Overal!Overijssel 2012

C u l t u u rde e l na m e Ove ri j sse l 201 2

Artapp: unieke kans voor jonge ontwerpers Tips & inspiratie: handen en voeten geven aan cultuurbeleid Week van de Amateurkunst: WAKkerste gemeente van Overijssel Nieuw UNESCO-verdrag: volkscultuur hoog in het vaandel!

Overijssel zit vol dynamiek. Ontdek het zelf!

“Doe nooit je ogen dicht! Voor je het weet mis je een schat aan inspiratie!�

Mimi Steijaert, creatieve student

gemaak gem aaktt door door Alllio Kinde Kinde n rop ropvan opvan v g. va

Dezee foto Dez foto weerd d med medee moge ogelij lijkk lij

OVERAL!OVERIJSSEL

Creativiteit kent

Ovv ra Ove O ral a !Ov !O Overi Ov erijss eri er sseell 20 ss 201 012 0

2

actieve cultuurdeelname bevorderen. Wij willen gepassioneerde amateurkunstenaars, fervente hobbyisten, bevlogen verzamelaars, schrijvers, dansers, beeldend kunstenaars, muzikanten en alle duizenden vrijwilligers ondersteunen zodat zij hun creatieve geest kunnen scherpen.

Cultuurdeelname maakt deel uit van de vrijetijdsbesteding

Kunst en cultuur zijn een grote meerwaarde voor onze

van alle Overijsselaars. Van peutertijd tot op hoge leeftijd

ontwikkeling. Wat de provincie Overijssel betreft beginnen

zijn inwoners bezig met kunst en cultuur. De provincie

we er zo vroeg mogelijk mee en genieten we er zo lang

Overijssel stimuleert dat op vele fronten. Het programma

mogelijk van. Van 2 tot 80 jaar bezig met cultuur!

kent drie aandachtsgebieden: amateurkunst, cultuur-

OVERAL in heel OVERIJSSEL!

educatie en volkscultuur.

3

Overal!Overijssel 2012

d r Drie doo D iezor zorg, g, won wo on nen, en, we welzi lziijn n en n zorg. zorrg

Met het programma OVERAL!OVERIJSSEL wil de provincie Overijssel

D e ffoto Dez o we oto w rd med eed de moge ogelij lijkk gema lij aakt aktt

geen leeftijd!

inhoud Colofon OVERAL!OVERIJSSEL is een magazine voor gemeenten, cultuurinstellingen en autonome kunstenaars. Het blad heeft als doel te inspireren en het programma OVERAL!OVERIJSSEL onder de aandacht te brengen.

OVERAL!OVERIJSSEL is een uitgave van: Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB ZWOLLE 038 499 88 99 www.overijssel.nl

Oplage 4.000

Hoofdredactie Redactie Oosten, www.redactieoosten.nl

Eindredactie Adriaan Buiks, Ineke van Balen, Famke Bonekamp

Art Direction Provincie Overijssel

Traffic Redactie Oosten, Provincie Overijssel

Concept Provincie Overijssel

Fotografie Femke Teussink, www.femketeussink.nl

Druk Platform P

Copyright Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, film of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

05 06 08 10 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 43

Voorwoord Hester Maij, gedeputeerde cultuur Kunst en Cultuur in het kort Nederland is bovengemiddeld cultureel actief Interview met hoogleraar cultuurparticipatie en -educatie Folkert Haanstra

OVERAL!OVERIJSSEL investeert in cultuureducatie Overzicht van inspirerende projecten

Losser komt cultureel tot bloei Infocentrum Den Nul Cultuurhistorie en natuur op moderne wijze gepresenteerd

Cultuurmakelaar heeft antenne voor kansen OVERAL!OVERIJSSEL investeert in amateurkunst Overzicht van inspirerende projecten

Havenwerk: festival vol dynamiek Hét podium voor jonge talenten

Hardenberg: 650 jaar Stad aan de Vecht Nieuwe theaterspektakel in 2012

Twenterand is de WAKkerste gemeente OVERAL!OVERIJSSEL investeert in volkscultuur Overzicht van inspirerende projecten

Klederdracht in modern jasje Boek en modeshow over Staphorster stipwerk

Nostalgisch Festijn Ootmarsum Waar de tijd even stilstaat

Cultuurbarbaar of kunstenaar?

Wat bent u?

Arrangementgemeente Rijssen-Holten Bouwen aan spannende combinaties en verrassende projecten

Artapp Ideeënwedstrijd voor jonge ontwerpers

Volkscultuur krijg label ‘Heel belangrijk’ Interview met Ineke Strouken, directeur Nederlands Centrum voor Volkscultuur

Overzicht subsidiemogelijkheden Nieuw volkslied van Overijssel

Overal!Overijssel 2012

4

voorwoord Beste lezer,

Leuke weetjes!

Onlangs las ik een onderzoek, waaruit bleek dat het Nederlands Symfonie Orkest (voorheen: Orkest van het Oosten) een van de beste orkesten van Nederland is.

• 43% van de Overijsselse inwoners

Museum de Fundatie in Zwolle heeft hoge ogen gescoord in de strijd om de Museumprijs.

van 16 jaar en ouder ontplooit

En het festival Deventer op Stelten trekt jaarlijks meer dan honderdduizend bezoekers

minimaal één keer per jaar een

uit binnen- en buitenland... Kunst en cultuur in Overijssel zijn volwassen geworden en

culturele activiteit

tellen nationaal en zelfs internationaal mee. De provincie Overijssel maakt dat mede

• Meest beoefende culturele

mogelijk, en daar ben ik als gedeputeerde trots op.

activiteiten zijn fotograferen en filmen • Toneelspelen wordt steeds

Maar geen topmusea of instellingen zonder een brede basis. Ook daar wordt in Overijssel voor gezorgd. Gemeenten, culturele instellingen en vele beroepskrachten en vrijwilligers

populairder (grootste nieuwe

zorgen voor een goed aanbod van muziekscholen, dansstudio’s of toneelpodia.

aanwas!)

En wij als provincie ondersteunen gemeenten en amateurs om op die podia mooie

• De meest doorgewinterde

dingen te laten zien.

beoefenaars vinden we bij zangkoren • Vrouwen en hoogopgeleiden zijn cultureel het actiefst

Dat doen we niet voor niets. In Overijssel zijn we ervan overtuigd dat meedoen aan cultuuractiviteiten bijdraagt aan de cohesie in de samenleving en mensen uitdaagt het beste in zichzelf naar boven te halen. En zelf meedoen aan cultuur ontwikkelt de

• Bewoners van West-Overijssel

creativiteit en stimuleert het bezoek aan professionele cultuur. Creativiteit die ook

zijn actiever dan bewoners

weer kan worden gebruikt in andere facetten van de samenleving. En bovendien:

van Twente • 13% van de Overijsselaren

al deze clubs, verenigingen en instellingen werken nu al weer aan het talent dat straks op die toppodia staat.

gaat per jaar op een culturele cursus

Veel mensen zijn actief binnen de

• Ouderen schrijven zich

amateurkunst en hebben daar veel

vaker in voor een cursus

geld voor over. Uit onderzoek blijkt dat

tekenen en schilderen,

vier op de tien Nederlanders op de een

jongeren voor

of andere manier aan amateurkunst

een cursus muziek

doen, dat zijn er dus minstens 450.000

• 75% van de bevolking

in heel Overijssel! En landelijk gezien

kan de streektaal

wordt er jaarlijks 2,75 miljard euro aan

lezen en spreken

uitgegeven. Voor veel mensen is het

• Meer dan 1.000

culturele voorzieningenniveau een

verenigingen zijn bezig

reden om zich ergens te vestigen,

met volkscultuur

naast andere afwegingen als werk en

• In Twente is de meeste

een prettige woonomgeving.

aandacht voor folklore en volksdevotie

De provincie heeft de afgelopen jaren vooral gestimuleerd dat het lokale aanbod van

(religieuze tradities)

cultuurvoorzieningen beter aansluit op de lokale vraag. Dat doen we bijvoorbeeld door

• In Salland zijn de volksfeesten

de inzet van cultuurmakelaars, het helpen van gemeenten bij het neerzetten van een

populair en houdt men zich het

cultuurbeleid en het ondersteunen van projecten die Overijsselaars stimuleren mee te

meest bezig met streektaal

doen aan cultuur.

• In de Kop van Overijssel bestaan de meeste muziekkorpsen en

In dit magazine leest u wat de provincie te bieden heeft voor gemeenten en culturele

(zeemans)koren

organisaties. Ik hoop dat de verhalen van uw collega’s u inspireren om uw kans te grijpen, en de verbinding te zoeken met de inwoners van uw stad of omgeving.

Want uiteindelijk doen we het voor de inwoners van onze mooie en culturele provincie.

Hester Maij Gedeputeerde cultuur

Bron: Cultuurparticipatie in Overijssel (2010 TNS NIPO), Taaltelling Nedersaksisch (2005 H. Bloemhof)

5

Overal!Overijssel 2012

Kort nieuws

Nieuwe trend?

Facebooktheater Is het u al opgevallen? De vele solovoorstellingen waarin de maker van twintig of dertig jaar op ongedwongen wijze zijn of haar verhaal deelt met het publiek. De term ‘Facebooktheater’* is gevallen. De voorstellingen kennen immers dezelfde bestudeerde openhartigheid als op de sociale netwerken. Live wordt er op het podium een identiteit gecreëerd. Als toeschouwer mag u zich eraan spiegelen, erin meegaan of gewoon uw duim omhoog doen en het ‘liken’. *In Het Parool, Simon van den Berg

Regeling voor talentontwikkeling In november 2011 publiceerde het Fonds voor Cultuurparticipatie een nieuwe meerjarige regeling voor talentontwikkeling binnen de amateurkunst voor de periode 2013-2016. Met deze regeling wil het Fonds jong creatief talent van 8 tot 24 jaar ondersteunen door presentatiemogelijkheden te bieden en manifestaties mogelijk te maken. De regeling is gepubliceerd in de Staatscourant en op www.cultuurparticipatie.nl.

Canon van Overijssel Maak kennis met geschiedenis en erfgoed in uw

Denk eens aan

omgeving. De site www.canonvanoverijssel.nl biedt

crowdfunding

een overzicht van canons in de provincie Overijssel op lokaal en uiteindelijk ook regionaal en provinciaal niveau.

De onderwerpen bieden volop mogelijkheid tot kennis-

Crowdfunding is in opkomst in de kunst- en cultuur sector.

making met de geschiedenis en het cultuurhistorisch

Geïnspireerd door het Amerikaanse Kickstarter zijn in Nederland

erfgoed van de eigen woonomgeving. De site is een

verschillende websites opgericht waar creatieven hun project kunnen

initiatief van de stichting IJsselacademie. De canons

promoten om financiering bij het grote publiek los te krijgen.

zijn gemaakt in samenwerking met lokale historische

Geldschieters krijgen een kleine beloning voor hun gift, zoals een

verenigingen en andere geïnteresseerden.

entreeticket of een poster van het kunstwerk, als gebaar. Naast een financieringsbron is crowdfunding ook een manier om het publiek bij een project te betrekken. Kickstarter genereerde in 2010 27 miljoen dollar voor ruim 3.900 projecten. Hoe groot de potentie van crowdfunding in Nederland is, is koffiedik kijken. Het vereist in elk geval een serieuze inspanning over meerdere jaren.

Relevante websites: www.koerskunst.nl, www.voordekunst.nl, www.kickstarter.com

Overal!Overijssel 2012

6

Op de bres voor muziekonderwijs

Ondersteun de vrijwilligers!

Prinses Máxima lanceerde in 2011 een fonds dat het

In 2011 introduceerden de Mondriaan Stichting en het

muziekonderwijs op scholen moet stimuleren.

Fonds voor Cultuurparticipatie een vrijwilligersregeling

Het programma ‘Kinderen maken Muziek’ heeft als doel

voor investeringen in (im)materieel erfgoed en volkscultuur.

zo veel mogelijk kinderen in Nederland in aanraking te

Vrijwilligersorganisaties kunnen eenmalig ondersteuning

laten komen met een muziekinstrument en samen muziek

aanvragen voor activiteiten rond het verbeteren van de

te laten maken. Máxima heeft het idee uitgewerkt met

communicatie, het vergroten van kennis en het investeren

het Oranje Fonds en het Fonds voor Cultuurparticipatie.

in publiek, netwerken en ledenwerving. Voor de Vrijwilligers-

De overheid steekt momenteel geld in een driejarige

regeling is jaarlijks € 100.000 beschikbaar met een

campagne met hetzelfde doel. Daarmee komen muziek-

maximum van € 5.000 per subsidieaanvraag. U kunt uw

projecten van de grond, binnen en buiten de school.

aanvraag zowel bij de Mondriaan Stichting als bij het

www.kinderenmakenmuziek.nl

Fonds voor Cultuurparticipatie indienen. De uiterlijke aanvraagdata zijn: 1 maart, 1 juli en 1 november 2012. www.cultuurparticipatie.nl en www.mondriaanfoundation.nl

In Overijssel zijn prachtige openluchttheaters en muziektenten te vinden. Het hele jaar door, maar vooral in de zomer, kunt u genieten van voorstellingen in de frisse buitenlucht. Op de site www.onderdegroenehemel.nl kunt u zich oriënteren op de b itenpodia. Ookk vin bu ndt d u inf nfor nf ormatie ov o err dee onts tsta taaan ansg sges sg esch es chie iede deni de niis van de va de the h at a errs en de vo voor orrssttel e liing ngen die ie u kun unt be bezo zoekkeen n.

In n de zo zome mer vaan 20 012 12 rei eiisstt een en bijjzzo o ond nder nd der ere pr prod oduc ucti tiee laang ngs gs d dee openlu op open en nlu luch cch htt tthe heeaatter ers. s. De le lege eg geend end nde va van de de B Bur u ch ur c tv tvro rouw ro uw van uw an Col ollllend len nd doo o rn rn, ook we oo wel Dee H Hon on o onge ng geeri eri rige ige Wo ollf g geeno noem md, d worrdtt opg pgev gev evo oeerrd d.

