Opzij03 vollediglos lr by MIMM

TRUMP by OPZIJ

FEMINISTISCH MAANDBLAD 4.0

N R . 3 • 2 0 1 8 • 4 6 s t e JA A RG A NG • € 6 ,9 9

E R I T SA

HET WITTE

HUIS LANGS DE MEETLAT • HET EERSTE JAAR SO FAR • DE TRUMPETTES • FASHION VAN ALLE FIRST LADIES • ADVIES VAN RUBY WAX • BRAM BAKKER ANALYSEERT • KUNST BIJ DE TRUMPJES • THEO HIDDEMA GEEFT ANTWOORD • GRAPPEN OVER DE PRESIDENT • NOVO MESTO • DOCHTER IVANKA • EN...HIJ HEEFT EEN ZUS!

NEDERLAND SLORDIG MET AARDGAS

UITVINDINGEN TONZON STOPPEN ONNODIGE WARMTELEKKEN

We weten precies hoeveel energie uit ons aardgas kan worden gehaald maar hebben geen idee hoeveel van deze warmte nuttig wordt gebruikt. Lang niet alle opgewekte warmte komt op de plek van bestemming. GeĂŻsoleerde CV-buizen stralen onnodig warmte uit. Radiatoren warmen buitenmuren op. Bij vloerverwarming lekt zoveel warmte aan de onderzijde weg, dat het systeem zo traag wordt, dat men de verwarming dag en nacht aanlaat en de aarde om het huis letterlijk wordt opgewarmd. Kortom: Nederland gaat slordig om met aardgas. Oplossing warmtelekken Voor al deze warmtelekken heeft TONZON even unieke als effectieve oplossingen ontwikkeld en bewijst dat: Stookruimtes helemaal niet zo warm hoeven te zijn, CV-water veel heter op de plaats van bestemming kan komen, radiatoren buitenmuren helemaal niet hoeven op te warmen, begane grondvloeren niet meer aan de onderkant warmte lekken en dat bij luchtverwarming de kruipruimte helemaal niet zo warm hoeft te zijn. Uit onderzoek blijkt dat bij vloerverwarming de TONZON aanpak kan leiden tot besparingen van wel 40%.

Hoe werkt het? In 1980 heeft TONZON het unieke Thermoskussen uitgevonden, een revolutionair isolatiemateriaal omdat het volledig opvouwbaar is en werkt als een thermosfles. Het maakt vloeren nog warmer dan de lucht erboven en bespaart daardoor meer energie dan andere materialen. Daarna ontwikkelde TONZON een radiatorfolie die onzichtbaar zijn werk doet en trefzeker voorkomt dat buitenmuren worden opgewarmd. Om te voorkomen dat er onderweg te veel warmte verloren gaat, heeft TONZON HR-Bandage folie ontwikkeld. Deze folie kan eenvoudig om geĂŻsoleerde buizen worden gewikkeld en zorgt ervoor dat het water heter aankomt. Nieuw in het assortiment is de HR-Ketelfolie die met stukjes magneettape om de CV-ketel kan worden aangebracht. Deze folie zorgt ervoor dat de warmte in de ketel blijft. Alle producten zijn los verkrijgbaar in de webshop van TONZON. Daarnaast zijn voordelige combinatiepakketten samengesteld die gewoon door de brievenbus passen. Kijk hoe je zelf thuis eenvoudig energie kunt besparen. Ga naar tonzon.nl/warmtelekken, type URL https://goo.gl/sc1pcq in uw browser of scan de QR-code.

TONZON BV Postbus 1375 7500 BJ Enschede

info@tonzon.nl www.tonzon.nl

0900 - 28 66 966 (0,10 p/min) KvK 06044102

OPZI

COLOFON/UITGELICHT

FE M I N I S T I S C H M AAN D B LAD 4 . 0

NR . 3 • 201 8 • 4 6 ste JA A RG A NG • € 6 ,9 9

KLANTENSERVICE Op opzij.nl/abonnementen kunt u zelf een abonnement nemen. Voor contact over abonnementen, bestellingen, wijzigingen en vragen kunt u mailen naar abonnementen@opzij.nl. Een jaarabonnement kost € 42,75 voor 6 nummers. COLOFON Redactieadres Witte Singel 103 2313 AA Leiden redactie@opzij.nl Hoofdredacteur Marianne Verhoeven Eindredactie Marleen Hogendoorn Art Director Emmely Pardon

Medewerkers Bram Bakker, Hadjar Benmiloud, Irene Berbee, Julie Blik, Loek Blonk, Asha ten Broeke, Melissa Casu, Sofie van den Enk, Nico Hofstra, Karlijn van Houwelingen, Myrthe Hilkens, Felix Huygen, Tom Kellerhuis, Iris Mayer, Marian Mudder, Lize Prins, De Reismeiden, Sheila Sitalsing, Fieke Tissink, Femmy Weijs, Hans de Wolf, Renate van der Zee, ANP Foto, Getty Images

UITGELICHT MARIAN MUDDER Actrice Marian Mudder werd een aantal nummers geleden geïnterviewd vanwege haar boek. Maar ze kan ook zelf interviewen. Ze vloog naar Londen om cabaretière Ruby Wax te interviewen, toevallig haar heldin, over dé manier om met te Trump om te gaan. Dat is simpel volgens Wax: gewoon negeren!

Directeur/uitgever Hans van Brussel Distributie Aldipress Druk HaboDaCosta COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteurs of rechthebbenden. De uitgever is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van druk- en zetfouten. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten van de illustraties volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Zij die menen nog zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich wenden tot de uitgever. ABONNEMENTEN Een abonnement wordt tot wederopzegging aangegaan, tenzij anders vermeld. Opzeggingen kunnen UITSLUITEND schriftelijk worden doorgegeven, per post Perfect Groep B.V., Inzake OPZIJ, Karel Doormanweg 41, 3115 JD Schiedam. Of per email naar abonnementen@opzij.nl. PERSOONSGEGEVENS We maken u erop attent dat aan ons verstrekte persoonsgegevens zoals naam, (e-mail)adres en telefoonnummers worden opgenomen in het gegevensbestand van Opzij B.V.. Dit bestand is aangemeld bij het College bescherming persoonsgegevens door Opzij B.V., de verantwoordelijke voor uw gegevens. Uw persoonsgegevens worden gebruikt voor onze abonnementenadministratie, voor de uitvoering van met ons gesloten overeenkomsten en om u op de hoogte te houden van interessante informatie en aanbiedingen van producten en diensten, eventueel ook na beëindiging van uw abonnement.

EMMELY PARDON Onze art director Emmely Pardon is verantwoordelijk voor de vormgeving en beeldredactie van OPZIJ. Ze houdt in stressvolle tijden het hoofd koel. Ze komt uit een creatieve uitgeversfamilie en heeft de liefde voor bladen met de paplepel ingegoten gekregen.

OPZIJ I NR. 3 I 2018

U N TA M E D T R AV E L L I N G Where the world canâ&#x20AC;&#x2122;t find youâ&#x20AC;Ś

Untamed Travelling is maatwerkspecialist in reizen naar Afrika, AziĂŤ, Noord-Amerika, Latijns-Amerika en Antarctica. Reist u met Untamed, dan kiest u voor hoge kwaliteit, uitgebreide kennis, persoonlijke service, kleinschalige accommodaties, professionele begeleiding en unieke reiservaringen. Met grote regelmaat reizen we naar onze bestemmingen om de laatste veranderingen persoonlijk te beleven. Zo kunnen wij u informeren en adviseren vanuit onze eigen ervaringen en kennis. Al meer dan 16 jaar.

100

EDITORIAL MARIANNE VERHOEVEN

TRUMPETGESCHAL

it nummer is het resultaat van een aantal ervaringen dat zomaar samenviel. Ik ben nu, samen met de redactie, ongeveer een jaar bezig met OPZIJ. En wat me eigenlijk nog steeds opvalt, is het commentaar van niet-lezers. OPZIJ is zuur en humorloos? Onder welke tegel heb je dan gelegen? Een andere belangrijke input was de voortdurende stroom berichten uit de VS sinds het aantreden van Trump. Fake news, alternative facts, pussygegrab, een personeelsbeleid waar je de slappe lach van krijgt, de pro-life beweging die zich weer wat sterker voelt, het regeren via Twitter, het hele familiegebeuren van de Trumpjes, Melania, die we hoe dan ook fascinerend vinden en ga zo maar door. Het bovenstaande hebben we

gecombineerd en daarom nemen ook wij de schade op na ruim een jaar Trump, maar we doen het wel even anders. Met satire! Want ja, ook met feministen valt te lachen. Al onze redacteuren en columnisten hebben zich voor dit nummer vastgebeten in het fenomeen Trump en dat heeft voor een bijzonder nummer gezorgd. Met bijdragen van psychiater Bram Bakker en filmproducent Hans de Wolf; Myrthe Hilkens en Renate van der Zee ontfermden zich over de presidentsvrouwen. Bijzonder is het interview met Theo Hiddema, die door Tom Kellerhuis allerminst zachtzinnig op de pijnbank werd gelegd. Het leverde ons ook verrassingen op. Bijvoorbeeld grote zus Maryanne Trump, inmiddels 80 jaar, oud-rechter en bepaald niet van

dezelfde politieke schnitt als haar kleine broer. Redacteur Nico Hofstra was voor ons al maanden bezig met het verzamelen van bijzondere uitspraken, feiten, fabels en anekdotes uit het Trump-kamp. Deze inmiddels wandelende vraagbaak was onmisbaar bij dit nummer. Ik zeg: daar komt een boek van! Marian Mudder was voor ons in Londen om Ruby Wax te interviewen over haar nieuwe boek (daarover meer in het volgende nummer van OPZIJ), maar gezien haar directe persoonlijke ervaringen met Trump was dit een te mooie gelegenheid om te laten lopen en vroegen we haar mening over dit fenomeen. â&#x20AC;&#x153;Elke keer wanneer we het woord Trump uitspreken, is dat een stem voor hem. Ik snap niet waarom mensen dat niet begrijpen. Ik denk dat we verslaafd beginnen te raken aan hem. En als het zo doorgaat, dan gaat hij zeker de volgende verkiezingen winnen.â&#x20AC;? Waarvan acte! O OPZIJ I NR. 3 I 2018

INHOUD

84 28

Maatschappij & Wetenschap 08 12

84 104

SAY WHAT?

Mensen

ONZE WERELD Opmerkelijk nieuws

OPEN DOEK MADELEINE WESTERHOUT

INTERVIEW TRUMP Face to Face

LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT Het Witte Huis

VAKVROUW KELLYANNE CONWAY

FIRST FASHION Van Jackie O tot Melania

COMEDIANS Gouden tijden voor komieken

INTERVIEW THEO HIDDEMA Geraffineerde eigenheimer

BRAM BAKKER Trump is niet gek

ZUSTERSCHAP MARYANNE TRUMP

TRUMPETTES De (ex)-vrouwen

126

MAN OVER VROUWÂ MIKE PENCE

POLITIEK Het eerste jaar van Trump INTERVIEW TRUMP Face to Face

Eind score

INHOUD

116

126 84

Kunst & cultuur 34

FILMSCRIPT The Donald

KUNSTKIJKER Trump kent zijn klassieken

104

INTERVIEW RUBY WAX

108

BOEKEN

111

BOEKEN TOP 5

112

FILM & TV

115

TENTOONSTELLING

116

VAN OPZIJ IVANKA TRUMP

120

OP REIS Novo Mesto

115

120

Columns 05

EDITORIAL

SHEILA SITALSING

SOFIE VAN DEN ENK

HADJAR BENMILOUD

Service

ASHA TEN BROEKE

COLOFON

131

CARIN GAEMERS

ABONNEE WORDEN

130

SHOPPING

11, 27, 59, 71, 83, 91, 102

CARTOONS

OPZIJ I NR. 3 I 2018

SAY WHAT?

#PAARSE tuinbroek

SAY

WHAT? GREAT! Ivanka Trump zag de mooie speech van Oprah, misschien wel de opponent van haar vader over drie jaar, tijdens de Golden Globes. Ze twitterde: “Let’s all come together, women & men, & say #TIMESUP.” Actrice Alyssa Milano reageerde: “Great! You can make a lofty donation to the Time's Up Legal Defense Fund that is available to support your father's accusers.”

FOTO TWITTER @GUSKENWORTHY

Op social media wordt veel gereageerd op zaken als emancipatie en feminisme. Vaak waardevol en leerzaam. Soms zo zuur, dat we er de slappe lach van krijgen. Daarom de rubriek: #paarsetuinbroek. Hierbij de opvallendste oprisping van de afgelopen maand.

Eat your heart out, PENCE! Ondertussen op de Olympische Spelen plaatst de Amerikaanse slopestyle-skiër Gus Kenworthy een foto op Instagram samen met kunstschaatser Adam Rippon. De ondertekst luidt: "Ik ben zo ontzettend trots de LGBTQ-gemeenschap te vertegenwoordigen samen met deze ongelooflijke gast. Eat your heart out, Pence!” De olympiërs zijn allebei homo. Mike Pence, de conservatieve vicepresident, is tegen het homohuwelijk en leidt de Amerikaanse delegatie. Eerder zei Kenworthy: “Iemand die de LGBTQ-gemeenschap al frontaal heeft aangevallen en deel uitmaakt van een kabinet dat in het algemeen tegen ons is en dingen doet om ons tegen te werken, lijkt niet geschikt voor deze rol.”

SAY WHAT?

HOTness

#NASTY Woman

“Ik wil de kunstenaar bedanken voor het in het portret vangen van de gratie, schoonheid, intelligentie, charme en hotness van de vrouw van wie ik houd,” aldus Barack Obama over het portret van zijn vrouw in de National Portrait Gallery in Washington D.C. – de plek waar alle portretten van de presidenten van de VS hangen. Haar portret is geschilderd door Amy Sherald, dat van hem door Kehinde Wiley. Over zijn eigen portret grapte hij: “Ik heb geprobeerd de kunstenaar ervan te overtuigen mijn haar minder grijs te maken. Kleinere oren had ik ook graag gewild, maar ook die wens kon niet worden gehonoreerd.” Sherald en Wiley zijn de eerste donkere kunstenaars die de officiële presidentiële portretten hebben geschilderd.

“Such a nasty woman,” zo noemde The Donald Hillary Clinton tijdens het derde debat tussen de presidentskandidaten in 2016. Hij had vast niet voorspeld dat deze belediging trending werd op Twitter en op t-shirts en mokken terechtkwam. Een geuzennaam! De zin heeft het ook tot spoken word gedicht gemaakt. De negentienjarige Nina Donovan uit Tennessee schreef het na het debat over haar woede richting Trump. Het gedicht werd wereldberoemd toen actrice Ashley Judd het voordroeg tijdens de Women’s March begin 2017 in Washington. Het eindigt zo: “So if you a nasty woman, or you love one who is, let me hear you say, hell yeah.” Hell yeah!

GRAB ’em De meest beruchte uitspraak van Trump: grab ‘em by the pussy. “When you’re a star they let you do it. You can do anything.” Oke, hij bood zijn excuses ervoor aan en deed het af met locker room talk. Zijn uitspraken belanden vaker op tegeltjes en andere prullaria. Deze ‘wijsheid’ heeft het tot fashion statement gemaakt: de pussy hat. Vrouwen droegen ze tijdens de vele Women’s Marches. OPZIJ I NR. 3 I 2018

SAY WHAT?

NAMBIA?

TROUBLE

Afrikaanse leiders keken raar op toen Trump meermaals Nambia aanhaalde tijdens een gesprek met hen bij de VN. Trump prees de vooruitgang in de zorg in dit niet bestaande land. Vermoedelijk bedoelde Trump Namibië, Zambia of Gambia.

In een speech op een belangrijke fondsenwerving haalde Trump de media aan. “The media is even more biased this year than ever before — ever. You want the proof? Michelle Obama gives a speech and everyone loves it. It’s fantastic. They think she’s absolutely great. My wife, Melania, gives the exact same speech (gelach) and people get on her case. And I don’t get it. I don’t know why. I’m in trouble when I go home tonight.” Melania glimlachte beleefd als altijd. You’re in trouble Donald!

VADERliefde “If Ivanka weren’t my daughter, perhaps I’d be dating her.” Aldus Trump in The View. Hij vraagt of dat erg is. De host van het programma, Joy Behar, antwoordt gevat: “Wie ben je, Woody Allen?”

To follow OR NOT to follow

De Flotus, de First Lady of the United States dus, is actief op Twitter. Op @flotus plaatst Melania Trump haar dagelijkse bezigheden zoals een bezoekje aan een kinderziekenhuis of het Holocaustmuseum, ze plaatst af en toe een selfie en attendeert haar volgers bijvoorbeeld erop dat de #Americanheartmonth is begonnen (waarop de volgers haar weer erop attenderen dat haar man misschien wat minder moet bestellen bij de McDonald’s). Ze heeft bijna tien miljoen volgers, maar volgt er slechts vijf. Natuurlijk de twee accounts van haar man, de vice president, zijn vrouw en… Barack Obama. Waarom precies weet niemand. De ontdekker van dit nieuwtje, schrijver Matt Haig, noemde het een typisch geval van ‘husband trolling’. 10

Kopstoot

Trump ziet voor zichzelf met de gebruikelijke dosis zelfoverschatting en dĂŠdain voor wie dan ook een zonnige horizon (met dank aan Oprah). OPZIJ I NR. 3 I 2018

ONZE WERELD Nederland SheDecides werd opgericht als reactie op Trump’s besluit om de global gag rule weer in te voeren. De voormalig minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Lilianne Ploumen nam het initiatief om SheDecides op te richten. Dit internationale fonds voorziet in veilige abortussen, seksuele voorlichting en kraamzorg in arme landen. Leiders van over de hele wereld schaarden zich achter haar. Het leverde haar de Machiavelli-prijs op.

Amerika In de VS zelf worden vrouwen minder baas in eigen buik. Zo schrapte Trump het initiatief van Obama in de Affordable Care Act dat ervoor zorgde dat verzekeraars, via werkgevers, anticonceptie moeten vergoeden. Nu kunnen bedrijven om religieuze of om morele afwegingen besluiten anticonceptie niet in het pakket van hun werknemers op te nemen. Zonder deze wet is voor veel vrouwen anticonceptie duur of zelfs onbetaalbaar. Dit besluit wordt momenteel nog geblokkeerd door een rechtbank in Californië en in Pennsylvania. Sinds de verkiezing van Trump is er een sterke stijging van moslims die worden lastig gevallen of zelfs aangevallen. Vaak gaat het om vrouwen die een hoofddoek dragen. De angst voor geweld of vernedering op straat is enorm toegenomen onder moslima’s. De campagne en verkiezing van Trump hebben haat tegen moslims meer naar de oppervlakte gebracht.

Palestina Trump besloot ruim de helft van 125 miljoen dollar aan toegezegde financiële steun voor Palestijnse vluchtelingen niet meer te betalen. De VS is al decennia de grootste donor van de United Nations Relief and Works Agency (UNRWA). De organisatie is dus sterk afhankelijk van de steun van Trump. De UNRWA is van levensbelang voor honderdduizenden Palestijnse vluchtelingen. Ook voor Palestijnse vrouwen en jonge meisjes is dit besluit zeer ingrijpend. UNRWA biedt duizenden Palestijnse meisjes de kans om naar school te gaan en is verantwoordelijk voor medische zorg voor Palestijnse vluchtelingenvrouwen. 12

ONZE WERELD Opmerkelijk nieuws afgelopen maand.

Wereldwijd Na de verkiezing van Trump gingen wereldwijd mensen massaal de straat op. Er vonden 673 women’s marches plaats in 82 landen. Geschat wordt dat er meer dan vijf miljoen mensen de straat op gingen voor vrouwenrechten die dag. De marches vonden plaats op elk continent, zelfs op Antarctica. Dit jaar gingen vrouwen in de VS opnieuw de straat op om Trump aan deze wereldwijde steun voor vrouwen te herinneren.

Trump stelde, omgeven door zeven witte mannen aan de vergadertafel, de global gag rule weer in. Dit betekent dat NGO’s geen financiële steun meer krijgen van de Amerikaanse overheid als deze informatie of doorverwijzingen geven voor arbortus of zich inzetten voor het uitbreiden van mogelijkheden voor abortus. Dit leidt ertoe dat wereldwijd vele vrouwen niets kunnen doen aan een ongewenste zwangerschap, geen hulp krijgen bij een risicovolle zwangerschap en moedersterfte toeneemt. Daarnaast verwacht men dat de hoeveelheid illegale, en dus zeer gevaarlijke, abortussen zal toenemen.

Syrië De travel ban van Trump had directe gevolgen voor diverse vrouwenrechtenorganisaties. Tijdens de ban kwam in New York namelijk de VN Commission on the Status of Women bijeen. De delegaties van de vrouwenrechtenorganisaties uit bepaalde landen mochten echter de VS niet in. Met name vrouwen in een land als Syrië bevinden zich in een zeer precaire situatie en het zou van groot belang geweest zijn dat zij bij de VN aandacht hadden kunnen vragen voor de situatie van Syrische vrouwen. Ook landen als Iran, Libië, Somalië, Yemen, Noord Korea en Venezuela werden hierdoor getroffen. OPZIJ I NR. 3 I 2018

Doe méér voor

MOLENS

molenfonds.nl

COLUMN SHEILA SITALSING Econoom Sheila Sitalsing (49) is freelance journalist en columnist bij de Volkskrant. Ze woont met haar man en twee kinderen in Delft.

MIDDELVINGER

ilvio Berlusconi (Italië) was ook een lul. Met zijn seksfeesten, zijn minderjarige modellen, zijn kwalificaties van Angela ‘onneukbare kont’ Merkel. Recep Tayyip Erdogan (Turkije) heeft niks tegen vrouwen, mits ze kinderen baren, want een kinderloze vrouw is een halve vrouw, en een vrouw die een succesvolle carrière verkiest boven het moederschap is incompleet. Rodrigo Duterte (de Filippijnen), die van het onbekommerd laten neerknallen van vermeende drugsverslaafden, becommentarieerde de groepsverkrachting van en moord op een Australische missiezuster aldus: “Maar ze was zo mooi, de burgemeester had als eerste moeten mogen. Zonde.” Koning Salman bin Abdulaziz Al Saud (Saoedi-Arabië) mocht onlangs weliswaar even de getapte jongen uithangen omdat hij in al zijn goedertierenheid heeft besloten dat Saoedische vrouwen tegenwoordig mogen autorijden, ze mogen nog altijd een stuk of zeventien tamelijk cruciale dingen niet, waaronder trouwen, scheiden, reizen of gaan werken zonder toestemming van hun vader, man of broer.

In Iran, Egypte, Jordanië, India, Indonesië, Maleisië et cetera is het ook geen feest op het gebied van mannen (en een enkele vrouw) op sleutelposities die niet overdreven veel moeite doen om een resoluut en overtuigend einde te maken aan vrouwenonderdrukking en andere ernstige vormen van seksisme. O, en vlak Vladimir “Ik ben geen vrouw, dus ik heb geen mindere dagen” Poetin niet uit. Eigenlijk deed Donald Trump dus heel normaal en gewoon, om met onze eigen premier te spreken, toen hij vrouwen “honden” en “vette varkens” noemde, “bloedend uit al hun gaten” en voornamelijk goed om tussen het kruis te grijpen. Dat hij zijn dochter een lekker ding noemde en over zijn vele vrouwen ooit zei dat hij het zonde vond er sieraden in te investeren. Dat hij vrouwelijke kandidaten voor zijn televisieshow pirouettes liet draaien en ze beoordeelde op hun neukbaarheid. Dat moest haast wel rampzalig

uitpakken voor de positie van ‘de vrouw’, was alom de vrees. Want van kleedkamerpraat komt rottig beleid. Ze zeggen dat het eigenlijk best meevalt, want alles is veel voor wie niet veel verwacht. Ja, zijn aanvallen op Planned Parenthood, ’s lands grootste kliniek voor geboorteregulering, zijn niet aflatend. Ja, hij benoemde de ene na de andere anti-abortuszeloot op machtige posities. Ja, hij ontmantelde internationale geboortebeperkingsprogramma’s in ontwikkelingslanden die mede van Amerikaanse steun afhankelijk zijn. Tegelijk bleef de gevreesde frontale oorlog tegen abortusrechten tot dusverre uit. En in het gat dat hij liet vallen in ontwikkelingslanden sprong onze eigen nationale heldin Liliane Ploumen. Ze bracht met SheDecides een prachtprogramma tot bloei, dat een fiere middelvinger is naar alle seksisten van de wereld. We kunnen het prima af zonder hem. O

Ze zeggen dat het eigenlijk best meevalt, want alles is veel voor wie niet veel verwacht OPZIJ I NR. 3 I 2018

GATEKEEPER Na een korte carrière als fitness-instructeur werd Madeleine Westerhout (26) bekend als het ‘liftmeisje’ van Trump Tower; ze begeleidde prominente gasten van de lift naar het kantoor van Trump. Met een scherp oog voor kwaliteit promoveerde Donald haar tot zijn persoonlijke gatekeeper.

FOTO JABIN BOTSFORD/THE WASHINGTON / CONTOUR BY GETTY IMAGES

OPEN DOEK

DOOR NICO HOFSTRA

ls de officiële assistent van Donald Trump zelf in het Witte Huis, neemt Madeleine zijn telefoon aan en regelt ze zijn agenda. Een bijzondere functie, want wie Trump wil spreken moet eerst langs Westerhout.

Je klom op van fitness-instructeur tot assistent van de president van Amerika. “Haha, ja, al ben ik inmiddels wel wat moe van dat label ‘ex-fitnessinstructeur in het Witte Huis.’ Mijn nummer één-prioriteit is altijd de Republikeinse Partij geweest. Ik vond het geweldig om te doen, maar heb slechts een paar jaar parttime gewerkt bij fitnessstudio Pure Barre tijdens mijn studie.” Wat heb je gestudeerd? “Ik heb in 2013 mijn bachelor politicologie gehaald aan de universiteit van Charleston in South Carolina. Oorspronkelijk kom ik uit Irvine, Zuid-California – nee, niet uit Nederland, zoals mijn achternaam doet vermoeden. Ik verhuisde naar de andere kant van het land om naar de universiteit van Charleston te kunnen gaan. Het was precies de periode in mijn leven om een nieuwe start te maken en te profiteren van alles wat de universiteit en Charleston me te bieden had. De combinatie van de stad, de universiteit en de verschillende vakken die ik kon kiezen, hebben echt een ander persoon van me gemaakt. Dat was anders geweest als ik naar een andere universiteit was gegaan of wanneer ik gewoon in California was gebleven.” Hoe kwam je terecht in het team van president Trump? “Een jaar voor mijn afstuderen nam ik deel aan de campagne van Romney, waardoor ik in het Republikeinse circuit terecht kwam. Vervolgens werd ik assistent van Katie Walsh van de Republikeinse Partij. Nadat we de verkiezing gewonnen hadden zijn we naar New York gegaan om Reince Priebus en

meer dan ik van tevoren had kunnen bedenken. Ik werd vaak samen met prominente figuren gefotografeerd in de lobby en kwam uiteindelijk bekend te staan als het ‘liftmeisje’ van Trump Tower.” Wie was het leukst om mee in de lift te staan? “Vooral de generaals en admiralen, zoals generaal John Kelly en admiraal Mike Rogers, zij waren echt geweldig. En niet de minste was generaal James ‘Mad Dog’ Mattis, onze minister van Defensie. Maar het hoogtepunt was toch wel president Bush, zonder twijfel een droom die uitkwam. Hij is mijn grote held. Ik had het voorrecht om hem een aantal keer te ontmoeten.” Hoe was die ervaring? “Het waren de mooiste dagen van mijn leven. Ik probeerde vooral niet in huilen uit te barsten, zo gelukkig was ik. Als een kind dat zijn kerstcadeautjes openmaakt. Ik vond dat ik toch wel de beste baan ter wereld had.” Vervolgens werd je na de verkiezing door Trump gevraagd om de telefoon aan te nemen in het Witte Huis. “Zoiets ja. Ik had in Trump Tower een goede training achter de rug toen ik in januari 2017 aangesteld werd als assistent van de president. Ik behoorde tot de tweede golf werknemers die speciaal door Trump werd aangenomen. Het drong eigenlijk niet goed tot me door totdat ik daadwerkelijk door de gangen van het Witte Huis liep. Het is zo’n eer. ” Hoe reageerde je familie? “Ja, zij vinden het geweldig. Ik bedoel, ze zijn zo trots op me. Het is echt ontzettend leuk om ze zo enthousiast te zien, vooral als ze kijken naar de foto’s die ik van mijn werk op sociale media deel.” Hoe is het om te werken voor Donald Trump? “Heel bijzonder. Ik heb dit alles totaal niet zien aankomen. Zeven jaar geleden vroeg ik me nog verward af hoe Google+ werkte en nu regel ik de agenda van de president van Amerika! Het is echt een hele leuke en bijzondere ervaring. Ik ben er vooral trots op dat ik werk voor een man die elke dag opkomt voor de rechten van vrouwen. Dankzij hem maken we van Amerika weer een groots land, ik zou niet trotser kunnen zijn op onze president. Alleen al de afgelopen maanden waren ongelooflijk, dus ik kijk erg uit naar de komende zeven jaar onder president Trump – er volledig van

‘Het is niet zo dat ik alleen de telefoon aanneem en de agenda bijhoud. Ik moet natuurlijk ook de hele dag achter hem aanlopen’ zijn team te helpen met de transitie. Dat begon toen met het inplannen van vergaderingen in Trump Tower. Uiteraard was er veel beveiliging buiten, Walsh wilde er zeker van zijn dat al die belangrijke mensen op de juiste plek terechtkwamen. Het werd mijn taak om ze te begeleiden. De president wilde dat elke vergadering transparant zou zijn, het werd een publieke bedoening,

OPZIJ I NR. 3 I 2018

OPEN DOEK

FOTO TWITTER @MADWESTT

In die aflevering vroeg hij of je mensen op hun uiterlijk mocht beoordelen. Ik heb het gevoel dat ik vaak zo gekeurd wordt en vroeg het Michelle. Ze zei dat ze niet anders deed dan mij op mijn uiterlijk beoordelen. Haha, tot zover de vriendschap.”

uitgaande dat hij wordt herkozen voor zijn tweede termijn natuurlijk.” Hoeveel verdien je? “$95.000 per jaar. Maar het is niet zo dat ik alleen de telefoon aanneem en de agenda bijhoud. Ik moet natuurlijk ook de hele dag achter hem aanlopen. Ik kwam laatst een knutselwerkje van mezelf tegen uit groep twee van de lagere school. We moesten een wolkje uitknippen, de randen beplakken met watjes en daarop schrijven wat we wilden worden als we groot waren. Op die van mij stond: ‘Ik wil later huisvrouw en mama worden.’ Ik heb de plank niet ver misgeslagen, haha. Er zijn genoeg hoogtepunten. Laatst zijn we met alle assistentes een avondje gaan bowlen in de kelder van het Witte Huis. We organiseerden een neem-je-kind-mee-naar-je-werkdag in de tuinen en met Thanksgiving mocht ik op de foto met een heuse kalkoen. Traditioneel bespaart de president elk jaar een kalkoen de gang naar de slacht voor het traditionele feestmaal. Altijd een spannend moment, welke kalkoen wordt eruit gepikt: Wishbone of Drumstick?” En welke werd het? “Geen idee, maar hij was wit en ik heb ‘m aangeraakt.” Ben je een feminist? “Zeker, daarom vond ik het ook geweldig om met Katie Walsh te werken. Zij is een soort rockster die niet alleen de Republikeinse Partij vertegenwoordigt, maar ook vrouwen, met name tijdens het Women in Politicsevenement. Ik ben zo trots op haar. En wat betreft mezelf? Ik keek een keer naar een aflevering van Dr. Phil samen met Michelle, mijn beste vriendin van school. 18

Is er naast je werk nog tijd over voor andere dingen? “In ieder geval genoeg tijd om online te shoppen, een echte verslaving van me. Daarnaast kijk ik graag naar The Bachelor en houd ik Friends- en Harry Potter-marathons met een bak ijs, warme dekens en een fles wijn. Verder houd ik van Taylor Swift, want zij heeft net zo’n tragisch liefdesleven als ik. Zij komt ‘s avonds namelijk ook alleen thuis, neemt haar kat op schoot en drinkt een fles witte wijn leeg. Ik identificeer me wel met dat single-bestaan, het doet me denken aan een quote die ik laatst via Instagram deelde: ‘Relationship Status: Poured two glasses of wine and drank them both.’ Klopt wel zo ongeveer. De enige dates die ik heb gehad tijdens mijn studie waren op de vrijdagavonden met mijn kamergenoot Catherine, we keken naar films en met kaarsjes aan deelden we een fles wijn.” En doe je nog aan fitness? “Haha, gaan we weer. Als ik in New York ben ga ik naar fitnessstudio SoulCycle met vier vrienden. Verder kijk ik graag naar de Olympische Spelen, precies zo’n evenement dat we nodig hebben! Ik krijg nooit genoeg van ons volkslied, Team USA blijft immers domineren! Of ze nou winnen of verliezen, onze atleten blijven

‘Ik houd van Taylor Swift, want zij heeft net zo’n tragisch liefdesleven als ik’ prestaties leveren en dat doen ze met respect voor andere landen, zoals wij Amerikanen dat altijd zouden moeten doen.” Wat zijn je plannen voor na het presidentschap van Trump? “Ik probeer me vooral bezig te houden met dat wat ik nu doe. Ik ben een ooggetuige van iets wat de geschiedenisboeken ingaat, het is opwindend.” O Bronnen: CNN, Charleston University, Twitter, Instagram en Facebook.

COLUMN SOFIE VAN DEN ENK Sofie van den Enk (37) presenteert Keuringsdienst van Waarde, is schrijver en treedt op als Amerikadeskundige. Ze woont met haar man, zoon en dochter in Utrecht.

EEN JAAR

TRUMP

oor mijn studie onderzocht ik aan het begin van dit millennium het Amerikaanse radiofenomeen en testosteronbundel Rush Limbaugh. Zijn volledig gouden microfoon blafte hij vol met rabiaat rechtse standpunten en over de ruggen van de luisteraars die reageerden op zijn ‘talk radio’ klom hij op zijn zelf gecreëerde voetstuk. Alles ter meerdere eer en glorie van de grote Limbaugh op zijn Excellence in Broadcasting Network waar hij zelf de enige ster was. Zijn ster kon rijzen in die Democratische jaren negentig; de jaren waarin Clinton aan het roer stond en waarin het voor conservatief Amerika goed fulmineren was tegen losse moraal (denk aan de sigaar) en de voor veel Amerikanen veel te linkse standpunten over gezondheidszorg (Hillary probeerde in die jaren al voor veel meer burgers gratis gezondheidszorg te regelen, wat jammerlijk mislukte). Heersende macht roept nu eenmaal altijd tegenkrachten op. Dat er nu geen Clinton aan de macht is, betekent dat het anti-Clinton

sentiment niet zo sterk vertegenwoordigd hoeft te worden. Waarom zou je schoppen tegen een tegenstander die al op de grond ligt? Maar deze zittende macht roept evengoed een tegenreactie op. Bij de gratie van Trumps uitgesprokenheid floreert het felle tegengeluid. Van vrouwenmarsen tot de protesten van de dreamers. Satirische talkshows vieren hoogtij en de abonnementen op de New York Times zijn met meer dan zestig procent gestegen sinds Trump aan de macht is. Probeert de president de serieuze journalistiek in diskrediet te brengen? Dan nemen juist meer mensen een krant. Ga je het abortusrecht beperken? Dan gaan vrouwen de straat op. Ik moest denken aan een scene uit De Verenigde Staten van Eva. Toen de verkiezing van Trump voor mij persoonlijk nog een onmogelijkheid scheen, interviewde zij een stel Afro-

Americans in een barbershop. Achteraf gezien waren die mannen al heel wat wijzer dan ik toen. Zij waren blij met de opkomst van The Donald: “At least we know now where we stand. We kunnen nu tenminste niet meer in de illusie verkeren dat zwart en wit gelijk zijn en dat racisme iets van het verleden is. Het is er nog elke dag en het is sterk.” Hoe treurig dat ook is, een blootgelegd probleem staat dichter bij een oplossing dan een probleem dat we nog ontkennen. En dus denk ik aan dat andere icoon dat groot werd in de jaren negentig: Christina Aguilera, die daar een nu passende tekst bij maakte. “Cause if it wasn›t for all that you tried to do, I wouldn’t know. Just how capable I am to pull through. So I want to say thank you. Cause it makes me that much stronger. Makes me work a little bit harder. It makes me that much wiser. So thanks for making me a fighter.” O

Heersende macht roept nu eenmaal altijd tegenkrachten op OPZIJ I NR. 3 I 2018

POLITIEK

HET EERSTE JAAR VAN TRUMP The Donald is nu een jaar bezig als president. Vanuit het Witte Huis draaide hij de klok voor vrouwen een paar decennia terug. Correspondent Karlijn van Houwelingen somt de negatieve maar ook positieve effecten op van het beleid van de regering Trump op vrouwen- en meisjeslevens.

