Panorama Magazine issue 187 by Panorama Magazine

Polish Weekly Magazine NR 187 31 marca 2011 

www.panorama24.co.uk

POLISH COMMUNITY ONLINE

Przegląd prasy polskiej

Bezpłatna w Londynie Najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

Poza Londynem cena: 1 GBP

Orzeł z Wisły wylądował Adam Małysz

W kazda Sobote od 10 do pozna Slide daje Ci dwie sale najnowszej muzyki oraz niezapomniane klasyki. Aby zapewnic Ci niezapomniana rozrywke na Sali Glownej gramy: House, Progressive i trance. Mala sala: R&B, Funky House i Urban Classics Tel: 020 8840 0616 E-Mail: info@karmaealing.com Web: www.karmaealing.com

Wstep powyzej 20 lat, wymagany dowod tozsamosci. Ostatnie wejscie do godziny 1:00. Oferta specjalna £5 cala noc z ta ulotka.

01_Pano_start.indd 1

3/28/2011 7:58:34 PM

UBEZPIECZENIA Informac Inf formacj ormacje dla Polaków miesz s kaj sz a ¦cccyych w UK aj t +FǴMJ QPTJBEBT[ TBNPDIØE J QPUS[FCVKFT[ UBOJFHP VCF[QJFD[FOJB [ VX[HMǗEOJFOJFN QPMTLJDI [OJȈFL [BE[XPǩ OB QPMTLǌ MJOJF MVC OBQJT[ NBJMB OB BESFT QPMJTI!POFDBMMEJSFDU DP VL t +FǴMJ XZCJFSBT[ TJF EP 1PMTLJ UP OJF [BQPNOJK [BCSBǎ XBȈOFHP [BǴXJBED[FOJB P [OJȈLBDI [ QPMTLJFK öSNZ QBNJǗUBK P UZN [F VCF[QJFD[FOJF X 1PMTDF NVTJ CZǎ SP[XJǌ[BOF BCZ [OJȈLJ V[OB Z öSNZ BOHJFMTLJF ONE CALL INSURANCE 6CF[QJFD[FOJB TBNPDIPEØX PTPCPXZDI t 6CF[QJFD[FOJB PE PDISPOZ QSBXOFK -FHBM $PWFS t 1PNPD ESPHPXǌ OB DB ǌ &VSPQǗ #SFBLEPXO $PWFS QP QSPNPDZKOFK DFOJF t 6CF[QJFD[FOJB OB &VSPQǗ [JFMPOB LBSUB t 6CF[QJFD[FOJB 5BYJ J JOOZDI QPKB[EØX LPNFSDZKOZDI t 6CF[QJFD[FOJB CVEZOLØX J NJFOJB t 6CF[QJFD[FOJB LPNFSDZKOF OQ 4LMFQØX

T͗ Ϭϴϰϱ ϯϰϰ Ϭϰϴϲ ͻ T: 01302 554 018

Email: polish@onecalldirect.co.uk 7 DNIOWY TRAVEL INSURANCE GRATIS DO WYKORZYSTANIA W DOWOLNYM MOMENCIE TRWANIA UBEZPIECZENIA SAMOCHODOWEGO

01_Pano_start.indd 2

3/28/2011 7:58:38 PM

Przegląd prasy polskiej

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

01_Pano_start.indd 3

Reklama: 020 3026 6550

3 3/28/2011 7:58:38 PM

Spis treści 4 6 9

Historia

Spis treści Strona czytelnicza Serwis informacyjny

Społeczeństwo 14

Uratowałem życie Hitlerowi

DZIENNIK ZACHODNI

Nastolatki i seks

GŁOS SZCZECIŃSKI

Na kocią łapę... z dziećmi GŁOS WIELKOPOLSKI

Anglia zmienia Polaków

Kultura i sztuka 42

KURIER PORANNY

Internetowa krucjata starszej pani EXPRESS BYDGOSKI

Każda kobieta ma przynajmniej jedną torebkę. Na początek – takuważają te panie, które chętnie nabywają kolejne egzemplarze. Bo inną trzeba mieć do pracy, inną na randkę czy spotkanie ze znajomymi, a mniejsza przyda się w sam raz na wizytę w teatrze.

Jak ubrać się na randkę, by oczarować kobietę?

GAZETA LUBUSKA

Nie tylko kobiety, ale i mężczyźni chcą się dobrze prezentować, szczególnie podczas randek. Warto więc wiedzieć, czym można się wyróżnić podczas spotkania, by kobieta odebrała cię jako osobę dobrze wyglądającą i wartą kolejnych spotkań.

Orzeł wylądował

WPROST

Koniec kariery Adama Małysza oznacza, że kończy się dekada zachwytów nad wielkim mistrzem i prób zrozumienia jego tajemnicy. Tajemnicy, która wciąż nie została rozwikłana.

Horoskop Coś dla niej PLOTKORAMA

Męska rzecz

Styl życia 26

Jedna torebka? Dobra na początek!

GŁOS WIELKOPOLSKI

51 52

Rozwód - walka o ojcostwo

Karnet kulturalny

Kobieta

POLISH EXPRESS

Obyczaje

Łatwo powiedzieć Love, trudniej dopisać Story

GAZETA WROCŁAWSKA

Coś dla niego

Przytulne mieszkanie w starej fabryce GAZETA WSPÓŁCZESNA

Sok z buraczków na wątrobę i serce GAZETA POMORSKA

Nauka 32

Wężownik: nowy znak zodiaku

KURIER PORANNY

Delﬁny zastępują kosmitów EXPRESS BYDGOSKI

Panoramiś 35

PANORAMIŚ

4 01_Pano_start.indd 4

Sport 58

Serwis informacyjny

Dodatek 61

Nieruchomości w Polsce

Ogłoszenia

Ogłoszenia drobne i reklamy

24.co.uk 3/28/2011 7:58:46 PM

International Favourites

Przegląd prasy polskiej

Dzwon´ do Polski na telefon stacjonarny za mniej niz˙1p za minute¸ 3000 minut do 3 numerów stacjonarnych z telefonu komórkowego za jedyne £10,21 na miesiąc

Wyślij SMS o treści: POLAND na nr 61202 o2.co.uk/internationalfavourites For O2 mobile customers. You can call up to 3 standard landlines in selected countries from the UK. See o2.co.uk/terms for full terms and list of available countries.

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

01_Pano_start.indd 5

Reklama: 020 3026 6550

5 3/28/2011 7:58:47 PM

Wspiera

Strona czytelnicza

Z cyklu: Ulice Londynu

Konkursy

Bilety na koncert Tede! CZYTELNICY Piszą

Na naszych czytelników czekają 2 podwójne wejściówki na występ polskiego rapera Tede oraz 2 egzemplarze jego płyty pt. „Notes 3D ”, która ukazała się w grudniu 2010 r. Bilety oraz płyty zostaną rozlosowane wśród czytelników, którzy wyślą maila na adres konkurs@panorama24.co.uk porady eksperta lub SMS-a na numer 84555. W treści maila/SMS-a wpisz PANORAMA spacja TWOJE IMIĘ I NAZWISKO, POSTCODE oraz NUMER TELEFONU i dopisek TEDE. SUPPORT:

Zgłoszenia przyjmujemy do 20 kwietnia 2011. Koszt SMS-a: 25p + cena standardowego SMS-a.

WJDN

30.04.2011 The Rhythm Factory

16-18 Whitechapel Rd City of London E1 1EW 020 7375 3774 www.rhythmfactory.co.uk

TICKETS

PRESALE: 18£

ON THE DOORS: 23£

CONCERT

DOORS: 7pm START: 8.30pm

TICKETS

plyty.co.uk ticketweb.co.uk

WIE .,( -2â

Buch ,QWHUQDWLRQDO 3URPRWHUV 2ILFMDOQH 3XQNW\ 6

SU]HGDů\ %LOHWyZ POLISH DELI EALING, 33 High Street, Londyn (Ealing W5 ), Tel:02085794644, POLISH DELI HAMMERSMITH,163 King Street London W6 9JT Pn-Sob:9.00-19.00 BASIA POLISH FOOD, 190 High Road, Willesden, NW10 2PB, Tel.02084513231, Nd:10.00-18.00 GOSIA TRAVEL/MORAWSKI DELI, 157 High St., Londyn (Harlesden), NW10 4RT, Tel: 020 8965 5340 POLSMAK, 39 Balls Pond Rd., Londyn (Hackney / Islington), N1 4BW, Tel: 020 7275 7045 GOSIA TRAVEL VICTORIA UNIT 16 164 Victoria Street London SW1E 5LB, Tel: 020 7828 5550 GOSIA TRAVEL EALING BROADWAY 48 Haven Green London W5 2NX Tel: 020 8998 6999 GOSIA TRAVEL TOOTING BEC - POLONEZ TRAVEL 16 Trinity Road London SW17 7RE Tel: 020 8767 W&A DILIGENT LTD POLSKI SKLEP 5551 - 65 WESTBURY AV. London- Wood Green N22 6SA Tel: 020 8889 2605 POLSKI SKLEP WAWELSKI - Finchley Central 360 REGENTS PARK RD N3 2LJ London *ą6.$ - 301 High Road , Leyton E10 5QN

Londyn w obiektywie Łukasza Danielczyka. Czy mają Państwo swoje własne zdjęcia Londynu? Jeśli tak, prosimy wysyłać je do nas na adres: czytelnicy@panorama24.co.uk. Zostaną opublikowane w kolejnych wydaniach „Panoramy”!

POLISH

Poleca

IX Festiwal Polskich Filmów KINOTEKA

Historia Londynu w obrazach - najlepsze zdjęcia sprzed lat

Wspiera

Do 13 kwietnia Dziewiąta edycja KINOTEKI odbywa się aż w 5 miastach na terenie Wielkiej Konkursy Brytanii i w 13 różnych kinach. Na program tegorocznego festiwalu składają się najnowsze produkcje filmowe z CZYTELNICY kraju, retrospektywa Piszą mistrzów komedii, nagrodzone polskimi i zagranicznymi nagrodami krótkie metraże, artystyczne filmy eksperymentalne oraz wyjątkowe wydarzenie muzyczno-filmowe w rytmie elektroporady eksperta jazzu zamykające festiwal. Pojawi się też plejada gości ze świata polskiej kinematografii, w tym Jerzy Skolimowski, Przemysław Wojcieszek oraz Marcin Wrona. Bilety na seanse są w sprzedaży w kasach i na stronach internetowych partnerskich kin.

imieniu całej Wielkiej Brytanii Witamy w Londynie! Królowa Matka w wita królową Holandii – Julianę. (Londyn, 13 kwietnia 1972)

LONDON BELFAST EDINBUR

GH EXETER GLASGOW

ORGANIZED BY:

kinoteka 2011 PION3a.indd

SUPPORTED BY:

18.2.2011 13:54:44

Więcej informacji oraz szczegółowy program festiwalu można znaleźć na stronie www.kinoteka.org.uk.

6 01_Pano_start.indd 6

24.co.uk 3/28/2011 7:58:53 PM

Przegląd prasy polskiej

Regularne linie autokarowe z Anglii do 140 miast w Polsce Bezpośrednio do Polski - bez przystanków w Belgii, Holandii i Niemczech Birmingham, Coventry, Banbury, Oxford, High Wycombe, Slough, Londyn, Maidstone, Dover. Sprzedaż i rezerwacja biletów w godz. 9.00-20.00 ٠ Tel. + 44 785 100 3844 ٠ w sieci ٠ u innych agentów ٠ on line na www.bustravel.com.pl MOŻLIWOŚĆ ZAPŁATY KARTĄ PŁATNICZĄ TRAVEL

Andrychów Białystok Biecz Bielsko-Biała Bochnia Bolesławiec Bolków Brodnica Brzeg Brzesko Bydgoszcz Bytom Chełm

Chorzów Chrzanów Cieszyn Częstochowa Dębica Dobrodzień Dzierżoniów Gdańsk Giżycko Gliwice Głogów Głogówek Gorlice

Gorzów Wielkopolski Grodków Grudziądz Grybów Inowrocław Janów Lub. Jarosław Jasło Jastrzębie Zdr. Jelenia Góra Jemienica Jędrzejów Kalisz

Katowice Kętrzyn Kielce Kluczbork Kłodzko Kołobrzeg Konin Koszalin Koźle Kraków Krapkowice Krasnystaw Kraśnik

Krosno Legnica Lesko Leszno Lubin Lublin Lubliniec Lwówek Śląski Łomża Łódź Mielec Międzyrzecz Mrągowo

Nowa Sól Nowogard Nowy Sącz Nowy Targ Nysa Olesno Oleśnica Olkusz Olsztyn Oława Opole Ostrołęka Ostrowiec Św.

Ostróda Ostrów Maz. Ostrów Wlkp. Piekary Śląskie Piła Piotrków Tryb. Poznań Prudnik Przemyśl Przeworsk Przysucha Pszczyna Puławy

Pyskowice Rabka Racibórz Radom Rawa Maz. Ropczyce Rybnik Rzeszów Sandomierz Sanok Skarżysko-Kam. Skoczów Sieradz

Słupsk St. Wola Starachowice Strzelce Op. Sucha Beskidzka Szczecin Szczękociny Szprotawa Świdnica Świebodzice Świecie Tarnobrzeg Tarnowskie Góry

Tarnów Tczew Tomaszów Lub. Toruń Toszek Tychy Wadowice Wałbrzych Warszawa Wodzisław Śl. Wrocław Wyszków Zabrze

Zambrów Zamość Zawadzkie Zawiercie Ząbkowice Zielona Góra Żory

#JVSP SBDIVOLPXF

*TUOJFKFNZ OB SZOLV PE SPLV SFKFTUSBDKB X ). 3FWFOVF $VTUPNT KBLP "HFOU

/PXF CJVSP (PMEIBXL .FXT -POEPO 8 1"

5FM .PC

4VJUF 5FNQMF )PVTF

&NBJM JOGP!SBDINJTUS[ DP VL 8FC XXX SBDINJTUS[ DP VL

)BSSPX )" 5)

(PE[ PUXBSDJB 1PO 1U t 4PC t

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

01_Pano_start.indd 7

4UBUJPO 3PBE

Reklama: 020 3026 6550

7 3/28/2011 7:58:59 PM

Foto Serwis

Warszawa, Polska. Widzowie 10. edycji Warsaw Horse Days mieli okazję podziwiać najlepszych jeźdźców Europy z ich pięknymi podopiecznymi. Londyn, Anglia. Burmistrz miasta, Boris Johnson, jako muzyk? W ten sposób poparł on muzyczny konkurs mający się odbyć w kwietniu na stacjach metra.

Kerang, Australia. Książę William jeszcze myślami w helikopterze podczas ostatniego dnia australijskiej wizyty.

Zakopane, Polska. W dniu ostatniego skoku Adama Małysza nawet najmłodszym fanom mistrza „urosły” wąsy. Londyn, Anglia. Także w tak zabawny sposób mieszkańcy Londynu protestowali przeciwko cięciom rządu Davida Camerona.

8 02_serwis.indd 8

24.co.uk 3/28/2011 7:34:24 PM

Przegląd prasy polskiej

Polscy chuligani znowu w akcji Polska reprezentacja przegrała mecz z litewską kadrą. Polscy chuligani, którzy przyjechali na mecz, wzięli odwet na Litwinach w regularnej bitwie z policją. W piątkowy wieczór polscy chuligani stoczyli regularną bitwę z miejscowymi siłami porządkowymi. Do przykrych incydentów dochodziło już kilka godzin przed meczem. Wówczas zatrzymano trzech kibiców w Mariampolu (w drodze na stadion), a kolejnych siedmiu – w samym Kownie. Najgorsze wydarzenia miały jednak miejsce około półtorej godziny przed spotkaniem. Grupy polskich pseudokibiców na stadionie i wokół niego stoczyły regularną bitwę z litewskimi

służbami ochrony, a także... między sobą (zwaśnione grupy z różnych klubów). Chuligani rzucali betonowymi fragmentami trybun i ogrodzenia, krzesełkami, racami oraz petardami. Według największego litewskiego dziennka „Lietuvos Rytas” pięć osób – w tym czterech Polaków – odniosło obrażenia, a prawie trzydzieści zostało zatrzymanych. Policja w Kownie opanowała sytuację w mieście dopiero w nocy. Około 60 polskich pseudokibiców zostało zatrzymanych. Około 50 osób zostało już zwolnionych po podpisaniu protokołu, ośmiu było zatrzymanych na 48 godzin - informował kierownik wydziału konsularnego ambasady RP w Wilnie, radca minister Stanisław Kargul. Jedna z litewskich

dziennikarek zapytała trenera Franciszka Smudę, czy nie wstydzi się z powodu zachowania polskich kibiców. - Jest mi bardzo przykro - przyznał selekcjoner. źródło: GAZETA.PL

Wizytę odwołano ze względu na wewnętrzną sytuację Wielkiej Brytanii i zaangażowanie Brytyjczyków

w Libii. Tematem rozmów miał być właśnie program polskiego półrocznego przewodnictwa, unijny budżet (w sprawie którego Polska i Wielka Brytania stoją po przeciwnej stronie barykady) i plan reform w UE. Przełożenie wizyty (termin nowej nie jest jeszcze nie znany) to dowód na to, że relacje Warszawy z Londynem psują się. Już późną jesienią ubr.

Gdańsk

Przymusowe lądowanie Kilka dni temu przymusowo na lotnisku w Gdańsku Rębiechowie lądował samolot z Rygi do Londynu. Przyczyną lądowania i interwencji Straży Granicznej był awanturujący się pasażer. Badanie alkomatem wykazało, że Łotysz miał w organizmie dwa promile alkoholu. Najprawdopodobniej będzie musiał zapłacić grzywnę. źródło: GAZETA WYBORCZA TRÓJMIASTO Białystok

20 ton butelek w rowie

Nienajlepsze stosunki polsko-brytyjskie Donald Tusk nie poleciał do Londynu. Mimo wspólnego listu premierów Tuska i brytyjskiego – Davida Camerona – w sprawie reform w UE, stosunki Warszawy z Londynem nie są ostatnio najlepsze.

Polska lokalna

doszło do ich pogorszenia z powodu „ataku” Camerona na budżet UE. Brytyjczycy są tradycyjnie zwolennikami małego unijnego budżetu. Tym razem szef brytyjskiego rządu, który sam przeprowadził imponujący program cięć budżetowych, narzucił Unii niedobry dla Polski ton dyskusji o przyszłym budżecie UE na lata 2014-2020. źródło: GAZETA.PL

Do dwóch zdarzeń drogowych z udziałem samochodów ciężarowych doszło kilka dni temu na trasie Suwałki-Augustów. Ciężarówka z butelkami znalazła się w rowie, a drugiej urwało się koło, które trafiło w samochód osobowy. Na szczęście nikomu nic się nie stało. źródło: GAZETA WYBORCZA BIAŁYSTOK

Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. Dzwoniąc powołaj się na magazyn Panorama!

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii 02_serwis.indd 9

Reklama: 020 3026 6550

9 3/28/2011 7:34:25 PM

Serwis

Laptopy dla pierwszaków? Za miliard złotych rząd planuje znowu kupować netbooki dla uczniów. Tym razem dla pierwszaków z podstawówek, a nie z gimnazjów. Projekt Ministerstwa Infrastruktury jest taki: we wrześniu każdy pierwszoklasista dostanie netbooka. Na własność. A każdy nowy rocznik – nowe urządzenia, nawet tablety. Netbooki miałyby starczyć dzieciom do III klasy. W roczniku jest ok. 350 tys. dzieci. - Chcemy wyrównać szanse edukacyjne w małych miejscowościach zagrożonych wykluczeniem cyfrowym - mówi wiceminister Magdalena Gaj. Już raz, w maju 2008 r., premier Donald Tusk zapowiadał „informatyczną rewolucję w szkołach”, czyli komputer dla każdego gimnazjalisty. Ale przyszedł kryzys i na komputery zabrakło pieniędzy. Skąd się wezmą teraz? Z opłat operatorów komórkowych za wykorzystywanie częstotliwości. PTC (Era), Polkomtel (Plus) i Centertel (Orange) do 2022 r. muszą wpłacić budżetowi państwa łącznie 900 mln euro za koncesje na telefonię trzeciej generacji otrzymane w 2000 r. źródło: GAZETA.PL

Radioaktywna chmura nie zagraża Polsce - Chmura, która uformowała się po awarii elektrowni Fukushima I, jest bardzo mała i na pewno nikomu nie zaszkodzi - uspokajają eksperci.