Deeze Deze z lleg egen eg en ndee ver e teelt lt het et vver erha erha haall van n de ri r jk j e Ov Overij eerrijijss s el e se ges esch hie iede deni nis. s.

Bijj dee produ Bi rodu ro duccttiiee wor orde den n ve vele le m mak akker e s (j(jon ong en on en oud ud, pr p of offes eesssion sion si onal ona al en amatteu am ur) r) bet etro rokk kken kk n. De Deze eze pro odu d ctie ctiee wordt ct orrd dtt med de m mo ogeli gelilijk ge jk gem jk maa a kktt do d door oo orr d dee pr p ov ovin nci ciee Ov Over errijijjss erij ssel ss ell.

Bijzondere buitenpodia 7

Overal!Overijssel 2012

Voorbeeld ouders meest bepalend voor cultuurdeelname

Nederland is bovengemiddeld Zijn onderzoeken en publicaties spreken voor zich:

“Nederland staat er niet beroerd voor als het gaat om cultuurdeelname”, weet de professor. “Vergeleken met

‘Leven in een digitale kunstwereld’, ‘Voor altijd ver-

andere Europese landen doet een bovengemiddeld aantal mensen ‘iets’ met cultuur. Dat ‘iets’ is natuurlijk altijd

vreemd van cultuur: Fabels en feiten over de effecten

onderwerp van discussie. Wat valt er allemaal onder

van kunsteducatie’ en ‘De thuiskunst van scholieren’.

cultuurdeelname, welke vormen van cultuur worden wel en niet meegeteld? We kunnen concluderen dat van de

Deze kleine greep uit zijn oeuvre geeft al aan dat de

bevolking van 6 jaar en ouder ruim 40% op één of andere

man verstand van zaken heeft. Iemand die weet wat

manier zelf actief is. Een deel daarvan volgt bijvoorbeeld lessen of een cursus of is lid van een vereniging.

kunst en cultuur betekenen voor een samenleving.

Het meest zorgelijk daarbij is de discipline klassieke

Aan het woord: Folkert Haanstra, bijzonder hoogleraar

muziek: die sector vergrijst behoorlijk.”

cultuureducatie en –participatie.

Cultureel burgerschap “Per provincie zie ik geen significante verschillen, alhoewel we wel weten dat cultuurdeelname groter is in de grote steden dan op het platteland. Er is in de steden natuurlijk veel meer aanbod en de aanwezigheid van studenten telt ook mee. Wel zijn er in het beleid verschillen per provincie en ik verwacht dat die verschillen in de toekomst zullen toenemen. Sommige provincies schaffen rigoureus de opgebouwde infrastructuur voor cultuureducatie en -participatie af. Terwijl het in het debat vaak gaat over cultureel burgerschap en het belang daarvan. Andere provincies blijven gelukkig investeren.”

“Ook binnen scholen is de manier waarop kunsteducatie wordt gegeven uiteenlopend. In het basisonderwijs is het vaak nogal vrijblijvend. Groepsleerkrachten kunnen zich onmogelijk bekwamen in alle kunstdisciplines, dus daar zijn soms speciale vakleerkachten voor. Alleen zijn die de laatste jaren wel wegbezuinigd. In het voortgezet onderwijs tref je scholen die cultuureducatie tot speerpunt (de cultuurprofielscholen) hebben gemaakt en scholen die er minimaal iets aan doen.”

“Om persoonlijke of maatschappelijke problemen te kunnen duiden, heb je kunsteducatie nodig!”

Overal!Overijssel 2012

8

cultureel actief Beleven van de kunst “Je hebt twee soorten effecten van cultuurparticipatie: een intrinsiek belang en een instrumenteel effect.

Dat laatste gaat over het feit dat cultuurdeelname zorgt voor sociale cohesie en dat het economisch van belang is.

Zelf hecht ik de meeste waarde aan de intrinsieke belangen.

Dat heeft meer met het beleven van de kunst zelf te maken.

Mensen communiceren symbolisch, door middel van dans, muziek, beelden enzovoort. Hiermee geven we al eeuwenlang uiting aan persoonlijke en maatschappelijke problemen. Om jezelf op die manier te kunnen uitdrukken, heb je kunsteducatie nodig. Het is essentieel dat je kennis neemt van de kunstdisciplines en ontdekt waartoe je je het meest aangetrokken voelt of waarvoor je talent hebt.”

“Toch moet ik nuanceren door te zeggen dat het effect van kunsteducatie op school voor de latere cultuurdeelname beperkt is. Het voorbeeld dat ouders hun kinderen geven op cultureel gebied, blijkt een betere voorspeller.

Uiteraard is alles een wisselwerking. Naast school en ouders, kunnen ook instellingen de drempels verlagen door hun programmering, educatieve begeleiding en actuele manieren van werven.”

Hedendaagse uitingen “Onze onderzoeken wijzen niet uit dat cultuurdeelname vermindert. Het krijgt wel andere vormen. Veel meer digitaal en veel meer cross-overs. Muziek, dans en video zitten vandaag de dag dicht bij elkaar.

Kunsteducatie is nog altijd een pijler van beleid, ook in deze heftige bezuinigingstijd. Toch zie ik in de praktijk wel zaken sneuvelen. Zo wordt bijvoorbeeld de cultuurkaart (voordelige toegang tot culturele instellingen en een CJP-pas ineen, red.) voor leerlingen in het voortgezet onderwijs afgeschaft. Tel daarbij op dat de toegangsprijzen door de hogere BTW overal zijn verhoogd. Dat doet de toegankelijkheid flink afnemen. Dat vind ik betreurenswaardig en ik vind het dan ook een onproductieve maatregel.”

Folkert Haanstra Sinds 2001 is Folkert Haanstra als bijzonder hoogleraar

“Cultuur geeft ons verleden weer. Het geeft ons identiteit

verbonden aan de Universiteit Utrecht. De leerstoel

en stelt ons in staat in dialoog te gaan met andere culturen.

Cultuureducatie en Cultuurparticipatie die hij bekleedt,

Een dialoog waarbij het belangrijk is dat je weet hoe je

is ingesteld door Cultuurnetwerk Nederland.

bepaalde tradities historisch kunt plaatsen. Het heeft

Sinds september 2002 is Folkert Haanstra werkzaam als

ook te maken met het soort samenleving dat je wilt zijn;

lector kunst- en cultuureducatie bij de Amsterdamse

ben je vernieuwend of niet!?”

Hogeschool voor de Kunsten.

9

Overal!Overijssel 2012

cultuureducatie

Cultuureducatie leert ons begrijpen De provincie Overijssel streeft ernaar dat alle 25 gemeenten in 2012 cultuureducatie in hun beleid hebben opgenomen.

Cultuureducatie leert ons de verschillende culturen in de wereld beter te begrijpen en levert een waardevolle bijdrage aan de participatie en sociale cohesie in de Overijsselse samenleving.

Bovendien vestigen mensen zich graag in een cultuurrijke regio.

Het programma OVERAL!OVERIJSSEL ondersteunt diverse projecten op dit gebied.

Educatieve programma’s

Nationaal Tinnen Figuren Museum Kinderen worden in het museum uitgedaagd om attributen en voorwerpen van een bepaald tijdsvak te bekijken, de tentoonstelling te onderzoeken, juiste informatie te selecteren en een opstelling van de attributen te maken en vast te leggen.

www.tinnenfigurenmuseum.nl

Zwart als Inkt

BROER TE KOOP

Educatieve activiteiten bij Gnaffel-voorstellingen

BROER TE KOOP is een montagevoorstelling die gaat over

worden gemaakt vanuit de magie van theater en het

broers en zussen. Over niet voor elkaar gekozen hebben,

poppenspel. In Zwart als Inkt wordt de intense eenzaam-

maar toch aan elkaar vastzitten. www.jongeklei.nl

heid van Sneeuwwitje uit de doeken gedaan met levensgrote poppen, bombastische muziek, veel drama en een

Carbid theaterdagen

vette knipoog. www.gnaffel.nl

Theater3daagse voor podiumbeesten. Het project bestaat uit een trainingsdag boordevol masterclasses,

Scan de code om een scène

een praktijkdag en een showdag. Jonge theatermakers

uit de voorstelling te zien.

die deelnemen aan Carbid krijgen meteen de kans het geleerde voor een groot publiek in de praktijk te brengen.

Overal!Overijssel 2012

10

Op 10 pl Op p ek ekke ekke ken iin n de pr pro prov ovvin ncciie ie Ov O er erijss erij ijijssel ssssel el g ng gi nge gen en kin inde dere ren on o de der er bege beeg geele leid idin ing vaan ee een prrof p ofeessi essi es sio on neelle ffo oto og grraa aaf de de nat atuu uu u ur in in om tee ontd on td dekkken ken een ke n fo ottogra ograafe og fer erreen n.. Op el elkee plleek vo on nd d e een er en ffot ottog graaďŹ ewor ew wor o ksh ksho ks hop en en eeen en ter en erug gk md ko m ag g plaaat ats en en weerrd eerr een n gez ezam ezam menl en nlilijkke expo ex posi osi sitie tiie iin nge geri eri rich cht. ht. De 1 10 0 pro ojeecten cten ct e saam meen n vvo orrm mde d n eeen pr prac acht ch httig tig g ovveerz rzicchtt van an de natu natu na tuur tuur ur in Ov Over e ijjss er ssell. Di Ditt w weerd d get etoo oond oo oond d op eeen gr grot otte ovveerrzi zich c tssteent ch ntoo too oons nstteellllin in ng in in de zo ome mer v n 20 va 2011 11 o 11 op p heet Prov Prov Pr ovin in nci cieh eh hui uiss in n Zwoll wolle wo lllee..

www.jijenoverijssel.nl/jijenfotograďŹ e

Het mooiste fotoalbum van

Overijssel

11

Overal!Overijssel 2012

cultuureducatie

Kidsproductie van OrCa Theaterproducties

Jeugdfestival in Borne

Muziektheaterproductie waarbij jonge amateurs

De verenigingen en de muziekschool in Borne willen

samenwerken met professionals.

de plaatselijke bevolking stimuleren actief deel te

Doel: amateurkunst op een hoger niveau tillen.

nemen aan culturele activiteiten. Hiervoor is een palet

www.orcaproducties.nl

aan workshops en lespakketten ontwikkeld voor de basisscholen in de gemeente Borne. Het eindproduct

Straatfestival Wijhe

is een groot bovenregionaal Jeugdfestival.

Festival waarbij amateurgezelschappen, verzamelaars en hobbyisten centraal staan. Gezamenlijk verzorgen zij

Projecten op festival Dauwpop

een gevarieerd programma. Samenwerking is de sleutel.

Dauwpop TV

www.diekdaegen.nl

Een kijkje achter de schermen. Een selecte groep jongeren wordt voorzien van camera en geluidsapparatuur en kan op

PleinConcert

pad. Interviews afleggen met artiesten, een sfeerreportage

Doel van het Pleinconcert in Almelo is jonge mensen in

maken van het festival en hun helden vastleggen op beeld!

aanraking brengen met (lichte) klassieke muziek waardoor de belangstelling voor deze muziek wordt vergroot.

Programmering & Young Professionals

www.pleinconcert.nl

Dauwpop geeft in samenwerking met Stichting SPON de kans aan het publiek om zelf een deel van de programmering te doen. Ook krijgen jonge professionals een mogelijkheid om ervaring op te doen met de programmering van een festival.

GOGBOT Technology=Me GO OGB GBOT GBOT OT will de fe fessttivval a be bezo ezoek zoekkeerrs ac zo acti ttiief ef stim st tim imul uler ul ler eren n. He Hett w wo orrkksh shop hoppr op ppr prog ograam og mm ma Techno ology lo og gyy=M =ME b beeg geelleeid idtt een n on nd derrst steu unt nt amaatteu am eurrkkunst eurk unsstteen un naars aaars rs iin n hun hun prroj ojec ecte ec ten te n op geeb biied ied van nie ieuw uw we te tech c no ch n lo logi g eë gi eën. n.

Ook st Oo s im mul uleeeertt hett fes esti tiva ti iva val al ee een jo een ong ngee do d el elgr groe gr oep oe p om zzel om elff ni el nieu euwe wee tec echn hn nol olog ogiee en ni og nieu e we eu med me diiat atoe oep oepa paassin ssssin ngeen tee pro rodu du d ucere cere ce ren. en. n.

www.gogbot.nl

Overal!Overijssel 2012

12

Musical Grease De musical zal worden uitgevoerd door een regionale cast van topamateurs (zang, dans en musici) waarvan een deel bestaat uit studenten van het ROC van Twente. Doel: een breed publiek in Twente kennis te laten maken met musical in het algemeen en regionaal toptalent in het bijzonder.

www.musicalproductiestwente.nl

Talentontwikkeling

Surfen door de Kunst

Met dit project wil CEON het Overijsselse bandcircuit een

Surfen door de Kunst! is een project waarbij jongeren in

extra stimulans geven en de bezoekers bewust maken

aanraking komen met verschillende vormen van kunst.

van het talent uit hun eigen regio. Het project geeft

Het thema ‘Kinderen Online’ is de rode draad. Met dit

bands de kans om te spelen voor groot publiek en op

project maken jongeren op een andere manier kennis

een professioneel podium, een kans die anders vrijwel

met Social Media en diverse kunstvormen!

nihil zou zijn.

www.stap-ov.nl

Speel je wijs

Vecht Gospel Festival

Met een aparte dramamethode willen scholen in

Het Vecht Gospel Festival is een spetterend muziekfestijn.

Hardenberg de taalontwikkeling bevorderen.

Overdag zijn er diverse optredens van gospelkoren en

Ouders worden betrokken bij spel- en taalstimulering

-bands, ‘s Avonds is er een groots concert met bekende

door de oprichting van een jeugdtoneelafdeling van de

Gospelartiesten. Aan het eind van de dag wordt de Vecht

plaatselijke toneelvereniging. Dit is de enige culturele

Gospel Award uitgereikt aan het beste optreden.

voorziening in de omgeving. Daar kunnen kinderen in

www.vechtgospelfestival.nl

hun vrije tijd op een informele manier bezig zijn met hun taalontwikkeling.

Scan de code voor audiofragmenten van het festival.

Scan de code om te zien hoe de methode werkt.

