one year o-n
A Plant I Love เรื่องและภาพ : กิตติพงษ์ หาญเจริญ (ป๊อบ พันพรรณ)
{ September 2014 - August 2015 }
one year o-n
[ one year o-n ] คือ โปรเจกต์เล็กๆ ที่รวบรวมเนื้อหาแต่ละคอลัมน์ของนิตยสาร o-n ในรอบ 1 ปีที่ผ่านมาให้มาอยู่ ในที่แห่งเดียวกัน
A Plant I Love คือ คอลัมน์บอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับต้นไม้นานาพันธุ์ด้วยความรัก ที่ถ้าใครได้อ่านก็จะสัมผัสได้ว่าคนเขียนโคตรอินกับต้นไม้เหล่านั้น
ที่มา : O-N issue 01 | เราไม่ ใช่คนกู้ โลก
กระเจี๊ยบแดง นี่ เป็ นครั ง้ แรกที่ ฉันจะได้ พูดถึงพืช พรรณที่ฉนั ชื่นชมกับเธอ เพื่อขอบคุณในการมี อยูข่ องพวกเค้ าบนโลก เผือ่ เธอทีก่ �ำลังอ่านอยู่ จะอินไปกับฉันบ้ าง
แอ่น แอน แอ๊ น ...เปิ ดม่านนน
กระเจีย๊ บแดง คือ นางเอกของเรา ในตอนนี ้ แม่นางคนนี ้โดดเด่นที่ความเป็ นฮีโร่ ผู้แสนแกร่ง แสนเปรี ย้ ว นางเติบโตได้ ดีในทุก ฤดู และทุกภาคของบ้ านเรา ดินไม่ดี ไม่เป็ นไร เดีย๋ วนางปรับปรุงให้ เอง ขอแค่มนี � ้ำชุม่ ชื ้นเพียง พอให้ นางเติบโตได้ ในวัยเด็ก เช่นเดียวกับพืช คนอื่นๆ จากนัน้ ไม่ทนั ถึง 2 เดือน นางก็จะ กลายเป็ นสาวรุ่นซะแล้ ว ทีนี ้จะฝนแล้ ง ฝนหนัก นางก็ไม่เคยหวัน่ แม้ วนั มามาก พอซัก 3 เดือน นางก็เริ่มออกดอกสวยๆ ให้ เราและแมลงได้ ชนื่ ใจ จากนัน้ ผลกระเจี๊ยบแดงๆ ก็เริ่มผุด ผุด ผุด ออกมา แล้ วค่อยๆ ใหญ่ขึ ้นๆๆ บานขึ ้นๆๆ ร้ ูตวั อี กที กลีบผลแดงฉ�่ ำก็ บานเต็มต้ นให้ เก็ บไม่ หวาดไม่ไหวแล้ ว ฉันมัน่ ใจว่าเธอเคยซื ้อน� ้ำกระเจี๊ยบ กินกันแล้ วทังนั ้ น้ แต่ฉนั อยากให้ เธอได้ ลองฉีก กลีบเหนียวๆ ของผลกระเจี๊ยบจากต้ น มาต้ ม เองจริ งๆ เธอจะพบว่าแค่สองสามลูก ก็ท�ำให้
น� ้ำกระเจี๊ยบแก้ วนันของเธอ ้ เข้ มข้ นกว่าที่เธอ เคยสัมผัสมาเสียแล้ ว นอกจากน� ้ำกระเจีย๊ บ สงิ่ ทีฉ่ นั กับพีๆ่ ที่พนั พรรณเคยลองท�ำกันมาแล้ ว ก็มีทงแยม ั้ กระเจี๊ ย บ ไอติ ม กระเจี๊ ย บ เยลลี่ ก ระเจี๊ ย บ กระเจี๊ยบอบกรอบ ไม่ใช่แค่ผลเท่านันที ้ ่เปรี ย้ ว จัดจ้ าน ใบเองก็ยงั เปรี ย้ วไม่แพ้ กัน คนพม่า ชอบเอาใบมาต้ มย�ำท�ำแกงกันเป็ นเรื่องปกติยงิ่ กว่านัน้ ส่วนอื่นๆ ของต้ นก็ยงั มีคณ ุ วิเศษอีก เย๊ อเยอะ และถึงแม้ นางจะเป็ นพืชล้ มลุก แต่ ก็มีคนเคยบอกฉันว่า “หากดูแลนางเสียหน่อย นางก็อยูไ่ ด้ เป็ นปี เหมือนกันนะ”...แกร่งจัง หากเธอมี พื น้ ที่ ว่า ง แล้ ว อยากมี เพื่อนเป็ นพืชซักอย่างที่เลี ้ยงง่ายสุดๆ และยัง มีทเี ด็ดรอบตัว ฉันเชียร์ แม่นางกระเจี๊ยบสุดจิต สุดใจเลย ส่วนใครอยากปลูกในกระถาง คง ต้ อ งเตรี ย มกระถางไซส์ ใ หญ่ สุด ไว้ เ ลยนะ เพราะแค่ 4 เดือน นางก็สงู ท่วมหัวเราแล้ วล่ะ
ที่มา : O-N issue 02 | ส�ำรวจความคิดผ่านการเดินทาง