DOOR KARLIJN VAN HOUWELINGEN

POLITIEK

OPZIJ I NR. 3 I 2018

POLITIEK

rouwen zijn Trumps belangrijkste opponenten gebleken. Opvallend veel vrouwen willen zich uit woede over de koers van het Witte Huis verkiesbaar stellen voor politieke functies. Stel, je bent een kort en tenger meisje uit Centraal-Amerika, op de vlucht voor de losse handjes van je ouders en bendegeweld. Je hebt Mexico doorkruist, bang voor de verkrachters waar veel migrantenvrouwen mee te maken krijgen, moest coyotes ontwijken in de woestijn en denkt dat je eindelijk veilig het beloofde land hebt bereikt, Amerika dus. Engels begrijp je nog niet, maar een grote witte man uit Washington DC wil een hartig woordje met je spreken. Hij komt je vertellen dat je de baby die je niet wilt wel degelijk moet baren. Zo omschrijft advocaat Susan Hays de situatie van een zeventienjarige die bekend is geworden onder de schuilnaam Jane Doe. Ze stak vorig jaar illegaal de Amerikaanse grens over, belandde in vreemdelingendetentie in Texas, ontdekte dat ze zwanger was, verzocht om een abortus – en kreeg van een afgezant van de regering Trump geen toestemming. Hays is directeur van Jane’s Due Process, een netwerk van advocaten in Texas die ongewenst zwangere tieners helpen de uiterst ingewikkelde Texaanse abortusprocedure te doorlopen. Hun hotline is 24 uur per dag bereikbaar. Soms, als ouders niet instemmen, is goedkeuring van een rechter nodig voor de ingreep; meestal moet een begeleider van Jane’s Due Process de meiden ook helpen om een kliniek te vinden en te voldoen aan alle regels die Texas opstelde om abortus te ontmoedigen. In het geval van ‘Jane’ moest Hays een heel leger advocaten optrommelen. Sinds Trump een anti-abortusactivist benoemde tot hoofd van de overheidsinstantie die minderjarige asielzoekers opvangt, de Office of Refugee Resettlement (ORR), wordt het tienermeisjes

in vreemdelingendetentie vrijwel onmogelijk gemaakt om een ongewenste zwangerschap te beëindigen. De overheid wil de ingreep niet ‘faciliteren’, is het argument. Op bevel van deze Scott Lloyd worden de meisjes voor advies naar een christelijk ‘crisiszwangerschapscentrum’ gestuurd – ‘een nepabortuskliniek’, noemt Susan Hays het – waar Jane Doe een echo moest ondergaan. Vervoer naar een echte abortuskliniek wordt geweigerd, ook al is abortus sinds 1973 legaal in de VS. Lloyd vloog van Washington naar San Antonio om Jane de abortus

Niet alleen abortus, ook de pil en zelfs seks voor het huwelijk zijn in de ban gedaan persoonlijk uit het hoofd te praten. “Scott Lloyd gebruikt die instantie als zijn eigen kerk,” constateert Hays. Jane Doe was onvermurwbaar, merkte ze in een gesprek met het meisje, en kon haar zwangerschap uiteindelijk beëindigen na tussenkomst van meerdere rechters. Hays en haar collega’s moesten nog drie keer naar de rechter om te voorkomen dat tienermeiden gedwongen zouden worden een baby te baren, in zeker één geval na verkrachting. Opvanginstantie ORR blijkt eerder ook overwogen te hebben om de abortus per pil van een zeventienjarig, gedetineerd meisje uit El Salvador te stoppen en ‘ongedaan te maken’ door

progesteron toe te dienen, een omtreden en onbewezen methode. Hays is laaiend: “Vergelijkingen met nazi-Duitsland zijn meestal overtrokken, maar dat Lloyd meisjes behandelt als bezit waarmee hij kan doen wat hij wil, dat komt in de buurt.” De ‘Janes’ zijn het meest extreme voorbeeld van de effecten van het beleid van de regering Trump op vrouwen- en meisjeslevens. Amerikaanse vrouwen zagen hun seksuele en reproductieve autonomie in het afgelopen jaar ingeperkt worden. Niet eens door een puriteinse moraalridder, constateerde schrijfster Michelle Goldberg in The New York Times geïrriteerd, maar door een – zo noemt zij het – ‘erotisch incontinente losbol’. De Playboy President, in een vorig leven naar eigen zeggen ‘heel pro-choice’, kwam aan de macht dankzij de steun van religieus rechts. In ruil geeft hij christelijke conservatieven een flinke vinger in de Witte Huis-pap. Toegang tot zaken als anticonceptie en abortus zijn niet langer vanzelfsprekend, kuisheid is opnieuw in zwang. Op zijn eerste werkdag als president, twee dagen na de vrouwenmars die de grootste demonstratie in de Amerikaanse geschiedenis werd, verzamelde Trump zijn naaste adviseurs

POLITIEK

in de Oval Office om onder het oog van camera’s zijn eerste besluit te ondertekenen. Hij voerde de zogeheten global gag rule opnieuw in, die bepaalt dat geen Amerikaans hulpgeld gaat naar organisaties die abortussen uitvoeren of vrouwen erover adviseren. Het is een stokpaardje van Republikeinse presidenten, dat steevast door Democratische opvolgers wordt opgeheven. Maar onder Trump is de maatregel stringenter dan ooit: hij geldt niet alleen voor organisaties die werken aan gezinsplanning, maar voor álle gezondheidsbijdragen van de VS. De foto van het moment was veelzeggend: acht witte mannen

in blauwgrijs pak bepaalden dat vrouwen in bijvoorbeeld Afrika of Azië geen informatie behoren te krijgen over mogelijkheden om een ongewenste zwangerschap af te breken. Het was het begin van wat een topjaar werd voor de pro-lifebeweging. Abortus is een van de heetste kwesties van Amerika, nauw verweven met religie. Voor het progressieve deel van het land is het een kwestie van keuzevrijheid, maar pro-lifers, veelal christenen, zien abortus als moord. En wie zou niet op de barricaden springen bij het idee dat er sprake is van gelegaliseerde moord? In

OPZIJ I NR. 3 I 2018

POLITIEK

Trump vond deze stroming in de Amerikaanse maatschappij een aanvankelijk onwaarschijnlijke bondgenoot. Tot op heden beperkte hij de mogelijkheden voor abortus in de wereld, steunde hij Republikeinen in het Congres die late abortussen proberen te verbieden en stond hij achter pogingen overheidsfinanciering te schrappen voor de Planned Parenthood-klinieken die onder meer abortussen uitvoeren. Dat oogst vooralsnog verzet bij het Congres, maar dankzij benoemingen van anti-abortusactivisten op cruciale posten, zoals Scott Lloyd als hoofd van de vluchtelingenopvang, kan Trump toch al ‘ongeboren leven beschermen’. “En onderschat de waarde van het platform dat hij heeft en gebruikt niet,” zegt Kristan Hawkins, 24

voorzitter van Students for Life. Ze zag tevreden aan hoe Trump aandacht voor de March for Life door Washington verveelvoudigde door de deelnemers toe te spreken. “Ongeacht zijn eerdere opvattingen zijn we blij dat hij nu een betrokken voorvechter van de ongeborenen is.” Een Amerikaanse president die fel tegen abortus is, dat is niet nieuw, benadrukt Kinsey Hasstedt, onderzoeker van het Guttmacher Institute in New York, dat seksuele en reproductieve gezondheid en rechten bestudeert. Maar er is meer aan de hand. Niet alleen abortus, ook de pil en zelfs seks voor het huwelijk zijn in de ban gedaan. Religieuze of anderszins morele bezwaren tegen anticonceptie? Dankzij Trump mag je als werkgever besluiten dat je werknemers het zonder dekking voor de pil moeten doen in hun zorgpolis – een optie

waar 55 miljoen Amerikaanse vrouwen gebruik van maken. Financiering voor programma’s om tienerzwangerschappen te voorkomen is geschrapt (‘niet efficiënt genoeg’), net als potjes voor gezinsplanning, zowel in de wetenschappelijke wereld in eigen land als internationaal. In plaats daarvan ontwikkelt het ministerie van Volksgezondheid programma’s die algehele onthouding als voorbehoedsmiddel promoten – ‘vermijding van seksueel risico’ wordt het genoemd, om te leren hoe je ‘vrijwillig afziet van niethuwelijkse seksuele activiteit’. Hasstedt spreekt van een ‘schaamteloze, meedogenloze minachting voor feiten en wetenschap’ die ze niet eerder gezien heeft. “Wij geloven in beleid op het vlak van seksuele en reproductieve gezondheid op basis van goed

POLITIEK

bewijs. Nu wordt beleid gemaakt op basis van ideologie.” Anticonceptie zou onder jongeren maar ‘riskant seksueel gedrag’ in de hand werken, stond in een memo bij het besluit – ongeacht alle wetenschappelijke onderzoeken die erop wijzen dat het de beste manier is om efficiënt ongewenste (tiener)zwangerschap te voorkomen. Over ‘riskant seksueel gedrag’ gesproken: in januari onthulde The Wall Street Journal dat de advocaat van Donald Trump vlak voor de verkiezingen van 2016 130.000 dollar (ruim 100.000 euro) betaalde aan Stephanie Clifford, in de pornoindustrie beter bekend als Stormy Daniels. Het zou zwijggeld zijn, om te voorkomen dat de pornoster zijn campagne in gevaar zou brengen door naar buiten te treden met haar verhaal over een wilde nacht met Trump. Hij zou seks met haar hebben gehad terwijl Melania thuiszat met een vier maanden oude baby, Barron Trump. In zijn macho-Witte Huis, waar slechts een handjevol vrouwen topposities bekleedt, trekken vrouwen vaak aan het kortste eind. Beschuldigen meerdere vrouwen een kandidaatsenator uit Alabama van seksueel misbruik toen ze minderjarig waren, of wordt een hoge adviseur door twee ex-echtgenotes, ondersteund door foto’s, beschuldigd van mishandeling? Trump wuift het weg. Waar onder president Obama het leger nog compleet opengesteld werd voor vrouwen, maakte Trump het weer moeilijker voor vrouwelijke militairen om door te stromen naar de top. Uit de Obamatijd stammende regels die vrouwen moesten beschermen tegen genderdiscriminatie op de werkvloer, werden ingetrokken. Toch is verontwaardiging over beleid waarmee de regering Trump specifiek vrouwen raakt niet altijd gerechtvaardigd. Over versoepeling van richtlijnen voor universiteiten die te maken krijgen met verkrachtingszaken, ontstond een mediastormpje

met een eigen hashtag om Trumps onderwijsminister op andere gedachten te brengen, #StopBetsy. Maar wie de regels erop na slaat ziet dat ze een punt heeft. De regering Obama vond dat universiteiten al maatregelen mochten nemen als voor net iets meer dan vijftig procent zeker was dat een van verkrachting betichtte student schuldig was. Het leidde tot extremen waarin studenten werden gestraft voor seks waarbij beide partijen dronken waren, herinneringen wazig bleken en sms’jes later bewezen dat de vrouwelijke partij wel degelijk seks had geïnitieerd. Minister Betsy DeVos legde de lat weer hoger en wil dat er – zoals in elke rechtbank - ‘duidelijk en overtuigend bewijs’ is voordat straf wordt opgelegd. “Elke overlevende van seksueel wangedrag moet serieus genomen worden,” zei ze, maar “elke student die wordt beschuldigd van seksueel wangedrag hoort te weten dat schuld niet vooraf is bepaald.” Trump bewijst Amerikaanse vrouwen ook een dienst, door zich op voorspraak van dochter Ivanka hard te maken voor betaald zwangerschapsverlof. De VS is met Papoea-Nieuw-Guinea, Swaziland en Liberia het enige land in de wereld zonder verlofregeling

gevallen niet betaald worden. Er is veel discussie over de wenselijkheid van details van het plan, maar de intentie om ouderschapsverlof – ook voor vaders – te regelen is er. Het zijn keuzes waarmee Trump vrouwen als Christina Hagan voor zich wint. Hagan is een 29-jarige politica in Ohio en kandidaat voor het Huis van Afgevaardigden. Ze profileert zich in haar campagne als Trumpiaan, en dweept met de steunbetuigingen van – soms omstreden ex-Trump adviseurs. Dat de man in het Witte Huis zo zijn gebreken heeft ziet ze ook wel, zei ze op een conferentie van Forbes voor machtige jonge vrouwen. Maar die hebben andere politici ook, merkte ze fijntjes op. “Ik geloof niet dat hij anti-vrouw is in welk opzicht dan ook. Dat is niet mijn ervaring. Toen ik hem ontmoette, behandelde hij me met meer respect dan de gevestigde orde van de Republikeinse Partij ooit heeft gedaan.” De meeste vrouwelijke politici staan echter diametraal tegenover Trump. Vrouwen zijn Trumps belangrijkste opponenten gebleken. Vrouwelijke senatoren voorkwamen dat hij zorgstelsel Obamacare ontmantelde. Vrouwelijke kiezers voerden de druk op in de beginmaanden van

Trump bewijst Amerikaanse vrouwen een dienst, door zich op voorspraak van dochter Ivanka hard te maken voor betaald zwangerschapsverlof voor aanstaande moeders. Ze zijn afhankelijk van de compassie van een werkgever, wat ertoe leidt dat als vrouwen al verlof nemen rond een geboorte - dat doet naar schatting maar zo’n veertig procent - ze in meer dan de helft van de

zijn presidentschap – maar liefst 86 procent van de protesttelefoontjes naar Congresleden via de app Daily Action werd gepleegd door vrouwen. Opvallend veel vrouwen willen zich uit woede over de koers van het Witte Huis verkiesbaar OPZIJ I NR. 3 I 2018

POLITIEK

stellen voor politieke functies. En ze winnen: in Virginia groeide het aantal vrouwen na lokale verkiezingen in november bijvoorbeeld prompt met vijftig procent. Tot zover het goede nieuws voor de vrouwenbeweging. Voor een deel is de trend namelijk al niet meer te keren. Als president kan Trump nieuwe rechters benoemen voor het leven. Omdat op de loonlijst van Amerikaanse rechtbanken bovengemiddeld veel rechters met de pensioengerechtigde leeftijd staan, kan Trump een stempel drukken op de rechtspraak die decennia kan blijven bestaan. Vooralsnog is dat stempel oerconservatief – de regering

Trump kiest kandidaten uit een lijst suggesties van conservatieve belangengroepen. Persbureau AP telde mee: in de eerste tien maanden ging 91 procent van de benoemingen naar een man, 81 procent was wit. En rechters, daarvan zijn meisjes als Jane Doe juist afhankelijk gebleken. Een rechtszaak van Jane’s Due Process en burgerrechtenorganisatie ACLU loopt, in de hoop het anti-abortusbeleid van de vluchtelingenopvang definitief van tafel te krijgen. Tot die tijd verwacht Susan Hays meer ‘Janes’, boven op de vier meisjes die al de strijd met de federale regering van de Verenigde Staten moesten aanbinden om een

ongewenste zwangerschap te kunnen beëindigen. Hoe die tieners onder de vleugels van Hays terechtkomen, daar wil ze niet op ingaan. De meiden, afgesloten van de buitenwereld in een vreemd land, zijn afhankelijk van advocaten, maatschappelijk werkers of verpleegkundigen in het detentiecentrum die te hulp schieten en hen in contact brengen met Hays en haar collega’s van Jane’s Due Process. “Ik wil degenen die helpen beschermen,” zegt Hays. “Ze zijn bang dat ze de consequenties zullen voelen als uitkomt wie ze zijn. We hebben het kunnen zien: de regeringTrump geeft niet om de wet.” O

KOPSTOOT

OPZIJ I NR. 3 I 2018

INTERVIEW TRUMP

FACE TO FACE In een nummer over Trump kan een diepgaand interview met de man zelf natuurlijk niet ontbreken. Al tijdens zijn presidentiĂŤle campagne in 2016 vroeg OPZIJ een interview aan. We vonden het een goed idee in het geval dat Donald Trump zou winnen. Maar ook als hij zou verliezen. Die laatste optie leek ons de meest waarschijnlijke, hoewel, je weet het nooit met The Donald.

ILLUSTRATIES LIZE PRINS

e zeiden bij onze aanvraag als het ‘leidende blad voor invloedrijke vrouwen in Nederland’ groot geloof te hebben in zijn kansen. Dat was meer dan een beetje gelogen, maar we wilden nu eenmaal graag. En met de waarheid red je het niet, in dit geval. Niettemin was onze verbazing groot toen we door de perschef van het Witte Huis Sarah Huckabee Sanders – de derde op rij – na niet minder dan dertien reminders werden benaderd: Trump kon een halfuurtje voor ons vrijmaken. Het werd uiteindelijk meer dan drie uur en we ontmoetten hem op dag dat het Witte Huis voor de zoveelste keer afscheid nam van medewerkers. Dit keer twee mannen die strijdend ten onder gingen in het #MeToo-geweld. Zullen we het eerst over Melania hebben? Trump: “What about her?” Ze lijkt nogal dwars sinds dat verhaal over uw avontuur met die pornoactrice. Het lijkt erop dat ze min of meer voor zichzelf is begonnen: ze reist alleen, wil zelfs uw hand niet meer vasthouden. Wat is er aan de hand? “We hebben met de overigens begenadigde actrice Stephanie Clifford afgesproken dat we er niks over zeggen. Zij niet, ik niet. Maar ze heeft het laten lekken, mijn advocaten kijken nu of we het geld kunnen terughalen. Zaken zijn zaken. Het was oktober 2006, midden in de campagne. Melania was in geen velden of

INTERVIEW TRUMP

wegen te bekennen en je hebt als man toch je behoeftes. Melania weet dat als geen ander, hoe denk je dat ik haar ben tegengekomen? Dus dan regelen ze wat voor me. Dat die hele grap van mijn kandidatuur uiteindelijk zo fout zou aflopen, dat kon ik zelf ook niet bedenken. Zou ik – zoals iedereen verwachtte – hebben verloren, dan betekent zoiets niks, geen journalist die er dan belangstelling voor heeft. Maar dan word je president, een nachtmerrie, en dan ligt alles anders. Melania kan nog veel leren van Hillary, da’s pas een professioneel wijf.” Hillary? Die heeft u maar dan ook helemaal afgebrand… “Dat was in de campagne, dan mag en moet dat allemaal, anders word je het niet. En Hillary als president? Leg mij eens uit hoe dat goed had kunnen zijn. Ik heb het over Hillary als de vrouw van Bill Clinton. De geschiedenis zal leren of ik voor Bill onderdoe als het gaat om vrouwen, maar híj had het in elk geval getroffen met zijn vrouw. Gewoon naar buiten je mond houden, niks aan de hand. Binnenshuis kan dat anders liggen, dat was met Bill en Hillary zo, dat is met Melania en mij zo. Zij sliepen gescheiden, wij ook. Maar Melania kan het niet opbrengen en ik zit eraan vast. Weet je wat het kost om van haar af te komen? Dat zijn ook van die contracten die je maakt als zakenman, niet als president. Ze heeft me flink bij de ballen.” Dat klinkt als locker room talk. “Iedereen – in elk geval elke man – begrijpt wat ik bedoel.

OPZIJ I NR. 3 I 2018

INTERVIEW TRUMP

Ik denk dat het een keerpunt was in de campagne. Al die blue-collar-Amerikanen snapten het. En hun vrouwen ook, die gunnen een man hun lolletje. Het is niet overal Washington of New York. Kunnen we het nu over iets anders hebben? Ik snap dat jullie voor vrouwen schrijven, maar ik kan daar verder niks mee. ” U nam het vandaag in een tweet op voor twee van uw medewerkers die de dienst moesten verlaten vanwege ernstige beschuldigingen van seksuele intimidatie en mishandeling. Waarom doet u dat, de feiten liegen toch niet? “Nou, ik neem het niet zomaar voor ze op. Ik zeg alleen maar dat er levens worden verwoest op basis van zelfs maar de simpelste beschuldiging. Waar of niet, wie vals wordt beschuldigd is voor de rest van z’n leven beschadigd. Leven en carrière: allebei weg.”

haar verkracht hebben? Zien jullie het voor je, het was mijn vrouw. Ze maakte mijn geld op en dan mag ik er alleen naar kijken? Ik zeg part of the deal.” En een ex van Sorensen beweert dat hij een sigaret op haar hand uitdrukte. “Oké, dat gaat ver. Let’s drop the subject. Er zijn belangrijker zaken in de wereld.” De Russen, is dat iets? “Prima gasten, prima gasten. Daar kun je nog zakendoen, niet te veel gezanik, gewoon je oog op de bal. Democratie, mensenrechten, milieu: allemaal leuk. Allemaal heel belangrijk, maar het kost heel veel geld en wat levert het op? Zonder handel hebben we er sowieso geen geld voor.”

‘Weet je wat het kost om van haar af te komen? Melania heeft me flink bij de ballen’

Maar daar is hier toch geen sprake van, het gaat om onderzoek van nota bene de FBI, naar de antecedenten van die twee. En eerder nam u het al op voor Roy S. Moore in Alabama die het met heel jonge meisjes deed. En voor Bill O’Reilly van Fox News voor wie tientallen miljoenen dollars werden betaald om de zaak te schikken. “De FBI, dat zegt me niks, helemaal niks. Zijn alleen maar bezig mij te beschadigen. Een groot links nest. Ga ik opruimen, by the way, let maar op. En misschien heb ik me in Moore en O’Reilly vergist, maar zeker is dat niet. Ze zullen best wat gedaan hebben maar wie niet? Je moest eens weten hoeveel vrouwen van alles van je willen als je eenmaal macht hebt. Of rijk bent. Zoals ik. Vertel mij wat. Maar bij deze twee (Rob Porter en David Sorensen) is het toch overduidelijk. En toch blijven John Kelly, uw chief of staff en Sarah Huckabee Sanders, uw perschef, ze verdedigen. U wist het van Porter al maanden. Een van z’n exen had zelfs een restraining order en een andere ex toonde haar foto met een blauw oog, opgelopen tijdens een ruzie in Italië. Hoeveel is genoeg? “Rob is een prima vent, loyaal en professioneel. We laten hier mensen niet zomaar vallen omdat een bitch van een ex – of twee – van alles over hem beweert. Dat je als man een keer flink uithaalt als je vrouw het bloed onder je nagels vandaan haalt...” Ivana heeft u destijds ook van verkrachting beschuldigd. “Dat bedoel ik nou. We waren getrouwd en dan zou ik 30

Maar hoe zit het met uw Russische connecties? “Die heb ik al sinds de jaren tachtig. Er was daar heel veel geld, heel veel vrije jongens. En als er ergens geld is, dan ben ik er ook, dat is mijn spel. En mijn naam staat voor succes, die Russen hadden er veel voor over. Je bouwt daar relaties voor het leven, ze weten wat ze aan me hebben. Dus als ik dan ruim dertig jaar later zomaar president dreig te worden, dan weten ze me uiteraard ook te vinden.”

Maar dat Rusland van toen – en vandaag – dat was toch zo corrupt als het maar kan. Als u daar zakendeed, dan heeft u daar toch ook aan meegedaan. Dat maakt u chantabel. “Corrupt, corrupt. Dat wordt altijd gezegd door mensen die zelf zijn mislukt. Pure jaloezie. Als je zakendoet is het onvermijdelijk dat je af en toe wat mensen laat meedelen. De FBI is er nu al meer dan een jaar mee bezig. Wat hebben ze gevonden? Jullie hebben in Nederland zo’n vent die het heel goed zegt: ‘Als je niet kunt delen, kun je ook niet vermenigvuldigen.’ That’s it, meer is het niet.” U bedoelt Marcel Boekhoorn. Daar zult u het ook goed mee kunnen vinden als het gaat om vrouwen. “That’s right, Marcel. Good guy, excellent guy. Geld en vrouwen, voor een man is dat uiteindelijk de bottom line.” Maar nu even niet, u bent president van de Verenigde Staten. “Klopt, dat is nu de uitdaging, maar die is over een tijdje over. Daarna komen de écht grote zaken. Wat dacht je? Iedereen wil dan wat met me.” U kunt niet wachten? “Het was een grap en hij is uit de hand gelopen. Ik nam

INTERVIEW TRUMP

het me voor toen ik door Obama tot onder mijn enkels werd afgezaagd bij het Correspondents Dinner. Ik werd weggezet als een volslagen gek. Toen dacht ik: Hoe moeilijk kan het zijn? Als zo’n Obama het kan, wie kan het dan niet? En wat blijkt? Zo is het. Donald Trump is president van de Verenigde Staten, made my point. En weet je wat het is: ik zou het er ook gewoon bij kunnen doen. Wat stelt het voor? Je zet een paar handtekeningen per dag. Deed ik vroeger ook. Je gooit er gedurende de dag een zwik tweets uit. Idem, voor mij niets anders. Je vliegt de wereld rond. Deed ik al, maar mijn eigen vliegtuigen zijn wel wat meer state of the art dan de Air Force One. Geldt ook voor mijn huizen, dat Witte Huis is volstrekt aggenebbisj. Wat ik niet deed maar ook niet kon, was onze jongens, het leger, er flink op uitsturen. Die zaten al veel te lang op hun handen, moet je ze niet laten doen, is niet de Amerikaanse cultuur. Hoor je nog iemand over IS? Gewoon helemaal platgooien, ik beloofde het, just did it. Scared the shit out of ‘em.”

Nog zo’n kwestie, immigratie. Kunnen we het daarover hebben? “Wat wil je weten? Het is helder, als er al mensen binnenkomen, dan komen ze óf alleen op bezoek en vakantie, of ze hebben ons iets te bieden dat we nu niet hebben. Komt niet vaak voor, we hebben hier alles, maar geven het geen kans. Al een halve eeuw gaan onze banen naar het buitenland of worden hier uitgeoefend door illegalen, tegen schandalig lage lonen. Dat gaat stoppen, allebei. Onze bedrijven moeten die banen terugbrengen en er Amerikanen voor aannemen.”

En dat gaat u ook doen met Noord-Korea? “Als het aan mij ligt wel. We – de hele wereld – zijn nu lang genoeg uitgedaagd. Het schiet allemaal niet op. Er zit daar een dertiger die spelletjes speelt, soms ben ik er weleens jaloers op als ik zie wie er zich hier allemaal mee bemoeien. Bovendien, we hebben die bommen en we doen er al sinds 1945 niets meer mee. Zonde van het geld. Laten we wat zien, liefst zover mogelijk van huis. Ideaal, Noord Korea.” Niet bang voor de Derde Wereldoorlog? “Hoezo bang, angst is de slechtste drijfveer. De Verenigde Staten denken vanuit kracht, hebben we veel te lang niet gedaan. Als wij er wat op gooien daar, dan komt er hooguit vergelding in de regio. Japan, misschien. Maar die hebben er als enige al ervaring mee, remember Little Boy and Fat Man? Dat laten ze niet meer zover komen, die gaan er gelijk op af. En ze kunnen het. Those wonderful folks who gave us Pearl Harbor.” OPZIJ I NR. 3 I 2018

INTERVIEW TRUMP

Maar dat betekent dat er miljoenen mensen worden uitgezet. Hun kinderen zijn hier geboren, opgegroeid. “Die kinderen, die Dreamers, daar kijken we naar. Maar we gaan wel door, want ik zal niet de eerste president zijn die amnestie afkondigt. Obama deed het in 2014 voor ruim vijf miljoen illegalen. Dat zijn miljoenen banen die door Amerikanen vervuld konden worden. Ik heb mensen uit mijn eigen regering moeten laten gaan, omdat ze een illegale Mexicaanse huishoudster hadden. Ze zaten op mijn bouwprojecten. Ik heb beloofd er iets aan te doen. En dat doe ik, die muur komt er.” Zo’n muur gaat toch niet helpen? “Uiteindelijk niet, het helpt een beetje, in het begin. Het is een enorme bedrijfstak, die mensensmokkel, dus er komen al snel workarounds. Maar zo’n muur is ook een symbool voor wat we kunnen. Man op de maan, muur om Mexico. Die dingen doen het goed. We deden heel lang helemaal niks. Bovendien is het ook een fantastisch project voor de Amerikaanse bouwvakker, allemaal werkgelegenheid.” Obamacare? “Da’s helemaal een fucking shame. Weet je wat het kost om die mensen op de been te helpen en te houden? En wie betaalt? Zij niet.” Maar je kunt het als land toch als een solidariteitsprincipe zien: wie kan betaalt mee, voor iedereen. “Daar heb ik helemaal niets mee. Als je iets wilt, moet je betalen. Hoe noemden jullie dat vroeger in Europa? ‘Geen geld; geen Zwitsers?’ We gaven zes miljard subsidie aan 32

zorgverzekeraars. Waarom? Om de premie voor armen te verlagen. Die armen krijgen al voedselbonnen, ze betalen geen cent belasting en als ze leven op hamburgers, bier en sigaretten draaien wij op voor de gevolgen van hun levensstijl. No way! Ik haal nu een heleboel banen terug, laat ze maar gaan werken.” Het is al met al nogal een hoop gedoe, hier. Hoe denkt u dat ze zich u zullen herinneren? “Als de man die de Amerikanen hun land en zelfvertrouwen heeft teruggegeven, no doubt. Er komen honderden miljarden terug van die bij jullie in Nederland weggezette winsten. Investeringen en banen, die gaan we zien. Er komen flinke heffingen op die goedkope buitenlandse rotzooi die onze markten overspoelt. En als we het nodig vinden, laten we de rest van de wereld zien hoe je problemen oplost: probeer het even pratend en anders: gooi het plat en laat het uitbranden. We hebben onze jongens te lang op onmogelijke missies gestuurd, nergens voor nodig. De wereld is niet ons probleem, we willen helpen maar we zijn niet meer de sukkels die de kogels voor jullie opvangen en de kosten dragen. Kijk naar Reagan: hij werd weggelachen. Toen, maar nu niet meer. De economie groeide, het communisme werd verslagen. En daarna gaven de Democraten het allemaal weer weg. En Trump zette het allemaal weer recht. Zo zal ik herinnerd worden.” O

COLUMN HADJAR BENMILOUD

FOTO FEMMY WEIJS

Hadjar Benmiloud (1989) woonde in Amsterdam, Parijs, Hollywood en... Zutphen en werkt sinds haar vijftiende bij allerlei verschillende kranten, tijdschriften, televisie en radio. Ze studeerde een beetje mediamarketing en een beetje filosofie. In 2016 lanceerde ze Vileine.com: een dagelijks vrijwilligersmedium door ruim honderd activistische en journalistieke stemmen.

LOVE TRUMPS HATE

erugkijkend op een jaar Trump, herinner ik me vooral hoe wij vóór Trump faalden in het vooruitkijken. Pas als ik me goed herinner hoe de wereld er een jaar geleden uitzag, wordt het duidelijk hoeveel er is veranderd. Aan de vooravond van de verkiezingsweek in 2016 ergens na drie uur ’s nachts, terwijl de wind huilend door de Amsterdamse stegen joeg en ik een stuk brownie van mijn wang pulkte, drong het opeens tot me door. Het policorbubbeltje spatte uiteen: Trump zou president worden. Tot die duistere nacht had ik me krampachtig vastgeklampt aan mijn eigen bezwerende complottheorie: The Donald wilde helemaal geen president worden, maar gebruikte de presidentsverkiezingen voor een nog op te richten rechtst media-imperium. Dit rare hersenspinsel bleek achteraf nog te kloppen, ook volgens het onthullende boek Fire and Fury – maar dat maakt nu allemaal niet meer uit. Wat Donald Trump betreft maken steeds minder dingen echt uit. Want de grootste internationale verandering van afgelopen jaar was onze verschuiving van het begrip ‘normaal’. Niet lang geleden was het nog ondenkbaar dat een schreeuwlelijk president zou worden, tegenwoordig is het heel gewoon dat we live op Twitter meekijken hoe Donald Trump

met Noord-Korea een penis, ik bedoel, nucleaire oorlog uitlokt. In die nacht werd ik wakker en plunderde ik mijn spaarrekening om het eerstvolgende vliegtuig te pakken naar beeldvormingsbubbel Hollywood. Daar waar ik ooit woonde tijdens Clinton en de wereld had zien veranderen na de oorlog van Bush tegen terrorisme en de hoop en teleurstellingen van Obama. Ik zocht begrip voor wat er stond te gebeuren in Los Angeles, al wist ik zelf ook niet waar precies. Tijdens de verkiezingsavond kwam ik met honderden vrouwen en LGBTQactivisten samen in Hollywoods idyllische binnentuin en clubhuis van het lokale vrouwenrechtennetwerk. Een paar uur later kleurde de ene na de andere staat alarmerend rood en begon een kwart van de bezoekers te huilen en/of zich in elkaars armen te storten, werd een ander kwart heel dronken en vertrok de rest naar huis. Men bezweerde elkaar troostend en verbeten: onze waardigheid zal de komende jaren worden aangerand, maar we zullen elkaar beschermen. En inderdaad. Het afgelopen jaar kende voor elke intersectionele strijd veel nederlagen. Elke minderheid wordt verder in de hoek gedrukt. Van #MeToo tot racistische discussies over IQ: in veel gevallen lijkt het bespreekbaar maken van problemen vooral zichtbaar te hebben gemaakt

hoe groot de problemen zijn. Maar terwijl we kijken naar de verwoestende vuurwerkshow die machtsmisbruik heet, gebeurt er in het publiek iets heel bijzonders... De belangrijkste verandering van 2017 zijn wij. Vrouwen zien elkaar voor het eerst in heel lang – véél te lang – echt staan nu deze intersectionele golf dwars door alle minderheden heen verenigt. Vrouwen over de hele wereld die samen de straat op gaan. Vrouwen over de hele wereld die herkenning en steun bij elkaar vinden via hashtag-campagnes. Vrouwen over de hele wereld die zich organiseren in pressiegroepen en zeggen: “Ho, stop, dit is genoeg.” Love Trumps Hate werd ons motto van verbinding. Vrouwen weten elkaar weer te vinden, op straat, op het werk, en in elkaars ogen. We zochten leiderschap, maar vonden elkaar. Vrouwen die met hart, hoofd en handen willen werken aan een strategie om allerlei ongelijkheden op te lossen en samen een vruchtbare toekomst te bouwen, terwijl het heden door incompetente mannen wordt afgebroken. Deze beweging richting internationaal vrouwelijk leiderschap is niet meer af te remmen. Het slechte nieuws na het eerste jaar Trump is: deze nieuwe vrouwenmassa, daar lijken we het voorlopig mee te moeten doen. Het goede nieuws dat we zo luid mogelijk moeten delen: deze vrouwen, daar gaan we ook alles mee bereiken. O OPZIJ I NR. 3 I 2018

FILMSCRIPT

DOOR HANS DE WOLF

Hans de Wolf (filmproducent van o.a. Beyond Sleep, Ventoux, SOOF 1 en 2, Dorst, scenarioschrijver en columnist) ziet de feminisering van de samenleving op allerlei terreinen toenemen. Hij deelt z’n observaties middels de SYNOPSIS VAN EEN FILMSCRIPT.

