Parola #10

Free press Καλοκαιρινό περιοδικό ποικίλης ύλης για Πάρο/Αντίπαρο, τεύχος 10. Magazine for Paros/Antiparos | Έκδοση / edition 2018

σελίδα | page | 1

Naoussa, tel: 22840 51445 | f: Yemeni - Traditional Restaurant | www.yemeni.gr σελίδα | page | 2

σούμα... | editorial Tης Αυγής Καλογιάννη | By Avgi Kalogianni

«Η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας είναι μια επιστροφή σε κάποιες ρίζες, σε μια μακρινή προσωπική ιστορία.» Νίκος Γραικός. / «Ο άνθρωπος αρχίζει να γίνεται ενδιαφέρων όταν εμφανίζεται η τραγική του μοίρα». Γιάννης Ράγκος. / «Τα υπόγεια λατομεία της Πάρου είναι μια μεγάλη παγκόσμια κληρονομιά.» Μανόλης Κορρές. / «Οι άνθρωποι αναζητούν απλότητα και αλήθεια.» Μαρίνα Κορτιάνου. / «Κι εγώ έκανα όνειρα πως μόλις διοριστώ στις Κυκλάδες στον λόφο του Τσιπίδου θα είναι η πρώτη μου ανασκαφή.» Φωτεινή Ζαφειροπούλου. / «Αν γίνει αναστήλωση στο Δεσποτικό και γίνει οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος, θα βοηθήσει και τον τουρισμό της Πάρου.» Γιάννος Κουράγιος. / «Ζούσαμε σ’ ένα παλιό σπίτι, μια κατοικιά, με πηγάδι και γάιδαρο. Και παρόλο που ήταν δύσκολα, ήταν ποιητικά.» Τζέφρυ Κάρσον. / «Ακόμα νιώθω ότι είναι καθήκον μου να ενημερώνω τους μη ελληνόφωνους κατοίκους του νησιού.» Βίκυ Πρέστον. / «Αγάπησα τη Νάουσα του καπετάν Λινάρδου και τις Λεύκες του μπάρμπα Αρτέμη.» Γιώργος Πίττας. / «Η κοινωνία διδάσκεται μόνο από την καταστροφή της.» Νίκος Ζάππας. / «Όταν γυρίστηκε η Μανταλένα, είχαμε θέρο αλλά όλο το χωριό απασχολήθηκε στα γυρίσματα.» Μαργαρίτα Μαούνη. / «Ο ευχαριστημένος πελάτης είναι ο καλύτερος πρεσβευτής.» Μάγδα Μαούνη. / «Αν έχεις 1€ για διαφήμιση, δώσε το μισό για να προωθήσεις την Πάρο.» Ran Dagan, Tsiki Ben Saadon. / «Άλλο νησί αγάπησα κι άλλο εξακολουθώ να αγαπώ!» Μαρία Δημητριάδη. / «Να γράφεις και να πράττεις με την καρδιά σου.» Κώστας Γουζέλης. Φέτος το Parola γιορτάζει τα 10 του χρόνια. Καλή ευκαιρία για μια αναδρομή. Μια αναδρομή σε ανθρώπους που ταξίδεψαν μαζί μας αυτά τα 10 χρόνια, άλλοι για πολύ, άλλοι για λίγο ενώ με κάποιους συνταξιδεύουμε ακόμα. Κάποιοι όμως δεν υπάρχουν πια. Και η σκέψη μας στρέφεται κυρίως σε αυτούς. Έφυγαν κι άφησαν το νησί φτωχότερο, χάραξαν όμως έναν δρόμο που ίσως οι νεώτεροι ακολουθήσουν. Όπως και νάχει οι φράσεις αυτές, που συχνά τις σκέφτομαι, είναι ο θησαυρός μας. Ο θησαυρός αυτού του εγχειρήματος, που ξεκίνησε πριν 10 χρόνια από μια ομάδα φίλων παθιασμένων με το νησί και τους ανθρώπους του και κατάφερε, νομίζω, να αποτυπώσει πολλές όψεις της Πάρου και της Αντιπάρου σε αυτή τη δεκαετία, τη δεκαετία της κρίσης. Γιατί το Parola ξεκίνησε με την κρίση και προχωράει όπως οι περισσότεροι συνταξιδιώτες μας κόντρα σε αυτήν.

"Learning the Greek language is a return to some roots, to a remote personal history." Nikos Graikos. / "Man becomes interesting when his tragic destiny makes its appearance." Yannis Ragos. / "The underground quarries of Paros are a great world heritage." Manolis Korres. / "I dreamed that as soon as I was appointed archaeologist in the Cyclades, my first excavation would be on the hill above Marpissa." Fotini Zafiropoulou. / "When the restoration is done and Despotiko becomes an organized archaeological site, it will promote tourism in Paros as well." Yannos Kourayos / "We lived in an old house, a “katikia”, we had a well and a donkey. Although it was difficult, it was poetic." Jeffrey Carson. / "I still feel it’s my duty to keep the non- Greek speaking residents on the island informed." Vicki Preston. / "I have loved Naoussa of Captain Linardos, Lefkes of old Artemis." Giorgos Pittas. / "Society can only learn from its destruction." Nikos Zappas. / "When Madalena was shot, we were mowing; still the whole village was in the film." Margarita Maouni. / "A happy customer is the best ambassador." Magda Maouni. / "If you have 1€ for promotion, give 50cents for promoting the island." Ran Dagan, Tsiki Ben Saadon. / "For sure it was another island I fell in love with and it’s a different island I love now!" Maria Demetriades. / "Act and write with your heart!"

Kostas Gouzelis.

This year Parola celebrates its 10th birthday. Good opportunity for retrospection. Retrospection of the people who travelled with us these 10 years; some for long, some for short and with some we still travel together. But some are gone and our thoughts are mainly with them. They passed leaving the island so much poorer. Hopefully there will be young people to follow their trail.

However their words, words I often think about, are our treasure. A treasure we have accumulated in these past 10 years in which we managed, I think, to record many aspects of Paros and Antiparos in the decade of the crisis. Because Parola started with the crisis and is walking, as most of its passengers, against it.

Για αυτό λοιπόν θα κλέψω τους αγαπημένους στίχους της Μάρθας Μαυροειδή, επιβάτισσας στο φετινό δρομολόγιο, για να κλείσω:

Therefore I will steal the favourite lines of Martha Mavroidi, passenger in this year’s itinerary and close with them:

Ας τραγουδήσω, κι ας χαρώ, Ας παίξω κι ας γελάσω, Τα νιάτα δεν πουλιούνται πια, Να τα ξαναγοράσω.

Let me sing and rejoice Play and laugh Youth is no more on sale It can’t be bought again. σελίδα | page | 3

περιεχόμενα | contents

06

Συνέντευξη: Έλενα Κουντουρά, Υπουργός Τουρισμού: Η Ελλάδα στις 10 τοπ τουριστικές αγορές του πλανήτη. | interview: Elena Kountoura, Tourism Minister: Greece among the 10 top tourist markets in the planet.

Εξώφυλλο: «Niki blue» Ζωγραφικό έργο της Δήμητρας Χανιώτη Painting by Dimitra Chanioti

14

Agenda: Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του καλοκαιριού Cultural events of this summer

30

Μουσεία | Museums Μικρός οδηγός των μουσείων της Πάρου | Small guide to the museums of Paros

36

Πολιτισμός | Culture Θέματα και συνεντεύξεις Articles and interviews

58

H κρυφή γοητεία της παλιάς αριστοκρατίας The discreet charm of the old aristocracy

Διευθύντρια έκδοσης: Αυγή Καλογιάννη

66 Φωτιά... πυροσβέστες!

Αρχισυντάκτρια: Μάρω Βούλγαρη

Fire... Firemen! | Αστυνομικό διήγημα του Γιάννη Ράγκου A crime story by Yiannis Ragos

Σχεδιασμός: Χάρης Χρηστίδης

The “Kapetaneika”

Γιορτή της ναυτοσύνης A festival for seamanship

Συντακτική ομάδα: Δανάη Tal Αλέξης Πετίδης Γιώργος Καβάλλης Αλέξανδρος Σγαρδέλης

81 Μάστορες | Artisans

Mετάφραση: Αυγή Καλογιάννη

74 Τα «Καπετανέικα»

Έξι τεχνίτες, στον φακό του Parola | Six artisans look at the camera of Parola

Ατελιέ: Γιώργος Κυριακόπουλος

88 Το νησί | The island

Φωτογραφίες: Δημήτρης Βρανάς (Α.Ι.F) Φανή Αλεξανδροπούλου Γιώργος Καβάλλης Ιωάννα Φυσιλάνη Γιάννης Λουκής

Τα σπήλαια της Πάρου Caves of Paros

Αντίπαρος: Προφήτης Ηλίας Αntiparos: Prophitis Ilias

104 Ιστορίες | Stories Η ζωή στα δύσκολα χρόνια Life in the difficult years

108

Πατριδογνωσία Tradition: Ψωμί πρώτη ύλη της

ζωής μας | Τhe raw material of our lives

114 Πρόσωπα | Persons Tης Πάρου & της Αντιπάρου Of Paros and Antiparos

121

Γλυκιά ζωή στην Πάρο | Dolce Vita of Paros Προτάσεις για φαγητό Food options

σελίδα | page | 4

Photography by: George Kavallis

96

Χωρίς αυτοκίνητο With no car

Επεξεργασία εικόνων: Τάκης Λαζάρου

74

Νομικός σύμβουλος: Ελένη Κατσάρου Εκτύπωση: Χαϊδεμένος ΑΕΒΕ Ιδιοκτησία: Parola Εκδόσεις Γραφικές Τέχνες Αρχίλοχος Πάρου, τηλ.: 6976511532 email: parolaparos@ gmail.com facebook.com/ ParolaFreePress issuu.com/parolaparos

σελίδα | page | 5

σελίδα | page | 6

beach bar FROM 2/6 restaurant FROM 22/6

ΠΩΣ ΝΑ ΕΡΘΕΤΕ ΜΕ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ: ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΚΟΛΥΜΠΗΘΡΕΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ. ΜΕ ΚΑΪΚΙ: ΑΠΟ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ HOW TO GET THERE

BY CAR: TURN TOWARDS KOLIBITHRES AND CONTINUE TO THE END OF THE ROAD.