Zdaniem ekspertów, nawet jeśli nad Polskę dotrze chmura zanieczyszczona radioaktywnymi pierwiastkami, to nie musimy się jej obawiać. Im bardziej chmura oddala się od Japonii, tym jest rzadsza, a stężenie radioaktywnych pierwiastków mniejsze. - Chmura, która uformowała się po awarii elektrowni Fukushima I, jest bardzo mała i na pewno nikomu nie zaszkodzi. Nawet w Rosji czy w USA. W Polsce jest to zupełnie wykluczone - po-

wiedział doc. Andrzej Strupczewski z Instytutu Energii Atomowej POLATOM. Zdaniem dr. Sławomira Latka, rzecznika Państwowej Agencji Atomistyki, nie można dziś określić,

Pierścień prymasa za 50 euro Złodzieje przetopili pierścień prymasa Stefana Wyszyńskiego. Brylanty, którymi był wysadzany, sprzedali za 50 euro. Kilka dni temu policja w końcu zatrzymała złodziei kilkaset kilometrów od Poznania.

Pierścień był częścią wystawy poświęconej Prymasowi Tysiąclecia. Na początku lutego w katedrze gnieźnieńskiej prezentowano jego osobiste pamiątki: strój kardynalski,

sekretarzyk, zdjęcia i dokumenty. Ponadto pierścień: gruby, wykonany ze srebra i złota, wysadzany brylantami, z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej. Skradziono go cztery dni po otwarciu wystawy. Ks. Zbigniew Przybylski, rzecznik gnieźnieńskiej kurii, tłumaczył wtedy: - Pierścień nie ma specjalnie dużej wartości materialnej ani artystycznej, ale jest cenny jako historyczna pamiątka po prymasie Wyszyńskim. Prymasowi podarowała go Konferencja Episko-

kiedy powietrze znad Japonii znajdzie się nad Polską. Wyjaśnił on, że takie symulacje są miarodajne na odległość najwyżej kilkuset kilometrów. źródło: NEWSWEEK.PL

patu Polski z okazji tysiąclecia chrztu Polski w 1966 r. źródło: GAZETA.PL

Polacy zwolennikami transportu publicznego Spacerkiem do pracy – to najbardziej lubią Rumuni i Hiszpanie. Samochodami wożą się Amerykanie i mieszkańcy RPA, a rowerami mieszkańcy Indonezji i Holendrzy. Polacy, jak mało kto, kochają podróżować do pracy środkami komunikacji miejskiej. Pytanie było krótkie: jak najczęściej docierasz do pracy? Pieszo? Autem? Rowerem?

Komunikacją miejską? Badacze firmy Euro RSCG zadali je mieszkańcom 20 krajów. W Polsce mało komu chce się chodzić pieszo – maszeruje tylko 10 proc. (np. w Wielkiej Brytanii 17 proc., w Czechach – 18 proc., a w Niemczech – 19 proc.). Rowerem do pracy jeździ jeszcze mniej Polaków – tylko 6 proc. (w Europie tylko w Rumunii jest mniej praco-cyklistów – 4 proc., w Czechach – 7 proc.).

Korki na ulicach naszych miast sugerowałyby, że większość Polaków jeździ do pracy samochodem. Nic bardziej mylnego. Robi to tylko 24 proc. z nas (we Francji, Niemczech czy Wielkiej Brytanii – ponad 50 proc., a w RPA i USA – nawet ponad 80 proc.). Publicznym transportem do pracy jeździ 26 proc. Francuzów i 36 proc. Czechów. A Polaków – 50 proc! źródło: NEWSWEEK.PL

Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. Dzwoniąc powołaj się na magazyn Panorama!

10 02_serwis.indd 10

24.co.uk 3/28/2011 7:34:28 PM

Przegląd prasy polskiej

Ziemia znów się zatrzęsła

tym razem trzęsienie ziemi dotknęło jeden z najbiedniejszych azjatyckich krajów – Birmę. Co najmniej 75 osób zginęło, a 100 zostało rannych. Liczba oﬁar będzie rosnąć.

NATO przejmuje kontrolę ambasadorowie państw Nato uzgodnili przejęcie dowództwa nad wszystkimi operacjami powietrznymi w Libii, łącznie z atakami z powietrza w celu ochrony ludności cywilnej - poinformował sekretarz generalny sojuszu anders Fogh Rasmussen. - Naszym celem jest ochrona cywilów i obszarów zamieszkanych przez ludność cywilną, zagrożonych atakami reżimu Muammara Kaddafiego - powiedział Rasmussen, wskazując na rezolucję nr 1973 Rady Bezpieczeństwa ONZ, przewidującą podejmowanie w tym celu „wszelkich niezbędnych działań”. Operacjami Sojuszu w Libii

będzie dowodził kanadyjski generał Charles Bouchard. Pełni on obecnie służbę w połączonym dowództwie sił NATO w Neapolu. Natomiast Turcja zaoferowała mediacje w konﬂikcie libijskim. Prezydent Recep Erdogan powiedział brytyjskiemu dziennikowi „The Guardian”, że Ankara gotowa jest pośredniczyć w negocjacjach, które mogą doprowadzić do zawieszenia broni w Libii. Erdogan ostrzegł, że przedłużający się konﬂikt zamieni Libię w „drugi Irak” lub w „kolejny Afganistan”. To może mieć, jego zdaniem, fatalne konsekwencje nie tylko dla samej Libii, ale także dla państw NATO, które prowadzą operację wojskową w tym kraju. źródło: WPROST.PL

Do trzęsienia doszło w trudno dostępnym, górzystym regionie na pograniczu Birmy, Tajlandii i Laosu. Wstrząsy odczuwalne były na całym Półwyspie Indochińskim i w Chinach. W Bangkoku, stolicy Tajlandii, trwały 10 sekund. Odczuwalne były też w Hanoi, stolicy Wietnamu. Birmańskie radio podało, że w kraju zniszczone

zostały co najmniej 244 domy, 14 klasztorów buddyjskich i dziewięć budynków rządowych. Jak podkreśla agencja AP, większość wiejskich regionów Birmy, najbiedniejszego kraju w Azji, jest słabo rozwiniętych. Stan infrastruktury utrudnia prowadzenie akcji ratunkowej. Rządząca krajem junta wojskowa zazwyczaj też niechętnie udziela informacji na temat katastrof naturalnych. W 2008 r. po przejściu nad krajem cyklonu Nargis, który zabił 130 tys. ludzi, wojskowi byli powszechnie krytykowani za nieodpowiednie przygotowanie i zbyt wolną reakcję na katastrofę. źródło: NEWSWEEK.PL

Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. Dzwoniąc powołaj się na magazyn PANORAMA!

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii 02_serwis.indd 11

Reklama: 020 3026 6550

11 3/28/2011 7:34:32 PM

Serwis

Całkiem nowa twarz

15 godzin trwała pierwsza udana operacja całkowitego przeszczepu twarzy. Przełomu dokonali lekarze z Usa.

Godzina dla Ziemi W tym roku akcja nosi hasło „Godzina dla Ziemi WWF - spraw, by trwała dłużej”. WWF zachęca, aby nie ograniczać się do zgaszenia światła na godzinę, lecz podejmować zobowiązania do działań na rzecz ochrony Ziemi przez cały rok. Akcja trwała godzinę – między 20.30 a 21.30. Światło gaszone jest w każdej strefie czasowej o tej samej godzinie. Pierwsi wyłączyli je mieszkańcy Wyspy Chatham na Pacyfiku u wschodnich wybrzeży Nowej Zelandii, przy umownej linii zmiany daty. Na 60 minut w ciemności pozostało kilkadziesiąt budynków w Warszawie i kilkaset w całej Polsce, dla poparcia ochrony

klimatu. Akcja organizowana jest od 2007 r. Wtedy w Sydney Australijczycy wyłączyli prąd w ponad 2 mln domów. W 2010 r. wyłączenie światła na 60 minut było największą akcją dla środowiska w historii – uważa WWF. Uczestniczyło w niej ponad 4,5 tys. miast w 128 krajach. Wyłączono m.in. oświetlenie wieży Eiﬄa w Paryżu, Pałacu Buckingham w Londynie, mostu Golden Gate w San Francisco, Opery w Sydney. Godzina wyłączonych świateł ma być symbolicznym apelem o przeciwdziałanie zmianom klimatycznym i o podjęcie przez władze wszystkich krajów konkretnych zobowiązań na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. źródło: GAZETA.PL

Chirurdzy z Bostonu podczas 15godzinnej operacji przeprowadzili pierwszy w USA pełny przeszczep twarzy u 25-letniego Dalla Wiensa, który uległ wypadkowi podczas prac budowlanych - poinformowały agencje. Jeden z najbardziej skomplikowanych zabiegów przeprowadziło w minionym tygodniu ponad 30 chirurgów, lekarzy i pielęgniarek w Brigham and Woman’s Hospital.

Pobrali oni całą twarz od dawcy, którego nazwiska nie ujawniono, a następnie wszczepili Dallasowi Wiens nowy nos, usta, skórę twarzy oraz znajdujące się pod nią mięśnie i nerwy. Dr Bohdan Pomahac, chirurg plastyczny, który kierował operacją, powiedział, że choć przeszczep się powiódł, to Dallas prawdopodobnie nie odzyska pełnego czucia w lewej szczęce i lewej części czoła. W tych miejscach uszkodzenia nerwów były bowiem największe. Na razie nie ma też szans, by mężczyzna odzyskał wzrok. To trzeci na świecie pełny przeszczep twarzy. źródło: NEWSWEEK.PL

Owocowe samochody?

Będą tańsze, lżejsze i bardziej ekologiczne. Plastikowe elementy w samochodach mogą zastąpić tworzywa z włókien bananowca i ananasa. Opracowana przez brazylijskich naukowców metoda pozwala wykorzystać włókna roślinne z łodyg i liści ananasów czy bananów do produkcji tworzyw mogących znaleźć zastosowanie w przemyśle samochodowym - informuje serwis „EurekAlert”. Nowa generacja zbrojonych włóknem ro-

ślinnym tworzyw sztucznych ma być mocniejsza, lżejsza i bardziej przyjazna dla środowiska niż obecnie używane plastiki. Mogą z nich powstawać na przykład deski rozdzielcze, zderzaki czy boczne panele. Dzięki małej masie takie części przyczynią się do oszczędności paliwa. Są również odporniejsze na działanie ciepła, benzyny, wody i tlenu. W dodatku włókna roślinne to surowiec odtwarzalny, w przeciwieństwie do ropy naftowej. źródło: NEWSWEEK.PL

Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. Dzwoniąc powołaj się na magazyn PANORAMA!

Kosmetyka

singersi:) kapela nie tylko na wesela! Do super imprezy brakuje Ci już tylko zespołu muzycznego? Świetnie traﬁłeś! Zagramy specjalnie dla Twoich Gości na Twoim weselu, urodzinach, chrzcinach czyli wszedzie tam gdzie chcesz. Zespół singersi:) serdecznie zaprasza na odsłuch na żywo. Spełnimy Twoje oczekiwania. Szeroki repertuar, w którym zawsze znajdziesz coś dla siebie.

kom.: 07526693844 mail: singersi-zespol@tlen.pl 12 02_serwis.indd 12

skype: ewa1875 www.singersi-zespol.com.pl

24.co.uk 3/28/2011 7:34:37 PM

Przegląd prasy polskiej

Papierosy bez marki Już wkrótce opakowania paczek papierosów w Wielkiej Brytanii mają nie mieć logo, nazwy ani marki.

Burzliwa noc w Londynie Po wielkiej, ocenianej nawet na pół miliona osób, manifestacji związkowej w Londynie przeciw polityce cięć budżetowych do późnej nocy trwały rozruchy w centrum miasta. Wśród zaatakowanych budynków znalazł się salon samochodowy Porsche, ekskluzywny Hotel Ritz, kilka banków i sklepy międzynarodowych sieci handlowych. Uczestnicy rozruchów atakowali policjantów fajerwerkami i żarówkami wypełnionymi farbą i amoniakiem. Policja użyła pałek i gazu łzawiącego. Już w nocy

udało jej się otoczyć kilkuset młodych ludzi na Placu Trafalgaru, skąd wypuszczano ich pojedynczo do 3 w nocy, fotografując, aby porównać potem ich podobizny z materiałami kręconymi podczas rozruchów. Na placu pozostały antyrządowe graﬃti na spiżowych lwach pod kolumną Nelsona. Bez aktów przemocy odbyła się natomiast okupacja domu towarowego milionerów Fortnum & Mason, w którym zaopatruje się między innymi rodzina królewska. Kilkuset członków ugrupowania akcji bezpośredniej UK Uncut przemieszanych z personelem sklepu, policjan-

tami i klientami śpiewało, grało na instrumentach, powiewało ﬂagami i skandowało hasła przeciwko firmie, którą oskarżają o uchylanie się od zapłacenia 40 mln funtów podatku. Ludzie w protestowali przeciw oszczędnościom forsowanym przez rząd Davida Camerona i cięciom wydatków publicznych w wysokości 80 mld funtów w najbliższych 4 latach. Centrala związkowa TUC nazwała sobotni protest największą demonstracją społeczeństwa od czasu protestów w 2003 r. przeciwko wojnie w Iraku i najszerszym ruchem społecznym od 20 lat. źródło: GAZETA.PL

Wielka Brytania niedługo zostanie liderem w kwestii zasad, jakich muszą przestrzegać koncerny tytoniowe, pakując swoje produkty. Zgodnie z nowymi zasadami na paczkach papierosów będzie umieszczona wyłącznie informacja dotycząca wpływu na zdrowie, zakazane będą logo, marka oraz wszelka grafika. Zaostrzenie przepisów ma przede wszystkim pomóc palaczom w rzuceniu nałogu. „Daily Mail” przypomina, że według najnowszych danych z lat 2008-2009 aż 22 proc. Brytyjczyków paliło papierosy lub inne wyroby tytoniowe. Ograniczenia odnośnie pakowania papierosów ma w przyszłym roku wprowadzić także Australia. Sprawą zajmie się też wkrótce Parlament Europejski. źródło: GAZETA.PL

Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. Dzwoniąc powołaj się na magazyn PANORAMA!

www.ulotki24.co.uk specjalnie

dla CIEBIE

TYLKO TERAZ

ULOTEK

2500

za jedyne

kolorowe, format A6 (jak pocztówka), 135 gsm

SURIHVMRQDOQH VWXGLR JUDğ F]QH

ľ XORWNL ľ ZL]\WöZNL ľ IROGHU\ ľ EDQHU\ QD UXV]WRZDQLDľ

tel.

075 40 37 16 93 | email info@ulotki24.co.uk

Hurtownia Spożywcza

ELDORADO PLUS Ltd.

gackowski_ulotki_P8H.indd 1

r impo

2010-12-13 12:40:46

ej żywności od A do Z nawiąże współ ter polski pracę z odbiorcami z Londynu i okolic. sklepy, bary, restauracje

tel. 07787409500

email: suncamx@gmail.com

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii PAN_3210_P8H.indd 1 02_serwis.indd 13

Reklama: 020 3026 6550

3/28/2011 5:13:45 PM 3/28/2011 7:34:39 PM

Społeczeństwo

Nastolatki i seks

Nastolatki oddają się za pieniądze albo prezenty. Zjawiskiem zajmują się już i organa ścigania, i pedagodzy. Pierwsi wkraczają, gdy dojdzie do przestępstwa, drudzy szukają wyjaśnień, skąd się wzięła ta moda. Szokujący był nie tylko sam proceder, ale i informacja, że ofiary spotykały się z podejrzanymi dobrowolnie. Nawet te najmłodsze.

Kipiąca seksualność

K www.gs24.pl

ilkadziesiąt poszkodowanych kobiet, w tym dwie nieletnie, tabletki gwałtu, filmowanie stosunków seksualnych. Ta sprawa wstrząsnęła Czytelnikami „Głosu” pod koniec listopada. Przypomnijmy: dwaj mężczyźni wsypywali dziewczynom narkotyk do drinków, uprawiali z nimi seks, kręcili to kamerą. Płacili im za to albo zastraszali, że w razie sprzeciwu wrzucą nagranie do internetu. - Stawiamy zarzut narażenia na niebezpieczeństwo ciężkiego uszczerbku dla zdrowia - mówi Ewa Rapcewicz-Kluczykow, prokurator rejonowy Prokuratury Szczecin - Niebuszewo. - Poza tym stosowania bezprawnych gróźb. Jednemu z podejrzanych zarzucamy również złożenie obietnicy korzyści majątkowej w zamian za doprowadzenie małoletniej do obcowania płciowego.

Co się dzieje z młodymi dziewczynami? Jak je chronić? Czy nauczyciele i pedagodzy są wyczuleni na nowe zjawisko? Spytaliśmy o to Jolantę Faryńską, dyrektor Gimnazjum nr 4 w Stargardzie, gdzie uczy się ponad 700 uczniów. - W szkole dziewczęta są w miarę bezpieczne - uważa pani dyrektor. - Mamy na etacie pedagoga, socjoterapeutę, jest wychowanie do życia w rodzinie. Od Nowego Roku ruszyła trzecia już edycja programu związanego z przemocą w internecie. Mówimy, co można, a czego nie. Także o zamieszczanych w sieci zdjęciach. Nauczyciele widzą, że uczennice rywalizują między sobą – na stroje, makijaże, biżuterię. - Ich seksualność aż kipi! - kiwa głową dyrektor Faryńska. - Pytam czasem matki, czy widzą, jak wyglądają ich córki. Odpowiadają, że widzą i o tym mówią, ale córki ich nie słuchają. Z dziećmi trzeba

rozmawiać i trzeba ich słuchać, bo często nie mówią o czymś wprost, tylko między słowami. Dają sygnały, że dzieje się coś złego. Późniejszymi powrotami do domu. Nowymi rzeczami, torebką, butami, bluzką. Matka musi wiedzieć, skąd córka je ma. Sama mam dorosłą córkę i uważam, że to, czy dziewczyna bardzo wcześnie rozpocznie współżycie seksualne, czy będzie czekać na prawdziwą miłość, zależy przede wszystkim od wychowania w domu.