Amazon.com presents An Original Amazon Series

Donald Trump as Donald Trump Meryl Streep as Oprah Winfrey Reese Witherspoon as Ivanka Trump In

The Donald INT – THE WHITE HOUSE – AVOND Melania stáát erop. Ze moet en zal die avond met The Donald praten. Dit is geen huwelijk meer. Dit is geen leven meer. Haar laatste vier jaar waren verschrikkelijk. Dus of hij stelt zich niet meer verkiesbaar, en dan blijft ze. Of hij stelt zich wel verkiesbaar, maar dan is Melania weg, terug naar New York. En ze neemt de jonge Barron mee. The Donald weet precies wat hij wil, hij gaat voor nog een termijn van vier jaar, maar hij is niet van plan om Melania zomaar zijn leven uit te laten lopen. Hij belooft zijn vrouw erover na te denken. Zij doorziet hem, weet dat hij liegt. Zij gaat naar bed. Hij kijkt nog een illegale Noord Koreaanse pornofilm. Daarna belt hij Kim Yo-jong, de knappe zus van Kim Jung-un. Wat hij niet weet is dat... INT – ITALIAANS RESTAURANT PARK AVENUE/ NY – DAG ...Melania al een tijdje samenspant met Ivana Trump en Marla Maples, de vorige echtgenotes van Trump. In een aparte ruimte van de chique Italiaan eten de vrouwen tagliatelle al tartufo nero en vloeit de Barolo rijkelijk. Het maakt de vrouwen vrolijk en creatief. “We moeten hem nu echt stoppen, lozen,” vindt Ivana, “de man wordt alsmaar gekker en gekker, hij is niet alleen een ramp voor dit land en een bedreiging voor de gehele vrije wereld, hij verkloot 34

ook nog eens het leven van onze Melania hier, terwijl zij nu juist in haar beste jaren zit.” INT – THE WHITE HOUSE – DAG Donald kijkt naar The Crown. Claire Foy als Queen Elizabeth II. Er rolt een traan over zijn rechterwang. “Hoe doet ze dat toch? Toen, zoveel jonger dan ik, haar huwelijk en haar rijk op orde houden?” INT – ITALIAANS RESTAURANT PARK AVENUE/ NY – DAG In de Italiaan schuift dochter Ivanka aan. Zij heeft een plan. Als zij nou Oprah Winfrey, ondanks eerdere berichten dat ze het niet gaat doen, toch zover krijgt om zich kandidaat te stellen namens de Democraten bij de verkiezingen van 2020, dan maakt The Donald geen schijn van kans. En dat weet hij, dan zal hij zich terugtrekken. Ivana vindt het een geweldig idee, is trots op haar dochter. Ex-topskiester Ivana vertrekt naar Aspen, voor een reünie van de Olympische Spelen van 1968 (Grenoble). Maar wat Ivana, Marla en Melania niet weten is dat... EXT – EEN PARK IN CHICAGO – DAG ... Ivanka ook politieke ambities heeft. Voor haar mooie echtgenoot Jared Kushner, maar, wat minder mensen weten, ook voor zichzelf. In het park in de woonplaats

FILMSCRIPT MERYL STREEP

OPRAH WINFREY

DONALD TRUMP AS

DONALD TRUMP

REESE WITHERSPOON AS

IVANKA TRUMP

Anything for America COMING SOON TO A THEATER NEAR YOU

OPZIJ I NR. 3 I 2018

FILMSCRIPT

Meryl Streep (68) won Oscars voor Kramer vs. Kramer, Sophie’s Choice en The Iron Lady. En won meer dan honderd andere prijzen. Is volgens Trump de most overrated actrice en kan alles. Daarom is er met haar rol als Oprah Winfrey geen sprake van white washing.

Acteertalent Donald J. Trump (71) verscheen talloze keren op televisie, had bijrollen in films en deed gastoptredens in televisieshows. Wie herinnert zich niet zijn briljante werk in The Fresh Prince of Bel-Air Bel-Air, Sex and the City en het altijd ontroerende Home Alone 2 2.

Reese Whiterspoon (41) trok de aandacht met hoofdrollen in Legally Blonde, Gone Girl en won in 2005 een Oscar voor Walk The Line. Sinds 2017 speelt ze naast Nicole Kidman en Shailene Woodley in de succesvolle serie Big Little Lies waarvan ze tevens producer is.

van Oprah, waar ze dachten niet afgeluisterd te kunnen worden (maar let op de kleine drone boven hen), praten de twee vrouwen. Ivanka probeert Oprah ervan te overtuigen dat zij, Amerika en de rest van de wereld beter af zijn als Oprah het tijdens de komende verkiezingen opneemt tegen The Donald. Zeker na Oprah’s speech bij de Golden Globes van 2018 heeft ze de sympathy vote en zal ze de verkiezingen winnen in een landslide. Oprah is ingenomen met het enthousiasme van Ivanka, ze zal er echt nog een keer over nadenken. Wat Oprah niet weet...

INT/EXT – METROSTATION – NACHT Trump loopt, aan het begin van de nacht, met de grijze paladijn voor hem door een metrostation. Ze stellen zich verdekt op. Dan komt Oprah, met haar partner, het metrostation in. Ze wachten op de volgende trein. Als die met hoge snelheid het station binnenrijdt, springt Donald naar voren en duwt hij Oprah van het perron af voor de aanrollende wielen van de wagon. We horen een vrouw gillen, piepende remmen, enge geluiden. Wat hij niet ziet...

INT – THE OVAL OFFICE/ WHITE HOUSE – DAG ...Is dat haar gesprek met Ivanka natuurlijk toch is afgeluisterd. Mr. President en zijn grijze paladijnen overleggen hoe Oprah en Ivanka gestopt kunnen worden in de aanloop naar de volgende verkiezingen. Een van de (weinige) grijze paladijnen die nog niet is afgetreden of ontslagen vanwege huiselijk geweld, fluistert The Donald iets in zijn oor. Even later kijkt Trump naar een fragment uit House of Cards. We zien niet wat hij ziet, maar hij blijft het fragment herhalen. We horen een vrouw gillen, piepende remmen, enge geluiden. Door een kier van de deur zien we hoe Ivanka Trump haar vader in de gaten houdt en het fragment ook ziet.

INT/EXT – METROSTATION – NACHT ...Is dat zijn dochter Ivanka een eindje verderop haar vader in het vizier heeft en ziet wat hij doet. INT – THE WHITE HOUSE – DAG De volgende dag spreekt Trump op alle televisiezenders een ontroerend In Memoriam voor Oprah Winfrey uit. Tot de presentator de uitzending onderbreekt, lichtelijk in paniek. Hij krijgt een krant aangereikt en houdt die voor de camera. The voorpagina van de Washington Post, een groezelige foto, met daarboven in zeven kolommen chocoladeletters: Ivanka Trump: How My Father Killed Oprah Winfrey

"Een tablet is voor jou handig. Voor mij een betere toekomst.” LINDIWE (8 JAAR), MALAWI

Mensen in ontwikkelingslanden kunnen zélf hun armoede bestrijden als ze daarvoor de kennis hebben. Daarom delen vakdeskundigen via VSO hun kennis in landen waar dat het meest nodig is. Zo zorgen we er in Malawi voor dat ruim 55.000 kinderen met tablets kunnen leren lezen en rekenen. Kennis geeft kinderen zoals Lindiwe kans op een betere toekomst. Helpt u mee?

HELP MEE! SMS ‘UNLOCK’ NAAR 4333 EN GEEF EENMALIG 3 EURO VOORUITGANG STARTEN DOOR KENNIS TE DELEN OPZIJ I NR. 3 I 2018

VAKVROUW KELLYANNE CONWAY IN 106 WOORDEN WERKT vaak tot laat in de avond. Elke dag is een combinatie van meetings, briefings, optredens, interviews, evenementen en cocktailparty’s. VERDIENT $179.700 BETAALT DAARVAN een landhuis in Washington met een geschatte waarde van acht miljoen dollar en een aantal prachtige producten uit Ivanka Trumps kledinglijn. MOEILIJK MOMENT IN CARRIÈRE is toen ik me uitsprak

over mijn MeToo-moment en niemand zich er iets van aantrok, omdat ik degene was die het zei, omdat ik op dat moment toevallig campagneleider was van een zekere presidentskandidaat. PRESTATIE is deze baan, het voorrecht van mijn leven, te danken aan de president. DROOM is een verschil maken, zowel binnen als buiten het Witte Huis.

VAKVROUW

DOOR NICO HOFSTRA

Kellyanne Conway (51) is de eerste vrouwelijke campagneleider die in 2016 een winnende verkiezingsuitslag binnensleepte. Om haar onnavolgbare interviews en onstuitbare toewijding aan haar baas staat zij bekend als de ‘Trumpfluisteraar’. Sinds de inauguratie van Trump is ze adviseur van de president en mag ze zijn kantoor onaangekondigd binnenlopen. “Ik speel geen golf en ik heb geen minnares, dus ik heb meer tijd dan de meeste mannen hier.”

KELLYANNE CONWAY SENIORADVISEUR VAN DE PRESIDENT

“D

oe niet zo overdreven dramatisch,” roept ze. “Waarom beantwoord je mijn vragen niet?” schreeuw ik gefrustreerd. “Ik heb al je vragen beantwoord, maar zo gaat het nu altijd als we hier pers binnenlaten. We hebben nog niet zo lang geleden journalisten in het kantoor van de president binnengelaten en kregen meteen daarna een storm van kritiek te verduren. President Trump zou een borstbeeldje van Martin Luther King, dat daar al jaren staat, uit zijn kantoor hebben verbannen. Dat was absoluut onwaar – fake news!” “Het is de zoveelste keer dat je dit verhaal vertelt,” probeer ik ertegenin te brengen. “Maar waarom publiceren ze zoiets verderfelijks?” gaat ze door. Trump-adviseur en woordvoerder Kellyanne Conway en ik zijn nu een halfuur in gesprek in haar kantoor op de derde etage van het Witte Huis. Ze weet gedurende het interview onveranderlijk te glimlachen. Boos en uitgeput van het gesprek, niet meer in staat haar aan te kijken, keer ik me naar het raam. Twee wanden van haar kantoor bevatten ramen, die uitkijken op de weidse groene gazons rond het Witte Huis. Vanaf de ene kant kijk je over Pennsylvania Avenue tot aan het historische Mayflower Hotel. De andere kant geeft een spectaculair zicht op het Washington Monument. Aan de muren hangen ingelijste portretten van haar vier kinderen, de tweeling Claudia en George IV, Charlotte en Vanessa, een portret van haar echtgenoot, de advocaat George T. Conway III en een foto van haarzelf met president Trump. Op het bureau staan drie computerschermen, er is een zithoek met bank en prominent tentoongesteld op een plank staan twee boeken: The Art of the Deal van Donald Trump en Women Who Work van Ivanka Trump. De hierboven beschreven uitbarsting is het gevolg van een poging haar te confronteren met de vele controversiële uitspraken en tweets van haar baas, president Trump. Een poging, zo bleek achteraf, die leidt tot oeverloze ontwijkingen, ontkenningen en herhalingen. Wanneer ik over iets anders begin, praat ze glimlachend verder alsof onze discussie van eerder niet heeft plaatsgevonden. “Natuurlijk mag je me vragen naar mijn opvoeding,” zegt ze, alsof ik op een knop druk OPZIJ I NR. 3 I 2018

VAKVROUW

waarmee ik haar een perfect geformuleerd antwoord kan laten oplepelen. “Ik ben opgevoed door een alleenstaande moeder. Zij heeft haar middelbareschooldiploma gehaald en heeft ons sindsdien ondersteund. Dat is hoe ik het heb gered, door de offers die zij heeft bracht. Ik kom uit een gezin dat werd gerund door vrouwen. Ik ben opgevoed door mijn moeder, haar moeder en twee van mijn moeders ongetrouwde zusters.” Conway werd geboren als Fitzpatrick op 20 januari

wandelgangen ontmoet ze Donald Trump, met wie ze geregeld een borrel drinkt in zijn kantoor op de zesentwintigste verdieping. “Hij was zeer betrokken, vroeg me naar mijn mening over politiek en maatschappelijke onderwerpen. We werden vrienden. Het is een gemakkelijke vriendschap met Donald Trump. Ik noem hem mijn vriend, maar ik sta ook respectvol tegenover het feit dat hij mijn baas is. We zijn geen collega’s, ik ben er om hem van dienst te zijn.” Conway wordt in juli 2016 door Trump aangenomen als campagneleider, adviseur en woordvoerder tijdens zijn presidentscampagne en na zijn overwinning wordt ze benoemd tot zijn persoonlijke adviseur in het Witte Huis. Eerder werkte ze onder meer voor congresleden Jack Kemp, Marsha Blackburn, Lee Zeldin, Steve King en vicepresident Dan Quayle. Op haar lijstje nevenfuncties staan diverse bestuursraden, onder andere van de Clare Boothe Luce Policy Institute, het National Journalism Center, St. Joseph High School en de Amerikaanse Conservatieve Unie. Over haar huidige functie als adviseur is niet veel meer bekend dan dat ze het recht heeft onaangekondigd het presidentiële kantoor binnen te lopen en dat ze nog steeds mediaoptredens geeft als woordvoeder. Een exacte taakomschrijving ontbreekt echter. Als ik vraag naar haar werkzaamheden ontwijkt ze wederom de vraag: “Ik speel geen golf en ik heb geen minnares, dus ik heb meer tijd dan de meeste mannen hier.” Bedoelt ze hiermee dat elke man in het Witte Huis een minnares heeft? “Nee, maar ik zie veel mensen enorm veel tijd spenderen op de golfbaan. Dat is hun volste recht, maar ik blijf bij de kinderen. Wij wonen allemaal in hetzelfde huis en zij gaan voor.” Op mijn vervolgvraag reageert ze fel: “Nee, ik ben absoluut geen feminist. Ik houd niet van labels. Ik word liever ‘Mamie’ genoemd. Het feminisme is totaal overgenomen door de pro-abortusbeweging en het antimannengedrag waarover je soms leest in hun propagandaboekjes. Het is onnodig om jezelf feminist te noemen, want daarmee komt die hele antimannencultuur om de hoek kijken, waarin jongens hun mond moeten houden in de klas. En dan die reclames die aantonen hoe stuntelig mannen in het huishouden zijn. Zo kijk ik niet naar de mannen in mijn leven, zeker niet als het mijn twaalfjarige zoon betreft. Ik beschouw mezelf als product van mijn eigen keuzes, niet als slachtoffer van mijn omstandigheden.” Haar standpunt lijkt in strijd met het beeld waarmee ze in de media verschijnt. The New York Times noemde haar The Trump Whisperer – de Trumpfluisteraar; zijn meest trouwe aanhanger en woordvoerder, altijd op zoek naar media-aandacht om haar baas te verdedigen. Het satirische programma Saturday Night Live maakte vergelijkingen met een obsessieve Alex Forrest uit Fatal

‘Nee, ik ben absoluut geen feminist. Ik houd niet van labels’ 1967 – ze werd vijftig jaar op de inauguratie van Trump – en groeide op in Atco, New Jersey. Haar vader was vrachtwagenchauffeur en verliet het gezin toen Conway klein was. “Ik ontmoette hem pas toen ik een jaar of twaalf, dertien was. Mijn moeder kreeg geen alimentatie of kinderbijslag. Hij is vier keer getrouwd geweest, maar heeft nu een actieve rol in onze familie, deels omdat hij dat zelf wil en deels omdat wij dat willen. Waarom? Om gevoelens van pijn, spijt, boosheid of verdriet achter ons te laten en niet door te geven aan de volgende generatie.” Conway begon zelf geld te verdienen op twaalfjarige leeftijd als fruitinpakker op een bosbessenveld in New Jersey, een bijbaantje dat ze gedurende haar tienerjaren aanhield. Bosbessenboer en toenmalige baas Bill DiMeo noemde haar ‘een van de beste inpakkers die ik ooit heb gehad’. In 1987 deed ze zelfs mee aan een wedstrijd bessen inpakken tijdens het Hammonton’s Red White and Blueberry Festival en won de hoofdprijs: vijfentwintig dollar, een houten wandbord met inscriptie en de titel ‘Miss New Jersey’s Blueberry Princess’. Eenmaal aangenomen als adviseur in het Witte Huis mocht Conway van de geheime dienst een eigen codenaam uitkiezen. Ze koos voor ‘Blueberry’, bosbes. “Ik heb veel geleerd op die bosbessenboerderij,” vertelt ze. “Ik heb geleerd te onderhandelen, te werken voor mijn geld en ik ken de betekenis van collegialiteit, samenwerking en de waarde van een dollar, juist omdat we het thuis niet breed hadden.” Conway gaat vervolgens politieke wetenschappen studeren aan de katholieke Trinity University in Washington en behaalt daarna een doctorsgraad rechten aan de George Washington University Law School, waar ze in 1992 afstudeert. Na haar studie wordt ze opiniepeiler en ondernemer en levert politiek commentaar op diverse landelijke nieuwskanalen. Haar in 1995 opgerichte peilingsbedrijf groeit uit tot een miljoenenorganisatie met kantoren in Washington en New York. Conway en haar echtgenoot George betrekken zes jaar later een appartement in Trump Tower. In de 40

VAKVROUW

Attraction of een moordende Pennywise uit de horrorfilm It, beiden vertolkt door actrice Kate McKinnon. Over deze sketches wil ze niet veel loslaten. “Ze (McKinnon) mag wel wat vrolijker zijn,” zegt ze slechts over dat karakter. “Ik ben in het echt veel blijer dan dat het nu wordt gebracht. Ik vond de sketch ‘Kellyanne Conway’s vrije dag’ erg leuk, dat was meer mij.” Ik som haar indrukwekkende cv nog eens op: van fruitplukker tot topvrouw in het Witte Huis. Heeft ze een carrièretip? Daar heeft ze nog een leuk verhaal over, zegt ze vrolijk. “Vlak na mijn studie werd ik gevraagd als gastspreker voor een bedrijfsevenement. Of ik samen met politieke enquêteur Mark Mellman wilde spreken over de verkiezingen. We kregen elk twintig minuten, gevolgd door een vragenrondje. Ze vroegen naar mijn spreekkosten. Ik verstijfde. Zelfs met mijn diploma rechten was ik nog gewend aan: ‘Hey, laten we Kellyanne bellen, die doet het wel gratis’. Geen flauw benul van wat

ik zou vragen maar ik waagde de gok en citeerde een zin uit When Harry met Sally: ‘Ik neem wat hij neemt.’ Het is meer dan twintig jaar geleden - ik was 28. ‘Pardon?’ was de reactie indertijd. ‘Nou ja’, zei ik, ‘Mark en ik doen immers hetzelfde werk’. Zonder ooit eerder een stuiver te hebben gekregen voor een toespraak, kreeg ik te horen: ‘Mark vraagt 3500 dollar, is dat genoeg?’ Ik stemde er op luchtige wijze mee in, maar eenmaal opgehangen viel ik van enthousiasme achterover. Dus bij twijfel: neem wat hij neemt.” Ik vraag naar de locatie waar zij haar eerst betaalde babbeltje afstak. Ze wijst uit het raam, richting het Mayflower Hotel in Washington. “Ergens wel toevallig,” zegt ze, “dat ik elke dag uitkijk op de plek waar het allemaal begon.” O Bronnen: Business Insider, Meet The Press, The View, Hoover Institution, Washington Post, CPA-Conferentie.

‘Ik waagde de gok en citeerde een zin uit When Harry met Sally: Ik neem wat hij neemt’

FOTO KEVIN LAMARQUE / ANP FOTO

LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT

DOOR NICO HOFSTRA

LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT Langs de feministische meetlat neemt maandelijks een bedrijf de emancipatoire maat. Dit aan de hand van een persoonlijk interview - met hun topvrouw of â&#x20AC;&#x201C; man en afgezet tegen de benchmark. Met historische dank aan Cisca Dresselhuys.

FULL HOUSE DE HOFDAMES Tijdens zijn transitie naar het Witte Huis mocht Trump zijn eigen hofhouding samenstellen: adviseurs, woordvoerders en tal van persoonlijke assistenten werden aangesteld om op elk moment van de dag aan zijn zijde te staan. Veel van zijn oudcampagnemedewerkers kregen een baantje toebedeeld in de historische ambtswoning van de Amerikaanse president. Verrassend of niet: Donald Trump omringt zich graag met jonge, mooie en talentvolle professionals.

OPZIJ I NR. 3 I 2018

LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT

e lobby van de westvleugel heeft mahoniehouten meubels, lichtgrijze muren en een bureau voor de receptioniste, waarop een vaas met gele en witte rozen en twee telefoons staan. In de aangrenzende kantoren van deze vleugel werken ruim 377 personeelsleden op diverse functies: management, administratie, communicatie en diverse adviesraden. Precies 170 van deze werknemers zijn vrouw. Daarmee eindigt het Witte Huis onder Trump niet op de laatste plaats wat betreft de door vrouwen vervulde topfuncties in vergelijking met andere presidenten. Zo was slechts 28 procent van de personeelsleden onder George W. Bush vrouw. Bill Clinton deed het iets beter met ruim 52 procent. De receptioniste komt binnen. We kijken op de afgelopen zomer vrijgegeven lijst werknemers, gerangschikt op achternaam, salaris en functie. Op pagina negen: ‘McCann, Meghan B. – $56,000 per jaar – westvleugelreceptionist’. Ze vertelt ons dat de deur rechts via een lange gang naar het kantoor van vicepresident Mike Pence leidt. Wij nemen de deur aan onze linkerhand, lopen de gang op en gaan halverwege weer links. Deze deur leidt naar de afdeling persvoorlichting. Hier is een kleine hal met het bureau van Jessica Ditto. Verder zijn er twee kantoren: in het grootste huist een groep persassistenten en de kleinere ruimte is het domein van communicatiedirecteur Hope Hicks. De 28-jarige Hicks is het jongste communicatiehoofd dat het Witte Huis ooit heeft gekend. Ze leerde de familie Trump kennen in 2012, toen ze namens communicatiebureau Hiltzik Strategies betrokken was bij de kledinglijn van Ivanka Trump. Vervolgens werd ze door de presidentsdochter gevraagd om zich aan te sluiten bij The Trump Organization. In de zomer van 2015 werd Hicks een van de eerste medewerkers die Trump bij zijn campagne betrok. Volgens Michael Wolff, auteur van het schandaalboek Fire and Fury, wordt ze door collega’s gezien als ‘ware dochter’ van Trump. “De primaire functie van Hicks is het ego van Trump strelen, hem geruststellen, hem beschermen, bufferen en kalmeren,” aldus Wolff in een column voor The Hollywood Reporter. Wanneer we door haar kantoor lopen en aan de andere kant de ruimte verlaten, staan we in een lange gang. We kijken direct tegen de ingang van een lange vergaderruimte aan, de zogenaamde Cabinet Room. Via deze ruimte lopen we zuidwaarts richting het kamertje van secretaresse Madeleine Westerhout, die op dat moment met haar schijnbaar lege pen een aantekening op haar klembord probeert te maken. Haar kamer grenst aan het ovale kantoor van de president: goudkleurige gordijnen, het oude vloerkleed van Reagan (op verzoek van Trump neergelegd) en twee borstbeelden van Abraham Lincoln en Martin Luther King behoren tot het interieur.

Terug via de Cabinet Room komen we uit bij de westelijke colonnade. Hier is het overige deel van de persafdeling gevestigd, evenals de ruimte waar wekelijks persconferenties worden gegeven. Persvoorlichter Sarah Huckabee Sanders staat met een vermoeide uitdrukking achter een lessenaar met aan de wand achter haar twee Amerikaanse vlaggen en het blauwe embleem van het Witte Huis. Ze staat een grote horde journalisten van onder anderen CNN, NBC News en Washington Post te woord. Sanders werd geboren als dochter van Mike Huckabee, gouverneur van Arkansas en voormalig presidentskandidaat voor de Republikeinse Partij. Als kind nam ze deel aan de verkiezingscampagnes van haar vader. Tijdens een interview met The Hill in 2010 zei ze: “Ik likte enveloppen dicht, ging langs de deuren en hing posters op. Ik ben absoluut mijn vaders grootste fan, van alles wat hij deed wilde ik onderdeel uitmaken.” In 2016 meldde ze zich aan als vrijwilliger voor de campagne van Trump. Toen communicatiedirecteur Sean Spicer zijn functie in juli 2017 neerlegde, werd Huckabee door Sanders diezelfde maand naar het Witte Huis geroepen om de wekelijkse persconferenties voor te zitten. In deze hoek van het Witte Huis werkt ook Helen Aguirre Ferré, hoofd mediazaken. Zij begon haar carrière als journalist, columnist en presentator in Miami, Florida en had daar tot 2015 haar eigen nieuwsprogramma: Issues with Helen Ferré. Opmerkelijk: Ferré profileerde zich tot juni 2016 als fel tegenstander van Trump. Ze twitterde onder #NeverTrump en sprak geregeld haar ongenoegen uit over de gewelddadige sfeer tijdens campagnetoespraken. Door haar betrokkenheid als adviseur bij de Jeb Bush-campagne kreeg ze een baantje aangeboden als hoofd Latijns-Amerikaanse mediarelaties voor de Republikeinse Partij. Daarna ging het snel: ze sprak zich niet langer negatief uit over Trump en haar negatieve tweets werden verwijderd. Tijdens de inauguratie van Trump werd ze toegevoegd aan het mediateam van het Witte Huis. Voor de overige vrouwenfuncties moeten we naar de andere kant van het complex: de oostvleugel van het Witte Huis. Deze vleugel biedt onder andere onderdak aan het team van Melania Trump. Die negen vrouwen regelen haar afspraken, staan aan het hoofd van haar huishouding en dienen als woordvoerder. De leidinggevende van dit team is Lindsay Reynolds, ooit begonnen als basisschoollerares in Cincinnati, Ohio en sinds 2004 werkzaam in het Witte Huis onder George W. Bush. Verder wordt Melania bijgestaan door woordvoerder Stephanie Grisham, voorheen betrokken bij Trumps presidentscampagne en Assistente Rickie Niceta Lloyd, die begon bij een cateringbedrijf en nu de zakelijke agenda van Melania bijhoudt. Een relatief klein team in tegenstelling tot haar voorgangers. Ter vergelijking: Michelle Obama had vierentwintig assistentes, Laura Bush had er achttien en Hillary Clinton had negentien assistentes.

LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT

Sarah Huckabee Sanders, hoe voelde het om te worden aangesteld voor deze functie? Sanders: “Ik denk dat elke baan in het Witte Huis geweldig is. Als ik door de gangen loop en niet meer onder de indruk ben, dan ben ik hier te lang geweest en zou het tijd worden om te vertrekken.” Kun je beschrijven hoe het is om als vrouw voor president Trump te werken? Sanders: “Ik breng veel tijd door met de president en hij heeft niets anders dan respect getoond en me aangemoedigd om mijn werk te doen. Kan hij moeilijk zijn om mee te werken? Ja. Maar hij is net zo moeilijk tegenover mannen. Mensen zeggen graag: ‘Oh, hij is zo hard voor vrouwen’. Nee, hij is hard voor iedereen.” Barbara Res, jij bent jaren werkzaam geweest als constructiehoofd voor de Trump Organization. Deel je deze ervaring met mevrouw Sanders? Res: “Hij gedraagt zich inderdaad niet anders tegenover vrouwen dan tegenover mannen. Hij stelt zich niet méér bezorgd op tegenover vrouwen. Hij houdt iedereen graag op scherp, hij houdt ervan als mensen de strijd met elkaar aangaan, hij houdt van verdelen en overwinnen en hij houdt ervan als mensen direct onder hem werken, dat geldt zowel voor mannen als vrouwen.” Kathleen McFarland (voormalig assistent-adviseur Nationale Veiligheid onder Trump): “Ik denk dat het hem geen bal kan schelen of ik een man of vrouw ben. Hij zag me gewoon als iemand die het werk aankon.” Res: “Inderdaad. Hij zag me nooit als vrouw. Hij zag me als een echt vastgoed-beest en vond mijn killerinstinct geweldig. Dat is wat hij wilde. Hij zag alleen zijn secretaresses als vrouwen.”

Anderson, Jessica Leeds, Jill Harth, Rachel Crooks. De lijst van slachtoffers is eindeloos. Sanders: “De president heeft gereageerd op deze aantijgingen en heeft alle beschuldigingen ontkend. Dit gebeurde lang voordat hij zich verkiesbaar stelde voor het presidentschap. De Amerikaanse bevolking had vervolgens een erg uitgesproken houding: zij steunden Trump en wij vinden dat alle antwoorden over dit onderwerp reeds gegeven zijn.” Respecteer je de vrouwen die zich hebben durven uitspreken over hun ervaring met seksuele intimidatie? Sanders: “Ik voel absoluut empathie voor elke vrouw die te maken heeft gehad met seksuele intimidatie. Of ik zelf ooit met seksuele intimidatie te maken heb gehad? Ik ben hier niet om te praten over mijn persoonlijke ervaringen op dat punt, maar om u namens de president informatie te verschaffen.” Jessica Ditto: “Om op deze vraag te reageren: laat me niet lachen. Mensen zijn deze circusachtige capriolen meer dan zat en verwerpen deze fictieve verhaaltjes, overduidelijk bedacht om Hillary Clinton in een positief daglicht te stellen.” Kellyanne Conway, je hebt je tijdens de #MeToodiscussie uitgesproken over je eigen ervaring met seksuele intimidatie. Conway: “Ja, ik heb zeker een #MeToo-moment gehad waar ik me zeer publiekelijk over heb uitgesproken. Het interesseerde alleen niemand. Op 9 oktober 2016 gaf ik een interview aan Acces Hollywood na het tweede debat. Ik werd gevraagd naar een aantal mannen op een lijst congresleden. Toen ik nog jong en mooi was, hebben een aantal van hen weleens hun tong bij me naar binnen geduwd, tegen me aan gewreven of erger. Natuurlijk heb ik #MeToomomenten gehad, maar het interesseerde niemand iets, met name omdat ik campagneleider van een bepaald persoon was. Als we hier een eerlijk gesprek over gaan hebben, dan kun je iemand niet veroordelen op basis van politieke voorkeur.” In januari twitterde Trump: “Prachtig weer in ons mooie land voor de Women’s March. Ga naar buiten om de historische mijlpalen, niet-voorspelde economische successen en gecreëerde rijkdom te vieren die de afgelopen twaalf maanden hebben plaatsgevonden. Laagste percentage werkloosheid onder vrouwen sinds achttien jaar.” Kortom: Trump denkt dat vrouwen

‘Kan hij moeilijk zijn om mee te werken? Ja. Maar hij is net zo moeilijk tegenover mannen’

Hope Hicks, je werkt eveneens nauw samen met president Trump. Hoe zou je zijn persoonlijkheid omschrijven? Hicks: “President Trump straalt positieve energie uit die aanstekelijk werkt op zijn omgeving. Hij heeft een ongeëvenaard vermogen om met mensen te communiceren, of hij nou spreekt in een kamer met drie mensen of in een arena met dertigduizend mensen. Hij heeft gedurende zijn hele leven goede relaties opgebouwd en behandelt iedereen met respect. Hij is briljant, heeft een goed gevoel voor humor en een geweldig vermogen om mensen een speciaal gevoel te geven, hen te inspireren er meer uit te halen dan voor mogelijk werd gehouden.”

Toch is president Trump vele malen beschuldigd van seksuele intimidatie: Summer Zervos, Kristin

OPZIJ I NR. 3 I 2018

LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT

zijn gaan protesteren omdat hij het zo geweldig doet? Conway: “Nee, nee, het gaat erom hoe goed de economie draait. We hebben het laagste percentage werkloosheid onder vrouwen sinds zeventien of achttien jaar.” Maar dat was niet het punt van de Women’s March. Het is nogal beledigend dat hij er met die Tweet een soort grap van maakt. Conway: “Niet beledigend, waar heb je het over!

Trump en hun stemmen zijn gehoord. Dat moet gerespecteerd worden.” Helen Aguirre Ferré, ik zou graag een ander onderwerp met je aansnijden. Je bent van Latijns-Amerikaanse afkomst en heb je vaak uitgesproken ten gunste van Latijns-Amerikanen. Is er sprake van genoeg etnische diversiteit in het Witte Huis? Ferré: “Zeker. Er is een adviseur, Carlos Díaz Rosillo, die senior-adviseur van de president is. Hij heeft een erg prominente functie binnen deze administratie en hij werkt op de afdeling integratie. Het zijn er nogal wat, het gaat om ruim vierduizend werknemers, die uiteindelijk onderdeel gaan uitmaken van deze administratie. Velen ga je ook terugzien in het openbaar. We hebben een adjunct-assistent Public Liaison, Jennifer Sevilla Korn, zij is Latijns-Amerikaans.”

‘Trump wordt omringd door sterke vrouwen. De afgelopen jaren heeft hij duizenden en duizenden vrouwen aangenomen en zij krijgen promotie’ Het is geen grap dat we het laagste percentage werkloosheid onder vrouwen hebben sinds zeventien jaar, het is geen grap dat meer dan een half miljoen vrouwen de arbeidsmarkt hebben betreden sinds zijn presidentschap. Heb ik zelf ooit minder betaald gekregen als vrouw? Zeker, maar niet hier en niet onder deze baas. Luister, vrouwen krijgen minder betaald dan mannen, ook na acht jaar president Obama. Miljoenen vrouwen leven in armoede en hebben geen toegang tot goede gezondheidszorg. En ga nou niet zeggen dat dit precies het punt is waar het om draait! Wij zitten hier pas een jaar en kunnen geen ijzer met handen breken. Zeg niet dat we beter af waren na acht jaar Obama, terwijl deze president hard werkt om alles beter te maken.” Maar om even bij die Tweet te blijven: president Trump lijkt voorbij te gaan aan het hele doel van de Women’s March. Conway: “Ik heb het er kort met hem over gehad. We respecteren het recht om te demonsteren, maar eerlijk gezegd zie ik er het nut niet van in. Mensen gaan in protest terwijl ze ook de dialoog aan kunnen gaan. Niemand heeft mij gebeld met: ‘Hey, kunnen we in gesprek gaan.’ Er waren beroemdheden aanwezig die beledigende opmerkingen maakten. Er was een zeer prominente zangeres die honderden miljoenen waard is en die niet naar een vrouwenopvanghuis gaat om geld te doneren, maar in plaats daarvan roept, en ik citeer: ‘Ik wil het Witte Huis platbranden.’ Dit is destructief. Ik heb gelezen dat de geheime dienst dit misschien gaat onderzoeken. Veel van wat ik tijdens het protest in Washington hoorde, hebben we reeds gehoord tijdens de verkiezingen. Deze vrouwen met hun idealen hebben samen met Hillary Clinton verloren! Negenentwintig tot dertig miljoen vrouwen hebben gestemd op Donald

Werken er genoeg vrouwen in het Witte Huis? Conway: “Trump wordt omringd door sterke vrouwen. De afgelopen jaren heeft hij duizenden en duizenden vrouwen aangenomen en zij krijgen promotie. Ik was de eerste vrouwelijke campagneleider voor een Republikeinse presidentskandidaat. Ik denk dat dit een veelzeggend feit is.” Helen Aguirre Ferré, hoe sta jij tegenover de geplande muur aan de Mexicaanse grens? Ferré: “Nou, grensbewaking en het bouwen van de muur was een campagnebelofte van president Trump en hij maakt die belofte waar. We krijgen een veilige grens. En eerlijk gezegd ken ik geen land dat geen controle wil over zijn eigen grenzen. We hebben immigratiewetten en die zullen worden gehandhaafd.” En denk je dat een muur die wetten gaat helpen handhaven? Ferré: “We hebben wetten en we zijn een land waar de wet wordt gehandhaafd. Als we deze wetten niet willen, dan kunnen deze worden aangepast, maar dat begint bij het begin en dat begint bij ons bij het beveiligen van de grens. Dat is de eerste stap. De enigen die zich zorgen moeten maken zijn de criminelen. Dat is het voornaamste punt. Zij die illegaal in ons land verblijven, liepen altijd al het risico om gedeporteerd te worden.” Kellyanne Conway, je hebt begin dit jaar gezegd dat, in tegenstelling tot wat de president eerder beloofde, niet de volledige grens wordt

LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT

gebarricadeerd door middel van een muur. Is deze muur dan toch de zoveelste valse belofte van Trump? Conway: “Zoals Helen al zei: die muur komt er. Wat waar is, is dat na overleg met de experts, de president heeft ontdekt dat de muur deels zal bestaan uit fysieke muur, deels uit technologie en deels uit hekwerk.”

Maar denk je niet dat de manier waarop dat gebeurt als beledigend wordt ervaren? Sanders: “Je hebt je punt gemaakt, ik snap niet waarom we hier nog langer over zouden moeten praten.” O Bronnen: C-span, CNN, CNN live, The View, kjzz, ABC News, Politico, Metro UK, Toronto Star, Washington Post, Business Insider, NBC news

FOTO SHAWN THEW / ANP FOTO

Maar er werd een kilometerslange muur beloofd waarvoor de Mexicanen zelf de rekening moeten gaan betalen. Conway: “En dat klopt, maar er zijn rivieren, zo is me verteld. Er zijn bergen – terrein dat niet geschikt is als bouwgrond voor een daadwerkelijke muur, dat kan op slechts een aantal plaatsen.” Maar je kunt toch niet ontkennen dat de president een groot aantal valse beloftes, beschuldigingen en onwaarheden heeft verkocht? Ferré zei, voordat ze een baantje veroverde in het Witte Huis, dat de toespraken van de president opriepen tot geweld. Sanders: “Ik wil dat even kortsluiten. De president heeft nooit opgeroepen tot geweld, integendeel zelfs. Hij moet zichzelf simpelweg steeds verdedigen tegen mensen die hem aanvallen. Waarom is daar geen verontwaardiging over? Jullie journalisten komen steeds met vragen als: ‘Is

dit of dat wel in orde?’ Elke dag opnieuw! De enige oorlog die ik zie, is gericht tegen de president en iedereen die voor hem werkt.” Zelf haalt de president geregeld uit via Twitter, bestempelt hij bewezen feiten als ‘nepnieuws’ en bekritiseert hij vrouwen. Eerder dit jaar maakte hij opmerkingen over het uiterlijk van tvpersoonlijkheid Mika Brzezinksi. Sanders: “Ja hoor en iedereen maakt daar meteen van dat er een ‘vrouw is aangevallen’. En wat zeg je dan over constante aanvallen waar zowel de president als de rest van ons mee worden geconfronteerd. Ik ben een vrouw en ik heb vele malen onder vuur gelegen, maar ik ga er niet om liggen janken. Jij wil een vals verhaal creëren over gelijkheid, terwijl mensen de president blijven aanvallen en aanvallen en aanvallen; hij reageert daarop en blijkbaar is dat verkeerd.”