มะเขือเทศ เธอจะเชื่อมัย? ้ ถ้ าฉันบอกเธอว่า… ที่ ผ่านมาพวกเราเคยกิ นแต่มะเขื อเทศที่ ไม่ อร่ อย ตะ ดุก ตุ่ก ตุ๊ก ตุก ดู๊...... เปิ ดม่าน นางเอกของเราในตอนนี ้ คือ มะเขือเทศ แม่ ส าวคนนี ้ โดดเด่ น ที่ ค วาม เปรีย้ ว~ความชุม่ ~ความฉ�่ำ พร้ อมด้ วยรูปทรง สีสนั ทีห่ ลากหลาย แต่กลับเติบโตด้ วยลีลาของ สาวน้ อยขี ้อ้ อน ผู้หาที่พกั พิงอิงแอบแนบชิด แม้ เดือนแรก เด็กหญิ งมะเขือเทศ จะดูเป็ นหนูน้อยยืนตัวตรง เหมือนพืชทัว่ ๆ ไป แต่พอเข้ าเดือน 2 เท่านันแหละ ้ ความง้ องแง้ ง ก็เริ่มปรากฎ นางเริ่มเอนตัวไปเกาะคนนัน ้ พนั คนนี ้ ยิ่ ง นางไหนเกิ ด เองตามธรรมชาตินะ นางยิ่งเกาะแกะตามรกตามพง ชนิดที่ตาไม่ดี แทบไม่ร้ ู เลยล่ะ ซึ่งถ้ าเราปลูกเองเป็ นต้ นๆ นางก็จะไม่มอี ะไรให้ เกาะให้ แกะ จะปล่อยนาง เลื ้อยลากดิน ก็จะเก็บลูกยาก เค้ าเลยชอบเอา เสามาพยุง แล้ วหาเชือกมาผูกมัดนางกับเสา ไว้ ด้วยกัน แต่เราพบว่าถ้ าเอาเชือกห้ อยจาก ด้ านบนแล้ วค่อยๆ พันนางม้ วนขึ ้นเชือกไปที ละนิ ด ดู จ ะสวยงามและสอดคล้ องกั บ ธรรมชาติของนางมากกว่า บางคนบอกว่าถ้ า ปลูกในกระถางจนโตในระดับที่เริ่ มง้ องแง้ ง แล้ วก็จบั กระถางคว�่ำแล้ วแขวนห้ อยจากข้ าง บนเอาก็ได้ ...ฟั งแล้ วน่าลองจัง
จุดอ่อนไหวจะอยู่ที่เดือน 3 ยาม นางเริ่ ม ออกดอกเหลื อ ง พอมาถึ ง ตอนนี ้ พยายามอย่าให้ น� ้ำโดนใบ ไม่งนนางอาจป่ ั้ วย ออดๆ แอดๆ ได้ เพราะสาวน้ อยก�ำลังจะเป็ น คุณแม่ นางจะใช้ พลังงานทังหมดในการสรร ้ สร้ างลูกๆ ของเธอ เราจึงต้ องเอาใจใส่นางมาก ขึ ้นอีกหน่อย ถ้ าให้ ดีจะเอาดินถมรอบโคนต้ น ที่มีรากโผล่เพิ่มมาก็ยงั ได้ อ้ อ! ลืมบอกไป..แฟนของนาง คือ แครอท นะจ๊ ะ ถึงกิ่งแครอทจะไม่แข็งแรงพอ จะให้ สาวน้ อยมะเขือเทศเกาะแกะ แต่คนู่ ี ้เกื ้อ หนุนกันได้ ดี ปลูกใกล้ ชิดกันได้ เลย ที่ผา่ นมาส่วนใหญ่เราเคยกินกันแค่ มะเขือเทศท้ อ ราชินี สีดา แล้ วเราก็เข้ าใจว่า นัน่ คือทังหมดที ้ ่มะเขือเทศมีบนโลกนี ้แต่เธอรู้ มัยว่ ้ ามันน่ามหัศจรรย์แค่ไหน ตอนทีฉ่ นั มาพัน พรรณแล้ วพบว่ า เรามี เ มล็ ด มะเขื อ เทศ มากกว่า 100 พันธุ์เก็บไว้ ในตู้เย็น มหี ลายทรง หลายไซส์ ทังลู ้ กเล็ก ลูกกลาง ลูกใหญ่ ทังทรง ้ กลม ทรงรี ทรงอ้ วนแป้น ทรงแบนแฉก ทรง ยาว บางอันมีแหลมตรงก้ นด้ วยนะ สีก็ไม่ได้ มี แค่แดง ยังมีแสด ส้ ม เหลือง ชมพู ม่วง แม้ กระทัง่ ด�ำก็มี สีไล่เฉดก็มี สีลายสลับก็มี
แต่ที่เด็ดกว่านัน้ คือ รสชาด ฉันเอง ก็ไม่ร้ ูวา่ เพราะอะไรนะ แต่ฉนั พบว่า แม้ พนั ธุ์ที่ รสชาดอยูใ่ นเกณฑ์ “ไม่อร่อย” กย็ งั เข้ มข้ นเต็ม ลิ ้นกว่าทีเ่ คยกินมา นัน่ ท�ำให้ ฉนั รู้ทนั ทีวา่ ออ๋ ... ที่ผา่ นมาเราเคยกินแต่มะเขือเทศไม่อร่อย กิน แต่จืดๆ เปรี ย้ วๆ นี่เอง ดังนัน้ ใครทีบ่ อกว่าไม่ชอบกินมะเขือ เทศ ฉัน อยากให้ เ ธอลองเอาพัน ธุ์ ข องพัน -
พรรณไปปลูกดูก่อน แล้ วเธอจะรู้...ว่ามะเขือ เทศ…พิเศษแค่ไหน ถ้ า ความหลากหลาย คื อ ความ งดงามอย่างที่หลายคนว่า มะเขือเทศคงเป็ น สาวน้ อยที่งดงามที่สดุ คนนึงบนดาวเคราะห์ ดวงนี ้