13

Overal!Overijssel 2012

Positieve verrassingen in Losser

Subsidie is opmaat voor Kleine gemeenten staan bol van het burgerinitiatief.

”Toch houden we ons muziekonderwijs vrij traditioneel. Bij nieuwe media is het toch veelal een kunstje, een game. Je blijft een

Ook op het gebied van kunst en cultuur zijn er

toeschouwer. Je hebt er relatief weinig talent voor nodig. In onze

legio veelbelovende ideeën. Het ontbreekt vaak aan

‘ouderwetse’ muzieklessen zijn we echt bezig met deskundigheids-

voldoende middelen. Losser is zo’n gemeente,

Boomwhackers (een modern percussie-instrument, bestaande uit

training. We gebruiken daarbij wel eigentijdse instrumenten, zoals

of liever gezegd: wás! Dankzij een jaarlijkse financiële injectie van OVERAL!OVERIJSEL heeft het cultuurklimaat

holle buizen, red.).”

Dichtbij de mensen “Bij de verdeling van de subsidiegelden kreeg ook het Lossers

een kwaliteitsimpuls gekregen. Dat resulteert onder

Kunstcollectief een deel”, vertelt Coen van Breugel. Dit collectief trekt al 21 jaar de kar op het gebied van beeldende kunst. Het geld

andere in een muzikale flashmob, een kunstroute,

wordt besteed aan Kunstzinnige Vorming van de Losserse bevolking.

een kunstschattentoer, creatieve workshops en

Onder meer door de kunstroute Losser-Overdinkel op te zetten met een grensoverschrijdend karakter. Daarnaast (her)ontwikkelde Coen

een openluchtconcert door scholieren. De Losserse

een workshopprogramma. “We willen beeldende kunst dichterbij

kunstwereld zit in een bloeiperiode!

de mensen brengen. En dan niet alleen bij de gepensioneerden, ofwel mensen met veel tijd, maar met name ook bij een jongere doelgroep. Het deel van de bevolking dat er nog nauwelijks mee

Anita Evering is coördinator van het grootste OVERAL!OVERIJSSELproject in Losser: de Algemene Muzikale Vorming. Op alle basis-

in contact is gekomen, omdat ze druk, druk, druk is. Het lijkt me

scholen (13 in totaal, red.) krijgen scholieren in groep vijf en zes

verschrikkelijk dat er over 20, 30 jaar niemand meer zelf met kunst

eens per week muziekonderwijs. “Dat is heel breed: van (Twentse)

bezig is, omdat de tijd heeft ontbroken je te ontwikkelen.”

liederen zingen tot dans en beweging. En natuurlijk ontbreekt het

Als het aan Coen ligt, gaat Losser en omgeving creatief aan de slag.

kennismaken met muziekinstrumenten niet. Vanuit de harmonie of

Een nieuwe serie workshops is net gelanceerd: etsen, fotografie,

fanfare komen muzikanten in de les voor een kleine demonstratie.”

naaktmodel tekenen/schilderen, glas-en-lood en nog veel meer.

Het enthousiasme van de kinderen leidt al tot een buitenschools

“Voor ieder wat wils!”

project in 2012. “Jongeren die echt een instrument willen bespelen, kunnen zich opgeven voor een intensief lesprogramma van tien

Juiste voedingsstoffen

weken”, enthousiasmeert Anita. “Vervolgens geven we samen

Navraag bij de gemeente leert dat de subsidie opmaat is geweest

een groot concert in het openluchttheater voor alle inwoners.”

voor structurele inbedding van de initiatieven. Beleidsadviseur Peter de Klerk: ”Er kwamen een heleboel spontane ontwikkelingen op

Nieuwe media

gang, zonder dat de gemeentelijke regierol daarin domineerde.

Ook bij de Muzikale Vorming op school wordt toegewerkt naar

De projectpartners ontwikkelden een soort van zelfsturende aanpak.

een ‘grande g finale’ aan het einde van het schooljaar. j In 2011 vond

Er waren veel positieve verrassingen. Vooraf hadden we zelfs niet

de eerste Flashmob van Losser plaats. plaa Ineens schaldee uit

durven dromen dat er zoveel tot stand zou komen. Zowel qua

luidspeakers ‘Do you love me’ uit d de film ‘Dirty Danccing’.

ambitie als qua creativiteit. We zien overal synergie. Niet van bovenaf

Honderden jongeren stroom mden samen op hett plein

opgelegd, maar van onderop gevormd. Goede dingen komen uit de

voor het gemeentehuis en d dansten op de muzziek.

kiem als je de juiste mensen met de juiste ideeën bij elkaar brengt.

Natuurlijk horen daar ook de juiste middelen (lees: geld) bij.

“Dat was wel een kippenvelmoment”, heerinnert Anita. “Via You TTube filmpjes hebb ben we

Losser is tot bloei gekomen. Met doeltreffende voedingsstoffen

ons de danstechnieken eigen gemaaakt.

ontstond een heel eigen energie. Die gaan we vasthouden!”

Nieuwe meedia speelt sowieso o een grote rol in h het leven van de jo ongeren.”

Adriaan Buiks, beleidsadviseur Cultuur: “Met het programma OVERAL!OVERIJSSEL zijn we echt een redding geweest voor muzikaal Losser. Opvallend is dat door de Algemene Muzikale Vorming op de basisscholen er een forse toename is in het aantal aanmeldingen op de lokale muziekschool. Dit effect zien we bij andere gemeenten niet, in tegendeel.”

Boomwhackers

Overal!Overijssel 20 012

14

bloeiend kunstklimaat “Goede dingen komen uit de kiem als je de juiste mensen met de juiste ideeën bij elkaar brengt.”

Muziek telt!

In Nederland wordt campagne gevoerd onder de naam ‘Muziek telt! Ook in het onderwijs!’ Muziek maken is volgens de organisatie belangrijk. Het maakt slim en sociaal en verbetert het concentratievermogen. Muziek is een uitlaatklep en vormt de voedingsbodem voor latere cultuurdeelname. Muziek telt! wil dat alle kinderen in aanraking komen met muziek, op school of daarbuiten.

Van jongs af aan en in allerlei vormen. Meer info op www.muziektelt.nl

15

Overal!Overijssel 2012

Informatiecentrum IJssel Den Nul klaar voor 20.000 bezoekers

Cultuur en natuur op

moderne wijze Op de IJsseldijk tussen Hanzesteden Deventer en Zwolle staat halverwege in de uiterwaarden een prachtig nieuw gebouw.

Opgetrokken uit hout, glas en steen is het volledig in balans met de omgeving. Het is het informatiecentrum IJssel Den Nul. OVERAL!OVERIJSSEL nam een kijkje binnen.

“We zijn al open, maar geven er nog geen reuring aan”, verwelkomt Karin Köster van Stichting Kulturhus Olst-Wijhe.

“We werken hier met 70 vrijwilligers en testen nu een klein half jaar hoe alles loopt.” Er wordt druk gestofzuigd, het winkeltje wordt gerangschikt, de informatiemappen afgestoft en in het restaurant oefent de bediening.

Karin drukt op een grote opvallende touchtable (interactief scherm) en krijgt pas na een paar stevige tikken contact met het apparaat. “Iets te gevoelig afgesteld”, concludeert ze.

“De kinderziektes halen we er momenteel uit. Op 19 april 2012 gaan we officieel open. Dat vieren we met een groot feest!”

Grote samenwerking De gemeente Olst-Wijhe, de historische vereniging ’t Olster Erfgoed, woningstichting SallandWonen, Stichting Kulturhus Olst-Wijhe, Waterschap Groot Salland en Staatsbosbeheer werkten samen om het informatiecentrum te realiseren. Sommige partijen nemen zelfs hun intrek in het nieuwe gebouw. Zo is er een kantoor voor de boswachter en een ruimte voor ’t Olster Erfgoed. Aan de waterkant is een restaurant -serre-achtig- met een doorloop naar een omvangrijk terras. Mensen met een beperking van Stichting JP van de Bent zorgen hier voor de inwendige mens. Met zo’n groot samenwerkingsverband kan het niet anders dat iedereen in de omgeving direct of indirect wel wat met dit nieuwe centrum te maken heeft.

Wij zijn geen centrum vol ‘kruiwagens met stro‘

“Dat klopt”, weet Karin. “Daarnaast verwachten we jaarlijks zo’n 20.000 bezoekers. Dat betekent nogal wat voor een klein dorp als Den Nul.”

Overal!Overijssel 2012

16

Ineke van Balen, beleidsadviseur Cultuur: “Dit soort instellingen zijn voor jongeren vaak een eerste kennismaking met geschiedenis.

De provincie Overijssel ondersteunt graag hedendaagse concepten om historische informatie te ontsluiten. Deze methodieken en instrumenten (zoals de touchtables, red.) zijn ook makkelijk inzetbaar op onze andere beleidsterreinen, zoals Toerisme.

Zo leggen we essentiële verbindingen.”

jongeren aanspreken, dus moeten we de informatie op een moderne manier presenteren. Wij hebben onze cultuurhistorie grotendeels gedigitaliseerd. Op de touchtable kun je met snelle vingertoetsen een overzicht vinden van wat er aan natuur en cultuur te vinden is. Wil je bijvoorbeeld meer weten over ons museum met oud keukengerei, dan verwijst de touchtable naar de iMac voor meer achtergrondinfo.”

Link met natuur en cultuur “Naast de vaste partners, krijgen we nu al uit de hele omgeving aanvragen en blijken van interesse. Onze stelregel is dat we niet willen concurreren met de lokale horeca.

Een kaartclub hoort in het café en niet bij ons. Organisaties die een duidelijke link met natuur of cultuur hebben zijn van harte welkom. “De Heemtuin uit Wijhe komt hier bijvoorbeeld een border aanleggen met planten en kruiden Vaste tentoonstelling

uit de geschiedenis en Stichting IJsselboomgaarden

Stichting Kulturhus Olst-Wijhe is gevraagd het beheer op

creëert hier een fruitboomgaard met oude rassen. Ik zie al

zich te nemen. Ook ondersteunt de Stichting de vrijwilligers

een ‘sapdag’ voor me. Met appelsap uit de boomgaard,

en denkt mee in de programmering. Karin Köster vindt het

een appeltaart uit de keuken en een workshop met oude

een uitdaging. “We zorgen voor de zaalverhuur en ook voor

appelzeven van het museum. Alles is mogelijk!”

het reilen en zeilen van het centrum. Met 70 vrijwilligers is dat een mooie puzzel. Elke dag zijn hier gastvrouwen

Informatiecentrum IJssel Den Nul is een heerlijke plek voor

en -heren, educatieve vrijwilligers en tentoonstellings-

inwoners, toeristen, fietsers, wandelaars, schoolkinderen,

vrijwilligers. Gezamenlijk verzinnen we steeds nieuwe

eigenlijk voor iedereen. Het is boeiend en leerzaam en de

seizoensactiviteiten naast de vaste tentoonstelling.”

bezoeker neemt de informatie tot zich onder het genot van

De vaste tentoonstelling vertelt het verhaal van de natuur

heerlijke streekproducten uit het restaurant of de winkel.

en de cultuur in dit watergebied. Er zijn bewegende

Het buitenleven smaakt goed! Nu alleen nog even wachten

installaties die tonen hoe de rivier de IJssel invloed heeft

op dat grote openingsfeest!

op de natuur. “En ook op de cultuur“, voegt Karin toe.

“Door de rivier is hier ook een steenfabriek gekomen, een

Neem ook een kijkje!

rotsvast onderdeel van de geschiedenis en ontwikkeling

Informatiecentrum IJssel Den Nul is vanaf 19 april

van deze streek.”

officieel geopend. Het centrum is echter nu al Pronkstuk

7 dagen per week te bezoeken van 10.00 tot

Opvallend pronkstuk in de tentoonstellingsruimte is de

17.00 uur. De entree is gratis.

touchtable en de twee daaraan verwante iMac computers.

Adres: Rijksstraat 109, 8021 SR in Olst.

Beiden mogelijk gemaakt door de subsidieregeling OVERAL!OVERIJSSEL. “Wij zijn geen centrum met alleen

Telefoon: (0570) 74 50 40.

‘kruiwagens met stro’, schetst Karin. “We willen veel

Website: www.infocentrumijssel.nl

17

Overal!Overijssel 2012

Cultuurmakelaar heeft antenne voor kansen

Goed luisteren en Sinds anderhalf jaar is Overijssel bekend met het fenomeen ‘cultuurmakelaar’. De culturele bruggenbouwers tussen gemeente, amateurskunstenaars, verenigingen en professionals.

Renée Nieuwenstein is zo’n cultuurmakelaar en ondersteunt creatieve instellingen en individuen in Steenwijkerland en Staphorst. “Moest ik in het begin overal zelf achteraan, initiatieven nemen en uitleggen ’wat ik nou eigenlijk kwam doen’, nu bellen ze mij!”

De gemeente Staphorst is helemaal om. Dat begon met

Heldere vragen

de viering van het 200-jarig jubileum. De wens van de

“In deze tijd komen veel verenigingen bij me met vragen

gemeente was dat elke Staphorstenaar hieraan zou moeten

over fondsenwerving en subsidieaanvragen. Dat is vaak

kunnen meedoen. “Cultuurparticipatie op z’n best”,

zo’n web van regeltjes, dat veel mensen niet weten waar

vindt Renée. “Ik heb nog nooit zoiets ervaren; dat een

ze moeten beginnen. Ik help bij het formuleren van een

evenement door zoveel inwoners wordt gedragen. De ‘doe

duidelijke vraag. Mijn motto is: als de vraag helder is,

maar gewoon’-mentaliteit sloeg voor even om in een

is het antwoord ook dichtbij. In de praktijk komen dit

massale trots op de rijke culturele traditie. Alhoewel, voor

soort financiële klussen vaak neer op vrijwilligers.

even? Meteen na de viering klonken er stemmen dat

Mensen die het leuk vinden met hun creatieve hobby

het jammer zou zijn als deze bijzondere sfeer weer zou

bezig te zijn en het verder eigenlijk ook druk, druk, druk

verwateren.”