OPZIJ I NR. 3 I 2018

LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT

EINDSCORE

OVERWEGING Tja, het Witte Huis langs de feministische meetlat. Je hoopt dat het meevalt. Niet dus. We hebben in ieder geval in de recente geschiedenis één voorganger van Trump gevonden die slechter scoorde. Onder George Bush junior was het nog net iets slechter gesteld. Zie het staatje hieronder.

Maar dat kun je Trump dan weer niet persoonlijk verwijten. Zowel Republikeinen als Democraten laten het hier vies liggen met 19,1 procent vrouwen in het Congres en 21 procent vrouwen in de Senaat. Senaat: totaal 100 zetels waarvan 20 vrouwen, onderverdeeld in 4 voor de Republikeinen en 16 voor de Democraten. Congres: totaal 435 zetels waarvan 106 vrouwen, onderverdeeld in 27 voor de Republikeinen en 79 voor de Democraten.

Niet iets om heel erg vrolijk van te worden, die percentages vrouwen. En dan hebben we het nog niet over het volslagen ongeremde aanname- en vooral het you’re fired-beleid. De werkelijkheid is soms nog erger dan de platste tv-serie. Dit cijfer is nadrukkelijk voor het Witte Huis. Als we naar het aantal vrouwen in de Senaat of het Congres kijken, is het nog droeviger gesteld.

Wij komen daarom niet hoger dan een viereneenhalf voor het feministische personeelsbeleid van Trump.

52% 39%

38%

36%

44% 31%

28%

‘96

‘00

Bill Clinton

‘04

‘06

George W. Bush

Percentage vrouwen in het Witte Huis

‘12

‘16

Barack Obama

‘17 Donald Trump

LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT

Kellyanne Conway

FOTO TWITTER @WHCOMMHOPEHICKS

GEBOREN: 20 januari 1967 FUNCTIE: Senior Raadgever VERDIENT: $179.700 STUDEERDE: Onder andere aan The George Washington University Law School SUPPORTER VAN: honkbalteam New York Yankees

Hope Hicks

FOTO TWITTER @JESSICADITTO45

GEBOREN: 21 oktober 1988 FUNCTIE: Hoofd Communicatie VERDIENT: $179.700 STUDEERDE: Engelse taal aan de Southern Methodist University in Dallas, Texas EERSTE BAAN: model voor Ralph Lauren en covermodel voor het blad It-Girl

Jessica Ditto GEBOREN: 3 januari 1983 FUNCTIE: Adjunct-hoofd Communicatie VERDIENT: $155.000 STUDEERDE: Geschiedenis aan Asbury University OPMERKELIJK: Ditto werd tijdens de verkiezingen gespot in een stripclub in Las Vegas

Sarah Huckabee Sanders GEBOREN: 13 augustus 1982 FUNCTIE: Eerste adjunct-perschef VERDIENT: $165.000 STUDEERDE: aan de Ouachita Baptist University in Arkadelphia LIEVELINGSSERIE: Mad Men

Helen Aguirre FerrÃ© GEBOREN: 18 september 1957 FUNCTIE: Hoofd Mediazaken VERDIENT: $115.000 STUDEERDE: Inter-American Studies aan de University of Miami OPMERKELIJK: Als tegenstander van de president twitterde ze in februari 2016: Trump raaskalt meer dan gewoonlijk

OPZIJ I NR. 3 I 2018

FIRST LADIES

FIRST FASHION Met Melania Trump-Knauss heeft de VS weer een volstrekt nieuw type First Lady te pakken. Een snelle blik op de First Ladies van de afgelopen decennia leert ons dat de onderlinge verschillen wel vaker opvallend groot waren. Een mooie inventarisatie waarin we op zoek gaan naar de feministe in de first lady, hun stijl, hun missers en nog wat opmerkelijke feiten.

FIRST LADIES

DOOR RENATE VAN DER ZEE

Jacqueline Kennedy (1961-1963) BEGON ALS ‘Enquiring photographer’ voor de Washington Times Herald: fotografeerde mensen in de stad en vroeg hun mening over politiek, geld en relaties. Een van de mensen die ze interviewde was, heel toevallig, Richard Nixon. GROOTSTE PRESTATIE Legde tijdens een legendarisch interview met Life eigenhandig het fundament voor de mythe dat Amerika een gouden tijd had beleefd tijdens het presidentschap van haar man. Niets was minder waar, maar de mythe bleef tot op de dag van vandaag springlevend. FASHION STATEMENT Haar leven was één doorlopend fashion statement. Bedrieglijk eenvoudige chic. Simpele mouwloze jurken, jasjes met driekwart mouwen, pillboxhoeden. Legde qua elegantie de lat voor de volgende First Ladies onmogelijk hoog. Veel bekritiseerd vanwege haar obsessie met Franse couturiers. POPULARITEIT Extreem hoog en niet alleen in Amerika. Maakte zoveel furore tijdens een reis naar Frankrijk dat JFK zei: “Ik ben de man die Jacqueline Kennedy naar

Parijs begeleidde.” OEPS! Noemde Martin Luther King een ‘phony’ omdat hij buitenechtelijke relaties zou hebben, terwijl de gulp van haar eigen man voortdurend open stond. NALATENSCHAP Een met heel veel smaak en vooral ook heel veel geld gerestaureerd Witte Huis. OPMERKELIJK Weigerde na de moord op haar man haar met bloed bespatte mantelpak uit te trekken, omdat ze wilde laten zien ‘wat ze Jack hebben aangedaan’. Had naar verluidt zelfs spijt dat ze het bloed van haar handen had gewassen. STOMSTE ZET Trouwen met Ari Onassis. ONVERGETELIJK: Die zonnebrillen! FINEST HOUR Gedroeg zich rond de begrafenis van haar man zo waardig dat een adellijke Engelse journaliste schreef: “Jacqueline Kennedy heeft het Amerikaanse volk gegeven wat het nooit heeft bezeten: majesteit.” En zo was het. FEMINISTISCH GEHALTE Pfff. Verklaarde dat haar belangrijkste rol was ‘te zorgen voor de president.’

OPZIJ I NR. 3 I 2018

FIRST LADIES

Betty Ford (1974-1977) WAS OOIT Danseres (ze kreeg les van de legendarische choreografe Martha Graham), danslerares en model. GROOTSTE PRESTATIE Zei gewoon wat ze dacht over alle hete hangijzers die er maar waren in de jaren zeventig. Maakte zich sterk voor vrouwenrechten, gelijke betaling en het recht op abortus. Praatte openlijk over taboes zoals voorechtelijke seks en drugsgebruik. LEUKSTE QUOTE Zei in een interview dat journalisten haar alles vroegen, behalve hoe vaak zij en de president seks hadden. “Maar als ze dat hadden gevraagd, had ik gezegd: zo vaak mogelijk.” FINEST HOUR Moest vlak nadat ze First Lady werd een borstamputatie ondergaan en maakte daar geen geheim van. Redde er levens mee: Amerikaanse vrouwen werden zich meer bewust van het gevaar van borstkanker. Er was daarna een fikse groei in het aantal diagnoses: de zogenoemde ‘Betty Ford blip’. NALATENSCHAP Het Betty Ford Center, een van de meeste bekende afkickcentra ter wereld, waar beroemdheden als Liz Taylor en Johnny Cash, maar ook veel gewone mensen afkickten. Na het presidentschap van haar man sprak ze openlijk over haar eigen alcohol- en pijnstillerverslaving. OPMERKELIJK Hield ervan door de gangen van het Witte Huis te dansen. Poseerde voor fotograaf David Hume Kennerly dansend op de vergadertafel van het Witte Huis. Tijdens haar feesten werd het vaak laat. POPULARITEIT Was veel populairder dan haar man, maar niet onder conservatieve Amerikanen. Die noemden haar ‘No lady’. FEMINISTISCH GEHALTE Wow! Bleef ook na haar tijd als First Lady actief voor vrouwenrechten. Maakte zich sterk voor het Equal Rights Amendment, dat gelijke rechten voor vrouwen in de Amerikaanse grondwet moest vastleggen. Zei in 1981: “Wij eisen erkenning. Erkenning van ons recht op gelijkheid. Ik ben van plan in de frontlinie te blijven, totdat we slagen.” 52

FIRST LADIES

Nancy Reagan (1981-1989) BEGON ALS Actrice in Hollywood, waar ze haar man ontmoette. Kwam qua hoofdrollen nooit verder dan toegewijde huisvrouwen in B-films. GROOTSTE PRESTATIE Zonder haar was Ronald Reagan nooit president geworden. Ze was voordat zijn politieke carrière op stoom kwam, nooit níet aan de telefoon met een rijke potentiële sponsor. FASHION ICON? Bezeten van couture. Voorkeur voor Oscar de la Renta en knalrood, oftwel ‘Reagan red’. Sorry Nancy, maar blouses met ruches kunnen echt niet meer. OEPS! Kreeg de belastingdienst achter zich aan omdat ze voor een astronomisch bedrag kleren en juwelen accepteerde van ontwerpers. Kletste zich er uit door te zeggen dat ze alles had geleend. HANDELSMERK ‘The gaze’. De adorerende, hypergeconcentreerde blik waarmee ze naar haar man staarde als hij een toespraak hield. Beetje griezelig. OPMERKELIJK Was stapeldol op haar man en hij op haar. De acteur Charlton Heston omschreef hun huwelijk als ‘de grootste liefdesrelatie in de geschiedenis van het

Amerikaanse presidentschap.’ Zij noemde hem ‘Ronnie’, hij haar ‘Mommy’. Verzorgde hem jarenlang toen hij Alzheimer kreeg. BEETJE GEK Raadpleegde na de mislukte aanslag op haar man in 1981 altijd een astroloog bij het plannen van zijn activiteiten. STOMSTE ZET Voerde campagne tegen drugsgebruik onder het motto: ‘Just Say No’, alsof het Amerikaanse drugsprobleem kon worden teruggebracht tot een simpele kwestie van nee zeggen. NALATENSCHAP Een voor één miljoen dollar opgeknapt Witte Huis. En een nieuw staatsservies van meer dan vierduizend delen. Kosten: meer dan 200.000 dollar. Maakte haar niet populair in een land dat door recessie werd geteisterd. FEMINISTISCH GEHALTE Mwah. Had veel politieke invloed omdat haar man goed naar haar luisterde. Poseerde voor de buitenwereld als een vrouw die met plezier haar carrière had opgegeven om zich aan haar man te wijden.

OPZIJ I NR. 3 I 2018

FIRST LADIES

Hillary Rodham Clinton (1993-2001) MAAKTE EERRST CARRIÈRE ALS Jurist en advocaat. UNIEK Eerste presidentsvrouw met een eigen professionele carrière. Enige First Lady die na het presidentschap van haar man uitgroeide tot een van de machtigste vrouwen ter wereld en zelf presidentskandidaat werd. AUW! Verklaarde tijdens de verkiezingscampagne van haar man: “Ik had thuis kunnen blijven om koekjes te bakken en thee te drinken, maar ik besloot mijn beroep uit te oefenen.” Dat werd haar bepaald niet in dank afgenomen. Kort daarna versloeg ze wel Barbara Bush tijdens de First Lady koekjesbakwedstrijd met haar inmiddels legendarische chocolate chip cookies. GROOTSTE PRESTATIE ALS FIRST LADY Brak rigoureus met de traditie dat een First Lady niet meer mocht zijn dan een decoratieve gastvrouw. Ze wilde co-president zijn. Haar man kondigde tijdens zijn campagne dan ook aan dat het Amerikaanse volk er “twee zou krijgen voor de prijs van één.” Werd niet echt gewaardeerd. BIJNAAM De Lady Macbeth van Little Rock JAMMER Had ambitieuze plannen voor de hervorming van het Amerikaanse zorgstelsel, maar kreeg die niet voor elkaar. FINEST HOUR ALS FIRST LADY Onsterfelijke woorden tijdens haar toespraak op de Wereldvrouwenconferentie in Beijing 1995: “Mensenrechten zijn vrouwenrechten en vrouwenrechten zijn mensenrechten.” SCHANDALEN Heb je even? POPULARITEIT Als First Lady met politieke aspiraties werd ze overladen met kritiek en afgemaakt in de pers. Maar toen ze bij haar man bleef na het Lewinsky-schandaal schoot haar populariteit omhoog. Over seksisme gesproken… FASHION STATEMENT Eh… broekpak? OPMERKELIJK Doet volgens de Wall Street Journal overal hete saus op (zelfs op sla) en dronk de republikeinse senator John McCain onder de tafel tijdens een bezoek aan Estland door vier wodka’s achterover te slaan. FEMINISTISCH GEHALTE Veel gehoorde en misschien terechte klacht: Hillary’s feminisme is voorbehouden aan witte, geprivilegieerde vrouwen. Maar hé, ze schopte het wel tot eerste vrouwelijke presidentskandidaat van de VS. We’re still with her.

FIRST LADIES

Laura Bush (2001-2009) WAS OOIT Bibliothecaresse in Texas. BEROEMDSTE QUOTE “Op voorwaarde dat ik nooit een politieke toespraak voor je hoef te houden.” Haar antwoord op het huwelijksaanzoek van George Bush. Ze hield zich daar trouwens niet aan. GROOTSTE PRESTATIE Maakte zich sterk voor de gezondheid van vrouwen. Vroeg middels The Heart Truthcampagne aandacht voor hartaandoeningen bij vrouwen. Vroeg ook meer aandacht voor borstkanker, reisde daarvoor zelfs naar het Midden-Oosten. Richtte het Laura W. Bush Institute for Women’s Health op dat gratis borsten baarmoederhalsonderzoek aanbiedt. OEPS! Beweerde met droge ogen dat ‘onthouding’ en ‘onthoudings-lessen’ een manier konden zijn om het abortuscijfer omlaag te krijgen. Sprak zich pas openlijk uit voor abortus toen ze First Lady af was.

JAMMER Haar radiotoespraak over de schending van vrouwenrechten door de taliban in Afghanistan had verdachte timing: de Amerikanen waren net dat land binnengevallen als reactie op 9/11. Noemde de war on terrorism ‘een gevecht voor de rechten en de waardigheid van vrouwen.’ Yeah right. WEL WEER GOED Reisde jaren later daadwerkelijk naar Afghanistan om aandacht te vragen voor de situatie daar. POPULARITEIT Was een van de populairste First Ladies en zeker populairder dan die suffe man van haar. Hij werd belachelijk gemaakt, maar zij bewonderd. Een van de redenen: ze hield zich altijd gedeisd en maakte acht jaar lang nooit één controversiële opmerking. NALATENSCHAP Recept voor cowboy cookies. Hallo, ze versloeg daarmee wel Tipper Gore’s gingersnaps, hoor. FEMINISTISCH GEHALTE Gaaap!

OPZIJ I NR. 3 I 2018

FIRST LADIES

Michelle Obama (2009-2017) WERKTE voor een advocatenkantoor waar Barack als nieuweling binnenkwam. Zij werd aangewezen als zijn mentor. Had een leidinggevende functie bij de University of Chicago Hospitals toen haar man zijn presidentscampagne begon. OPMERKELIJK Profileerde zich aanvankelijk als ‘momin-chief’ en maakte zich sterk voor wat brave thema’s als gezond eten en het tegengaan van overgewicht bij kinderen, maar groeide uiteindelijk uit tot een politieke kracht waarmee je rekening moest houden. UNIEK Eerste donkere First Lady. Hield een indrukwekkende toespraak over de weg die haar familie had afgelegd van slavernij naar het Witte Huis. “Ik word elke ochtend wakker in een huis dat door slaven is gebouwd.” FASHION ICON Best geklede First Lady na Jackie Kennedy. Frisse, moderne look. Mouwloze jurken waarin haar getrainde armen goed uitkwamen, felle kleuren, vestjes. Gaf een podium aan Amerikaanse ontwerpers met niet-witte achtergrond. Droeg ook kleding van betaalbare merken als J. Crew en Gap. OEPS! Sloeg geheel tegen het protocol in haar arm om de Engelse koningin heen. AUW! Zei tijdens de presidentiële campagne dat ze voor het eerst in haar volwassen leven trots was op haar land. Kreeg een storm van kritiek over zich heen, omdat ze niet vaderlandslievend zou zijn. ONVERGETELIJK Dat dansje tijdens de Tonight Show. Deed ze om aandacht te vragen voor de campagne Let’s move, die Amerikanen moest aanzetten meer te bewegen. BESTE QUOTE “When they go low, we go high.” FINEST HOUR Grandioze speech die ze gaf na het ‘grab them by the pussy’-incident. “Dit is niet normaal. Dit is niet wat gewoonlijk gebeurt in de politiek. Dit is een schande. Dit is intolerabel.” FEMINISTISCH GEHALTE You go girl! Jammer dat ze zich niet kandidaat wil stellen voor het presidentschap. Onze hoop is nu gevestigd op Oprah.

FIRST LADIES

Melania Trump (2017-heden) WAS EERST Fotomodel en trophy wife OPMERKELIJK Lijkt niet erg warm te lopen voor haar rol als First Lady. Heeft gezegd dat ze iets wil doen met ‘kinderen helpen’, maar er zijn nog geen plannen bekend. Zou naar verluidt gehuild hebben toen bekend werd dat haar man was verkozen. UNIEK Is de eerste First Lady die niet meteen in het Witte Huis ging wonen. Bleef de eerste maanden van haar mans presidentschap in New York om haar zoon zijn school te laten afmaken, naar ze zei. OEPS! Haar speech tijdens de Republikeinse conventie in 2016 leek wel héél erg veel op een toespraak die Michelle Obama acht jaar eerder had gehouden. SPANNEND Geruchten over een aanstaande scheiding doen de ronde. Volgens experts wijst de lichaamstaal van het echtpaar Trump onmiskenbaar op echtelijke problemen. FASHION ICON Heeft zeker smaak. Leek met haar

lichtblauwe, hoog gesloten jas tijdens de inauguratie de kant van Jacqueline Kennedy op te willen. Maar kleedt zich tegenwoordig toch vooral gewoon als de vrouw van een rijke zakenman: onbetaalbare topcouturiers. Pikant detail: designers als Tom Ford en Marc Jacobs willen haar niet kleden. AUW! Droeg torenhoge Manolo Blahniks toen ze op het vliegtuig stapte op weg naar de slachtoffers van de orkaan Harvey in Texas. Vond niemand leuk. FINEST HOUR Sloeg de hand van haar echtgenoot weg bij aankomst op het vliegveld in Tel Aviv in 2017. Zouden wij ook hebben gedaan. Stormy Daniels had kort daarvoor uitgebreid in een interview verteld dat ze een affaire met Trump had gehad toen Melania net was bevallen van hun zoon. FEMINISTISCH GEHALTE Blijft tot nu toe een mysterie. Wie weet verrast ze ons nog eens.

OPZIJ I NR. 3 I 2018

Was een hartinfarct bij vrouwen altijd maar zo duidelijk te herkennen

Een betrouwbare test kan vrouwenharten redden. Geef nu via hartstichting.nl/vrouwenhart 58

KOPSTOOT

Het besluit om de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem te verhuizen, werd in alle zorgvuldigheid genomen. OPZIJ I NR. 3 I 2018

INTERVIEW

DOOR TOM KELLERHUIS

INTERVIEW

BEELD JULIE BLIK

GERAFFINEERDE

EIGENHEIMER

Onconventionele politici, die hebben we in Nederland ook. Theo Hiddema is hiervan een exponent, die zich bovendien niet altijd even aardig over vrouwen heeft uitgelaten. Kortom, vooroordelen aan de wilgen en op naar de confrontatie.

at een gedoe, al die spanningen de laatste tijd bij Forum voor Democratie. “Ja, never a dull moment, iedere dag wel wat in de politiek.”

Je ligt ernstig onder vuur. “Ja.” Had je dat verwacht? “Nee, natuurlijk niet. Wel dat je vanuit bepaalde standpunten in aanvaring kan komen. We zijn een oppositiepartij en ik ben van nature tot oppositie geneigd, ik ben nogal dwars. En in de advocatenpraktijk moest je altijd opbeuken tegen de gestelde machten en mensen die het a priori helemaal niet met je eens waren. Maar dit is van een heel ander niveau. Dit is ranzig, hier word je als quantité negligeable neergezet vanuit politiek opportunisme. Er wordt niet naar de inhoud en al helemaal niet naar de waarachtigheid van de bedoelingen gekeken waarmee je je uitspraken doet. Men gaat ermee aan de haal en maakt goede sier.” OPZIJ I NR. 3 I 2018

INTERVIEW

Je wordt een racist genoemd. “Daar sta ik nou echt van te kijken. In het huis van bewaring kom je echte mensen tegen, mensen van allerlei schnitt en kleur. Ik heb heel goed geleerd dat er geen beginnen aan is om onderscheid te maken naar ras of naar gemeenschappelijke eigenschappen van dien aard. Onze-Lieve-Heer kent een heleboel vreemde kostgangers, maar die gaan dwars door alle kleuren heen. Dus ik ben nooit geneigd geweest om in de omgang met mensen en bij de wijze van omgang bij benadering mij afhankelijk te stellen van de eerste aanblik: de kleur. Dat is helemaal niks voor mij! Ik ben een avonturier als het erom gaat om tot mensen door te dringen. Maar ik moet er wel zin in hebben. En ik heb aan een heleboel mensen absoluut geen behoefte. Ik ben geen echte mensenvriend in die zin dat ik iedereen met de beste bedoelingen wens te omarmen. Nee, dat niet. Maar binnen de selecties die ik en ik denk ook ieder weldenkend mens maakt, in die eerste primaire kennismakingsfase dus, ben ik totaal niet ingericht om te veronderstellen dat een bepaald contact zus en zo zal verlopen vanwege de kleur van degene die ik tegen het lijf loop. Racisme is zo kortzichtig, zo bekrompen en zo dom.” Waarom word je er dan van beschuldigd? “Omdat het natuurlijk handelswaar is voor een boel partijen, zeker voor de one issue-partijen. Het zijn moderne scherpslijpers, het is pure ijdeltuiterij. Die partijen verheffen zich vanuit hun politieke overtuiging tegenover Jan en alleman die zij als niet zuiver op de graat wensen te beschouwen, want zij hebben het alleenvertoningsrecht.” Je hebt in een interview met De Telegraaf geroepen dat het verschil in het gemiddeld IQ der volkeren wetenschappelijk is bewezen. Dan roep je dit toch een beetje over jezelf af? “Ik heb dat in arren moede gezegd nadat ik geconfronteerd was met de uitspraken van mijn Amsterdamse partijgenoot Yernaz Ramautarsing die, omdat hij een kleurtje heeft, in 2016 in een interview werd ondervraagd over hoe racistisch Nederland is. Hij komt uit Suriname, en heeft gezegd: ‘Institutioneel racisme bestaat niet.’ Ook gevaarlijk om te zeggen, maar daarmee toonde hij wel aan dat je hem al helemaal niet als een racist moet beschouwen. Het bestaat niet, riep hij, het is een kwestie van IQ wat op de werkvloer bepalend moet zijn, that’s it. En toen heeft hij gezegd dat er verschillen bestaan tussen het IQ van volkeren. En dan gaat het ook nog over gemiddelden. Hoe kun je daar nou iets racistisch uit wringen? Ik zou het waarachtig niet weten. En toen ze mij confronteerden met wat Yernaz gezegd had, heb ik gedacht: hij is een ervaringsdeskundige, hij werd gevraagd voor dat interview, hij heeft er onderzoek naar gedaan. Dus ik dacht: het is kennelijk wetenschappelijk bewezen.” 62

Het woord ‘kennelijk’ stond er niet bij in De Telegraaf. Je zei het met enige aplomb. “Maar iedereen die mij hierover aanspreekt, blijkt bij doorvragen het hele verhaal van Yernaz niet te kennen.” Het lijkt mij niet erg slim om hiermee door te gaan. “Mee doorgaan? Dat suggereert dat wij ermee begonnen zijn. Wat moet je als jonge politieke partij, we bestaan net één jaar, nou met een racistisch programma? Ik zou het niet weten. Bepaalde rassen mogen de cafés niet in? Bepaalde rassen moeten gebruik maken van gescheiden toiletten? Als je dat vindt, dan moet je daar ook gestalte aan geven in je programma. Dat doen wij totaal niet. Wat moet je daar nou mee? Wij zijn ingehuurd door de kiezers om te zorgen dat de directe democratie gestalte krijgt, we zijn voor een consequent immigratiebeleid, maar dat is vanuit een demografisch verlangen, dat heeft niks te maken met kleur.” Doet men dit volgens jou dan louter om de partij kapot te maken? “Ja, dat is het. Het is precies wat ze met Fortuyn ook hebben geflikt. Eerst werd hij neergezet als een clown, wat ze bij ons nu ook proberen. De clowneske advocaat Hiddema, die teneur. Als dat niet meer werkt, dan gaan ze het op de inhoud gooien. Bij Fortuyn riepen ze: nepprofessor zonder inhoud. Ons moet je ook niet serieus nemen. En als dat ook niet helpt, dan wordt de racismekaart gespeeld. En dan wordt het venijnig, dan gaat het mis. Dat heeft Fortuyn de kop gekost. Kijk maar eens hoe dom en kwaadwillend mensen hierop aanslaan en reageren. En het is pure onwil om je te verdiepen in de mogelijkheid dat ik misschien geen racist ben. Vervolgens heb je het stempel en gaan ze er lekker mee aan de haal.” Doodeng. “Het is ook doodeng. Nogmaals: want ik heb compleet onbekommerd in De Telegraaf gezegd dat ik dacht dat Yernaz het ergens had gelezen en dat er wetenschappelijke onderbouwingen waren.” Dus je zegt nu mea culpa, ik zat verkeerd? “Nou, dat weet ik niet, want nu ik me er noodgedwongen in heb moet verdiepen, blijkt inderdaad dat er zich toch een heleboel wetenschappers in verdiept hebben.” Allemaal pseudowetenschappers, roepen de critici. “Dat kan wel wezen, maar ik ben geen neurodeskundige en geen hersenmeter, mijn broer was dat maar die kan ik het niet meer vragen. De wetenschappers die dit soort dingen beweren kan ik niet doorgronden. Dus ik kan ook niet zeggen dat hiermee de kous af is.” Waarom zeg je niet: weg ermee, ik wil niks met racisme en het debat daarover te maken hebben?

INTERVIEW

“Maar met wie kom je in debat? Met pure kwaadwillendheid. Het is morele borstklopperij, ten koste van de integriteit van de mensen die ze helemaal niet kennen en niet willen doorgronden. En dus uit kwaadwillendheid dat stempel op je drukken. Het is een ziekmakend debat. En nogmaals: onze partij heeft er geen ene reet mee te maken.” En het is niet het enige probleem voor de partij. Jullie staan voor directe democratie, maar nu blijkt uit de weglopers van de laatste tijd dat het er helemaal niet zo democratisch aan toe gaat bij Forum voor Democratie. “O nee? Dat zie ik niet. En ik zit er met mijn neus bovenop, ik zit er middenin. Het afgelopen weekend zijn er geloof ik tien leden weggelopen, en er zijn er vijfhonderd bij gekomen. Maar luister eens: wij willen het aantal deelnemers aan het democratisch proces beperkt houden. Daarmee wil niet gezegd zijn dat het democratisch proces er niet is. Wij waren aanvankelijk van zins om in iedere provincie een afdeling te beginnen. Maar dan heb je in elke provincie een partijbaron, een notulist, een secretaris, allemaal functionarisjes. Die krijgen in de opbouw van hun vergadercircuitje, wat ze per provincie optuigen, ook te maken met mensen die bijvoorbeeld vergaderziek zijn. Die komen uit andere partijen waar ze hun zin niet hebben gekregen en die gaan baasje spelen. Met als gevolg dat als je ergens in de provincie met zo’n optuigend spel bezig bent, er ongetwijfeld zo’n regelneef tussen zit die onherroepelijk ruzie krijgt, al is het maar over de notulen, met iemand anders uit de organisatie. Het gaat zo snel. En dat soort ruzies, gemiezemuis en geduvel, ook al is het volgens de regels der democratie en zuiver op de graat, ondersteunt op geen enkele wijze waarvoor wij in de Tweede Kamer zitten, het leidt alleen maar af.”

wel uit, want als ze oppositie gaan voeren, dan lopen ze misschien wel hun carrièremogelijkheden mis: je moet toch op zijn minst burgemeester kunnen worden in een middelgrote gemeente. Dat is toch het ideaal van elke beroepspoliticus? Maar dat soort baantjes hebben wij niet te vergeven.” Straks misschien wel als jullie net zo gesetteld zijn. “Nou, dat wordt moeilijk, want wij willen gekozen burgemeesters. Maar we hebben dus met een heel andere categorie van mensen van doen als pas opgerichte partij. En als het dan mensen zijn waar je nooit iets van hoort

‘Na de dood van Gerrie merkte ik dat ik mijn empathische vermogens niet meer kon opbrengen voor de zorgjes van mijn clientèle. Daar had ik geen geduld meer voor’

Hoe schadelijk is dit? “Het ontsiert de boel. We waren vrolijk bezig en ik had er geen benul van. Neem nou mevrouw Teunissen, nummer drie op de lijst. Ze zou hoofdpijn hebben overgehouden aan het gebrek aan democratie bij ons, laat ik het maar zo zeggen. Dan zou ik zeggen: dan loop je niet naar de pers. Ik ben nummer twee, maar ik heb van nummer drie nog nooit een klacht gehoord. Kijk, en wij hebben ook geen bindmiddelen. Iedere gesettelde partij – wij noemen dat zoals je weet het partijkartel – bestaat voor het grootste deel uit beroepspolitici, die komen uit geheel politiek gelieerde organisaties. Die kijken

maar die bij het minste of geringste probleempje hun frustraties uiten naar de pers, dan zeg ik: einde verhaal. Dan wil je kennelijk ook schade aanrichten.” Even naar je eigen drijfveren: je bent dit gaan doen vanuit de rouwverwerking na de dood van je de geliefde vrouw Gerrie. “Die ziekte van Gerrie was een gruwel. Ik ben een aantal maanden aangesproken op mijn empathische vermogens en heb haar in die periode verzorgd. Toen ze overleden was, heb ik mij een halfjaartje arbeidsongeschikt verklaard, maar toen wou ik de draad weer oppakken. Dat betekent in de strafpraktijk dat je dag in, dag uit niet alleen moet pleiten - want daar kan ik me zeer op verkneukelen, dat vind ik leuk - maar je moet ook acquisitie bedrijven. En je moet je klandizie die in de huizen van bewaring zit, toch een beetje koest houden, want ze hebben grote zorgen en ze ergeren zich aan alles. Dat was mijn corebusiness. Dat is de minder romantische kant van het vak: dat je dag in, dag uit enkel vanaf het treinstation naar zo’n naargeestig industrieterrein loopt, waar zo’n modern huis van bewaring zit. En dat je daar een halfuur in de rij moet staan voordat je helemaal gecontroleerd bent, en moet wachten tot je cliënt wordt aangevoerd. En dan weer terug in het halfduister, waar je bij stations terechtkomt waarvandaan de treinen niet meer rijden – dat soort gedoe. Dat kon ik voorheen fluitenderwijs behappen. Maar na de dood van Gerrie merkte ik dat ik mijn empathische vermogens niet meer kon opbrengen voor de zorgjes van mijn clientèle. OPZIJ I NR. 3 I 2018

INTERVIEW

Daar had ik geen geduld meer voor; het contrasteerde te zeer met de echte zorgen die ik net een beetje achter de rug had. Dus toen dacht ik: dit werkt niet meer, die motor loopt vast, ik kan niet meer commercieel volop de advocatuur bedrijven. En toen zat Thierry al een beetje naar me te hengelen.” Door Gerrie ben je met hem in contact gekomen. “Ja, zij had me verteld wat een leuk jong het was, en ze heeft hem een keer duizend euro toegestopt. Maar toen wist ik nog helemaal niet dat Gerrie ziek zou worden en dat ik angehaucht aan die partij zou worden. Ik zie het maar als een postuum eerbetoon. Een goedmakertje.” Doe je het dan voor haar? “Nee, natuurlijk niet. Ik wil debatteren in de Tweede Kamer.” Daar hebben we nog niet heel veel van gezien. “Ik dacht het anders wel. Ik bemoei me wel met dingen waarvan ik vind dat ik me er tegenaan moet bemoeien. Hoeveel filmpjes staan er al wel niet op YouTube?” Volgens D66 zijn jullie de grote afwezigen bij de debatten. “Zij zijn begonnen met het quantité negligeable. Om onder de mensen te brengen dat ze ons niet serieus moeten nemen, want die peilingen roetsen maar omhoog, dus nu wordt de racismekaart getrokken. Het eerste wat Jan Paternotte zei was dat wij nooit in de Kamer zijn. Nou, wat blijkt: Thierry Baudet is een van de meest aanwezige Kamerleden. Maar je kunt je wel met elk debat bemoeien, je kunt vragen stellen en moties indienen. En dat gebeurt ook, er is daar iedere dinsdag een geweldige diarree aan vragen en moties. Op dinsdag zijn wij er ook altijd, want dan geldt je stem. Maar als je die vragen en moties nu probeert te waarderen op de innerlijke

belangen voor het land, dan schiet je in driekwart van de gevallen in de lach. Dat is pure getuigenispolitiek.” (Vermoeid zuchtend:) “En daarvoor zit ik niet in de Kamer, hoor. Al die moties? Zeventig procent zijn allemaal scheten in een netje. Een statement maken? Een slecht geschreven stuk van drie alinea’s, meer is het vaak niet. En daar zitten wij vaak naar te kijken van: oh my god, waar zijn we in beland? Dus het enige wat wij kunnen doen is stemkracht mobiliseren in de Kamer. Als je daar met twintig man zit, dan is dit gedoe over. Dan kunnen wij de procedures naar onze hand zetten en dat is het doel. Want als je het spelletje voor honderd procent meespeelt, dan kom je die Kamer niet uit.” Een andere net begonnen politicus is net als jij ook een jaartje bezig. Neem je een voorbeeld aan Donald Trump? “Maken jullie toevallig het grote IQ-nummer? Over het IQ van Donald Trump?” Doet hij het goed volgens jou? “Ik weet het niet. Met de werkloosheid schijnt het niet beroerd te gaan. Op de een of andere botte manier zorgt hij er met zijn rode knop wel voor dat Noord- en ZuidKorea toenadering zoeken. Nou ja, ik kijk naar wat hij teweegbrengt. De Palestijnen kunnen misschien ook eens tot het inzicht geraken dat het minder profijtelijk is om alleen maar ruzie te maken met Israël nu de geldkraan wordt dichtgeschroefd. Dat lijkt me ook wel een mooie methode om te proberen die twee nader bij elkaar te krijgen. Door gewoon te zeggen: het feest houdt op als jullie niet meewerken. Dat zijn zo van die dingen. Maar zijn grootste verdienste is de ontmaskerende werking op zijn tegenstanders. Hoe hysterisch zij omgaan met het democratische proces, als het hun niet uitkomt. Dat is een fascinerend schouwspel. En ook dan worden er weer allerlei morele kaarten getrokken. Men kan niet zakelijk

