OPZIJ FEMINISTISCH MAGAZINE 4.0
NR .4 • 2 20 0 18 • 4 6 s t e JA A RG A NG • € 6,9 9
ATIE R E N GE ECIAL SP
OP REPORTAGE RWANDA, FILIPIJNEN EN SINT MAARTEN VOORPUBLICATIE DUITSE MOEDERS MAN OVER VROUW YOERI ALBRECHT NADIA MURAD GEKIDNAPT DOOR IS SAVE THE CHILDREN VIKTÓRIA DE BOURBON DE PARME DE MEETLAT: PLAN NL VOOR MEISJES VAN NU EN LATER
VROUWEN & HUMOR ‘ZIJN Z’N BALLEN WEL AL INGEDAALD?’ ANNEMARIE OSTER, SOUNDOS EN DE GESTAMPTE MEISJES
Uitgeroepen tot
World’s Best Designed Newspaper
Daarom nu
2 . per week 00
parool.nl/winnaar *Bekijk de actievoorwaarden op parool.nl/winnaar 2
OPZI
COLOFON/UITGELICHT
KLANTENSERVICE Op opzij.nl/abonnementen kunt u zelf een abonnement nemen. Voor contact over abonnementen, bestellingen, wijzigingen en vragen kunt u mailen naar abonnementen@opzij.nl. Een jaarabonnement kost € 42,75 voor 6 nummers. COLOFON Redactieadres Witte Singel 103 2313 AA Leiden redactie@opzij.nl Hoofdredacteur Marianne Verhoeven Chef Redactie Marleen Hogendoorn Art Director Emmely Pardon
Medewerkers Hadjar Benmiloud, Irene Berbee, Julie Blik, Emmi van den Boom, Asha ten Broeke, Melissa Casu, Corbino, Janiek Dam, Rosalie van der Does, Carin Gaemers, Myrthe Hilkens, Nico Hofstra, Felix Huygen, Maf Leiden, Marian Mudder, Sander Pardon, Alies Pegtel, Lize Prins, De Reismeiden, Jannie Schipper, Sheila Sitalsing, Sjenkels, Brenda Stoter Boscolo, Else Tilman, Fieke Tissink, Paul Tolenaar, Marielle van Uitert, Lisa Verdegaal, Renate van der Zee Directeur/uitgever Hans van Brussel Distributie Aldipress Druk HaboDaCosta COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteurs of rechthebbenden. De uitgever is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van druk- en zetfouten. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten van de illustraties volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Zij die menen nog zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich wenden tot de uitgever. ABONNEMENTEN Een abonnement wordt tot wederopzegging aangegaan, tenzij anders vermeld. Opzeggingen kunnen UITSLUITEND schriftelijk worden doorgegeven, per post Perfect Groep B.V., Inzake OPZIJ, Karel Doormanweg 41, 3115 JD Schiedam. Of per email naar abonnementen@opzij.nl. PERSOONSGEGEVENS We maken u erop attent dat aan ons verstrekte persoonsgegevens zoals naam, (e-mail)adres en telefoonnummers worden opgenomen in het gegevensbestand van Opzij B.V.. Dit bestand is aangemeld bij het College bescherming persoonsgegevens door Opzij B.V., de verantwoordelijke voor uw gegevens. Uw persoonsgegevens worden gebruikt voor onze abonnementenadministratie, voor de uitvoering van met ons gesloten overeenkomsten en om u op de hoogte te houden van interessante informatie en aanbiedingen van producten en diensten, eventueel ook na beëindiging van uw abonnement.
FE M I N I S T I S C H M AG A Z I N E 4 . 0
NR .4 • 201 8 • 4 6 ste JAARGANG • € 6,9 9
UITGELICHT BRENDA STOTER BOSCOLO Brenda Stoter Boscolo heeft zich als journalist gespecialiseerd in het Midden-Oosten. Ze reisde af naar Parijs voor een interview met jezidi-activiste Nadia Murad. “Ik vond het heel bijzonder en kijk echt tegen haar op. Ik sprak eerder al veel jezidi’s en zij is echt het gezicht van het leed geworden – maar ook van de kracht en de strijdlustigheid van de gemeenschap. Echt een heldin.”
PAUL TOLENAAR Reisfotografie, portretfotografie en de mooiste reportages; bij Paul Tolenaar zit fotograferen in zijn bloed. Voor dit nummer portretteerde hij Annemarie Oster, Soundos en de Gestampte Meisjes. Op onze bezorgde vraag of hij die vijf vrouwen wel aankon, antwoordde hij: “Ik heb zelf vijf zussen.” Als een vis in het water dus.
OPZIJ 2018 NR. 4
3
Bashira, 10 jaar, SyriĂŤ
IEDER KIND VERDIENT EEN EERLIJKE KANS Save the Children geeft in de hele wereld kinderen een gezonde start, de kans om te leren en we beschermen ze tegen onrecht en gevaar. Wij doen alles wat nodig is om het leven van kinderen - en daarmee de toekomst van onze samenleving - te verbeteren. Niet alleen in geval van nood, maar elke dag weer.