Extra verdieping In Staphorst vormen zich nu verschillende werkgroepen die zich bezig

“Als de vraag helder is, is het antwoord nabij”

houden met een structurele spin-off van het jubileum, zoals een webshop met Staphorster producten, een boek over

hebben. In Vollenhove was bijvoorbeeld een fotoclub met

kleedgedrag, samenwerkingen tussen

gepassioneerde leden die interessante sprekers uit de

kunstenaars en campingbeheerders

fotografiewereld uitnodigden. Ze hadden alleen geen

en een project waarbij jongeren hun

laptop en beamer om de foto’s – dat waar het om draait –

grootouders interviewen over oude

te laten zien. Foto’s werden allemaal nog geprint.

Staphorster gebruiken en rituelen.

Ik ondersteun ze door de weg te wijzen, de juiste aanvraag

“Zonder een cultuurmakelaar was het

te formuleren en ze in verbinding te brengen met de

jubileum er ook echt wel gekomen”,

juiste partijen. Dat is gelukt! De foto’s worden nu levens-

relativeert Renée, “maar nu hebben we

groot geshowd op de muur tijdens de clubbijeenkomst!”

er nét iets meer van kunnen maken.

Als spin in het culturele web kan ik snel schakelen, de goede verbindingen leggen en de juiste mensen met elkaar

Adriaan Buiks, beleidsadviseur Cultuur: “Doordat

in contact brengen. Dat geeft een extra

we als provincie de cultuurmakelaars hebben

verdieping aan een project.”

ingezet, zien we veel meer activiteit uit het culturele veld komen. Ze zijn daarnaast ook onze ambassadeurs voor het programma OVERAL!OVERIJSSEL en wijzen instellingen de weg naar subsidies en fondsen. Gemeenten kunnen dankzij de cultuurmakelaars beter hun regierol vervullen. Iedereen, op elk niveau, weet elkaar beter te vinden.”

Overal!Overijssel 2012

18

snel schakelen Extra push “Professioneler worden, dat is waar het om draait”, vat Renée samen. “Je hebt de gezelligheidsverenigingen die één keer per jaar optreden, de clubs die iets meer willen en bijvoorbeeld een professionele dirigent aantrekken en je hebt de semi-profs, die regelmatig optreden. De cultuurmakelaar polst de behoefte.

Een vereniging die wil blijven zitten waar die zit, vind ik helemaal prima, maar daar bemoei ik me niet mee.

Ik adviseer verenigingen die verder willen en kan ze net die extra push geven.”

“Als cultuurmakelaar moet je goed kunnen netwerken, een helikopterview hebben, goed kunnen luisteren, snel schakelen en antennes hebben voor kansen.

Als ik iets opvang, maak ik meteen een combinatie in mijn hoofd. Toen ik laatst ergens op bezoek was, kwam er een oudere vrouw naar me toe die zei: ‘U hebt toch verstand van kunst? Ik maak wandkleden en mijn omgeving vindt dat ik er iets mee moet doen.

Maar ik weet het niet.’ Een week later stond ik bij mevrouw op zolder en viel mijn mond open van de hoeveelheid en de schoonheid van haar wandkleden.

Een maand later was ik ergens in een grote expositieruimte die men nog wat te kaal vond. Mijn advies: “Ik weet nog wel iets voor aan de muur!”

Contact met de cultuurmakelaar?

De cultuurmakelaars werken voor alle Overijsselaars die vragen of ideeën hebben op het gebied van kunst en cultu uur: gemeenten, culturele instellingen, scholen, verenigingen voo or amateurkunst en/ of volkscultuur, individuele kunstenaars of inwon ners van Overijssel.

Neem gerust contact op met de cultuurmakelaar in uw gebied!

• Renée Nieuwenstein, cultuurmakelaar Staph horst en Steenwijkerland, 06 42 77 85 65, rnieuwensteein@kco.nl • Eléon de Haas, cultuurmakelaar Borne, Losseer, Olst-Wijhe en Rijssen-Holten, 06 22 77 85 73, edehaas@kco o.nl • Corrie Goldstein-Meliefste, cultuurmakelaarr D Daalfse lffse sen n, Haaksbergen, Hardenberg, Hof van Twente, Kam mpen, Old den enzaal en Ommen, 06 42 77 85 66, cgoldsteen@kco.n .nll • Marloes van Schooten, cultuurmakelaar Alm melo,, Di melo Dink nkeelland nd, Hellendoorn, Raalte, Tubbergen, Twenterand, Wier erden en e Zwartewaterland, 06 43 27 16 15, mvanschoo oten@kco..nl

19

Overal!Overijssel 2012

amateurkunst

Raak geïnspireerd door OVERAL!OVERIJSSEL steunt al ruim drie jaar Overijsselse initiatieven op het gebied van amateurkunst. Veel mooie producties, tentoonstellingen, optredens en voorstellingen zagen het licht omdat dag in, dag uit actieve

Full Color Festival Kampen Door muziek, film, theater, workshops, dans, een uitgebreide cultuurmarkt en nog veel

inwoners kunst en cultuur hoog in het vaandel hebben. OVERAL!OVERIJSSEL

meer maken bezoekers kennis met diverse kunst en cultuuruitingen. Het festival is voor

ondersteunde de afgelopen jaren veel projecten:

jong en oud. www.fullcolorfestivalkampen.nl Proef de festivalsfeer

Jubileumfestival 25 jaar Kerkconcerten

Festival Kunst & aan ‘t Water

De Stichting Kerkconcerten Grote Kerk Almelo

seizoenafsluiting van de theaters en filmhuis

bestond 25 jaar. In het jubileumprogramma

in de gemeente Olst-Wijhe. Het festival vindt

speelde het 50-jarige Leeuwenorgel een grote

plaats bij de Lange Kolk, een idyllisch plekje

rol. Doel: veel jongeren actief te betrekken,

langs de IJssel. Bezoekers van Kunst & aan

door onder meer optredens van jongenskoren,

’t Water genoten van een uitgebreid programma

De wereld in Twente/Twente in de wereld

een kinderkoor, een studentenorkest en

met fysiek slapstick theater, muziek, beeldende

Project waarbij muziek en zang een verbinding

een spelproject rondom het orgel voor basis-

kunst en film. www.theaterlangsdeijssel.nl

maken tussen de Twentse volkscultuur en de

en scan de code.

Het festival is ontstaan vanuit een gezamenlijke

schoolkinderen.

globalisering. Aandacht voor gevoelens van

Internationaal Gitaarfestival Zwolle

vervreemding en overdondering en het gevoel

Muziektheaterproductie ‘Het zwarte monster’

Hoofdonderwerp is natuurlijk de gitaar, maar

van nieuwe kansen en nieuwsgierigheid.

OrCa Productions uit Steenwijk brengt jong

verbindingen. Amateurs spelen samen met

Met Plankenkoorts

en oud in aanraking met alle facetten van

professionals, lokaal ontmoet nationaal, zelfs

Met Plankenkoorts spelen 16 amateurbands in

het theater. In ontwikkeling is de muziek-

internationaal en verschillende muziekculturen

verschillende café’s in Overijssel wat bijdraagt

theaterproductie ‘Het zwarte monster’, een

smelten samen. Het festival brengt jaarlijks

aan hun podiumervaring. Bovendien wordt

samenwerking met koren en muzikanten.

Nederlandse premières!

hun optreden beoordeeld door een jury

Het decor wordt ontworpen en gemaakt

www.guitarfestivalzwolle.nl

bestaande uit muziekexperts. De winnende

verder zoekt het festival naar alle mogelijke

door vrijwilligers.

band krijgt onder andere speeltijd op het Geuzenpopfestival.

Reincken Festival oude muziek Deventer Het Reincken Festival vertegenwoordigt een nieuwe stroming binnen de muziekeducatie.

Doake in Dwarsgracht

Muziek wordt gekoppeld aan historisch

Locatietheaterfestival in de Kop van Overijssel

erfgoed. Het festival maakt de bezoekers

dat plaatsvindt in theaters, buiten op

bewust van de ontwikkeling van muziek.

straat, in natuurgebieden, op boerderijen,

www.reinckenfestival.nl

in huiskamers en schuren. Doel is om het culturele leven in de Kop van Overijssel te laten bloeien. Een groot aantal verenigingen, koren en theaterscholen doen mee en dat maakt Doake het enige Overijsselse theaterfestival van deze omvang in een natuurgebied.

www.doake.nl

Overal!Overijssel 2012

20

Amateurkunst Dinkeldalfestival Voor de derde keer streek het Dinkeldalfestival in 2011 neer in het mooie en grillige landschap in de Dinkel.

Het dal geeft in de schemer precies de juiste mystieke sfeer aan bijzonder locatietheater. Dit jaar met twee bejubelde voorstellingen: Alexandra Broeder met ‘Sweet Dreams’ en Theatergroep TUIG met ‘Hellend Vlak’.

Foto credit EYES2 Kamerich & Budwilowitz

Alexandra Broeder creëerde met de voorstelling Sweet Dreams een nieuwe wereld in de Dinkel. Een wereld waarin kinderen de controle in handen hadden. Het spel van de kinderen was vervreemdend; een vleugje horror hing constant in de lucht.

Theatergroep TUIG kwam in de weer tegen de polarisatie.

In een tijd dat vooral grote woorden scoren in het openbare debat, ging TUIG op zoek naar de nuance.

De voorstelling ‘Hellend Vlak’ vertelde het verhaal van een bijzondere tocht waarin drie personen de kracht van extremen ervaren. Zij bonden de strijd aan, ondergingen een kakofonie van beeld en geluid en kwamen terecht in een clash van uitersten.

Scan de code en bekijk de trailer van ‘Sweet Dreams’

1e Britten Celloconcours & Het Britten en Gavriel Lipkind concert

Educatieve participatievoorstelling ‘De Buitenstaander’

Night of the forest

Voorstelling gespeeld door jongeren (amateurs)

Doel: bevorderen onderlinge samenhang van

Het ArtEZ Conservatorium en de Stichting

over de thema’s: vervreemding, het verschuiven

het lokale verenigingsleven. Het festival

Benjamin Britten Strijkorkesten organiseerden

van normen en waarden en gevoelde

brengt op een verrassende locatie (het bos)

het eerste Britten Celloconcours in 2011.

discriminatie. Achterliggend educatief doel:

de culturele activiteit onder de aandacht

Het concours is bedoeld voor alle jonge

inzicht krijgen in hoe je je mening vormt.

en prikkelt diverse leeftijdsgroepen om zelf

cellisten (9 t/m 18 jaar). Doel: jonge strijkers

De voorstelling maakte een tour door dorpen

cultureel actief te worden.

een extra uitdaging te geven om het niveau

en steden van Overijssel.

Cultureel festival in Gramsbergen.

Toneelstuk over Hertha Aussen

en het speelplezier te verhogen.

Voostelling gebaseerd op de Joodse Hertha, afkomstig uit Wijhe, en de briefwisseling die zij met haar vriendin Netty onderhield terwijl ze in kamp Westerbork zat. Hertha overleefde de oorlog niet.

21

Overal!Overijssel 2012

Kom maar met je kop in beeld

Havenwerk:

festival vol dynamiek “Wij willen jonge talenten een podium bieden zodat een breed publiek getuige kan zijn van de hoogstaande amateurkunst die zij maken en bedrijven”, vat Erik Jan Post van Het Theaterschip het doel van festival ‘Havenwerk’ samen. OVERAL!OVERIJSSEL maakt mede mogelijk dat 7.000 bezoekers en 1.100 talenten elkaar vinden op dit festival. En dat aantal is groeiende.

Sinds 2011 is er ook een ‘Havenwerk on tour’! “En dat geeft schwung binnen een gemeente!”

Overal Ove a !Ov !Overi erijss jssel el 201 2012 2

22

Weetjes volgens Erik Jan Post

Festival Havenwerk van 31 mei t/m 3 juni 2012,

• 6.000.000 mensen doen direct of indirect

Havenkwartier in Deventer.

Meer info op www.festivalhavenwerk.nl,

aan amateurkunst • in 2012 heeft festival Havenwerk zelfs

twitter:@festivalHW

internationale ambities • ruim 120 jongeren volgen lessen op het Theaterschip in Deventer • 2.200 jongeren volgden workshops op

Scan de code en bekijk de Flickr-fotostream van festival Havenwerk editie 2011.

festival Havenwerk • je bent welkom op Het Theaterschip als je tussen de 6 en 22 jaar bent

Jeugdtheaterschool Het Theaterschip in Deventer profileert

zoals: stage combat, game design, special grime en

festival Havenwerk als hét talentenfestival van Nederland.

zwaardvechten. Scholieren uit Deventer en het festival-

Met een divers palet aan kunstuitingen zoals: theater,

publiek doen graag mee. “Jongeren ervaren dat kunst en

dans, muziek en techniek. “Uit het hele land komen jonge

cultuur niet vies zijn. Ze beseffen vaak niet wat eronder

amateurkunstenaars van jeugdtheaterscholen en artiesten

wordt verstaan. Theater is niet cool, maar meedoen tijdens

naar Deventer”, weet Erik Jan. “Ervaring opdoen, spelen

Deventer op Stelten, en op de Brink staan is volgens

voor een ‘vreemd’ publiek is het beste leerinstrument dat

hen wel ok!” Het festival Havenwerk doet goede zaken,

er is. Vreemd publiek zit er namelijk niet voor jou, maar om

want Erik Jan ziet het aantal deelnemers op de jeugd-

mooie voorstellingen te zien. Dat vergt wat van je spel.

theaterschool ieder jaar groeien.

Het is anders dan optreden voor opa en oma. De artistieke meetlat komt hoger te liggen.”

Dynamiek vereist!