BY SMALL BOAT: FROM THE HARBOUR OF NAOUSSA

E. iNFO@MONASTIRI-PAROS.GR | T. 22840 53560 - 22840 53325 σελίδα | page | 7

συνέντευξη | interview

Έλενα Κουντουρά, Υπουργός Τουρισμού:

Η Ελλάδα στις 10 τοπ τουριστικές αγορές του πλανήτη.

Elena Kountoura, Tourism Minister: Greece among the 10 top tourist markets in the planet. Η Υπουργός Τουρισμού σε μια εφ΄όλης της ύλης συνέντευξη, μιλά στο Parola για το ρεκόρ αφίξεων του 2018, την προώθηση των νέων ελληνικών προορισμών, τα θεματικά τουριστικά προϊόντα και τις νέες αγορές στις οποίες στοχεύει το Υπουργείο Τουρισμού με την εφαρμογή πιλοτικού προγράμματος για «τουρισμό 365 μέρες το χρόνο»... Κυρία Υπουργέ, μετά το περσινό ρεκόρ αφίξεων στα νησιά των Κυκλάδων οι προσδοκίες για τη φετινή σεζόν είναι πολύ υψηλές. Από τις επισκέψεις και τις επαφές σας στα διεθνή φόρουμ και τις εκθέσεις, ποια είναι η εικόνα που έχετε αποκομίσει για τη θέση της Ελλάδας στον διεθνή τουριστικό χάρτη; Η εξαιρετική πορεία των τριών προηγούμενων ετών με ιστορικά ρεκόρ σε όλα τα τουριστικά μεγέθη συνεχίζεται και το 2018 με την τάση να είναι περισσότερο ανοδική από κάθε άλλη χρονιά. Το 2018 έχει ξεκινήσει πολύ δυναμικά. Από την εξέλιξη των προκρατήσεων έχουμε εξασφαλίσει 2 εκατομμύρια επιπλέον τουρίστες για φέτος σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά (2017 – 30,1 εκατ.) και στοχεύουμε ως τέλος του έτους να πετύχουμε μία συνολική άνοδο άνω του 10%. Ποιες είναι οι νέες αγορές στις οποίες επιθυμείτε άνοιγμα για το 2018 και ποια η κεντρική ιδέα της φετινής καμπάνιας επικοινωνίας; Εκτός από τις παραδοσιακές αγορές, υποστηρίξαμε πολύ δυναμικές αγορές όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Ρωσία, και ανοίξαμε και νέες Συνέντευξη στην ΜΑΡΩ ΒΟΥΛΓΑΡΗ σελίδα | page | 8

The Tourism minister speaks to Parola about the all time record in arrivals in 2018, the promotion of new Greek destinations, the thematic tourist products and the new markets the Tourism Ministry aims at by means of a pilot programme for “Tourism 365 days a year” Ms Minister, following last year’s all time record in arrivals at the Cyclades; expectations for the current year are very high.

From your visits and contacts in the international forums and tourism exhibitions, which is the picture you’ve got about Greece’s position in the international tourist map?

The excellent course of the past three years with all time records in all tourist fields continues in 2018 as well, showing an upward trend, stronger than in any other year. The pre bookings indicate that for 2018 we have secured two million tourists more than in the past year (2017-30, 1 million) and we aim at an increase of over 10% by the end of the year.

Which new markets are you aiming at, for 2018 and which is the key idea of this year’s communication campaign?

Besides the traditional markets, we have sustained very dynamic markets like the U.S., Canada and Russia and since 2015 we have opened new markets in the Middle East, China, South Korea, and as of 2017 in India. Now, we are examining the possibility of dynamically entering the Australian market as well as other Asian markets of high income visitors who travel all year round. We have been promoting new Greek destinations, we invest in our thematic products, and we support the opening of new tourist markets. The Greek Tourism Organization promotes Greece as a world attractive

destination for tourism 365 days a year.

In the recent years we’ve had a steady rise in arrivals but a low per head spending. What would you advise the tourism professionals and what do you propose to do to attract the so called “quality tourism”?

In the past three years Greece has managed to be included among the 10 top tourist markets in the planet. For the first time in 2017 Greece had over 30 million visitors, attaining -for the third consecutive year- a growth rate of over 7%, which is twice the world average. Furthermore, contrary to the world trend towards a year by year decrease in the per capita and per trip expenditure in premium destinations, Greece was among the very few countries in 2017 which managed to record not only a 3.1 % increase in average expenditure per trip but also a 10.4 % in average stay. Since 2015 we have consistently aimed at high income visitors and high value tourism as is now the dominant international trend and the contemporary term, which give emphasis on genuine experiences and high level services. Greece offers a wide range of experiences and services which are up to the highest standards. We have developed the thematic tourism and have promoted targeted products and services offering customized and high level experiences. The new markets we have opened with dynamic promotion campaigns are countries of visitors with a high buying power who travel all year round and seek unique experiences. We have a close cooperation with the private sector which on its part consistently contributes to the improvement of the quality and the enrichment of services. αγορές από το 2015, στη Μέση Ανατολή, την Κίνα, τη Νότια Κορέα, και από το 2017 την Ινδία. Διερευνούμε τις δυνατότητες να εισέλθουμε δυναμικά στην Αυστραλία και σε άλλες ασιατικές αγορές επισκεπτών υψηλής αγοραστικής δύναμης που ταξιδεύουν όλο το χρόνο. Συνεχίζουμε να προβάλλουμε και να προωθούμε νέους ελληνικούς προορισμούς, να επενδύουμε στα θεματικά μας προϊόντα και να ενισχύουμε το άνοιγμα νέων τουριστικών αγορών. Μέσω του ΕΟΤ προβάλλουμε και προωθούμε την Ελλάδα ως παγκόσμιο ελκυστικό προορισμό για τουρισμό 365 ημέρες τον χρόνο.

Το 2018 έχει ξεκινήσει πολύ δυναμικά. Από την εξέλιξη των προκρατήσεων έχουμε εξασφαλίσει δύο εκατομμύρια επιπλέον τουρίστες για φέτος σε σχέση με το 2017.

Τα τελευταία χρόνια έχουμε μια διαρκή αύξηση στις αφίξεις αλλά χαμηλή κατά κεφαλήν δαπάνη. Τι κατευθύνσεις θα δίνατε στους επαγγελματίες του τουρισμού και τι διαχείριση κάνετε εσείς για να προσελκύσουμε τον λεγόμενο “ποιοτικό τουρισμό”; Η Ελλάδα την τελευταία τριετία έχει καταφέρει να εισέλθει στις τοπ 10 τουριστικές αγορές του πλανήτη. Το 2017 για πρώτη φορά κατάφερε να ξεπεράσει τα 30 εκατομμύρια επισκέπτες, πετυχαίνοντας για τρίτη συνεχόμενη χρονιά ρυθμό ανάπτυξης άνω του 7%, ο οποίος είναι

The pre bookings indicate that for 2018 we have secured two million tourists more than in the past year.

Which is your strategy for a prolongation of the tourist period both on the islands and the mainland? How is the thematic tourism developing?

In the past two years, 2016/2017, in excellent cooperation with the Regions, the Chambers and all the private trade and tourist bodies we achieved a considerable prolongation of the tourist period. Both in the spring months and the autumn months there was a high increase in tourist arrivals in the three year period 2015-2017 by 27% and 33% correspondingly.

However, a prolongation of the tourist period is not sufficient. After all, how much can one “prolong” the Greek summer? That’s why tourism 365 days a year makes up the “core” of our National-Regional Tourism Policy.

Within this context, we have a strategy for the development of new destinations and thematic tourist products so that the tourist traffic diffuses proportionately over all the country’s regions for 365 days a year.

σελίδα | page | 9

συνέντευξη | interview

διπλάσιος του παγκόσμιου μέσου όρου. Επιπλέον, κόντρα στην παγκόσμια τάση που θέλει η κατά κεφαλήν δαπάνη ανά ταξίδι να μειώνεται χρόνο με τον χρόνο σε premium ταξιδιωτικούς προορισμούς, όπως η χώρα μας, η Ελλάδα το 2017 ήταν από τις ελάχιστες χώρες διεθνώς που πέτυχε όχι μόνο την αύξηση κατά 3,1% της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι, αλλά και την αύξηση της μέσης παραμονής κατά 10,4%. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της εφαρμογής της ΕθνικήςΠεριφερειακής Τουριστικής Πολιτικής. Από το 2015 στοχεύουμε με συνέπεια σε επισκέπτες υψηλού εισοδήματος και τουρισμού υψηλής αξίας (high value) όπως είναι πλέον η κυρίαρχη διεθνής τάση και ο σύγχρονος όρος, που προτάσσουν τις αυθεντικές εμπειρίες και το υψηλό επίπεδο υπηρεσιών στην επιλογή του προορισμού. Η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις και παρέχει ένα πολύ μεγάλο εύρος εμπειριών και υπηρεσιών που καλύπτουν και τις πιο υψηλές απαιτήσεις. Αναπτύσσουμε το θεματικό τουρισμό και προωθούμε στοχευμένα προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρουν προσωποποιημένες και υψηλού επιπέδου εμπειρίες στη βάση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων και ευκαιριών κάθε Περιφέρειας και προορισμού. Οι νέες αγορές που ανοίξαμε και επενδύουμε με δυναμική προώθηση και προβολή, είναι χώρες επισκεπτών υψηλής αγοραστικής δύναμης που ταξιδεύουν όλο το χρόνο και αναζητούν μοναδικές εμπειρίες. Είμαστε σε άμεση συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα που με συνέπεια από την πλευρά του συνεισφέρει στη διαρκή βελτίωση της ποιότητας και τον εμπλουτισμό των παρεχομένων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες. Ποιος είναι ο προγραμματισμός ώστε να επεκταθεί η τουριστική περίοδος στα νησιά αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα; Πώς αναπτύσσεται ο θεματικός τουρισμός; Τις δύο προηγούμενες χρονιές (2016, 2017) σε εξαιρετική συνεργασία με τις Περιφέρειες, τα Επιμελητήρια και όλους τους ιδιωτικούς εμπορικούς και τουριστικούς φορείς, πετύχαμε μία σημαντική επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Τόσο οι μήνες της άνοιξης (Μάρτιος, Απρίλιος, Μάιος), όσο και του φθινοπώρου (Σεπτέμβριος, Οκτώβριος, Νοέμβριος) σημείωσαν μεγάλη αύξηση της τουριστικής κίνησης την τριετία 2015-2017 κατά 27% και 33% αντίστοιχα. Όμως, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου δεν αρκεί. Πόσο άλλωστε να «επιμηκύνει» κάποιος το ελληνικό καλοκαίρι; Γι’αυτό, ο τουρισμός 365 ημέρες τον χρόνο αποτελεί τον «πυρήνα» της Εθνικής-Περιφερειακής Τουριστικής Πολιτικής μας. Σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσουμε στρατηγικά νέους προορισμούς και θεματικά τουριστικά προϊόντα, και επιδιώκουμε η τουριστική κίνηση να διαχέεται ισόρροπα 365 ημέρες τον χρόνο σε όλες τις περιοχές της χώρας. Αυτή είναι η νέα πρόκληση που καλούμαστε πλέον να ανταποκριθούμε. Και μας χαροποιεί ιδιαίτερα που βλέπουμε τις ενέργειές μας να αποδίδουν από το ξεκίνημα του έτους, με τη μεγάλη αύξηση της τουριστικής κίνησης για πρώτη φορά την χειμερινή περίοδο. Δεν εφησυχάζουμε όμως. Από κοινού με την Περιφέρεια Κρήτης και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου έχουμε προχωρήσει σε εφαρμογή του πιλοτικού προγράμματος «Τουρισμός 365 ημέρες τον χρόνο» σε Κρήτη και Ρόδο για τη σεζόν 2018-2019.