Galerianki tylko w filmach? Premiera filmu „Galerianki” pokazała zjawisko prostytucji nieletnich dziewcząt w sposób jaskrawy. Czy dało to do myślenia? Czy raczej wszyscy uważają, że problem może i istnieje, ale gdzie indziej? W Centrum Handlowym Galaxy w Szczecinie przekonują, że o istnieniu galerianek dowiedzieli się właśnie z filmu. - Nigdy nie mieliśmy żadnego zgłoszenia tego typu przypadku, nie złapaliśmy także nikogo na gorącym uczynku - mówi Joanna Dybowska, dyrektor do spraw marketingu. - Duże

Trzeba postawić granice Rozmowa z Małgorzatą Słowikowską, psychologiem i psychoterapeutką, która od pięciu lat pracuje w Stargardzie z dziećmi wykorzystywanymi seksualnie. Wśród dziewczyn, które zgodziły się na filmowanie seksu z przygodnymi mężczyznami, poznanymi przez internet, były także nieletnie. Dopiero gdy sprawą zajęła się prokuratura, dotarło do wszystkich, co się stało. Co robić, by uniknąć takich sytuacji? Trzeba uczulić dziewczęta, że zamieszczając w internecie swoje zdjęcia, nie mają wpływu na to, co się stanie, kto i jak z tego skorzysta. Nie zdają sobie sprawy, że dzięki profilowi na portalu społecznościowym każdy może do nich trafić jak po nitce do kłębka. Dziewczyny robią wszystko, by na zdjęciach wyglądać na starsze, bardziej dojrzałe. Dwunastolatki chcą wyglądać jak dorosłe. W swojej niewinności i naiwności nie zdają sobie sprawy, że jakiś mężczyzna może się tym pobudzać, następnie szukać kontaktu. Rodzice czasem o tym nie wiedzą, czasem nie widzą w tym nic niestosownego. Na zdjęciach widzą po prostu swoje dzieci. Proszę niekiedy rodziców, by spojrzeli na

14 03_Pano_spole.indd 14

te zdjęcia tak, jak patrzą na nie obce osoby, obcy mężczyźni. Kogo można winić za to, że bardzo młode dziewczęta prezentują się jak seksualne obiekty? Duży wpływ na to, jak prezentują się młode dziewczęta, mają niewątpliwie media. Na przykład teledyski, w których niekompletnie ubrane dziewczyny wiją się i tarzają. Z dziewcząt robi się towar. Mają ładnie i seksownie wyglądać. Lansowany jest kult młodości, fizyczności, mniejszy nacisk kładzie się na poszukiwanie tożsamości, rozwój wewnętrzny, normy moralne, duchowość. Młodzież od zawsze eksperymentuje, to jest naturalne i rozwojowe. Musi jednak znać granice. Gdy ich nie zna, po drodze mogą jej się przytrafić różne przykre historie. Rolą dorosłych, rodziców, pedagogów, jest stawianie granic i uświadamianie konsekwencji wyborów. Należy pokazywać młodym ludziom, do czego może doprowadzić droga, którą wybrali. Nie

wszyscy rodzice sobie z tym radzą. Jeśli sami nie potrafią, powinni poszukać fachowej pomocy. Gdzie można ją znaleźć? We wszystkich szkołach pracują pedagodzy, w niektórych również psycholodzy. Pomoc można uzyskać także w poradni psychologiczno-pedagogicznej, w której specjaliści pełnią dyżury. Trudnym momentem jest ujawnienie, że doszło do nadużycia seksualnego wobec dziecka. Co ma zrobić rodzic, gdy się o tym dowie? Po pierwsze, wysłuchać z uwagą! Na pewno nie zaprzeczać, nie minimalizować, nie bagatelizować. Ale też nie demonizować, nie mówić: „To straszne!”. Zapewnić o swojej pomocy. Nie oskarżać, nie obciążać winą. Należy pamiętać, że wina w takich sytuacjach zawsze jest po stronie dorosłego. Rodzice muszą mieć świadomość, że takie przypadki trzeba zgła-

24.co.uk 3/28/2011 7:44:02 PM

Przegląd prasy polskiej

skupiska ludzkie sprzyjają anonimowości. Przez nasze centrum przewija się codziennie ponad 40 tysięcy ludzi i trudno w tej grupie stwierdzić, kto jest kim, jeżeli zachowuje się zwyczajnie, nie przeszkadza innym klientom, nie zwraca na siebie szczególnej uwagi. Nie mamy także podstaw do legitymowania naszych klientów, ale od czasu do czasu pojawia się na naszym terenie straż miejska, odwiedzająca Galaxy w poszukiwaniu wagarowiczów. W galerii zaznaczają, że jedyne, co mogą zrobić, to w momencie stwierdzenia „zachowania nieobyczajnego” przekazać sprawę policji. - Sądzę jednak, że to nie centra handlowe są powodem takiego zjawiska - uważa Joanna Dybowska. - Możemy próbować likwidować skutki, ale nie mamy możliwości likwidacji przyczyn. Mechanizm tego zjawiska jest bardzo złożony i wynika ze stale postępujących zmian kulturowych i obyczajowych, ale pytanie o jego wyjaśnienie należałoby skierować raczej do socjologów i psychologów. EMilia CHanCzEWsKa

szać na policję. Pokrzywdzone dziecko powinno być przesłuchane w specjalnym niebieskim pokoju. Należy złożyć wniosek o jednokrotne przesłuchanie dziecka. Jak rodzice, wychowując swoje dziecko, mogą ustrzec je przed wplątaniem się w sytuację, w której zostanie wykorzystane seksualnie? Rodzice powinni zapewnić dziecku miłość i ochronę, ale też stawiać wymagania. Do tego potrzeba i konsekwencji, i elastyczności. Poziom ochrony i stawianych dziecku wymagań musi się zmieniać wraz z jego dorastaniem i rozwojem. Czasem trzeba zabronić i wyjaśnić, dlaczego. „Nie, bo nie” nie wystarcza. Trzeba mówić o konsekwencjach. I nie bać się złości lub smutku dziecka. Czasem rodzice popełniają błędy. Wtedy potrzebna jest reﬂeksja, być może przyznanie się do błędu, przeproszenie, skorzystanie z pomocy fachowca. Najgorsza dla dzieci jest obojętność, brak zainteresowania ze strony rodzi-

ców. Czasem zastanawiam się, czy rodzice wiedzą i zgadzają się, by ich 15-letnie dzieci przesiadywały w pubach. Sięgają po alkohol i inne substancje psychoaktywne. To nie powinno się zdarzać! Współcześni rodzice muszą znać podstawy obsługi komputera. Powinni wiedzieć, czym zajmują się ich dzieci, serfując

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

03_Pano_spole.indd 15

po internecie. Obserwować, co zamieszczają, z kim się kontaktują. Można samemu się zalogować lub poprosić czasem dziecko i wspólnie przejrzeć to, czym ono się zajmuje. Niedopuszczalne jest natomiast włamywanie się na konta dzieci. To naruszenie ich prywatności, które prowadzi do utraty zaufania. Reklama: 020 3026 6550

15 3/28/2011 7:44:03 PM

Społeczeństwo

Na kocią łapę... z dziećmi Magdalena i Marcin znają się od trzech lat. W styczniu urodziła się ich córka Julia, ale jej rodzice nie mają ślubu. W Polsce co piąte dziecko przychodzące na świat pochodzi z nieformalnego związku.

www.poznan.naszemiasto.pl

e wrześniu 2010 r. Eurostat przeprowadził badania na temat nieślubnych dzieci. Pokazały one, że liczba ta rośnie w szybkim tempie. Krajem z największym odsetkiem okazała się Estonia z 59 proc., zaraz za nią znajduje się Szwecja, gdzie na świat przychodzi 54,7 proc. nieślubnych dzieci oraz Słowenia z 52,8 proc. Polska uplaso-

16 03_Pano_spole.indd 16

wała się na czwartej pozycji od końca w gronie 27 państw. Według tych statystyk w naszym kraju 19,9 proc. dzieci rodzi się w związkach nieformalnych. Pierwsze trzy miejsca z najmniejszym odsetkiem nieślubnych dzieci zajmują kolejno: Grecja (5,9 proc.), Cypr (8,9 proc.) i Włochy (17,9 proc). Analizując wyniki, badacze zauważyli związek pomiędzy silnymi przekonaniami religijnymi a liczbą par, które posiadały dziecko, a nie miały ślubu. Wpływ Kościoła na to zjawisko jest znaczący. Eurostat sprawdził również tempo wzrostu liczby urodzeń dzieci nieślubnych. I choć w Polsce liczba ta wzrosła aż trzykrotnie, to ponownie do innych krajów europejskich sporo nam jeszcze brakuje.

Ślub kosztuje, i to niemało Krzysztof Konarski, zastępca kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Poznaniu, potwierdza, że mniej więcej od początku XXI w. liczba dzieci rodzących się w nieformalnych związkach regularnie rośnie. - Nie prowadzimy osobnych statystyk, ale szacuję ją na około 10 proc. - mówi Konarski. - Codziennie spotykam się z kilkoma takimi oświadczeniami. Rocznie myślę, że jest to od 1500 do 2000 dzieci z ogólnej liczby urodzeń.

Julka, córka Magdaleny i Marcina z Poznania, przyszła na świat pod koniec grudnia 2010 r. Jej rodzice żyją razem od trzech lat. Nie mają ślubu. - Chcieliśmy mieć dziecko, ale akurat tak się złożyło, że Julka postanowiła zaplanować się sama - śmieje się Magdalena. - Cieszyliśmy się. W przyszłości planujemy się pobrać i Julka nie jest jedynym powodem, dla którego chcemy to zrobić. Rok temu Marcin oświadczył się Magdzie. Jednak daty ślubu jeszcze nie ustalili, bo na razie nie mają na to pieniędzy. A wiadomo, ślub kosztuje. I potrafi kosztować niemało. Zauważa to Aldona Żurek, socjolog rodziny, według której sumy, jakie młode pary i ich rodzice wydają czasami na tę jedną z najważniejszych ceremonii w życiu, są imponujące. Koszty związane ze ślubem i weselem mogą być zatem czynnikiem, który opóźnia, a w niektórych przypadkach wyklucza sformalizowanie związku. - Do tego dochodzi też fakt, że idziemy z duchem czasu - wyjaśnia Aldona Żurek. - Dzisiaj panna z dzieckiem nikogo już nie oburza i przestała być piętnowana. A poza tym zmieniają się pomału oczekiwania kobiet wobec życia i ich rola w społeczeństwie.

Kobiety chcą się realizować Socjolog zauważa też, że – według współczesnych kobiet – małżeństwo ogra-

24.co.uk 3/28/2011 7:44:05 PM

PrzeglÄ&#x2026;d prasy polskiej

nicza realizowanie siÄ&#x2122; na innych pĹ&#x201A;aszczyznach, poza byciem ĹźonÄ&#x2026; i matkÄ&#x2026;. Obecnie obrÄ&#x2026;czka na palcu nie jest czymĹ&#x203A;, czym moĹźna pochwaliÄ&#x2021; siÄ&#x2122; po latach przed koleĹźankami z Ĺ&#x201A;awy szkolnej. DziĹ&#x203A; jest to juĹź raczej dyplom, kariera czy dobry samochĂłd. Dla mÄ&#x2122;Ĺźczyzn z kolei zawarcie zwiÄ&#x2026;zku maĹ&#x201A;ĹźeĹ&#x201E;skiego nigdy nie byĹ&#x201A;o gĹ&#x201A;Ăłwnym powodem do noszenia wyĹźej gĹ&#x201A;owy. Aldona Ĺťurek podkreĹ&#x203A;la, Ĺźe powodem, dla ktĂłrego mĹ&#x201A;odzi ludzie decydujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; czasami na Ĺźycie na tzw. kociÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;apÄ&#x2122;, jest zmiana priorytetĂłw. MĹ&#x201A;odzi, szczegĂłlnie ci pochodzÄ&#x2026;cy z duĹźych miast, stawiajÄ&#x2026; obecnie na karierÄ&#x2122; i ustabilizowanie finansowej strony Ĺźycia, a pĂłĹşniej na rodzinÄ&#x2122; i Ĺ&#x203A;lub z partnerem. TezÄ&#x2122; tÄ&#x2122; potwierdzajÄ&#x2026; Ola i Wojtek, mieszkaĹ&#x201E;cy jednej z podpoznaĹ&#x201E;skich miejscowoĹ&#x203A;ci. Oboje skoĹ&#x201E;czyli wyĹźsze studia i majÄ&#x2026; dobrze pĹ&#x201A;atnÄ&#x2026; i stabilnÄ&#x2026; pracÄ&#x2122;. Oliwia, ich starsza cĂłrka, jest w pierwszej klasie szkoĹ&#x201A;y podstawowej, mĹ&#x201A;odsza o dwa lata Ala â&#x20AC;&#x201C; w przedszkolu. DecyzjÄ&#x2122; o dzieciach podjÄ&#x2122;li Ĺ&#x203A;wiadomie. Ĺ&#x161;lub? MoĹźe kiedyĹ&#x203A;, w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci. MĂłwiÄ&#x2026;, Ĺźe siÄ&#x2122; kochajÄ&#x2026; i papier oraz obrÄ&#x2026;czka na palcu nie sÄ&#x2026; im do niczego potrzebne. - W naszej sytuacji niewiele by to zmieniĹ&#x201A;o - mĂłwi Ola. - ChoÄ&#x2021; przyznajÄ&#x2122;, Ĺźe miĹ&#x201A;o byĹ&#x201A;oby stanÄ&#x2026;Ä&#x2021; w koĹ&#x201E;cu na Ĺ&#x203A;lubnym kobiercu, to jednak uwaĹźam, Ĺźe najwaĹźniejsze, iĹź dziewczynki majÄ&#x2026; kochajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; rodzicĂłw. JesteĹ&#x203A;my normalnÄ&#x2026; rodzinÄ&#x2026;, tyle tylko, Ĺźe nie sformalizowanÄ&#x2026;. - Oliwia zapytaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; mnie kiedyĹ&#x203A;, czy mama jest mojÄ&#x2026; ĹźonÄ&#x2026; - opowiada Wojtek. - Nie chciaĹ&#x201A;em jej okĹ&#x201A;amywaÄ&#x2021; i powiedziaĹ&#x201A;em, Ĺźe jeszcze nie. W zwiÄ&#x2026;zku z tym koniecznie chce przyjĹ&#x203A;Ä&#x2021; na nasz Ĺ&#x203A;lub.

Dziecko potrzebuje domu i kochajÄ&#x2026;cych rodzicĂłw To, Ĺźe waĹźne jest, aby dziecko miaĹ&#x201A;o dwoje rodzicĂłw i aby wiedziaĹ&#x201A;o, Ĺźe stojÄ&#x2026;

oni na czele hierarchii rodzinnej, jest wedĹ&#x201A;ug psycholog Marii Stachowiak jednÄ&#x2026; z najwaĹźniejszych rzeczy w Ĺźyciu dziecka. - Do momentu, kiedy dzieci nie rozumiejÄ&#x2026;, Ĺźe wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rodzin ma zawarty zwiÄ&#x2026;zek maĹ&#x201A;ĹźeĹ&#x201E;ski, to pewnie nie ma to specjalnie wpĹ&#x201A;ywu - mĂłwi psycholog. - Natomiast kiedy dzieci wiedzÄ&#x2026;, Ĺźe inni rodzice majÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;lub, a wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; z tym przecieĹź jedno nazwisko i wĹ&#x201A;asnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, to na pewno zaburza to ich poczucie bezpieczeĹ&#x201E;stwa. Psycholog, ktĂłra czÄ&#x2122;sto powoĹ&#x201A;ywana jest na biegĹ&#x201A;ego w sprawach rodzinnych i rozwodowych, podkreĹ&#x203A;la, Ĺźe brak Ĺ&#x203A;lubu uĹ&#x201A;atwia rozstanie partnerom, ktĂłrzy niezwiÄ&#x2026;zani wÄ&#x2122;zĹ&#x201A;em maĹ&#x201A;ĹźeĹ&#x201E;skim szybciej siÄ&#x2122; poddajÄ&#x2026; i nie walczÄ&#x2026; o zwiÄ&#x2026;zek. OdchodzÄ&#x2026; od siebie, bo odejĹ&#x203A;cie jest uĹ&#x201A;atwione z powodu braku trudnych i dĹ&#x201A;ugotrwaĹ&#x201A;ych procedur rozwodowych. Psycholog podkreĹ&#x203A;la, Ĺźe w naszym spoĹ&#x201A;eczeĹ&#x201E;stwie rodzina wciÄ&#x2026;Ĺź zajmuje wysokÄ&#x2026; pozycjÄ&#x2122; w hierarchii wartoĹ&#x203A;ci, szczegĂłlnie mĹ&#x201A;odych ludzi, natomiast przekonania ich nie przekĹ&#x201A;adajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; na praktyczne decyzje. Coraz wiÄ&#x2122;cej ludzi boi siÄ&#x2122; zwiÄ&#x2026;zkĂłw i przywiÄ&#x2026;zania. Niebagatelny wpĹ&#x201A;yw ma na to pÄ&#x2122;d za dobrami materialnymi i, co za tym idzie, brak czasu na pielÄ&#x2122;gnowanie zwiÄ&#x2026;zkĂłw. - Obawiam siÄ&#x2122;, Ĺźe w takiej sytuacji dobro rodziny jest powaĹźnie zagroĹźone - mĂłwi Maria Stachowiak. - Rodzina jest najwaĹźniejsza i tylko w peĹ&#x201A;nej rodzinie dziecko ma idealne warunki do prawidĹ&#x201A;owego, niezakĹ&#x201A;Ăłconego niczym rozwoju osobowoĹ&#x203A;ci. Nie jest jednak tak Ĺşle, jakby mogĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; wydawaÄ&#x2021;. Co prawda zmiany nie idÄ&#x2026; w dobrym kierunku, ale daleko nam jeszcze do poziomu zachodnioeuropejskiego, w ktĂłrym to regionie mieszkaĹ&#x201E;cy mniejszÄ&#x2026; wagÄ&#x2122; przywiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026; do rodziny. I w Polsce

taka tendencja powoli siÄ&#x2122; juĹź rysuje. Na szczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;cie zmiany nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; powoli, choÄ&#x2021; przyĹ&#x203A;pieszyĹ&#x201A;o je przystÄ&#x2026;pienie Polski do Unii Europejskiej, otwarcie granic, masowa emigracja mĹ&#x201A;odych. Ale Aldona Ĺťurek uspokaja â&#x20AC;&#x201C; sam wzrost liczby dzieci z nieformalnych zwiÄ&#x2026;zkĂłw nie jest powodem do niepokoju. - PrzecieĹź wraz z tÄ&#x2026; liczbÄ&#x2026; w ostatnich latach wzrosĹ&#x201A;a teĹź liczba dzieci, ktĂłre urodziĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; maĹ&#x201A;ĹźeĹ&#x201E;stwom - tĹ&#x201A;umaczy. - Zatem nie ma siÄ&#x2122; czego obawiaÄ&#x2021;, choÄ&#x2021; wielkich powodĂłw do radoĹ&#x203A;ci rĂłwnieĹź nie mamy. aliCJa lEHMann

Info W statystykach Polska dogania EuropÄ&#x2122; ZachodniÄ&#x2026;, choÄ&#x2021; rodzina wciÄ&#x2026;Ĺź zajmuje w naszym kraju wysokÄ&#x2026; pozycjÄ&#x2122; w hierarchii wartoĹ&#x203A;ci: W Polsce Ĺ&#x203A;rednia wieku kobiet, ktĂłre po raz pierwszy wychodzÄ&#x2026; za mÄ&#x2026;Ĺź, to obecnie 25 lat, a w przypadku mÄ&#x2122;Ĺźczyzn â&#x20AC;&#x201C; 29 do 30 lat. Dla porĂłwnania, Ĺ&#x203A;rednia przeciÄ&#x2122;tnej Europejki to wiek ok. 30 lat. W skali ogĂłlnokrajowej w Polsce jest od 18 do 20 mln maĹ&#x201A;ĹźeĹ&#x201E;stw. Ok. 300 tys. par Ĺźyje w zwiÄ&#x2026;zkach nieformalnych. W 1990 r. 6,2 proc. dzieci urodzonych w Polsce przyszĹ&#x201A;o na Ĺ&#x203A;wiat w zwiÄ&#x2026;zkach nieformalnych. W 2008 r. byĹ&#x201A;o ich juĹź 19,9 proc. Coraz mniej PolakĂłw decyduje siÄ&#x2122; na zawarcie zwiÄ&#x2026;zku maĹ&#x201A;ĹźeĹ&#x201E;skiego. WskaĹşnik spadĹ&#x201A; z 6,3 proc. w 1990 r. do 4,9 proc. w roku 2007.

Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. DzwoniÄ&#x2026;c powoĹ&#x201A;aj siÄ&#x2122; na magazyn PANORAMA!

`.AJLEPSZE UBEZPIECZENIA NA Â&#x2DC;YCIE WYPADKOWE I OD UTRATY DOCHODUn WYPADKOWE I OD UTRATY DOCHODUn

wyĹ&#x203A;lÄł do nas SMSa,

a my oddzwonimy

do Ciebie z najlepszÄ&#x2026;

propozycjÄ&#x2026; na rynku

07822 111 222 *EÂ&#x2DC;ELI POSIADASZ RODZINĂ&#x192; JESTEu SELF EMPLOY CHCESZ SIĂ&#x192; ZABEZPIECZYÂż PRZED UTRATÂ&#x2019; DOCHODU LUB SWOICH BLISKICH NA PRZYSZÂ&#x152;OuÂż TO DOBRZE TRAFIÂ&#x152;Eu p WWW 0OLISY CO UK TO NAJLEPSZE ROZWIÂ&#x2019;ZANIA DLA 0OLAKĂ&#x152;W W 5+

Panorama, najszybciej rozwijajÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; polskojÄ&#x2122;zyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

03_Pano_spole.indd 17

INTERLI INTERL INK TRAVEL SERVICE SERVI CES SL LTD TD WE WSPĂ&#x201C;Ĺ PRACY Z we wspĂłĹ&#x201A;pracy z

Bilety lotnicze na caĹ&#x201A;y Ĺ&#x203A;wiat, hotele etc. Bilety autokarowe do Polski Przelewy pieniÄ&#x2122;Ĺźne â&#x20AC;˘ wysyĹ&#x201A;ka pieniÄ&#x2122;dzy do kaĹźdego banku na konto â&#x20AC;˘ bez konta odbiĂłr w funtach w kaĹźdym oddziale PEKAO SA

Tel. 0207 381 69 66

15 Seagrave Road SW6 1RP. NajbliĹźsza stacja metra: West Brompton. Reklama: 020 3026 6550

17 3/28/2011 7:44:10 PM

Społeczeństwo

Anglia zmienia Polaków Styl życia wielu Polaków zmienia się nie do poznania po przyjeździe do Anglii. Nowe otoczenie, kultura i zagraniczni znajomi mają bez wątpienia duży wpływ na nowych mieszkańców Wysp. Pomimo stosunkowo niewielkich odległości pomiędzy Polską a Anglią, wyczuć można wiele różnic w zachowaniu i sposobie bycia Brytyjczyków. W końcu mają oni zupełnie inne podejście do partnerstwa, pracy i weekendowej rozrywki. Tych różnic kulturowych nie da się przeoczyć – jednych one fascynują, a u innych budzą wstręt.

co tydzień w Wielkiej Brytanii

www.polishexpress.polacy.co.uk

óżnice między oboma krajami powstały w latach 60., gdy ruch hippisowski rozpowszechnił nowy styl życia w Anglii. Tradycyjną rolę kobiety zastąpiło równouprawnienie, a regularne wizyty w kościele zamieniły się na spotkania w pu-

18 03_Pano_spole.indd 18

bach. Ludzi interesowała coraz bardziej nowoczesna muzyka, alkohol i wolny seks. W tym samym czasie w socjalistycznej Polsce dominowały silne wartości religijne, tradycje rodzinne i brakowało mediów, które mogłyby wyznaczać nowe trendy. Wiele z tych różnic można zaobserwować do dzisiaj. Polacy, którzy decydują się zamieszkać w Anglii, nie potrafią się łatwo przystosować do nowych wartości i stylu życia. Początkowy opór zamienia się jednak z upływem czasu w świadome lub nieświadome przejmowanie nowych zachowań. Jest to zazwyczaj mieszanka pozytywnych i negatywnych cech charakteru, których uczy angielskie otoczenie.