INTERVIEW

omgaan met een nederlaag. Maar de overwinnaar moet absoluut gedemoniseerd worden en worden neergezet als een vijandig type: wat doet die bullebak, die indringer pardoes in ons huis?” Zie je een overeenkomst? “Wel een tikkeltje. Haha! Weet je wat ik denk? Dat Trump zich verkneukelt, en dat hij provoceert, omdat hij wel een beetje weet wat de gevolgen zouden kunnen zijn in bepaalde kringen. Maar dat hij gewoon vreugde schept in het feit dat hij ze in de gordijnen krijgt. Dat denk ik.” Hij wordt door de pers vooral weggezet als oliedom. “Dat hebben ze bij Reagan ook geprobeerd. Ik denk dat het wel meevalt. Hij zal toch wel enige hersencapaciteit hebben om een imperium op te bouwen zoals hij heeft gedaan, denk ik zo. En enige mensenkennis en enige souplesse heeft hij ook wel.” En hoe zit het met de onwelriekende gleuvenbrigade, zoals jij graag Gerrit Komrij citeert? “Hoe bedoel je? Anja Meulenbelt? Zij staat op de lijst van Bij1. Ik kom haar misschien wel tegen hier in de gemeenteraad. Want ik sta op de lijst voor Forum. Ik zou verder niet weten wat ik erover zou moeten zeggen.” Je hebt in de Volkskrant geroepen dat vrouwen die er nu toe doen zich volgens jou nooit tot het feminisme hebben willen bekeren. “Ik ben in mijn leven met een heleboel krachtige vrouwen in aanraking gekomen, maar niemand van die dames heeft zichzelf geprofileerd als feminist. Kennelijk hoef je een sterke persoonlijkheid niet afhankelijk te stellen van een groep. Maar als vrouwen in dezelfde posities blijkbaar minder verdienen dan mannen dan zou ik zeggen dat het niet in orde is. Zo doe je vrouwen tekort, zo hou je misschien ook grote talenten buiten de deur, door zo’n archaïsch beloningssysteem. Dat lijkt me stom. Als je als werkgever kwaliteit koestert op de werkvloer en je hebt de keuze tussen een talentvolle vrouw en een sukkel van een kerel, dan kies je toch die vrouw?” Moet Forum zich niet ook sterk maken voor dit soort zaken? “Wij maken ons niet echt sterk voor homo- of vrouwenrechten of wat dan ook, we vinden die volstrekt normaal. Daarom is het ook zo idioot om nou net bij ons met die racistische gedachten te komen aankakken, want daarvoor zijn wij niet in de politiek beland. We willen de democratie hervormen. En we vinden het volstrekt normaal dat een vrouw evenveel als een man verdient, dat hoeven we niet in plechtstatige programma’s te verwoorden.” Thierry Baudet wordt juist aangevallen omdat hij

schrijft dat vrouwen minder excelleren en minder ambitieus zijn dan mannen. “Laat de wetenschap er maar op los, ik hou me er niet meer mee bezig. Ik kijk wel uit. Als ik me op dat item ook in scherpe bewoordingen zou moeten uitlaten, en een stevig statement zou innemen, dan kom ik onherroepelijk in allerlei praatprogramma’s met Neelie Kroes, want het glazen plafond is haar handeltje. En ik heb geen zin in de fysieke nabijheid van Neelie Kroes. Ik spreek alleen mijn

‘Ik heb zelden een heerschap zo hoffelijk met vrouwen zien omgaan als de heer Thierry Baudet’ voorkeur uit en daar zal ik mijn politieke beleid ook op inrichten. Ik wil voorkomen in haar fysieke nabijheid te verkeren onder hete lampen in muffe studio’s. Dus ik laat me hier liever niet over uit. Ik weet alleen wel dat ik zelden een heerschap zo hoffelijk met vrouwen heb zien omgaan als de heer Thierry Baudet. En dat vinden de dametjes wat leuk, kan ik uit eigen waarneming mededelen.” Baudet schrijft: “De realiteit is dat vrouwen overrompeld, overheerst, ja: overmand willen worden.” “Nou ja. Dat weet ik uit een heleboel relationele vechtpartijen met moord en doodslag tot gevolg. Je leest in de dossiers dat zich tussen de man en de vrouw, want daar gaat het vaak over, heel vaak een proces heeft voltrokken tussen aantrekken en afstoten. Ze kunnen niet met elkaar maar ook niet zonder elkaar. En opeens kookt het over en slaat de een de ander de hersens in. Als je nou iedere minuut van zo’n huwelijk onder de loep legt en afzondert en abstraheert, dan kan het zijn dat er momenten in voorkomen dat het vrouwspersoon zich behoorlijk gewelddadig, ook in seksueel opzicht, opdringt aan de heer in kwestie. Dat kan. Wat, dat gebeurt gewoon. Maar wat doet Baudet? Hij voert een dergelijke situatie op in een roman! In wat voor gekkige en walgelijke tijd zijn we komen te leven dat romanpersonages worden vereenzelvigd met de schrijver ervan? We halen tegenwoordig standbeelden neer, onverdraaglijk al die aanblik, maar de volgende stap is dat men boekhandels binnendringt, want wat staan er niet voor een vreselijke uitlatingen en plaatjes in al die boeken. Dat wordt me nog wat. Kennelijk is men nog niet op dat idee gekomen, maar ik zie het er wel van komen: openbare boekverbrandingen.” OPZIJ I NR. 3 I 2018

INTERVIEW

Is de wereld volgens Theo Hiddema aan het vertrutten? “Ja, er wordt veel te veel geluisterd naar mensen die eigenlijk niks te vertellen hebben, die zich alleen maar moreel verheffen boven de ander. Ze hebben niks interessants te vertellen, alleen de ander moet gebrandmerkt worden wegens discriminatie of racisme. En die krijgen vrij entree. Geen enkele kennis en kunde, helemaal niks, maar één handelsmerk: discriminatie of racisme. Maar daar heb je wel een doelwit voor nodig. Dus ze zijn dag in dag uit op zoek naar racistische discriminatie – zeepbellen die ze met veel misbaar door moeten prikken, anders is hun handeltje naar de klote.” Maakt het jou niet alleen maar strijdbaarder? “Ik ben altijd strijdbaar, maar dat ergert mij aan dit debat: als men je gaat bezoedelen, dan wordt het ranzig.” Daar kun je je niet tegen verdedigen? “Dat kan je wel, maar dat kost een heleboel moeite en ik ben pas begonnen. Dus gun me even de tijd, want ze zijn nog niet van mij af, hoor.” Jullie hebben bijvoorbeeld aangifte wegens smaad en laster tegen Ollongren gedaan, die expliciet de aanval op Baudet opende. Maar volgens velen is die aangifte kansloos. “O ja? Ze weten helemaal niet waar ze het over hebben. Ollongren hield een quasi-diepbetrokken betoog over de zegeningen van artikel 1 met een heel plechtstatig gezicht en met tachtigduizend taalfouten en inconsistenties van jewelste. Het was een preek die alleen maar naar één climax 66

verheven moest worden en het doelwit was Baudet. Hij moest een kaakslag krijgen. En wat zegt ze dan als minister? Dat Baudet heeft gezegd dat er een IQ-verschil bestaat tussen rassen. En dat hij dus Nederlanders discrimineert op basis van ras. Maar dat is een evidente leugen! Racisme op de werkvloer, of onderscheid maken tussen rassen, is strafbaar in Nederland. Wat zij zegt is dus dat onze partij en Thierry Baudet strafbare feiten propageren. Hoe bont wil je het maken als minister? Nu heb ik ooit Haitske van de Linde verdedigd, dus ik ken de jurisprudentie, ook de Europese jurisprudentie, van haver tot gort. Ik ben ervaringsdeskundige. Haitske van der Linde was destijds lijsttrekker bij Leefbaar Nederland

INTERVIEW

toen FredTeeven was afgehaakt, een hele heisa toen. Wat zeg ik: een compleet gekkenhuis, ook Emile Ratelband was een van de kandidaten. En toen heeft ze in een interview Michiel Smit, gemeenteraadslid van Leefbaar Rotterdam, uitgemaakt voor de grootste nazi van Nederland. Daar is de rechter aan te pas gekomen en hij heeft Haitske ervoor veroordeeld. “Wat de minister doet is van een heel andere statuur, namelijk een gekozen volksvertegenwoordiger, dat is de heer Baudet, beschuldigen van het propageren van strafbare feiten. En daarin loochent ze voor honderd procent de realiteit. Baudet heeft namelijk nooit tussen IQ en ras enig verband gelegd, Yernaz ook niet. Nooit,

nooit, nooit.” (Slaat drie keer hard met zijn vuist op de tafel). “Daar denkt ze mee weg te komen. Terwijl het effect van Haitskes woorden lang niet zo krenkend was als die van de minister, die het deed op een podium voor universitair geschoold volk tijdens een plechtstatige lezing. Dat straalt ook gezag uit, ze wilde ons een lesje leren. Dat zullen we allemaal nog wel zien. Haitske is eerst veroordeeld, ik had een nederlaag geleden. Nu ben ik met Haitske in beroep gegaan bij het Hof van Amsterdam. Ik zei dat ze Haitske niet mochten veroordelen want haar beschuldiging dat hij de grootste nazi van Nederland was had feitelijke grondslag. Die Michiel Smit bleek nogal wat affaires te hebben opgebouwd. Hij had in bierkelders gezeten met Duitse pothelmen op, aan zijn muren hingen allemaal runentekens, dat was een obscure entourage van jewelste. Ik heb toen een heel dossier aangelegd van al die feitelijkheden. Allemaal mails met nazistische teksten, er waren foto’s van de hele entourage en de hele reutemeteut. Ik zal het nooit vergeten: hij zat achter in de zaal met zijn volgelingen. En die riepen allemaal: ‘Boe!!!’. Toen heb ik een actje opgevoerd bij het hof. Ik zei: ‘Ik tooi mij in veren, ik ga zitten in een hok, ik begin te kakelen en ik leg ook nog een ei, ben ik dan beledigd als men mij een kip noemt?’ En toen werd Haitske vrijgesproken. “Deze procedure kun je naadloos toepassen op de uitspraken van Ollongren. Want ze heeft helemaal geen feitelijke onderbouwing dat Thierry zich in racistische zin heeft uitgelaten. Dat heeft hij namelijk nooit gedaan. En er zijn ook geen foto’s van hem in bierkeldertjes met pothelmen op en runentekens.” OPZIJ I NR. 3 I 2018

INTERVIEW

Je gaat dus winnen? “Ja, waarom begin ik er anders aan? Ik heb ook alvast voor de grap een vonnisje ontworpen. Maar de mensen snappen het niet. Ze denken dat Hiddema gek is geworden. Hoei, trias politica! Hij verbeeldt zich ook al dat hij rechter is. ‘Dit vonnis is gewezen door mr. Hiddema – grapje dus…’ Maar wat erin staat kan zo het concept-vonnis zijn. Dat is de essentie. Er is geen feitelijke onderbouwing.” Ben je met al die gevaarlijke toestanden en beschuldigingen niet bang dat er een keer een gek op je afkomt? “Ik heb zo’n mentaliteit van ‘schijt aan de buren’, daar gaat hij nog een keer. Anders kan ik niet door het leven marcheren. Ik ben altijd onafhankelijk, en niet doldriest hoor. En ik heb er ook helemaal geen trek in om vermoord te worden. Ik moet het land nog redden. Ik heb een missie.” Je begint aardig op Fortuyn te lijken. “Iemand moet het doen. Nou, en dat mag je best weten, we hebben nu af en toe gesprekken met mensen die zich bezighouden met beveiliging. Nou, dat vind ik al heel hinderlijk, dat is niks voor mij.” Zijn er vrouwen die jij bewondert? “Helene Fischer. Ach. Ja, dat vind ik een fenomeen. Nou ja, Kathleen Ferrier kon mooi zingen, en Maria Callas kon er ook wat van. Kom, help me eens.”

Na de dood van Gerrie heb je gezegd dat de ziel uit dit huis is en de glans weg van je bestaan. Misschien was zij wel de vrouw die je het meest bewonderde. “Dat is ook zo.” Lange stilte. “Ik maak er maar wat van. Ik mis haar natuurlijk, ze was mijn schild, als je Gerrie aan je zijde had dan durfde je alles aan hoor, vermits het haar goedkeuring kon wegdragen. Het was heel simpel: je durfde vooruit en werd in de rug gedekt. Het was ook een eer voor mij om haar dat te vergunnen. Waar vind je zo’n beeldschone vrouw: ze had veel hersens, vrolijkheid en goedertierenheid. ”

‘Ik mis haar natuurlijk, ze was mijn schild, als je Gerrie aan je zijde had dan durfde je alles aan hoor, vermits het haar goedkeuring kon wegdragen’

Iemand als Margaret Thatcher? “Ja, zij fleurde de zaak aardig op. En ze was moedig.” En de weduwe Rost van Tonningen? “O, daar heb je haar weer, de onvermijdelijke weduwe Rost van Tonningen. Wat heb ik ooit alweer over haar gezegd? Een enig wijf. Nou, dat meen ik ook. Zoiets uitzonderlijks heb ik nog nooit meegemaakt. Een besje van tachtig die niet met een rollator maar met een geweer op de stoep stond. Ze had een herdershond van hier tot ginder en Hitler en Himmler hingen aan de muur, nou, dan ben je wel even buiten adem, hoor, als je daarmee geconfronteerd wordt. Maar om nou te zeggen dat ik haar bewonderde… Ik vond haar curieus. Dat zoiets bestond! En als strafpleiter maak je natuurlijk een dansje als je zo iemand in je stal 68

krijgt en kan verdedigen. Daar is een hele historie mee verbonden. Je maakt opeens onderdeel uit van een stukje geschiedenis waar je ook nog fysiek mee in aanraking komt, dat is toch vreselijk interessant? Je moet je niet zo enggeestig afzonderen van de mensen, dat is niet goed. Halleluja.”

Wij dachten dat jij het leven niet meer goed zou oppakken. “Ik ben gewoon in een roes beland. En daar zit ik nog steeds in. Je wordt voortgedreven... En dat is een goede therapie. Na haar dood kon ik een tijd lang alleen maar als een kluizenaar leven. Ik distantieerde me ook van mensen.”

En je kon geen muziek meer verdragen. “Dat kan ik nog niet. Geen opera’s tenminste. Ik was pas uitgenodigd voor een solooptreden in het Concertgebouw door de getalenteerde concertpianist Nicolas van Poucke, maar ik heb maar afgezegd. Zeker als ik dat jong zie zitten achter zijn vleugel, want Gerrie was heel erg op hem gesteld, dan gaat het helemaal mis bij mij. Dus daar heb ik maar van af gezien.”

Hoe is het nu alleen? “Ik tref het heel erg want ik ben met Forum voor Democratie in een nieuwe vriendenkring beland, allemaal heel intelligente wezens. Ik weet niet of ze op die hebbelijkheden ooit zijn geselecteerd, maar iedereen verkneukelt zich heel erg over de dingen die hij teweeg wil brengen. Als ik in een gemiddelde politieke partij was beland met hiërarchie en spindokters dan was ik er gillend uitgelopen, dat kan niet anders, dan was het feest gelijk over geweest. Maar hier is het heel vrolijk en uitdagend, en zoals ik aan het begin al zei: never a dull moment.” O

INTERVIEW

OPZIJ I NR. 3 I 2018

ABONNEE WORDEN

NEEM NU EEN

TWEEJARIG ABONNEMENT en ontvang een sjaal van Sjaalmania ter waarde van € 89,95 CADEAU!

Materiaal: 8% cashmere, 47% merino wol, 30% viscose, 15% polyamide

N U M 12 2 J MERS

SJAAAAR + L VO OR

€ 83,

Keuze uit deze drie kleuren. Wil je meer kleur? Kijk en koop er dan zelf een bij sjaalmania.nl

GA NAAR OPZIJ.NL/ABONNEMENTEN Deze aanbieding is geldig zolang de voorraad strekt. De eenmalige bezorgkosten bedragen €4,95. Het abonnement is tot wederopzegging en wordt na de actieperiode (12 nummers) verlengd met een jaar. Er geldt een opzegtermijn van 1 maand. Betalingsvoorwaarden en overige informatie zijn opgenomen in het colofon. 70

KOPSTOOT

De speechschrijver had zijn best gedaan, maar Trump zelf vergat even dat zijn gehoor bestond uit kabouters en verkenners van rond de tien jaar. Het liep uit op een drunken-stepfather-speech. OPZIJ I NR. 3 I 2018

ZUSTERSCHAP Zusterschap: je hoeft het niet met elkaar eens te zijn, maar je moet elkaar wel helpen.

MARYANNE TRUMP

FOTO DENNIS BRACK/BLOOMBERG / CONTOUR BY GETTY IMAGES

Maryanne Barry-Trump (80), de grote zus van Donald, begon haar carriÃ¨re in 1974 als advocaat in het district New Jersey en werd in 1983 door Ronald Reagan aangesteld als rechter in hetzelfde district. Vervolgens werd ze in 1999 door Bill Clinton benoemd tot rechter van het Hof van Beroep van de Verenigde Staten.

DOOR NICO HOFSTRA

arry werd geboren in 1937 in New York als oudste dochter van Mary Anne MacLeod en Fred Trump. Later werden haar broers Donald en Fred Jr. en haar zuster Elizabeth geboren. Een beschrijving van zijn zusters geeft Donald Trump in zijn bestseller The Art of the Deal uit 1987: “Mijn zuster Maryanne is de eerstgeborene en toen zij afstudeerde aan Mount Holyoke College, volgde ze in mijn moeders voetsporen door eerst te trouwen, thuis te blijven en haar zoon op te voeden. Maar ze erfde ook een hoop van mijn vaders gedrevenheid en ambitie, en in de tienerjaren van haar zoon David ging ze terug

ZUSTERSCHAP

naar school om rechten te studeren. Ze studeerde cum laude af, begon haar eigen bedrijf, werkte vijf jaar als officier van justitie en werd vier jaar geleden rechter. Mijn jongere zuster Elizabeth is lief en slim maar minder ambitieus en werkt als bankier in Manhattan.” Barry staat bekend om haar zwijgzaamheid en teruggetrokken houding tegenover de pers. Wat we van haar weten, weten we van collega’s uit zeer korte interviewtjes of het kleine aantal gehouden toespraken, waaronder een zeer persoonlijk betoog voor studenten van de Fairfield University in 2011. Het langste videofragment van haar bekend is een ruim vijftig

ZUSTERSCHAP

minuten-durende masterclass rechten uit 1992. Op de beelden is ze welbespraakt en netjes gekleed in een blauw mantelpak. Dit staat in schril contrast met het beeld van haar broer, bekend als oranje-getinte flapuit met een veel te grote stropdas en kleine handen. Na zijn inauguratie heeft ze duidelijk laten weten geen uitspraken te willen doen over haar familie. “Ik kreeg een telefoontje van een goede reporter van The New York Times,” zei Donald in 2016 tegen CNNpresentator Anderson Cooper. “Ze belden me of ik haar kon vragen mee te werken aan een artikel. Ik vroeg haar en ze zei: ‘Nee, nee, ik wil er niks mee te maken hebben’. Dat artikel kwam er, maar ze heeft er niet aan meegewerkt, daar heeft ze geen interesse in.” Het profiel van The New York Times werpt onder andere een blik op haar persoonlijke interesses. Zo drinkt ze bij voorkeur Schotse whisky, rijdt ze in een Jaguar en blijkt ze een kettingroker. Een ander kijkje in haar leven krijgen we wanneer ze eind vorig jaar haar strandvilla in Palm Beach, Florida te koop zet voor 23,9 miljoen dollar. Het interieur bestaat uit klassieke meubels en is voornamelijk uitgevoerd in blauwwitte tinten. Drie jaar geleden verkocht ze haar landhuis naast de Mar-a-Lago Country Club (eigendom van Donald Trump) die ze in 2004 had laten bouwen in mediterrane stijl. De inrichting getuigt van een goede, enigszins bescheiden smaak, in tegenstelling tot het met goud overwoekerde interieur dat we van haar broer gewend zijn. Barry was van 1960 tot 1980 getrouwd met David Desmond van wie ze uiteindelijk scheidde. Twee jaar later trouwde ze met advocaat John Joseph Barry. Hij overleed in 2000. AFKOMST “Laat me beginnen met het volgende: van geen van mijn ouders was Engels de moedertaal. Mijn grootvader stierf in mijn vaders tienerjaren en vader werkte als timmerman om zijn moeder, broer en zus te ondersteunen. Als het te koud was voor de ezels om de heuvels te beklimmen, vervoerde hij de karren timmerhout naar de bouwplaats. Mijn moeder was de dochter van een visser uit een afgelegen gebied in Schotland en de jongste van tien kinderen. Ze kwam hier op negentienjarige leeftijd om als kindermeisje te werken.” – Maryanne Barry in een toespraak aan Fairfield University (2011) “De eerste keer dat ik me realiseerde dat ik een succesvolle vader had, was toen ik vijftien was en een vriend van me zei dat ik een rijke vader had. Ik was verbijsterd. We waren inderdaad bevoorrecht, maar ik had geen idee.” – Maryanne Barry in The Trumps: Three Generations That Built an Empire (2002) ONDERWIJS “Mijn zuster is een briljante vrouw, ze is altijd een geweldige student geweest en is erg slim.” – Donald 74

Trump in gesprek met Anderson Cooper in 2016 “Ik ben de eerste in mijn familie die ging studeren. Mijn eerste jaar op school was moeilijk. Ik had last van heimwee, was bang en presteerde niet erg veel dat jaar. Maar uiteindelijk wist ik te slagen, trouwde en werd fulltime moeder. Pas dertien jaar daarna begon ik aan mijn studie rechten.”– Maryanne Barry, Fairfield University (2011) SUCCES “Ze wilden een vrouw en vroegen mij of ik een goede wist. Iedereen kwam met dezelfde aanbeveling: Maryanne Barry.” – voormalig gouverneur Thomas Kean van New Jersey over Barry´s aanstelling als rechter. “In de eerste baan na mijn studie was ik een van de twee vrouwelijke assistent-advocaten in een kantoor van tweeënzestig assistenten. Of ik bang was? Alle dagen van mijn leven. Sindsdien zijn er een aantal zeer moeilijke jaren geweest waar slechts mijn zoon en ik echt weet van hebben.” – Maryanne Barry in Fairfield University (2011) “Ze vertelde hoe zenuwachtig ze was toen ze net begon als assistent. Toen men haar vroeg haar eerste verzoekschrift te schrijven, zei ze: ‘Ik weet niet wat een verzoekschrift is.’ Tijdens een verdediging raakte ze in paniek en schreef op een papiertje aan de collega naast haar: ‘Wat moet ik zeggen’. Hij adviseerde haar op te staan, zichzelf voor te stellen en te verdedigen dat het bewijsmateriaal overweldigend was. Rechter John Gibbons: ‘Eerlijk gezegd ben ik niet onder de indruk.’ Niet haar beste werk.”– afgevaardigde Paul J. Fishman in Above the Law (2015) “Wanneer ik spreek over succes, dan spreek ik niet slechts over professioneel succes. Succes kan zo simpel zijn als het warme gevoel dat je krijgt wanneer je de genegenheid van een vreemde aanvoelt, wanneer je lacht naar die vreemde en die lach terugkrijgt. Succes kan het opvoeden van een kind zijn en het opvoeden als een goede man of een goede vrouw. Mijn grootste succes is mijn zoon. Maar onthoud: er bestaat geen alternatief voor ouderwets hard werken. Nu weet ik dat er externe factoren zijn die het verschil kunnen maken. Geluk en Onze Lieve Heer zijn daar twee voorbeelden van, maar niet voldoende om naar andermans succes te wijzen en dat alleen toe te schrijven aan geluk. Ik denk dat je in de meeste gevallen je eigen geluk maakt door hard te werken. Ik denk dat toewijding cruciaal is als succes om de hoek komt kijken.” – Maryanne Barry in Fairfield University (2011) VROUWEN “Ze had eens een zaak waarover ze erg boos was, waarbij een man door een vrouw werd aangeklaagd omdat hij zoiets had gezegd als: ‘Hé schat, hoe gaat het?’Ze vond het schandalig dat hij iets ondeugends had geroepen en dat

ZUSTERSCHAP

daarom zijn leven kapot moest.”– Donald Trump in The New York Times (2015) “Als geen ander sta ik achter het veroordelen van seksuele intimidatie van vrouwen. Maar wat er nu gebeurt is dat sommige vrouwen elke sexy grap en elke flirt uit de ijskast halen en bestempelen als seksuele intimidatie. Veel van deze beschuldigingen zijn volgens velen lichtzinnig. Dit soort beschuldigingen verslechteren – zo niet vernietigen – alle communicatie tussen mannen en vrouwen en daarnaast ook alle speelsheid en al het gekscherende. Waar is de humor gebleven? In plaats van elke gelegenheid aangrijpen om de strijd aan te gaan, zou ik u het gebruik van humor en licht sarcasme ten zeerste kunnen aanbevelen. De behendige, intelligente benadering, in plaats van de atoombom.” – Maryanne Barry aan de Interagency Committee on Women in Law Enforcement in 1992

winnen. Hij bouwde al schaalmodellen op zeer jonge leeftijd. Hoge gebouwen.” – Maryanne Barry in New York magazine (2002) “Mijn leven lang heb ik mijn best gedaan om een goede dochter, een goede moeder, een goede vrouw, een goede zuster, een goede vriend, een goede advocaat en een goede rechter te zijn. En als ik ergens niet in geslaagd

‘Hij hoort graag dat hij de meest geweldige is – niet gewoon geweldig, maar de bovenste beste’

“Het is goed om achter je zuster te staan, maar Donalds zus is een door Bill Clinton aangenomen federale rechter, een radicaal pro-abortus extremist. Zij vloerde een beperking op late abortus bij geboorte en noemde die beperking irrationeel. Zelfs onder liberale rechters is haar positie extreem. En Donald zei dat zijn extreme, abortus-steunende zuster een geweldige rechter van het hooggerechtshof zou zijn.” – Ted Cruz, Republikeins afgevaardigde voor Texas “Ik weet niet wat haar mening is over abortus, echt niet. Ze is in ieder geval niet radicaal, want dat past niet bij haar. Er werd gezegd ‘radicaal’ dit en dat over abortus. Helemaal niet. Ze heeft een besluit genomen voor haar werk. Ik heb haar er nooit naar gevraagd, zou ik nooit doen want ze zou er toch geen antwoord op geven.” Donald Trump in gesprek met Anderson Cooper in 2016 “Hierbij zeg ik tegen alle vrouwen: onthoud hoe moeilijk het was voor vrouwen als rechter O’Connor. Zelfs afgestudeerd met een geweldige cijferlijst was ze gedwongen te starten met een baantje als juridisch secretaresse. Onthoud hoe ver we gekomen zijn.” – uitreiking van de Justice Sandra Day O’Connor Medal of Honor in 2004, aan Maryanne Barry uitgereikt door rechter O’ Connor zelf van het hooggerechtshof namens de universiteit Seton Hall Law “Ik doe de was, ik doe de boodschappen en ik doe de afwas.” – Maryanne Barry in The Chicago Sun-Times (1989) ZUSTERSCHAP “Zelfs als kind wist ik dat het beter was niet met Donald te concurreren. Ik zou niet in staat zijn geweest om te

ben, dan was dat niet uit een tekort aan inzet. Wanneer er moeilijke keuzes gemaakt moeten worden, raak je misschien vermoeid van het proberen. In die gevallen raad ik je een innerlijk heiligdom aan om te kunnen bezoeken, voor een moment van rust, reflectie en gebed. En wanneer je aan een volgende levensfase begint, vergeet dan nooit het belang van integriteit, het doen van wat juist is en het staan voor je principes.”– Maryanne Barry, Fairfield University (2011) “Ze belde om te zeggen hoe trots ze was. Ze zei: ‘Wees gewoon jezelf’. Natuurlijk, maar ik weet niet of dat een goed advies is, maar ze zei: ‘Wees jezelf en je zult het heel erg goed doen’.” – Donald Trump in The New York Times, kort nadat hij zich verkiesbaar stelde “Er bestaat geen twijfel over dat Donald me vooruit heeft geholpen. Ik was goed, maar niet zo goed.” – Maryanne Barry in The Trumps: Three Generations That Built an Empire (2002) “Hij gaat graag de strijd aan met taaie mensen. Maar hij hoort ook graag dat hij de meest geweldige is – niet gewoon geweldig, maar de bovenste beste.” – Maryanne Barry in The Trumps: Three Generations That Built an Empire (2002) Maryanne: “Zes jaar geleden had ik een operatie. Donald kwam elke dag naar het ziekenhuis. Eén keer was genoeg geweest, uit plichtsbesef. Dat is liefde - dat kleine beetje extra inzet. Vorig jaar op zijn verjaardag gaf ik een klein etentje bij mij thuis. Ik kookte zelf, want ik heb geen keukenhulp. En Donald zei na afloop: ‘Dat is precies hoe mam het vroeger maakte!’ Op die reactie zat ik te wachten. Precies zoals mam het maakte…” Donald: “Dat heeft ze me nog nooit eerder verteld…” Maryanne: “Nou, zoals het een oudere zus betaamt is mijn lof spaarzaam.” – Maryanne met haar broer Donald in New York Magazine (2002) O OPZIJ I NR.3 I 2018

COLUMN ASHA TEN BROEKE Asha ten Broeke (34) is wetenschapsjournalist en auteur van Het idee M/V en Eet Mij. Ze woont met haar man en twee dochters in Deventer.

HET

KLOOTZAK EFFECT

e dag nadat Trump de verkiezingen had gewonnen, las ik een huiveringwekkend commentaar: vandaag hebben meisjes in Amerika geleerd dat je als vrouw geen president kunt worden – maar je aanrander wel. Er waren zoveel verschillende manieren waarop die waarheid mijn hart brak: als feminist, als vrouw, als slachtoffer van seksueel geweld, als moeder van twee dochters die ik boven alles wil meegeven dat het leven een brood is om in te bijten. De wereld is jullie oester; breek haar open en vreet haar op. Mijn hart begon pas weer te helen toen tijdens de Women’s Marches op 21 januari 2017 miljoenen vrouwen wereldwijd de straat op gingen om te zeggen: Fuck this shit! Ik zag hen lopen en razen, en voor het eerst durfde ik te hopen dat er uit deze puinhoop iets goeds zou voortkomen. Er is weinig mooier dan vrouwen die om rechten en respect durven te schreeuwen.

Het klootzakeffect treedt op wanneer een Hele Grote Droplul zo keihard uit de bocht vliegt, dat hij (of zij, maar meestal hij) volkomen onbedoeld het symbool wordt van een groot onrecht. Hij wordt de boeman in een strijd die vaak al langer aan de gang is, maar die nu rugwind krijgt omdat de acties van deze eersteklas zakkenwasser het probleem ineens zo treffend illustreren dat niemand meer kan ontkennen dat er iets mis is. De kloothommel wordt de kapstok, eerst voor het protest, en later voor de verandering. Een goed voorbeeld is Lawrence Summers, die in 2005 als hogeHarvard-pief opmerkte dat het tekort aan vrouwelijke topwetenschappers logisch was, want dames waren voor zulks ook biologisch minder geschikt. Dit soort seksisme was er nu natuurlijk altijd al geweest, maar Summers’ onbeschaamde woorden maakten hem de belichaming ervan. Als gevolg werd hij jarenlang in artikelen, boeken en lezingen opgevoerd als hét voorbeeld van misogynie in de

academische wereld. Het maakte het verzet daartegen aanzienlijk effectiever. Ook bij #MeToo speelde het klootzakeffect een rol. Harvey Weinstein had als kwaadaardige smeerlap een grote symboolwaarde. Maar dat niet alleen: het hielp ook dat vanwege pussygrabbende opperklootzak Trump reeds de fuckthis-shit-cultuur was ontstaan waarin zo’n groots protest kan opbloeien. Waarin slachtoffers massaal kunnen zeggen: decennialang hebben wij als enigen de prijs betaald voor seksueel misbruik door machtige mannen, hebben wij in stilte geleden terwijl zij gewoon doorgingen, en nu komen we even afrekenen. Het blijft afschuwelijk dat een schoft als Trump verkozen kon worden tot president. Maar waar het ene licht dooft, gaat het andere aan. Het afgelopen jaar liet zien dat er vuur is, en moed, en een belofte van sterke vrouwen aan alle klootzakken: we komen achter jullie aan, en we zijn met velen. O

Wanneer een Hele Grote Droplul zo keihard uit de bocht vliegt, wordt hij (of zij, maar meestal hij) volkomen onbedoeld het symbool van een groot onrecht

Misschien, zo overwoog ik, zal Trump de aartsvijand worden die het verzet steeds weer zal laten ontvlammen. En houden we na de brand een betere wereld over. Een soort ultiem geval van het klootzakeffect.