σελίδα | page | 10

Ερευνούμε τις δυνατότητες να εισέλθουμε δυναμικά στην Αυστραλία και τις ασιατικές αγορές επισκεπτών υψηλής αγοραστικής δύναμης που ταξιδεύουν όλο τον χρόνο.

Now, we are examining the possibility of dynamically entering the Australian market as well as the Asian markets of high income visitors who travel all year round.

This is the new challenge we must face. We‘re happy to see our efforts bear fruit this year with the high increase in the tourist traffic for the first time in the winter period. However, we have not been complacent. Jointly with the Region of Crete and the Region of the Southern Aegean we have implemented the pilot programme “Tourism 365 days a year” in Crete and Rhodes. We have also been promoting Athens and Thessaloniki as top European citybreak destinations for all year round tourism.

The Cyclades -a unique world phenomenon- are a seductive pole, but very sensitive, with a finite number of beds and a limited service potential so as not to be in a position to welcome a purely mass tourism. Is there a strategy for the management of the high number of visits and its optimal capitalization?

Within the context of the National-Regional Tourism policy we give priority to sustainable development, the creation of hospitality infrastructure with respect to and in harmony with the natural environment in a bid to bring out all the special features which make Greece a unique country and reflect its imperishable and genuine identity. All our strategic moves are aimed at bringing more tourists revenue, useful investments and upgrading our infrastructure. It is very important to strengthen our availability so th at we meet the annual increase in demand, especially as regards high category units. With the attractive environment we have created, with the steady rise in all tourism figures, we managed in the three

σελίδα | page | 11

συνέντευξη | interview

Επίσης, αναδεικνύουμε την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη σε κορυφαίους ευρωπαϊκούς προορισμούς τουρισμού πολεως (citybreak) για τουρισμό όλο τον χρόνο. Οι Κυκλάδες, ως μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο, είναι ένας ελκυστικός πόλος, αλλά πολύ ευαίσθητος, με πεπερασμένο αριθμό κλινών και δυναμική εξυπηρέτησης ώστε να υποδεχθούν έναν αμιγώς μαζικό τουρισμό. Υπάρχει πλάνο για τη διαχείριση της υψηλής επισκεψιμότητας και για τη μέγιστη αξιοποίησή της; Στο πλαίσιο της Εθνικής-Περιφερειακής Τουριστικής πολιτικής δίνουμε προτεραιότητα στην βιώσιμη ανάπτυξη, στη δημιουργία υποδομών φιλοξενίας με απόλυτο σεβασμό και εναρμόνιση με το φυσικό περιβάλλον, στην ανάδειξη όλων των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που καθιστούν την Ελλάδα μοναδική και αναδεικνύουν την αναλλοίωτη και αυθεντική ταυτότητά της. Σε όλες τις στρατηγικές μας κινήσεις, στόχος μας είναι να φέρουμε περισσότερους επισκέπτες και έσοδα, επωφελείς επενδύσεις και να αναβαθμίσουμε τις υποδομές μας. Είναι πολύ σημαντικό να ενισχύσουμε τη διαθεσιμότητα μας, ώστε να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στην αυξημένη χρόνο με τον χρόνο ζήτηση που υπάρχει και ειδικά για μονάδες υψηλών κατηγοριών. Με το ελκυστικό περιβάλλον που δημιουργήσαμε με τη συνεχή ενίσχυση όλων των τουριστικών μεγεθών, πετύχαμε να προσελκύσουμε την τριετία 2015-2017 νέες επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας. Περισσότερες από 25.000 νέες κλίνες προστέθηκαν σε μεγάλες μονάδες 5 και 4 αστέρων άνω των 300 κλινών, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΥΠΑΤΕ του Υπουργείου Τουρισμού. Ενώ, διεθνείς όμιλοι διερευνούν πλέον συγκεκριμένες ευκαιρίες στον τουρισμό και το real estate, και έχουν ανακοινώσει τα σχέδιά τους να επενδύσουν στην ελληνική ξενοδοχειακή και τουριστική αγορά, διασφαλίζοντας τη συνέχιση των υψηλών ρυθμών τουριστικής ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Όλα αυτά αποτελούν ένα πρώτο βήμα για τη μετάβαση του ελληνικού τουρισμού σε μια νέα αντίληψη και προσέγγιση, περισσότερο βιώσιμη και με μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης στο άμεσο μέλλον για τουρισμό 365 ημερες τον χρόνο. Με δική σας πρωτοβουλία λειτούργησε ξανά η Σχολή Ξεναγών που ήταν κλειστή από το 2010.Πόσο σημαντική θεωρείτε την εκπαίδευση στον τομέα του τουρισμού και στην παροχή υψηλής ποιότητας φιλοξενίας; Στην προσπάθεια που κάνουμε για την ενίσχυση της ανάπτυξης του τουρισμού σε όλη την Ελλάδα, ώστε να προσφέρουμε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες και ποιότητα, η αναβάθμιση της δημόσιας τουριστικής εκπαίδευσης είναι πολύ σημαντική. Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα την ηγεσία του Υπουργείου Τουρισμού στόχος μου ήταν η υψηλού επιπέδου κατάρτιση των στελεχών του τουριστικού τομέα. Οι Ανώτερες Σχολές Τουρισμού και τα ΙΕΚ Τουρισμού στο παρελθόν είχαν εγκαταλειφθεί και απαξιωθεί. Στο πλαίσιο αυτό, επεξεργαζόμαστε την αναβάθμιση της τουριστικής μας εκπαίδευσης, εκσυγχρονίζουμε και ενισχύουμε το ρόλο των ΑΣΤΕ και των ΙΕΚ Τουρισμού, και ανοίξαμε, όπως είχαμε δεσμευτεί, μετά από επτά χρόνια τη Σχολή Ξεναγών στην Αθήνα.

σελίδα | page | 12

Μέσω του ΕΟΤ προβάλλουμε και προωθούμε την Ελλάδα ως παγκόσμιο ελκυστικό προορισμό για τουρισμό 365 ημέρες τον χρόνο.

The Greek Tourism Organization promotes Greece as a world attractive destination for tourism 365 days a year.

year period 2015-2017 to attract new investments of high added value. Over 25000 new beds have been added to the big five and four star units of over 300 beds, according to official statistics. At the same time international groups are considering specific opportunities in tourism and the real estate and have announced plans to invest in the Greek hotel and tourist market, thus securing continuity in the high tourist growth rates in the coming years. All this is but a first step so that the Greek tourism can go ahead with a new concept and a new approach, more sustainable, with bright prospects of development in the immediate future for tourism of 365 days a year At your initiative, the School for Tourist Guides which had closed in 2010 has reopened. Do you give a high priority to education in the tourist sector and in securing high quality hospitality services?

In our drive to support tourism development all over Greece and offer high level services, the upgrading of the public tourist education is very important. From the first moment I took over the Tourism Ministry, my goal was to secure a high level training for tourism professionals. The Higher Tourism Schools (H.E.S) and the Tourism Vocational Training Institutes (T.V.T.I) had been abandoned and discredited. Within this framework we have worked out plans for the upgrading of the tourism education, we streamline and support the role of the H.E.S and T.V.T.I and as we had pledged, we have reopened the Tourist Guides School in Athens.

“Sigi Ikthios” Η Σιγή Ιχθύος μετατρέπεται και φέτος σε ένα all day and night event. Ανοιχτό από νωρίς το πρωί με χυμούς και καφέ αλλά και μπύρες και ευφάνταστα κοκτέηλ στη συνέχεια. Με έμφαση στη μουσική το Salty, το μπαράκι του Σιγή Ιχθύος, φιλοδοξεί να δώσει μια άλλη νότα στο λιμανάκι της Νάουσας.

Τhis summer too, Sigi Ikthyos becomes an all day and night event.

Open from early morning with coffee and juices, beers and imaginative cocktails for later. With emphasis on the music Salty, Sigi Ikthios' bar, gives a new note to the old port of Naoussa.

Ο Γιάννης Ζουμής όπως πάντα στα πλατώ της γεύσης και η υπογραφή του Σεφ Άκης υπόσχονται εξαιρετικές γαστρονομικές απολαύσεις, βασισμένες στην υγιεινή διατροφή και τις φρέσκες ψαροκαταστάσεις. Αφεθείτε στη μαγεία και ζήστε μοναδικές στιγμές στο λιμανάκι της Νάουσας από το πρωί ως το άλλο... πρωί.

Owner Yannis Zoumis with our master chef Akis offer you excellent gastronomic delicacies based on healthy selections and fresh sea dishes.Live the magic and enjoy unique moments in the old port of Naoussa from early morning till... next morning.