Naast Deventer zoekt het festival ook de gemeenten Olst-Wijhe en Rijssen-Holten op. Havenwerk on tour wil

“We keren de amateurkunst binnenstebuiten!”

onderlinge verbindingen stimuleren. “Met het festival maken we zichtbaar wat er aan amateurkunst leeft binnen een gemeente”, legt Erik Jan uit. “Ineens realiseren ze zich: ‘als muziekvereniging kunnen we wel iets samendoen

Buitenbeentjes

met de theatervereniging’. We keren de amateurkunst

Kunst en cultuur kan veel betekenen in het leven van een

binnenstebuiten. Halen het uit de vertrouwde kringetjes.

jongere. “Ik vermoed dat het percentage ‘einzelgängers’

Door alles te laten zoals het is, red je het niet. Amateur-

binnen jeugdtheaterscholen best hoog is. Je spreekt een

kunst is gebaat bij dynamiek! Met Havenwerk on tour

doelgroep aan die niet mainstream is. Als kunst en cultuur

kijken we over elkaars schutting.”

onder jongeren wel mainstream zou zijn, dan stond de

“‘t is heel simpel”, concludeert Erik Jan. “Meedoen

sector niet zo onder druk. Dan zou een subsidieregeling

met kunst geeft je een nieuwe beleving. Het bepaalt

als OVERAL!OVERIJSSEL misschien niet eens nodig zijn!”

mede hoe je in je vel zit. En mensen die zich prettig

In onze laatste grote productie ‘Vlucht’ gaat het over

voelen, presteren optimaal. Over economisch rendement

pesten. Tachtig jongeren uit Overijssel spelen mee.

gesproken!”

De hoofdrolspeler bekende mij dat hij zichzelf ook best een buitenbeentje voelde op school. Nu heeft hij helemaal zijn plek gevonden. Dat is wat ‘met je kop in beeld komen’

Ineke van Balen, beleidsadviseur Cultuur:

kan doen.”

“Een laagdrempelig festival met een hoog artistiek gehalte. Het festival heeft een regionale functie.

Cool of niet?

Er zitten echte culturele ondernemers achter die

Naast mooie voorstellingen en spetterende muziek-

bereid zijn hun kennis en ervaring te delen met

optredens biedt Havenwerk ook een workshop- en

hun omgeving. De provincie Overijssel beschouwt

educatieprogramma. “Geen reguliere workshops, maar

dit als een goede en aansprekende manier om

spannende prikkels die leiden tot een unieke ervaring,

cultuurparticipatie te bevorderen.”

23

Overal!Overijssel 2012

Hardenberg: 650 jaar Stad aan de Vecht

Oud verhaal met

toekomst

Ineke van Balen, beleidsadviseur Cultuur: “De adviescommissie had geen enkele twijfel over dit project. Doen! Historie wordt op een moderne manier gepresenteerd. De hele gemeenschap denkt en doet mee en de organisatoren streven artistiek een hoog niveau na. Prima citymarketing!�

Overal!Overijssel 2012

24

Hardenberg maakt zich op voor een historische gebeurtenis. De stadsrechten zijn in 2012 650 jaar oud. Een eeuwenoud bestaan aan rivier de Vecht. Een allesbepalende plek die ook vandaag de dag nog invloed heeft op het leven van de Hardenbergers. Vandaar dat tijdens het jubileum de jongste danseres met een mini tutu meedoet evenals het oudste lid van het mannenkoor. Het doel ‘Van 2 tot 80 jaar meedoen met cultuur’ van OVERAL!OVERIJSSEL komt zo wel heel dichtbij!

Ineke Bindbeutel en Henk Altena zijn beide lid van de

Hardenberg, maar het verhaal stopt niet bij kennis uit het

stuurgroep, die is ontstaan vanuit de Historische Vereniging.

verleden alleen. Op kunstzinnige wijze nemen we ook

Henk is van het technische gedeelte en buigt zich vol

alvast een kijkje in de toekomst. Hoe ziet Hardenberg er

trots over de gemaakte maquette van het komende

in 2020 uit?”

multidisciplinaire theaterspektakel. Waar welke tribune staat, hoeveel pontons er in de Vecht komen te drijven

Futuristisch tintje

en hoe de lichtstellage wordt bevestigd, Henk weet raad.

Toekomstgericht is het theaterspektakel zeker. Het grote

Ineke ook, maar op een heel ander gebied. Zij houdt zich

orkest speelt synchroon met videobeelden die worden

bezig met de artistieke inhoud. “In mijn hoofd broeien

vertoond op een doek van 60m2. Muziek en beeld vloeien

al jaren interessante theaterideeën, die ik nu ‘kwijt’ kan

in elkaar over, en dat geeft alvast een futuristisch tintje.

in het Grote Verhaal.” Een verhaal waarin het ontstaan

“Ook de oude stadspoorten die we gaan bouwen,

van Hardenberg en de belangrijkste gebeurtenissen uit

zullen worden bespoten met graffiti”, vult Gert aan.

de geschiedenis worden verbeeld. Toneelverenigingen,

“Mooie verbeeldingen uit de tijd die we door workshops

muzikanten, koren en kunstenaars uit de omgeving nemen

overbrengen aan de jongere generatie.”

alle scènes voor hun rekening. Ineke: “De mensen op het

“Het verhaal is opgebouwd uit scènes met elk een eigen

podium zijn inwoners, kinderen, amateurs en professionals.

sfeer en karakter”, weet Ineke. “Daarmee komen we

Zij vertolken het verhaal.”

tegemoet aan de heersende zapp-cultuur. Het wordt zeker geen oubollig verhaal. Bij elk geschiedenisfeitje trekken we de parallel naar nu.”

Orkest van 100 man

Saamhorigheid is de sleutel tot succes Drukker dan ooit Drie dagen lang zullen Hardenberg en omgeving genieten De muzikale omlijsting van het theaterspektakel is nogal

van eeuwenoude tradities en gebeurtenissen in een modern

omvangrijk. Vandaar dat ook Gert Oosterwijk, teamleider

jasje. De organisatie is er dag in, dag uit mee bezig.

muziek van Kunstencentrum Muzerie is gevraagd mee

“Ik ben met de VUT”, meldt Henk, “maar ik ben drukker

te denken. “De twee uur durende productie met zang,

dan ooit! Je stapt soms ergens heel naïef in en dat is

muziek, toneel, cabaret en sketches wordt begeleid door

maar goed ook! Als je van te voren zou weten wat er

een projectorkest. Muzikanten uit drie harmonie- en

allemaal op je af zou komen....”

fanfareverenigingen worden gevraagd mee te doen.

“We hebben bijvoorbeeld heel veel tijd moeten steken

Uiteindelijk willen we het orkest uit meer dan 100

in de financiering. Je bent afhankelijk van subsidies,

mensen laten bestaan. Naast het orkest staan ook een

giften uit het bedrijfsleven en inkomsten uit de kaart-

koperensemble, een professionele zangeres, een violist,

verkoop. Als een van die pijlers wegvalt, valt ons huisje om.

dansers en een kinderkoor op het podium.”

Gelukkig zijn de ondernemers enthousiast en hebben we ook financiële injecties –waaronder die van

Groeigemeente

OVERAL!OVERIJSSEL– mogen ontvangen. Het gaat door!

Saamhorigheid is de sleutel tot succes. “Er zijn hier zoveel

Komende tijd zoeken we de publiciteit. Iedereen zal het

verenigingen die allemaal op een eilandje zitten”, weet

weten: met de Vecht als uniek decor vieren we 650 jaar

Henk. “Met dit project brengen we vernieuwing tot stand

Hardenberg met een enorm theaterspektakel dat je niet

door samen te werken. Ook willen we het publiek betrekken

mag missen!”

bij kunst en cultuur. Hardenberg is een groeigemeente.

Er zijn hier veel jonge en nieuwe inwoners. Vanuit de

Voor meer informatie kijkt u op

historie willen we hen meenemen in het ontstaan van

www.650jaarhardenberg.nl (vanaf 2012).

25

Overal!Overijssel 2012

Gemeente Twenterand is WAKkerste gemeente 2011

Samenwerken kost “Je wordt er best moe van”, grapt Elisabeth. “Om WAKkerste gemeente van Overijssel te worden, moet je heel wat tijd en energie investeren.” Elisabeth Hoyer en Piet Vogelaar, beiden zeer betrokken bij de bijdrage van de gemeente Twenterand aan de Week van de Amateurkunst (WAK) denken terug aan de intensieve voorbereidingen. Piet: “Ik had het voor geen goud willen missen!”

Zes gemeenten dongen in 2011 mee naar de titel ‘WAKkerste

Schepje bovenop

gemeente van Overijssel en de prijs van € 20.000’. In Twenterand

Toen Elisabeth organisatoren uit andere deelnemende gemeenten

was de stichting Twenterand Cultuur de kartrekker. “Tijdens een

sprak, begon er een vonk van hoop te groeien.”Ik merkte dat wij

bestuursvergadering kwam de Week van de Amateurkunst ter

echt een heel uitgebreid programma hadden. Op dat moment

sprake”, weet Elisabeth. “Bleek dat we nog één dag de tijd hadden

hebben we gezegd: we doen er zelfs nog een schepje bovenop.

om ons op te geven. Staande de vergadering schreven we ons in.

Ik voelde dat de prijs binnen handbereik was.” Het betekende soms

En toen begon het gekkenhuis.”

’s nachts doorwerken, uren telefoneren, publiciteit regelen en

Samenwerken kost tijd en moeite

“We hadden geen professionals achter de hand”, aldus Piet.

De Kunstroute ‘Kunstplaats onderweg’ die de stichting al vijf edities

“Het is allemaal vrijwilligerswerk. Uiteindelijk hebben heel veel

lang succesvol organiseerde, werd als basis genomen. “Dit is een

creatieve instellingen en individuen meegedaan. Alle kunstplaatsen

route vol beeldende kunst”, vertelt Elisabeth. “We voegden daar

waren goed gevuld met originele kunst. Zelf heb ik onder andere

een alternatief programma vol muziek, dans en koorzang aan toe.”

erg genoten van de kindermusical en het kunstwerk bestaande uit

Om alle activiteiten rond te krijgen, wilde de stichting de hulp

lampen dat te zien was op boerderij Erve-Kamphuis.”

zorgen dat alle initiatieven vanuit de kernen uit de verf kwamen.

inroepen van zoveel mogelijk verenigingen uit de omgeving.

“We nodigden allerlei culturele clubs en muziekverenigingen uit

Iedereen komt in aanmerking

en hielden de vergadering hier aan mijn keukentafel”.

Het prijzengeld van € 20.000 wordt gedeeld. Ieder jaar kan

“Iedereen enthousiast”, herinnert Piet. “Zolang je elkaar ziet!

iedereen zich bij de gemeente inschrijven om in aanmerking te

Daarna is het best hard werken om alle neuzen dezelfde kant op

komen voor een deel van het geld. “Zo is het goed”, meent Piet.

te houden. Samenwerken heb je niet van de ene op de andere dag

“De gemeente is een neutrale partij en het feit dat het geld

geregeld. Dat kost tijd en moeite. Twenterand bestaat uit veel

toegankelijk is voor iedereen met een creatief idee, zorgt voor rust

verschillende kernen. Kernen met eigen identiteiten. Soms zakte

en vrede. Als wij als stichting ons hiermee zouden bemoeien, wordt

de moed ons even in de schoenen, maar we bleven ervoor gaan!”

het lastig. Want we kennen inmiddels zoveel goede initiatieven en wie gun je het dan? En wie stel je teleur? Een taak die ik niet graag op me zou nemen.”

“Wij hebben de prijs ook niet gewonnen”, voegt Elisabeth toe.

Week van de Amateurkunst

“Dankzij alle deelnemers werden wij de WAKkerste gemeente.

Van 2 t/m 9 juni 2012 vindt door

Het juryrapoort roemde dan ook met name de inzet van zoveel

heel Nederland de Week van de

vrijwilligers en het omvangrijke aanbod.”

Amateurkunst (WAK) plaats.

Miljoenen amateurkunstenaars krijgen

Bescheiden mentaliteit

de kans zich aan een groot publiek

“Het is een onzettende kick als alle moeite beloond wordt”, vindt

te presenteren. Provincie Overijssel

Elisabeth. “Kijk wat er gebeurt als je samenwerkt! Ik hoop dat we

ondersteunt gemeenten die deelnemen aan de WAK.

dat blijven zien binnen de gemeente. Er zitten hier veel mensen die

Meer informatie via uw cultuurmakelaar (zie pagina 16)

creatief zijn en mooie dingen maken. De bescheiden mentaliteit

Ook meedoen? Neem contact op met Ineke van Balen,

weerhoudt inwoners soms om voor publiek te exposeren.” Elisabeth

beleidsadviseur Cultuur 038 499 83 48

is van het type ‘doe nou gewoon mee!’. “Het is toch leuk als de buitenwereld jouw kunst ziet?” Piet vindt het knap als mensen het durven. “Je stelt je toch kwetsbaar op en zult ook tegen kritiek op je creatie moeten kunnen.”

Overal!Overijssel 2012

26

tijd en moeite

Ter inspiratie Activiteiten waarmee Twenterand de WAKkerste gemeenten van Overijssel werd: ontbijt wereldwinkel, diverse muziekoptredens, kunstroute ‘Kunstplaatsen onderweg’, demonstratie glas-in-lood, MAFF loungen met DJ, verhalenvertellers, dansoptredens, kooroptredens, straatmusical door kinderen, theatervoorstellingen, filmmiddagen, uitvoering muziekschool, optredens van harmonie en fanfare, demonstratie kalligrafie, ruilbeurs, veiling van kunstwerken, slotconcert en nog veel meer.

Zo zitten er twee kanten aan elk verhaal. En ook een gewonnen medaille kent twee zijden. “Geweldig dat we gewonnen hebben,

Ineke van Balen, beleidsadviseur Cultuur: “Binnen cultuur

maar het heeft ons ook een beetje afgemat. Na het hele gebeuren

is amateurkunst de grootste sector. Het is ook bij uitstek

beseften we ineens hoeveel werk we verstouwd hadden. Dat ging

een lokale aangelegenheid. In de WAK worden deze

ons niet in de koude kleren zitten. Het duurde echt even voor we

amateurkunstenaars een week lang in het zonnetje gezet.

weer puf en zin hadden om ons werk voor de stichting Twenterand

Om nog meer mensen aan de slag te laten gaan met

Cultuur op te pakken.” Inmiddels doen de twee kunstliefhebbers

kunst en de mogelijkheid geven elkaar te ontmoeten,

weer volop mee als het gaat om een podium te bieden voor en te

ondersteunt de provincie de WAK.”

vullen met amateurkunstenaars. “Blijven laten zien dat het kan!”