ที่มา : O-N issue 03 | เพราะเราคือเรา
ผักหวานบ้าน เธอรู้ป่าว ผักอะไรเอ่ยว๊ าน...หวาน? ตะแหล่แลน ตะแหล่แล๊ น แตแด......พบกับ สาวหวานนุ่มมันนิด นางเอกของเราได้ เลย เธอคือ ผักหวานบ้ านจ้ า แตแด......... ทันทีที่ลกู สีขาวอมชมพูราวกับยาน บอลลูนทีพ่ องออกมาจากโลกลี ้ลับของพืชเริ่ม บานปริ เปิ ดก้ นออกมา เผยให้ เห็นเมล็ดสีด�ำ ที่เกาะรวมตัวกันกลางล�ำยาน ก่อนยานแม่จะ ปล่อยทิ ้งลูกระเบิดแห่งวิวฒ ั นาการลงสูด่ นิ รอ วันทีฝ่ นมา ฟ้าครึม้ เพือ่ ต้ อนรับสีเขียวยอดใหม่ ที่งอกออกมาจากผืนดิน วันเวลาผ่านไป กิ่งใบเริ่ มแตก ชู โต ใหญ่ จากล�ำตัวที่แทงขึ ้นมาเดี่ยวๆ ก็เริ่ มแตก ออกเป็ นกอ “ยิ่งตัด ยิ่งแตก” นี่คือวลีฮิตของ คนที่อยู่กินกับผักพื ้นบ้ านไทย เพราะผักพื ้น บ้ านส่วนใหญ่ ไม่ใช่ “ผัก” ตามจินตนาการ มาตรฐานของเราๆ ที่ขึ ้นเป็ นหัวๆ ใบๆ แบบ สลัด กะหล�่ำ ผักกาด น่ะสิ เพราะพวกนี ้เป็ น ผัก อายุสัน้ ที่ เ ราเอามาจากเมื อ งนอก โดย เฉพาะเมืองจีน แต่ผกั พื ้นบ้ านส่วนใหญ่ คือ ต้ นไม้ ดีๆ นี่เอง แต่เป็ นต้ นที่เรากินยอด กินใบ อ่อนได้ นะ่ ทีนี ้พอต้ นเริ่ มสูง เราๆ จะปี นขึ ้นไป เก็บไม่สะดวกใช่ม้า ก็เลยต้ องตัดปลายที่สงู ๆ เพื่อให้ แตกออกข้ างเป็ นกอซะเลย...นี่แน่ะๆ ก็ เลยกลายเป็ น “ยิ่งตัด ยิ่งแตก” ไงล่ะ
ส� ำ หรั บ แม่น างผัก หวาน ที่ ป กติ ก็
ชอบแตกร่างเป็ นกออยูแ่ ล้ ว พอยิง่ ตัดก็ยงิ่ เป็ น กอ ก๊ อ กอ เก็บง่ายเข้ าไปอีก บวกกับรสชาด ของใบที่มนั ๆ หวานๆ อร่อย กินง่าย ท�ำให้ นาง ยังคงอยูใ่ นอันดับต้ นๆ ของชาร์ ท ผักพื ้นบ้ าน มาโดยตลอด ซึ่ง รสหวานของนาง นี่ ไ ม่ใ ช่ หวานแบบน� ้ำตาล แต่จะหวานแบบผักน่ะ ถ้ าหากเธอไม่เคย ฉนั พูดได้ คำ� เดียว ว่า “ต้ องลอง!” เพราะผักหวานเป็ นผักที่อร่อย สุดๆ และเอาไปท�ำอะไรได้ เยอะมาก กินสดจิ ้ม น� ้ำพริกก็ได้ ผดั ก็เวิร์ค คลุกท�ำย�ำก็กลมกล่อม ต้ มน� ้ำแกงก็หวาน และเท่าที่ฉนั เคยกินมาผัก หวาน คือ ผักที่ใส่ไข่เจียวแล้ วอร่อยที่สดุ ส�ำหรับฉันหากโลกนี ้เหลือผักแค่ 5 ชนิดให้ ฉนั ปลูกไว้ กินได้ หนึง่ ในนันต้ ้ องเป็ นผัก หวานแน่นอน เพราะนางขยายพันธุ์งา่ ย ปั กช�ำ ก็ขึ ้น เพาะเมล็ดก็ยิ่งสวย (แต่เมล็ดนางต้ อง เพาะสดนะ ถ้าเก็บไว้ ยนั แห้ งหลายเดือนจะไม่ งอกอีก) นางอายุยืน ปลูกทีเดียวแล้ วจบ มีกิน เป็ น 6-7 ปี ตัวนางไม่เล็กไม่ใหญ่ มีที่กว้ าง...ก็ ปลูกลงดินได้ มที แี่ คบ...ก็ปลูกกระถางได้ นาง โตง่าย แข็งแรง ทนทาน ออกใบตลอด เก็บกิน ได้ ทกุ ฤดู ว่าไปแล้ วก็เหมือนฉันขี ้บิว๊ แต่ฉนั ขอ ยืนยันด้ วยเกียรติของลูกเสือกับเธอว่า ของ นางดีจริ งๆ จ่ะ
ที่มา : O-N issue 04 | จังหวะชีวิตในห้องสมุด & O-N issue 05 | ไปดีมาดี