Nie ma czasu na małżeństwo W Anglii stosunek do partnerstwa jest traktowany luźno, a młodzi ludzie większość czasu spędzają w pubach i dyskotekach. Słowo „małżeństwo” coraz rzadziej pojawia się na ustach Anglików, którzy nie planują podobnych zobowiązań przed 30. rokiem życia. - Ciężko jest znaleźć mężczyznę, który będzie gotowy na zaangażowanie się w długotrwały związek. Większość z nich jest raczej zainteresowana weekendową znajomością - mówi 28-letnia Olga, która od 6 lat mieszka na Wyspach. - Nie widzę w tym nic atrakcyjnego. Znajomi w Polsce wciąż pytają, gdzie mam chłopaka, a ja się czerwienię. Większość z nich ma już dzieci lub co najmniej jest po ślubie dodaje sfrustrowana. Nie wszyscy zgadzają się z podejściem Olgi. 33-letnia Paulina jest bardzo zadowolona z takiego sposobu na życie. - W Anglii nie ma nacisku na wyjście za mąż. Nieważne, ile mam lat – nikt mnie nie ocenia i nie patrzy na mnie krzywym okiem tylko dlatego, że jestem po trzydziestce i nie mam jeszcze męża - mówi zadowolona. Również

wiele polskich par po przyjeździe do Anglii odkłada decyzję o małżeństwie na później. Gosia jest z Jurkiem od 9 lat i wciąż nie jest mężatką. - Ślub? Nie widzę takiej potrzeby. W Polsce musiałam się zaręczyć, bo rodzice nie dawali mi spokoju. Teraz jestem daleko od rodziny i nikt nie wywiera na mnie nacisku - mówi z przekonaniem. Jest wiele par, które jak Gosia i Jurek nie chcą formalizować związku. Przyglądając się brytyjskiej kulturze, w której małżeństwo coraz częściej jest tylko zbędnym papierkiem, Polacy zaczynają powoli przejmować podobne zwyczaje. Za parę lat okaże się, czy polskie związki będą wyglądać tak samo jak angielskie.

Szaleństwo bez wytchnienia Podczas gdy w polskich klubach wyróżnia się młodsza grupa wiekowa, w Anglii wiek nie zna granic. Wśród wielu interesujących kombinacji, w pubach zobaczyć można przebranych studentów, matki z córkami bawiące się razem w równie krótkich spódniczkach i dorosłych mężczyzn wlewających w siebie piwo litrami zanim zadzwoni dzwonek. - Z jednej strony myślę, że życie oparte na dyskotekach i alkoholu jest puste - mówi 25-letnia Edyta. - Ale z drugiej strony wiem, że ci ludzie są tak naprawdę wolni. Czują się dłużej młodzi i nikt ich nie ocenia za to, co robią. Tolerancyjne społeczeństwo angielskie akceptuje najdziwniejsze zachowania, które w Polsce byłyby nie do pomyślenia dodaje dziewczyna. To rozrywkowe i luźne podejście wpływa jednak negatywnie na wiele polskich par, które rozpadają się po zakosztowaniu brytyjskiej radości życia. - Byłem z moją partnerką przez 6 lat zanim przyjechałem do Anglii mówi 26-letni Rafał. - Oboje pochodzimy z małej miejscowości na Śląsku i przeprowadzka do tętniącego życiem Londynu wpłynęła

24.co.uk 3/28/2011 7:44:12 PM

Przegląd prasy polskiej

na decyzję o zakończeniu związku. Rafał postanowił się rozstać, żeby spróbować wielkomiejskiego życia i poznać nowych ludzi. Jego dziewczyna była z początku załamana i nie wiedziała, jak sobie z tym poradzić. Sama jednak ma już nowego chłopaka i twierdzi, że ten wybór wyszedł im obojgu na dobre. W Anglii ludzie łączą się w pary w rozmaitym wieku, co oznacza, że poważnych związków jest tyle samo, co przelotnych flirtów i romansów. Angielskie miasta oferują rozmaite weekendowe rozrywki, a puby są pełne od poniedziałku do niedzieli. W takim tłumie ludzi zawsze znajdzie się nowy atrakcyjny partner. Nawet jeżeli nie, to w poniedziałek też jest dzień – dobry dzień na clubbing!

czekają całe półki różnorodnych kanapek zachęcających kolorowymi opakowaniami w specjalnych ofertach. Wszystko to sprawia, że ludzie mogą zjeść szybciej i taniej poza domem, a zaoszczędzony na gotowaniu czas wykorzystać na inne przyjemności. - Jest to z pewnością wygodne, ale czy zdrowe? - pyta 20-letnia Ela. - Kupuję gotowe produkty z braku czasu. Codziennie jednak zastanawiam się, ile konserwantów każdy z nich posiada i staram się zmienić nawyki żywieniowe - dodaje. Ciężko uznać tradycyjne angielskie potrawy za zdrowe. W końcu przysmaki brytyjskiej kuchni to nic innego jak fish & chips i smażone w głębokim oleju full english breakfast.

Dla każdego coś smacznego

Uprzejmości nigdy za wiele

Angielskie pożywienie przyciąga coraz więcej Polaków, którzy odkrywają nowe, niespotykane przysmaki. Niewielu z nich uczy się jednak, jak te posiłki przygotowywać. Polacy coraz częściej zaczynają kupować gotowe produkty lub spędzać wieczory w restauracjach. Powodem jest nie tylko brak czasu, ale również mała różnica cenowa. Duża konkurencja sprawia, że restauracje walczą o klientów, oferując specjalne promocje i obniżone ceny. Brytyjczycy nie przygotowują śniadania w domu, bo w sklepach

Wielu Polaków podziwia angielską uprzejmość. Mieszkańcy Wysp są nad wyraz przyjaźni i uczynni. „Proszę” i „dziękuję” to słowa wymawiane tak często, że niektórzy ironicznie nazywają je przesłodzoną etykietą. - Lepiej przesadzać z uprzejmościami niż okazywać brak wychowania - mówi Mariusz, który od 3 lat mieszka w Londynie. - Gdy kogoś niechcąco potrącimy w naszym własnym kraju, to każdy odwraca wzrok. Polacy są mało otwarci i rzadko podejmują rozmowę z przypadkowo

poznaną osobą - twierdzi Mariusz. - Anglicy zawsze wymieniają parę zdań, nawet z kimś, kogo widzą pierwszy raz w życiu. Mariusz twierdzi, że gdy spyta kogoś o drogę, to ta osoba nie tylko wytłumaczy mu jak tam dojść, ale również go tam zaprowadzi. Przeciwnicy tych relacji twierdzą jednak, że we wszystkich tych konwenansach więcej jest sztuczności niż prawdziwego zainteresowania drugą osobą. - Dla mnie jest to czysta obłuda - mówi mieszkający w Londynie od roku Piotrek. - Wszyscy się ładnie uśmiechają i mówią to, co chcesz usłyszeć, ale myślą coś zupełnie innego. Ta sztuczna radość to zwykły fałsz mówi rozgoryczony. Opinie są więc podzielone. Uśmiech i pozytywne nastawienie może mieć wielu zwolenników, ale są też tacy, którym imponuje szczerość i fachowość w obsłudze.

Sztuka wyboru Życie w obcym kraju przynosi dużo nowych doświadczeń, ale też stawia ludzi przed trudnymi wyborami. Różnice kulturowe sprawiają, że wielu Polaków czuje się zagubionych. Jednak żeby zycie toczyło się szczęśliwie, trzeba się otaczać ludźmi wyznającymi podobne do naszych wartości. Bez względu na to, czy są Polakami, czy Brytyjczykami. Karolina Pysz

Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. Dzwoniąc powołaj się na magazyn Panorama!

Ucz się za darmo! TLE, czyli The Leading Edge, oferuje bezpłatne kursy oraz międzynarodowe szkolenia NVQ z zakresu języka angielskiego, matematyki, informatyki (ECDL), zarządzania, Business Administration, Team Leading i Customer Service. Kursy finansowane są przez rząd brytyjski oraz Europejski Fundusz Społeczny. Po ukończeniu każdego kursu uczestnik otrzymuje certyfikat potwierdzający

kwalifikacje wydawany przez brytyjskie agencje edukacyjne OCR (Oxford-Cambridge-RSA Examinations) oraz BCS (British Computer Society). Kursy pozwalają na naukę zarówno w domu, jak i w siedzibie centrum. W zdobywaniu wiedzy i umiejętności pomagają profesjonalni nauczyciele ze względu na możliwość indywidualnego toku nauczania. Organizowane przez centrum Employability Sessions pomogą zainteresowanemu stworzyć idealne CV,

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

03_Pano_spole.indd 19

list motywacyjny oraz nauczą technik pozwalających we właściwy sposób uczestniczyć w rozmowach kwalifikacyjnych. Kursy zaowocują praktycznymi umiejętnościami w tym zakresie. Po ukończeniu kursów istnieje możliwość odbycia praktyk w zakresie pracy biurowej oraz obsługi klienta. Praktyki potwierdzane są referencjami. Ich rezultatem może być także możliwość otrzymania stałego zatrudnienia. Wioleta Hołowicka

Reklama: 020 3026 6550

19 3/28/2011 7:44:13 PM

Obyczaje

Rozwód – dziecko odchodzi z matką. Klasyczny obraz w polskich sądach. O prawach ojca często się zapomina.

www.poranny.pl

wiadek Bożena D.: Dla mnie st rony st a now i ą w spa n i ałe małżeństwo. Jest to wzór wszystkich małżeństw. Jestem sąsiadką stron. Nie słyszałam, aby kiedykolwiek się kłócili. Nie było w tym domu żadnych interwencji policji. Strony mają jedno dziecko. Było ono zawsze zadbane. Nie wiem, jaka jest przyczyna rozwodu. Świadek Paweł S.: Strony znam od jakiegoś czasu. Jestem ich sąsiadem przez ulicę. Nie widziałem, aby kłócili się między sobą. Uchodzili za spokojne małżeństwo. Na ich posesji nigdy nie było interwencji policji. Nic nie wskazywało na to, że będą się rozwodzić. Świadek Zofia T.: Ja tam między nimi nie widzę nic złego. Zawsze było dobrze. Nie było żadnych kłótni. Oboje opiekowali się synem. Ja jestem sąsiadką stron. Nie zachodziła potrzeba interwencji policji u nich. Uchodzili wśród sąsiadów za zgodne małżeństwo. Jak się dowiedziałam, że się rozwodzą, to się zdziwiłam. Dziecko stron było zadbane.

Żona odchodzi Niedługo minie rok od dnia, w którym Beata zabrała jedenastoletniego syna Patryka i wyprowadziła się od Krzysztofa. Kilka tygodni przed tym faktem bardzo się zmieniła. Krzysztof do dziś nie umie sobie wytłumaczyć, jaka była tego przyczyna. - Przeżyliśmy ze sobą zgodnie prawie dwanaście lat - opowiada. - Chłopak rósł zdrowo, jakoś nam się układało. Żona pracowała, ja ostatnio nie miałem pracy. Ale to nie było powodem konﬂ iktów między nami. Trochę zarabiałem dorywczo, a poza tym zajmowałem się domem. A najwięcej czasu poświęcałem synowi. Praktycznie to ja go wychowywałem. Krzysztof wspomina, że wiosną ubiegłego roku Beata zaczęła się od niego oddalać. Nie było awantur, krzyków. Jak mówi

20 04_Pano_obyczaje.indd 20

– stała się jakby obca, obojętna, zimna. Kiedy próbował wyjaśnić, o co chodzi, odpowiadała: „Nie ma o czym mówić. I tak od ciebie odejdę”. Dzisiaj, kiedy Krzysztof o tym opowiada, z trudem powstrzymuje się od płaczu. - Nie umiałem sobie wyobrazić, jak to będzie bez niej i bez dziecka. Najgorsze było to, że nie wiedziałem, co mogę zrobić, żeby została. Bo szybko zrozumiałem, że ona mówi poważnie, że to nie są słowa rzucane na wiatr. Tylko nie mówiła, o co chodzi. Odejdę, bo odejdę, bo już nie chcę z tobą żyć – to było jej tłumaczenie.

Podejrzenia Krzysztof od razu pomyślał, że Beata go zdradza. Że znalazła sobie młodszego i przystojn iejszego kochanka. Nawet próbował ją kontrolować – czy rzeczy w iście jest w pracy na popołudniowej zmianie, czy naprawdę poszła do koleżanki. Nie przyłapał jej na zdradzie. Teraz sam przyznaje, że te podejrzenia były nieuzasadnione. - Żadne moje argumenty jej nie przekonywały. Podczas którejś rozmowy powiedziałem: „Jak mnie zostawisz, to się powieszę”. Tylko się zaśmiała i odparła: „To się wieszaj”. Nie brała poważnie tego, co mówię. K iedy dzisiaj K rz ysztof analizuje tamte dni i tygodnie – ostatnie spędzone razem z żoną i synem – dochodzi do wniosku, że już żadne jego działania wtedy nie mogły zmienić decyzji żony. - Przygotow y wałem na przyk ład kolację przy świecach,

24.co.uk 3/28/2011 6:58:53 PM

Przegląd prasy polskiej

kiedy Beata pracowała na popołudniowej zmianie - wspomina. - Zadowoleni z siebie czekaliśmy na nią, ja i Patryk. Stół pięknie nakryty, coś dobrego do jedzenia już gotowe. Wchodzi Beata, rzuca okiem na to wszystko i mówi: „A to co – pogrzeb w domu mamy, że świece się palą?”. I po nastroju. Krzysztof twierdzi, że Beata dręczyła go psychicznie. Że w końcu uwierzyła, że on naprawdę może się powiesić i ze wszystk ich sił starała się go do tego jeszcze bardziej zmotywować. Zaczęła wyśmiewać go przy dziecku, nazywać dziadem, podważać jego ojcowski autorytet. Powtarzała, że kiedy już dojdzie do rozwodu, to Krzysztof zostanie goły i bosy, bez dachu nad głową. W maju ubiegłego roku zabrała dziecko i wróciła do swoich rodziców, na wieś. Złożyła pozew o rozwód – bez orzekania o winie. Od razu też wystąpiła o alimenty. A Krzysztof z kolei z wnioskiem o ustalenie przez sąd kontaktów z synem.

Skrzywdzony ojciec Sąd stanął na wysokości zadania. Krzysztof miał co miesiąc płacić alimenty na syna w wysokości 300 zł. Beata miała umożliwić ojcu regularne kontakty z Patrykiem. Krzysztof miał prawo przebywać z synem w każdy weekend, od godziny 18 w piątek do 18 w niedzielę, „z prawem zabierania małoletniego poza jego miejsce zamieszkania i nocowania bez obecności matki dziecka”. Takie postanowienie zapadło w połowie maja ubiegłego roku. Od tamtego czasu Krzysztof tylko raz spędził z synem kilka godzin – w sierpniu ubiegłego roku. Wszelkie próby wyegzekwowania postanowienia sądu kończyły się karczemnymi awanturami. - Ja ciebie, k... nie chcę tu widzieć! Jesteś dziadem, odpie... się ode mnie! Jeszcze raz tu przyjedziesz, to cię zaje...ę! - wykrzykuje na jednym z nagrań Beata. Bo Krzysztof zaczął w końcu gromadzić dokumentację, którą ma nadzieję przekonać wymiar sprawiedliwości, że jest prześladowany przez żonę. Przebieg kolejnej wizyty pokazuje nie tylko nagranie, ale i obdukcja. Krzysztof opowiada, że tego dnia Beata zaatako-

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

04_Pano_obyczaje.indd 21

wała go sztachetą, w wyniku czego miał otarcie i siniec na policzku oraz stłuczony bark. Podobnie jak we wszystkich poprzednich awanturach, w tej również ma swój udział Patryk – na szczęście tylko słowny. Każde kolejne nagranie kontaktów Krzysztofa z żoną i synem – czy to bezpośrednich, czy telefonicznych – pozwala stwierdzić, że w dziecku narasta uczucie niechęci do ojca. Niestety Beata, żona Krzysztofa, nie chciała rozmawiać z „Porannym” o swoich problemach rodzinnych.

Klasyka - To klasyczny przypadek - mówi Adam Andrzejewicz ze stowarzyszenia Centrum Praw Ojca i Dziecka. - W polskich sądach ma miejsce niszczenie więzi rodzinnych w majestacie prawa. Ojciec w sądzie jest dyskryminowany, traktowany jak rodzic drugiej kategorii. Jest od razu na straconej pozycji. Bo większość polskich sędziów uważa, że najgorsza matka jest lepsza niż najlepszy ojciec. Ojciec jest potrzebny do wypłaty pieniędzy. Jak bankomat. Adam Andrzejewicz wie, co mówi, bo sam od kilkunastu lat toczy walkę o syna. Stał się aktywnym działaczem Centrum Praw Ojca i Dziecka, ale przyznaje, że niewiele można pomóc ojcom, którzy czują się skrzywdzeni przez sądy. - Niestety, w tej dziedzinie Polska jest krajem bezprawia. Może oburzą się feministki, ale przed polskimi sądami rodzinnymi mężczyzna jest dyskryminowany ze względu na płeć. Znane są badania psychologów, które mówią, że dla chłopca w wieku 11-16 lat ojciec jest ważniejszy niż matka. Sędziowie tego nie przyjmują do wiadomości. Rosną więc kaleki emocjonalne, z wypranymi przez matk i mózgami. Patryk już jest dzieckiem bardzo skrzywdzonym. Gdyby sytuacja była odwrotna: Patryk mieszkał z Krzysztofem, a widzenia miałaby wyznaczone Beata, to w przypadku takich problemów policja siłą zabrałaby dziecko. Kiedy trzeba pomóc Krzysztofowi – wszyscy umywają ręce. Imiona małżonków zostały zmienione.

JANKA WERPACHOWSKA

Reklama: 020 3026 6550

21 3/28/2011 6:58:55 PM

Obyczaje

Internetowa krucjata starszej pani Oto historia emerytki z Brodnicy obrzuconej błotem w internecie. Spotkać może każdego. Nie każdy ma jednak tyle determinacji, by doprowadzić do skazania oszczercy, i to w sytuacji, gdy wymiar sprawiedliwości... średnio pomaga.

www.express.bydgoski.pl

ałe mieszkanko na brodnickim blokowisku. Pani Wiesława to emer ytowana k sięgowa, nadal przyjmująca zawodowe zlecenia. Energiczna, zadbana i generalnie optymistycznie nastawiona do życia. Jednak gdy relacjonuje krok po kroku tę historię, oczy jej wilgotnieją. Z poczucia krzywdy, upokorzenia i złości.

Hamburg, Wrocław czy Anglia? 25 marca 2009 r. Do mieszkania puka pan Roman, dobry znajomy. - Zobacz, co o tobie ktoś wypisuje - mówi. Pokazuje wydruk ze swojego konta na portalu Nasza Klasa. „Jest mściwą osobą i nadal wie, gdzie zapukać. Szykuję tzw. teczkę na tę Panią, a najwięcej mam przykładów starszych, majętnych osób (własna kamienica, dużo ziemi itp.), których tak omamiła, że to jej w spadku przypadł majątek, a nie rodzinie. Proszę zauważyć, jak Ona żyje – jak tajniak. Listonoszkę ma opłaconą i umówioną telefonicznie (inaczej nie wpuści), rodzina się odwróciła, oszukani ludzie plują jej w twarz na ulicy, a Ona wyrobiła sobie „żółte papiery” i przywykła do takiego życia, jakie sobie zafundowała. Uprzedzam też, że nagrywa każdą rozmowę w swoim mieszkaniu, więc proszę uważać na to, co Pan mówi (ukryta kamera)”. Podpisane: „katarzyna rozwadowska Hamburg/ Wrocław/Anglia”.

