5. Metody i techniki pracy rozwijające kompetencje matematyczne

zajęcia pozalekcyjne mogą być prowadzone w różnorodnej formie nie tylko przez nauczyciela, ale również rodzica, specjalistę czy nauczyciela akademickiego w salach dydaktycznych i warsztatowych uczelni wyższej. 2) Wyjazdy edukacyjne – w ramach realizacji zadań przez centra badawcze mogą odbywać się wyjazdy edukacyjne uczniów, np. na zajęcia prowadzone na wyższej uczelni. Ich nadrzędną wartością jest konfrontacja z rzeczywistością, ułatwiająca uczniom zrozumienie omawianych treści nauczania i ich przyswojenie. Celem wyjazdów jest kształcenie umiejętności dostrzegania w znanych zjawiskach i obiektach nowych pojęć, a także odkrywanie przez uczniów związków między różnymi procesami. Podczas wyjazdów stosowana jest zasada bezpośredniej obserwacji zjawisk i faktów. 3) Spotkania naukowe – lekcje prowadzone w formie warsztatów z nauczycielami akademickimi oraz studentami, z udziałem innych nauczycieli, przeznaczone dla uczniów wykazujących szczególne uzdolnienia i predyspozycje matematyczne.

Zajęcia mogą odbywać się w budynku szkoły lub w salach laboratoryjnych wyższej uczelni. W ramach spotkań uczniowie przygotowujący się do konkursów i olimpiad objęci są wsparciem merytorycznym pracowników uczelni matematycznych.

Spotkania mogą być organizowane także w formie seminariów z udziałem kadry naukowej uczelni, a uczniowie mieć możliwość korzystania z systemu biblioteczno-informacyjnego uczelni. Dobór uczestników poszczególnych sesji zależy od umiejętności ucznia i przeprowadzany jest przez nauczyciela.

Na III etapie edukacyjnym kształcenie matematyczne wymaga stosowania takich metod nauczania, które wzbogacone nowatorskimi pomocami dydaktycznymi, zachęcą uczniów do aktywnego udziału w edukacji. Owocem tych działań powinno być znacznie większe zainteresowanie matematyką, co z kolei przyczyni się do zintensyfikowania myślenia logicznego oraz swobodnego posługiwania się terminami matematycznymi.

Celem kształcenia ogólnego na III etapie edukacyjnym jest: • traktowanie uporządkowanej, systematycznej wiedzy jako podstawy kształtowania umiejętności; • doskonalenie umiejętności myślowo-językowych, takich jak: czytanie ze zrozumieniem, pisanie twórcze, formułowanie pytań i problemów, posługiwanie się kryteriami; • uzasadnianie, wyjaśnianie, klasyfikowanie, wnioskowanie, definiowanie, posługiwanie się przykładami itp.;

• rozwijanie osobistych zainteresowań ucznia i integrowanie wiedzy przedmiotowej z różnych dyscyplin; • zdobywanie umiejętności formułowania samodzielnych i przemyślanych sądów; • uzasadnianie własnych i cudzych sądów w procesie dialogu we wspólnocie dociekającej; • łączenie zdolności krytycznego i logicznego myślenia z umiejętnościami wyobrażeniowo--twórczymi; • rozwijanie wrażliwości społecznej, moralnej i estetycznej; • rozwijanie narzędzi myślowych umożliwiających uczniom obcowanie z kulturą i jej rozumienie; • rozwijanie u uczniów szacunku dla wiedzy, wyrabianie pasji poznawania świata i zachęcanie do praktycznego zastosowania zdobytych wiadomości.

Przed ogromnym wyzwaniem stoi edukacja matematyczna, a jednym z jej podstawowych celów jest wyposażenie uczniów w kompetencje pozyskiwania i porządkowania informacji, z jednoczesną umiejętnością rozwiązywania problemów. Ponieważ do najważniejszych zadań szkoły należy przygotowanie uczniów do przejęcia odpowiedzialności za własną naukę, rozwijanie samodzielności uczniów, kształcenie ich kreatywnego myślenia i działania oraz umiejętności samokształcenia i doskonalenia się, w związku z tym współczesny nauczyciel: • staje się doradcą, • pełni rolę obserwatora, • jest przewodnikiem w rozwoju uczniów, • organizuje proces uczenia się.

Pełnienie przez nauczyciela wymienionych ról wymusza konieczność zmian w edukacji, w tym – jak już zaznaczano – sięgnięcia po nowatorskie, bardziej efektywne metody kształcenia. Szczególne znaczenie mają tu metody aktywizujące, a zwłaszcza metoda projektu edukacyjnego. Do realizacji tych metod niezbędne jest dobranie odpowiednich technik i form pracy oraz środków dydaktycznych.

Czesław Kupisiewicz definiuje środki dydaktyczne jako przedmioty, które dostarczając uczniom określonych bodźców zmysłowych oddziałujących na ich wzrok, słuch, dotyk itp., ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznawanie rzeczywistości (Kupisiewicz, 2012).

Definicję metody nauczania sformułował Władysław Zaczyński, który uważa, że jest to celowo i systematycznie stosowany w procesie dydaktycznym sposób kierowania pracą uczniów, użyty ze świadomością możliwości jego zastosowania, który: • uwzględnia czynności uczenia się ze strony ucznia i kierowania uczeniem przez nauczyciela; • podkreśla działanie świadome, planowe i rozumiejące powtarzalność układu czynników (Zaczyński, 1974).