หญ้า เธอจะคิดยังไง? ถ้ าฉันบอกกับเธอ ว่า เราน่าจะกราบไหว้ หญ้ ากันบ้ าง โฮ๊ ...............โฮ............. โห่.....................โฮ...............เปิ ดม่านนนน พระเอกของเราในตอนนี ้ คือ หญ้ า ! ใช่แล้ วล่ะ….เค้ าคือพระเอกจริงๆ ถึง แม้ เค้ าคนนี ้หน้ าตาดูไม่เหมือนจะเป็ นพระเอก ได้ เลย และหลายคนก็เกลียดก็กลัวพระเอกคน นี ้ ถงึ ขันคิ ้ ดค้ นยาพิษมาปลงชีวติ เค้ ากันเลยที เดี ย ว แต่ยัง ไงเค้ า ก็ คื อ พระเอกตลอดกาล ประจ�ำโรงละครแห่งอารยธรรมมนุษย์ และ เป็ นพระเอกคลาสสิค ในโรงละครแห่งชีวิตก็ ว่าได้ …ฉันยืนยันว่าไม่ได้ โม้ กบั เธอเลย แค่เธอ ลองมองเค้ าซักหน่อย เธอจะพบว่าชายคนนี ้ อยูก่ บั เธอแทบทุกหนทุกแห่ง ที่ดนิ และน� ้ำเดิน ทางไปถึง และเค้ าปรากฎกายได้ หลายแบบ เหลือเกิน ตังแต่ ้ ตวั จิ๋วๆ อย่างหญ้ าหงอนไก่ ที่ เคยเป็ นของเล่นฮิตของเด็กไทยสมัยก่อน ตัว เล็กหน่อย อย่างหญ้ าแห้ วหมูที่สร้ างเครื อข่าย ใต้ ดินเก่งจนคนถอนหญ้ าต้ องยอม ตัวกลางๆ อย่างหญ้ าเจ้ าชู้ ที่ฝากรักไว้ กบั เสื ้อผ้ าคนที่ เดินเฉี ยดเข้ าใกล้ จนคันไปหมดตัวสูงโปร่ ง อย่างหญ้ าไม้ กวาด ที่กลายมาเป็ นแต่ละเส้ น ของไม้ กวาดให้ เราใช้ ตัวโตๆ อย่างหญ้ าคา ที่ กลายมาเป็ นหลังคากันแดดกันฝนให้ บ้านมา รุ่นต่อรุ่น
แม้ แต่หญ้ าตัวมหึมา อย่างไผ่ ….ใช่แล้ ว ไผ่ ถ้ าเธอสังเกตดีๆ ไผ่กค็ อื หญ้ าทีต่ วั โตเป็ นยักษ์ นัน่ เองและเค้ าก็เป็ นสารพัดอย่างตังแต่ ้ อาหาร ยันอาวุธให้ กบั เราเลย ทีนี ้ฉันขอชวนเธอมองย้ อนกลับมาดู ที่ชีวิตของเราเอง มีของขวัญอะไรบ้ างที่หนุ่ม รู ปไม่หล่อคนนี ไ้ ด้ ให้ กับเราไว้ บ้าง? สนาม หญ้ า / สนามกีฬาฟุตบอล / ฝาบ้ าน / ร่มเงา / ยา / ชันวางของ ้ / หน่อไม้ / อาหารวัว / ตะกร้ า / ถ่าน /…................................................... ......................................................เพียบ แต่ของขวัญที่หญ้ าให้ เราบ่อยซะจน ฉันอยาก ยกเค้ าขึน้ หิง้ ให้ เป็ นพระเอกแห่งอารยธรรม มนุษย์ เพื่ อเป็ นการขอบคุณชายคนนี ้ ก็ คือ ข้ าว เพราะข้ าวคือหญ้ าพื ้นฐานของอารยธรรม มนุษย์ ไม่วา่ จะเป็ นข้ าวเจ้ า ข้ าวเหนียว ที่หล่อ เลี ้ยงคนเอเชีย มายาวนาน ข้าวสาลี ข้ าวโอ๊ ต ข้ าวบาร์ เลย์ ที่เลี ้ยงชีวิตคนยุโรป ข้ าวโพดที่ อยูก่ บั คนอเมริกาตังแต่ ้ กอ่ นคนขาวจะล่องเรือ เข้ าไป ข้ าวฟ่ างที่อดึ สู้แล้ งเลี ้ยงดูคนแอฟริ กา มาตลอด และอีกหลายๆ ข้ าว ที่เป็ นแหล่ง อาหารหลักของอารยธรรมมนุษย์ เห็นม้ า.... ว่าตาหญ้ าคนนี ้ วิเศษจริ งๆ แต่ทงหมดนี ั้ ้ยังไม่ใช่ของขวัญวิเศษ สุดที่หญ้ าให้ แก่โลก สิง่ ที่เค้ ามียิ่งใหญ่กว่านัน้ มาก
ฟิ ว้ วววววววว