OPZIJ I NR.3 I 2018

COMEDIANS

HET BEGON ALLEMAAL MET EEN

GRAP

Donald Trump luidde een gouden tijd voor komieken in. De beste grappen en wat ze betekenen voor zijn presidentschap.

et begon allemaal met een grap. Donald Trump zat er met samengeknepen lippen naar te luisteren, woedend en niet in staat enig gevoel voor humor te veinzen. Trump had destijds, in 2011, fanatiek twijfel gezaaid over de afkomst van Amerika’s eerste donkere president. Vast geen echte Amerikaan, in zijn ogen. Tijdens het jaarlijkse Correspondents’ Dinner, waar de president traditioneel een komisch optreden weggeeft, maakte Obama van zijn plaaggeest fijngemalen gehakt. “Niemand is trotser dan The Donald dat we deze geboortebewijskwestie kunnen laten rusten. Omdat hij nu eindelijk terug kan naar dingen die er toe doen, zoals: hebben we de maanlanding gefaket? Wat gebeurde er in Roswell? (Waar verhalen over een UFO rondgingen - red.) Of: waar zijn Biggie en Tupac?” Obama bespotte Trumps rol in zijn talentenshow The Apprentice, waar hij leiderschap getoond zou hebben door de juiste deelnemer te ontslaan – ‘van die dingen waar ik ’s nachts wakker van zou liggen’, sneerde Obama. Het verhaal gaat dat de vernedering van die avond Trump ervan overtuigde dat hij zich

Alec Baldwin en Melissa McCarthy

COMEDIANS

DOOR KARLIJN VAN HOUWELINGEN

kandidaat moest stellen voor het presidentschap. Hij wilde eerherstel, en bovenal serieus genomen worden. Dat is niet helemaal gelukt. Trump zou na pas een jaar in functie al heel goed de meest belachelijk gemaakte president in de historie van de VS kunnen zijn. Al in zijn verkiezingscampagne telden onderzoekers van de George Mason University in Virginia meer grappen over Trump dan over alle presidentskandidaten die eerder op de hak zijn genomen in late night talkshows. Zijn megalomane persoonlijkheid, de hyperbool in al zijn optredens, zijn onbeteugelde egoïsme, zijn extravagante levensstijl, de chaos en

incompetentie in zijn Witte Huis, de schandalen en roddels – het is haast te mooi om waar te zijn voor komieken. James Corden, host van The Late Late Show op CBS, vol ongeloof kort na Trumps aantreden: “De New York Times heeft een artikel gepubliceerd over Trump-adviseurs die gedurende de hele verkiezingscampagne contact zouden hebben gehad met hoge Russische ambtenaren. Het meest schokkende nieuws is dat Trump adviseurs had. Het voelde toch wel alsof hij de hele tijd maar wat deed, niet?” Comedians beleven gouden tijden. Een van de sterren van het Trumptijdperk is Samantha

Bee, die mede dankzij haar felle, uitgesproken feministische antiTrump uitzendingen als eerste vrouw een vaste plek opeist in het mannenbolwerk dat late night tv in de VS is. Vlak na de inauguratie observeert ze: “De wereld zag hoe Amerika het concept middelmatige witte mannen beëdigde tot 45e president. Oh yeah, het gebeurde echt. Donald Trump legde zijn kleine pussy-grijpende klauw op twee boeken - meer dan hij ooit heeft gelezen in zijn leven - en deed de meest plechtige belofte die hij ooit heeft uitgesproken sinds zijn derde huwelijk.” De van oorsprong Canadese Bee werd door The New Yorker Amerika’s comedian-in-chief genoemd. “Dit was het democratische equivalent van de aanleg van een zwembad in je tuin,” sprak ze na de verkiezingsoverwinning van Trump. “Zelfs als we geluk hebben en het water niet in de fundering sijpelt, zullen de buren nooit meer op dezelfde manier naar ons kijken.” Stephen Colbert wint de strijd om de kijkers. Worstelde hij begin 2016 nog met zijn nieuwe rol als opvolger van succeskanon Jon Stewart, dankzij Trump groeien zijn kijkcijfergrafieken tot in de hemel. Colbert zette de toon na Trumps eerste persconferentie in februari vorig jaar, toen hij meedeelde dat hij ‘een zootje’ geërfd had. Colbert: “Nee, je hebt een fortuin geërfd. Wij hebben een zootje gekozen.” Soms ging Colbert ver. In mei vorig jaar wekte hij in een woedende monoloog de suggestie van orale seks tussen Trump en Vladimir Poetin. “Het enige waar Trumps mond goed in is, is dienen als het pikholster van Poetin.” De federale toezichthouder kreeg klachten van boze kijkers en de grap zat Trump zo dwars, dat hij de komiek in Time magazine een ‘notalent-guy’ noemde. Waarop Colbert in zijn uitzending in mei 2017 reageerde met een hartstochtelijk ‘yay’. “Meneer Trump, er is heel veel dat u niet begrijpt, maar ik had nooit gedacht dat het show business zou zijn,” vervolgde Colbert. OPZIJ I NR. 3 I 2018

COMEDIANS

“Begrijpt u niet dat ik een jaar lang heb geprobeerd om u mijn naam te laten zeggen? U was beheerst, bewonderenswaardig beheerst, maar nu heeft u het toch gedaan… Ik heb gewonnen.” Als de president van zijn wankele stuk brengen de maat voor succes is, was Saturday Night Live (SNL) de grote winnaar. Het typetje van perswoordvoerder Sean Spicer, vertolkt door Melissa McCarthy, maakte van ‘Spicey’ een nationale

Israëlische plannen om meer woningbouw in betwiste gebieden toe te staan. Overigens had SNL ook een aandeel in Trumps campagne: in 2015, toen hij net begonnen was aan zijn politieke carrière, mocht hij de show nog komen presenteren. Sindsdien is veel veranderd. Inmiddels vormen hosts van late night shows een front tegen de president. Soms becommentariëren ze samen het presidentieel nieuws van de dag,

DONALD TRUMP ‘Totaal bevooroordeeld, niet grappig en de Baldwin-imitatie kan niet slechter’ schertsfiguur en het deed hem bij Trump zo ver in achting dalen, dat hij uiteindelijk ontslagen werd. Het zou Trump met name dwars gezeten hebben dat Spicer door een vrouw werd gespeeld. Ook de imitatie-Steve Bannon uit SNL had een negatieve invloed op de relatie tussen de president en zijn inmiddels in ongenade gevallen topadviseur, volgens insiders die met Amerikaanse media spraken. Trump kijkt – of in ieder geval: keek naar Saturday Night Live, weten we uit een tweet. Hij reageerde gebeten op de acteurs die hem te kijk zetten. Unwatchable, noemde hij de show in december 2016 terwijl de uitzending nog gaande was. “Totaal bevooroordeeld, niet grappig en de Baldwin-imitatie kan niet slechter.” Kijkers zijn het niet met hem eens: SNL beleefde het best bekeken seizoen in twee decennia dankzij Alec Baldwin’s vertolking van Trump, inclusief handgebaren, gezichtsuitdrukkingen en astronomische hoeveelheden eigendunk. Een krant in de Dominicaanse Republiek gebruikte in februari vorig jaar per ongeluk een foto van Baldwin bij een bloedserieus artikel over Trumps reactie op 80

zoals in Stephen Colberts interview met collega-anti-Trump-komiek John Oliver, die Trumps wens om naar Frans voorbeeld een militaire parade te organiseren bespreekt. Oliver: “Het is een vreemde zaak. Voor een man die onnieuwsgierig is in alles, dat dit is blijven hangen, die Franse parade. Hij dacht natuurlijk: Dat wil ik ook.” Colbert: “Nou, ik denk dat hij dacht dat het ceremoniële aspect van het presidentschap de hele baan was.” Oliver: “Ik denk dat het zijn favoriete onderdeel is van een baan waar hij verder geen interesse in heeft.” Colbert: “Juist. Hij dacht dat de president een uitvergrote versie was van linten doorknippen in een winkelcentrum.” Oliver: “Yeah, hij gaat op tv naar de koninklijke bruiloft (van prins Harry en Meghan Markle, red.) kijken en denken: ‘Dat wil ik ook. Sorry, Melania, het is tijd.’” Kondigt Trump in een tweet de Fake News Awards voor ‘meest oneerlijke en corruptie media’ aan? Als één man kapen Amerika’s populairste komieken het halfslachtige initiatief met een pseudoserieuze onderlinge competitie. Colbert huurt een enorm billboard op Times Square in

New York om stemmen te werven, Samantha Bee voert campagne om de prijs voor ‘schelste verslaggeving’ te winnen, The Daily Show van Trevor Noah presenteert zich in een paginagrote advertentie in The New York Times. Noah, Zuid-Afrikaan, was ‘letterlijk on-Amerikaans’, zo prees hij zichzelf in een video aan voor de ‘fakies’. Noah heeft een unieke positie in het Amerikaanse comedylandschap. Hij gebruikt zijn achtergrond om een heel eigen perspectief op Trumps presidentschap te geven. “Voor mij als Afrikaan heeft Trump iets bekends, dat maakt dat ik me thuisvoel,” zei Noah eens. “Trump is de perfecte Afrikaanse president.” Om na een fragment van Trump die verklaart dat hij een geweldig stel hersens heeft, een clipje af te spelen van Idi Amin, die exact hetzelfde zegt. Nadat Trumps dokter had verklaard dat de president wel tweehonderd had kunnen worden als hij gezonder zou eten: “Niet echt een verrassing. Trump heeft dictatorbloed. Daar zijn we aan gewend in Afrika en andere plekken op de wereld. Castro, Mugabe, the Queen. Na de nucleaire apocalyps, is Trump de enige die nog rondloopt, speechend tegen kakkerlakken.” Hoe succesvol komieken als Noah, Colbert en Bee ook zijn, het haast unanieme verzet tegen Trump in de tv-studio’s valt bij een deel van Amerika niet in goede aarde. Conservatieven kijken niet meer, en verklaren de late night shows dood. Is er nog wel genoeg te lachen als kijkers afhaken, of juist continue ‘verzets-tv’ eisen, zoals de fanatieke anti-Trump-kijker? Een mediacolumnist van The New York Times vroeg het zich af nadat Colbert de gevallen cultheld Sean Spicer liet opdraven voor een sketch tijdens de uitreiking van de Emmy’s, waarin Spicer met een enorme dosis zelfspot verklaarde dat het publiek groter was dan óóit, precies zoals hij op last van Trump verklaarde – of: loog dat nog nooit zoveel mensen de inauguratie

COMEDIANS

hadden bezocht. Hilariteit werd door velen niet gezien – Colbert werd afgemaakt door links. Hij werd niet geacht te lachen om de leugens van het Witte Huis, en daarmee Spicers gedrag te normaliseren. Trevor Noah ziet hoe dan ook een belangrijke rol voor zijn show. In de show van collega Seth Meyers zei hij: “Ik ben in veel landen geweest waar mensen geen vrijheid van meningsuiting hebben en een van de belangrijkste dingen die autoritaire leiders proberen te verwijderen is de mogelijkheid om grappen over hen te maken. Een persoon is minder beangstigend als je om hem lacht. Het maakt wat ze doen niet minder erg, maar het is hoe we zoiets het hoofd bieden.” Amerikanen hadden in januari bijvoorbeeld grote lol om de uitslag van Trumps doktersonderzoek. Volgens zijn arts is Trump kerngezond, met een lengte van 74 inch (1.88 meter) en 239 pounds (108 kilo) lichaamsgewicht. Daar

klopt iets niet, concludeerde de Twittergemeenschap, die foto’s van Trump vergeleek met atleten die vergelijkbare lichaamsmaten rapporteren. Het kreeg een steeds serieuzere ondertoon. Een gebruiker vond een foto van Trumps rijbewijs, waarop hij toch echt een inch (2,5 centimeter) korter was dan zijn dokter aangaf. Werd hier geknoeid met cijfers om te voorkomen dat de president het label ‘obees’ opgeplakt kreeg? Het werd een kleine beweging van complotdenkers, door MSNBCpresentator Chris Hayes de ‘girthers’ genoemd, naar de girth, de omtrek van de presidentiële buik, en de valse theorieën over de geboorteplaats van Obama die Trump verspreidde. Wie erin gelooft heet een ‘birther’. Veel inspiratie kwam uit Vuur en woede, het omstreden relaas van journalist Michael Wolff, die dankzij loslippige staf en een flinke dosis verbeelding een onthutsend beeld van Trumps heerschappij schetst.

Volgens Wolff ligt Trump rond 18.30 uur graag met een cheeseburger in bed. “Ik hoop om op te eten,” grapte Colbert. Het was ook al ‘comedy-kerst’, in de woorden van Samantha Bee, toen vorig jaar Het Dossier naar buiten kwam, een schimmig memo van een voormalige Britse spion. Hij meldt dat Rusland beeldmateriaal zou bezitten van Trump die een ‘gouden douche’ krijgt van prostitutees in een Moskouse hotelkamer. Het regende piesgrapjes op het internet en op tv. Trevor Noah: “Als je de favoriete seksuele daad van Donald Trump moest kiezen, zou het waarschijnlijk iets zijn met goud in de naam.” Grappen over overgewicht, toiletgewoonten en seks – niet voor niets schreef entertainmentmagazine Vulture dat aan Trump voor komieken juist weinig eer te behalen valt. De beste satire legt iets bloot, maar in het geval van Trump is er weinig te

OPZIJ I NR. 3 I 2018

COMEDIANS

FOTO TWITTER @RUMINASEAN : SEAN GALLAGHER PHOTOGRAPHY

TREVOR NOAH ‘Als je de favoriete seksuele daad van Donald Trump moest kiezen, zou het waarschijnlijk iets zijn met goud in de naam’

onthullen, luidt het oordeel. Hij is oppervlakkig en voorspelbaar, en comedy over hem wordt precies zo. Er is een onophoudelijke stroom aan nieuw, vergelijkbaar materiaal. Begin dit jaar kwam naar buiten dat de advocaat van Donald Trump vlak voor de verkiezingen van 2016 130.000 dollar zwijggeld (ruim 100.000 euro) betaalde aan een vrouw die door het leven gaat als Stormy Daniels, de artiestennaam van pornoster Stephanie Clifford. 82

Trump zou seks met haar hebben gehad toen zijn jongste zoon vier maanden oud was. Jimmy Kimmel nodigde ‘Stormy’ uit in zijn studio, maar komieken waren – zoals wel vaker in het Trump-tijdperk - eigenlijk helemaal niet nodig om de werkelijkheid op te leuken met wat absurdisme. Met in haar kielzog verslaggevers van serieuze nieuwsmedia ging Stormy Daniels op een MakeAmerica-Horny-Again-tour door het land. “Het tweede jaar van

Trumps presidentschap begon hier ’s nachts zoals jaar één eindigde: met zijn vermeende ex-maîtresse die gezichten van mensen in haar blote borsten duwt in een stripclub tussen een vliegveld en een begraafplaats,” berichtte The Washington Post vanuit South Carolina. Geen scenarist of komiek had het kunnen bedenken. Seth Meyers, de presentator van Late Night op NBC, zei het al tegen Vox: “De beste comedyschrijvers zitten in het Witte Huis.” O

KOPSTOOT

De atleet Trump heeft die knielende sons of bitches niet nodig om een touchdown te scoren. Dan doet â&#x20AC;&#x2DC;ie het zelf wel. God bless America. OPZIJ I NR. 3 I 2018

FOTO JAMIE MCCARTHY/ CONTOUR BY GETTY IMAGES

FIRST WIVES

TRUMPETTES DE OFFICIÃ&#x2039;LE BACKUP VOCALS 84

FIRST WIVES

FOTO STEPHANE CARDINALE/CORBIS / CONTOUR BY GETTY IMAGES

DOOR MYRTHE HILKENS

De First Wife Ivana heeft kif met de First Lady Melania over waar ze nu precies wel of niet First in zijn. “Ik ben de First Lady Trump,” zegt zijn eerste vrouw. “Kan zo wezen, maar ik ben de echte First Lady,” zegt zijn derde vrouw. De tweede vrouw ondertussen, Marla, die eigenlijk in niks first is, kreeg recent nog een veeg uit de Ivana-pan. Er zitten nogal wat rafelrandjes aan een levenslange connectie met de president van de Verenigde Staten. OPZIJ I NR. 3 I 2018

FIRST WIVES

erwijl de zittende First Lady Melania, zevenenveertig jaar en van Sloveense origine, net als de rest van de wereld via de (roddel)pers dagelijks op de hoogte wordt gebracht over de vermeende affaire van haar man met voormalig pornoster Stormy – what’s in a name – Daniels, speculeert diezelfde rest van de wereld rustig erop los over de conditie van het huwelijk van de president. Zijn derde huwelijk, om precies te zijn. We wisten natuurlijk al dat de president denkt dat je vrouwen bij hun pussy mag grabben. En nu zou hij dus in het jaar nadat hij de beeldschone Melania trouwde en haar bezwangerde van zoontje Barron, amoureus met een pornoster gebuiteld hebben. De compilaties van een First Lady die op grond van gelaatsuitdrukkingen en lichaamstaal diep ongelukkig lijkt – dan eens slaat ze de hand van de president weg, een andere keer is het haar ijzige blik of het stoïcijns blijven zitten terwijl haar man een staande ovatie krijgt – vechten op de verschillende sociale media om aandacht. Hashtags als #SaveMelania en #SadMelania werden wereldwijd een fenomeen. Het kan niet anders of het ex-model leeft in een vreselijke gouden kooi, denken zeker de progressieve Amerikanen. Hoe het haar echt vergaat, ondertussen, blijft gissen. Want van de drie Trumpvrouwen, is en blijft Melania het meest mysterieus. Je zou kunnen zeggen dat het meisje Ivana Marie Zelníčková, een model uit wat dan nog Tsjechoslowakije heet, in 1977 de beste versie van zakenman en vastgoedmagnaat Donald John Trump huwt. Althans, zeggen we er maar meteen bij,

oppervlakkig redenerend. In die late jaren zeventig beweegt Trump zich als een slanke, succesvolle man door het dynamische leven van de rijken en beroemden in New York. Zijn haar heeft dan nog een gezonde glans en zijn huid is nog niet oranje. Dat scheelt toch een slok op de borrel. Met die versie van Trump maakt Ivana drie kinderen: Donald Trump junior, Ivanka en Eric. En niet alleen maakt ze met hem kinderen, in de jaren tachtig – zo beweren verschillende duiders terugblikkend – is het Ivana die van haar man ook een gevestigd merk maakt. Zij lanceert hem als ‘The Donald’, een begrip dat hem definitief boven de status van zomaar een mens verheft. Zij zou hem motiveren om met haar aan zijn arm naar hippe feestjes te gaan en over rode lopers te wandelen, zichtbaarder te zijn. En het werkt, want de media ontwikkelen in die tijd al een bovengemiddelde interesse in het duo en de glamourvrouw Ivana – bijnaam ‘de veeleisende’ – wordt minstens zo beroemd als haar man. Met haar hoogblonde haren en haar opvallende accent, maar vooral ook de tomeloze ambitie om nog beroemder te

Trump Hotels. Het meisje dat vele jaren daarvoor aan het communisme in haar thuisland ontsnapte door een strategisch huwelijk met een Oostenrijker, verandert in een vrouw die de Amerikaanse droom leeft. Totdat The Donald begin jaren negentig op een feestje in het kader van de Fashion Week in New York, een meisje ontmoet dat veertien jaar jonger is dan Ivana, de beeldschone Marla Maples. Een ‘simpel meisje uit Georgia’. Een ‘Georgia Peach’. En tja, een sappige, jonge perzik weerstaan, dat lukte Donald niet. Ivana moest kortom plek maken voor haar opvolger. Hij de dader, Ivana het slachtoffer. “American women loved me and hated him”, zegt ze over die tijd. In een vrij recent interview (2017) met een journaliste van het televisieprogramma CBS Sunday Morning, Ivana – ook vele decennia later nog hoogblond – zit daar dan om haar boek Raising Trump te promoten. Ze blikt terug op haar huwelijk met hem dat veertien jaar en een waanzinnige echtscheiding als toetje, zou duren. Een geestige vrouw, zo op het eerste gezicht, die er redelijk in lijkt te slagen het leven zonder schaamte te vieren. Ze heeft,

Je zou kunnen zeggen dat het meisje Ivana Marie Zelnícková, een model uit wat dan nog Tsjechoslowakije heet, in 1977 de beste versie van zakenman en vastgoedmagnaat Donald John Trump huwt

worden – “in fifty years’ time we will be the Rockefellers” zou ze ooit gezegd hebben – werkt ze zichzelf succesvol in de schijnwerpers. Tussen het moederschap, de feestjes en de interviews door, is ze als ‘Vice President of Interior Design’ verantwoordelijk voor het interieurdesign van verscheidene

net als haar ex-man, een levendige voorkeur voor jongere geliefden. Een kerstboom is ze. Dat minder meer zou zijn, is als modemotto aan haar volledig voorbij gegaan. Alles aan haar glimt, ook nu ze richting de zeventig gaat. Kettingen, oorbellen, armbanden, horloges, driekleurige glitterjurkjes, fel gestifte lippen en

FIRST WIVES

zwaar opgemaakte ogen, de argeloze Ivana-kijker heeft een goeie minuut nodig om focus te vinden. Ze vertelt over hoe zij de drie kinderen opvoedde, want daar hielp Donald niet bij. Nu ja, financieel wel, maar niet met aandacht. Een bewering die overigens door vergelijkbare verhalen van Marla en Melania niet onwaarschijnlijk lijkt. In interviews bij beroemde talkshowhosts geeft The Donald bovendien zelf ook weinig blijk van ouderlijke ambities. Aan tafel bij Larry King, samen met Melania, zegt hij filosoferend over de komst van een mogelijk vijfde kind bijvoorbeeld: “Ik ga geen luiers verschonen, ik ga niet koken, misschien zie ik het kind wel nauwelijks. Maar ik weet zeker dat Melania een goede moeder zal zijn.” Enfin. Nog even terug naar Ivana. Als de CBS-journaliste de ‘first

wife’ – ze schrijft, brengt parfums uit, kleren, juwelen – vraagt of ze Donald Trump en hun leven samen mist, volgt een veelzeggend antwoord. “Ik heb een prachtig huis hier (in New York - red.), ik heb een spectaculair appartement in Miami en ik heb een driehonderd jaar oud vissershuis in San Tropez. Nothing really changed.” Schaapjes op het droge en voor Donald heeft ze dus alleen maar liefdevolle woorden. Een goeie vent is het. Geen onvertogen woord, kortom. Totdat de naam Marla Ann Maples valt, dan slaat ze haar klauwen uit en verandert haar mimiek. Serpent, serpent, druipt het uit haar poriën, haar ‘all American good guy’ door een twintigjarige zo vals verleid. Geven wij dus het podium aan de tweede vrouw Trump, bijnaam ‘de hulpbehoevende’. Van de drie vrouwen Trump is Maples de meest esoterische, een

term die zeker Ivana niet past. Marla Ann Maples, geboren in 1963 in een doopsgezinde familie, is nog maar 25 jaar oud als ze de toekomstige president op een feestje ontmoet. De twee krijgen een affaire en vele jaren als ook een echtscheiding later – Maples heeft zich dan met yogameesters en spiritueel adviseurs omringd – denkt Marla dat dat haar door karma ingegeven straf was. Als kind uit een gelovig gezin had ze altijd hard geoordeeld over vreemdgaan, dus dat juist zij een getrouwde man begon te daten, moest wel een energetisch noodlot betreffen. Ook Maples doet in haar jonge jaren modellenwerk – een overeenkomst tussen de drie Trump ladies – en haar eerste periode als geliefde van de veel oudere zakenman is vooral stormachtig. De tabloids raken over het schandaal, de scheiding

OPZIJ I NR. 3 I 2018

FIRST WIVES

van Ivana en de nieuwe vrouw in Trumps leven niet uitgepraat. Toch trouwen de twee, in december 1993 in het New York City’s Plaza Hotel, in de aanwezigheid van zo’n duizend gasten onder wie O.J. Simpson, en ook zij krijgen een kind, dochter Tiffany. Het nog jonge meisje Maples manifesteert zich minder dan haar tikje hysterische voorgangster, die over Marla zegt “she’s a nobody.” Marla spreekt vooral over het belang

van goede relaties boven dat van materie. Over liefde als kernwaarde boven geld. Over ‘family values’ en de schoonheid van innerlijke groei. Meisjes in hun twintiger jaren denken nog dat ze mannen kunnen veranderen, reflecteert ze later op zichzelf. En daar had The Donald getuige de relatief korte duur van hun huwelijk – in 1999 is de echtscheiding een feit – weinig trek in. Hoewel er in de context van

Meisjes in hun twintiger jaren denken nog dat ze mannen kunnen veranderen, reflecteert Marla Maples later op zichzelf. En daar had The Donald getuige de relatief korte duur van hun huwelijk weinig trek in

de echtscheiding ook gespeculeerd werd over een seksuele affaire tussen Maples en een bodyguard van Trump, ziet een goed verstaander in wie Marla vandaag is: een ingetogen, zorgvuldig formulerende, klassieke vrouw die bijvoorbeeld een cd uitbracht met daarop meditatieliedjes. Overigens was Marla niet zonder ambities, ze houdt van acteren en had verschillende bijrollen in series en een rol op Broadway, maar echt lukken wilde het niet. Na de scheiding zou ze twee miljoen dollar hebben ontvangen, geen kattenpis maar op het totale vermogen van de man desalniettemin een fooi. Dat heeft Ivana “don’t get mad, get everything’” (waarschijnlijk) anders geregeld. Marla trok zich met dochter Tiffany terug in het zonnige Californië, op zoek naar privacy en rust. En daar conformeerde zij zich aan een hypergezonde levensstijl zonder suikers, gluten en blablabloebloe, bestudeerde ze de kabbala en net als de andere twee dames laat ze

FIRST WIVES

zich nooit negatief uit over haar ex-man. Die ene keer dat ze daartoe aanstalten leek te maken – ze zou tegen een journalist gezegd hebben dat ze het echte verhaal over Trump naar buiten zou brengen als hij serieus president probeerde te worden – kwam haar, aldus met name roddelbronnen, duur te staan. Het verhaal wil dat Trump toen acuut zijn maandelijkse bijdragen aan haar stopzette als waarschuwingsteken. “Why am I paying money to somebody that has violated an agreement?” zou Trump tegen een Fox-journalist gezegd hebben. Over de ex-vrouwen en hun veelal aardige woorden over de president beweren nieuwsmakers in de Verenigde Staten dus ook dat het samenhangt met de ‘financiële gijzelingspositie’ waarin de dames zich bevinden. Trump staat bekend om zijn juridische contractenmanie en gezien zijn nogal exorbitante rijkdom is het niet onwaarschijnlijk

dat ook zijn ex-vrouwen een Mount Everest aan paperassen moesten tekenen om met voorzieningen van hem af te komen. En dat brengt ons terug bij de derde Trump-vrouw, de zittende First Lady van de Verenigde Staten, moeder van het vijfde kind – zoontje Barron – en opgezadeld met deze toch dynamische exenerfenis. Melania – Melanija – Knavs, geboren in 1970, dochter van een vader die ooit actief was voor de Communistische Partij, onderbrak haar studie aan de Universiteit van Ljubljana voor – daar is ‘ie weer – een carrière in de modellenwereld. Ze is de eerste First Lady die nagenoeg naakt in een glossy poseerde. Kom daar maar eens om in het puriteinse klimaat van de Republikeinse Partij van haar eega. Via avonturen in Milaan en Parijs daalde ze uiteindelijk neer in New York waar ze in 1998 – jazeker – The Donald tegen het lijf loopt in de Kit Kat Club. Bekenden van de

Trumps omschrijven haar in diverse media als een sterke vrouw, maar minder ondernemend en gepeperd dan Ivana. Geen ruziemaker ook. Anderen denken dat ze in al haar adembenemende schoonheid vooral het perfecte statussymbool is voor Trump in die periode van zijn leven. Een beetje ouder al, een uitdunnende bos haar en dan toch een veel jongere, lange, Sloveense schone aan de arm. Een vrouw, bovendien, zo roddelen familievrienden her en der, die weet wanneer ze mag spreken en moet zwijgen. Die niet naar de spotlights verlangt en goed uit de voeten kan met een rol meer in de schaduw van haar man. Natuurlijk, ook zij lanceert haar eigen ‘betaalbare juwelenlijn’, haar crèmes en ze siert ook tijdens haar huwelijk nog wel eens de cover van veelgelezen glossy’s, maar zeker na de geboorte van Barron benadrukt ze – als ze al eens in de media optreedt – hoezeer ze toch vooral geniet van het OPZIJ I NR. 3 I 2018

FIRST WIVES

fulltime moederschap. Gedurende de campagne van haar man, geeft ze op gezette tijden weleens interviews. Bijvoorbeeld als de befaamde Grab â&#x20AC;&#x2DC;em by the pussytape uitlekt. Dan lacht ze vriendelijk en zegt ze haar eigen man in die woorden niet te herkennen. Geen fraaie uitspraken, maar neemt u van haar aan, kijker, het is grappig bedoelde locker room talk. Niet wie Donald echt is. Ze vervult op die momenten, kortom, de rol die ze als First Lady geacht wordt te vervullen. Trump is heel goed, hij moppert bijvoorbeeld niet als zij een massage inboekt, vertelt ze. Ze laten elkaar vrij en in hun waarde. Maar toch,

maar toch, al tijdens de inauguratie van Trump komen de eerste ongemakkelijke beelden tot de kijker. Als Melania, in een oogverblindend mooi lichtblauw ensemble, door Trump min of meer op de stoep vergeten wordt, bijvoorbeeld. Het begin van een reeks fascinerende beelden die veel langer zal worden. Handen die worden weggeduwd. Gemaakte glimlachjes die binnen een seconde alweer in ijs veranderen. Het ongeluk zo precies in beeld gebracht dat de slappe lach en plaatsvervangende schaamte, pijn en leedvermaak om elkaar vechten. Feministes in Amerika hopen vurig dat Melania haar Trump zal

gaan verlaten. Daarmee zou ze een voorbeeld voor vrouwen wereldwijd stellen. Up yours, met je pornosterren en je pussygrabben. Maar vooralsnog weet niemand welke contracten Melania zelf heeft moeten tekenen. Of we dus kijken naar een zelfbewuste, gelukkige First Lady of een financieel gegijzelde, ongelukkige vrouw, zal de toekomst moeten leren. Mocht het ook deze derde keer in een echtscheiding eindigen, dan is er voor Melania in elk geval Ivana voor de levenslust en Marla voor de nodige contemplatie. Een Three Wives Club. Ze zouden ons over de zittende president ongetwijfeld heel veel kunnen leren. O

Al tijdens de inauguratie van Trump komen de eerste ongemakkelijke beelden tot de kijker. Gemaakte glimlachjes die binnen een seconde alweer in ijs veranderen

KOPSTOOT

Glimmender, duurder, beter, jonger, mooier maar vooral groter. Voor Trump geldt maar een uitzondering: tiny hands. OPZIJ I NR. 3 I 2018

KUNSTKIJKER

TRUMP KENT ZIJN KLASSIEKEN

OF NIET DAN? Het is gebruikelijk dat de president van de Verenigde Staten enkele kunstwerken uit beroemde Amerikaanse museale collecties kiest als bruikleen voor aan de muur in het Witte Huis. Ook Donald Trump had bij zijn aantreden zo zijn wensen. Hij vroeg een Van Gogh te leen bij het Guggenheim Museum in New York. Leuk voor boven de bank, dacht hij wellicht. Maar Trump kon volgens de conservator de pot op. Eentje van goud, dat dan weer wel. 92

DOOR FIEKE TISSINK

KUNSTKIJKER

OPZIJ I NR. 3 I 2018

KUNSTKIJKER

DE POT OP ennedy had werk van de Franse schilder Delacroix en Obama omringde zich met abstracte kunst van Mark Rothko en Jasper Johns. Conservator Nancy Spector van het Guggenheim bood Trump een achttien karaats gouden wcpot aan, gemaakt in 2016 door de Italiaanse kunstenaar Maurizio Cattelan. Het kunstwerk is een reactie op de ongelijke verdeling van rijkdom in de VS. De werkende (!) wc pot is getaxeerd op meer dan 800.000 dollar en draagt de titel America. Toen het kunstwerk tentoongesteld werd in het Guggenheim Museum, mocht het echt gebruikt worden: zoâ&#x20AC;&#x2122;n 100.000 bezoekers gingen eens lekker zitten op deze gouden pot. Helaas wees Trump het object af. Iets met smetvrees.

aar wat wilde Trump dan wel hebben om zijn privĂŠvertrekken in het Witte Huis wat aan te kleden? Een Van Gogh, maar welke? Het schijnt dat hij zijn oog had laten vallen op van Goghs Landschap met sneeuw uit 1888. Als je dat werk ziet, begrijp je wel dat je dat in huis wil hebben: het is een topwerk. Kleurige verftoetsjes, dik en stevig naast elkaar op het doek gezet, vormen een

America van Maurizio Catttelan, 2016, Guggenheim Museum, New York

Landschap met sneeuw van Vincent van Gogh, 1888, Duggenheim Museum ,New York

besneeuwde akker bij Arles. Er ligt een dun laagje sneeuw, de grond schemert er doorheen. Van Gogh koos voor een hoge horizon zodat hij de ruimte had om het land met sneeuw, wandelaar en hond, goed weer te geven. Best bijzonder dat Trump nu juist dit werk van onze nationale trots, Vincent van Gogh, in huis wilde hebben. Want we kennen de president inmiddels een beetje: zijn kunst en cultuursmaak zijn nou niet echt om over naar huis te schrijven.

Daar is het hem natuurlijk om te doen: indruk maken, machtsvertoon, powerplay TRUMP TOWER oegegeven, toen ik als jong studentje voor het eerst in New York was en de Trump Tower zag, was ik best geïmponeerd. En daar is het hem natuurlijk om te doen: indruk maken, machtsvertoon, powerplay. Toen was Trump nog gewoon een zakenman, nu de president van de VS. De buitenkant van de Trump Tower is indrukwekkend, best mooi eigenlijk. Bij de opening in 1983 was het het hoogste bouwwerk in New York met een glazen gevel. En ook nu nog misstaat het niet in het straatbeeld van New York. Maar bij binnenkomst spat de patserigheid van de muren af. Het atrium, dat dertig meter hoog is, is opgetrokken uit roze marmer. Maar liefst 240 ton marmer werd hiervoor uit Italië geïmporteerd. Bronskleurige roltrappen brengen de bezoekers naar de juiste plekken, naar de exclusieve winkels en fancy kantoren. Ook de zuilen in het atrium dragen een bronzen kleur. Een kunstmatige waterval van 25 meter stort naar beneden en bewatert de planten. Imposant en pompeus. Groots en over de top.

HOME SWEET HOME iet alleen zijn Trump Tower kenmerkt zich door dit megalomane design, ook zijn verschillende woonhuizen – of beter paleizen – tonen de smaak van de machthebber.

OPZIJ I NR. 3 I 2018

KUNSTKIJKER

En Trump stort zich op de klassieken. Bij het bekijken van foto’s van interieurs van zijn optrekjes vallen om te beginnen de zuilengalerijen op. Marmeren zuilen, compleet met bewerkte kapitelen. Nieuw marmer, dat wel. Niet oud en gebarsten zoals in menige gang in een Amsterdams grachtenhuis, nee, nieuw en glimmend. En het liefst gekleurd. En goud. Overal schittert het goud je tegemoet. Echt, bladgoud of nep. Als het maar glimt schittert, straalt en spiegelt. Alles moet oud lijken – á la de klassieken – maar niet oud zíjn. Antiek of vintage is taboe bij Trump. Alles is spiksplinternieuw. Niks hergebruik en duurzaamheid. Liever nep en namaak dan echt oud.

de hand van de Franse schilder Renoir. O’Brien vroeg of hier een echte Renoir aan de vliegtuigwand hing? Dit bevestigde Trump volmondig, waarop O’Brien riposteerde dat dit onmogelijk was omdat hij het werk kende uit Chicago. O’Brien vertelde dat hij was opgegroeid in Chicago, waar hij dit schilderij, genaamd Twee zussen op het terras, altijd had zien hangen tijdens zijn bezoeken aan het Art Institute of Chicago. Toch hield Trump vol dat het een echte Renoir was. Er stond immers een handtekening op. Inmiddels is bekend dat de Renoir van Trump inderdaad een replica is, maar Trump zal dat nooit bevestigen. Hij gelooft altijd in zijn eigen gelijk. Rotsvast.

NEP ake bleek ook de Renoir in zijn vliegtuig. Het verhaal gaat dat Trumps biograaf Tim O’Brien eens met Trump zat in diens private jet. Aan een van de wanden hing een schilderij met twee meisjes, duidelijk van

ochter Ivanka Trump is ook met kunst in de weer. Met échte kunst. Samen met haar man Jared Kushner heeft ze een flinke kunstcollectie opgebouwd, vooral van jonge, veelbelovende kunstenaars. Foto’s van dit aangekochte werk post ze op Instagram. Dan zie je

De Mexicaanse muur als land art

Overal schittert het goud je tegemoet. Echt, bladgoud of nep. Als het maar glimt schittert, straalt en spiegelt

Tekening gemaakt door Trump

KUNSTKIJKER

Ivanka, vaak samen met haar kinderen, meestal tamelijk uitbundig in de kleren, thuis poseren. Allerlei werken duiken op in de achtergrond, passend bij haar jurk of haar tas. Of bij haar kinderen. De verzameling wordt op miljoenen dollars geschat.

LANDSCHAPSKUNST angs de Mexicaans-Amerikaanse grens, ten zuiden van San Diego, staan acht betonplaten in het desolate landschap. Het zijn prototypes voor de muur die Trump hier wil gaan bouwen om de Mexicaanse migranten buiten de States te houden. Het heeft iets weg van een minimalistisch beeldenpark. De Zwitsers-IJslandse kunstenaar Christoph BĂźchel bombardeerde de muurdelen onlangs tot kunst. Ze hebben volgens hem een belangrijke historische, culturele en esthetische waarde. Hij organiseert rondleidingen naar en langs de prototypes en probeert daarbij zieltjes te winnen voor zijn petitie om de muurdelen te behouden. Als land art. Als nationaal monument. En dan zou Trump zelf de monumentenstatus kunnen verlenen. Geen muur tussen Mexico en de VS maar negen muurdelen als monument die een belangrijk moment in de geschiedenis markeren. Zou dat niet mooi zijn? O

Ivanka Trump met haar kinderen thuis

elf maakt Donald Trump trouwens ook kunst. Hij krabbelt wat op papier. Gebouwen vooral, de Empire State Building, of de skyline van Manhattan. Trump draait er zijn hand niet voor om. Sommige van die schetsen worden ook weer verkocht en brengen geld in het laatje van handige veilinghuizen. Trump als kunstenaar, de zelfverklaarde uomo universale van Da Vinci van onze tijd.

OPZIJ I NR. 3 I 2018

PSYCHIATRIE Bram Bakker is publicist en psychiater, maar dat laatste staat geheel los van wat hier is beschreven. Hij onderhield nooit een behandelrelatie met de heer Trump en is blij de gelegenheid te hebben gekregen om uiteen te zetten dat de Amerikaanse president psychisch niets mankeert.

TRUMP IS NIET NATUURLIJK

GEK

Er zijn mensen die The Donald als een psychiatrisch geval gezien. Een narcist, dementerend en hartstikke vrouwonvriendelijk. Nee hoor, dat is allemaal fake news volgens Bram Bakker, psychiater met licht narcistische trekjes.