22 04_Pano_obyczaje.indd 22

24.co.uk 3/28/2011 6:58:56 PM

Przegląd prasy polskiej

Ubezpieczenie samochodu Z nami poczuj się bezpieczniej

W Insurance Choice oferujemy usługi, które nie mają sobie równych, łącznie z przyjazną, polską obsługą. Nasze polisy zawierają: Ubezpieczenie samochodu na terenie Europy do 90 dni : Akceptację polskiego prawa jazdy Pomoc drogową obejmujacą Europę : Akceptację zniżek za bezkolizyjną jazdę z Polski Samochód zastępczy : Ubezpieczenie od kosztów ochrony prawnej

Zadzwoń 0800

11 24 541

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

04_Pano_obyczaje.indd 23

www.insurancechoice.co.uk Reklama: 020 3026 6550

23 3/28/2011 6:59:03 PM

Obyczaje Świat wiruje. Pani Wiesława musi usiąść, żeby nie upaść. Przeczytany właśnie tekst to stek obraźliwych kłamstw. Gdy ochłonie, oboje zaczną analizować zdanie po zdaniu i zastanawiać się, kto mógł to napisać. Emerytka nie ma znajomych ani w Hamburgu, ani w Anglii, ani we Wrocławiu. Pan Roman też.

Jak piłka od ściany Nie śpi przez kolejne noce. Zasięga porady prawnika i już wie, że anonimowego oszczercę ścigać może tylko na podstawie prywatnego aktu oskarżenia. Tylko kogo tu oskarżać? Nasza Klasa nie może podać jej numeru IP komputera, z którego wysłano mail. Pani Wiesława liczy na to, że to sąd (albo na jego polecenie policja) wystąpią do redakcji portalu o udostępnienie danych. Przez kolejne miesiące odbija się od Sądu Rejonowego w Brodnicy jak piłka od ściany. Po raz pierwszy z prywatnym aktem oskarżenia występuje 17 kwietnia 2009 r. Podaje nick anonimowego oszczercy, załącza wydruk z konta pana Romana. Sąd uznaje akt za bezskuteczny, bo nie podaje danych oskarżanego. Podobnie dzieje się jeszcze kilkakrotnie. Pani Wiesława do kolejnych pism dołącza mailowy list, który otrzymuje od redakcji Naszej Klasy. Pisze: „Według posiadanej przeze mnie wiedzy policja może zwrócić się o takie dane (IP) do działu bezpieczeństwa portalu na polecenie sądu w przypadku realizowania postępowania karnego w trybie prywatnoskargowym”. Ale sąd polecenia nie wydaje.

Jadę do Naszej Klasy! Wymiana korespondencji z sądem zaczyna ją nużyć. Postanawia działać. Wsiada w auto i jedzie do Wrocławia, do redakcji portalu. A tu... - Inteligentni, kulturalni, młodzi ludzie. Tłumaczą, co mogą, a czego nie. Nie mogą uwierzyć w moje odbijanie się od ściany. Radzą pójść do innego komisariatu policji (o, naiwni, jakby w Brodnicy było ich kilka!), a ze swojej strony pomagają, podając mi numer ID owej „katarzyny rozwadowskiej”. Dołączają też numer faksu. Gwaran-

tują, że jeśli tylko policja albo prokuratura się do nich zwrócą, szybko udostępnią kolejne dane - relacjonuje księgowa. Po powrocie znów pisze do sądu. 27 lipca podaje ID, czyli numer identyfikacyjny użytkownika portalu. Podpowiada, że pozwoli on zidentyfikować owego „ktosia”, gdy sąd lub policja zwróci się do operatora, z którym ma on zawartą umowę na łącze internetowe. Efekt? Zerowy. 4 sierpnia sędzia Izabela Gutkowska zarządza: uznać prywatny akt oskarżenia za bezskuteczny. Generalnie dlatego, że brak w nim „jakichkolwiek danych osoby, którą oskarża o popełnienie przestępstwa”. Sędzia tłumaczy też, że „z przepisu art. 488 par. 2 Kodeksu postępowania karnego wynika co prawda, że sąd może zlecić policji czynności dowodowe w postępowaniu prywatnoskargowym, niemniej jednak chodzi tu o czynności dowodowe, teoretycznie mogące przemawiać zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, nie zaś o czynności poszukiwawcze”. Objaśnia też, że nawet pozyskanie numeru IP sprawy nie załatwia, bo „wpisy w internecie często wykonywane są z urządzeń powszechnie dostępnych, np. kawiarenek internetowych”. W korespondencji brak najmniejszej wskazówki, jak pani Wiesława mogłaby dojść sprawiedliwości.

Oszczerca się ujawnia Zasięga porady adwokata i zwraca się o wszczęcie śledztwa do Prokuratury Rejonowej w Brodnicy. 6 października doczekuje się ważnego listu. Śledczy informują ją, że użytkownikiem sieci ElektronikNET, który 24 marca 2009 r. posiadał ustalony adres IP i podawał się na Naszej Klasie za „katarzynę rozwadowską Hamburg/Wrocław/ Anglia” jest... mężczyzna. Konkretnie Paweł L. z Brodnicy, lat trzydzieści kilka. - Kompletnie mi nieznany - dodaje emerytka. Pani Wiesława pisze do Pawła L. list, w którym domaga się przeprosin. Po kilku dniach pan Roman otrzymuje maila, w którym Amelia G., konkubina L., bardzo go przeprasza. Zapowiada też, że niebawem przeprosi księgową. Kim jest Amelia G.? Rozwódką z dwójką dzieci, po trzydziestce i... byłą sąsiadką pani Wiesławy z bloku.

Warto wiedzieć Znasz nick? Idź na policję! Zostałeś pomówiony w internecie? Znasz tylko nick oszczercy i treść wpisu? Po pierwsze, zabezpiecz ją (plik, wydruk). Po drugie, nie zaczynaj od kierowania do sądu prywatnego aktu oskarżenia. Najprawdopodobniej sąd uzna go za bezskuteczny, bo nie potrafisz wskazać personaliów oskarżonego. Idź na policję i złóż skargę (art. 488 § 1 K.p.k.). Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Admini-

24 04_Pano_obyczaje.indd 24

stracji przekonuje, że może być ona skierowana także przeciwko anonimowemu sprawcy. „Policja powinna podjąć w niezbędnym zakresie czynności mające za zadanie zabezpieczenie dowodów. W praktyce polegają one na uzyskaniu adresu IP komputera oraz danych osobowych użytkownika konkretnego adresu IP. ” Potem policja przekaże skargę sądowi. (Odpowiedź MSWiA na zapytanie poselskie nr 4816 Krzysztofa Brejzy).

Internet to nie komunikacja masowa?

Wydaje się, że teraz sąd ma już z górki. Pani Wiesława powierza sprawę adwokat Annie Graczyk-Schulz. 10 grudnia 2009 r. do Sądu Rejonowego w Brodnicy wpływa kolejny prywatny akt oskarżenia od księgowej. Tym razem już kompletny, bo ze wskazaniem na Amelię G. Proces się ciągnie. Sprawa jest utajniona, jak wszystkie dotyczące pomówień. Na wyrok trzeba czekać prawie rok! Zapada 16 listopada 2010 r. Sędzia Marzanna Wiśniewska orzeka Amelię G. winną pomówienia, czyli czynu wyczerpującego dyspozycję art. 212 par.1 Kodeksu karnego. Zaznacza, że oskarżona przyznała się do winy. Dlaczego oczerniła sąsiadkę, z którą regularnie spotykała się na gruncie towarzyskim? Bo ta, rzekomo, miała kierować wyzwiska pod adresem jej matki („Nieprawda!” - denerwuje się pani Wiesława). Sędzia zobowiązuje Amelię G. do przeproszenia na piśmie pokrzywdzonej oraz zwrócenia jej 2040 zł kosztów procesowych. Postępowanie umarza na rok. Jeśli w tym czasie winna nie dopuści się kolejnego przestępstwa, żadnej dodatkowej kary już nie poniesie. Temida orzeka też, że skazana nie dopuściła się czynu z artykułu 212 par. 2 KK (pomówienie, znieważenie, przy użyciu środków komunikacji masowej). Dlaczego? Bo obraźliwy mail skierowano na osobiste konto pana Romana na Naszej Klasie.

Sukces połowiczny - Tak tego nie zostawię - twardo postanawia księgowa. Mecenas Graczyk-Schulz w apelacji do Sądu Okręgowego w Toruniu podnosi, że po pierwsze, czyn Amelii G. wyczerpał znamiona pomówienia przez środek komunikacji masowej, po drugie zaś – w Brodnicy doszło do obrazy postępowania, gdyż sąd przed zamknięciem rozprawy nie uprzedził stron o zmianie kwalifikacji prawnej z art. 212 par. 2 na 212 par. 1. Mecenas przypomina interpretację terminu „środki masowego przekazu” prof. Andrzeja Zolla (prasa, radio, TV, internet) oraz stanowiska w tej materii Sądu Najwyższego. Dodaje, że dla zaistnienia czynu z art. 212 par. 2 nie ma znaczenia krąg osób, którym zostaną przekazane hańbiące wiadomości. Sędziów toruńskich to nie przekonuje. Na wyłączonej z jawności rozprawie apelacja przepada. - Odniosłam sukces połowiczny. Łagodne kary za oczernianie przez internet to przyzwolenie na ciąg dalszy - podsumowuje starsza pani. Personalia bohaterów, oprócz prawników, zostały zmienione.

Małgorzata Oberlan

24.co.uk 3/28/2011 6:59:04 PM

n po ku 0% 1

ły ku ty ar ie u tk ol ys h sz ko a w z al y w na óc ecz tu pr pi ba o i ra

Przegląd prasy polskiej

Największy w Wielkiej Brytanii polski sklep samoobsługowy

300

rodzajów kiełbas i wędlin

3500 polskich produktów

godziny otwarcia

8.00 -22.00

od poniedziałku do niedzieli Sprzedajemy również leki, alkohole, gazety i książki oraz artykuły chemiczne

332-336 NEASDEN LANE LONDON NW10 0AD Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii 04_Pano_obyczaje.indd 25

tel. 02033027603 Reklama: 020 3026 6550

25 3/28/2011 6:59:06 PM

Styl życia

Orzeł wylądował Koniec kariery Adama Małysza oznacza, że kończy się dekada zachwytów nad wielkim mistrzem i prób zrozumienia jego tajemnicy. Tajemnicy, która wciąż nie została rozwikłana.

www.wprost.pl

o się śni Adamowi Małyszowi? Trudno zgadnąć… Skoki narciarskie! Ale nie takie zwykłe, owe osławione „dwa dobre skoki” w zwyczajnym konkursie. Kiedyś podczas długiej rozmowy opowiedział nam, że często mu się śni, jak leci w czarną dziurę. Leci i nie może sięgnąć dna. Aż w końcu budzi się przed lądowaniem. Jakim człowiekiem jest jeden z najlepszych polskich sportowców w historii, a na pewno najbardziej przez Polaków kochany? Dlaczego właśnie jego obdarzyli Polacy miłością i uwielbieniem, jakich nie zaznał i pewnie nie zazna żaden inny idol, sportowiec, piosenkarz czy aktor? - Patrzę w lustro i co widzę? Widzę siebie. Widzę Adama Małysza. Normalnego,

26 05_Pano_style.indd 26

zwykłego faceta. Choć wiem, że jestem kimś rozpoznawalnym, że sport wyniósł mnie na piedestał. Chciałbym się po prostu zapisać w pamięci ludzi z jak najlepszej strony - napisał w autobiografi i. Cały Małysz. Gdybyśmy mieli znaleźć jedno określenie dla jego charakteru, byłoby to słowo „poczciwy”. Drobny chłopak z niemodnym wąsem. Skromny do bólu, onieśmielony, jakby zaskoczony sukcesami. Tyle że uprawiający jedną z najbardziej romantycznych dyscyplin świata: śnieg, wiatr, odważny skok, długi lot. To nie coś, czego każdy może spróbować w wolnym czasie. Stańcie na szczycie skoczni Bergisel w Innsbrucku i spójrzcie w dół: z miejsca miękną nogi, kręci się w głowie i ciarki przechodzą po plecach. A jednocześnie Małysz to człowiek dokładnie wiedzący, czego chce i z kim chce pracować, żeby to osiągnąć. Potrafiący rozstać się ze współtwórcami sukcesu, jeśli współpraca się wypaliła, i wybrać nowych.

Sprawny biznesmen, który doskonale potrafi przekuć gigantyczną popularność na sukces fi nansowy i bezwzględnie pilnować interesu. A równocześnie ktoś, kogo sława i pieniądze nie zmieniają ani na jotę. Kto mimo sukcesów haruje na kolejne, jak wtedy, kiedy zaczynał.

Tak to wszystko się zaczęło Styczeń 2001. Wraz z kolegą z „Gazety Wyborczej” Robertem Błońskim całą noc gnamy rozklekotanym fordem naszego fotoreportera Kuby Atysa z Warszawy do Innsbrucku. Chcemy zdążyć na konkurs Turnieju Czterech Skoczni, bo wszystko wskazuje, że po raz pierwszy w historii wygra Polak. W kwalifi kacjach Adam Małysz dosłownie przeskoczył skocznię. Po 14 godzinach jesteśmy na miejscu, konkurs już trwa, a tu jeszcze kawał drogi pod górę, na Bergisel. Skok Adama w pierwszej serii oglądamy w wozie transmisyjnym RTL, który stoi po drodze. Gdy inni nie potrafią

24.co.uk 3/28/2011 7:51:39 PM

Przegląd prasy polskiej

przekroczyć bariery stu metrów, Polak skacze 111,5! Niemcom opadają szczęki, nie wiedzą, jak to komentować, proszą o wyjaśnienia. Ale my sami nie wiemy. Drugi skok, który daje Małyszowi miażdżące zwycięstwo, oglądamy już na własne oczy. I przecieramy je ze zdumienia. - On skacze, jakby spadł tutaj z innej planety - mówi nam najlepszy wówczas skoczek, Niemiec Martin Schmitt. - Fenomen! Nikt nigdy nie wygrał tu z taką przewagą - kręcą głowami ze zdziwienia kibice. Widzimy austriackie dzieci, które odcinają od austriackich ﬂag czerwony kawałek, by zamienić je na polskie. Mijamy grupę innych, z wymalowanymi biało-czerwonymi barwami na twarzach, które skandują po kibicowsku „Aaa-dam Maaaalisz” i klaszczą trzy razy w ręce. Choć za nami setki zawodów, w tym trzy olimpiady, nigdy nie widzieliśmy, żeby cudzoziemcy tak fetowali polskiego sportowca. A to dopiero początek. Jak wszyscy Polacy, powoli odkrywamy Małysza. Słyszymy

anegdoty o pierwszym skoku w życiu, po którym wylądował na śniegu w skarpetach, bo buty były za duże dla sześciolatka. O tym, że jeszcze niedawno zastanawiał się, czy nie rzucić sportu i nie wrócić do wyuczonego zawodu dekarza, bo pieniędzy ze skoków nie ma, a rodzinę utrzymać trzeba. Ale ciężko z niego cokolwiek wyciągnąć. Jest oszołomiony zwycięstwem, nie do końca świadomy, co się dzieje. A nawet przerażony sukcesem, jak ktoś, do kogo dociera, że właśnie trafi ł szóstkę w totka. Pytamy więc fachowców. Ale oni też nie wiedzą. Taka to już dyscyplina i już. Ponieważ nie wiemy nic, pytamy o wszystko. Adam opowiada nam, że w przerwach między seriami zawsze zjada suchą bułkę z bananem. Dajemy taki tytuł do wywiadu. Przybiega do nas Tajner. - Coście narobili! Teraz w strefie dla zawodników banany i bułki są już nie do dostania - śmieje się.

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

05_Pano_style.indd 27

Po zwycięstwie w Bischofshofen, gdzie Małysz pieczętuje zwycięstwo w Turnieju Czterech Skoczni, na stronę biorą nas dziennikarze z Japonii. Nie mogą się pogodzić, że Polak zdetronizował ich mistrzów – Funakiego, Okabę, Haradę. W rękach trzymają tłumaczenie naszej rozmowy z Małyszem, w której opowiada, że wjeżdżając wyciągiem na skocznię, o niczym nie myśli, tylko nuci sobie kolędy, bo tak mu doradził psycholog. Japończycy poproszą, żeby im te kolędy... zaśpiewać! Czemu nie. Skupieni, ze ściągniętymi brwiami, nagrywają na dyktafony „Przybieżeli do Betlejem” w naszym wykonaniu. Nigdy nie sprawdziliśmy, czy Funaki z Haradą nauczyli się polskich kolęd.

Reklama: 020 3026 6550

27 3/28/2011 7:51:41 PM

Styl życia Och Adaś, me ciało drży całe

Tymczasem w Polsce wybucha małyszomania. Polacy z miejsca zakochują się w nowym idolu. Staje się chyba pierwszym Polakiem, któremu rodacy nie zazdroszczą sukcesu. Na temat Małysza powstają dowcipy i wiersze. Jak ten pani Marzeny z Katowic: „Gdy widzę Małysza, to cudo/To chwytam lubego za... udo/Gorąco robi się, jak Adaś w górę mknę…”. Na adres Małyszów w Wiśle przychodzi takich mnóstwo. Jakaś kobieta oferuje, że poustawia w domu łóżka zgodnie z rozkładem żył wodnych, żeby mistrz skakał jeszcze efektywniej. Przychodzą rady, jak ta od profesora AGH, żeby Adam przed każdym skokiem wykonywał przysiad. Każdy Polak staje się ekspertem od skoków narciarskich. Powodów tej fascynacji jest bez liku. Po pierwsze, Polacy rozpaczliwie pragną sukcesu. I oto daje im go bohater pod każdym względem pozytywny. Zawsze onieśmielony sukcesem, nigdy buńczuczny, nigdy niezapowiadający, że znokautuje rywali. On zawsze tylko chciał „oddać dwa dobre skoki”. Skrajnie odmienny niż dotychczasowy największy sportowy idol polskich mas, bokser Andrzej Gołota, który lubił bić poniżej pasa, a zdarzało mu się też w kompromitującym stylu rejterować z ringu. A przecież w gazetowej milenijnej sondzie na Polaka XX wieku zajął drugie miejsca za Janem Pawłem II! Historia Małysza to spełnienie „polish dream” o zwykłym, szarym człowieku z małego miasteczka, mówiącym gwarą, który rzucił na kolana cały świat. Małysz zadziwił, bo z szacunkiem mówił o rywa-

28 05_Pano_style.indd 28

lach, nigdy nie irytował się po niepowodzeniach, nie ciskał nartami, nie obwiniał wszystkich wokół, tylko zwyczajnie brał się do ciężkiej pracy. Nigdy nie daje się sprowokować. Niemiecka prasa brukowa, zawiedziona detronizacją swoich idoli, Schmitta i Svena Hannawalda, wielokrotnie próbowała prowadzić z nim wojnę psychologiczną. Jeszcze podczas pierwszego zwycięskiego TCS brukowiec „Bild” napisał, że Małysz każde zwycięstwo opija wódką, libacje polskiej kadry trwają do nocy i dziwne, że sponsorem Polaka został Red Bull, a nie któryś z producentów alkoholi. - Śmiać mi się z tego chce. A jaki przyniosło to efekt, to sami widzieliście na skoczni - mówił nam wtedy w Bischofshofen. Sam przez całą karierę stara się być fair wobec wszystkich. Przykład z igrzysk w Salt Lake City: producent nart, Elan, przygotował dla niego specjalne deski na olimpijski konkurs. Pod zwykłą, zieloną powłoką były całe złote – z napisem „Adam Małysz”. - Tuż przed skokiem miałem tę naklejkę zedrzeć i wystartować w złotych nartach. To miało wpłynąć deprymująco na rywali. Miałem im pokazać, że czuję się już zwycięzcą i dlatego mam złote narty. Ale według mnie to byłoby poniżej pasa. Nie zgodziłem się - opowiadał.

Serce boli, kiedy odmawiam Kiedy trzeba było, potrafił być stanowczy. Po raz pierwszy przekonaliśmy się, że wcale nie jest taki zahukany, po jego zwycięstwie w Bischofshofen. Wręczając Adamowi kluczyki do nagrody głównej – sportowego audi – rzecznik FIS, Szwajcar, zapytał, czy Ma-

łysz zabierze auto do Polski, bo przecież tam tak strasznie kradną. - To w Szwajcarii samochodów nie kradną? - odparował Polak. Dla kibiców zawsze serdeczny, ciepły, cierpliwy. Opowiedział nam kiedyś, że wielki norweski skoczek Espen Bredesen obserwował, jak Małysz w nieskończoność rozdaje autografy. Później powiedział: „Adam, jesteś wielki, ale byłbyś jeszcze większy, gdybyś się nauczył odmawiać”. - Postanowiłem się nauczyć, ale nie za bardzo to idzie. Gdy odmówię komuś zdjęcia czy autografu, serce mnie boli - przyznał. Ale kibiców potrafił sobie wychować. W 2002 r. takich tłumów, jakie dotarły pod Wielką Krokiew „na Małysza”, nikt w Tatrach nie pamiętał. Kiedy o czwartej nad ranem ochroniarze przybyli pod skocznię, na trybunach było już 20 tys. ludzi (niestety, głównie bez biletów), 50 tys. musiało się rozlać wokół trybun. Niestety, okazało się, że fani przenieśli pod skocznie obyczaje szalikowców ze stadionów piłkarskich. Podczas konkursu gwizdali na Schmitta i Janne Ahonena. W powietrzu latały nie tylko przyśpiewki, że „Hannawald to stara k…, którą trzeba p…”, lecz także śnieżki. Obrzucano nimi Niemca wjeżdżającego wyciągiem na start. Małysz stanął w obronie rywala, jasno dając do zrozumienia, że na skoczniach nie ma miejsca na szowinizm i chuligaństwo. Rok później wszystko się zmieniło. Hannawald kłaniał się w pas widowni w Zakopanem, płacząc ze wzruszenia, że nigdy publiczność za granicą nie okazywała mu takiej sympatii. Do dziś wszyscy skoczkowie powtarzają, że tak obiektywnych fanów jak w Zakopanem nigdzie nie ma.

