13. Ćwiczenia w dodawaniu i odejmowaniu

Dla uczniów, w tym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, bardzo ważne jest stopniowanie trudności. Zakres działań nauczyciel dostosowuje do ich możliwości, zaczynając od liczenia w obrębie pierwszej dziesiątki, po czym przechodzi do numeracyjnych przypadków dodawania i odejmowania, tzn. bez przekraczania progu dziesiątkowego. Następnie uczniowie wraz nauczycielem trenują doliczanie i odliczanie do pełnych dziesiątek. Najpierw pracują na liczbach jednocyfrowych, a następnie dwucyfrowych. Nauczyciel dba, aby na początku uczniowie dodawali do liczby dwucyfrowej liczbę jednocyfrową i odejmowali ją od dwucyfrowej, nie wymaga konkretnego sposobu, podsuwa jedynie pomysły. Kiedy uczniowie będą gotowi, wprowadza ich w arkana działań na liczbach dwucyfrowych.

• Oblicz, dopisz, podaj dalej

Każdy z uczniów otrzymuje kartkę w kratkę i inny kolor przyboru do pisania. Na hasło: „start” uczniowie piszą jedno działanie na dodawanie lub odejmowanie, spełniające podany warunek, np.: „suma i różnica liczby dwucyfrowej i liczby jednocyfrowej”. Ważne jest, aby nie wpisywali wyniku.

Kiedy dzieci usłyszą komendę: „podaj dalej”, przekazują kartkę ustalonej wcześniej osobie. Każde dziecko powinno mieć jedną kartkę z obliczanym działaniem, na której dopisuje kolejną formułę, również bez wyniku. Należy zwracać uwagę, aby działania nie powtarzały się, i przekazywać hasło „podaj dalej” wtedy, gdy wszyscy uczniowie będą gotowi. Jeśli któryś z nich zauważy błąd, oddaje kartkę do poprawy.

Dzięki zastosowaniu kolorystyki gracze są identyfikowalni. Zabawa trwa, aż kartka wróci do właściciela. Gdy tak się stanie, każdy uczeń sprawdza poprawność działań i wyników. Podczas tego ćwiczenia dzieci mogą korzystać z różnych pomocy ułatwiających obliczenia.

• Długie działania

Nauczyciel podaje ustnie działanie, np.: „do 4 dodaj 3”. Uczniowie w myśli wykonują obliczenie i zapamiętują wynik. Następnie słyszą, co mają zrobić dalej, np.: „odejmij 2”. Nauczyciel daje im czas na wykonanie działania i ponownie podaje instrukcję, np.: „dodaj 3” itd. Kiedy skończy, poleca uczniom, aby ostatni wynik zapisali na kartce, po czym sprawdza poprawność obliczeń.

Uczniowie mogą liczyć na palcach, pod warunkiem że schowają dłonie pod blatem ławki. Mogą również wykonywać obliczenia, używając pustej tabeli stu liczb. Jeśli liczą z wykorzystaniem pomocy, za poprawny wynik otrzymują 4 punkty, a za liczenie w pamięci dostają 5 punktów. Nauczyciel przez cały rok notuje osiągnięcia uczniów, a na koniec wyłania zwycięzców.