PSYCHIATRIE

DOOR BRAM BAKKER

it onderzoek is gebleken dat ruim tachtig procent van alle Amerikaanse teenagers al tenminste één psychische stoornis heeft. En de meeste psychische stoornissen steken ergens in het leven vaak weer opnieuw de kop op, dus de percentages onder oudere Amerikanen zullen niet heel veel lager zijn. Je zou kunnen zeggen: de overgrote meerderheid van de Amerikaanse bevolking heeft psychische problemen. Helaas vindt lang niet iedereen behandeling noodzakelijk, waardoor er nogal wat onbehandelde gekte in het straatbeeld van het land van de onbegrensde mogelijkheden waarneembaar is. In Nederland gebruiken we hetzelfde systeem als de Amerikanen om psychiatrische stoornissen vast te stellen, maar het is bij ons gelukkig nog niet zo erg als het daar is qua hoeveelheid mensen met emotionele problemen. Ik weet niet of er een verband is met bovenstaande, maar in de VS en ver daarbuiten, zien heel veel mensen de opper-Amerikaan Donald J. Trump ook als een psychiatrisch geval. Deze populaire opinie is echter niet gebaseerd op harde feiten, maar is vooral een subjectief oordeel over één van de grootste Amerikanen uit de geschiedenis. Toegegeven, nog niet iedereen heeft dat door, maar @realDonaldTrump (de grootste Twitteraar uit de geschiedenis) zelf al wel, en hij zal al zijn criticasters daar nog wel van overtuigen, weet hij beter dan wie ook. Dat hij ambitieus is en een tikje ijdel heeft niets met psychiatrie te maken, veel mannen die maatschappelijk succesvol zijn hebben dit. En zonder zo rijk te zijn als Trump: qua ijdelheid doe ik niet voor hem onder, qua succes des te meer. Narcisme is trouwens niet enkel een handicap, sommige mensen gebruiken het als brandstof voor hun maatschappelijke ambities. En daar herkennen we de immens populaire president natuurlijk weer. Maar een narcistische stoornis? Dan moet je er zelf ook last van hebben,

volgens de professionele definities van een psychiatrisch ziektebeeld. En Trump is nu niet bepaald iemand die veel last van zichzelf heeft. Als je voorbeelden zoekt van mensen die hun ijdelheid hebben weten te benutten in het bereiken van maatschappelijk succes, dan is de Amerikaanse president een schoolvoorbeeld. Bij zijn geboorte was hij dankzij zijn vader al schathemeltje rijk, maar hij heeft nooit op zijn lauweren gerust he? Waar de meeste zeventigplussers die voldoende geld hebben vooral gaan golf spelen, witte wijn drinken en op de kleinkinderen passen, gaat Donald keihard door. Een arts uit zijn omgeving gaf er onlangs zijn beroepsgeheim aan door de getallen van de uitmuntende fysieke conditie van de president publiek te maken. Tegenstanders kunnen wel claimen dat hij wel dement lijkt af en toe, overtuigend bewijs ontbreekt. En getallen over zijn psyche werden niet bekend gemaakt, waarschijnlijk omdat er geen psychiaters actief

veel positievere manier worden uitgelegd. Ik neem u even mee langs een paar dubieuze nieuwsfeiten, die waarschijnlijk ook verklaren waarom Trump iedere publicatie die hem niet bevalt terzijde schuift als fake news. In zijn positie zou ik hetzelfde doen. Al ruim voor het losbarsten van de #MeToo-affaire konden we op een uitgelekte opname horen dat Donald veel verstand heeft van vrouwen. Zelf wist ik het niet, en durf ik het ook niet zo goed, maar ‘just grab them by the pussy’ is natuurlijk wat iedere vrouw het liefste wil. Vrouwen die dit bestrijden zijn in ontkenning, weten we al sinds Freud, en zijn heldere taal hielp Trump vast aan zijn sensationele overwinning bij de presidentsverkiezingen, omdat heel veel vrouwen die te weinig by the pussy zijn gegrabd stiekem op Donald hebben gestemd. The White Kanye houdt ook heel erg van vrouwen. Hij is al drie keer getrouwd en heeft naar verluidt ook buiten zijn huwelijken ruime ervaring met het zwakke geslacht. Dat klinkt

Narcisme is trouwens niet enkel een handicap, sommige mensen gebruiken het als brandstof voor hun maatschappelijke ambities zijn in de omgeving van Trump. En nog even over mogelijke dementie: Donald onthoudt moeiteloos wie er allemaal tegen hem zijn, dus de inprentingsproblemen die veel dementerenden hebben, lijken bij hem volledig afwezig. Dat hij af en toe een selectief geheugen heeft is verstandig, en da’s iets heel anders dan een stoornis. En zo zijn er nog wel wat meer ‘feiten’ die door tegenstanders worden aangevoerd om hem zwart te maken en te suggereren dat hij een soort nutcase is, maar die ‘feiten’ kunnen evengoed op een

onaardig, maar Donald weet zeker dat het zo is. Als de meerderheid der vrouwen laat weten niet spontaan in het kruis gegrepen te willen worden, zal Trump er minzaam op wijzen dat ook hier weer sprake is van fake news. Hij heeft namelijk heel goed opgelet bij de biologieles vroeger, en doet gewoon net alsof hij een aap is. Zouden meer mannen moeten doen, we zijn toch niet voor niets sterker dan het andere geslacht? En dan nog even over die pornoactrice die uit de school klapte over haar affaire met deze gigant. Ze verklaarde dat zijn seksuele prestaties niet erg bijzonder waren, OPZIJ I NR. 3 I 2018

PSYCHIATRIE

maar vergat er wel bij te zeggen dat ze ook enorme moeite had met het presidentiële geslachtsdeel, dat immens van omvang schijnt te zijn. Moet ook wel natuurlijk, bij een man van 1.90 meter, ruim honderd kilo en de gorilla met de hoogste positie op de apenrots. Voeg daar de fenomenaal goede kapper bij die The Hair Fuhrer heeft en begrijp de vrouwen die zijn bezweken onder zijn immense fysieke aantrekkingskracht. Er schijnen zelfs lesbiennes van seksuele voorkeur te zijn veranderd na het aanschouwen van dit mannelijke wonder der natuur. En dat sommige soortgenoten daar jaloers op zijn, is natuurlijk vooral zielig voor hen. Moet Trump dan al die mooie vrouwen die hem willen teleurstellen? Die Bill Clinton met zijn stagiaire en die sigaar, da’s toch treurig? Donald gaat altijd recht op zijn doel af: the pussy… En de lage trucs van die andere Bill, Cosby, die zijn slachtoffers meestal eerst drogeerde alvorens zijn seksuele behoeften de vrije loop te laten, heeft hij ook niet nodig. Donald J. Trump doet het zonder hulpmiddelen. Een andere kwaliteit van Trump, die dikwijls verkeerd wordt uitgelegd, is zijn passie voor de familie. Hij is zo dol op zijn vrouw en kinderen dat het af en toe een beetje belastend voor ze is. Dat Melania soms een tikje ongelukkig overkomt heeft maar één reden: ze vraagt zich soms af of ze al die liefde die de machtigste man op aarde haar schenkt, wel waard is. In de schaduw van zo’n 100

grootheid is het lastig bloeien, dat begrijpt ze heus wel. Als hij maar gelukkig is, dat is het hoogste doel in haar leven. En laten we eerlijk zijn: haar echtgenoot lijkt heel tevreden met zichzelf, dat staat vast niet los van haar toewijding. Dat Trump het Witte Huis ook een beetje probeert te bestieren als een familiebedrijf is in Washington niet nieuw, na de families Kennedy en Clinton. Hoe mooi is het dan dat hij

zijn oudste dochter Ivanka zoveel invloed gunt, en en passant haar echtgenoot ook. Dat Jared Kushner aangetrouwde familie is, maakt voor Donald niets uit. Dat zijn huwelijk met Ivana, de moeder van Ivanka, eindigde in een drama met zelfs beschuldigingen van verkrachting, zit hem in de relatie met zijn dochter ook helemaal niet in de weg. Donald weet dat Ivanka en haar man volledig zelfstandig zijn, en dat al hun keuzes

volledig op vrije wil berusten. Als Jared met Russen wil smoezen moet hij dat toch zelf weten? Of zijn zoon er ook bij was, of niet, het maakt de president niet uit. Sterker nog: hij wil het niet eens weten. Als daar geen onbegrensd vertrouwen uit spreekt? Veel vaders kunnen dat niet, maar dat is toch hun probleem? En natuurlijk vinden mensen het moeilijk om te zien hoe populair Ivanka bij de Chinezen is, maar dat is dan vooral omdat ze zelf niet zo slim waren om hun kroost aan China te koppelen. En dan nog even over dat geld. Kan hij het helpen dat hij rijk is, en dat Trump een wereldmerk is? Dat was het al lang voordat hij president werd, dankzij zijn moed als investeerder en zijn vermogen out of the box te denken bij het kiezen waar hij in wilde beleggen. Veel vroegere presidenten wilden vooral verdienen aan hun presidentschap, hij heeft dat niet nodig. Sneue democratische voorgangers als Bill C. en Barack O. trekken over de wereld om goedbetaalde praatjes te maken, maar dat heeft hij niet nodig. Hij heeft alles al bewezen, dat was ook niet de reden dat hij president wilde worden. Wie had het anders op zich moeten nemen om America great again te maken? Dat kunnen alleen de hele groten, en iemand moet het doen, toch? We ontkomen ook niet aan een duiding van de enorme mediaaandacht: die is er trouwens altijd al geweest. De speech die hij hield

PSYCHIATRIE

op de begrafenis van zijn vader was al legendarisch. Zijn talent om de overledene in zijn waarde te laten door er domweg niets over te zeggen bij de grafrede werd door de kenners al lang geleden gesignaleerd. Het natuurlijke talent om te stralen tijdens een publieke bijeenkomst of voor een camera heeft hij natuurlijk moeten benutten, als zakenman. Het zou getuigen van weinig gogme om je media-potentie (mooi woord ook) niet te gelde te maken. Dat Twitter eindelijk winst maakt, is het directe gevolg van de sterrenstatus die hij op dit medium heeft. Jammer dat men hem geen aandelen mag schenken als dank voor bewezen diensten, het zou niet meer dan terecht zijn.

zijn. Maar omgekeerd bestaat ook: de therapeut die verdwaalt in persoonlijke gevoelens, die ontstaan in het contact met een cliënt, maar die terugverwijzen naar mensen in zijn/haar eigen geschiedenis. Ook als je geen therapeut bent kun je last hebben van dit soort tegenoverdrachtgevoelens, die worden uitgelokt door iemand die daar persoonlijk niet verantwoordelijk voor is. En hier heeft Donald Trump het lastig: juist door zijn immense succes roept hij veel gevoel op bij mensen die dit ook hadden gewild, maar die niet in zijn schaduw kunnen vertoeven. Mensen die als kind ook rijk en beroemd wilden worden, maar die het niet

Door zijn immense succes roept hij veel gevoel op bij mensen die dit ook hadden gewild. Mensen die als kind ook rijk en beroemd wilden worden, maar die het niet is gelukt Er is een fenomeen in de psychotherapie dat heel goed kan verklaren waarom Donald Trump, naast de enorme schare aanbidders die hij heeft, ook bij een aantal mensen minder geliefd is. Dit staat bekend als ‘tegenoverdracht’, inderdaad: de tegenhanger van de veel bekendere overdracht. In een overdrachtsrelatie gaan er gevoelens van de cliënt richting de psychotherapeut, die eigenlijk voor iemand anders bedoeld zijn. Je wordt bijvoorbeeld boos op je therapeut, maar eigenlijk ben je boos op je vader, vanwege het gevoel dat die je te weinig aandacht gaf vroeger. Kan gebeuren, en een beetje therapeut weet dit en kan daar ook tegen. Omdat de president natuurlijk nog nooit in therapie heeft gehoeven, zal dit hem niet bekend

is gelukt. En die zich gefrustreerd en ongelukkig voelen als ze naar Donald kijken, de man die het allemaal wel heeft gepresteerd. Het zijn veelvoorkomende menselijke emoties, afgunst en jaloezie, en de meeste mensen schamen zich er ook voor op het moment dat ze het zich bewust worden. Helaas is dat slechts een minderheid: de meeste criticasters van Trump verbeelden zich dat ze onbevooroordeeld en objectief oordelen over hun leider, terwijl dit natuurlijk niet het geval is. Met fake news van politieke tegenstanders je betoog onderbouwen als criticus is best sneu. Donald Trump staat daar ver boven, een kwaliteit die de echt grote staatsmannen kenmerkt. En dat er nog lang over hem gesproken zal worden, staat wel vast. O OPZIJ I NR. 3 I 2018

101

KOPSTOOT

Hoewel zelf niet in dienst gezeten, zal hij Macronâ&#x20AC;&#x2122;s Frankrijk laten zien wat hij in huis heeft. 102

KUNST & CULTUUR

Met onder andere

REIZEN

BOEKEN

FILM & TV

KUNST

• Women Who Work • Vuur en Woede • Oh, oh, Amerika

• Citizen Kane • Mr. Mercedes • Good Fellas

• Novo Mesto • American Boy • Whitehousehouden van Jan Steen • First Lady van Fotografie OPZIJ I NR. 10 I 2017

103

KUNST & CULTUUR/INTERVIEW

VERSLAAFD AAN TRUMP

Cabaretière en Trumpervaringsdeskundige Ruby Wax heeft een tip: negeer hem! Marian Mudder, actrice en schrijfster van het boek Sofasessies, ging met collega Wax over deze theorette in gespek.

n 2000 interviewde ze Donald Trump voor haar show Ruby’s American Pie. Bijna iedereen heeft het gezien en weet wat er gebeurde. Hij gooide haar het vliegtuig uit. Nadat hij eerst orders had gegeven om het vliegtuig te laten landen gelukkig, maar niettemin beschouwt ze het als een van de meest vreselijke momenten in haar carrière. In 2013 behaalde ze een master’s degree aan de Universiteit van Oxford in Mindfulness en zojuist is haar nieuwe boek uitgekomen: De mens, een handleiding. Een boek over hoe onze hersenen werken en hoe we er zelf invloed op uit kunnen oefenen. Marian Mudder sprak haar in Londen en vroeg haar hoe ze met de opgedane kennis in Oxford op het

104

DOOR MARIAN MUDDER

KUNST & CULTUUR/INTERVIEW

105

KUNST & CULTUUR/INTERVIEW

incident terugkijkt. “Hij vertelde me dat hij president van Amerika wilde worden. Ik nam het niet serieus, waarom zou ik? Ik deed er lacherig over en maakte een grapje. Hij werd pissig en gaf orders om onmiddellijk te landen. Zijn hele houding maakte me doodsbang. Stond ik daar met mijn crew in Arkansas. Later draaide hij weer bij en bood hij me een lift aan in zijn limousine. De camera mocht niet

iemand overal op de wereld hotels neerzet waarop zijn naam in letters van tien meter hoog staat, dat er dan iets niet helemaal goed is in zijn hoofd. Wat gebeurt er met onze hersens wanneer het om Trump gaat? “Kijk dit is hoe ik het zie: elke keer wanneer we het woord Trump uitspreken, is dat een stem voor hem. Ik snap niet waarom mensen dat niet begrijpen. Ik denk dat we verslaafd beginnen te raken aan hem. En als het zo doorgaat, dan gaat hij zeker de volgende verkiezingen winnen. Hij is als een shot heroïne dat direct in de aderen wordt gespoten. We zijn door hem gefascineerd en dat betekent dat hij als onze junk is, een drug, onze cocaïne. Er zijn mensen die niet kunnen stoppen met naar de televisie kijken vanwege hem. Het maakt niet uit wat hij doet, het is altijd highly entertaining. En dat is verslavend. Op Twitter krijgt hij steeds meer volgers, onbewust weet hij precies hoe hij moet tweeten, hoe hij ons de stuipen op het lijf moet jagen waarmee hij alle aandacht op zich vestigt. Angst is een enorme trigger. Al onze stresshormonen – adrenaline, cortisol - worden door hem getriggerd en die zijn verslavend. Vervolgens belooft hij zijn volgers gouden bergen, en komt het beloningshormoon dopamine vrij, de meest verslavende van allemaal. We lopen allemaal met een drugslaboratorium in ons hoofd en niemand kent de gebruiksaanwijzing. Stresshormonen maken we in veel gevallen al veel te vaak aan in onze moderne samenleving en met een enkele tweet

‘Hij probeerde me te intimideren door hele grove grappen te maken. Dan moet je net bij mij zijn, ik kan grover zijn dan een zeeman op de grote vaart’ mee. We zaten samen in zijn auto en als de microfoon aan had gestaan zou hij nu niet in het Witte Huis zitten. Alle charme die hij tentoonspreidde zolang de camera draaide, was verdwenen. Vooral zijn houding ten opzichte van vrouwen was ‘interessant’, laten we het daar op houden. Hij probeerde me te intimideren door hele grove grappen te maken. Dan moet je net bij mij zijn, ik kan grover zijn dan een zeeman op de grote vaart. Maar al met al heb ik het als afschuwelijk ervaren. Op dat moment kende ik hem nauwelijks en wist ik nog niet dat het een narcist was. Al begreep ik wel dat wanneer

106

KUNST & CULTUUR/INTERVIEW

verhoogt hij de stress wereldwijd. We zijn collectief verslaafd aan stress.En wanneer je bang bent, kun je niet helder denken.” Wat is de rol van de media hierin? “Het is een narcist en dat is gevaarlijk, omdat narcisten niet in staat zijn tot zelfreflectie. Een narcist denkt nooit dat hij iets verkeerd heeft gedaan en is zwaar verslaafd aan aandacht en het maakt hem echt niet uit hoe hij die aandacht moet krijgen. Stop ermee hem te voeden en wie weet wat er gebeurt. Negeer hem volledig en wie weet wat er gebeurt. Maar de media blijven zich op hem storten, want hij zorgt voor hoge verkoop- en kijkcijfers. Daar kan ik soms bang van worden. Het is vergelijkbaar met Hitler. Wanneer mensen bang en wanhopig zijn, omdat ze zich slecht behandeld voelen door de politiek, zijn ze heel beïnvloedbaar. Als er dan iemand opstaat die woedend gaat staan schreeuwen, dan voelen ze zich gehoord en gezien. Dat schept een band, er

wordt een groep gevormd. En voor je het weet is hij de leider omdat hij ze het gevoel geeft dat hij hen zal helpen en dat geeft hem macht. Precies zoals een verslaving aan een substantie werkt, zo werkt dit ook. Het is massahysterie. De gewone Amerikaanse man gaat ons alleen maar meer haten wanneer we Trump bespotten en wanneer stand-upcomedians grappen over hem maken. Ze denken: ja, we pakken de witte elite aan. En vergeten dat Trump de witte elite is. Want ze zijn bang en kunnen niet helder denken.” Kunnen we iets doen? “We leven in een wereld waarin we geterroriseerd worden of we terroriseren de ander. We voelen ons geterroriseerd of we terroriseren, dat is onze realiteit. Angst is overal. Leer je cortisol te verlagen zodat je helder kan denken. En ga dan de politiek in om de wereld te redden. In mijn boek zeg ik: Fix yourself, then go save the world.” O

FRAGMENT UIT HET INTERVIEW VAN WAX MET TRUMP IN ZIJN PRIVATE JET Trump: “Waarom kom je niet… Waarom kom je niet hier zitten (wijzend naar de stoel tegenover zich) en waarom zet je de cameraman niet naast je neer?” Wax: “Nou, ik zou graag ook in beeld komen, dat is het probleem. Dus vind je het vervelend als ik naast je kom zitten?” Trump: “Je wilt hier zitten? (Wijst naar de stoel naast zich). Natuurlijk.” Wax: “Ik begin de fascinatie te begrijpen, begrijp je wat ik bedoel? We proberen de fascinatie voor hem te begrijpen. En hij is erg fascinerend.” Trump: “Ik bedoel, dit gaat niet de hele vlucht duren, neem ik aan? Ik bedoel, ik neem aan dat dit nu ook wordt opgenomen, dus…” Wax: “Ja, dit blijft zo. Het hangt ervan af, als je grappig bent…” Wax in voice-over: “Dit was een van de meest ondraaglijke momenten van mijn carrière. Het voelde niet goed. Niet Donalds fout, maar ik kon voelen dat het alleen maar erger zou worden.” Wax: “Maar je heb geen enkele keer gelachen, en je hebt waarschijnlijk een hele mooie lach.” Trump: “Nou ja, dat gaat wel.” Wax: “Gaat wel?” Trump: “Gewoon een gemiddelde lach. Laten we van start gaan.” (even later) Wax: “Je bent een man die dol is op vrouwen.” Trump: “Natuurlijk, ik ben dol op vrouwen.” Wax: “Je drinkt niet, je rookt niet. Ik licht de mensen

even in, want men weet dat niet in Engeland. (Draait zich naar de camera) Het is een wonder, de man drinkt geen alcohol, hij drinkt ook geen koffie. Ongelofelijk.” Trump: “Ik drink niet, ik rook niet, ik gebruik geen drugs. Ik heb wel wat goede eigenschappen.” Wax: “Dus je bent dol op vrouwen.” Trump: “Ik ben zeker dol op vrouwen. Ik respecteer vrouwen, ik hou van vrouwen en ik ga uit met vrouwen en doe dat met respect.” Wax: “Als je in het Witte Huis komt te zitten, hoe ga je dan daten?” Trump: “We gaan opstijgen. We moeten…. Oké, we moeten opstijgen.” Trump staat op en probeert zich langs Wax te wurmen. Wax: “Oké. O, moet je naar de voorkant van het vliegtuig?” Trump: “Ik ga gewoon even naar boven.” Wax: “Mag ik ook meekomen?” Trump: “Neem maar even een momentje voor jezelf.” Wax: “O alsjeblieft, ik wil ook in de cockpit zitten.” Trump: “Zo is het genoeg, ik heb hoofdpijn.” Wax: “Haat je me?” Trump: “Nee, ik vind je prima, maar het is genoeg zo. Ok, excuseer me.” Wax: “Ok.” Trump: “Ik vind dat het genoeg is zo, ik bedoel, het lijkt wel een comedyshow hier.” Trump slaagt erin zich langs Wax te wurmen en loopt weg.

OPZIJ I NR. 3 I 2018

107

KUNST & CULTUUR/BOEKEN

WOMEN WHO WORK

en je een succesvolle topvrouw met een eigen team, een persoonlijke masseur en heb je ook nog eens moeite de balans te vinden tussen werk en gezin? Women Who Work van presidentsdochter en ondernemer Ivanka Trump werpt naar eigen zeggen nieuw licht op de ‘regels van succes’. In dit zelfhulpboek voor de vrouw die niets tekortkomt, krijgt de lezer diverse carrière- en gezinstips en een stapel bij elkaar

geschraapte en goedgeplaatste wijsheden van welbekende inspirators als Gandhi, Oprah, Socrates en Coco Chanel. Een andere inspiratiebron was uiteraard de portemonnee van haar papa. Ivanka: “Mijn vader zei altijd: als je hard werkt en doet wat je leuk vindt, dan slaag je.” Ivanka Trump – Women Who Work. Rewriting the Rules for Success. €19,99 (Random House)

RAISING TRUMP

“E

lke dag vragen mensen me hoe ik zulke geweldige kinderen heb grootgebracht,” schrijft Trumps eerste ex-vrouw Ivana over hun drie kinderen Donald Jr., Eric en Ivanka. “Men is werkelijk verrast wanneer ik vertel dat er geen magie aan te pas kwam. Ik was een strenge, liefhebbende moeder van wie ze de waarde van een dollar leerden begrijpen, die hun leerde niet te liegen, bedriegen of te stelen.” Het zijn de wijze lessen van moeder Ivana, de zelfverklaarde ‘ware

NEE IS NIET GENOEG

e Canadese journalist en activist Naomi Klein schreef een vlammend en verhelderend betoog over de gevaren die het presidentschap van Trump met zich meebrengt, zoals racisme, militarisme en de toenemende privatisering van de overheid. Klein acht de kans overigens minimaal dat we binnen afzienbare tijd van hem af zijn. “Je moet hem niet behandelen als iemand die helemaal niks kan,” zei

108

Klein in Trouw-bijlage Letter & Geest. “In veel dingen is hij een stomme vent. Maar hij heeft zichzelf wel extreem rijk weten te maken, heeft zich uit een hoop faillissementen gered, ook door zakenpartners te belazeren, kortom, hij weet hoe je moet overleven.” Naomi Klein - Nee is niet genoeg. Tegen Trumps shockpolitiek, voor de wereld die we nodig hebben. €19,99 (De Geus)

First Lady’ van de Verenigde Staten. In dit boek beschrijft ze haar opvoedkundige avonturen: van jachtfeestjes in Cannes tot het vieren van Halloween in Trump Tower. Herkenbaar voor elk gezin dus. Ivana Trump – Raising Trump. Family Values from America’s First Mother. €22,99 (Gallery Books)

KUNST & CULTUUR/BOEKEN

VUUR EN WOEDE

e bestseller Vuur en woede van journalist Michael Wolff schetst een indringend beeld van het Witte Huis tijdens het stormachtige eerste jaar van president Trump. Wolff sprak met ruim tweehonderd ooggetuigen waardoor de lezer een levendig beeld krijgt van de dagelijkse beslommeringen in de presidentiële ambtswoning. Zo leren we onder andere over Trumps

fastfoodverslaving, de huilbui van zijn vrouw Melania toen zij hoorde dat haar man de verkiezing had gewonnen en over de toekomstplannen van dochter Ivanka, die aast op de titel van eerste vrouwelijke president van Amerika. Michael Wolff – Vuur en woede. In het Witte Huis van Trump. €19,99 (Prometheus)

BEAUTIFUL POETRY OF DONALD TRUMP

ok wij stonden perplex toen we dit ontdekten: in Trump schuilt een waarlijk onbegrepen dichter. Een inventieve woordkunstenaar. Een melancholische eenling. Vanaf de eerste pagina grijpen de gedichten in deze fraaie bundel je bij de strot en laten je niet meer los. Donald Trump weet met zijn werk te emotioneren en te inspireren. Neem alleen al de titels van de

gedichten: ‘I am the best’, ‘Hot little girl in highschool’ en ‘I am the least racist person there is’. Samensteller Robert Sears grasduinde door Trumps twitterpagina en toespraken en vormde de vele markante uitspraken om tot dit boekje vol poëtische pareltjes. Robert Sears – Beautiful Poetry of Donald Trump. Strictly Unauthorized. €12,99 (Canongate)

OH, OH, AMERIKA

merikadeskundige, columnist en spreker Charles Groenhuijsen schrijft in Oh, oh, Amerika over het land voordat Trump aan zijn presidentschap begon, ‘over billionaires en bedelaars, campagnes en coffeeshops, Hillary en homohaat, schaliegas en seks.’ Kortom: over de erfenis van president Obama. Kunnen we de komende jaren iets beters verwachten? Wat is er hetzelfde

gebleven sinds Trump en wat zijn de belangrijkste taken voor de nieuwe president? “Een ding is zeker,” stelt Groenhuijsen. “Immigranten uit de hele wereld blijven met miljoenen toestromen. Voor hen blijft Amerika ondanks alles een baken van hoop.” Charles Groenhuijsen – Oh, oh, Amerika. Het land van Obama en Trump. €16,95 (Balans) OPZIJ I NR. 3 I 2018

109

KUNST & CULTUUR/BOEKEN

DE TRUMP-FLUISTERAARS

ournalist en Amerikadeskundige Jan Postma werpt in dit boek licht op drie sleutelfiguren die in verschillende periodes grote invloed hadden op het eerste jaar presidentschap van Donald Trump. Postma portretteert adviseur en schoonzoon Jared Kushner, voormalig chief strategist Steve Bannon en

stafchef John Francis Kelly en schetst een indringend beeld van de steeds verschuivende machtsverhoudingen in het Witte Huis. Jan Postma – De Trump-fluisteraars. Invloed in de schaduw van de macht. €19,99 (Karakter Uitgevers)

MARLON BUNDO’S A DAY IN THE LIFE OF THE VICE PRESIDENT

eschreven door zijn dochter Charlotte en geïllustreerd met kleurrijke aquarellen van zijn vrouw Karen, schetst dit boek op kinderlijke wijze een beeld van het leven van vicepresident Mike Pence en zijn familie. Hoofdpersoon in het verhaal is Marlon Bundo, het presidentiele konijn, ook wel bekend onder de titel BOTUS (Bunny of the United States). Marlon Bundo heeft een boeiend leven: hij maakt vliegreisjes met de Air Force 2, is een graag geziene gast op feestjes van het Witte Huis en heeft een

SAMENZWERING

ltijd al alles willen over Trumps banden met Rusland? In Samenzwering duikt onderzoeksjournalist Luke Harding van The Guardian in onder meer uniek materiaal van de internationale inlichtingengemeenschap. En brengt een uniek verhaal over Trumps vastgoedzaken en de witwaspraktijken en spionage door het Kremlin. Over de banden tussen

110

Trump en Poetin spreekt Harding MI6-agent Christopher Steele en onthult hoe Trump al jaren gesteund wordt door Rusland. Zijn reactie op het onderzoek: ‘Fake news’. Uiteraard. Luke Harding – Samenzwering. Hoe Rusland Donald Trump aan zijn overwinning hielp. €19,99 (Nieuw Amsterdam)

Instagramaccount met vele familiekiekjes, met door ruim 16,9k volgers. Dit rijk geïllustreerde prentenboek is vanaf 19 maart verkrijgbaar. Charlotte Pence – Marlon Bundo’s Day in the Life of the Vice President. €15,99 (Regnery Publishing Inc,)

KUNST & CULTUUR/BOEKEN

1 2 3 4 5

Donald J. Trump, De Kunst van het Zaken Doen. Als er één boek boven aan het lijstje favorieten van Donald Trump staat, dan is dat wel het boek van hem zelf. Oorspronkelijk gepubliceerd in 1987 als The Art of The Deal werd dit boek na verschijning een absolute bestseller. Hij beschrijft in het boek zijn vele geslaagde projecten en doet op anekdotische wijze zijn ‘filosofie’ van zakendoen uit de doeken. Uiteraard blijft het gissen of hij zijn boek (eigenlijk geschreven door ghostwriter Tony Schwartz) ooit zelf heeft opengeslagen. Wel verwees hij tijdens zijn campagne meerdere malen naar het werk als zijn favoriete boek na de Bijbel. Hij raadde zelfs president Obama en John Kerry aan het boek eens te lezen. Spreuken, De Bijbel. Zoals iedere goed opgevoede Amerikaan heeft ook Trump een Bijbel op zijn nachtkastje liggen. “Er is zoveel wat je ervan kan leren,” zei hij het tijdens het christelijke programma The Brody File in 2015. “Spreuken, de tekst: ‘Buig nooit voor jaloezie’. Ik heb mijn hele leven te maken gehad met mensen die buigen voor jaloezie. Eigenlijk een ongelooflijk boek.” Journalisten van CNN en The Washington Post konden de genoemde spreuk alleen niet terugvinden in de Bijbel. Later, zo werd bevestigd door een woordvoerder – bleek Trump te verwijzen naar het boek Spreuken 24:1:2: “Be not thou envious against evil men, neither desire to be with them. For their heart studieth destruction, and their lips talk of mischief.” Erich Maria Remarque, Van het westelijk front geen nieuws. “Ik lees momenteel een boek dat ik al eens eerder las: All Quiet on the Western Front, wat een van de beste boeken aller tijden is,” aldus Trump in gesprek met de Hollywood Reporter in 2016. Al vaker bestempelde Donald dit boek uit 1929 als een van zijn favorieten. Het verhaal speelt zich af in Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog en vertelt het ingrijpende verhaal van een groep jonge soldaten die zich staande proberen te houden tussen de verschrikkingen in de loopgraven. Norman Vincent Peale, De Kracht van positief denken. “Mijn vader was bevriend met Dr. Norman Vincent Peale en dus heb ik zijn beroemde boek The Power of Positive Thinking gelezen. Ik ben een bedachtzaam optimist, maar ook een groot voorstander van de kracht van positief denken. Ik denk dat het helpt. Ik heb altijd geweigerd het negatieve ingezogen te worden, zelfs wanneer de vooruitzichten niet geweldig waren. Dat was een goede les, want ik ben toch zeer succesvol geëindigd. Het is een goede manier van denken,” aldus de motivatie van de president voor zijn keuze voor het in 1952 verschenen boek van Dr. Peale. Geoff Colvin, Talent is Overrated. Dit boek uit 2008 leert ons vooral dat talent voortkomt uit hard werken en dat het op die manier mogelijk is om zo’n beetje op elk gebied talent te ontwikkelen. Schrijver Geoff Colvin schopt dit boek de mythe ‘talent’ onderuit en gebruikt daarvoor voorbeelden als Albert Einstein en Tiger Woods. Trump noemde het boek van Colvin ‘fascinerend’ en liet weten het eens te zijn met het standpunt van hard werken. Trump mocht tevens een tekstje schrijven voor de achterflap: “Talent is Overrated is niet alleen inspirerend, maar ook verhelderend. Een ontzettend goed boek om te lezen.” OPZIJ I NR. 3 I 2018

111

KUNST & CULTUUR/FILM & TV

HOW TO GET AWAY WITH MURDER

an journalist Katie Rogers van The New York Times vertelde First Lady Melania Trump een groot fan te zijn van de series Empire en How to Get Away With Murder. Eigenlijk een hele passende keuze voor een vrouw die haar echtgenoot enigszins zat lijkt te zijn en wel een aantal tips kan

gebruiken om zich van bewijslast en ooggetuigen te ontdoen. Ook leuk: de makers van de series zijn geen voorstanders van de president. HTGAWM-producer Shonda Rhimes noemde Trump ooit een ‘hypocriet’ en Lee Daniels van Empire noemde hem ‘een reflectie van wie we zijn, hij is ons karma’.

CITIZEN KANE

osebud is het mysterieuze laatste woord van de rijke en machtsbeluste krantenmagnaat Charles Foster Kane (Orson Welles) vlak voordat hij sterft. Verslaggever Jerry Thompson (William Alland) gaat op zoek naar de betekenis van dit woord en ontrafelt zo het leven van Kane. Deze klassieker uit 1941, het

THE GOOD, THE BAD AND THE UGLY

e onvergetelijke soundtrack, het prachtige Wilde Westen en de meeslepende scenes met Clint Eastwood. “Geen zwakke punten in deze film,” zei Trump over de western die hij waarschijnlijk teruggetrokken kijkt in zijn mancave terwijl hij een McChicken verorbert. “Het is taai, het is

112

echt en het is een goede productie. De personages zijn goed ontwikkeld en doen me soms denken aan sommige types waar ik in de loop der jaren mee te maken heb gehad tijdens het zakendoen.” Grappig, want in ieder geval twee van de titelrollen doen ons denken aan The Donald.

regiedebuut van Orson Welles, is door Trump het vaakst aangeduid als zijn favoriete film. “Ik denk dat je van Kane leert dat rijkdom misschien niet alles is, want Kane had het vermogen, maar niet het geluk. Ik geloof toch dat rijkdom het effect heeft om je te isoleren van andere mensen,” aldus Trump in gesprek met documentairemaker Errol Morris.

KUNST & CULTUUR/FILM & TV

MR. MERCEDES

il je een serie kijken waarbij je in ieder geval zeker bent dat Trump er niet naar kijkt? Sterker nog, het is hem zelfs verboden om de serie Mr. Mercedes te kijken. De detectiveserie stamt uit augustus 2017 en is gebaseerd op het gelijknamige boek van de

Amerikaanse schrijver Stephen King. Ook de horrorfilm IT mag Trump niet kijken van de schrijver. Via Twitter liet hij weten: “Donald Trump heeft me op Twitter geblokkeerd. Dus bij dezen blokkeer ik zijn recht om IT of Mr. Mercedes te kijken. Geen clowns voor jou.”

GOODFELLAS

onald Trump is dol op klassieke misdaadfilms. The Godfather en The Godfather: Part II vond hij ‘meeslepende’ verhalen en de film Goodfellas uit 1990 is volgens de president ‘fantastisch entertainment, met een geweldige cast en geweldige regie’, aldus Trump die met name de

‘intensiteit’ en het indrukwekkende plot van de film prijst. Goodfellas met Ray Liotta en Robert De Niro staat met name bekend om zijn gewelddadige inhoud en het vele gebruik van het woord ‘fuck’ – namelijk ruim 246 keer. Kortom: weer een film vol herkenning voor meneer Trump.

GET ME ROGER STONE

eze documentaire uit 2017 schetst een gedetailleerd beeld van de politieke carrière van Republikeins strateeg en lobbyist Roger Stone, een invloedrijk adviseur tijdens de presidentscampagne van Trump. Al tijdens de campagne nam Stone ontslag – volgens Trump werd hij ontslagen – maar bleef hij op de

achtergrond actief als invloedrijke politicus in de omgeving van de toenmalige presidentskandidaat. The Atlantic beschreef de docu als ‘een indringend portret van hoe Stone’s vuile trucs voor de huidige wanorde zorgen en waarin winnen zijn enige motiverende factor is’. De film is te zien op Netflix. OPZIJ I NR. 3 I 2018

113

KUNST & CULTUUR/FILM & TV

GONE WITH THE WIND

1939 speelt zich af in het Zuiden van de VS tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog en vertelt het verhaal van de eigenzinnige Scarlett O’Hara, de legendarische rol van Vivian Leigh. Met de bijna net zulke legendarische aandachtspanne van Trump, lijkt het ons onwaarschijnlijk dat hij de bijna vier uur durende film heeft uitgekeken.

ie had gedacht dat er een romanticus in hem schuilde? Gone With the Wind staat absoluut op het lijstje favoriete films van Trump. Sterker nog, hij vond het zelfs een van de beste films ooit gemaakt en het perfecte voorbeeld van een meesterwerk dat de tand des tijds heeft doorstaan. Gone With the Wind – wederom een klassieker – uit

SATURDAY NIGHT LIVE

lec Baldwin als steengoede Donald Trump en Kate McKinnon als hilarische Hillary Clinton. Sketches waar Trump zelf overigens een grondige hekel aan heeft. Wel is hij dol op zijn eigen optreden in het satirisch programma in 2015. Kort daarna zei hij: “Mijn guilty pleasure tv-show is SNL, met mijzelf in de hoofdrol. Ze hadden

THE ART OF THE DEAL, THE MOVIE

n deze satirische verfilming van Trumps bestseller The Art of the Deal uit 2016, schittert niemand minder dan Johnny Depp als Donald Trump. Macht, rijkdom, vastgoed en vrouwen, alles komt voor in dit hilarische kijkje in het leven van de vastgoedmagnaat, briljant

114

weergegeven door Depp. Net als in het boek zit de film vol tips om rijk te worden en krijgen we een goed beeld van zijn gezinsleven en de zeer klantvriendelijke methodes waarmee hij de top wist te bereiken. The Art of the Deal is momenteel te zien via Netflix.

geweldige kijkcijfers. De beste kijkcijfers in jaren. Het was een geweldig succes. Ik vond het leuk om te doen. Er keek vijftig procent meer dan bij de show van Hillary. Dat doet me goed.” Sinds Trump zelf wordt geparodieerd, is de lol er echter iets af. “Ik mag Alec, maar zijn imitatie van mij is erg gemeen en niet heel goed.”