Naoussa old port,tel.:22840 52639 / mob.: 6978285290 σελίδα | page | 13

συνέντευξη | interview

Η ραγδαία εξάπλωση του Airbnb έχει φέρει αλλαγές στο χώρο της τουριστικής φιλοξενίας. Πώς αντιμετωπίζει το Υπουργείο Τουρισμού αυτόν τον ευαίσθητο τομέα ώστε να μην πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και να μην κινδυνεύσει ο ξενοδοχειακός κλάδος; Πρόκειται, όπως γνωρίζετε, για ένα παγκόσμιο φαινόμενο που έχει αναπτυχθεί ταχύτατα τα τελευταία χρόνια σε όλους τους διεθνείς προορισμούς και εξελίσσεται συνεχώς. Το αρμόδιο υπουργείο Οικονομικών ολοκλήρωσε τη σχετική νομοθεσία που αποτελεί και την πρώτη σε εθνικό επίπεδο παρέμβαση, θεσπίζοντας ξεκάθαρους κανόνες σε αυτό το παγκόσμιο είδος μίσθωσης. Το Υπουργείο Τουρισμού προχώρησε σε διαβούλευση με όλους τους τουριστικούς φορείς και συνεργάστηκε, με γνώμονα την προστασία των συμφερόντων του τουριστικού κλάδου και του υγιούς ανταγωνισμού. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων με την πρόσφατη απόφασή της θέτει τις προϋποθέσεις για τον προσδιορισμό των εισοδημάτων από τις βραχυχρόνιες αυτές μισθώσεις και την λειτουργία του μητρώου για τη διενέργεια ηλεκτρονικών διασταυρώσεων, όπως επίσης συνεργάζεται με τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες, με σκοπό τη διασφάλιση της νομιμότητας και των δημοσίων εσόδων. Πόσο πιστεύετε ότι ένα μέρος της ανόδου του ελληνικού τουρισμού οφείλεται στις τουριστικές απώλειες προορισμών στην ευρύτερη περιοχή; Υπάρχει πλάνο για να τη συγκρατήσουμε και να μην είναι ευκαιριακή; Μία επιτυχία που είναι διαρκής και συνεχόμενη, δεν μπορεί να θεωρείται συγκυριακή. Στην περίπτωση της χώρας μας, οι συνεχόμενες υψηλές τουριστικές επιδόσεις των τριών τελευταίων ετών, προήλθαν μέσα από συγκεκριμένο σχέδιο και άμεσες ενέργειες σε πολιτικό, επιχειρησιακό και επικοινωνιακό επίπεδο. Αντιμετωπίσαμε με επιτυχία σειρά εξωγενών και αστάθμητων παραγόντων, γεγονός που αναγνώρισε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος ανέδειξε την Ελλάδα, ως χώρα-πρότυπο στη διαχείριση κρίσεων στον τουρισμό. Τα γεγονότα στην ευρύτερη περιοχή οδήγησαν σε ανακατατάξεις τουριστικών μεριδίων συνολικά από την Ανατολική Μεσόγειο προς άλλες περιοχές με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα την κρουαζιέρα, όπου διεθνείς όμιλοι μετέφεραν σε πιο μακρινούς προορισμούς μέρος των προγραμμάτων τους. Το 2017, χρονιά τουριστικής ανάκαμψης για τους προορισμούς της Αν. Μεσογείου που είδαν μείωση τα προηγούμενα χρόνια, η Ελλάδα όχι μόνο διατήρησε τη θετική της δυναμική αλλά ενίσχυσε τα τουριστικά της μερίδια από όλες της αγορές. Η δυναμική αυτή διατηρείται ισχυρή με διψήφια νούμερα στις προκρατήσεις και για το 2018. Και το πιο σημαντικό, η Ελλάδα αποτελεί πλέον στρατηγική επιλογή διεθνών τουριστικών ομίλων και επενδυτών, που δρομολογούν μεγάλης κλίμακας και μακροπρόθεσμης απόδοσης επενδύσεις. Ενισχύουν το χαρτοφυλάκιό τους με νέες ξενοδοχειακές ιδιόκτητες επενδύσεις και προχωρούν σε επιχειρηματικές κινήσεις πέραν της φιλοξενίας, στις μεταφορές, την κρουαζιέρα, στις υπηρεσίες, ακόμη και στην Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Οι εξελίξεις αυτές αποτυπώνουν ότι η εντυπωσιακά μεγάλη άνοδος του τουρισμού μας, είναι αποτέλεσμα υλοποίησης πετυχημένης τουριστικής πολιτικής. P

σελίδα | page | 14

Η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις και παρέχει ένα πολύ μεγάλο εύρος εμπειριών και υπηρεσιών που καλύπτουν και τις πιο υψηλές απαιτήσεις.

Greece offers a wide range of experiences and services which are up to the highest standards.

The rapid expansion of Airbnb has brought changes in the sector of tourism hospitality.

What is the Tourism Ministry doing to prevent its uncontrollable growth and avert possible dangers to the hotel sector?

As you know, it is a world phenomenon which rapidly developed in all international destinations and is still expanding. The Finance Ministry has introduced a relevant legislation -it is the first intervention at national leveland has set rules regarding this world wide kind of leasing. The Tourism Ministry has had consultations with all the tourist agencies and worked with them for the protection of both the tourism sector and of sound competition.

The Independent Authority of Public Revenue has specified the rules for the assessment of income from this short term leasing and for a registry as a basis for cross-checks. It also cooperates with the electronic platforms so as to safeguard legality and the public revenue.

Do you think that the growth of the Greek tourism is partly due to the tourist losses of destinations in the broader region? Is there a plan to maintain it on a permanent basis?

A lasting success cannot be circumstantial.

The continuing accomplishments in Greece’s tourism were due to a specific plan and moves at a political, operational and communications level. We have dealt successfully with a number of external and imponderable factors and this was recognized by the U.N. World Tourism Organisation which acknowledged Greece as a model country in the handling of crises in tourism.

The events in the broader region have led to a redistribution of the tourist shares from the Eastern Mediterranean to other regions. The cruise sector is a characteristic example, as international groups transferred part of their programmes to more distant destinations.

In 2017, a year of tourist recovery for the East Mediterranean destinations which had suffered a drop in the past years, Greece not only maintained its positive dynamics but also had higher tourist shares from all markets. This dynamics retains its momentum with two digit numbers in pre bookings for 2018. The most important thing is that Greece has become a strategic choice of international tourist groups and investors pursuing large scale and long term investment returns. These developments indicate that the impressive growth of our tourism is due to the implementation of a successful tourist policy. P

σελίδα | page | 15

ατζέντα | agenda

ΙΟΥΝΙΟΣ Συνεχίζοντας μια μακρά και ξεχωριστή πολιτιστική παράδοση, η Πάρος φιλοξενεί ένα πλούσιο πρόγραμμα πολιτιστικών εκδηλώσεων και εκθέσεων.

Continuing a long and special cultural tradition, Paros hosts a varied program of musical events and art exhibitions.

To Parola δημοσιεύει τις κυριότερες εκδηλώσεις σύμφωνα με την ενημέρωση που είχε ως την 1/6. Για αλλαγές ή ακυρώσεις συμβουλευθείτε τους παρακάτω ιστότοπους.

Parola publishes the most important events of this summer according to the information provided up to the June 1st.

For any changes or cancellations please consult the sites below. www.paros.gr www.antiparos.gr www.parosweb.com

ΣΑΒΒΑΤΟ 16|6 α) Αλυκή: Παράσταση παραδοσιακών χορών από την χορευτική ομάδα του Π.Σ. Αγκαιριάς – λιμανάκι Αλυκής. Ώρα 21:00. β) Παροικία: Έναρξη έκθεσης ζωγραφικής και ξυλόγλυπτων της Σωτηρίας Ράικου και του Αρσένη Σκιαδά. Δημοτικός Χώρος Τεχνών Παλαιά Αγορά, έως 28/6. γ) Άσπρο Χωριό: 1ο πανελλήνιο Φεστιβάλ Χορωδιών Ωδείου Μυθωδία στον προαύλιο χώρο του Ι.Ν.Ζωοδοχου Πηγής στο Άσπρο Χωριό. Ωρα 20.30 ΠΕΜΠΤΗ 21|6: Παροικία: Συναυλία για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Μουσικής. Πλατεία Εκατονταπυλιανής με τη συμμετοχή των Χορωδιών Παιδικής

και Ενηλίκων του Δημοτικού Ωδείου Πάρου. Ώρα 20.00. ΣΑΒΒΑΤΟ 23|6 α) Πρόδρομος: Πλατεία Αγ. Σπυρίδωνα. Αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα και ζωντανή μουσική με τον Νίκο Οικονομίδη στο γήπεδο του μπάσκετ. Ώρα 21:30. β) Αλυκή: Γιορτή του Κλήδονα στην παραλία - κάψιμο μάηδων - Παραδοσιακοί χοροί – νησιώτικη μουσική - κεράσματα. Ώρα 21:00. γ) Μάρπησσα: Αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα. Πλατεία παπά – Γιώργη Στάμενα. Ώρα 21:00. δ) Νάουσα: Αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα. Αύλειος χώρος Αγίου Αθανασίου. Ώρα 19:00.

μάηδων. Ώρα 21:00.

ΔΕΥΤΕΡΑ 25|6

Πάρου. Ώρα 21:00.

στ) Παροικία: Θερινή Μαθητική Συναυλία του Δημοτικού Ωδείου Πάρου – αίθουσα Π.Σ. «Αρχίλοχος». Ώρα 20:30.

α) Κώστος: Εορτασμός Αγ. Αθανασίου του Παρίου. Παζάρι - Παραδοσιακοί χοροί από το Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού «Τεχνηντάρι». Ώρα 21:00.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29|6

ΚΥΡΙΑΚΗ 24|6 α) Άσπρο Χωριό: Αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα. Ώρα 21:00. β) Κώστος: Αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα. Ώρα 21:00. γ) Νάουσα: Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί – Αφιέρωμα στα έθιμα και στους χορούς της Μακεδονίας - Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα «Νάουσα Πάρου». Προαύλιο Παναγίας. Ώρα 21:00.

ε) Λεύκες: Πλατεία Ηρώων, κάψιμο των

δ) Λεύκες: Ετήσια εκδήλωση Σχολής Μπαλέτου Έφης Λουδάρου. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00.

- treats.Time 21:00.

Time 21:00.

c) Marpissa: Revival of the local custom of Klidonas. Papa-Giorgi Stamena square. Time 21:00.

b) Kostos: Revival of the local custom of Klidonas. Time 21:00.