24.co.uk 3/28/2011 7:51:43 PM

Przegląd prasy polskiej

Polacy kochają Małysza, bo sukces w ogóle go nie zmienia, jak to się zdarzyło z wieloma idolami przed nim. Choćby Matti Nykänen – Diego Maradona skoków narciarskich. Geniusz, któremu sukcesy uderzyły do głowy jak szampan. Po zakończeniu kariery był striptizerem, z biedy sprzedał wszystkie swoje medale i nawet trafił do więzienia za próbę zamordowania żony. Małysz jest na przeciwnym biegunie. Wzór profesjonalisty, któremu niezłomny charakter i ciężka praca pozwalały wspinać się na szczyt i wracać na niego wiele razy. Nie było porażki, której nie przekułby w zwycięstwo. A przecież osiągnął prawie wszystko: cztery Kryształowe Kule, cztery mistrzostwa świata, cztery medale igrzysk. Ile trzeba determinacji, by wracać na szczyt? Zwłaszcza gdy było się już na nim tak wiele razy. Na ostatni triumf w Pucharze Świata czekał prawie cztery lata, ale nawet na chwilę nie porzucił nadziei. Wreszcie wygrał po raz 39. w karierze, w styczniu, oczywiście w Zakopanem.

I tak pana kochamy Sam nie uwierzył w swoją legendę – zawsze taki sam: czasem mniej, czasem bardziej zamknięty, niezmiennie potrafiący jednak zachować kontakt z rzeczywistością, nawet podczas najwyższych lotów, kiedy 40-milionowy kraj nosił go na rękach. W 2001 r. odmówił przylotu na bal mistrzów sportu, choć prezydent Aleksander Kwaśniewski był gotów wysłać po niego helikopter. Sława zawsze mu ciążyła. Przez pierwsze lata był nią autentycznie przerażony. Dopiero z czasem się oswoił, choć nie do

końca. - Nigdy nie czułem się idolem i nie chciałem nim być. Nie jestem ideałem ani człowieka, ani sportowca. Moja żona wie o tym najlepiej - mówił nam. W Wiśle latami stacjonowały grupy paparazzich nawet wtedy, gdy nie było go w domu. Czekali, aż żona zrobi coś, co będzie można sprzedać jako sensację. Nie zrobiła. Deweloper, który sprzedawał mieszkania w bloku obok domu Małyszów, reklamował, że są z widokiem na jego ogród. Do Wisły przybywały wycieczki z całej Polski, by zobaczyć jego dom. Wkurzało go to. - Ludzie nieustannie stoją przed domem i zaglądają nam w okna. Wyciągają lornetki, aparaty, kamery. W ogóle nie mamy życia - narzekał nam. W końcu ogłosił, że się wynosi do Zakopanego. Nie zniechęcały go porażki, choć fora internetowe były pełne głupich wpisów pseudokibiców jakby zadowolonych, gdy mu czasem nie szło. Cóż, internet, większość była Adamowi wierna. Ci zawsze wybaczali mu niepowodzenia. - Kiedy skakałem słabo, nikt mi nie mówił: „Kończ, dziadku, ustąp miejsca młodszym”. Od kibiców słyszałem raczej: „Niech pan skacze dla własnej przyjemności. Pan już nic nie musi, pan już tyle osiągnął. I tak pana kochamy”. Dla mnie to była dodatkowa motywacja, żeby dla takich kibiców znów wygrywać - opowiadał. Do samego końca kariery odmawiał udziału w programach telewizyjnych, choć kilka lat temu cieszył się, gdy dotarła do niego pogłoska, że żona zostanie zaproszona do „Tańca z gwiazdami”. Sam bardzo dbał o to, by widziano w nim wyłącznie sportowca skupionego całkowicie na swoich celach na skoczni. Z czasem nauczył się żyć w świecie mediów. Był otwarty,

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

05_Pano_style.indd 29

wyluzowany, elokwentny, na skoczni zasypywał nas żartami, niektórym dziennikarzom robił psikusy. Nie pozwalał jednak przekraczać granic prywatności.

Koniec misterium Trudno wyobrazić sobie, jak będzie wyglądał bez Małysza polski sport, o skokach narciarskich nie wspominając. Przez prawie dekadę w czasie każdego konkursu przed telewizorami zasiadała cała Polska. Ludzie wpatrzeni w mały punkt na szczycie skoczni jakby dmuchali mu pod narty, biorąc udział w sportowym misterium nazywanym małyszomanią. - Adam to wielki sportowiec, najlepszy, z jakim pracowałem. To dla niego wróciłem z emerytury. Nasza współpraca była czystą przyjemnością. Na czym polega fenomen Małysza? Na tym, że w skokach możesz się utrzymywać na topie góra przez siedem lat. Osiem to już wyjątek, a dziewięć – niemożliwe. Nie znam nikogo, komu by się udało. Poza Adamem, który w czołówce utrzymywał się właściwie przez 15 lat. Udało mu się, bo łączył pasję, talent z ciężką pracą. Przeżyłem z nim jeden z najlepszych, jeśli nawet nie najlepszy okres w całej mojej trenerskiej karierze - mówi dziś „Wprost” 65letni fiński trener Hannu LepistÖ, który prowadził do sukcesów najlepszego skoczka wszech czasów – Nykänena, wprowadził też w wielki sport Janne Ahonena i Thomasa Morgensterna. Fin postanowił wrócić na emeryturę. - Jestem już za stary do tej roboty, a drugiego takiego jak Adam nie znajdę. Michał Pol, Dariusz Wołowski

Reklama: 020 3026 6550

29 3/28/2011 7:51:45 PM

Styl życia

Przytulne mieszkanie w starej fabryce Aranżacja loftu to prawdziwe wyzwanie dla jego mieszkańców. Wymaga umiejętności połączenia starej architektury z nowoczesnym designem.

www.wspolczesna.pl

ciany z cegły lub niewykończonego betonu, stalowe elementy, chłodna kolorystyka, widoczne instalacje i minimalna ilość mebli – tak w skrócie można opisać wystrój wnętrza w lofcie mówi Agnieszka Jabłońska, projektantka wnętrz, właścicielka Studia Aranżacji Fabryka Wnętrz w Białymstoku. - Do tego koniecznie drewniane stropy i dźwigary. Całości w takim wnętrzu dopełniają wysokie sufity oraz duże okna.

Przestrzeń dla kreatywnych Lofty, czyli mieszkania urządzone w starych budynkach poprzemysłowych, zawdzięczają swoją popularność amerykańskiej awangardzie. Młodzi artyści, szukający niedrogich, ale przestrzennych pomieszczeń, w których mogliby mieszkać i tworzyć, zaczęli wprowadzać się do opuszczonych fabryk oraz magazynów w latach 50. XX w. Dziś lofty to wnętrza, które stają się coraz bardziej popularne wśród osób kreatywnych i odważnych, dla których mieszkanie w zwykłym bloku to za mało. - Loft to przestrzeń dla osób odważnych, bez względu na to, czy znajduje się on w starym budynku pofabrycznym, czy w nowym obiekcie stylizowanym na postindustrialny - mówi właścicielka Fabryki Wnętrz. - Tylko od kreatywności mieszkańców, a także ich niebanalnych pomysłów zależy, jaki będzie panował w nim klimat i styl.

Natomiast otwarta, pozbawiona ścian działowych przestrzeń pobudza do kreatywnych pomysłów i umożliwia realizację śmiałych projektów architektonicznych. Jedyne zasady, którymi trzeba się kierować, to zachowanie minimalizmu w wystroju oraz surowości wykończenia powierzchni. Klimat w lofcie kreują w dużej mierze także ściany. - Zdarza się, że w adaptowanych pomieszczeniach postindustrialnych uda się zachować na przykład stare, ceglane mury - mówi projektantka wnętrz. - Ze względu na trwałość oryginalnych cegieł można ich nie wymieniać – wystarczy je oczyścić i ewentualnie zaimpregnować. Jeśli jednak wnętrze będzie wymagać nowego wykończenia, warto zdecydować się na materiały współgrające z pierwotnym, przemysłowym charakterem wnętrza.

Stylowe połączenie nowego ze starym Mieszkanie w lofcie, oprócz niewątpliwych zalet, ma też swoje wady. Wiąże się na przykład z dużymi opłatami za ogrzewanie, czy chociażby z utrudnionym sprzątaniem. - Aranżacja wnętrza loftu to prawdziwe wyzwanie, wymagające umiejętnego zastosowania nowoczesnych elementów przy jednoczesnym zachowaniu duszy starego budynku - mówi Agnieszka Jabłońska. - Jednak urządzony z pomysłem i przy wykorzystaniu precyzyjnie dobranych materiałów, loft może stać się absolutnie wyjątkowym miejscem, wyzwalającym kreatywność i poczucie wolności. olGa PiETraszEWska

Wolna przestrzeń i dużo światła Mieszkania w pofabrycznych pomieszczeniach otwierają bowiem przed ich mieszkańcami szerokie perspektywy aranżacyjne – można je zaplanować i urządzić w dowolny sposób. - Kluczową rolę w aranżacji loftów odgrywają przestrzeń i światło - wyjaśnia Agnieszka Jabłońska. - Wysokie sufity pozwalają na zamontowanie antresoli – koniecznie z ażurowymi, metalowymi schodami, a także każdego rodzaju oświetlenia.

30 05_Pano_style.indd 30

24.co.uk 3/28/2011 7:51:55 PM

Przegląd prasy polskiej

Sok z buraczków na wątrobę i serce

Sok z korzeni buraków czerwonych, zarówno surowych, jak i ukiszonych, oczyszcza organizm z różnych toksyn, korzystnie działa na wątrobę i układ krwionośny. Codziennie informacje z Pomorza i Kujaw na stronie

www.pomorska.pl

omaga przy anemii, zaś niektórzy uważają, że jest najlepszym naturalnym środkiem wytwarzającym czerwone ciałka krwi i poprawiającym obraz krwi. Poleca się go w przypadkach niskiego ciśnienia krwi, chorób serca, słabego krążenia, niskiej aktywności organizmu. Poza tym łagodzi dolegliwości skórne wynikające ze złej przemiany materii. Stosuje się go przy wypryskach i łuszczycy. Wykazuje wybitne właściwości antyrakowe, więc powinien być doceniony w każdej postaci w profi laktyce antynowotworowej. Soku z buraków nie zaleca się jednak przy cukrzycy, gdyż zwłaszcza odmiany bardziej słodkie podnoszą poziom cukru.

Sporządzając soki latem, można używać korzeni oraz niewielkich ilości świeżych liści. Sokom z nich przypisuje się właściwości oczyszczające organizm. Najprostsza kuracja polega na przyjmowaniu dwa razy dziennie około 1/5 do 2/5 szklanki soku przed jedzeniem. Można też wypijać pół szklanki soku z buraczków kiszonych. W medycynie ludowej sok ze świeżych buraczków, zmieszany z miodem w równych częściach, wykorzystywano w leczeniu nadciśnienia. Przy katarze pomocne bywa wkraplanie do nosa 2-3 kropel soku, trzy razy dziennie. Najlepiej działa sok przefermentowany. Sok z buraków zaleca się również jako środek wykrztuśny przy kaszlu. Jest bardzo dobrym lekiem czyszczącym drogi oddechowe podczas zapalenia oskrzeli. W takich przypadkach podaje się go w ilości 4-5 łyżeczek. Soki z boćwiny, ale też liści buraków z łodygami, są mało powszechne, tymczasem mają też wiele cennych zalet. Dostarczają,

potasu, wapnia, fosforu, chloru, sodu, siarki, żelaza, magnezu i jodu oraz witamin. zBiGNiEW PrzYBYlak

Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. Dzwoniąc powołaj się na magazyn PANORAMA!

QXd n ÖNgifjkÆ eX ZX p ifb

qXfjqZqý[q`jq eXn\k ). gifZ% Z\ep qXfjqZqý[q`jq eXn\k ). gifZ% Z\ep Prenumerata

Prenumerata

+ „Świat 20��”

:\eX \bfefd`ZqeX1 /' Î

:\eX \bfefd`ZqeX1 (-' Î

:\eX gi`fipk\kfnX1 ('' Î

:\eX gi`fipk\kfnX1 )'' Î

półroczna IXYXk1 )' Î IXYXk1 ), Î

roczna

IXYXk1 *' Î IXYXk1 *, Î

Jak zamówić „Wprost”? ❚ Giq\q jkifeý `ek\ie\kfnû

szczegóły na http://prenumerata.wprost.pl/

❚ ng XZXaûZ eX bfekf nr 98124010531111000004863641 W tytule przelewu proszę wpisać: „Prenumerata tygodnika „Wprost” od nr…”

prenumerata wprost dla pointgroup_172x126-08-2011a.indd 1 Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

05_Pano_style.indd 31

Informacji o prenumeracie udziela Urszula Radzikowska tel. + 48 22 529 12 10 prenumerata@point-group.pl

Reklama: 020 3026 6550

2/18/11 5:25:33 PM

3/28/2011 7:51:57 PM

Nauka

Wężownik: nowy znak zodiaku Istnieje szansa, że dotychczasowy podział znaków zodiaku ulegnie zmianie za sprawą tajemniczego Wężownika.

www.poranny.pl

jejku, z tego nowego podziału wynika, że jestem Rybą. To chyba najgorszy znak, jaki może być - mówi zaskoczona Ewa Suska, do tej pory zodiakalny Baran. - Słyszałam o trzynastym znaku, ale nie spodziewałam się, że zmienią się też daty odpowiadające reszcie zodiaków. Wolę pozostać Baranem. - Wężownik? A co to takiego? - pyta Jakub Polecki. Urodził się 29 listopada i on właśnie znajdzie się w oddziaływaniu nowego znaku. Nie podoba mu się to. - Jestem odważnym i poszukującym przygód Strzelcem, a nie żadnym Wężownikiem. Ci, co to wymyślają, muszą się mylić.

32 06_Nauka.indd 32

Całemu zamieszaniu jest winien prof. astronomii Parke Kunkle z Minnesoty. Zauważył, że Ziemia znajduje się obecnie w innym układzie względem Słońca niż trzysta lat temu, kiedy ustalono stary zodiak, przez co brakuje nam jednego znaku. Rozwiązaniem ma być Wężownik, który występuje na drodze, jaką przebywa Słońce. I tak Wężownik sprytnie próbuje wślizgnąć się pomiędzy Skorpiona i Strzelca.

Wężownik Odkrycie podzieliło naukowców. Nie wszyscy chcą zmian. Astrologowie uważają, że znaków zodiaku jest, było i będzie dwanaście. - Wężownik to tylko trzynasty gwiazdozbiór - mówi Piotr Piotrowski, astrolog, dr ﬁ lozoﬁ i, autor książek „Małe planety” i „Lilith”. - Znaków zodiaku wciąż mamy dwanaście. To, że Wężownik południowym skrawkiem zahacza o pas gwiazdozbiorów zodiakalnych, nie oznacza, że mamy go od razu traktować jako nowy znak i przekonywać miłośników horoskopów, że osoby urodzone w dniach 30 listopada - 17 grudnia są spod znaku Wężownika. To, kiedy Słońce pozornie wchodzi w dany znak zodiaku, jest niesłychanie waż-

ne nie tylko dla astrologów. - Na podstawie rocznej wędrówki Słońca opiera się kalendarz i pory roku - zauważa astrolog. - Kiedy Słońce przechodzi przez punkt równonocy wiosennej, a więc gdy znajduje się ono w miejscu, w którym równik niebieski przecina się z ekliptyką, rozpoczyna się astronomiczna wiosna. Oznacza to tym samym, że Słońce wchodzi do znaku Barana, co zwykle ma miejsce ok. 20 marca. Gdy po trzech miesiącach, przemierzając znak Byka, a później Bliźniąt, dotrze ono do znaku Raka, rozpocznie się nowa pora roku – lato. Gdy zaś znajdzie się w znaku Wagi, nastanie równonoc jesienna, czyli jesień. Zima zaś rozpocznie się wraz z wejściem Słońca do znaku Koziorożca.

Plotka astrologiczna Według dr. Piotrowskiego, informacja o Wężowniku jest plotką antyastrologiczną. - Chodzi o zniechęcenie ludzi do astrologii. Astrologowie biorą pod uwagę Wężownika, ale nie traktujemy go jako zodiaku, bo takiego nie ma i nigdy nie będzie. To tylko gwiazdozbiór. Znany był już starożytnym Babilończykom. Jednak mimo to wiele osób szuka wyjaśnienia pochodzenia swoich cech cha-

24.co.uk 3/28/2011 7:10:49 PM

Przegląd prasy polskiej

rakteru w gwiazdach, a raczej w znakach zodiaku. Nawet na przekór temu, że opis różni się od tego, kim jesteśmy w rzeczywistości. - To są ogólne tendencje - zauważa Piotr Piotrowski. - My w swoich analizach bierzemy pod uwagę wszystkie ciała niebieskie. To, że ktoś urodził się, kiedy Słońce było w znaku Panny, wcale nie oznacza, że musi mieć wszystkie cechy charakteryzujące ten znak. Każdy z nas urodził się pod zupełnie innymi, niepowtarzalnymi konstelacjami gwiazd i planet, i dopiero konkretne obliczenia indywidualnego horoskopu mogą bliżej określić, jakie cechy charakteru posiadamy i jaka jest nam pisana przyszłość.

Horoskopy do zmiany Trzynasty znak podzielił nie tylko astrologów i astronomów, ale i osoby, które z magią i horoskopami mają do czynienia na co dzień. - Nie popierałabym tej teorii na sto procent - mówi wróżka Grace, tarocistka z Białegostoku. - Rzeczywiście, według kalendarza Azteków obecnie zamyka się 13. koło czasu, następuje przebiegunowanie i wszystkie ustalone dotąd daty mogą się przesuwać. Stąd też na przykład znak Barana będzie się pokrywał ze znakiem Byka. Osobiście poruszam się w tradycyjnych dwunastu znakach. Korzystam też z parapsychologii, liczby karmicznej, wpływu żywiołów: ognia, wody, ziemi. Wtedy często okazuje się, że osoby, które są urodzone np. pod znakiem Wagi, posiadają cechy Panny. - My, wróżki, jesteśmy uczulone na takie informacje, każdą ewentualność bierzemy pod uwagę, ale też podchodzimy do nich z dystansem - podkreśla Grace. - Zauważmy, że Wężownik jest trzynastym znakiem, a według kultu pogańskiego trzynastka to magiczna liczba. Nawet starożytni Słowianie mieli w swoim kalendarzu trzynasty miesiąc – Świeceń, który chrześcijanie usunęli z kalendarza. Reasumując, jedn i w ierzą w liczby, inni w instynkt i wróżby, ale jedno jest pew ne – na każdą rewolucję, nawet tę w gwiazdach, potrzeba czasu. Jakby nie patrzeć, pog łosk i o pojawieniu się Wę ż o w n i k a n a robiły jednak sporo zamieszania. Niektóre wróżki już korzystają z zapowiadanego, nowego

podziału. - Sama nie wiem, czy wierzyć, czy nie wierzyć w ten znak. Jego wprowadzenie spowoduje rewolucję w całym układzie - mówi Elena, wróżka z Białegostoku. - Na razie korzystam ze starego podziału, jednak, jeśli ktoś chce, to stawiam też i nowy horoskop. Już kilka razy potwierdziły mi się przepowiednie robione na podstawie trzynastoznakowego zodiaku.

