dat de warmte in de ketel blijft. Alle producten zijn los verkrijgbaar in de webshop van TONZON. Daarnaast zijn voordelige combinatiepakketten samengesteld die gewoon door de brievenbus passen. Kijk hoe je zelf thuis eenvoudig energie kunt besparen. Ga naar tonzon.nl/warmtelekken, type URL https://goo.gl/sc1pcq in uw browser of scan de QR-code.
TONZON BV Postbus 1375 7500 BJ Enschede
info@tonzon.nl www.tonzon.nl
0900 - 28 66 966 (0,10 p/min) KvK 06044102
OPZI
COLOFON/UITGELICHT
FE M I N I S T I S C H M AAN D B LAD 4 . 0
NR .2 • 201 8 • 4 6 ste JAARGANG • € 5,9 9
KLANTENSERVICE Op opzij.nl/abonnementen kunt u zelf een abonnement nemen. Voor contact over abonnementen, bestellingen, wijzigingen en vragen kunt u mailen naar abonnementen@opzij.nl. Een jaarabonnement kost € 55,99 voor 10 nummers. COLOFON Redactieadres Haagweg 4-H1, 2311 AA Leiden redactie@opzij.nl Hoofdredacteur Marianne Verhoeven Eindredactie Marleen Hogendoorn Art Director Emmely Pardon
Medewerkers Karin Anema, Lori Barra, Hadjar Benmiloud, Julie Blik, Asha ten Broeke, Corbino, Sofie van den Enk, Jolene Groen, Nico Hofstra, Myrthe Hilkens, Felix Huygen, Claudi Kessels, Laisa Maria, Iris Mayer, Sander Pardon, Alies Pegtel, Noémi Prent, Lize Prins, De Reismeiden, Sheila Sitalsing, Eva von Stockhausen, Fieke Tissink, Femmy Weijs, Renate van der Zee, Yanaika Zomer, The Interview People, Getty Images. Directeur/uitgever Hans van Brussel Distributie Aldipress Druk HaboDaCosta COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteurs of rechthebbenden. De uitgever is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van druk- en zetfouten. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten van de illustraties volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Zij die menen nog zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich wenden tot de uitgever. ABONNEMENTEN Een abonnement wordt tot wederopzegging aangegaan, tenzij anders vermeld. Opzeggingen kunnen UITSLUITEND schriftelijk worden doorgegeven, per post naar Opzij B.V., Abonnementenservice, Haagweg 4-H1, 2311 AA LEIDEN of per email naar abonnementen@opzij.nl. PERSOONSGEGEVENS We maken u erop attent dat aan ons verstrekte persoonsgegevens zoals naam, (e-mail)adres en telefoonnummers worden opgenomen in het gegevensbestand van Opzij B.V.. Dit bestand is aangemeld bij het College bescherming persoonsgegevens door Opzij B.V., de verantwoordelijke voor uw gegevens. Uw persoonsgegevens worden gebruikt voor onze abonnementenadministratie, voor de uitvoering van met ons gesloten overeenkomsten en om u op de hoogte te houden van interessante informatie en aanbiedingen van producten en diensten, eventueel ook na beëindiging van uw abonnement.
UITGELICHT LIZE PRINS Illustrator Lize Prins is verantwoordelijk voor de geweldige tekeningen bij het artikel Out of the Box. Ze werkt voor OPZIJ vanuit Seoul. “Afgelopen jaar besloot ik, na er lange tijd over te hebben gedroomd, mijn vaste baantje op te zeggen en te vertrekken naar ZuidKorea om daar me compleet te focussen op mijn werk als illustrator en het ontdekken van een nieuwe cultuur. Elke dag leer ik nieuwe dingen en verbaas ik me weer over het gigantische verschil met Nederland. Mijn volgende bestemming is Japan!”