β) Νάουσα: Θερινή Συναυλία του Ωδείου «Μυθωδία». Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00. ΤΕΤΑΡΤΗ 27|6 α) Αλυκή: Γιορτή λήξης Ακαδημιών Ποδοσφαίρου του Π.Σ. Αγκαιριάς – λιμανάκι Αλυκής. Ώρα 21:00. β) Νάουσα: Παράσταση σχολής μπαλέτου «Central School of Ballet». Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00. ΠΕΜΠΤΗ 28|6 Νάουσα: Παράσταση σχολής μπαλέτου «Central School of Ballet». Θέατρο Πάρκο

α) Λεύκες: Θεατρική παράσταση – αναπαράσταση της Μάχης των Θερμοπυλών από το Αρχαιοπρεπές Λακωνικό Οπλιτικό Άγημα «Σπαρτιατικές Μόρες». Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00. β) Παροικία: Έκθεση φωτογραφίας «Τα Σπήλαια της Πάρου». Παλαιά Αγορά, έως 10/7. ΣΑΒΒΑΤΟ 30|6 α) Παροικία: Πανηγύρι Αγίων Αναργύρων. Ώρα 20:00. β) Μάρμαρα: Πανηγύρι Αγίων Αναργύρων. γ) Λεύκες: Παράσταση Καραγκιόζη από το Θέατρο Σκιών του Αργύρη Αθανασίου. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00.

JUNE SATURDAY 16|6 a) Aliki: Traditional dance performance by the dance group of Ageria C.A. Aliki harbour, Time: 21:00 b) Opening of exhibition of paintings and wood sculptures by Sotiria Raikou and Arsenis Skiadas. City Arts Space, Old Market Street, until 28/6 THURSDAY 21|6 Parikia: Concert to celebrate World Music

Day, feat. Children's and Adults' Choirs of the Paros Music School. Ekatontapyliani Church open area, Time: 20:00 SATURDAY 23|6 a) Prodromos – St. Spiridon square: Revival of the local custom of Klidonas.

Time 21:30. b) Aliki Beach: Burning of “Mays” (flower wreaths made on May 1st) – Traditional dances - music

d) Naoussa: Revival of the local custom of Klidonas. St. Athanassios Church open area.

Time: 19:00 e) Lefkes: Iroon square, Burning of “Mays” (flower wreaths made of May 1st ).

Time 21:00. f) Parikia: Summer Concert by the Students of Paros Music School “Archilohos” Cultural Association Hall, Time: 20:30 SUNDAY 24|6

23|6

σελίδα | page | 16

a) Aspro Chorio: Revival of the local custom of Klidonas.

c) Naoussa: Greek traditional dances Feature on the dances and customs of the Macedonia - Naoussa Music and Dance Group. Panagia Church open area.

Time 21:00 d) Lefkes: Annual performance by "Efi Loudarou Ballet School". Lefkes open air theater. Time 21:00 MONDAY 25|6 a) Kostos: Celebration of St. Athanasios the Parian. Bazaar - Traditional dances and songs by Arts & Culture Center “ Technintari” Time 21:00.

b) Naoussa: Summer concert by the Music School “Mythodea” Paros Park Theater.

Time 21:00 WEDNESDAY 27|6 a) Aliki: Closing ceremony of the Football Academies of Ageria C.A. Aliki harbour.

Time: 21:00

enactment of the Battle of Thermopylae by the Artillery Group "Spartiatikes Mores" Lefkes open air theater. Time: 21:00 b) Opening of exhibition of photography "The Caves of Paros" City Arts Space, Old Market Street Until 10/7

b) Naoussa: Performance by "Central School of Ballet" Paros Park Theater. Time 21:00

SATURDAY 30|6

THURSDAY 28/6:

b) Parikia: St Anargyri Fair. Time 20:00.

Naoussa: Performance by "Central School of Ballet" Paros Park Theater.

Time 21:00 FRIDAY 29|6 a) Lefkes: Theatrical Performance - Re-

a) Antiparos: Swimming Crossing Pounta-Antiparos.

c) Marmara: St. Anargyri Fair d) Lefkes: Performance of Karagiozis (shadow theater) by Argiris Athanasiou Lefkes open air theater. Time 21:00.

Acquamarina Resort, located inside a beautiful garden just in front of the sandy New Golden Beach, is a unique architectural gem, offering excellent services and a wide range of facilities. Featuring 29 renovated suites overlooking the Aegean Sea, Acquamarina Resort is the perfect choice for family holidays.

Our spacious one or two-room suites feature king size beds with exclusive linen, a sitting area with Cycladic style decoration, a marble bathroom with amenities, balcony or veranda, LCD HD TV, free wi-fi connection, fridge and sink.

In the hotel pool bar-restaurant, visitors can enjoy their coffee, snacks, Greek and Mediterranean dishes as well as refreshing cocktails.

In our hotel, right on the beach, operates Goya Windsurfing Center, where you can find the latest models of Goya and take lessons with experienced and accomplished instructors.

Our hotel offers: • Organized beach just in front of the hotel with free umbrellas and sunbeds for guests • Very large (500 m2) ozon pool with hydromassage & pool towels • Pool bar restaurant • Room service • Free wi-fi • Sports and Activities • Playground • Outdoor cinema • Safe Deposit Box • Concierge services • Laundry service • In-room beauty services • Babysitting (upon request) • Gift and souvenir shop • Organisation of social events

New Golden Beach, Paros +30 22840 43281, info@acquamarina.gr, www.acquamarina.gr

σελίδα | page | 17

ΙΟΥΛΙΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 1|7 Νάουσα: Γιορτή ψαριού στο λιμάνι. Ώρα 21:00. ΔΕΥΤΕΡΑ 2|7 α) Παροικία: Χορωδιακό εργαστήρι "Sing your Myth" στο Ωδείο Μυθωδία . Έως 8/7. www. mythodia.gr β) Αμπελάς: Music Week στο Tao's. Ως τις 8/7 γ) Αγκαιριά: Γιορτή λήξης Παιδικής χορωδίας του Π.Σ. Αγκαιριάς – αυλή Δημοτικού Σχολείου. Ώρα 21:00. ΤΡΊΤΗ 3|7

γ) Νάουσα: Πανηγύρι του ΝΗΡΕΑ με τους Delaparo, στον κήπο της Παναγίας Παντάνασσας. Ώρα 21:00. δ) Νάουσα: Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί – αφιέρωμα στα έθιμα και στους χορούς της Κρήτης. Προαύλιο Παναγίας. Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα «Νάουσα Πάρου». Ώρα 21:00. ε) Μώλος: 6ο Kids Triathlon. Διοργάνωση Ναυτικός Όμιλος Πάρου. στ) Αντίπαρος: International Photo Festival ως 15/7 ΤΕΤΑΡΤΗ 11|7

Αμπελάς: Wild Root Vocal Journey Workshop ως τις 8/7 στο Tao's.

Χρυσή Ακτή: International Windsurfing Tour 2018 «PAROS WIND ODYSSEY». Έως 15/7.

ΠΕΜΠΤΗ 5|7

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13|7

Νάουσα: Έναρξη εικαστικής έκθεσης του Δημήτρη Πανταζίδη. Χώρος Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος», έως 12/7.

α) Παροικία: Έναρξη Τριήμερου Πολιτιστικού Φεστιβάλ «Paros Festival» στον Παραδοσιακό Οικισμό της Παροικιάς. 'Εως 15/7.

ΣΑΒΒΑΤΟ 7|7 α) Παροικία: Αναβίωση της Πεζότρατας. Παραλία Ζωοδόχου Πηγής. Ώρα 20:00. β) Παροικία: Συναυλία λήξης σεμιναρίου “Sing your Myth” στο Ωδείο Μυθωδία. Ώρα 20:30

β) Μουσικοθεατρική παράσταση με τον Γιάννη Ζουγανέλη. Θέατρο Λευκών. ‘Ώρα 21:00. ΣΑΒΒΑΤΟ 14|7 α) Μαράθι: Ετήσιος χορός του Συλλόγου «Άγιος Μηνάς» -

Προαύλιο Δημοτικού Σχολείου Μαραθίου. Ώρα 21:00. β) Νάουσα: Έναρξη εικαστικής έκθεσης «Θερινή Αύρα» του Νίκου Σωτηρόπουλου. Χώρος Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος», έως 20/7. γ) Νάουσα: Βραδιά Τζαζ με τον Τ. Φαραζή. Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00. ΚΥΡΙΑΚΗ 15|7 Παροικία: Έναρξη 2ου Διεθνούς Φεστιβάλ Φωτογραφίας «PHOTOSFERE». Αίθουσα Π.Σ. «Αρχίλοχος». Έως 20/7.

ρουσίαση του βιβλίου «Έλα μαζί μου και ψηλά τα χέρια» της Έλενας Αρτζανίδου στο Μεϊντάνι. Ώρα 20:30. ΠΕΜΠΤΗ 19|7 α) Παροικία: Συναυλία «Μεγάλα Τραγούδια» με τη μουσική ομάδα «Rigas en Sample» υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Αστέριου Ρήγα. Πλατεία Βεντουρή. Ώρα 21:00. β) Νάουσα: Συναυλία «Opera Under the Star» Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00.

ΤΡΙΤΗ 17|7

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20|7

α) Κώστος: Εορτασμός Αγίας Μαρίνας, με ζωντανή μουσική και κεράσματα. Ώρα 21:00.

α) Λεύκες: Παράσταση παραδοσιακών χορών με την συμμετοχή του Συλλόγου Μικρασιατών Ημαθίας Θέατρο Λευκών. ‘Ώρα 21:00.