27

Overal!Overijssel 2012

volkscultuur

Volkscultuur Onze samenleving wordt steeds anoniemer. Daarom is het goed dat er tradities zijn die mensen aan elkaar binden. De provincie wil met het programma OVERAL!OVERIJSSEL bereiken dat meer mensen actief met kunst en (volks)cultuur aan de slag gaan.

Doel is om via de gemeenten aandacht te besteden aan tradities

ver

en hun verbinding met de hedendaagse samenleving. OVERAL! OVERIJSSEL ondersteunt activiteiten die gericht zijn op het in beeld brengen en bewaren van de lokale en regionale culturele historie.

Het Zunnewende festival is hét festival in Overijssel waar streekcultuur en taal op een bijzondere manier uitgedragen, beleefd en levend gehouden wordt.

Hier ontmoeten jong talent, geïnspireerde kunstenaars en bezoekers elkaar in verhalen, liederen en geschiedenissen. Bezoekers staan in verbinding met de eigen wortels. De muzikanten, vertellers, dichters en schrijvers uiten zich in Nedersaksische taalvarianten op het gebied van muziek, proza en vertelkunst voor een breed publiek. Ook zijn er educatieve en informatieve workshops, lezingen (boekenmarkt) en projectpresentaties op het gebied van cultureel erfgoed.

www.zunnewendefestival.nl

Zunnewende

Festival

Scan de code voor audiofragmenten van het festival.

Aaltje Kraakdag

W.G. van de Hulst Festival

Jaarlijks staat Hardenberg stil bij de grote brand die op

Het tweejaarlijks W.G. Van de Hulstfestival bestaat uit

8 mei 1708 de stad volledig in vlammen liet opgaan.

een middag- en avondprogramma met literatuur,

De brand werd veroorzaakt door weduwe Aaltje Kraak

theater, muziek, beeldende kunst en cultureel erfgoed,

die een kandelaar in haar bedstee liet omvallen.

dat wordt gebracht op binnenlocaties, in huiskamers,

Deze dag staan de Hardebergers stil bij het cultureel

bedrijfsruimtes én op straat in de monumentale

erfgoed. Wat is het verhaal van de gebouwen?

binnenstad van Hasselt. De rode draad is:

Wat vertellen ze ons over de geschiedenis, en wat zegt

het klassieke jeugdboek en de jaren ’50. Het festival

dit over het heden en de toekomst? Verhalen vertellen

is genoemd naar de bekende jeugdboekenschrijver en

staat centraal op deze dag.

onderwijzer W.G. van de Hulst Sr (1879-1963), wiens

www.kunstinhardenberg.nl

werk ook in deze tijd nog herdruk op herdruk beleeft. www.wgvdhulstfestival.nl

Overal!Overijssel 2012

28

bindt Talentstroom van Waterval Internationaal Folkloristisch Dansfestival

Verhalen zijn ons cultureel erfgoed.

Een driedaags festival in Hellendoorn met een scala aan

Verhalenvertellers zijn de bewaarders hiervan.

dansen uit de hele wereld. Het festival wil de bezoeker

Verhalen vormen een brug tussen mensen

kennis laten maken met de oude Nederlandse danscultuur

van verschillende culturen, leeftijden en

in combinatie met andere culturen. Ook is er een kinder-

overtuigingen. Het is dé reden voor Stichting

festival en een folkloristische markt.

De Verhalenboot om Waterval Vertelfestival te

www.folkdancehellendoorn.nl

organiseren. Waterval besteedt traditiegetrouw veel aandacht aan nieuwe verteltalenten.

Cultuurhistorische Optocht Saasveld

Tijdens het festival worden eigen gecreëerde

Saasveld is een hechte gemeenschap met een bloeiend

producties opgevoerd door talenten uit de

verenigingsleven. In 2010 vierden de verenigingen

Talentstroom. Deze talenten zijn, onder bege-

een jubileum. Het is in Saasveld gebruikelijk een

leiding van Stichting De Verhalenboot, tijdens

cultuurhistorische optocht te organiseren bij historische

een traject van workshops klaargestoomd.

gebeurtenissen. Er komen zo’n 40.000 mensen af op

Studenten van vertelscholen en artiesten-

deze optocht.

opleidingen, artiesten uit andere disciplines

www.optochtsaasveld.nl

en jonge talenten van diverse middelbare scholen uit de regio en openbare basisschool

Spoken van Blokzijl

De Krullevaar zijn getransformeerd in vertellers.

‘Ons genoegen’ is een amateurtoneelvereniging die 175

Een boeiende smeltkroes van diverse kunsten.

jaar bestaat. Een jubileum dat de groep groots aanpakte.

www.deverhalenboot.nl

De spelers brachten een bijzondere locatievoorstelling ten tonele. De decors werden niet gevormd door de gebruikelijke openbare gebouwen in Blokzijl, maar juist door onverwachte plekken. Huiskamers, tuinen, kelders en schuren veranderden voor even in een theaterzaal.

Het ging om onontdekte locaties waar de meeste inwoners zelf ook nog nooit waren geweest. www.onsgenoegen-blokzijl.nl

29

Overal!Overijssel 2012

Boek en modeshow over Staphorster stipwerk

“Daar stond ik met mijn Hij is de enige man in Staphorst die zich bezighoudt met het versieren van stoffen. Met stempels, zelfgemaakte verf en eindeloos geduld stippelt hij originele Staphorster patronen op jasjes, broeken, oorijzers, leggings en lingerie. Gerard van Oosten is decoratieschilder, maar noemt zichzelf “gewoon een creatieveling”. Deze bezige bij heeft nog meer in petto. Met steun van

Fotocredits: uit de fotocollectie van Gerard van Oosten

OVERAL!OVERIJSSEL verschijnt in april 2012 zijn eerste boek.

Wie binnentreedt in de boerderij van Gerard ziet onmiddellijk dat hij zich heeft uitgeleefd. Hij doet open gekleed in een zelfbeschilderde blouse en laat je binnen door deuren die zijn geverfd in een Staphorster variant van een houtimitatie. In de hoek staat zijn pronkstuk.

De stoel heeft hij zelf gefabriceerd en alle zijden vertonen een schildertechniek uit het dorp in de Kop van Overijssel.

“Voor de technieken die er niet meer oppasten, heb ik een oplossing gevonden”, vertelt Gerard, terwijl hij de zitting van de stoel openklapt. Daaronder verschijnt een lade met allerlei stofjes in verschillende motieven.

Stofjes die ook in grote getale aan de waslijn hangen in zijn atelier.

Verftechnoloog “Ik ben ermee opgegroeid. Mijn tante versierde stoffen en mijn oud-tante, moeder en zus zijn naaisters.

Als kleine jongen speelde ik al met de stempeltjes.

Ik ontwikkelde me op latere leeftijd als restauratie- en decoratieschilder en verftechnoloog. Toen de verffabriek stopte met het produceren van de speciale verf, ben ik die gaan maken. Ik heb door de jaren heen de verf geperfectioneerd. De verf bestaat uit een heel speciale receptuur en moet goed ‘blijven liggen’ op donkere achtergronden als rood, donkerblauw en zwart. Elke stip moet een dekkende knoop van verf zijn, dat is de kunst.”

“Het was een bonte stoet van moderne kleding met een knipoog naar het verleden”

Overal!Overijssel 2012

30

‘onderrok-blouse’” Knipoog naar verleden Toen het idee werd geopperd om tijdens het 200-jarig jubileum van Staphorst een modeshow te maken geïnspireerd op de klederdracht, werden Gerard en zijn zus meteen enthousiast. “Zij hielp mij met naaien, ik haar met het versieren van de kleding. In totaal waren er 49 inzendingen. Ik heb een aluminium oorijzer bewerkt, een legging versierd en lingerie beschilderd. In de modeshow kwamen onder meer onderrokken naar boven, de mannelijke klepbroek werd een vrouwenshort, naaikussentjes dienden als tasjes, schorten werden jurken en pronkdracht werd hip”, somt Gerard op. “Het was een bonte stoet van moderne kledingstukken met een knipoog naar het verleden. De meeste reacties waren laaiend enthousiast. Toch zijn sommige dorpsbewoners zo verweven met hun kleding, dat je aan hun identiteit komt.

Dan is het minder leuk om stoffen die gebruikt worden in rouwperiodes op zo’n frivole manier terug te zien.”

Boek bestellen?

Het boek met de voorlopige titel ‘Staphorst Bruist’ verschijnt in april 2012. Ook wordt dan een derde editie van de modeshow gehouden. U kunt het boek vast in de voorverkoop bestellen voor € 25,bij Gerard van oosten via info@gvanoosten.nl.

Uniek naslagwerk

wil niet meer aan de klederdracht. In ons dorp hebben

“Na afloop van de modeshow wist ik meteen dat we het

vrouwen het nog aan, maar die zijn allemaal boven de

er niet bij moesten laten. Het was een unieke gebeurtenis

middelbare leeftijd. Daarom organiseren we ook een

die mensen heeft geactiveerd. Ik wil dat graag vastleggen.

educatief programma. Workshops die onze roots uit de

We hebben zo’n rijkdom aan folklore en we doen er

doeken doen. Zodat het niet verloren gaat!”

te weinig mee. Er is iemand in Staphorst die een hele schuur vol heeft met bijzondere stempels. Jammer, dat

Om de enige man in Staphorst te zijn die zich bekwaamd

die liggen te verstoffen. Ik wil dat elan van het jubileum

heeft in de kleding, kent ook nadelen ondervond Gerard.

vasthouden.” Onlangs organiseerde Gerard samen met

“Vooraf aan de modeshow klaagde ik dat er geen

de Museumboerderij en twee Staphorstervrouwen de

mannelijke modellen waren. Nou, daar stond ik dan op

modeshow voor de tweede keer en in 2012 staat editie

het moment suprême met een blouse gemaakt van een

drie op het programma.

onderrok!”

Alle inzendingen zijn tot in detail gefotografeerd en in april 2012 verschijnt een naslagwerk waarin alle kleding-

Adriaan Buiks, beleidsadviseur Cultuur: “Staphorst

stukken worden afgebeeld. “Daar komt dan ook precies

is wel de meest uitgesproken gemeente in Overijssel

bij te staan welke stoffen zijn gebruikt, wat de kleding-

wat betreft volkscultuur. De provincie vindt het

stukken oorspronkelijk zijn en welke rol de kleuren en

belangrijk dat dat in brede kring gedragen wordt.

het motief spelen. Een uniek boek over onze Staphorster

Dit erfgoed moeten we koesteren en waarborgen.”

tradities. Dat is belangrijk, want de jongere generatie

31

Overal!Overijssel 2012

Stadsorgel Oormarsum groeit uit tot Nostalgisch Festijn

klein spelletje kun je enorm veel plezier hebben!”

“Met een

Gerard Velthuis liep al jaren met het idee rond om zelf een straatorgel te bouwen.

Hij ging op onderzoek uit. Hij vroeg raad aan een orgelbouwer, hij ontdekte dat er bij zijn oude buurjongen een origineel draaiorgel in de schuur stond en hij legde zijn oor te luister bij de kermisfamilie die al 100 jaar Ootmarsum aandoet.

Het oorspronkelijke idee om een orgel te bouwen groeide met ieder gesprek.

‘Groeide’ in de letterlijke zin, want door al die contacten ontstond een heus festival: Het Nostalgisch Festijn Ootmarsum. In 2012 al voor de vijfde keer.

Overal!Overijssel 2012

32

“Iedereen die ik sprak over mijn voornemen een orgel te bouwen, deelde mijn passie voor nostalgie. Vaak werd in die gesprekken al geopperd: kunnen we niet iets samen organiseren?”, herinnert Gerard. “We begonnen heel kleinschalig. Het Openluchtmuseum Ootmarsum sloot zich aan en zo hadden we een prachtig festivalterrein.

Er stonden wat orgels, draaimolens en straatmuzikanten.

Bijzonder was wel dat de pastor mijn zelfgebouwde ‘Stadsorgel van Ootmarsum’ kwam inwijden. Dat werd zelfs in de kerk aangekondigd, net zoals dat vroeger ging.

Na die eerste pilot-editie waren de bezoekers zo enthousiast, dat we niet anders konden dan doorgaan.”

Interactief festijn “Het viel ons op dat het festijn bezocht werd door voltallige families”, merkt Gerard op. “Met name opa’s en oma’s kregen het op hun heupen en vertelden bij de aanblik van al deze oude attracties volop over hun jeugd.

We besloten voor de tweede editie verder uit te breiden.

Het festijn ook wat interactiever te maken. Er kwamen oude ambachten bij, zigeunerwagens en een waarzegster.

Het derde jaar volgden: een poppenkast uit de jaren 30, een klein familiecircus en oude spellen zoals ringsteken en busgooien. Vanuit het museum Ootmarsum werd er

Adriaan Buiks, beleidsadviseur Cultuur: “Een goed voorbeeld

een klein schooltje ingericht waar muzikanten kinderen

waarbij cultuurdeelname meerdere generaties raakt. Ouderen die

wegwijs maken op het instrument. Of waar bezoekers

tradities en gebruiken ‘doorgeven’ aan jongeren. Dit brengt

met een lei en een griffel, en volgens het ‘Aap Noot

betrokkenheid tussen generaties tot stand en zorgt voor sociale

Mies-leesplankje’ leren schrijven.

cohesie in onze provincie.”

Afgelopen jaar, de vierde editie, werd het geheel nog completer doordat deelnemers kleding uit die tijd droegen, kinderen konden koken in de woonwagens

Tijd staat even stil

en er overal live zigeunermuziek klonk.”