NOÉMI PRENT Journalist en socioloog Noémi Prent verwonderde zich over stereotyperingen in de muziek. Ze besloot daarom haar masterthesis sociologie te wijden aan een onderzoek naar sekseongelijkheid in de muziek. Na afronding was ze nieuwsgierig naar de mensen achter de ingevulde enquêtes. Voor OPZIJ schreef ze daarom een tweeluik over vrouwen in de popmuziek. “Ik droom van meer vrouwelijke rolmodellen op de gitaar, maar bovenal van gelijke kansen voor iedereen in de muziekindustrie.” OPZIJ I NR. 2 I 2018
3
Op eigen benen staan. Daar tekent zij voor.
Het Liliane Fonds helpt haar met protheses en revalidatie. Helpt u mee? Lilianefonds.nl
EDITORIAL MARIANNE VERHOEVEN
OPTIMISME
W
e hebben inmiddels al een maand van 2018 achter onze kiezen. En ik hoop dat in alle opzichten de rest van het jaar wat minder heftig gaat verlopen. De iconische Deneuve – tien kilo erbij is tien jaar eraf, zei ze rokend – zette vraagtekens bij #MeToo, waar ze in de afterstorm weer haar excuses voor aanbood. Actrice Cat Smits gaf bij Jinek daar buitengewoon beschaafd commentaar op en probeerde nogmaals uit te leggen hoe mannen en vrouwen wél gewoon met elkaar om kunnen gaan. Jort Kelder schetterde dwars door haar heen en verweet haar humorloosheid (?!). Eva zat erbij, keek ernaar en flirtte door met Jort. In Washington vierde Trump het overleven van zijn eerste presidentiële jaar. Op de resultaten van dit wonderlijke fenomeen komen we in ons volgende nummer ruimschoots terug. Dat zal dan zijn tijdens de Olympische Spelen in Seoel, als we naar het vrouwenijshockey van het fusieteam Noord- en Zuid-Korea kunnen kijken. Dat had The Donald zeker niet zien aankomen. Wat hij ook niet zag aankomen, is de mogelijke kandidatuur voor het presidentschap van Oprah. Wij wel, want vanaf het moment dat Oprah stopte met haar
dagelijkse talkshow, stonden al haar next steps behoedzaam in dit teken. Wij volgen haar uiteraard met warme belangstelling. Wie we dit komende jaar ook zullen volgen – en zij ons – is de meest invloedrijke vrouw van 2017: Carin Gaemers. De reacties op haar uitverkiezing in december waren unaniem positief (dat maak je niet vaak mee in feministische kringen). Waarschijnlijk omdat wij allen, op welke manier dan ook, te maken hebben of hebben gehad met ouderenzorg en alle bijkomende problemen. En dat we daarom, ook uit eigenbelang, gebaat zijn bij betaalbare goede zorg. Mensen als Carin zijn broodnodig. Die zonder terughoudendheid - want onafhankelijk - keihard doorgaan. Zie
haar pagina Take Care. Deze maand overleed Jannie Verhoeven. Jullie kennen haar niet, ik wel. Mijn moeder. Ze was de derde Jannie in een gezin met negen kinderen. De eerste Jannie overleed aan de kinkhoest, de tweede aan een ‘zwak hart’ en de derde bleef leven. Zij mocht als eerste in dit tamelijk arme gezin doorleren. Naar de huishoudschool, waar ze coupeuse werd, zoals zoveel meisjes in die tijd net na de oorlog. Ze was broodmager, waardoor haar docente opmerkte dat ze de coupenaadjes in haar jurken wel achterwege kon laten. En bedankt. Mijn moeder is een van die vele vrouwen die dankzij avondstudies de feministische golf in Nederland in de praktijk brachten. Die economisch zelfstandig werden, met in haar geval de volledige steun van mijn vader ondanks de afkeurende reacties van haar omgeving. Helaas werd ook zij, zoals zo veel anderen, een andere persoon door een nare vorm van dementie. We hebben haar wel vier keer moeten verhuizen door de sluiting van tweehonderd verzorgingstehuizen, tijdelijke opvang, noem maar op. Dus helaas hebben we tot op het bot moeten ervaren waarom het manifest Scherp op Ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers zo noodzakelijk is. Zullen we afspreken een beetje respectvol om te gaan met degenen die ons leven mogelijk maken? Dag mam. O OPZIJ I NR. 2 I 2018
5
INHOUD
18
40
14
Maatschappij & Wetenschap 08
SAY WHAT?