KUNST & CULTUUR/TENTOONSTELLING AMERICAN BOY WELKE? Randy WAAR? In het Bonnefantenmuseum in Maastricht WAT? Portretfoto’s van Randy, gemaakt door Robin de Puy. De Puy doorkruiste Amerika op de motor, van tijd tot tijd stoppend om foto’s te maken. Tijdens haar reis ontstaat er zo een mooi portret in tekst en beeld. In Nevada komt ze een jongen tegen, Randy. Ze maakt een foto van hem en later terug in Nederland weet ze dat dit niet genoeg is. Ze gaat terug, en nog eens om foto’s en video’s te maken van Randy. WAAROM? Randy werd het onderwerp van haar nieuwe serie foto’s. Hij is een kwetsbare jongen die indringend het beeld uit kijkt. De Puy werd een vertrouwelinge van Randy. En dat is terug te zien in de foto’s. WANNEER? Tot en met 13 mei 2018 Zie: www.bonnefanten.nl Robin de Puy, Robin de Puy & Randy, 2017 © Robin de Puy, courtesy The Ravestijn Gallery Detail van ‘ Mozes en de kroon van de farao’, Jan Steen, ca. 1670, Mauritshuis.

WHITE HOUSE-HOUDEN VAN JAN STEEN WELKE? Jan Steen vertelt WAAR? Mauritshuis Den Haag WAT? Schilderijen van de zeventiende-eeuwse kunstenaar Jan Steen en nu eens niet die bekende rommelige huishoudens maar het serieuzere werk, historiestukken. Dat zijn schilderijen met verhalen uit de Bijbel, de klassieke mythologie en de oudheid. Deze schilderijen tonen Steen als ambitieus en veelzijdig kunstenaar, maar nog altijd met aandacht voor humor en plezier. De tentoonstelling omvat 21 schilderijen van Steen en een korte film ter introductie. Zou het Witte Huis het huishouden van Jan Steen kennen? WAAROM? Tot nu toe zijn de historieschilderijen van Jan Steen onderbelicht, terwijl ze in zijn tijd tot de duurste schilderijen behoorden. Hoogste tijd dus om deze tak van zijn kunst ook eens onder de aandacht te brengen. Steen schilderde verhalen vol verdriet, verraad en verleiding. WANNEER? Tot en met 13 mei 2018 Zie: www.mauritshuis.nl Maria Austria met camera, 1946 © Henk Jonker/MAI

FIRST LADY VAN FOTOGRAFIE WELKE? Maria Austria. Leven voor de fotografie WAAR? Joods Historisch Museum, Amsterdam WAT? Ruim 250 foto’s, kranten, boeken en persoonlijke documenten van Maria Austria, een van de belangrijkste fotografen in Nederland uit de twintigste eeuw. WAAROM? Deze fotografe raakte onterecht wat in de vergetelheid. Ze kreeg vooral bekendheid als fotograaf van het experimentele en avant-gardistische theater, maar ze maakte ook prachtige portretten, en reportages over de wederopbouw bijvoorbeeld. Deze expositie biedt voor het eerst een totaalbeeld van het werk van Maria Austria, van 1930 tot 1975. WANNEER? Tot en met 2 september 2018 Zie: www.jck.nl OPZIJ I NR. 3 I 2018

115

VAN OPZIJ

IVANKA

TRUMP Ivanka Trump (1981), de dochter van Donald en zijn eerste vrouw Ivana, startte haar carriĂ¨re als model. Ondernemen zat in het bloed en ze begon haar eigen modeimperium bestaande uit handtassen, schoenen, sieraden en woonaccessoires. Al snel ging ze in het bedrijf van haar vader werken, ze schopte het tot Executive Vice President van The Trump Organization. Met vadertjelief in het Witte Huis is zij gebombardeerd tot zijn officiĂŤle raadgever.

116

DOOR IRIS MAYER

KUNST & CULTUUR/VAN OPZIJ

OPZIJ I NR. 3 I 2018

117

KUNST & CULTUUR/VAN OPZIJ

ie bewonder je? “Mijn ouders. Mijn vader is een warm mens. Hij is enorm loyaal aan zijn familie en vrienden. Hij is echt een geweldige vader voor mij en mijn broers en zus. Mijn moeder was altijd unapologetically vrouwelijk in een door mannen gedomineerde sector. Zij is mijn voorbeeld geweest in het worden van een vrouw met diepgang en gelaagdheid in karakter. Een vrouw die hard werkt voor alle aspecten van haar leven, een multidimensionele vrouw. Zij leerde me om zelf mijn succes te definiëren, mijn eigen doelen te stellen en eigen waarden na te streven.” Wat is je beste keuze ooit? “Trouwen met Jared. Uiteindelijk zijn in het leven veel dingen niet zo belangrijk, maar je partnerkeuze is alles. We zijn echt partners. Hij steunt me in mijn werk en andere ambities. Ik weet dat hij altijd voor me klaarstaat en ik voor hem.” Ben je een feminist? “Zeker. Ik geloof honderd procent in gendergelijkheid, dus dat maakt mij zeker een feminist. Ik ben daar erg trots op. Ik denk ook dat mijn vader een feminist is. Hij is van grote invloed geweest op de vrouw die ik vandaag ben. Hij liet me altijd zien dat ik alles kon doen wat ik wilde, als ik met passie mijn visie nastreefde, met een goed arbeidsethos. Hij omringde me van jongs af aan met sterke vrouwelijk rolmodellen die hard werkten voor wat zij wilden. Mensen praten vaak over gendergelijkheid. Hij deed het: vrouwen werken al decennia op de hoogste niveaus van de Trumporganisatie. Ik zie het als een goed voorbeeld van hoeveel geloof hij heeft in de capaciteiten van vrouwen en hoe hij zich voor hen inzet. Ik wil ook onze kijk op vrouwen die werken veranderen. De meeste vrouwen werken tegenwoordig. Nog steeds ziet men vrouwen echter als een soort vreemde karikatuur, deze karikatuur is eendimensionaal en kent geen diepgang. Ik vind niet dat dit de werkende vrouw goed vertegenwoordigt. Er is een

118

negatieve vertekening. Niemand zegt ooit ‘a working man’, maar men heeft het wel over ‘working women’. Daar hangt dan een bepaald oordeel aan. Hoe sneller we afstappen van het idee dat vrouwen óf moeders óf professionals zijn, hoe beter. Hopelijk kan onze generatie beginnen met het herdefiniëren van wat het betekent om een werkende vrouw te zijn. Ik geloof en hoop dat dit veranderd zal zijn tegen de tijd dat mijn dochtertje een volwassen vrouw is en ik zal me daarvoor inzetten.” Wat hoop je verder voor je dochter? “Ik denk dat hoe langer we de puurheid van een jong meisje kunnen behouden – dat ze vrij is van de aannames rond haar rol als vrouw, wat ze hoort te doen, wat ze niet hoort te doen, wat ze leuk hoort te vinden, wat ze niet leuk hoort te vinden – hoe beter. Ik word altijd geïnspireerd door mijn dochtertje omdat ze me laat zien hoe diepgeworteld de vooroordelen zijn. Ik betrap mezelf er soms op dat ik me zelfs bij mijn eigen kinderen eraan schuldig maak, zowel mijn zoons als dochter. Ik hoop dat mijn dochter Arabella opgroeit in een wereld waar haar nooit verteld wordt dat ze iets niet kan vanwege haar geslacht.” Wat is je favoriete reis? “Patagonia’s Torres del Paine nationaal park: een adembenemende en magische plek. Daar wandelen met mijn man was echt onvergetelijk. Daarnaast ga ik graag in weekenden naar onze cottage bij de Trump golf clubs in New Jersey, naast die van mijn vader.” Wat is je grootste prestatie? “Ik ben erg blij met de reacties die ik heb gekregen op het Women Who Work initiative. Ik ontmoet elke dag vrouwen die geloven in waar we ons voor inzetten en zich verbonden voelen met onze doelen. Deze reacties vat ik op als steun dat onze boodschap nodig is. Het begint zo echt een bron voor emancipatie en inspiratie voor werkende vrouwen te worden in alle

aspecten van hun leven.” Wanneer had je voor het laatst de slappe lach? “Gister om mijn vader. Hij heeft een erg leuk en soms ondeugend gevoel voor humor.” Wat is de beste plek om te wonen? “Ik ben recent verhuisd naar Washington samen met mijn man en kinderen. Ik ben er blij mee en vind het leuk om dicht bij mijn vader te kunnen wonen. De kinderen vinden het fijn in ons nieuwe huis. Als mijn kinderen gelukkig zijn, ben ik gelukkig. Voor mij is het belangrijkste daar te zijn waar mijn familie is.” Mis je je oude leven in New York? “Nee, eigenlijk niet. Het is een erg leerzame en spannende tijd voor mij, voor Jared en ons gezin. Het is echt een eer om ons land te mogen dienen, om terug te kunnen geven aan het land dat mij zo veel heeft gegeven.” Wat is dierbaarste bezit? “Mijn kinderen, Arabella, Joseph en Theodore betekenen alles voor me.

‘Ik denk ook dat mijn vader een feminist is’ Het zijn echt geweldige kinderen. Ik leer zo veel van hen. Elke dag vind ik het weer moeilijk om ze thuis achter te laten als ik naar mijn werk ga.” Zijn er dingen die je moeilijk vindt aan moeder zijn? “Na mijn zwangerschap had ik last van een depressie. Het was een moeilijke en emotionele tijd voor me. Ik had het gevoel niet mijn potentieel waar te maken als ouder en als ondernemer. Mijn zwangerschappen waren redelijk makkelijk, waardoor de klap nog harder aankwam. Ik vind het ook vaak moeilijk een balans te vinden tussen mijn privéleven en werk. Ik heb dat nu opgegeven, er is geen balans. Hoe eerder je dat accepteert, hoe eerder je door kan gaan. Ik plan tijd voor mijn kinderen nu in. Ik plan date-dagen of avonden met mijn kinderen.” Wat waardeer je met meeste in vrienden? “Toen ik jonger was, begon het me op te vallen dat mensen mij anders behandelden omdat ik geld

KUNST & CULTUUR/VAN OPZIJ

had. Het was nota bene niet eens mijn geld, maar dat van mijn ouders. Het viel me erg op. Ik vond het onprettig. Dus voor mij is oprechtheid het belangrijkste in vriendschap.” Wat is het beste advies dat je ooit hebt gekregen? “Ik kan niemand bedenken die succesvol is die half werk levert en geen passie heeft. Je kunt allerlei diploma’s hebben, maar als je geen passie hebt voor wat je doet ga je je nooit echt voor iets inzetten. Uiteindelijk zijn het de mensen die passie hebben voor wat ze doen die succesvol worden. Dat zie je ook echt in de zakenwereld. Het is daarom ook erg belangrijk om altijd op tijd te zijn. Dat heb ik van mijn vader geleerd. Om me voor te bereiden op mijn eerste werkdag kwam ik eerder terug van vakantie in de Hamptons. Ik wilde de reis naar mijn werk oefenen. De nacht voor mijn eerste werkdag kon ik niet slapen omdat ik bang was te laat te komen. Ik was veel eerder bij het kantoor dan de anderen en zat daar een paar uur te wachten voordat de eerste collega de deur kwam openen.” Wat zie jij als succes? “Succes gaat over vervuld en tevreden zijn in je carrière en privéleven. Het gaat vooral om gelukkig zijn. Als ik me in mijn privéleven niet vervuld voel kan ik niet gelukkig zijn. Dus dat heeft voor mij prioriteit. Dat geldt ook voor mijn carrière. Met name als moeder

is het elke dag zwaar om je gezin thuis achter te laten. Het is dus echt belangrijk dat ik mijn baan leuk vind. Voor mij gaat succes dus om gelukkig zijn over de weg die je kiest in je leven. Ik probeer daarbij niet te veel te letten op wat mensen vinden dat ik zou moeten doen.” Wat maakt je boos? “Ik ben eigenlijk niet vaak boos en ik ben van nature redelijk rustig. Nou, ik stoor me er wel aan sommige berichtgeving over mijn familie. Met name als we

onrechtvaardig worden behandeld. Er was bijvoorbeeld een tijd geleden kritiek op mijn kleine broertje Barron. Hij zou te casual gekleed zijn geweest. Barron vind ik echt off limits voor de media. Hij is nog een kind. Een jonge jongen die probeert te wennen aan de surreële omgeving waarin hij nu is beland. Melania en mijn vader proberen de overgang van zijn oude leven naar nu zo makkelijk mogelijk te maken. Kritiek van de

media op zijn T-shirt en jeans horen daar niet bij.” Hoe denk je over de kritiek op de kleding van bijvoorbeeld Melania? “Echt ongepast. Ze wordt erg geobjectificeerd. Ik vind het echt verkeerd om zo over vrouwen te spreken en schrijven. Melania is een hele capabele vrouw. Men zou zich moeten bezighouden met de goede dingen die zij doet.” Wat weten mensen niet van je? “Ik hou van de bouw, het is sexy. Het mooiste eraan is dat je echt iets tastbaars maakt. Na alle moeite en tijd die je ergens in steekt, staat er echt iets. Dat vind ik erg mooi. Ik heb de bouw en bouwen altijd al interessant gevonden. Ik kan me herinneren dat ik altijd barbies kreeg. Mijn broers kregen lego, bouwsets en dat soort dingen. Dat maakte me boos. Het was een klein trauma voor me, haha. Een keer pikte ik de legoset van mijn jongste broertje af, pakte superlijm en sloot me op in zijn kamer. Ik lijmde de lego stukjes aan elkaar in een model van Trump Tower. Mijn vader wees me terecht en ik moest sorry zeggen tegen mijn huilende broertje, maar ik zag dat mijn vader stiekem trots was. Ik heb altijd al in onroerend goed willen werken. Het zit in de genen denk ik.” O Bronnen: The Telegraph, Harper’s Bazaar, Youtube Elle Decor, Quartz India, The Huffington Post, Late Night with Conan O’Brien, The Sunday Times OPZIJ I NR. 3 I 2018

119

KUNST & CULTUUR/OP REIS

NOVO MESTO MELANIAâ&#x20AC;&#x2122;S SLOVEENSE PAREL

120

DOOR DE REISMEIDEN

KUNST & CULTUUR/OP REIS

Hoewel een mooie bestemming in de VS voor de Reismeiden ook een uitdaging was geweest, konden en wilden we toch wat dichter bij huis blijven. Slovenië! Want hoe konden we een trip naar Novo Mesto weerstaan? Het stadje waar Melania in 1970 werd geboren ligt in wat toen nog gewoon Joegoeslavië was. En zoals meestal op onze reizen: er is altijd meer te zien dan je denkt.

OPZIJ I NR. 3 I 2018

121

KUNST & CULTUUR/OP REIS

122

oewel Melania Trump (toen nog Knavs) werd geboren in Novo Mesto, met 22.000 inwoners de zevende stad van Slovenië, groeide zij op in Sevnica. Deze stad nam de gelegenheid te baat om zichzelf op de toeristische kaart te zetten. Er worden guided tours, kunst- en handvaardigheidstentoonstellingen en natuurlijk een wijnfestival georganiseerd. Novo Mesto bleef gek genoeg stil. Want dit prachtig aan de Krka rivier gelegen stadje met zijn rijke geschiedenis en historische gebouwen is de aandacht meer dan waard.

tref je nog de middeleeuwse restanten aan. Het mooiste uitzicht op dit deel van de stad heb je trouwens vanaf een boot of de overkant van de Krka. Het oude dorpsplein is het centrale punt van de oude stad van Novo Mesto, en dateert uit de zestiende eeuw. Dit plein met het stadhuis, de fontein en aan het einde de oude Kandija-brug die de oude stad met de nieuwe buitenwijken verbindt, is in alle opzichten een echte stadskern. De Kandija-brug is gebouwd in 1898, overspant met vijfenzeventig meter de Krka en is de oudste brug van dit type in Slovenië.

BREG Breg, wat zoveel betekent als ‘rivieroever’, is het pittoreske deel van de stad, gebouwd op de steile rivieroever. Hier

Het Dolenjska museum is een must-see voor wie geïnteresseerd is in de cultuurhistorie van deze omgeving. Het is een van de belangrijkste musea van

KUNST & CULTUUR/OP REIS

Slovenië en heeft een grote collectie aan archeologische vondsten, bronzen juwelen, kleding en memorabilia uit de Tweede Wereldoorlog. Galeriaja Jakčev is een belangrijk kunstmuseum, waarin je werken vindt van Božidar Jakac (1899 –1989). De permanente tentoonstelling omvat 828 werken van deze kunstenaar. In een apart gedeelte van dit museum worden wisselende tentoonstellingen van andere Sloveense kunstenaars gehouden. DAVID BOWIE De kathedraal van St. Nicholas is een van de oudste kathedralen van Slovenië. Zijn naam heeft deze kathedraal te danken aan het schilderij Het Visioen van Sint Nicholas uit 1582, geschilderd door de Venetiaanse schilder Tintoretto. Voor wie Novo Mesto voorlopig niet in het reisschema staat: in het Rubenshuis in Antwerpen is een ander monumentaal altaarstuk van deze schilder te bewonderen. Dit stuk is afkomstig uit de nalatenschap van David Bowie. Opmerkelijk, want hij was een verzamelaar van moderne kunst. Trška Góra is een deelgemeente van Novo Mesto en ligt op een 428 meter hoge heuvel. De uitzichten vanaf hier over de heuvels, dorpjes en wijngaarden zijn plaatjes. Dit is ook een goed startpunt voor hiken, gewoon wandelen en fietsen.

OPZIJ I NR. 3 I 2018

123

KUNST & CULTUUR/OP REIS

ETEN EN DRINKEN Slovenië ligt te midden van Oostenrijk, Hongarije en Kroatië en Italië. De invloeden van die landen zie je dan ook terug in de keuken. Denk aan aardappelgerechten, gedroogd vlees (pršut) apfelstrudel, kaiserschmarm en pasta. Slovenen hebben aan hun huis vaak een tuin waar ze eigen groente en fruit verbouwen. Restaurants doen dat ook. Het eten is meestal puur, onbewerkt en vers. Gezond dus! Eten en drinken is heel betaalbaar, een glaasje wijn kost gemiddeld zo’n €2 en een driegangendiner heb je al vanaf €10 – je kunt het natuurlijk zo duur maken als je wilt. Typisch Sloveens is jota, een soep met bonen, zuurkool, aardappel en spek. Kool en vlees zie je in veel gerechten terug. Ook wordt er gebruik gemaakt van pompoenpitolie. Wij zouden het een superfood noemen, er wordt gezegd dat de olie veel goede eigenschappen heeft. Slovenen druppelen de nootachtige olie over salades en vleesgerechten. 124

KUNST & CULTUUR/OP REIS

PRAKTISCH Als je de tijd hebt, kun je natuurlijk de auto pakken naar Slovenië en Novo Mesto. Is wel 1270 kilometer gerekend vanaf Utrecht. Maar dan kun je ook gelijk van Slovenië de verscheidenheid aan landschappen met meren, bossen, grotten en dorpjes zien. De oude steden worden omringd door kastelen en staan vol barokke gebouwen, zoals in Ljubljana. Op deze stad kun je ook vliegen en vandaar een auto huren. Zowel KLM als Transavia vliegen op deze bestemming. Daarnaast zijn er ook diverse touroperators die complete reizen aanbieden.

TAALCURSUS

HOE ZEG JE

IN HET SLOVEENS

Goedemorgen

Dobro jutro

Dankjewel

Hvala

Waar is het beste café?

Kje je najboljša kavarna?

Bent u familie van Melania?

Ste družina Melanija?

Ik wil nog een dag langer blijven. Želim ostati še en dan. Wilt u even OPZIJ gaan?

Ali ho eš iti na stran?

OPZIJ I NR. 3 I 2018

125

MAN OVER VROUW

SECOND BEST PENCE Mike Pence (58) is de vicepresident van de Verenigde Staten. Als running mate van Trump profileerde hij zich als een strenggelovige conservatieveling voor wie familiewaarden centraal staan. In zijn kantoor hangt dan ook een familieportret met zijn vrouw Karen en de kinderen Michael, Charlotte en Audrey.

“W

e gingen naar dezelfde kerk, de St. Thomas Aquinas Church in Indianapolis. Karen speelde er gitaar. Het was liefde op het eerste gezicht, in ieder geval voor mij. Tijdens onze eerste date zijn we gaan schaatsen en na ongeveer negen maanden – op 8 juni 1985 – zijn we getrouwd. We hadden het laatst nog over die eerste periode samen. Het was na een paar afspraakjes dat ze me vertelde dat ik voor haar op de eerste plaats stond. Ik moest haar afkappen, want ik zou haar waarschijnlijk teleurstellen als ze mij op de eerste plaats zou zetten. Wat ik daarmee bedoel is dat God op de eerste plaats moet staan, Jezus moet de belangrijkste plaats innemen. Ik vind het geen probleem om op de tweede plaats te staan. Waarom? Omdat ik een mens ben en ieder mens maakt fouten. Het gaat erom dat je leven iedere dag opnieuw in het teken van God staat. Ik zou je graag aan haar voorstellen, maar ze staat vandaag achter het aanrecht. Haha, dat is een grapje natuurlijk. Maar dit is wel vaak het beeld dat door de media over ons wordt geschetst, dat van het streng conservatieve gezin. Gedeeltelijk is dat waar. Ik zeg altijd:

126

ik ben christen, conservatief en Republikein, in die volgorde. Ik ben juist erg trots op Karen, omdat ze zo actief is en niet achter het aanrecht blijft staan. Als Second Lady van Amerika reist ze door het land om beeldende therapie te promoten. Ze bezoekt mensen voor wie deze therapieën een belangrijke ondersteuning kunnen zijn, zoals gezinnen waarvan de vader is uitgezonden, of voor kinderen die met een dodelijke ziekte in het ziekenhuis liggen. Ze heeft trouwens altijd interesse gehad in kinderen. Ze heeft vijfentwintig jaar voor de klas gestaan en nadat ik in 2013 gouverneur van Indiana was geworden, heeft zij veel scholen bezocht. Karen en ik hebben een erg normaal gezinsleven. Zij is creatief en avontuurlijk. Ze schildert prachtige aquarellen en ze is een keer met onze zoon Michael gaan skydiven, dat zou ik zelf nooit hebben gedurfd. Verder doen we veel dingen samen. We houden van paardrijden en gaan graag naar sportwedstrijden, bij voorkeur van de Indianapolis Colts, waar we trouwe supporters van zijn. We kijken ’s avonds graag naar onze favoriete series. Karen houdt van Modern Family, terwijl ik meer geniet van series als Downton Abbey. We gaan vaak wandelen, luisteren naar onze favoriete bands, zoals de Commodores en Earth, Wind & Fire en eindigen de dag met een hapje bij Steak ’n Shake. Je kunt wel stellen dat ik een erg tevreden man ben. Ik denk dat mijn geloof en mijn huwelijk met Karen de twee meest belangrijkste invloeden op mijn leven zijn geweest.” DE DOCHTERS “Ik was afgevaardigde, gouverneur en nu vicepresident, maar mijn belangrijkste titel is toch die van papa. Het maakt me heel gelukkig om vader te mogen zijn van de drie leukste kinderen ter wereld: onze twee dochters Audrey en Charlotte en onze zoon Michael, die in het Amerikaanse leger zit. Audrey is 21 en studeert sociale wetenschappen aan de Northeastern University. Ze is sociaalliberaal, maar ik ben erg trots op haar, omdat ze haar eigen mening heeft en haar eigen weg zoekt in het leven. Ondanks onze politieke verschillen heeft ze voor mij gestemd, omdat ik me volgens haar echt bewezen heb. En onze 22-jarige dochter Charlotte studeerde twee jaar

DOOR NICO HOFSTRA

MAN OVER VROUW

OPZIJ I NR. 3 I 2018

127

FOTO TWITTER @MARLONBUNDO

MAN OVER VROUW

haar inzet. Iets wat de families Trump en Pence gemeen hebben: alles draait om het gezin. Als ik terugkijk heb ik meer verkiezingen verloren dan gewonnen. Veel vrienden van me hebben het zover laten komen dat ze daardoor ook hun familie verloren. Dat zou ik nooit hebben laten gebeuren. Er komen weleens oude dametjes op me af met: ‘Schat, doe wat je moet doen, maar houd je gezin bij elkaar.’”

geleden af als filmmaker. Ze is erg creatief en schreef zelfs een boek over ons huiskonijn: Marlon Bundo’s Day in the Life of the Vice President. Charlotte schreef het verhaal en Karen maakte er tekeningen bij. De dieren horen bij de familie, al zijn het er niet meer zoveel als vroeger. Onze katten Pickle en Orea en onze beagle Maverick zijn onlangs gestorven, maar onze slang Sapphira en Marlon Bundo zijn met ons meeverhuisd naar Washington. Marlon is inmiddels een echte beroemdheid, heeft zijn eigen Instagramaccount en gaat altijd mee naar feestjes in het Witte Huis. De campagne voor het vicepresidentschap was een familieaangelegenheid, dat was het sinds de eerste dag dat we begonnen met campagnevoeren. Karen en ik stonden vaak handen te schudden in de Republikeinse tent, terwijl onze dochters buiten flyers uitdeelden. Ik geef Karen alle credits voor de band die we met onze kinderen hebben. Gedurende ons hele huwelijk heeft zij de ruimte gecreëerd om ons gezin een zo normaal mogelijk leven te laten leiden. Alles wat de kinderen hebben bereikt, de personen die ze zijn geworden, hebben ze te danken aan

DE DISNEYPRINSES “Op een gedenkwaardige Vaderdag keek ik samen met mijn kinderen naar Mulan. Voor wie nooit slachtoffer is geweest van McDonald’s hysterie over deze film: Mulan is het fictieve verhaal van een meisje dat haar vaders plaats inneemt in een oorlog tussen de Chinezen en de Hunnen. Disney verwacht dat we geloven dat Mulan’s vindingrijkheid en moed genoeg zijn om haar op militair vlak succesvol te maken. Dit is duidelijk een poging om het debat over de rol van

‘Wanneer er alcohol geserveerd wordt en men wat losbandig begint te worden, dan heb ik graag mijn knappe brunette aan mijn zijde’

128

vrouwen in het leger bij de jeugd aan te wakkeren. Zo gek is dat niet, want wie denkt er niet aan Bambi als het op het nieuws over de jacht gaat? Welnu, het gaat mij om het volgende: jongemannen vinden jongedames seksueel aantrekkelijk en veel jongedames vinden jongemannen vaak seksueel aantrekkelijk. Zet ze langdurig samen in dezelfde ruimte

MAN OVER VROUW

moeder geregeld mee op reis en in het vliegtuig bestellen we altijd KFC en maken we er echt een zootje van. Shout out naar Donald Trump dus. Ik ben opgevoed in een traditioneel katholiek gezin met een maïsveld in de achtertuin. We gingen naar de kerk en ik heb acht jaar een geweldig leven gehad op een katholieke school. Ik heb drie broers en twee zusters. Mijn moeder Nancy – ze is nu 87 – heeft me opgevoed en heeft me de dingen meegegeven waar ze mij nu om prijst, namelijk eerlijkheid, vrijgevigheid en liefde, zoals liefde voor het land en voor de bevolking. Ons gezin heeft moeilijke tijden gekend. Pas toen ik zelf ouder was, ontdekte ik dat mijn vader een erg moeilijke jeugd heeft gehad - mede omdat zijn vader worstelde met zijn leven als immigrant - en dat hij later zelf de keuze maakte om de vader te zijn die hij zelf graag gehad zou hebben. Voor Karen geldt hetzelfde. Haar vader verliet zijn vrouw en vier dochters toen ze vier jaar oud was. Op basis van onze achtergrond hebben wij keuzes gemaakt voor ons eigen gezin. Hard werken en energiek zijn gaat bij mij vanzelf, maar het is een zeer bewuste keuze om aan het einde van de dag mijn agenda dicht te doen, in de auto te stappen en op tijd thuis te zijn voor het avondeten met mijn vrouw en kinderen. Die beslissing heeft ons leven verrijkt.” O

DE MOEDER “Wist je dat president Trump kritiek krijgt op zijn zogenaamd ongezonde eetgewoontes? Ik neem mijn

Bronnen: Fox News, CBN News, Instagram, WTHR, The Hill, IndyStar, Fanchon Stinger, Crosswinds Counseling, Alternet.

FOTO TWITTER @MIKE.PENCE

en dingen worden vanzelf, hoe zal ik het zeggen, interessant. Je ziet het ook bij Mulan, die een affaire krijgt met haar meerdere. Moraal van het verhaal: vrouwen in het leger, slecht idee. Ik denk echt niet dat alle mannen en vrouwen alleen maar op jacht zijn naar elkaar, maar ik denk wel dat je al snel het verkeerde signaal afgeeft als je bepaalde situaties opzoekt. Ik ga weinig in op uitnodigingen van collega’s om te komen eten of borrelen, en als ik al zou gaan, dan zeker niet zonder mijn vrouw. Voor mij heeft dit alles te maken met het versterken van je huwelijk. Wanneer er alcohol geserveerd wordt en men wat losbandig begint te worden, dan heb ik graag mijn knappe brunette aan mijn zijde. Dergelijke ervaringen hebben sterk bijgedragen aan mijn overtuigingen. Zo denk ik bijvoorbeeld dat het huwelijk slechts bestaat tussen een man en een vrouw, ben ik tegen abortus en zie ik geen heil in kinderopvang. Al jaren krijgen we opgedrongen dat je alles maar moet hebben: een carrière, kinderen en een garage met ruimte voor twee gezinsauto’s. Natuurlijk kan je alles hebben, maar ondertussen komt je kroost ernstig emotioneel tekort wanneer je ze in een kinderdagverblijf onderbrengt. Met al deze voorbeelden uit ik voornamelijk mijn kritiek op die hele mama-doet-er-niet-toe-cultuur.”

OPZIJ I NR. 3 I 2018

129

SHOPPING

ALLE BESPROKEN BOEKEN IN DIT NUMMER ZIJN TE KOOP VIA ONZE WEBSHOP

The BEST Laat je geliefde of je moeder weten hoeveel ze voor je betekenen. Desnoods met een van deze kaarten. €2,67 via Etsy.com

DUIDELIJK Stop jij jouw mening over The Donald niet graag onder stoelen of banken? Deze sticker helpt je jouw mening te verkondigen zonder er te veel woorden aan vuil te moeten maken. Plak hem op je agenda, broodtrommel, laptop, fiets, of eigenlijk waar dan ook. Stickers vanaf €2,80 via www.redbubble.com

EAU de Trump Make America smell great again, met deze kaars die naar ehm Trump ruikt. Voor elke verkochte kaars gaat er drie dollar naar Artsen zonder grenzen. €18,16 via Etsy.com

YOU get a bag! Kun jij ook niet wachten op het moment dat Oprah aankondigt zich verkiesbaar te stellen voor de presidentsverkiezingen van 2020? Hoewel velen het onwaarschijnlijk achten dat zij daadwerkelijk een gooi zal doen naar het presidentschap, kunnen we altijd blijven dromen. Wij wel in ieder geval. In Amerika lopen ze alvast op de zaken vooruit door Oprah te helpen met wat merchandise. Tas vanaf $13,90 via www.redbubble.com 130

CARIN GAEMERS TAKE CARE Carin Gaemers (1958) is de meest invloedrijke vrouw 2017. Maandelijks houdt ze ons bij de les.

BILLBOARDING

indelijk weer eens tijd om met mijn zus naar de bioscoop te gaan. We zagen Three Billboards outside Ebbing, Missouri. Een film over een vrouw die het verdriet om haar vermoorde dochter en haar woede over het gebrek aan succes bij het zoeken naar de dader uitleeft in een grimmige haatcampagne tegen de plaatselijke politie. Actrice Frances McDormand zet op weergaloze wijze Mildred neer als een onverzettelijke vrouw met een verpletterend zelfvertrouwen die haar zachtere kant zo goed heeft verstopt dat deze alleen naar buitenkomt wanneer ze er onverhoeds door wordt overvallen. Daarin is ze niet anders dan de meeste inwoners van Ebbing. Liefde tussen ouders en kinderen boven de lagere schoolleeftijd wordt geuit in ruwe grappen. Over gevoelens wordt niet gesproken. Iedereen begrijpt dat Mildred verdriet heeft, maar benoemt dit alleen om de afkeer van haar razernij te onderstrepen. Wanhoop en verdriet bezweren met woede of dronkenschap wordt normaal gevonden. Mildred overschrijdt een grens omdat zij haar pijlen richt op iemand die om een ander verdriet al even zwijgend wordt ontzien. Wanneer Mildred begrip toont voor het verdriet van de vader van haar kinderen, de man die haar verliet voor een jongere vrouw, zet hij haar met het vleesmes op de keel klem tegen

de muur alsof hij iemand overmeestert die zijn leven bedreigt. In Ebbing, Missouri wordt toegeven aan kwetsbaarheid beschouwd als een levensgevaarlijke vorm van zwakte. Ebbing is verzonnen stadje. Toch bestaan zulke gemeenschappen wel degelijk. Stadjes waar de herrie uit de grote geglobaliseerde buitenwereld niet meer is dan achtergrondruis. Waar de meerderheid van de kinderen het eerder slechter dan beter zal krijgen dan hun ouders. Als het leven de mensen nog niet heeft teleurgesteld is het slechts een kwestie van tijd voordat een persoonlijke ramp hen treft. Stadjes waar het leven weinig te bieden heeft, ziekte en dood sneller toeslaan en racisme altijd wel ergens de kop op steekt. Daarin staan de inwoners van Ebbing model voor een groot deel van het electoraat van Donald Trump. De kracht van deze film is dat ze een kijkje geeft in de ziel van mensen waarover in de media alleen wordt bericht in demografische kenmerken als inkomen, opleidingsniveau en geografische spreiding. Films als Three billboards outside Ebbing, Missouri maken een andere duiding mogelijk. Kwetsbaarheid leidt tot angst. En uitzichtloosheid maakt dat die angst een uitweg zoekt in woede gericht op het gezag dat niet in staat is bescherming te bieden en rechtvaardigheid te herstellen. Als dat zo is, dan is een stem voor Trump vooral een roep om bescherming en rechtvaardigheid vanuit de overheid.

Stemmers in stadjes als Ebbing willen vooral bestaanszekerheid. Zij zijn er niet per se op uit alle Mexicanen uit de Verenigde Staten te verdrijven. In Ebbing vormen goedkope arbeidskrachten uit Mexico geen economische bedreiging. De enige verwijzing naar Mexicanen in de film, is de opmerking dat een enveloppe met geld is afgeleverd door een minderjarige Mexicaanse jongen die zelf niet eens in beeld komt. Vanwege deze film realiseerde ik me dat het te gemakkelijk is om Trumpstemmers weg te zetten als domme sukkels waarmee wij weldenkende mensen niets gemeenschappelijk hebben. Wat niet betekent dat we hen tot slachtoffer moeten bestempelen die als we ze maar voldoende pamperen vanzelf hun stemgedrag aanpassen. Maar wanneer wij hen reduceren tot een eendimensionale categorie, verliezen we het zicht op de echte oorzaken van problemen die tot hun stemgedrag hebben geleid. Er is nu eenmaal geen heldere afbakening tussen ‘goed’ en ‘slecht’. Meestal is het een kwestie van iets meer goed dan slecht of andersom. Wie het goede niet kan zien in Mildreds soms onuitstaanbare opponenten zal nooit snappen hoe een vrouw die zich in haar huwelijk liet mishandelen de kracht kan ontwikkelen om het op te nemen tegen een heel stadje. O OPZIJ I NR. 3 I 2018

131

BIJ

WERKEN WE MET VERANTWOORDELIJKHEIDSGEVOEL ! Voor het milieu. Elke dag opnieuw zetten wij ons in om de impact van onze activiteiten op de natuur te beperken, in alle fases van het productieproces, van de boomgaard tot het verpakken. Voor onze terroirs. Onze productie draagt bij aan de instandhouding van de plaatselijke economie en de bescherming van traditionele landschappen.

Voor onze producenten. Mannen en vrouwen met hart voor hun vak, die leven van hun werk dankzij een rechtvaardige beloning.

Voor de kwaliteit. Onze appels worden regelmatig gecontroleerd door onafhankelijke instanties, die de traceerbaarheid garanderen.

Voor meer informatie, bezoek de website:

www.pinkladyeurope.com

Zoveel meer dan een appel