β) Αντίπαρος: Αγώνας 10 και 2 χλμ. γ) Αντίπαρος: Έκθεση ζωγραφικής της Δήμητρας Χανιώτη στη γκαλερί αντί έως 29/7 ΤΕΤΑΡΤΗ 18|7 α) Νάουσα: Συναυλία με τον Marc Buronfosse «The Paris Paros Project». Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00. β) Πρόδρομος: Πα-

β) Παροικία: Έναρξη εικαστικής έκθεσης της Dec Regno Francesca. Δημοτικός Χώρος Τεχνών Παλαιά Αγορά, έως 27/7. ΣΑΒΒΑΤΟ 21|7 Λεύκες: Θεατρική παράσταση «Τα Ραδίκια Ανάποδα» με τον Γιώργο Γαλίτη σε σκηνοθεσία Βλαδίμηρου Κυριακίδη. Ώρα 21:00. ΚΥΡΙΑΚΗ 22|7

28|7

σελίδα | page | 18

30|7

Μάρκου, τενόρος: Γιάννης Φίλιας, πιανο: Μαρουλία Κοντού,συμμετέχει η παιδική /νεανική χορωδια του Ωδείου Μυθωδία Ώρα 21:00. ΔΕΥΤΕΡΑ 23|7 α) Νάουσα: Παιδική θεατρική παράσταση «Σαν Παιδιού Φαντασία». Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00. β) Νάουσα: Έναρξη έκθεσης της Φωτεινής Χριστοφόρου Χώρος Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος», έως 29/7. ΤΡΙΤΗ 24|7 α) Πάρκο Πάρου: Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αιγαίου. Αίθουσα ΕΠΑΛ, Cine Rex. Cine Enastron Πάρκο Πάρου. Έως 29/7. β) Παροικία: Τοπικό πανηγύρι Αγίας Άννας. Ζωντανή μουσική. Ώρα 20:30. γ) Μάρμαρα: Εκδήλωση για τη γιορτή της Αγίας Άννας. Ώρα 21:00 ΠΕΜΠΤΗ 26|7 α) Νάουσα: Συναυλία«Μεγάλα Τραγούδια» με τη μουσική ομάδα «Rigas en Sample» υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Αστέριου Ρήγα. Λιμάνι Νάουσας. Ώρα 21:00.

α) Νάουσα: Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί Αφιέρωμα στα έθιμα και στους χορούς των Κυκλάδων και Δωδεκανήσων – Αναπαράσταση του Παριανού Γάμου - Προαύλιο Παναγίας. Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα «Νάουσα Πάρου». Ώρα 21:00.

β) Παροικία: Υποδοχή 55ου Διεθνούς Ιστιοπλοϊκού Ράλλυ Αιγαίου. Έως 28/7.

β) Λεύκες: Παράσταση Καραγκιόζη από το Θέατρο Σκιών του Αργύρη Αθανασίου. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00.

α) Πρόδρομος: Παραδοσιακό πανηγύρι Αγίου Παντελεήμονα. Ώρα 21:30.

γ) Αντίπάρος: Κάστρο, “Opera under the Stars” σοπράνο: Στέλλα

γ) Αμπελάς: Day to Day aαwareness tools workshops with Orly Doctori ως τις 28/7 στο Tao's ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27|7

β) Κώστος: Εορτασμός Αγίου Παντελεήμονα, με ζωντανή μουσική και κεράσματα. Ώρα 21:00.

γ) Μάρμαρα: Βραδιά με την Πανσέληνο – παραλία Μώλου. Ώρα 21:00 δ) Αλυκή: Λήξη Τουρνουά Ποδοσφαίρου «Λυπράνδος Σκιαδάς». Διοργάνωση Π. Σ. Αγκαιριάς. Ώρα 21:00. ΣΑΒΒΑΤΟ 28|7 α) Πρόδρομος: 4η Γιορτή Ρεβυθιού - Αφιέρωμα στην παραδοσιακή ρεβυθάδα. Διάρκεια έως 29/7. β) Πίσω Λιβάδι: Συναυλία με τους Κλεονίκη Δεμίρη και Νεοκλή Νεοφυτίδη. Ώρα 21:00. γ) Λεύκες: Συναυλία με τον Ανδρέα Χανιώτη. Θέατρο Λευκών. Διοργάνωση ΜΕΕΑΣ «Υρία». Ώρα 21:00. δ) Παροικία: Έναρξη έκθεσης ζωγραφικής του Γιάννου Ντανάκου. Δημοτικός Χώρος Τεχνών Παλαιά Αγορά, έως 5/8. ε) Αλυκή: Παζάρι παραδοσιακών τοπικών προϊόντων στην παραλία της Αλυκής, έως 30/7. στ) Αλυκή: 7ο Kids Triathlon. ΚΥΡΙΑΚΗ 29|7 Νάουσα: Συναυλία με τον Δ. Μπάση. Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00. ΔΕΥΤΕΡΑ 30|7 α) Λεύκες: Συναυλία με τον Παντελή Θαλασσινό. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00. ΤΡΙΤΗ 31/7: α) Παροικία: Μουσική βραδιά με τους Ελίνα Κανελοπούλου και Αλέξανδρο Θεοχάρη. Αύλειος χώρος Αγίου Κων/νου, Κάστρο. Ώρα 21:00. β) Δρυός: Μουσική Βραδιά με τη χορωδία του ΚΑΠΗ Δήμου Πάρου. Ώρα 21:00

JULY SUNDAY 1|7 Naoussa: Celebration of the Sea at the port.

Time 21:00.

b) Music theater performance featuring Giannis Zouganelis Lefkes open air theater. Time 21:00.

MONDAY 2|7

SATURDAY 14|7

a) Ageria: Closing ceremony of the Children's Choir of Ageria C.A. Primary School yard. Time: 21:00

a) Marathi: Annual dance of "Agios Minas" C.A. Marathi Primary School yard.

Time: 21:00

b) Ambelas: Music Week from 2-8th of July at Tao's

b) Naoussa: Opening of art exhibition "Summer Breeze" by Nikos Sotiropoulos Agios Athanasios Art Gallery, until 20/7

TUESDAY 3|7 Ambelas: Wild Root Vocal Journey Workshop 3-8th of July at Tao's THURSDAY 5|7 Naoussa: Opening of art exhibition by Dimitris Pantazidis Agios Athanasios Art Gallery, until 12/7 SATURDAY 7|7 a) Parikia: Event “Revival of the ‘Pezotrata’ (Traditional fishing method). Zoodochos Pigi Beach. Time 20:00. b) Naoussa: NIREAS Fair featuring Delaparo at Panagia Pantanassa Garden.

Time: 21:00 c) Naoussa: Greek traditional dances - Feature on the dances and customs of Crete – Naoussa Music and Dance Group. Panagia Church open area.

Time 21:00 d) Molos: 6th Kids Triathlon Organised by Paros Nautical Club e) Antiparos: International Photo Festival. till 15/7.

WEDNESDAY 11|7 Golden Beach: International Windsurfing Tour 2018 "PAROS WIND ODYSSEY". Until 15/7 FRIDAY 13|7 a) Parikia: Start of 3-day Paros Cultural Festival at Parikia traditional settlement.

Until 15/7

c) Naoussa: Jazz music night with T. Farazis Paros Park Theater. Time 21:00 SUNDAY 15|7 Parikia: Opening of the 2nd International Photography Festival "PHOTOSFERE" “Archilohos” Cultural Association Hall, until 20/7 TUESDAY 17|7 a) Kostos: Celebration of St. Marina.

Live music and treats.

Time 21:00. b) Antiparos: Painting exhibition by Dimitra Chanioti at anti gallery till 29/7 WEDNESDAY 18|7 a) Naoussa: Concert

by Marc Buronfosse "The Paris Paros Project". Paros Park Theater. Time: 21:00 b) Prodromos: Presentation of the book “Come with me and hands up” by Elena Artzanidou in Meidani. Time 20:30.

THURSDAY 19|7 a) Parikia: Concert "Great Songs" by music group «Rigas en Sample» which consists of Parian musicians under the artistic instruction of bouzouki expert Asterios Rigas at Ventouris Square. Time: 21:00 b) Naoussa: Concert "Opera Under the Stars". Paros Park Theater. Time: 21:00

FRIDAY 20|7 a) Lefkes: Traditional dances performance featuring the Association of Minor Asians of Imathia. Lefkes open air theater.

Time: 21:00 b) Parikia: Opening of art exhibition by Dec Regno Francesca City Arts Space, Old Market Street, until 27/7 SATURDAY 21|7 Lefkes: Theatrical performance "Chicories Upside Down" featuring Giorgos Galitis, directed by Vladimiros Kiriakidis.

Lefkes open air theater. Time: 21:00 SUNDAY 22|7 a) Naoussa: Greek traditional dances - Feature on the dances and customs of Cyclades and Dodecanese islands– Re-enactment of Parian Wedding

by Naoussa Music and Dance Group.

Panagia Church open area. Time 21:00 b) Lefkes: Performance of Karagiozis (shadow theater) by Argiris Athanasiou Lefkes open air theater. Time 21:00.

MONDAY 23|7 a) Naoussa: Children's theatrical performance "Like A Child's Imagination" Organised by Dream Factory, Regional Theatre of Roumeli.

Paros Park Theater.

Time: 21:00 b) Naoussa: Opening of exhibition by Fotini Christoforou. Agios Athanasios Art Gallery, until 29/7 TUESDAY 24|7 a) International Aegean Film Festival Organised by AEGEAN FILM FESTIVAL, Municipality of Paros, K.D.E.P.A.P., Paros Park EPAL Parou, Cine Rex, Cine Enastron Paros Park, until 29/7

Στον όμορφο, δροσερό κήπο μας μπορείτε να απολάυσετε όλη μέρα καφέ, φαγητό και ποτό. Δοκιμάστε τη μοναδική λεμονάδα μας φτιαγμένη με τη μυστική συνταγή της γιαγιάς, τις σπιτικές πίττες και τα γλυκά μας..

In our beautiful cool garden you can enjoy all day long your coffee, food and drinks.

Taste our unique lemonade made with secret grandma’s recipe, our home made pies and cakes.

Konstantza Restaurant-cafe

Naoussa Paros tel.: 22840.52999, e: konstantza.cafe@gmail.com, f: konstantza cafe

b) Parikia: St Anna local Fair. Live music.

Time 20:30.

tion of St Panteleimon, with live music and treats. Time 21:00.

c) Marmara: Event in celebration of St. Anna. Time: 21:00

c) Marmara: Full moon night at Molos beach. Time: 21:00

THURSDAY 26|7

d) Aliki: Closing ceremony of "Lyprandos Skiadas" Football Tournament. Time: 21:00

a) Naoussa: Concert "Great Songs" by music group «Rigas en Sample» which consists of Parian musicians under the artistic instruction of bouzouki expert Asterios Rigas at Naoussa Port. Time: 21:00 b) Parikia: Reception of the 55th Aegean Sailing Rally.

Organised by: Paros Nautical Club, until 28/7 Ambelas: Day to Day aαwareness tools workshops with Orly Doctori 26-28 July at Tao's FRIDAY 27|7 a) Prodromos: St Panteleimon traditional fair. Time 21:30. b) Kostos: Celebra-

SATURDAY 28|7 a) Prodromos: 4th «Chickpea Celebration» - Honoring the traditional “revithada” (chickpea soup). Until 29/7 b) Piso Livadi: Concert featuring Kleoniki Demiri and Neoklis Neofitidis.