Komend jaar opereert het initiatief als een officiële stichting, die inmiddels bestaat uit 10 personen. “Door subsidies

Jong en oud spelen samen

-onder meer van OVERAL!OVERIJSSEL- kunnen we in

“Ons festival wordt gewaardeerd. Je wordt hier niet

de kwaliteit investeren. Het OVERAL!OVERIJSSEL-geld

overspoeld met entertainment en gillende attracties.

gebruiken we met name voor het interactieve deel, het

We willen jong en oud terugbrengen naar een soort

doe-gedeelte.” Het festijn vond altijd plaats in augustus,

basisgevoel. Alles hoeft niet achter een computer plaats

maar de stichting vergadert er nu over of het voorjaar /

te vinden. Met een heel klein spelletje kun je enorm

begin zomer nog geschikter zou zijn. Per dag komen er

veel plezier hebben”, verzekert Gerard. “We brengen

zo’n 2.500 bezoekers af op de romantische nostalgie.

simpelheid terug. Het is zo mooi om die kinderen weer

“We willen met dit evenement ook weer niet heel hoog

op de kop in een grabbelton te zien of dat een papa zijn

in de boom gaan zitten, want dan gaan we aan ons

zoon voortduwt op een houten paard bij het ringsteken.

eigen doel voorbij: een festijn bieden waar de tijd even

Ouders spelen hier weer samen met hun kinderen.”

stilstaat en waar je met je familie geniet van eenvoud

“Als opa vind ik het ook belangrijk dat ik mijn

en samenzijn!”

kleinkinderen kan laten zien hoe ik vroeger speelde.

Dat levert mooie tafereeltjes op.”

www.nostalgischfestijnootmarsum.nl

33

Overal!Overijssel 2012

Wat ben jij? Cultuurbarbaar of kunstenaar?

Een zonnige dag in Zwolle. Het is gezellig druk. Jong en oud spoeden zich naar winkels en terrassen. Wij blokkeren voor even de straat en vragen 6 voorbijgangers: hoe belangrijk zijn kunst en cultuur in uw leven?

“Gun ons

Janneke Honings “Ik zat ooit vier jaar op de balletacademie. Ik was dertien en moest elke dag twee uur in de trein. Toen duidelijk werd dat ik nooit een solo zou dansen én mijn school eronder begon te lijden, vonden mijn ouders het welletjes. Onder protest ben ik gestopt, maar achteraf ben ik blij. Mijn eigen zoontje (Pjotr van vier maanden, red.) zal ik later ook nergens naar toe duwen. Ik wil hem wel alles kunnen aanbieden, waaruit hij zelf zijn keus mag maken. Ik hoop dat het tegen die tijd nog kan; hem laten snuffelen aan verschillende kunstuitingen. Ik zou tegen de regering willen zeggen: ik weet wel andere ministeries waarop bezuinigd kan worden. We kunnen niet zonder kunst!”

Annelies Verstand “Alle grote steden bezoek ik. Ik kom daar voor de musea, maar ook voor de architectuur van de stad. Zo ontdekte ik hier net om de hoek de Synagoge, daar moet ik ook nog even naar binnen.

Ik ervaar kunst wel als een elitair gebeuren. Een beetje voor de bovenklasse. Ik ben van huis uit handwerklerares en speelde vroeger piano. Ondanks mijn creatieve inslag zie ik mezelf hoofdzakelijk als een cultuurkijker. Zelf iets creëren doe ik op het moment vrij weinig.”

Mimi Steijaert “Ik kijk altijd om me heen. Mijn advies: doe nooit je ogen dicht!

Voor je het weet mis je een schat aan inspiratie. Voor mijn studie (Mode, Media & Interieur) bezoek ik veel musea om te kijken naar kleuren, vormen en materialen. Zelf teken ik veel en wil ik me in de toekomst verder ontwikkelen in fotografie. Kunst kleurt ons leven.

Als je rondkijkt op straat, is veel van wat je ziet ooit ontworpen door de creatieve branche. Etalages, affiches, banners, reclameborden; het bepaalt mede onze aankoopimpulsen. Goed voor de economie, zou ik zeggen.”

Overal!Overijssel 2012

34

de ontwikkeling!”

Bert Jan Bos “Grafiekkunst, muziek en fotografie; de kunstuitingen waarvoor ik warm loop. Het wordt helaas allemaal wat schraler op cultuurgebied. Gelukkig kan ik mijn museumjaarkaart en mijn concertkaartjes nog wel betalen. We moeten oppassen dat kunst en cultuur geen ‘blank middenklasse wereldje’ wordt. Voor iedereen is cultuur onontbeerlijk. Het bindt een samenleving.

Misschien geven de bezuinigingen nieuwe impulsen aan het culturele klimaat. Dat er bijvoorbeeld weer meer mensen als vrijwilliger aan de slag gaan.”

Jeruël van Alteren “Kunst en cultuur is een grote meerwaarde voor de menselijke ontwikkeling. Wat mij betreft beginnen ze er zo vroeg mogelijk mee. Op de basisschool al kijken naar mooie schilderijen of luisteren naar klassieke muziek.

Ik had zelf vroeger pianoles, maar ik moest steeds Tchaikovsky spelen. Laat ik daar nou net een gloeiende hekel aan hebben. Geef mij maar de romantische muziek van Mozart en Haydn. Ik vind de regering momenteel teveel als een boekhouder bezig. Geld is alles wat ze interesseert. Gun ons de ontwikkeling!”

Yvonne van Groenendaal, Binod Tandukar en Eline “Als de muziek aangaat, begint Eline meteen te dansen.

We gaan zeker stimuleren dat ze later iets als muziek -of dansles neemt. Zelf spelen we gitaar en accordeon, maar met zo’n kleine wordt dat wel wat minder.

We volgden vroeger muzieklessen en hebben ook op tangoles gezeten. Binod is actief als amateurkunstenaar.

Hij ging ooit mee met het project Buitenkunst; een week lang kamperen en alleen maar schilderen.

In onze huiskamer hangt een mooi resultaat van die week.

Kunst leert je anders denken en het brengt mensen samen.”

35

Overal!Overijssel 2012

Arrangementgemeente Rijssen-Holten

Handen en voeten geven aan De gemeente Rijssen-Holten heeft een uitdaging als het gaat om een gezamenlijk cultuurbeleid. Uitdagend omdat er in Rijssen weliswaar een gedreven ondernemersklimaat heerst, maar men wel voorzichtig is met al te vernieuwende kunstuitingen. Holten gedijt bij recreatie en wil cultureel gezien voortvarend te werk gaan.

“We zetten veel in op samenwerking”, bepleit Martien Sarink, beleidsmedewerker Kunst & Cultuur.

“Na een voorzichtige start, merken we nu de ‘boost’ die de verbinding ons geeft.”

De regeling OVERAL!OVERIJSSEL kent zes arrangements-

”De oudheidkamers Riessen en Hoolt’n willen hun erfgoed

gemeenten. Met deze gemeenten heeft de provincie een

op een laagdrempelige manier delen. De gemeente

convenant afgesloten waarin afspraken staan over het

sloot zich aan bij dit initiatief omdat er op deze manier

cultuurbeleid. De gemeente ontvangt provinciale subsidie

veel historisch materiaal toegankelijk wordt gemaakt.

en legt er zelf ook een bedrag naast. “Rijssen-Holten heeft

Ook de eigen gemeentecollecties en de openbare akten

door deze financiële injectie handen en voeten kunnen

burgerlijke stand kunnen we zo tonen.” Via de website

geven aan de cultuurnotitie, die we samen met de

www.erfgoedrijssenholten.nl en de touchtables

cultuurmakelaar opstelden”, vertelt Martien. “De eerste

(interactieve tafels) op het gemeentehuis en in de

prioriteit in 2010 was het schrijven van een museumvisie.

oudheidkamers kunnen geïnteresseerden nu ‘digitaal

Daarnaast is ingezet op het project ‘Digitaal tafelen’.

tafelen’ en genieten van cultureel erfgoed uit de omgeving.

Ook erfgoededucatie voor het basisonderwijs heeft een plek op de website.”

Succesvolle verbindingen “De initiatieven moeten vanuit de gemeenschap ontstaan”, meent Martien. “Wij leggen als gemeente niks op.

Dit levert mooie verbindingen op. Op initiatief van de VVV werkten alle musea en aanverwante organisaties mee aan een museumwijzer. Vorig jaar was ook de eerste editie van het Midzomerfestival. Het thema was ‘Middeleeuwen’ en toneelverenigingen, muziekverenigingen, scholen en vrijwilligers sloegen de handen ineen om dit tot een succes te maken. In 2012 volgt editie twee. Het thema is gewaagd: ‘Rock ’n roll met spruitjes’. Verder bestaat de wens om het Twente Concert te houden. Het Rijssens mannenkoor, muziekvereniging Wilhelmina en de muziekschool treden daar op met bekende Nederlanders. En we verwelkomen komend jaar Havenwerk on tour in de voorjaarsvakantie (zie ook pagina 22). Kinderen kunnen hier meedoen met het workshopprogramma gericht op jeugdtheater.”

Meerwaarde door samenwerken Er zijn nog meer initiatieven omhoog geborreld, zoals workshops straattekenen en de etalage kunstroute in Holten. “Wat leuk is aan dat laatste initiatief is dat een groep amateurkunstenaars het vorig jaar met behulp van een kleine subsidie heeft kunnen opzetten. Dit jaar hebben

Overal!Overijssel 2012

36

cultuurbeleid ze de subsidie al niet meer nodig. En dat is ook de bedoeling! De subsidie OVERAL!OVERIJSSEL dient als aanjager en moet leiden tot continuïteit. Voor die bestendiging is het essentieel dat verschillende partijen elkaar vinden. Doordat ze met elkaar om tafel gaan, komt het vliegwiel op gang voor verdere samenwerking.

Dat is niet vanzelfsprekend. Je merkt dat mensen elkaar soms voorzichtig aftasten. Er moet een duidelijke meerwaarde blijken uit het teamwerk. Die meerwaarde moet zichtbaar worden, om het vertrouwen te doen groeien.

Samen moeten ze ervaren dat ze tot veel meer in staat zijn met elkaar dan zonder elkaar. Daar gaat veel tijd en energie inzitten. Maar als het dan lukt, ontstaat er ook iets moois voor jaren!”

Elkaar weten te vinden Voor 2012 liggen alweer vier nieuwe aanvragen op het bureau van Martien. De adviescommissie, die is samengesteld uit personen vanuit verschillende professionele cultuurinstellingen uit de gemeente, buigt zich over de ideeën. “Door een dergelijke commissie op te zetten, bouwen we aan de culturele infrastructuur. De leden ontmoeten elkaar om de aanvragen te beoordelen, maar zullen onderling ook over andere kunstprojecten praten.

Je kent elkaar nu, dat belt een stuk makkelijker.”

Alhoewel het initiatief bij de gemeenschap ligt, heeft het gemeentelijk kunst- en cultuurbeleid veel baat bij de inzet van de cultuurmakelaar, de combinatiefunctionaris (die namens de gemeente cultuur en onderwijs koppelt) en Martien. “Die driehoek werkt heel inspirerend.

We bouwen gestaag verder aan goede relaties, succesvolle combinaties en verrassende projecten! Rijssen-Holten zal door deze mooie start blijvend op de culturele kaart staan!”

Ineke van Balen, beleidsadviseur Cultuur: “Rijssen-Holten is als arrangementgemeente geselecteerd omdat zij een goed samenhangend programma had op de gebieden cultuureducatie, amateurkunst en volkscultuur.

Uit eerdere ervaringen weten we dat een structurele ondersteuning van de provincie een grote impuls geeft aan de culturele infrastructuur en netwerken binnen een gemeente. Met blijvende resultaten!”

37

Overal!Overijssel 2012

Artapp

IdeeĂŤnwedstrijd voor

jonge

Social media, zoals wiki, Flickr, Facebook en talloze andere tools hebben een enorme potentie voor de cultuursector. Interactie en communicatie met het publiek staan daarbij voorop. Hoe betrek je meer mensen bij culturele instellingen? Hoe bereik je een meer divers publiek? Kunst & Cultuur Overijssel (KCO) vraagt dit aan jonge ontwerptalenten in de provincie. In 2012 kunnen zij hun 2.0-kennis gebruiken om het beste idee voor dĂŠ culturele App van Overijssel te presenteren.

Ons mobieltje is dichterbij ons dan wat dan ook!

Overal!Overijssel 2012

38

ontwerpers Voorbeelden van

panden en beelden van het interieur.

culturele Apps

Dit is dus letterlijk gluren door de muren!

App is de afkorting van applicatie. Het is hetzelfde als een

OverUit: voor iedereen die wil weten welke

programma dat je installeert op een computer.

concerten, theatervoorstellingen en festivals

Een App download je op je smartphone.

er worden georganiseerd in Overijssel.

De meeste Apps zijn gratis. Voorbeelden van

(vanaf februari 2012 beschikbaar).

culturele Apps in Overijssel zijn: De Heilige Huisjes App: wandelen en fietsen Hanzesteden App: maak een wandeling

langs het religieus erfgoed van Twente. Deze App

met je smartphone door één van de zeven

wijst de weg langs de smalste paadjes en vertelt

Hanzesteden langs de IJssel. Ter plekke krijgt

daarbij interessante wetenswaardigheden.

de bezoeker informatie over historische

Beschikbaar voor 10 fiets- en wandeltochten.

De wedstrijd ‘Artapp’, mede gefinancierd door

Talentontwikkeling als eerste doel

OVERAL!OVERRIJSSEL, wil jonge ontwerpers de kans

Aan de Artapp zit ook een educatief programma gekoppeld.

bieden zich te ontwikkelen in E-culture. “Zoveel is er op

Op middelbare scholen komen onder andere tijdens de

dat gebied nog niet”, weet Iris Offringa, senior adviseur

lessen Culturele en Kunstzinnige Vorming (CKV) App-

amateurkunst bij KCO. “Wel hebben we veel talent met

ontwerpers in de klas. Zij leggen uit hoe hun werk tot stand

goede ideeën in onze regio. Wij willen met de wedstrijd

komt. Onder leiding van de ontwerper en de docent gaan

de creatieve geest scherpen van deze jonge ontwerpers.”

leerlingen aan de slag. Samen maken ze een idee voor

“Je ziet op het mbo en hbo steeds meer E-culture-achtige

een App. Ze mogen naderhand zelf beslissen of ze dit idee

opleidingen. Studenten die bezig zijn met webdesign,

aanmelden voor de wedstrijd. “Maar je hoeft niet per se

augmented reality en animaties. Dit soort toepassingen

meegedaan te hebben aan het lesprogramma”, onder-

worden steeds belangrijker in de maatschappij. Ook in de

streept Iris. “We zijn ook op zoek naar loslopend talent!”

kunst- en cultuursector. We nemen meer en meer tot ons

“Ons eerste doel is talentontwikkeling van de jongeren.

via de digitale snelweg. En die snelweg bereiken we veelal

Secundair is dat we door middel van deze wedstrijd de

met onze smartphone. Ons mobieltje is dichterbij ons dan

jeugd ook betrekken bij kunst en cultuur in Overijssel.

wat dan ook. Je hebt je telefoon immers altijd binnen

Omdat ze een App moeten verzinnen voor Overijssel,

handbereik. Media via je telefoon neem je dan ook

zullen ze zich moeten verdiepen in wat er allemaal te

makkelijker tot je dan een folder of een reclamespotje.”

doen is in onze provincie.”