หวู่........................................... ระหว่างร่องของอิฐ หิน แม้ แต่รอยแตกตามปูน ...เธอเห็นไหม? แม้ แต่ผืนดินอันแห้ งแล้ ง หรื อ แอ่งน� ้ำขัง...เธอเห็นไหม? จากทรายริ มหาด จรดซอกบนยอดเขา...เธอเห็น ไหม? ณ ที่ รกร้ างประกาศขาย ยัน ถนนคนเดินพลุกพล่าน ...เธอเห็นไหม? ความแกร่ งท�ำให้ เค้ าแพร่ ตวั เองเข้ าไปในทุกที่ที่งอกได้ และเริ่ มขยายตัว ออกไป ออกไป ช้ า...แต่ไม่หยุด สีเขียวเริ่ ม กระจายตัวห่มสีน� ้ำตาล แดง เหลือง ขาว ส้ ม ด�ำ แปรผันแดดที่ลามเลีย ก่อเกิดความอุดม สมบูรณ์ หญ้ าคือผ้ าห่มผืนแรกๆ แห่งพระแม่ ธรณี หากไม่มีชายผู้นี ้ หลายพื ้นที่อาจก�ำลัง เป็ นทะเลทรายอยู่ และเมื่อเค้ าตายลงการทับถมเริ่ ม เกิด ก่อก�ำเนิดเป็ นดิน ที่ไม่เพียงให้ ตวั เองยิ่ง
ใหญ่ แต่กลับให้ พื ้นที่แก่ชีวิตใหม่ๆ มากมาย ชีวติ เกิดมากขึ ้น ความตายมีมากขึ ้นการทับถม ยิ่งเพิม่ ขึ ้น ดินลึกกว่าเดิม กว้ างกว่าเดิม ดีกว่า เดิม ไม้ ใหญ่กว่าเดิมเริ่มเกิดตามมาทีละพรรณ จนวันหนึง่ กลายเป็ นป่ า จนวันหนึง่ กลายเป็ น ชุมชนมนุษย์ จนวันหนึง่ เราเริ่ มท�ำการเกษตร จนวันหนึง่ เราเริ่ มคิดค้ นยาฆ่าหญ้ า แล้ วดินก็ เริ่มเสีย เริ่มตาย กลางหญ้ าแห้ งยืนต้ นสีดำ � แต่ แล้ วเราก็ยงั คิดค้ น GMO เพื่อใช้ งานคูก่ บั ยา ฆ่าหญ้ าต่อไป เพื่อให้ “ความเจริ ญ” ประกาศ ความภูมิใจในการพิชิตธรรมชาติ แต่ความหลากหลายของพืชพรรณ กลับเริ่ มหดตัวลง ทันทีที่เราเห็นหญ้ าเป็ นศัตรู สงครามก�ำเนิด ธรรมดาของสงคราม คือ เจ็บ ทังคู ้ ่ ฉันเข้ าใจดี หญ้ าขึ ้นรก ถอนจนมือปวด ตัดจนหมดแรง และหญ้ าก็ยงั คงลุกลามต่อไป ใหญ่โต มันชวนใจให้ เกลียดให้ ชงั ให้ อยาก
ท�ำลาย ท�ำให้ หายไปจากโลกซะ แต่ธรรมชาติ ของเค้ าก็คือ ผ้ าห่มของพระแม่ธรณี เมื่อใดที่ เราท�ำลายเค้ า เราก็ท�ำลายพระแม่ธรณี พระแม่ธรณีเป็ นแหล่งงอกงามของ พระแม่โพสพ เมือ่ พระแม่ธรณีถกู ท�ำลาย พระ แม่โพสพก็ถูกท� ำลาย เมื่อพระแม่โพสพถูก ท�ำลาย ลูกๆ อย่างเราก็ถกู ท�ำลาย เมื่อเห็นหญ้ าเป็ นศัตรู หญ้ าก็หมด ประโยชน์ทนั ที ยิง่ พ่นยาฆ่า ดินยิง่ เสือ่ ม คนยิง่ เสีย เมือ่ เห็นหญ้ าเป็ นหญ้ า หญ้ าก็ได้ ทำ� หน้ าที่ ของหญ้ า ยิ่งตัดทับถม ดินยิ่งดี คนยิ่งได้ ปั ญหาไม่ใช่หญ้ า แต่อยูท่ คี่ วามรู้สกึ ต่อหญ้ า สัมผัสถึงความเป็ นพระเอกในตัว หญ้ า เมื่อใดที่เราถอนเค้ า ก็ชว่ ยกระจายเค้ า ไปตามดินโล้ น ให้ เค้ าได้ หม่ ดิน ซอ่ มดิน รักษา ความชื ้นให้ ดนิ ให้ เค้ าได้ เก็บน� ้ำ ชะลอน� ้ำ ไม่
ปล่อยให้ น� ้ำซัดหน้ าดิน ให้ พระเอกคลาสสิค แห่งโรงละครของสรรพชีวิตได้ ปพู รม เพื่อให้ อีกหลายๆ พระ หลายๆ นาง ได้ โลดแล่น เริ ง ระบ�ำ ร้ องบทเพลง ขับขานความงดงามและ คุณค่าของการได้ มีชีวิต วันนี ้ฉันดีใจทีไ่ ด้ ร้องเพลงนี ้ให้ เธอฟั ง แล้ ว เพลงแห่งกตเวทีที่ฉนั มีต่อหญ้ าและพืช พรรณธัญญาหาร เธอว่าจะมากไปมัย? ้ หาก ฉันชวนเรามาท�ำให้ 1 วันใน 1 ปี เป็ นวันที่เรา จะได้ ร�ำลึกถึงพระคุณของพืชกัน เผื่อว่าวันพืช มงคลอาจมีความหมายมากกว่านี ้ หากเรา เรี ยกวันนี ้ว่า “วันแม่”
แม่อะไรนะ?
….แม่โพสพ
ภาพโดย : ไชยยันต์ ชูสกุลธนะชัย
ที่มา : O-N issue 06 | with love, girl band, you rock!
