26. Matematyczne Stacje Badawcze

o to samo. Prosi uczniów, by przypomnieli sobie zabawę z początku zajęć – czego brakuje i jak to policzyć? Teraz będzie jasne, że niezawodnym obliczeniem niewiadomej jest działanie: 13–5.

Za każdym razem warto zaprezentować najprostsze działanie, np: 1+2=3, po czym zasłaniać, a po chwili odsłaniać kolejne liczby. Ważne jest, aby w pamięci uczniów zakorzenił się pewien schemat. Można także przypomnieć uczniom zasady tworzenia matematycznych wizytówek. Dzięki skojarzeniom znajdą sposób na wzrokowe obliczanie niewiadomych. Istotne jest, żeby znaleźli nazwy dla znikającej liczby, np.: pewna liczba, niewiadoma liczba, kilka, niewiadoma, trochę itp.

Na prośbę Królowej kolejnym etapem zajęć jest zmiana treści zadania o cukierkach, dokonana w taki sposób, aby niewiadomą był drugi składnik. Uczniowie przedstawiają efekty pracy zespołowej. Nauczyciel powinien zadbać, aby w prezentacji używali matematycznego języka. W dalszej części zajęć uczniowie losują dowolne równania i tworzą do nich zadania tekstowe. Zapisują je na karteczkach. W ten sposób powstaje Bank Zadań Królowej Matematyki.

Nagle pojawia się Próżniak, który mówi: – Co ja słyszę? – Równania beze mnie? – Czy wiecie, dzieci, dlaczego te działania są nazywane równaniami? – Ponieważ na ich widok wpadłem w rów i wzdychałem: uf, uf. – Śmieszna historia, prawda? – Przeczytajcie mi, dzieci, proszę, swoje zadania, chętnie wywróżę wam niewiadomą. – Nie chcecie? – Sami sobie poradzicie, zobaczymy! – Z radością popatrzę!

Dzieci losują zadania z Banku Królowej i prezentują Próżniakowi swoje umiejętności. Ważny jest dziecięcy przekaz dotyczący podważenia jego pomysłu na obliczanie równań. Uczniowie dzięki tej zabawnej scence skojarzą zapis równania z maskotką Próżniaka.

Wprowadzenie krótkiego epizodu teatralnego uatrakcyjnia zajęcia, prowokuje uczniów do wypowiedzi i argumentowania swoich racji. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi doskonale reagują na takie metody przyspieszonego uczenia się i na postaci ze świata wyobrażeń. Odbierają wtedy wiedzę prawopółkulowo.

Jest to doskonała metoda aktywizująca, która sprawdza się w edukacji wczesnoszkolnej. Wzbogaca uczniów, zapewniając im nowe doświadczenia, prowokuje ich do myślenia i stwarza okazję do matematyzowania. O tej metodzie pisze I. Fechner-Sędzicka55, która wskazuje również sposoby jej wykorzystywania.

Królowa Matematyka proponuje uczniom swobodne zgłębianie problemów matematycznych podczas przechodzenia kolejnych stacji. Inspiracją do pracy zespołowej może być wiersz M. Głogowskiego Zoo56 .

Zaczęło się od chomika, zamiast robić zapasy – wciąż znikał. Kiedyś, gdy szukałam go po krzakach, przygarnęłam bezdomnego kociaka. Psa dostałam w prezencie od dziadka, potem przybył kanarek i klatka, świnka morska, dwa żółwie, trzy myszki i papużki – najmilsze ze wszystkich. Aż kiedyś na drzwiach ktoś napisał: Ale Zoo, brak tylko tygrysa!

Nauczyciel, stosując mnemotechniki, zaczyna zajęcia od nauczenia uczniów wiersza na pamięć. Może wykorzystywać gesty. Następnie zmienia ustawienie stolików i tworzy 5 stacji badawczych: Liczenie, Mierzenie, Projektowanie, Klasyfikowanie, Doświadczenia57 .

Królowa Matematyka przydziela uczniom zadania do wykonania w Matematycznych Stacjach Badawczych i wspólnie z nimi je omawia: • Stacja Liczenia – ustalenie liczby zwierząt, które wystąpiły w wierszu, i policzenie, ile mają głów, a ile nóg; dzieci mają do dyspozycji koła symbolizujące głowy i prostokąty obrazujące nogi. • Stacja Mierzenia – uporządkowanie zwierząt z wiersza w kolejności od najmniejszego do największego; dzieci korzystają z ilustracji zwierząt, które przyklejają na kartce zgodnie z koncepcją grupy. • Stacja Projektowania – ułożenie kształtu dwóch wybranych zwierząt, z wykorzystaniem klocków obrazujących figury geometryczne; obrysowanie ich na kartce. • Stacja Klasyfikacji – dokonanie podziału zwierząt według cech zaproponowanych przez zespół; uczniowie posługują się ilustracjami, które łączą w kategorie, i wkładają je do wspólnych woreczków. • Stacja Doświadczania – rozdzielenie dziennej porcji karmy tak, aby zwierzęta nie były wygłodzone ani przejedzone; dzieci dysponują pewną liczbą dużych i małych porcji; kartki z informacją na ten temat przyklejają przy konkretnych zwierzętach.

Ważne jest, aby uczniowie za każdym razem mogli pracować w losowo dobranych zespołach. Warto również przydzielić zadania poszczególnym członkom grupy, np.: strażnika czasu, grupowego, porządkowego, inspiratora, eksperta. Uczniowie rejestrują wykonane zadania i gromadzą wyniki z poszczególnych stacji w teczce zadań zespołu. Minutnik informuje o upływie czasu pracy w każdej stacji. Grupy poruszają się zgodnie z ustalonym kierunkiem, muszą zrealizować wszystkie zadania. Po ich wykonaniu następuje porównanie rozwiązań i przydzielenie punktów. Dopuszcza się argumentowanie

56 „Świerszczyk”, 2003, nr 19, s. 2. 57 Scenariusz dostępny na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej MEiN, https://epodreczniki.pl/a/program-ze-scenariuszami-do-edukacji-wczesnoszkolnej-2/DaXPSLeIq [dostęp: 20 grudnia 2020].