“We willen alle ingezonden ideeën onder de aandacht

Overijsselaren stemmen mee

brengen van de culturele sector. Want ook al is een

De opdracht aan de jonge ontwerpers luidt: verzin jij de

bepaald concept niet het winnende idee, een specifieke

beste culturele App van Overijssel? De categorieën zijn

culturele instelling kan het plan toch voor zichzelf heel

games, publieksbereik en overige. “We vragen om het idee,

waardevol vinden. Zo brengen we hopelijk ook contacten

niet om de uitvoering”, benadrukt Iris. “De ideeën worden

tussen jongeren en organisaties tot stand. De culturele

op een website geupload. Een maand lang geeft een

App zorgt voor verbinding!”

jurylid feedback, zodat de ideeën nog aangescherpt kunnen worden. Uiteindelijk kiest de jury de drie beste

Wie mee wil doen of meer wil weten, kan zich oriënteren

ideeën. Met hulp van professionele ontwerpers gaan

op www.kco.nl

de jongeren aan de slag om van het concept een echt ontwerp te maken. We vragen daarna de bevolking van Overijssel om via de website www.kco.nl te stemmen

Ineke van Balen, beleidsadviseur Cultuur: “De provincie Overijssel wil jongeren

welk ontwerp het beste is. Deze winnende App wordt dan

actief in aanraking laten komen met kunst en cultuur. Deze wedstrijd

daadwerkelijk gemaakt.”

dient dat doel op een ludieke wijze. Social media bieden ook de kunst- en cultuursector ongekende mogelijkheden. Er is nog veel te ontdekken!’

39

Overal!Overijssel 2012

Wakker worden!

Volkscultuur krijgt label

‘zeer

Grote subsidieaanvragen in het kader van OVERAL!OVERIJSSEL komen allemaal op het bureau terecht van Ineke Strouken en haar medecommissieleden. Zij vormen de raad die adviseren over ‘door’ of ‘niet door’. Elk lid heeft een eigen specialisatie.

Die van Ineke, in het dagelijks leven directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur, laat zich makkelijk raden. Zij adviseert graag bij projecten over tradities, rituelen en immaterieel erfgoed. “Cultuur die van binnenuit komt!”

Ove O vera raall!Ov !O Ovveer eri rriijjss jsssssel el 2 201 20 01 0 2

40 4 0

belangrijk’ “Ik wilde dat ik een lijst met goede voorbeelden paraat had, maar die heb ik niet”, bekent Ineke spijtig. “Zoveel aanvragen op het gebied van volkscultuur hebben we nog niet gehad. Daarover maak

Meer weten over volkscultuurprojecten?

ik me ook wel een beetje zorgen. Dat is niet alleen in Overijssel zo,

Wilt u een aanvraag indienen?

maar geldt voor heel Nederland. Er zijn zoveel mensen en organisaties

Neemt u contact op met Adriaan Buiks,

betrokken bij volkscultuur. Het is een enorme sector die veel tot

038 499 83 25 of ah.buiks@overijssel.nl

stand brengt. En altijd gewend is om de eigen broek op te houden.

Dat is natuurlijk lovenswaardig en hun projecten draaien vaak met lage budgetten. De regeling OVERAL!OVERIJSSEL biedt nu de

niet klakkeloos overgenomen. Ze blijven levend omdat een nieuwe

mogelijkheid om ergens bovenuit te stijgen, projecten op een

generatie zich erover buigt. Neem bijvoorbeeld iets folkloristisch als

grotere manier aan te vliegen. Ik merk dat de bewustwording nu

klederdracht. In een komend project kijken we naar de rijkversierde

langzaam op gang begint te komen. Ik zou de sector dan ook

voorbeelden uit het verleden, maar maken we tegelijkertijd een

willen wakker schudden: laat deze kans niet liggen!”

koppeling naar de huidige maatschappij. Want zijn hoofddoekjes of een spijkerbroek ook geen vorm van klederdracht?”

Doorgeven aan volgende generaties Er is een belangrijke ontwikkeling op komst. Eentje die volkscultuur

Nieuwe verhalen

hoog op de agenda zal plaatsen van het Rijk, provincies en gemeenten.

In 2012 start in ieder geval het project ‘Iedere gemeente een eigen

“Begin 2012 zal Nederland het UNESCO-verdrag ter Bescherming van

verhaal’. “Een gemeente zonder verhaal, bestaat niet”, meent Ineke.

het Immaterieel Erfgoed ondertekenen”, weet Ineke. “Hierdoor komt

“Met oude elementen willen we weer een nieuw verhaal creëren.

er een nieuwe tak van erfgoed bij. Voortaan beschermen we niet

Eind 2011 / begin 2012 starten we met een publiciteitscampagne.

alleen onze monumenten en museumstukken, maar ook onze tradities,

Wie interesse heeft kan alvast nadenken over de sfeer in zijn

rituelen, verhalen en streekcultuur. Immaterieel erfgoed bestaat

gemeente, spannende plekken en de identiteit. Hoe verwerk je dat

bij de gratie van mensen die het koesteren. Zonder dat verdwijnen

in een verhaal dat klopt met de streekcultuur? Het zal een provincie-

tradities. Daarom is de zorg voor immaterieel erfgoed gebaseerd

brede wedstrijd worden. Een wedstrijd die ons bindt. We streven in

op de mensen die het dragen. Zij moeten hun traditie straks levens-

elke gemeente naar een totaalproduct: denk daarbij aan een verhaal,

vatbaar houden en doorgeven aan volgende generaties.

waaraan ook het lokale museum aandacht besteedt, waar de brouwer

Immaterieel erfgoed zal dus het label ‘belangrijk’ krijgen. We kunnen

een biertje bij verzint of de bakker een brood. Amateurkunstenaars

ons daar maar beter klaar voor maken. Onder andere door binnen

creëren er een kunstwerk bij en zo maken we alle verhalen inzichtelijk.”

het OVERAL!OVERIJSSEL-programma volkscultuur te stimuleren.”

“Als lid van een adviescommissie, sluit ik natuurlijk af met een advies: Gezichtsbepalend

Overijssel, je hebt zo ontzettend veel immaterieel erfgoed. Een schat

De UNESCO-conventie zal werken als een eye-opener, verwacht Ineke.

aan prachtige dingen! Wees daar trots op...en doe er iets mee!”

“Volkscultuurprojecten kennen een sterke bottum-up benadering.

Het ontstaat vanuit de mensen zelf. Het is essentieel dat we mensen die ermee aan de slag willen, in staat stellen goede methodieken en pilots te laten ontwikkelen. Voor gemeenten en provincies is

Adriaan Buiks, beleidsadviseur Cultuur: “Volkscultuur heeft

immaterieel erfgoed bij uitstek een gezichtsbepalend element.

alles te maken met de identiteit van onze provincie. Het is goed

In het oosten -met name Overijssel- zijn mensen zich al meer bewust

dat we ons daarvan bewust zijn. De provincie investeert in

van de tradities en streekculturen. Het geeft een regio identiteit.”

volkscultuurprojecten omdat we erg hechten aan ‘wie we zijn’.

“Volkscultuur is heel dynamisch. Het zijn gewoonten en gebruiken

We stimuleren daarbij lokale diversiteit.”

van nu, maar met een wortel in het verleden. Tradities worden

41

Overal!Overijssel 2012

Subsidieregelingen

Investeren in een

cultuurrijk Overijssel

De provincie Overijssel investeert met het programma OVERAL!OVERIJSSEL in amateurkunst, cultuureducatie en volkscultuur. Met projectsubsidies maakt de provincie veel mogelijk. Naast de subsidieregeling

Cogas cultuurfonds Cogas voelt zich maatschappelijk zeer betrokken in de regio. Cultuur is gemeengoed, ze is van ons allemaal. Daarom is jaren geleden het Cogas Cultuurfonds opgericht. Met dit fonds wordt een

OVERAL!OVERIJSSEL is er nog een aantal instellingen die zich sterk maken voor een cultuurrijk Overijssel en daarin ook investeren.

concrete bijdrage geleverd aan de vele ideeën die er in de omgeving zijn. Alle instellingen met een cultureel en/of maatschappelijk karakter kunnen tot 1 februari 2012 bij Cogas een verzoek voor financiële bijdrage indienen.

Fonds voor Cultuurparticipatie

Cultuurfonds BNG /www.bng.nl

De missie van het Fonds voor Cultuurparticipatie

Het Cultuurfonds BNG heeft tot doel activiteiten

is het stimuleren van de actieve deelname aan

te stimuleren op het gebied van kunst en

VSBfonds

het culturele leven van inwoners van Nederland,

cultuur, die financieel (mede) door gemeenten

Het VSBfonds is geïnteresseerd in initiatieven

in al hun diversiteit, ongeacht leeftijd, herkomst,

mogelijk worden gemaakt en die van betekenis

die zich richten op het vergroten van cultuur-

opleiding en woonplaats. De doelstellingen

zijn voor gemeenten en het gemeentelijk beleid.

participatie: het bereiken van een groter of

van het fonds zijn dat meer mensen deelnemen

Het Cultuurfonds BNG hecht sterk aan de band

ander publiek. Tegelijk ziet het fonds ook de

aan het actieve culturele leven en het

met de Nederlandse gemeenten. Dit betekent

waarde van projecten die zich meer richten op

verbeteren van de ondersteuning en faciliteiten

dat projecten of voorstellingen die door het land

juist de verdieping van cultuurparticipatie:

voor cultuurparticipatie.

reizen (en dus meerdere gemeenten aandoen)

een intensievere beleving van kunst en cultuur

www.cultuurparticipatie.nl

eerder voor een subsidie in aanmerking komen.

door middel van bijvoorbeeld cultuureducatie

www.bng.nl

of bijzondere randprogrammering.

Plusregeling Cultuurparticipatie

www.cogas.nl

www.vsbfonds.nl

Voor de Plusregeling Cultuurparticipatie is het

Prins Bernhard Cultuurfonds

Fonds voor Cultuurparticipatie op zoek naar

Het Prins Bernhard Cultuurfonds ondersteunt

opvallende projecten die mensen aanzetten om

projecten op het gebied van cultuur en natuur-

banken als Rabobank en SNS bank en ook

actief deel te nemen aan culturele activiteiten

behoud in Nederland door middel van financiële

woningcorporaties verstrekken regelmatig

op het gebied van kunst, erfgoed of media.

bijdragen, opdrachten, chten, prijzen en beurzen.

subsidies voor culturele activi activiteiten.

De Plusregeling is bedoeld voor amateur-

Werkterreinen: po odiumkunsten, beeldende kunst,

verenigingen en instellingen op het gebied

monumentenzorg g, geschiedenis en letteren en

van cultuureducatie en volkscultuur.

natuurbehoud.

www.cultuurparticipatie.nl

www.cultuurfon nds.nl

Denk naast bovenstaande regelingen ook aan

Vrijwilligersregeling Vrijwilligers zijn onmisbaar voor het voortbestaan van erfgoed en een belangrijke schakel in het bewaren van kennis en het informeren van publiek. Daarom hebben De Mondriaan Stichting en het Fonds voor Cultuurparticipatie de Vrijwilligersregeling voor investeringen in

Subsidieregeling OVERAL!OVERIJSSEL

(im)materieel erfgoed en volkscultuur ingesteld.

OVERAL!OVERIJSSEL is onderdeel van het provinciaal cultuurbeleid. Het programma

Met deze regeling kan worden bijgedragen aan

kent drie aandachtsgebieden: amateurkunst, cultuureducatie en volkscultuur.

activiteiten op het gebied van communicatie,

Met OVERAL!OVERIJSSEL wil de provincie bereiken dat meer mensen actief met

ledenwerving en -administratie, kennis-

kunst en cultuur aan de slag gaan op deze terreinen. De provincie let daarbij op het

verspreiding, netwerkvorming en publieksbereik.

bereiken van alle leeftijdscategorieën en op de geografische spreiding van activiteiten.

www.cultuurparticipatie.nl of

Ook let ze op de vertegenwoordiging van alle kunstdisciplines in Overijssel.

www.mondriaanfoundation.nl Meer informatie? Kijk op www.overijssel.nl of neem contact op met uw cultuurmakelaar (pag.19) of bel met de beleidsadviseurs: Ineke van Balen, 038 499 83 48, Adriaan Buiks, 038 499 83 25 of Mandy Schuitemaker, 038 499 83 27.

Overal!Overijssel 2012

42

WAK: nieuw volkslied van Overijssel

Eigentijds Overijssels volkslied

Tijdens de Week van de Amateurkunst (WAK) 2011 riep de provincie Overijssel op: ‘Wie maakt de beste en populairste variant

Scan de code en beluister en bekijk het nieuwe volkslied.

van het Overijsselse volkslied?’ (gebaseerd op het Volkslied van Johannes Polman, red.)

Jeugd Symfonie Orkest De Vuurvogel uit Zwolle is de winnaar van de volksliedactie geworden. Volgens de jury heeft De Vuurvogel in haar videofilmpje ‘een nieuw en fris volkslied gepresenteerd dat de potentie heeft om een vaste plaats te veroveren in het Overijsselse muziekleven’.

Ook de vormgeving van de film is gevarieerd en verrassend.

De Vuurvogel werd geprezen vanwege de grote inzet en de muzikale kwaliteit. Het orkest ontvangt € 5.000,- voor de clubkas en heeft inmiddels het nummer op CD gezet.

Scan de QR-code om het nieuwe volklied te beluisteren!

43

Overal!Overijssel 2012