Nowy znak Jak więc miałby wyglądać ten trzynasty znak i jakie cechy charakteru będą posiadali urodzeni pomiędzy 29 listopada a 16 grudnia? - Wężownik w mitologii przedstawiany jest jako mężczyzna dźwigający węża

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

06_Nauka.indd 33

- wyjaśnia wróżka Elena. - Osoba urodzona w dniach jego wpływu jest wrażliwym samotnikiem. Ma duże wyczucie artystyczne i wiele szczęścia, również w grach losowych. Idealnie sprawdza się w prowadzeniu własnej ﬁrmy, gdyż szybko osiąga sukcesy i mobilizuje się do działania. Swoją inteligencją, pomysłowością i specyﬁcznym stylem bycia wzbudza zazdrość oraz niechęć otoczenia. Może mieć więc wielu wrogów. Wężownicy to według wróżek osoby kreatywne, żądne przygód, wiedzy i podróży. Posiadają umiejętność interpretowania snów, ale potrzebują też dużo ciszy i spokoju. Pojawienie się Wężownika zmieniłoby też układ dotychczasowych dat na zodiaku. - Zauważmy jednak, że możemy się spotkać z różnymi, choć zbliżonymi do siebie datami - dodaje wróżka Grace. - Oznacza to, że naukowcy ciągle dochodzą do porozumienia. MAGDALENA SZYMAŃSKA-SMARŻEWSKA

Nowy podział Jeśli Wężownik rzeczywiście zajmie miejsce w gwiazdozbiorze, to nowy podział mógłby wyglądać następująco: Koziorożec: Wodnik: Ryby: Baran: Byk: Bliźnięta: Rak: Lew: Panna: Waga: Skorpion: Wężownik: Strzelec:

20 I – 15 II 16 II – 10 III 11 III – 17 IV 18 IV – 12 V 13 V – 20 VI 21 VI – 19 VII 20 VII – 9 VIII 10 VIII – 15 IX 16 IX – 29 X 30 X – 22 XI 23 XI – 28 XI (tylko 6 dni) 29 XI – 16 XII 17 XII – 19 I

Reklama: 020 3026 6550

33 3/28/2011 7:10:50 PM

Nauka

Delﬁny zastępują kosmitów Najnowsze zdjęcia z kosmicznego teleskopu Kepler ujawniły istnienie kolejnych planet. Nic więc dziwnego, że naukowcy coraz głośniej mówią o tym, że być może wkrótce czeka nas spotkanie z obcą inteligencją.

www.express.bydgoski.pl

czeni związani z NASA coraz poważniej myślą o możliwości kontaktu z inteligentnymi istotami, które mogą żyć na jednej z odległych planet. Jak jednak porozumieć się ze stworzeniami, które co prawda myślą, ale inaczej niż człowiek? Rozwiązaniem tego problemu jest program badawczy Wild Dolphin Project, który na początku tego roku wdrożono w Jupiter na Florydzie. Jest to forma szkolenia naukowców w nawiązywaniu kontaktu z obcą inteligencją poprzez rozmowy z delﬁ nami. Projektem tym kieruje biolog behawioralny, dr Denise Herzing, od 20 lat zajmująca się językiem delﬁ nów.

Bardzo inteligentne ssaki - Uznaliśmy, że to fascynująca możliwość - oświadczyła dr Herzing w wypowiedzi dla amerykańskich mediów. - Od lat prowadzone są badania nad komunikowaniem się z delfinami, w szczególności z osobnikami znajdującymi się w niewoli. To jednak proces na poziomie podstawowym – delfiny

są namawiane do wykonania określonych zadań, za co dostają ryby jako nagrodę. Chcemy teraz nawiązać bardziej złożoną komunikację, na przykład dowiedzieć się, w jakich celach delfi ny chcą komunikować się z nami. To, że do symulowania kosmitów wybrano delfiny, nie jest przypadkiem. Te wodne ssaki tworzą złożone struktury społeczne, mają też duże, skomplikowane mózgi, z rozwiniętymi obszarami związanymi z inteligentnym działaniem, językiem i uczuciami wyższymi. Są stworzeniami świadomymi, czego dowiodły rozmaite testy. Przykładowo, gdy umieści się lustro w zbiorniku, to delfi ny w nim się przeglądają, rozpoznając siebie. Na pomysł roboczego zastąpienia kosmitów delfi nami wpadł dr Laurance R. Doyle z SETI Institute w Mountain View w Kalifornii. Dr Doyle chce powiązać te kwestie z matematyczną analizą struktur i relacji informacji. Wyniki badań mają być wykorzystane do analizy sygnałów radiowych w celu wykrywania inteligencji w kosmosie.

Decyzje grupowe pszczół Jak wskazują uczeni z SETI, dotychczasowe próby komunikacji z delfinami obejmowały nauczanie ich „mówienia” naszym językiem. Teraz chodzi o to, aby dw ie inteligencje mogły spotkać się w pół drogi. W tym celu dr Herzing stworzyła otwarty system do przekazywania informacji za pomocą dźwięków, symboli i rekwizytów. Cel roboczy to stworzenie wspólnego i na razie prymitywnego języka ludzko-delﬁ niego. Pierwszymi „roboczymi” kosmitami w pracach zespołu dr Herzing jest sześć młodych delfinów płci

żeńskiej, które wykazały największe zainteresowanie systemem komunikacji. Charakterystyczne okazały się pierwsze formy kontaktu. W ramach podstaw projektu dr Herzing i dr. Doyle’a naukowcy i delfiny pływali razem powoli i synchronicznie, naśladując swoje ruchy oraz utrzymując kontakt wzrokowy. Obserwując wcześniej zachowania delfinów, ust a lono, że s ą to przejawy etykiety, powszechnie stosowane przez te wodne ssaki. Co istotne, także ludzie wysyłają sygnał zainteresowania drugim osobnikiem, utrzymując kontakt wzrokowy i stosując język ciała. Wykorzystanie języka delfinów do symulowania kontaktu z obcą inteligencją to dopiero początek. Zespół dr. Doyle’a wykorzystuje teorię informacji także do analizy języka innych waleni, ogromnych humbaków. Ustalono już, że w języku humbaków występują zasady gramatyki i składni. - Na spotkaniach z członkami SETI ludzie zawsze zadają pytanie, czy jesteśmy sami w kosmosie - mówi dr Doyle. - Odpowiadam wtedy, że nie, nie jesteśmy sami. Bo nawet na Ziemi są stworzenia, które potraﬁą się komunikować, a my tych form komunikacji nie rozumiemy. Kolejnym obiektem badań Doyle’a są pszczoły, które są w stanie podejmować złożone decyzje grupowe, a ich inteligencja roju jest jeszcze bardziej odmienna od ludzkiej, bo to „produkt ula”. Teoria informacji pozwala również na badania komunikacji między drzewami, a naukowcy ustalili już, że między roślinami faktycznie zachodzi przepływ informacji, choćby na temat zagrożeń przez szkodniki i chemikalia. Zdaniem wielu uczonych, poważne traktowanie „języka roślin” nie jest zbyt daleko idącym działaniem. - Nie wiemy, jakie formy inteligencji mogą rozwijać się na innych planetach dodaje dr Doyle. - Bardzo możliwe, że do istnienia inteligentnej formy życia mózg nie jest potrzebny. Pierwsze wnioski dr Doyle opublikował już wraz z innymi uczonymi na łamach najnowszego numeru „Acta Astronautica”. Jak w idać, przygotowania do bliskiego kontaktu z kosmitami nabrały rozmachu. TADEUSZ OSZUBSKI

34 06_Nauka.indd 34

24.co.uk 3/28/2011 7:10:53 PM

nr 176

Koziołek Matołek Koziołek Matołek to postać stworzona przez pisarza Kornela Makuszyńskiego oraz rysownika Mariana Walentynowicza w jednej z pierwszych w Polsce historyjek obrazkowych dla dzieci w roku 1933. Bohater bajki tułał się po świecie, poznając nowe kraje i kultury. Podróżował po najbardziej egzotycznych krainach i przeżył najdziwniejsze przygody, a wszystko po to, by odnaleźć Pacanów. Naiwny Koziołek wierzył, że tylko tam, w pewnej kuźni kują także kozy. Jednak wciąż nie udawało mu

się traﬁć do Pacanowa. Jednak miasteczko to naprawdę w Polsce istnieje. Położone jest we wschodniej części województwa świętokrzyskiego, nieopodal Buska Zdrój. Dziś odwiedzający miasteczko mogą zwiedzać Europejskie Centrum Bajki, a od kilku lat odbywa się tu Festiwal Kultury Dziecięcej. Mimo że od narodzin postaci Koziołka Matołka minęły już dziesięciolecia, wciąż jest on postacią kultową. Powieść obrazkowa o koziołku należy do kanonu polskiej literatury dziecięcej, a powstałe na jej podstawie kreskówki nadal cieszą się popularnością. Jeśli jeszcze nie spotkaliście się z Koziołkiem Matołkiem, koniecznie zobaczcie książeczkę i oglądnĳcie bajkę. Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. Dzwoniąc powołaj się na magazyn Panorama!

Kochani! Dzisiaj „Świerszczyk” przygotował dla was liczne zagadki i łamig łówki. Spróbujcie je rozwią zać. Prawidłowe odpowiedzi znajdziecie też na dole s. 3.

Prenumeratę magazynu dla dzieci „Świerszczyk” można zamówić http://www.ruch.pol.pl za pośrednictwem strony

Domowe Przedszkole Stonoga na Tooting Broadway (SW17 9AS) zaprasza dzieci w wieku od 2,5 do 5 lat.

Więcej informacji na:

www.przedszkolestonoga.co.uk

07598055446 07854072054

(35) 07_Pano_mis.indd 35

3/28/2011 7:59:44 PM

Alicja Biedronka

1. .WรถUH Z\UD]\ QLH SDVXMร GR SR]RVWDรฏ\FK" 6NUHฤ O MH

2. 3RZLHG] FR SRZLQQR E\ร QDSLVDQH Z Sร WOL E\ ZV]\VWNLH Z\UDฤ HQLD PLD

รฏ\ VHQV

3. 3Rรฏร F] LPLRQD L QD]ZLVND ] U\VXQNDPL SU]HGPLRWรถZ L SRZLHG] NLP Vร RVRE\ Q

DJURG]RQH 2UGHUHP 8ฤ PLHFKX

$ :DQGD &KRWRPVND % 5\V]DUG 5\QNRZVNL & $EGXOODK ELQ

$EGXOD]L] $O 6DXG ' 6WHYHQ 6SLHOEHUJ ( =ELJQLHZ 5\FKOLFNL ) =ELJQLHZ 5HOLJD

SCENARIUSZ ยฎ www.swierszczyk.pl

(36) 07_Pano_mis.indd 36

3/28/2011 7:59:46 PM

4. .DPLO L .DPLOD Z\UXV]\OL ] URG]LFDPL GR +LV]SDQLL DE\ Z]Lร ร XG]LDรฏ Z REFKRGDFK ฤ ZLร WD /D 7RPDWLQD

F]\OL ZLHONLHM ELWZLH QD SRPLGRU\ 7UDVร LFK SRGUรถฤ \ ZVND]XMร ZรฏDฤ FLZH Z\QLNL G]LDรฏDรฑ PDWHPDW\F]Q\FK

5. 3RZLHG] NWรถUD EX]LD SRZLQQD ]QDOHฤ ร VLร Z SXVW\P PLHMVFX MHฤ OL ZLDGRPR ฤ H ZV]\VWNLH ]RVWDรฏ\ XรฏRฤ RQH Z ORJLF]Q\P SRU]ร GNX D E F

=LOXVWURZDรฏD Agnieszka Antoniewicz-Kruczek

6. 3RGF]DV Z\VWร SรถZ NODXQ SRGDUรฏ VSRGQLH :ฤ UรถG NRORURZ\FK รฏDW ]QDMGฤ WDNร NWรถUD LGHDOQLH ]DNU\รฏDE\ G]LXUร

1. 6]ORFK ฤ DO ZV]\VWNLH LQQH Z\UD]\ Vร ]ZLร ]DQH ] UDGRฤ FLร 2. ยฅPLDร VLร 3. $ 3LVDUND % 3LRVHQNDU] & .UรถO $UDELL 6DXG\MVNLHM ' 5Hฤ \VHU ILOPRZ\ ( ,OXVWUDWRU ) /HNDU] 4. ฤผ ฤผ ฤผ ฤผ 5. & 6. A. 2GSRZLHG]L

(37) 07_Pano_mis.indd 37

3/28/2011 7:59:46 PM

Historia

Uratowałem życie Hitlerowi Gdyby nie on, nie byłoby II wojny światowej, Polska na prawie pół wieku nie traﬁłaby w macki Związku Radzieckiego i nie jeździlibyśmy... volkswagenami. Historia świata byłaby całkiem inna, gdyby nie Johann Jambor, mieszkaniec podraciborskich Bieńkowic, który uratował życie... Adolfowi Hitlerowi. Tajemnicę śląskiej historii odkrywają Aleksander Król i Jacek Bombor.

www.dz.com.pl www.naszemiasto.pl, redakcja@dz.com.pl

maleńkiej wsi Bieńkowice, która przez pół wieku skrywała jedną z największych tajemnic XX w., w dalszym ciągu żyje rodzina i przyjaciele Johanna Jambora, w którego rękach znajdowały się losy świata.

Powiernik tajemnicy - To było w pierwszej wojnie światowej... - zamyśla się na chwilę Blasius Hanczuch,

stolarz z Bieńkowic, jeden z powierników tajemnicy Jambora, patrząc na wielką pożółkłą planszę ze zdjęciami dziesiątek mężczyzn w mundurach pruskiej armii cesarza Wilhelma II. Spracowanym palcem pokazuje najpierw podobiznę swojego ojca, a potem sunąc nim po planszy, odszukuje kilka rzędów dalej swojego przyjaciela, Johanna Jambora. - Nie służyli razem - dodaje, rozpoczynając opowieść, w którą sam nie mógł uwierzyć przed laty. Doskonale pamięta, jak stary już Johann, ćmiąc fajkę, opowiadał o zdarzeniu, które mogło odmienić losy świata. Miało ono miejsce na początku października 1916 r., gdzieś na przedpolach Bapaume we Francji. - Jak to było wtedy na wojnie? To nie był blitzkrieg. Jedni i drudzy budowali okopy, w których siedzieli tygodniami – w dwa dni przesuwali się ledwo o kilometr dalej. W bitwie ginęli tysiącami. - Ale Niemcy i Francuzi potrafi li się dogadać: jak są ranni, robimy przerwę. Jambor, który był sanitariuszem, mówił mi, że tego dnia pod Bapaume rannych było wyjątkowo dużo - wspomina Blasius Hanczuch. - Było ich tak wielu, że nie nadążali z wynoszeniem. Johann niósł z kolegą jednego na noszach, chcieli szybko wydostać się na tyły, ale usłyszeli błaganie jeszcze jednego żołnierza. Wrócili się po niego, dali go na nosze. Ale wówczas nad głową zaczęły świstać im kule. Francuzi ruszyli, mimo że z niemieckiej strony dalej ściągali rannych z pola bitwy - wspomina relację kolegi Blasius Hanczuch. - Tam był okop, wskoczyli do niego, zostawiając rannego na górze. Nie mogli go znieść, nosze się nie mieściły, a ranny był cały zbolały. Zaczął wrzeszczeć, że są tchórzami, że zaskarży ich do sądu wojskowego. Że mają wracać... Dopiero po latach Jambor rozpoznał ten charakterystyczny krzyk, słuchając w radiu audycji... Adolfa Hitlera, wodza III Rzeszy - mówi Hanczuch. To było

jednak później. Dużo później. Pod Bapaume Hitler był anonimowym żołnierzem. - Zwykły gefreiter, po naszemu kapral - mówi Blasius Hanczuch. - Gdy się uspokoiło, sanitariusze wzięli pieklącego się kamrata i odciągnęli go do tyłu, na taki bauplatz, gdzie robili opatrunki. Bandażowali i pisali sprawozdania. Wszystko spisywali – jak to Niemcy.

Hitler: Będę mógł mieć dzieci? Każdy żołnierz miał przy sobie swój soldbuch (red. książeczkę wojskową). Sprawdzili, kogo przynieśli - Adolf Hitler tam było - mówi Hanczuch, dodając, że Jambor słyszał, jak Hitler z lekarzem rozmawiał. - Pytał, czy będzie mógł mieć dzieci, bo dostał w unterleib (red. podbrzusze), ponoć stracił jądro - mówi. Jaka była odpowiedź? - Jambor nie usłyszał, ale poznał ten głos. Był mu jakoś znany. Zorientował się, że to był ten żołnierz z sąsiedniej kompanii, ten, co zawsze tak krzyczał. Zawsze było tak, że jak jedni walczyli, drudzy odpoczywali. Hitler nie dał swoim długo spokoju. Tylko ich tam ćwiczył i gonił po placu. Wszystko musiało być u niego perfekt. I ten charakterystyczny krzyk... - mówi Blasius Hanczuch. Przeszła wojna. Przełom lat 20. i 30. – inﬂacja, bezrobocie. Do władzy doszedł Hitler. - Coraz więcej ludzi było za nim. Rodziny wielodzietne dostały domy, mogli budować te tanie budynki, co to je widzimy na skrajach miast. W Raciborzu też są w Ocicach. Każdy miał mieszkanie. Każdy dostał robotę. Ludziom było coraz lepiej. Racibórz co roku był zalany przez Odrę, dlatego zbudowali kanał – Adolf Hitler Kanal. W dwa lata – łopatami. W okolicy powstały cegielnie, bo w rzece było dużo gliny. Wszystko ruszyło. Ciągle było słychać o Hitlerze - mówi Blasius Hanczuch. - Jak miała być audycja Hitlera, wszyscy siadali przy radiu. Jambo-

Hitler stracił jądro? Radzieckie archiwa z odpowiedzią są zamknięte Rozmowa z Bogdanem Klochem, historykiem, dyrektorem muzeum w Rybniku. Jedno jest pewne, gdyby nie było Adolfa Hitlera, nie byłoby dzisiaj volkswagena. O tak. Nikt dzisiaj tej nazwy nie próbuje rozszyfrować, jaka była jej geneza. A to oznacza „samochód dla ludu”. I faktycznie zwykli ludzie nie chcieli od Hitlera podbicia świata. Chcieli zwykłych rzeczy, choćby właśnie auta. Samochód był takim symbolem. Pozwalał dać im namiastkę tego, co miał na przykład bogaty przemysłowiec.