Time: 21:00 c) Lefkes: Concert featuring Andreas Chaniotis. Lefkes open air theater. Time 21:00. d) Parikia: Opening of painting exhibition by Giannos Ntanakos City Arts Space, Old Market Street, until 5/8

e) Aliki: Bazaar of local traditional products at Aliki beach, until 30/7 f) Aliki: 7th Kids Triathlon. Organised

by Paros Nautical Club SUNDAY 29|7 Naoussa: Concert featuring Dimitris Bassis. Paros Park Theater. Time: 21:00 MONDAY 30|7: Lefkes: Concert featuring Pantelis Thalassinos. Lefkes open air theater. Time 21:00.

TUESDAY 31|7 a) Parikia: Music night featuring Elina Kanelopoulou and Alexandros Theocharis. St. Constantinos Church open area, Castle.

Time: 21:00 b) Drios: Music night featuring the Choir of Paros Municipal Old People's Home. Time: 21:00

σελίδα | page | 19

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΤΕΤΑΡΤΗ 1|8 α) Λεύκες: 4ο Θερινό Φεστιβάλ Θεάτρου Θεατρική παράσταση «Ο Θάνατός σου η Ζωή μου» από την Θεατρική Ομάδα του Συλλόγου Γυναικών Μάρπησσας & ΑΜΕΣ Μαρπησσαϊκού – σκηνοθεσία Τάσος Βαρβέλης. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00. β) Παροικία: Συναυλία «3 Χιλιετίες Ελληνική Μουσική» από μουσικό σχήμα «Λύραυλος» ένα σύνολο 30 αρχαιοελληνικών και παραδοσιακών οργάνων. Πλατεία «Μαντώ Μαυρογένους». Ώρα 21:00. γ) Νάουσα: Έναρξη έκθεσης της Francoise Crou. Χώρος Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος», έως 22/8.

«Ballos Μουσικές του Αιγαίου». Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00.

Ρίτσου - σκηνοθεσία Μάριος Ιορδάνου. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00.

χώρο Γυμνασίου Αρχιλόχου. Διοργάνωση Δ/Κ Αρχιλόχου, ΜΕΑΣ Αστέρας Μαρμάρων.

ΣΑΒΒΑΤΟ 4|8

ΤΕΤΑΡΤΗ 8|8

ΔΕΥΤΕΡΑ 13|8

α) Λεύκες: Μουσική εκδήλωση «Μαρμάρου Μνήμες» - Μια αναδρομή στη ζωή των Παριανών λατόμων μέσα από εικόνες, τραγούδια, αφηγήσεις. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00.

α) Λεύκες: 4ο Θερινό Φεστιβάλ Θεάτρου. Παράσταση Καραγκιόζη από το Θέατρο Σκιών του Αργύρη Αθανασίου. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00.

Λεύκες: Συναυλία με τους Κ. Φάμη, Ρ. Αντωνοπούλου και Θ. Οικονόμου. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00.

β) Μάρπησσα: Εκδήλωση με τη Χορωδία του Συλλόγου Γυναικών στην πλατεία Χρηστού. Ώρα 21:00. γ) Νάουσα: Συναυλία με την Όλγα Βενέτη. Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00. ΚΥΡΙΑΚΗ 5|8

δ) Μάρπησσα: Έναρξη εικαστικής έκθεσης στην Αγροτολέσχη. Διάρκεια έως 10/8.

Μάρπησσα: Μουσικοθεατρική παράσταση «Τραγούδια των γονιών μας». Πλατεία Παπα - Γιώργη Στάμενα. Ώρα 22:30.

ΠΕΜΠΤΗ 2|8

ΔΕΥΤΕΡΑ 6|8

α) Λεύκες: 4ο Θερινό Φεστιβάλ Θεάτρου. Θεατρική παράσταση «Το Όνειρο Ενός Γελοίου» με τον Δημήτρη Βερύκιο. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00.

α) Μάρπησσα: Πανηγύρι Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Νησιώτικη μουσική βραδιά. Πλατεία παπα-Γιώργη Στάμενα. Ώρα 21:30.

β) Αλυκή: Συναυλία «Μεγάλα Τραγούδια» με τη μουσική ομάδα «Rigas en Sample» υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Αστέριου Ρήγα. Διοργάνωση Ώρα 21:00. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 3|8 α) Λεύκες: 4ο Θερινό Φεστιβάλ Θεάτρου. Θεατρική παιδική παράσταση «Τα Στρουμφάκια» - σκηνοθεσία Γ. Γρηγοριάδη. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00. β) Αλυκή: Γιορτή βιβλίου στην παραλία Αλυκής, έως 19/8. γ) Παροικία: Superleague 20172018 - 20ο Paros Beach Volley Men – Women. Έως 5/8. δ) Νάουσα: Συναυλία με τον Γιάννη Ζευγόλη

σελίδα | page | 20

AUGUST

β) Αλυκή: Γιορτή ψαριού με ζωντανή μουσική και κεράσματα – λιμανάκι Αλυκής. Ώρα 21:00. γ) Λεύκες: 4ο Θερινό Φεστιβάλ Θεάτρου. Παιδική Θεατρική Παράσταση «Πέππα το Γουρουνάκι». Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00. δ) Παροικία: Έναρξη εικαστικής έκθεσης της Παναγιώτας Σκέρτα. Δημοτικός Χώρος Τεχνών Παλαιά Αγορά, έως 12/8. ε) Νάουσα: Συναυλία με την Alexandra Gravas «Με του Έρωτα τις Ευωδιές». Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00. ΤΡΙΤΗ 7|8 Λεύκες: 4ο Θερινό Φεστιβάλ Θεάτρου. Θεατρική παράσταση «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γιάννη

β) Αντίπαρος: Εκδήλωση των φίλων της Παρου στην Αντίπαρο Πιανο : Μαρουλία Κοντού, τραγούδι: Νίκος Στόκας ,Άντζελα Μουλάι, φλάουτο: Αφροδίτη Βαζάκα ΠΕΜΠΤΗ 9|8 Λεύκες: 4ο Θερινό Φεστιβάλ Θεάτρου. Θεατρική παράσταση «Αγαπημένη μου Ελλάς». Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10|8 α) Λεύκες: Συναυλία Όπερας με τον Τενόρο Δ. Σιγαλό, πιάνο Δ. Γιάκα, βιολί Γ. Τσολάκη. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00. β) Παροικία: 18ο Paros Beach Volley Mixed. Έως 12/8. ΣΑΒΒΑΤΟ 11|8 α) Λεύκες: Εορτασμός 35 χρόνων του ΜΕΕΑΣ «Υρία» - Τιμητική εκδήλωση για τον εκδότη - συγγραφέα Νίκο Αλιπράντη. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00. β) Κώστος: Εκδήλωση με ζωντανή μουσική. Ώρα 21:00. γ) Νάουσα: Συναυλία με την Μελίνα Τανάγρη. Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00. ΚΥΡΙΑΚΗ 12|8 α) Λεύκες: 4ο Θερινό Φεστιβάλ Θεάτρου – Θέατρο Λευκών. Θεατρική παράσταση «Τροία» που βασίζεται στην Ιλιάδα και τις Τρωάδες – σκηνοθεσία Ευτυχία Λιβανίου. Ώρα 21:00. β) Μάρμαρα: Εκδήλωση στον αύλειο

β) Αντίπαρος: Μουσική εκδήλωση με τον Απόστολο Ρίζο (κιθάρα, φυσαρμόνικα) και Θοδωρή Κουέλης (κόντραμπασο). Κάστρο Αντιπάρου. Έναρξη: 9 μ.μ. ΤΡΙΤΗ 14|8 Παροικία: Έναρξη έκθεσης ζωγραφικής του Frederic Bootz. Δημοτικός Χώρος Τεχνών Παλαιά Αγορά, έως 23/8. ΤΕΤΑΡΤΗ 15|8 Παροικία: Λαμπρός εορτασμός Ι.Π. Παναγίας Εκατονταπυλιανής. Λιτάνευση Ιερής Εικόνας. Εορταστικές εκδηλώσεις - Ρίψη βεγγαλικών - Μουσική βραδιά - Παραδοσιακοί Χοροί από το Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα «Νάουσα Πάρου» και το Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού «Τεχνηντάρι». ΠΕΜΠΤΗ 16|8

WEDNESDAY 1|8 a) Lefkes: 4th Summer Theater Festival at Lefkes open air theater Theatrical performance "Your death, my life" by the Marpissa Women's Association Theatrical Group directed by Tassos Varvelis. Lefkes open air theater. Time: 21:00 b) Parikia: Concert "3 Millennia of Greek Music" by the music group "Liravlos", a total of 30 ancient Greek and traditional instruments.

Manto Mavrogenous Square. Time: 21:00 c) Naoussa: Opening of exhibition by Francoise Crou Agios Athanasios Art Gallery, until 22/8 d) Marpissa: Opening of art exhibition at Marpissa Arts Space (Agrotoleschi) Until 10/8 THURSDAY 2|8 a) Lefkes: 4th Summer Theater Festival at Lefkes open air theater Theatrical performance "The dream of a ridiculous man" featuring Dimitris Verikios. Lefkes open air theater. Time: 21:00

Παροικία: «Parikia Music Festival» Συναυλία «Μεγάλα Τραγούδια» με τη μουσική ομάδα «Rigas en Sample» υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Αστέριου Ρήγα. Πλατεία «Μαντώ Μαυρογένους». Ώρα 21:00.

b) Aliki: Concert "Great Songs" by music group «Rigas en Sample» which consists of Parian musicians under the artistic instruction of bouzouki expert Asterios Rigas. Time: 21:00

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 17|8

a) Aliki: Book exhibition at Aliki beach until 19/8

Παροικία: «Parikia Music Festival» - Συναυλία του συγκροτήματος «ΜΠΛΕ» - «After the sun set’s». Παραλία Παροικίας – Άγιος Κων/νος. Ώρα 21:00. ΣΑΒΒΑΤΟ 18|8 α) Παροικία: «Parikia Music Festival» Συναυλία του συγκροτή

FRIDAY 3|8

b) Lefkes: 4th Summer Theater Festival at Lefkes open air theater Children's theatrical performance "The Smurfs" directed by G. Grigoriadis. Lefkes open air theater. Time: 21:00 c) Parikia: Super-

league 2017-18 - 20th Paros Beach Volley Men-Women. Until 5/8 d) Naoussa: Concert featuring Giannis Zevgolis "Ballos, Music of the Aegean" Paros Park Theater.