โพธิ์ ไทร ไกร กร่าง ในยุคสมัยที่เราหว่านพันธุ์โครงการ บ้ าน ปลูกต้ นคอนโด ตอ่ สายน� ้ำถนน เพือ่ หล่อ เลี ้ยงเมืองใหญ่อนั ร้ อนระอุ ให้ พองตัวออกไป อย่างไม่หยุดยังนี ้ ้ ยังมียกั ษ์ ใหญ่กลุ่มหนึ่งที่ อาจหาญกล้ าท้ าทายอ�ำนาจของมหานคร ขอ เสียงปรบมือให้ พวกเค้ า…โพธิ์ - ไทร – ไกร - กร่ าง ท่ามกลางหินแข็ง แท่งคอนกรี ต ที่ คนออกแบบเค้ าคงกะว่า “ฉันจะไม่ให้ มีชีวิต อะไรได้ ผดุ ได้ เกิดขึ ้นมาอีกแล้ ว...เหอ เหอ เหอ” กลับมีใบสีเขียวๆ โผล่ขึ ้นมาตามมุมสว่างของ สังคมทีแ่ ดดส่องถึง ซึง่ หลายมุม ก็ชา่ งอัศจรรย์ ใจเหลือเกิน ว่าพวกเค้ าไปอยูต่ รงนันได้ ้ ไง ทัง้ ตอม่อสะพาน ขอบทางด่วน ข้างคูน� ้ำทิ ้ง ซอก เสาไฟฟ้า... แต่ที่ เ จ๋ ง กว่ า นัน้ คื อ พวกเค้ า ดัน ปล่อยรากชอนไชไซ้ ซอกหลืบเล็กๆ นันได้ ้ ราก อันแข็งแรงและพร้ อมจะแทงเลาะเจาะทะลุทกุ อย่างที่ขวางหน้ า หากลองมองไปข้ างบน บางทีเธอจะ เห็นยักษ์ บางตน ที่เกิดบนชันสู ้ งๆ แล้ วค่อย ปล่อยรากไต่ขอบตึกลงมาเอา ราวกับ...ถ้ าราก ไม่ถงึ พื ้นดินข้ าก็ไม่หยุดเดินจ้ า…..ถึงพื ้นแล้ ว ข้ าก็ยงั ทะลุกระจายสูช่ นใต้ ั ้ ดินต่อไปจ้ า ทังๆ ้ ที่ระหว่างทาง...ไม่มีดนิ ไม่มีน� ้ำ มีแต่ปนู กับ แดดให้ แท้ ๆ แต่ยกั ษ์ แกงก์นี ้ก็ดนั โตเอ๊ า โตเอา
สงสัยจังว่าพวกเค้ าไปเอาพลังงานมวลสารมา จากไหน ทีช่ อบพูดกันว่า ปลูกต้ นไม้ ต้ องรดน� ้ำ พรวนดิน ใส่ป๋ ยุ ...งานนี ้ไม่ต้อง ค�ำโบราณ ที่ ว่ากันว่า “ปลูกต้ นไม้ ให้ เทวดาเลี ้ยง”...ดูจะ จริ งกว่า ซึง่ หลักๆ ก็ไม่ใช่คนปลูกนะ แต่เป็ น นกนี่แหละที่ช่วยกันปลูกให้ เพราะต้ นโพธิ์ ไทร-ไกร-กร่ าง ปกติแล้ วล�ำต้ นของพวกเค้ าก็ เป็ นที่อยู่ให้ สารพัดสัตว์ และผลของพวกเค้ า จะเป็ นอาหารให้ สารพัดนก เวลานกกินเสร็ จ ก็จะถ่ายทุน่ ระเบิดตามทีต่ า่ งๆ ระเบิดสร้ างชีพ จากนกนี่เอง พายักษ์ น้อยลืมตาดูโลก ณ จุด แปลกๆ เธอเอ๊ ย...แม้ ในป่ า ยักษ์ แกงก์นี ้จะ เล่นบทกาฝากตัวแสบที่งอกขึ ้นบนต้ นไหนก็ เล่นเบียดหุ้มต้ นเก่าเค้ าซะแทบไม่ให้ หายใจ กันเลย แต่ในเมืองที่หาสีเขียว หาร่มเงาเย็นๆ ยากขึ ้นทุกวันๆ ยักษ์แกงก์นี ้ดูเหมือนจะเป็ นไม้ ใหญ่อยูก่ ลุม่ เดียว ที่ยงั คงเกิดและเติบโต โดย ไม่ต้องง้ อความนิยมจากมนุษย์ ฉันเห็นพวกเค้ าเป็ นตัวแทนของป่ า และความดิบ ที่ปล่อยอณูธรรมชาติอนั เต็ม เปี่ ยม แทรกซึมเข้ าไปในพื ้นทีแ่ ห่งการควบคุม เป็ นดัง่ แสงแห่งความหวัง เปล่งพลังให้ เราได้ เห็นเป็ นขวัญตาว่า ทันทีที่เราหยุดกิจกรรม เมืองจะกลับคืนสูป่ ่ าอย่างแน่นอน