38 06_Historia.indd 38

A mówiąc poważnie, gdyby w czasie I wojny światowej Hitler zginął pod Bapaume we Francji, Europa byłaby dzisiaj „czerwona”? W Niemczech ruch komunistyczny był dosyć silny w latach 20. i 30. Myślę, że gdyby Hitler poległ na polu bitwy, Europa stałaby przed rzeczywistym widmem komunizmu. Tym bardziej, że Stalin prowadził zbrojenia na taką skalę, które zaskakiwały ówczesny świat. Gdyby Hitlera nie było, Związek Radziecki pewnie

i tak by zaatakował, rozpoczynając marsz na Europę. I w pierwszym rzędzie uderzyłby na Polskę. Czy Zachód byłby nam w stanie pomóc, czy znowu zostalibyśmy sami? Kto wie. Johann Jambor opowiadał, że późniejszy wódz III Rzeszy został ranny w okolice krocza. Kilka lat temu temat podchwyciły światowe tabloidy, brytyjski „The Sun” czy niemiecki „Bild”, dorabiając historię, że Hi-

24.co.uk 3/28/2011 7:05:50 PM

Przegląd prasy polskiej

rowi skojarzył się ten głos. Był pewny, że to on we Francji leżał ranny w okopie - mówi. Ale Johann nie był z tych, którzy się chwalą. - Nikomu o tym nie mówił. Ale w domu wiedzieli, że uratował Hitlera. I żona mu mówiła: „Johann, jakbyś mu przypomnioł, może byś jakoś robota dostoł. Nie musiołbyś za pługiem chodzić”. Ale on się bał: „Jak on by se przypomnioł, jak my go transportowali i jak my do tego okopu wskoczyli bez niego, to by dał nam popalić”. - I siedzioł cicho. Przez długie lata w strachu - wspomina z uśmiechem Hanczuch. W niewielkim domu, w którym żył Jambor, znajdującym się tuż obok bieńkowickiego kościoła, teraz mieszka jego rodzina. Wspominają dziadka ciepło. - Opa zawsze był wesoły. W gospodarstwie praktycznie robił od rana do wieczora. Konika my mieli, on jeździł na pole tym konikiem, a ojciec ciągnikiem wspomina Zygmunt Jambor, wnuk Johanna, który zastępował mu ojca, gdy ten umarł. - Mój ojciec umrzył, jak mi było 13 lat i dziadek się mną zajmowoł. Fest żech z nim był zżyty opowiada wzruszony Zygmunt Jambor. Dziadek był wesoły, ale wojna odbiła na nim swoje piętno. - Równo w południe dziadek zawsze klęknął, obojętnie, czy był na drodze, czy na polu, nawet jak wozem jechał, to stawał i Anioł Pański rzykał. Tak żech go zapamiętoł - wspomina wnuk. - Dużo mi opowiadał, że kogoś ważnego tam uratowoł we Francji. Ale jak my byli łebki, to nie godoł, że Hitlera. My się uczyli polskiej historii. Boże, co by to było – kłopoty jak pieron. To wyszło dopiero jak komuna podupadła - mówi Zygmunt Jambor. Czy w domu mówiło się o tym, co by było, gdyby dziadek zostawił Hitlera na pewną śmierć? - Eee... raczej nie. Hitlera uratowoł i tyle, komuna była, każdy się boł. Johann Jambor umarł w 1985 r. Miał 94 lata, spadł ze schodów.

tler stracił jedno jądro. Czy jakieś dokumenty historyczne mogą potwierdzać tę teorię? Mam wrażenie, że więcej w tym było szukania sensacji aniżeli prawdy. Ja przynajmniej nie słyszałem, że stracił jądro. Dużo mogłyby powiedzieć materiały z archiwaliów rosyjskich, bo lekarze radzieccy wykonywali przecież sekcję zwłok Hitlera. Przypadło im w udziale badanie jego szczątków po wkroczeniu do Berlina wojsk Armii Czerwonej. Niestety, te materiały są nadal

zamknięte dla historyków. Ale nie jest wykluczone, że Adolf Hitler mógł skrywać taką tajemnicę, która mogła w oczach opinii publicznej mu zaszkodzić. To, że był ranny, to fakt bezsporny. Historia żołnierza, który wyniósł Hitlera z pola bitwy, pokazuje dobitnie, że o losach świata może decydować zupełny przypadek. Bieńkowiczanin był tylko trybikiem w olbrzymiej maszynie. Takich przypadków,

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

06_Historia.indd 39

które ukształtowały przyszłość Hitlera, było więcej. A gdyby został przyjęty na Akademię Sztuk Pięknych, gdzie startował? Być może tam po raz pierwszy zaczął o Żydach mówić źle. Wyrzucił go profesor żydowskiego pochodzenia. Miał ponoć zbyt konwencjonalny talent. Podczas puczu monachijskiego, gdy próbował z gen. Erichem Ludendorﬀem w nocy z 8 na 9 listopada 1923 r. przeprowaReklama: 020 3026 6550

39 3/28/2011 7:05:51 PM

Historia

cji na wojnie z tym Hitlerem było - wspomina Hanczuch. Ale powiernik nie potrafił zatrzymać takiej sensacji dla siebie. - Kolegowałem się wtedy z księdzem Franciszkiem Pawlarem, który był już na rencie i wrócił do Bieńkowic z Krzanowic, gdzie był proboszczem. Nie wierzył. Mówił, że Johann stary chłop jest, że może

bałamuci. I postanow ił go sprawdzić i nagrać. Ksiądz jako pierwszy we wsi miał adapter szpulowy. - Polecieli po Jambora, żeby przyszedł, bo coś ciekawego w telewizji leci. Potem nawiązali temat, jak to było na tej wojnie. Ksiądz był, więc wszystko jak na spowiedzi w ygadał - wspomina Hanczuch. Już wówczas ksiądz Franciszek Pawlar zastanawiał się, co by było, gdyby Jambor nie uratował rannego Hitlera pod Bapaume. Ta myśl nie dawała mu spokoju. Gdzie są teraz taśmy, które nagrał ks. Pawlar? - Przepadły. Pawlar mieszkał nad Nacyną, po lewej stronie, za starym mostem, jak się jedzie na Tworków. Miał tam swoje archiwalia. W 1997 r. zalała je powódź. Pawlar już wtedy nie żył - mówi Hanczuch. Do dziś we wsi żyje Franciszek Korczok, który opiekował się ks. Pawlarem, gdy ten wrócił do Bieńkowic, by przeżyć tu swoje ostatnie lata. - Ksiądz był moim wujkiem, bratem matki. Zawsze rozmawialiśmy na różne tematy. O Jamborze i Hitlerze też. Ale po cichu. W Bieńkowicach to zawsze było tabu. Ksiądz nagrywał te historie Jambora u brata mojego ojca. Mieszkał koło probostwa. Nagrywali to dwa razy. Najpierw raz, a za jakieś dwa czy trzy lata znowu, żeby sprawdzić starego Jambora. Zweryfikować, czy mówi tak samo. Bo jak ktoś jakieś fabuły strzela, to za dwa, trzy lata zapomni. Ale Jambor nie zapomniał. Wszystko powtórzył idealnie potwierdza sensację Franciszek Korczok. - Oczywiście, nikt nie powiedział Jamborowi, że go nagrywają - dodaje. Zalane podczas wielkiej powodzi w 1997 r. taśmy próbowano ratować. - Zawieźliśmy je do Niemiec. Syn mego brata też się historią interesuje – wziął je do siebie, żeby coś odzyskać. Ale nie szło już tego odegrać. Przepadło - mówi Korczok. Zachowały się jednak inne pamiątki. - Ksiądz Pawlar robił kronikę wsi. Wiedział, co robi, każąc Jamborowi pozować z rękami wyciągniętymi do przodu. Przecież na jego rękach ważyły się losy świata. W naszej kronice parafialnej jest o tym, że sanitariusz Jambor uratował życie Hitlerowi - pokazuje zdjęcia w opasłej, starej księdze Franciszek Korczok.

Westfalii, Arthur Trunkhardt, katolik, ostro i jawnie potępiał nazizm. Niemiecka ambasada interweniowała u polskich władz i polski sąd skazał go za znieważenie głowy państwa niemieckiego. Na świadka chciano powołać samego Hermanna Goeringa. Ten przykład pokazywał politykę całej Europy wobec Niemiec. Wszyscy starali się mu nie przeszkadzać. Wygrywała polityka uległości, przymykania oczu. Hitler w efekcie mógł działać i rozwijać swoją

ideologię, ale nie działał w próżni. W otoczeniu Hitlera byli ludzie wykształceni: Alfred Rosenberg, Martin Bormann, Heinrich Himmler. To ciemne postaci, belfrzy, wykształceni, inni niż Adolf Hitler. Aż dziw, że cała plejada największych zbrodniarzy to często ludzie z doktoratami. Może to oni wykreowali Hitlera? Na wodza nadawał się znakomicie. Pochodził z ludu, był więziony, odniósł rany w wojnie. Idealny. Nie widzę kogoś, kto mógłby go zastąpić.

Zdarzało się, że przywódca III Rzeszy bywał fotografowany w towarzystwie składających mu kwiaty dzieci lub z pociechami swoich współpracowników (na zdjęciu z rodziną Josepha Goebbelsa). Czy jednak sam mógł mieć dzieci mimo odniesionych w I wojnie światowej ran, nie wiadomo.

Z pewnością osobą, która wiedziała, jakie rany na polu walki we Francji odniósł Hitler, była jego towarzyszka życia, Eva Braun.

Tajne nagranie u księdza Po raz pierwszy historia z Hitlerem wyszła na jaw w latach 80. - Syn Jambora budował, a ja mu stolarkę robiłem, schody, boazerię. Johann był już wówczas stary. Zawsze siadał sobie na takim stołku, fajkę kurzył i gadał na różne tematy. Kiedyś się przeklapnął i powiedział mi, jak to we Fran-

dzić zamach stanu, mógł zostać rozstrzelany. A trafił do więzienia. A gdyby jego zabrakło, mógł go ktoś zastąpić i wywołać wojnę? W latach 30. stosunki polskoniemieckie przecież się znacznie poprawiły. Polityka marszałka Józefa Piłsudskiego miała na celu polepszenie kontaktów. Dowód? W Rybniku odbywał się kuriozalny z naszego punktu widzenia proces. Jeden z obywateli

40 06_Historia.indd 40

24.co.uk 3/28/2011 7:05:53 PM

Przegląd prasy polskiej

Karetą do ślubu To będzie niezwykła uroczystość. Książę William i jego narzeczona Kate Middleton ustalili już wszystkie szczegóły swojego ślubu, który odbędzie się 29 kwietnia.

Stajniach Królewskich w centrum Londynu już przygotowywane są powozy, którymi do ślubu pojedzie para młoda. Na pogodny dzień przygotowano odkrytą karetę typu Landau z 1902 r. Powozy te swoją nazwę zawdzięczają niemieckiemu miastu słynącemu z ich produkcji. Natomiast w razie niepogody użyta zostanie kryta i przeszklona kareta z roku 1881. Dla

ojca pana młodego, księcia Karola, i jego żony, księżnej Camilli, przygotowany zostanie Rolls Royce Royal Phantom IV z roku 1950. Po ślubie książę William i księżna Catherine (bo tak będzie się już tytułować Kate Middleton) przejadą do Pałacu Buckingham w orszaku złożonym z setek żołnierzy i orkiestr wojskowych. Następnie młoda para pokaże się tłumom na balkonie pałacu. Wieczór natomiast przeznaczony jest tylko dla przyjaciół i rodziny. Po przyjęciu na ok. 250 osób przewidziana jest zabawa do rana. Następnego dnia młodzi mają udać się w podróż poślubną, ale jej cel nie jest znany. AM

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

06_Historia.indd 41

Reklama: 020 3026 6550

41 3/28/2011 7:05:57 PM

Kultura i sztuka

Łatwo powiedzieć Love, trudniej dopisać Story To właśnie M jak miłość w czasach zarazy, która nie przeminęła z wiatrem, a nie w Casablance ani w Notting Hill. O różnych sposobach na miłość, czyli o tym, kto ją pięknie wyśpiewał na scenie, pokazał w kinie i opisał w powieściach, pisze Jacek Antczak.

www.gazeta.naszemiasto.pl

dy cię nie widzę, nie wzdycham, nie płaczę/ Nie tracę zmysłów, kiedy cię zobaczę/ Jednakże gdy cię długo nie oglądam/ Czegoś mi braknie, kogoś widzieć żądam/ I tęskniąc sobie zadaję pytanie:/ Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie? * No, jak się nie traci zmysłów, to raczej nie jest kochanie... Wszak patron miłości, nie-

jaki Walenty, w Stanach jest uosobieniem pluszowych serduszek i listów zwanych walentynkami, ale w kraju wyżej cytowanego Mickiewicza ten sympatyczny biskup i lekarz, który, nie zważając na cesarskie zakazy, udzielał ślubów zakochanym legionistom (co przypłacił głową), pozostaje patronem osób chorych umysłowo, epileptyków i wszelkiej maści szaleńców. Słowem: zakochanych. Nic dziwnego, że uczucie miłości jest niespotykanie trudną kwestią do rozgryzienia dla naukowców, ale równocześnie polem do popisu dla artystów, którzy nie potrzebują defi nicji, lecz wzruszającej story. No bo po co pisać, że „miłość to dowolna ilość emocji i doświadczeń zachodzących z powodu silnej więzi i mogąca odnosić się do wielu różnorodnych uczuć, stanów i postaw, poczynając od ogólnego zadowolenia”, jeśli można napisać „Pestkę” jak Anka Kowalska, zaśpiewać „Kochać, jak to łatwo powiedzieć” jak Piotr Szczepanik czy zatrudnić Hugh Granta i nakręcić „To właśnie miłość”? Rację ma więc Erich Fromm, który uważa, że miłość jest sztuką. Aby nauczyć się kochać, człowiek musi postępować z nią tak, jak z każdym innym rodzajem twórczości artystycznej: malarstwem, muzyką, literaturą czy fi lmem. Najpierw powinien opanować teorię, a później zająć się częścią praktyczną. By miłość stała się więc

dziełem sztuki, powinni zajmować się nią artyści. Wszyscy gdzieś tam (najczęściej przed ołtarzem) słyszeli, że miłość cierpliwa jest, łaskawa jest i nie pamięta złego. Może i jest w pewnym sensie niezmienna, ale jednak trochę się zmienia. Bo by stworzyć fi lmową, powieściową czy muzyczną „Pieśń nad pieśniami” w XX i XXI w., miłość poszła na kompromisy i… szuka poklasku, jest bezwstydna, współweseli się (z popkulturą) i cieszy się (z frekwencji).

Krótki ﬁlm o miłości Gdy z oczu znikniesz, nie mogę ni razu/ W myśli twojego odnowić obrazu/ Jednakże nieraz czuję mimo chęci/ Że on jest zawsze blisko mej pamięci./I znowu sobie powtarzam pytanie:/ Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie? „Odnowić obraz”? A digitalizacja? A remastering? Miłość w kinie ma się coraz lepiej. To już wręcz miłość w 3, 4 i 5D. Oczywiście, nie chodzi o tę w tylnych rzędach przy pustej sali. Odwrotnie – o tę z ekranu, która do kina ściąga miliony. Kiedyś wszystko było jasne – fi lm o miłości to osobny gatunek, który nazywał się melodramat. Taki fi lm ma swój prosty schemat: wielka miłość + przeszkoda nie do pokonania = cierpienie. Melodramat to fi lm o miłości niemożli-

24.co.uk

09_Pano_Kultura_i_Sztuka.indd 42

3/28/2011 7:12:12 PM

Przegląd prasy polskiej

wej, nieszczęśliwej i niespełnionej. Przy melodramacie się płacze. A publiczność, owszem, lubi się powzruszać, ale także uśmiechnąć do miłości. Dlatego dramaty miłosne zostają wyparte z kin przez komedie romantyczne. Też bardzo proste do zrealizowania. Tu schemat jest następujący: Hugh Grant + piękna aktorka, najlepiej gwiazda = skomplikowane perypetie zakochanych z happy endem. Oczywiście, do tego są potrzebni Brytyjczycy. Każdy wie, z czym się kojarzy miłość francuska czy grecka, teraz wiadomo, że miłość brytyjska to komedia. Ale romantyczna. W rankingach miłosnych filmów wszech czasów oba gatunki już się pomieszały. We wszelkich zestawieniach króluje jednak amerykańskio-szwedzkie uczucie, które zrodziło się w Paryżu, a rozkwitło w Maroku. Do tego wmieszali się czechosłowacki uciekinier z obozu koncentracyjnego i naziści. Ale uczucie Ricka Blaina, właściciela szulerni „Rick’s Café Americain”, i przepięknej Ilsy Lund rozpala wyobraźnię widzów do dziś. Choć „Casablanca” z 1942 r. miała gwiazdorską obsadę, to nikt nie przypuszczał, że historia kochanków, których zagrali Humphrey Bogart i Ingrid Bergman, stanie się filmem kultowym, właściwie melodramatycznym wzorcem z Sevres (powinno być „z Casablanki”). W przyszłym roku „Casablanca” będzie obchodziła 70. urodziny. Jak widać, stara, nieszczęśliwa miłość nie rdzewieje. Akcja drugiego filmowego melodramatu wszech czasów też toczy się w czasie II wojny światowej, tyle że... w Związku Radzieckim. Nawet fabuła jest nieco podobna. On, Boris, idzie na wojnę. Zostawia ją, Weronikę, pod opieką jego, Marka. Tyle

że Marek też kocha się w Weronice. Żeni się z nią, a potem zdradza. A ona wciąż czeka i myśli, że ukochany wróci. A on zginął. Łzy, jakie wylano podczas projekcji filmu „Lecą żurawie”, mierzy się już w milionach litrów. I film wciąż wzrusza, choć to też staroć, z 1956 r. Na melodramatycznym podium ex aequo umieścić by jeszcze warto nieprzemijające „Przeminęło z wiatrem”, świetnie opowiedzianą story w „Love story”, no i niezatapialną miłość Leonarda di Caprio z Kate Winslet na Titanicu. Jeśli chodzi o komedie z gatunku „Hugh Grant” (czytaj: brytyjska komedia romantyczna), o palmę pierwszeństwa walczą „Cztery wesela i pogrzeb” (Hugh Grant w duecie z Andie MacDowell), „To właśnie miłość” (Hugh Grant jako zakochany premier) i „Nothing Hill” (Hugh Grant jako zakochany w gwieździe pokroju Julii Roberts – w tej roli Julia Roberts). Trzeba jednak odnotować, że jak pokazywać miłość, najlepiej wie scenarzysta tych wszystkich filmów – sir Richard Curtis. Nowozelandczyka spokojnie można nazwać „Zakochanym Szekspirem XXI wieku”, ewentualnie światowym odpowiednikiem naszej rodzimej Ilony Łepkowskiej. Bo z kolei ona wie najlepiej, jak się kochają Polacy... w serialach. Łepkowska jak nikt potrafi przełożyć miłość na oglądalność. To ona wymyśliła najdłuższy, najbardziej oglądany miłosny serial w Polsce, zatytułowany „M jak miłość na dobre i na złe w barwach szczęścia”. Zresztą w kinowych komediach romantycznych made in Poland też Ilona Łepkowska ma spory udział (m.in „Och, Karol” i „Och, Karol 2” to jej scenariusze). W tym gatunku polscy twórcy kochają się na potęgę, co widać w tyReklama: 0208 96 444 88 wew. 480

09_Pano_Kultura_i_Sztuka.indd 43

43 3/28/2011 7:12:14 PM

Kultura i sztuka kiedyś przychodził Romeo i monologował: „Niechaj czterdzieści tysięcy braci połączy serca - sumą uczuć. Wciąż będzie mniejsza od mojej miłości”. Ale przecież w ogóle pierwszy polski film dźwiękowy był melodramatem/komedią romantyczną. Opowiadał o miłości biednego muzyka Alojzego Kędziorka zakochanego (z wzajemnością) w młodej paniczce Renacie. Tyle że rodzice wolą ją wydać za pana Balerona, bogatego rzeźnika. Zakochany muzyk pisze więc piosenkę, właściwie protest song „Każdemu wolno kochać”, która jest nie tylko tytułem filmu z 1933 r., ale i prawdą życiową, do której stosują się przecież wszyscy zakochani.

Grochola czytana o zmierzchu Dla twego zdrowia życia bym nie skąpił/ Po twą spokojność do piekieł bym zstąpił/ Choć śmiałej żądzy nie ma w sercu mojem/ Bym był dla ciebie zdrowiem i pokojem/ I znowu sobie powtarzam pytanie:/ Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie?

Królowa polskich seriali - Ilona Łepkowska. Napisane przez nią miłosne perypetie Polaków przed telewizory ściągają miliony rodaków. tułach: „Nie kłam, kochanie”, za to „Kochaj i rób co chcesz”, najlepiej „Kochaj i tańcz”, ale „Tylko mnie kochaj”. Aż by się chciało odpowiedzieć: „Nigdy w życiu”, „To nie tak, jak myślisz, kotku”. W rankingach na najlepszą melodramatokomedię romantyczną z kraju nad Wisłą wysokie miejsca przyznać by trzeba reżyserom związanym z Wrocławiem. Jak napisała Urszula Lipińska, w zestawieniu miłosnych filmów portalu Esencja najwyższe miejsce zajmuje „Jak być kochaną” Wojciecha Hasa, gdyż „nie ma w polskim kinie bardziej spełnionego filmu o miłosnym niespełnieniu”. Dodajmy, że to niespełnienie następuje za sprawą wspaniałych ról Zbigniewa Cybulskiego i Barbary Krafftówny. To przestroga, by ktoś zrobił w końcu jakiś niezły krótki film o miłości, bo od premiery „Jak być kochaną” mija 50 lat.

Z kolei za pierwszą polską komedię romantyczną w stylu brytyjskim można uznać „Zakochanych” pochodzącego z Wrocławia Piotra Wereśniaka. „Hugh Grantem” jest tu Bartosz Opania, a „Julią Roberts” Magdalena Cielecka. Film niedoceniony, bo pokazane w nim perypetie miłosne z perfumowanymi afrodyzjakami i vis comica Pazury oraz obowiązkową aferą przed ołtarzem ogląda się świetnie. Mało znanym faktem jest to, że obraz innego wrocławianina, Przemysława Wojcieszka, pt. „Doskonałe popołudnie” został uznany za najlepszy film o miłości roku 2006. To wyjątkowo prestiżowa nagroda, ponieważ została przyznana na ziemi, która była świadkiem najsłynniejszej historii miłosnej w dziejach świata. Obraz Wojcieszka wygrał bowiem Międzynarodowy Festiwal Filmów o Miłości w Weronie, czyli w okolicach balkonu Julii, pod który

Tak, tak, żądze rządzą wszystkimi pisarzami. „Rozkochani w sobie bez pamięci, po tylu latach jałowego wspólnictwa, radowali się z cudu miłości tak samo odczuwanej przy stole jak w łóżku i w końcu stali się tak szczęśliwi, że nawet jako para bezsilnych staruszków figlowali ze sobą jak króliki i gryźli się jak psy” – to wprawdzie fragment ze „Stu lat samotności”, ale wielu czytelników pytanych o miłosną powieść wszech czasów wskazuje właśnie na Gabriela Garcię Marqueza. Tyle że częściej wymieniają „Miłość w czasach zarazy”, w której czytamy, że „jedynym bólem, jaki przeraża mnie w śmierci, jest to, że można umrzeć nie z miłości”. Cóż, miłość w powieściach Kolumbijczyka jest pokazana równie magicznie jak wszystkie „światy przedstawione”. Choć wątki miłosne zawierają chyba wszystkie powieści, jakie napisano od czasów powstania gatunku, do ponadcza-