De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
Inleiding Het realiseren van waterveiligheid in Overijssel is een cruciale opgave. De samenwerkende partners in Overijssel nemen hun verantwoordelijkheid en zullen in de komende periode met urgentie het verhogen van de waterveiligheid vorm geven. De Deltacommissie, onder leiding van professor Veerman noemt de opgave voor waterveiligheid in Nederland:
“niet acuut, maar wel urgent!�. De klimaatscenario’s van het KNMI (juli 2009) en de aanbevelingen van de Deltacommissie hebben waterveiligheid in Nederland definitief op de kaart gezet. Overijssel neemt deze ontwikkelingen serieus en wil voorop lopen in de ontwikkeling naar een waterveilige regio.
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
Dit betekent dat we het advies van de Deltacommissie concreet gaan maken voor de regio. We willen antwoord op de vragen:
wanneer is het veilig genoeg? Welke maatregelen horen daarbij? Hoe gaan we die in de praktijk realiseren? We zorgen ervoor dat wonen, werken en recreëren in Overijssel niet worden belemmerd door onveilige situaties met water. De “Beleidsnota Waterveiligheid” bij het ontwerp Nationaal Waterplan (april 2009) geeft aan hoe we Nederland waterveilig gaan maken. In Overijssel volgen we dit beleid, waarin veiligheid in drie lagen centraal staat.
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
Bij het waterveilig maken gaan we uit van drie lagen
1. Overstromingen voorkomen staat voorop. Waterkeren staat hierbij centraal, waarbij het perspectief breder is geworden. We gaan toekomst gericht toetsen en ontwerpen en zoeken naar innovatieve oplossingen (deltadijk of klimaatdijk). Het rijk (voor primaire keringen), provincie (voor regionale keringen) en de waterschappen dragen in deze laag de primaire verantwoordelijkheid.
2. Naar een duurzame ruimtelijke inrichting. Risico’s voor burgers, waaronder overstromingsrisico’s, zijn leidend bij de ruimtelijke inrichting. Hierdoor is het mogelijk om de risico’s te beperken. Dit vraagt om een gebiedsgerichte benadering waarbij betrokkenen optimaal invulling geven aan waterveiligheid in hun eigen gebied. Voorbeel den in deze benadering zijn aangepast bouwen of het aanleggen van evacuatieroutes, maar ook het beschermen van vitale functies (zoals telecom of drinkwater). De primaire verantwoordelijkheid in deze laag ligt bij de provincie en de gemeenten; waterschappen adviseren.
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
3. Rampenbeheersing overstromingen op orde. Het accent bij het op orde krijgen ligt bij de organisatorische voorbereiding. De eindrap portage van de Taskforce Management Overstromingen (TMO) zal hierbij worden benut. De primaire verantwoordelijkheid in deze laag ligt bij de veiligheidsregio’s. In samenwerking met de waterbeheerders werken zij de organisatorische voorbereiding uit.
Deze drie lagen staan niet los van elkaar. Voor een optimale waterveiligheid is het van belang dat deze drie lagen in onder linge samenhang vorm krijgen. Tussen de lagen is behoefte aan samenwerking, afstemming en informatie uitwisseling. Op basis van haar verantwoordelijkheid, zoals vastgelegd in de Omge vingsvisie (2009), neemt de provincie de coördinerende rol op zich.
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
Ambitie Waterveiligheid Overijssel
Ambiti Water Overijs
Bescherming tegen overstromingen De ambitie in Overijssel is om voorop te lopen in de ontwikkeling naar een waterveilige regio. Door bevolkingstoename en economische ontwikkelin足 gen is datgene wat we willen beschermen in waarde toegenomen en is het risico (kans x gevolg) groter geworden. Ten aanzien van het keren van water zijn al de nodige projecten gestart (Bypass Kampen, Veilig足 heid Nederland in Kaart e.a.) en door een extra impuls bouwen we nu verder uit.
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
Ambitie Waterveiligheid Overijssel Duurzame ruimtelijke inrichting Overijssel is een mooie provincie en water is een onlos makelijk onderdeel van haar identiteit. De Regge en de Dinkel in Twente, het Sallandse coulisselandschap omzoomd door de IJssel en de Vecht, maar ook het Nationaal Park Weerribben-Wieden in de kop van Over ijssel zijn bepalende elementen. Werken aan waterveilig heid biedt de mogelijkheid om deze identiteit te versterken. Niet alleen waterkeren, maar juist ook water inpassen als element van ruimtelijke kwaliteit. We willen wonen, werken en recreëren in een mooi, duurzaam en robuust gebied. We willen ook een gezond economisch perspectief. Door de ontwikkelingen die daarbij horen, zoals woningbouw, landbouw en natuur, te combineren met maatregelen voor waterveiligheid en klimaatadap tatie, bereiken we een duurzame en robuuste situatie.