ภาพถ่ายทั้งหมดโดย : ไชยยันต์ ชูสกุลธนะชัย
ที่มา : O-N issue 07 | ในโลกอีกใบที่ ใช้ ใจบันดาลแรง & O-N issue 08 | without words
กล้วย หวัดดีจ้ะเธอ เป็ นไงมัง่ ? หวังว่าเธอ จะสบายดีนะ วันนี ้ฉันจะมาโม้ เรื่ องกล้ วยๆ ให้ เธอฟั ง น่ ะ เปิ ดเพลงค้ า งคาวกิ น กล้ ว ยฟั ง ประกอบได้ เลยจ้ ะ
มีพี่คนนึงเคยผัดให้ ฉนั กิน แต่เอ่อ...ฉันไม่คอ่ ย อินเท่าไหร่นะ่ แล้ วก็ดอกที่เรี ยกกันว่าหัวปลี ที่ ห้ อยตามลูกลงมานี่แหละ เอามาย�ำหัวปลีรส จัด กินกับผัดไทย ชุบแป้งทอดจิ ้มน� ้ำจิ ้ม แต่ ที่เด็ดสุด คือ ทอดมันหัวปลี ฮนั่ แน่...ไม่เคยกิน แม่กล้ วยเป็ นสุดยอดพืชทีว่ ฒ ั นธรรม ล่ะสิ มาแอบดูสตู รได้ ที่พนั พรรณนะ ตามด้ วย ตามแนวเส้ นศูนย์สตู ร โดยเฉพาะไทยเรา ชอบ ผล ที่รอซักปี นึง ลูกของแม่กล้ วยแกก็จะแทง เขยิ๊บ เขยิบเข้ ามาอิงหน้ าตักของแก ทังลอย ้ ออกมาให้ รอตัดกันได้ เลย แม้ จะเป็ นผลไม้ ที่ดู กระทง ไหว้ ครู แห่ขนั หมาก ขันโตก ขนมหวาน ธรรมด๊ า ธรรมดา แต่จริ งๆ แล้ วเป็ นผลไม้ ไฮโซ อาหารคาว เรื่ องผี ม้ าก้ านกล้ วย (ที่เด็ก พ.ศ.นี ้ ของหลายๆ ที่นะ หลายประเทศเค้ าไม่ได้ ขาย อาจจะเข้ าใจเป็ น “ช้ างก้ านกล้ วย” ไปแล้ ว) เป็ นหวี แต่ขายเป็ นลูกนะจ๊ ะ แพงหลายๆ คือ ลามไปถึงเพลงรั่วๆ วินเทจๆ ที่ได้ แกมาเป็ นพรี เราโชคดีจริ งๆ ที่ได้ เกิดมาในดินแดนที่หาลูก เซนเตอร์ เพลงนี ้ ว่าแล้ วก็. . .กรู้....กล้ วยตานี. กล้ วยกินได้ ง่ายๆ เพราะกล้ วยอุดมด้ วยสาร . . ปลายหวีเหีย่ ว เอิ ้ว. . . น� ้ำไหลเชี่ยว . . .ปลาย อาหารจนต้ องเอาไว้ เป็ นอาหารเด็กอ่อนกัน หวีหกั เอ้ า . . .หิ ้วหวีไป. . . หิ ้วหวีมา . . . เลยทีเดียว รั่วกันแต่พองามจ้ ะ ตอ่ ๆ...เธอสงสัย ว่าแต่เธอสงสัยม้ า....ท�ำไมลูกกล้ วย มัย้ ว่าท�ำไมแม่กล้ วยแกถึงทรงอิทธิ พลางกูร ถึงไม่มเี ม็ด? มโนกันเล่นไปก่อนเนอะ เดีย๋ วงวด ขนาดนี ้ เรามาดูกันตัง้ แต่ใบก่ อนเลย ด้ วย หน้ ามาว่ากันต่อจ้ ะ บ๊ ายบาย ความที่ใบของแกทังใหญ่ ้ เบ้ อเริ่ ม และเหนียว จริ งจัง ฉีกให้ เป็ นริ ว้ ได้ แต่ดงึ ให้ ขาดออกจาก กันยากมาก (ถ้ าไม่เคย แนะน�ำให้ ลองจ่ะ) คน ก็ เ ลยชอบเอามาห่ อ กัน ทัง้ ขัน ครู ห่ อ หมก ข้ าวต้ มมัด ยาสูบ...เยอะแยะตาแป๊ ะไก่ ส่วนล�ำต้ นนี่ก็ไม่ได้ มีดีแค่ท�ำกระทง นะ บางคนเอาไว้ เป็ นที่ปลูกผักกันเลย ที่ล� ้ำ กว่านันคื ้ อ เอามากินเลย ผดั ต้ นกล้ วยนีแ่ หละ!