11
CLAUDI’S KOPSTOOT
12
ONZE WERELD Opmerkelijk nieuws
28
INTERVIEW BUITENLAND ISABEL ALLENDE
40
REPORTAGE BUITENLAND De vrouwen van de FARC
28
34
Mensen 14
10
OPEN DOEK KHADIJA AL-SALAMI 9
56
FEATURE LIFESTYLE OUT of the BOX
62
VROUWELIJKE STRIPMAKERS Strippen voor vrouwen
56
18
COVERSTORY OPRAH doet ze ‘t of doet ze het niet
24
VAKVROUW KELLY SUE SCHOLTE-LAMPERS Modeontwerpster en oprichter Sue’s Warriors
Eind score 7
6
34
LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT PEP Den Haag neemt NL de maat
5
4
3
2
1
6
70
INHOUD
24 48
VROUWEN IN DE MUZIEK Moederschap & rock-‘n-roll
94
MAN OVER VROUW SANDER VAN DE PAVERT
82 80
Kunst & cultuur 70
INTERVIEW KARSU
74
BOEKEN
77
BOEKEN TOP 5
78
FILM & TV
80
TENTOONSTELLING
81
PODIUM
82
VAN OPZIJ SOFIA HELIN
88
OP REIS Malta-Valletta
94
88
Columns 05
EDITORIAL
17
SHEILA SITALSING
Service
33
ASHA TEN BROEKE
03
COLOFON
69
HADJAR BENMILOUD
87
ABONNEE WORDEN
55
SOFIE VAN DEN ENK
95
LEZERSAANBIEDING MALTA
99
CARIN GAEMERS
98
SHOPPING OPZIJ I NR. 2 I 2018
7
SAY WHAT?
#PAARSE tuinbroek
SAY
WHAT?
FOTO FACEBOOK @ANNA MUZYCHUK
Op onze website en Facebookpagina wordt veel gereageerd. Vaak waardevol en leerzaam. Soms zo zuur, dat we er de slappe lach van krijgen. Daarom de rubriek: #paarsetuinbroek. Hierbij de opvallendste oprisping van de afgelopen maand.
Principes MANNENgriep Ladies, als je man zielig op de bank ligt te steunen en kreunen terwijl het gewoon op een koutje lijkt: het is geen aanstelleritis. Althans, dat blijkt uit onderzoek. De zogeheten ‘mannengriep’ is volgens de Canadese arts-onderzoeker Kyle Sue oneerlijk. Want het andere geslacht lijkt hun symptomen niet te overdrijven, maar juist een zwakkere afweerreactie te hebben tegen luchtwegvirussen. Ook belanden mannen met griep vaker in het ziekenhuis en overlijden ze zelfs meer dan vrouwen aan de gevolgen van de griep. Dit onderzoek is overigens wel door een man gedaan. 8
De Oekraïense schaakkampioene Anna Muzychuk weigert haar wereldtitels te verdedigen in Moezytsjoek. In dat land is ze verplicht een gewaad te dragen en begeleid te worden als ze naar buiten gaat. “Altogether not to feel myself a secondary creature,” schrijft ze op haar Facebookpagina. “Exactly one year ago I won these two titles and was about the happiest person in the chess world but this time I feel really bad. I am ready to stand for my principles and skip the event, where in five days I was expected to earn more than I do in a dozen of events combined.” En dat is nog niet ergste; het allerergste vindt ze dat het niemand wat uitmaakt.
toneelgroepamsterdam.nl ‘intens en meeslepend’ - de volkskrant ****
DE ANDERE STEM VAN RAMSEY NASR | REGIE IVO VAN HOVE T/M 3 MRT | STADSSCHOUWBURG AMSTERDAM EN TOURNEE