Ambiti Water Overijs
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
Ambitie Waterveiligheid Overijssel We zetten stevig in op het leren leven in een verande足 rend klimaat. Hierdoor zijn we in staat om niet alleen met een teveel aan water om te gaan, maar juist ook met een tekort. De watervoorziening voor mens, plant en dier in tijden van droogte gaan we als regio nadruk足 kelijk op de agenda zetten. We doen dit niet alleen, maar zoeken de samenwerking met onze buurprovin足 cies. Ook ontwikkelen we samen het met Rijk passende oplossingen binnen een landelijke uitwerking in het kader van het Deltaprogramma.
Ambiti Water
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
Ambitie Waterveiligheid Overijssel
Ambiti Water Overijs
Rampen beheersen De ambities kunnen per gebied verschillen. In de IJsselen Vechtdelta is verhoging van het beschermingsniveau leidend. In Twente is dit door de fysieke ligging minder aan de orde en ligt het accent juist op de mogelijk heid om als opvanggebied van evacués te fungeren. Daarbij kijken we over de grenzen van Overijssel heen. In de komende jaren worden, in het kader van de Europese Richtlijn Overstromingsrisico’s, beheerplannen voor overstromingsrisico’s opgesteld. De samenhang met ingrepen in de ruimtelijke ordening is daarin een belangrijk onderwerp. De veiligheidsregio’s zijn hiervoor primair aan zet, maar afstemming met de andere acties in het kader van waterveiligheid is van belang.
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
Zodanig dat....
Zodanig dat‌. Om deze ambitie te realiseren werken we samen. We kijken naar het belang van de regio, maar ook naar aangrenzende gebieden. Anticiperen op de toekomst betekent breed kijken en pro-actief handelen. Daarom mengen we ons in de discussies die sturing geven aan ontwikkelingen in Overijssel. Als er nagedacht wordt over bijvoorbeeld de ontwikkeling van het IJsselmeergebied of Twente als opvanggebied, willen we daar vanuit Overijssel bij zijn. Het is ons belang dat aan de orde is. Met onze ambities en de manier waarop we die nastreven zijn we in Overijssel een voorbeeld waar andere regio’s in Nederland van kunnen profiteren. We nodigen het kabinet van harte uit zich bij ons aan te sluiten om samen de waterveiligheid te verhogen.
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
Zodanig dat....
Bij het realiseren van onze ambities hanteren we een aantal uitgangspunten. We doen het zodanig dat we: • klimaatgericht anticiperen op de toekomst; • niet schuiven in formele verantwoordelijkheden; • optimaal samenwerken en geen nieuwe organisatievorm creëren; • extra bestuurlijke besluitvorming zoveel mogelijk voorkomen; • optimaal gebruik maken van onze eigen specifieke kennis en capaciteit; • maximaal gebruik maken van de financiële bronnen (Europees en nationaal); • lopende projecten niet verstoren; • zoveel mogelijk decentraal uitvoeren; • consistent zijn met Europees, nationaal, regionaal en lokaal beleid.
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
Droge voeten en voldoende water Overijssel droog?! Regionale uitwerkingen van het Deltaprogramma In 2008 bracht de tweede Deltacommissie haar advies uit. Nederland neemt de voorspellingen met betrekking tot klimaateffecten terecht serieus. Met verregaande adviezen over de afvoer langs grote rivieren en waterberging op het IJsselmeer heeft de commissie de discussie over waterveiligheid in een stroomversnelling gebracht. Ook de verwachte zoetwater- en droogte足 problematiek is duidelijk in beeld en vergt de nodige aandacht. Deze twee zaken, droge voeten en te weinig water, raken Overijssel direct. Overijssel sluit zich als regio aan bij de ambitie om de waterveiligheid en zoetwatervoorziening op een goede manier vorm te geven. Door de samen足 werkende partners bij het Overijssels water wordt de ambitie uitgesproken om de adviezen van de Deltacommissie te concretiseren in de regio.