ซาหวัดดีจ้า มากันอีกแล้ ว มากัน ทุกที เอิ ้ว! เอิ ้ว! หวังว่าเธอจะดี หวังว่าเธอจะ ชิลล์ หวังว่าเธอจะมัน เอิ ้ว! เอิ ้ว! เรามาคุยกันเรื่ องกล้ วยๆ กันต่อนะ จ๊ ะ เธอเคยสงสัยมัย้ ว่า ท�ำไมกล้ วยถึงไม่มี เม็ด?...แล้ วถ้ าไม่มีเม็ดจะปลูกยังไงล่ะ? นัน่ สินะ งันเราต้ ้ องมาดูวา่ เค้ าชอบปลูกกันยังไง จริ งๆ แล้ วแม่กล้ วยแกมีเมล็ดนะจ๊ ะ แต่คนกลับชอบปลูกด้ วยหน่อมากกว่า คือ ขุด แล้ วก็เอามาลงให้ แตกกอแบบเดียวกับพวก ขมิ ้น~ขิง~ข่าไรเงี ้ย ไม่แน่น้าาางี ้นี่เองที่อาจ ท�ำให้ จิตใต้ ส�ำนึกของแม่กล้ วยเริ่ มคุยกับยีน ของตัวเองว่า “ไม่ต้องมีม้ง มีเม็ดแล่ว คนขี ้ เกียจถุย เดี๋ยวไงคนเค้ าก็ขุดหน่อเราไปปลูก อยูด่ ีแหละ” เธอลองสังเกตดิ แม่กล้ วยฮิตๆ ที่ อยู่กบั คนมานาน แบบกล้ วยน� ้ำว้ า กล้ วยไข่ กล้ วยหอมเงีย้ ไม่มีเม็ดเลย ส่วนกล้ วยตานี กล้ วยหักมุก กล้ วยนาก กล้ วยอินดี ้ๆ หน่อยจะ ยังมีเม็ดอยู ่ ยิ่งกล้ วยป่ าๆ ที่ต้องพึง่ พาสัตว์ให้ มากิน แล้ วอึเพื่อขยายพันธุ์ให้ ยิ่งต้ องมีเม็ด เยอะเลย ที นี เ้ วลาแม่ ก ล้ ว ยแกออกลูก เสร็ จ แล้ ว เราก็ จ ะตัด ต้ น เก่ า ทิ ง้ ถมให้ เ ป็ นปุ๋ยไป เพราะปกติแล้ วแม่กล้ วยจะออกลูกรอบเดียว พอหมดเครื อนันก็ ้ จะตายอยูด่ ี เมื่อต้ นแก่ร่วงไป ต้ นใหม่ก็แทงหน่อ ขึ ้นมา ซ้ ายที ขวาที ค่อยๆ ผุดกันออกมา จน กลายเป็ นกอกล้ วย..สุดยอดเขื่อนธรรมชาติที่ มีประสิทธิภาพยิ่งกว่าเขื่อนคนสร้ างหลายขุม เพราะมีระบบดูดน� ้ำอัตโนมัติเข้ าไปเก็บไว้ ได้
ในทุก ๆ ส่ ว นของร่ า งกาย มี ร ะบบคายน� ำ้ อัตโนมัตสิ ร้ างความชุม่ เย็นในบรรยากาศ แถม มีระบบชลประทานปล่อยน� ้ำแก่พืชใกล้ เคียง อัตโนมัติ เรี ยกได้ ว่าถ้ ากลัวต้ นไม้ ตายตอน หน้ าแล้ ง แค่ปลูกกล้ าไว้ ตรงกอกล้ วย ก็จะมีน� ้ำ หล่อเลี ้ยงให้ รอดไปถึงฝนหน้ าได้ เลย ถ้ าจะต้ อง เอาเงินประชาชนหลายล้ าน ตัดไม้ ไล่สตั ว์ป่า ถล่มภูเขาเอาปูนมาสร้ างเขื่ อน เรามาปลูก กล้ วย น่าจะกันน� ้ำท่วม ลดโลกร้ อนได้ ดีกว่า แถมมีกล้ วยให้ กนิ อีกด้ วย จากนี ้ไปถ้ าใครถาม เธอว่า ”ถ้ าไม่สร้ างเขื่อนแล้ วจะท�ำไง?” ตอบ เค้ าไปดังๆ เลยว่า “ปลูกกล้ วยเลยจ้ ะ” ลมพัดปลิว กิ่งใบพลิ ้วสยาย ความ งามของแม่กล้ วยนัน้ ฉายออกมาในแบบแฉกๆ ห้ อยๆ ถ้ าไม่นบั กล้ วยพัดแล้ ว ดูเหมือนจะไม่ ค่อยมีใครอินกับความงามลีลานี ้เท่าไหร่ ฉัน ไม่เคยได้ ยินใครพูดเลยว่า “ปลูกกล้ วยสิ สวย ดีนะ” แต่ นั่น คงไม่ ส� ำ คัญ เท่ า กับ คุณ ค่ า มากมาย ที่แม่กล้ วยมีให้ ลกู อย่างเราๆ ตลอด มา ดัง่ หญิงที่งามจากภายใน แม้ เดินผ่านมา แล้ วไม่ดงึ ดูดใจ แต่ร้ ูจกั กันไป กลับน่ารักขึ ้น ทุกที...ฮี ้วววว ป.ล. ไม่เอาเขื่อน ปลูกกล้ วย! ไม่เอา เขื่อน ปลูกกล้ วย! นะจ้ ะ
ส�ำหรับฉันหากโลกนี้เหลือผักแค่ 5 ชนิด ให้ฉันปลูกไว้กินได้ หนึ่งในนั้นต้องเป็นผักหวาน แน่นอน เพราะนางขยายพันธุง์ า่ ย ปักช�ำก็ขนึ้ เพาะ เมล็ดก็ยิ่งสวย (แต่เมล็ดนางต้องเพาะสดนะ ถ้า เก็บไว้ยนั แห้งหลายเดือนจะไม่งอกอีก) นางอายุยนื ปลูกทีเดียวแล้วจบ มีกินเป็น 6-7 ปี ตัวนางไม่เล็ก ไม่ ใหญ่ มีทกี่ ว้าง...ก็ปลูกลงดินได้ มีทแี่ คบ...ก็ปลูก กระถางได้ นางโตง่าย แข็งแรง ทนทาน ออกใบ ตลอด เก็บกินได้ทุกฤดู - ป๊อบ พันพรรณ [ Columnist : A Plant I Love ]