BEELDSPRAAK
MEISJE MET VIOOL UIT HET MATERI-BOECK VAN GESINA TER BORCH
Ze staat in de leegte van het vel papier. Het licht komt van rechts, haar ogen lijken voorzichtig gericht naar een publiek dat buiten de tekening valt (haar ouders, een leraar?). Haar instrument is beschilderd: wit met een decoratie van bloemen. Het vioolspelende roodharige kind is gekleed in het blauw met een witte schort, en op haar hoofd een mutsje met veren. Het is een van de vroege tekeningen van Gesina ter Borch, het zesde van dertien kinderen in een kunstenaarsgezin.
Geesken, zoals ze zichzelf noemde, werd geboren op 15 november 1631 in Deventer en op 13 december gedoopt in Zwolle, waar ze haar verdere leven woonde. Ze was dochter van Gerard ter Borch de Oude en zijn derde vrouw
Wiesken Matthys. Vader Gerard ambieerde in zijn jeugd een carrière als schilder, maar werd uiteindelijk ambtenaar in Zwolle. Zijn passie voor kunst bracht hij over op zijn kinderen en hij gaf zijn zonen tekenles.
Gerard ter Borch, de oudste zoon, was de succesvolste; zijn broer Moses was misschien de meest getalenteerde, maar hij koos voor een militaire loopbaan en overleed jong. In deze wereld, aangespoord door haar omgeving, maar wel op eigen kracht – de meisjes in het gezin kregen geen tekenles – ontwikkelde Gesina zich als portrettist van de Zwolse burgerwereld. Dat er zoveel werk van Gesina bewaard is, komt door haar eigen toewijding: ze bracht de creaties van haar familieleden en zichzelf samen in drie ‘boeken’ met gedichten, liederen en tekeningen. Het oudste, het Materi-Boeck, bevat haar jeugdwerk uit de jaren 16461650. Ook de jonge violiste is daarin te vinden. In de jaren daarna werkte ze aan haar Poëzie-album, opgezet als een mooi gekalligrafeerd liedboek. In 1660 begon ze aan de omvangrijkste verzameling: het Familie-plakboek met werk van broers en zussen, en met tal van liederen en gedichten. Hierin verzamelde ze ook werk dat herinnerde aan haar gestorven broer Moses. Het familieplakboek wordt daarmee een herinneringsboek, iets wat ook spreekt uit andere bijdragen.