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
De samenhang binnen het Deltaprogramma wordt niet alleen op het nationale niveau gezien en ervaren. In de IJssel- en Vechtdelta komen de generieke deelprogramma´s zoetwatervoorziening, veiligheid, buitendijkse gebieden en nieuwbouwplannen en de gebiedsgerichte deelprogramma´s voor het IJsselmeer en de Rivieren samen. Wat betekent dit concreet? In de IJssel- en Vechtdelta gaat het bijvoorbeeld om: • meer dan 160 kilometer waterkeringen met de daarbij horende sluizen, gemalen en stuwen; • de historische kernen van bijvoorbeeld Zwolle, Hasselt en Kampen; • honderden hectaren natuurgebied met bijzondere en unieke waarden; • Het Nationaal Park de Weerribben-Wieden en Nationaal Landschap IJsseldelta; • Vinex-locaties; • buitendijkse bedrijvigheid en woningen; • landbouw en kassen.
Droge voeten en voldoende water
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
In Overijssel hebben we al vroeg het belang ingezien van een integrale aanpak van zaken als waterveiligheid, ruimtelijke ordening, natuurbehoud en –ontwikkeling en de aansluiting van het regionale watersysteem op het hoofdwatersysteem. Met programma´s als Ruimte voor de Rivier en Ruimte voor de Vecht is en wordt ruime praktijkervaring opgedaan met de vertaling van integrale wateropgaven naar gedragen uitvoering. Graag kijken we vooruit naar twee uitdagin gen waarin we deze ervaring gaan toepassen. IJssel-Vecht Delta De Deltacommissie heeft de IJssel- en Vechtdelta gemarkeerd als een gebied waar haar voor stellen grote gevolgen kunnen hebben, waarvan de omvang echter nog niet te overzien is. De adviezen met betrekking tot het IJsselmeer hebben een sterk accent gelegd op een mogelijke peilverhoging. Op dit moment worden er vervolgstappen gezet in het proces rond het IJsselmeer. Een brede verkenning en probleemanalyse is daarbij de insteek.
Droge voeten en voldoende water
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
In deze benadering is ruimte voor verschillende oplossingen die mogelijk zijn en wordt niet alleen gekeken naar een peilverhoging.Ons regionaal belang is groot en onze regionale kennis is onontbeerlijk om de gevolgen en de invulling van de ambities vorm en inhoud te geven. In het kader van waterveiligheid kiezen we vanuit de regio een brede benadering. Wij bieden aan om gezamenlijk met het Rijk op zoek te gaan naar een optimale invulling van de ambities, zoals deze zijn neergelegd door de Deltacommissie en vastgelegd in het Nationaal Waterplan. Zoetwatervoorziening Ook vanuit de zoetwatervoorziening is de relatie tussen het IJsselmeer, de afvoer over de rivieren, en de waterinlaat naar de achterliggende gebieden in Noord en Oost Nederland van groot belang. Dit accent ontbreekt in het advies van de Deltacommissie en dient in het generieke deelprogramma Zoetwatervoorziening voldoende in beeld gebracht te worden. Graag leveren wij specifieke kennis en kunde voor dit programma.
Droge voeten en voldoende water
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
We ondernemen zelf al actie. Watervoorziening is voor Overijssel een erg belangrijk thema. De diversiteit in ons landschap en in onze regionale watersysteem vertaalt zich in samenhangen足 de belangen met landbouw, natuur, cultuur, recreatie en toerisme. Belangrijke economische peilers en belangrijke aspecten voor onze samenleving. In 2010 starten we verkenningen naar de gevolgen van en oplossingen voor klimaatverandering en droogte. We kijken binnen en buiten onze regio, samen met de waterschappen en andere provincies. We verzamelen hiermee nieuwe kennis en inzichten, niet alleen voor onszelf maar ook voor de plan足 vorming op nationale schaal. Wij nodigen het Rijk uit om met ons in gesprek te gaan om samen de uitwerking van het Deltaprogramma in de regio vorm te geven. Wij willen ons daarvoor graag aansluiten bij de acties die, in het kader van het Deltaprogramma, nu worden vormgegeven en daarvoor de benodigde kennis en ervaring beschikbaar stellen.
Droge voeten en voldoende water
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel
De regionale partners in Overijssel. Provincie Overijssel 25 Overijsselse gemeenten 5 Overijsselse waterschappen Veiligheidsregio IJsselland Veiligheidsregio Twente
Colofon Uitgave provincie Overijssel Vorm en drukwerk: team communicatie Februari 2010
De Overijsselse ambitie op de langere termijn: Een waterveilige en klimaatbestendige inrichting van Overijssel