www.savethechildren.nl
EDITORIAL MARIANNE VERHOEVEN
ONS ALLEGAARTJE
R
egelmatig krijgen we de vraag wat de doelgroep van OPZIJ is. Vooral adverteerders hebben grote behoefte aan een duidelijke en afgekaderde doelgroep en dan vooral qua leeftijd en opleiding. Tja, het valt voor ons nog niet mee om een gewenst antwoord te geven. Want leeftijd? De charme is nu juist dat onder onze lezeressen zich nog steeds abonnees van het eerste uur bevinden. Die zich de eerste stukken van Hedy d’Ancona, Wim Hora Adema en Joke Smit nog feilloos kunnen herinneren. Maar ook een hele jonge groep feministen weet ons tegenwoordig weer te vinden. In eerste instantie via onze publicaties op de website, maar ook gewoon in ons magazine, waar we deze generatie graag aan het woord laten. En dan heb ik het alleen nog maar gehad over leeftijd. Nee, dan het feminisme zelf. Is er nòg een begrip waarvan de beleving en de invulling zo divers is? Hardcore feministen die iedere vrouw die niet ten minste vijf volle dagen aan de slag is, een verspilling van belastinggelden c.q. opleiding vinden; de bakfietsmoederfeministes, die proberen alle ballen in de lucht te houden en daardoor van iedereen op hun lazer krijgen; jonge feministes voor wie het intersectionele aspect het allerbelangrijkste is; de lesbofeministes; de lipstickfeministes, en zo kan ik nog een hele trits noemen. En natuurlijk hebben al deze
groeperingen gelijk. Kijk maar op onze Facebook-pagina, waar hun commentaren – al dan niet op elkaar – goed leesvoer zijn en waar je altijd iets van kunt leren. Juist die verschillen, en onze al dan niet geslaagde pogingen om zoveel mogelijk gezichtspunten aan bod te laten komen in ons magazine, vormen een aardige uitdaging. Dat bracht ons ook op het samenvattende thema voor dit nummer: generaties. Kijk maar naar de bijzondere buitenlandreportages over Rwanda, over de gruwelijke geschiedenis van een moeder met een zogenaamd hate child, het bijzondere klimaat in de drugsoorlog op de Filipijnen, waar Duterte zijn politiekorps de volledig vrije hand heeft gegeven, of naar Sint Maarten, waar een jaar na orkaan Irma nog nauwelijks is begonnen met de wederopbouw. Het zijn de moeders die daar de boel bij elkaar houden. Of je zult maar een Duitse moeder hebben in het Nederland van net na de oorlog. Frank Dam tekende in Duitse moeders de verhalen van een aantal min of meer bekende Nederlanders op, die allen een Duitse moeder hadden. Dat viel in een aantal gevallen zeker niet mee. Al was het maar dankzij de niet zo subtiele houding van de Nederlanders na de oorlog die, zonder uitzondering natuurlijk allemaal wél ‘goed’ waren. Wij hebben een voorpublicatie van uit dit boek van Hans Maarten van den Brink, die tegenwoordig in Berlijn woont. En nu we het toch over de oorlog hebben: onze invloedrijkste vrouw Carin Gaemers heeft een prachtige column over de onzichtbare vrouwen
uit het verzet. Een van die onzichtbare vrouwen bleek ook de moeder van Yoeri Albrecht, directeur van De Balie. In Man over Vrouw vertelt hij over zijn moeder en alle andere vrouwen uit zijn leven. En over generaties gesproken. We hadden een dolle middag met Annemarie Oster, Soundos en De Gestampte Meisjes. Onderwerp van gesprek: humor. Op zoek naar wat tegenwoordig leuk is, toen en nu en natuurlijk kwamen er die middag nog zoveel andere onderwerpen langs; daar hadden we een avondvullend programma van kunnen maken. Met héle mooie kijkcijfers. Maar dat is voor televisie wel weer veel gevraagd: vrouwen, slim, mooi, leuk, goed gesprek en allemaal een mening. Gelukkig hebben wij het magazine. O
OPZIJ I NR. 2 I 2018
5
INHOUD
40
64
90
20
58
Maatschappij & Wetenschap 08
SAY WHAT?
11
KOPSTOOT
12
ONZE WERELD Opmerkelijk nieuws
28
REPORTAGE SINT MAARTEN Tough Cookies
52
64
68
BERICHT UIT BRUSSEL Was will das Europäische Weib SAVE THE CHILDREN VIKTÓRIA DE BOURBON DE PARME
16
Mensen 16
20
REPORTAGE RWANDA Onvoorwaardelijke moederliefde
OPEN DOEK JOYCE VAN EST LANGS DE FEMINISTISCHE MEETLAT PLAN NL Monique van ‘t Hek
10
9
Eind score 7
74
90
VOORPUBLICATIE DUITSE MOEDERS REPORTAGE FILIPIJNEN Vogelvrij in de Filipijnen
36
40
VAKVROUW TINEKE BAKKERVAN DER VEEN COVERINTERVIEW VROUWEN&HUMOR Annemarie Oster, Soundos en de Gestampte Meisjes
6
5
4
58
ZUSTERSCHAP NADIA MURAD
82
PSYCHOLOGIE RUBY WAX
3
96
2
122
MAN OVER VROUW YOERI ALBRECHT 1
6
INHOUD
36
112
Kunst & Cultuur 86
KUNSTKIJKER LA MARCHESA
100
INTERVIEW ROMANA VREDE
104
BOEKEN
108
BOEKEN TOP 5
109
FILM & TV
110
PODIUM
111
TENTOONSTELLING
112
VAN OPZIJ ANNIEK PHEIFER
116
OP REIS Mallorca
100 68
116
Columns 05
EDITORIAL
15 19 51 96 131
SHEILA SITALSING HADJAR BENMILOUD ASHA TEN BROEKE LISA VERDEGAAL CARIN GAEMERS
67 98
OPGELUCHT OPHEMELEN
28
Service 03 COLOFON 81/129 ABONNEE WORDEN 130 SHOPPING OPZIJ 2018 NR. 4
7