Time: 21:00 SATURDAY 4|8 a) Lefkes: Music performance "Memories of Marble" - A retrospective to the life of Parian quarriers through images, songs and narrations.

Lefkes open air theater. Time: 21:00 b) Marpissa: Music event by the Choir of Marpissa Women's Association Christos square, Time: 21:00 c) Naoussa: Concert featuring Olga Veneti Paros Park Theater.

Time: 21:00 SUNDAY 5|8 Marpissa: Music and theater performance “Songs of our parents”.

Papa-Giorgi Stamena square. Time 22:30.

MONDAY 6|8 a) Marpissa: “Metamorfosis of our Saviour Jesus Christ” fair. Traditional island music event. Time 21:30. b) Aliki: Festival of Fish with live music and treats. Aliki harbour. Time 21:00. c) Lefkes: 4th Summer Theater Festival at Lefkes open air theater Children's theatrical performance "Peppa pig" directed by G. Grigoriadis. Lefkes open air theater. Time: 21:00 d) Parikia: Opening of art exhibition by Panagiota Skerta City Arts Space, Old Market Street, until 12/8 e) Naoussa: Concert featuring Alexandra Gravas "With the scents of love" Paros Park Theater.

Time: 21:00 TUESDAY 7|8 Lefkes: 4th Summer Theater Festival at Lefkes open air theater Theatrical performance "Moonlight Sonata" by Giannis Ritsos, directed by Marios Iordanou.

Lefkes open air theater. Time: 21:00 WEDNESDAY 8|8 Lefkes: 4th Summer Theater Festival at Lefkes open air theater Performance of Karagiozis (shadow theater) by Argiris Athanasiou. Lefkes open air theater. Time: 21:00 THURSDAY 9|8 Lefkes: 4th Summer Theater Festival at Lefkes open air theater Theatrical performance "My beloved Greece" Lefkes open air theater. Time: 21:00 FRIDAY 10|8 a) Lefkes: Opera concert featuring D. Sigalos (Tenor), D. Giakas (Piano), G. Tsolaki (Violin). Lefkes open air theater. Time: 21:00 b) Parikia: 18th Paros Beach Volley Mixed Organised by Paros Nautical Club, until 12/8 SATURDAY 11|8 a) Lefkes: 35th anniversary of C.A. "Yria" - Event in honor of publisher-writer Nikos Aliprantis. Lefkes open air theater. Time: 21:00 b) Kostos: Live music event. Time: 21:00 c) Naoussa: Concert featuring Melina Tanagri. Paros Park Theater.

Time: 21:00 SUNDAY 12|8 a) Lefkes: 4th Summer Theater Festival at Lefkes open air theater

Theatrical performance "Troy" based on the "Iliad" and the "Trojan Women", directed by Eftichia Livaniou. Lefkes open air theater. Time: 21:00 b) Marmara: Musical event at the Secondary School open area Organised by Archilohos L.C., Asteras Marmaron C.A. MONDAY 13|8 Lefkes: Concert featuring K. Famis, R. Antonopoulou and T. Economou. Lefkes open air theater. Time: 21:00 TUESDAY 14|8 Parikia: Opening of painting exhibition by Frederic Bootz City Arts Space, Old Market Street, until 23/8 WEDNESDAY 15|8 Parikia: Grand celebration of Panagia Ekatontapiliani Church. Procession of the Holy Icon.

Celebratory events.

Fireworks display.

Musical performance.

Traditional dances by the Naoussa Dance Group and Arts & Culture Center “Technintari”.

THURSDAY 16|8 Parikia: "Parikia Music Festival" - Concert "Great Songs" by music group «Rigas en Sample» which consists of Parian musicians under the artistic instruction of bouzouki expert Asterios Rigas at Manto Mavrogenous Square.

Time: 21:00 FRIDAY 17|8 Parikia: "Parikia Music Festival" - Concert featuring the band "Mple" - "After the sun sets". St. Constantinos Church, Parikia beachfront. Time: 21:00 SATURDAY 18|8 a) Parikia: "Parikia Music Festival" Concert featuring the

band "Fortissimo" St. Constantinos Church, Parikia beachfront.

Time: 21:00 b) Lefkes: “Karavolas” festival. Beside the Community Hall. Time 21:30. c) Marmara: Traditional island music night at Molos beach. Time: 21:30 d) Parikia: 8th Beach Volley Tournament for under 21s at the Paros Nautical Club facilities.

Organised by Paros Nautical Club, until 19/8 SUNDAY 19|8 a) Parikia: "Parikia Music Festival" Concert featuring Elias Liougos St. Constantinos Church open area, Castle. Time: 21:00 MONDAY 20|8 a)Naoussa: Commencement of the Nine Days of the Holy Mary celebrations: - Traditional products bazaar by the Naoussa Women’s Association at the square. Until 22/08.

ΕΠΙΠΛΟ | ΦΩΤΙΣΤΙΚΟ | ΔΩΡΟ | ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΣΠΙΤΙΟΥ | ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ

b) Naoussa: Concert featuring Richard Smith and Tico Pierhagen. Paros Park Theater. Time: 21:00 TUESDAY 21|8 Lefkes: Book presentation "Latin domination on Paros"

by Giorgos Kaparos.

Lefkes open air theater. Time: 21:00 WEDNESDAY 22|8 a) Naoussa: Morning hiking tour of museums and monuments. b) Parikia: 6th Parikia Crossing "D. Ghikas".

Organised by Paros Nautical Club THURSDAY 23|8 Naoussa: Celebration of the Nine Days of the Holy Mary.

Pirates night – reenactments, dance groups. Time 21:00.

FURNITURE | LAMP | GIFT |HOUSE GEAR | INTERIOR DESIGN

Κεντρική πλατεία Νάουσας, Naoussa main square tel: 22840 51261, e-mail: tantanis.paros@gmail.com σελίδα | page | 21

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ματος «Fortissimo». Παραλία Παροικίας – Άγιος Κων/νος. Ώρα 21:00.

Θέατρο Πάρκο Πάρου. Ώρα 21:00.

β) Λεύκες: Πανηγύρι του Καράβολα. Παραπλεύρως του Κοινοτικού Μεγάρου. Ώρα 21:30.

Λεύκες: Παρουσίαση του βιβλίου «Λατινοκρατία στην Πάρο» του Γιώργου Καπαρού. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00.

γ) Μάρμαρα: Νησιώτικη μουσική βραδιά στην παραλία του Μώλου. Ώρα 21:30. δ) Παροικία: 8ο Paros Beach Volley κάτω των 21 ετών, στις εγκαταστάσεις του ΝΟΠ. Διοργάνωση Ναυτικός Όμιλος Πάρου. Έως 19/8. ΚΥΡΙΑΚΗ 19|8 Παροικία: «Parikia Music Festival» Συναυλία με τον Ηλία Λιούγκο. Αύλειος χώρος Αγίου Κων/νου – Κάστρο. Ώρα 21:00. ΔΕΥΤΕΡΑ 20|8 α) Νάουσα: Έναρξη εκδηλώσεων για τα Εννιάμερα της Παναγίας: - Πώληση παραδοσιακών προϊόντων από το Σύλλογο Γυναικών Νάουσας στην πλατεία. Έως 22/08. β )Νάουσα: Συναυλία με τους Richard Smith και Tico Pierhagen.

7|8

18|8

σελίδα | page | 22

ΤΡΙΤΗ 21|8

ΤΕΤΑΡΤΗ 22|8 α) Νάουσα: Πρωινή περιπατητική ξενάγηση σε μουσεία και μνημεία. β) Παροικία: 6ος Κολυμβητικός Διάπλους Παροικίας «Δ. Γκίκας». ΠΕΜΠΤΗ 23|8 Νάουσα: Εορτασμός Εννιάμερων της Παναγίας. Κουρσάρικη βραδιά - αναπαράσταση δρώμενων, παρουσία χορευτικών συγκροτημάτων. Ώρα 21:00. ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ 24|8 α) Μάρπησσα: Έναρξη τριήμερου βιωματικού – πολιτιστικού Φεστιβάλ «Διαδρομές στη Μάρπησσα», έως 26/8. β) Δρυός: Πανελλήνιο πρωτάθλημα Όρθιας Κωπηλασίας – SUP – Παραλία Χρυσής Ακτής.

AUGUST γ) Λεύκες: Παράσταση Καραγκιόζη από το Θέατρο Σκιών του Αργύρη Αθανασίου. Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00. δ) Παροικία: Έναρξη εικαστικής έκθεσης της Νατάσας Κορωνιά - Ήλιδα. Δημοτικός Χώρος Τεχνών - Παλαιά Αγορά, έως 31/8 ε) Νάουσα: Έναρξη έκθεσης ζωγραφικής του Γιώργου Σάρδη. Χώρος Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος», έως 30/8. ΣΑΒΒΑΤΟ 25|8 α) Κώστος: Εκδηλώσεις προς τιμήν του Μέγα Ευεργέτη της Πάρου Φραγκίσκου Βελέντζα. β) Μάρμαρα: Διήμερο πολιτιστικών εκδηλώσεων στον αύλειο χώρο της Πέρα Παναγιάς. Ομιλία ιστορικού περιεχομένου – χορωδιακή συναυλία. Έως 26/8. γ) Πούντα: Πανελλήνιο Κύπελλο Ιστιοσανίδας FUN. Έως 29/8. ΚΥΡΙΑΚΗ 26|8 α) Παροικία: “Πανσέληνος στο Αρχαιολογικό Μουσείο Παρου”. Πιανο: Μαρουλία

Κοντού, τραγούδι : Νίκος Στόκας, Άντζελα Μουλάι,φλάουτο: Αφροδίτη Βαζάκα. Ώρα 20:30. β)Αλυκή: Γιορτή για την Πανσέληνο – Ροκ συναυλία – Πίσω Αλυκή. Ώρα 21:00. ΔΕΥΤΕΡΑ 27|8 α) Λεύκες: Little Village Festival στο Θέατρο Λευκών. Ώρα 21:00. Έως 29/8. β) Νάουσα: Πανηγύρι Αγίου Φανουρίου, Αμπελάς. ΤΡΙΤΗ 28|8 α) Νάουσα: Πανηγύρι Αϊ Γιάννη Δέτη. Διοργάνωση Δ/Κ Νάουσας, Σύλλογος Κολυμπηθρών, Πάρκο Πάρου, Σύλλογος Φίλων Πάρκου Πάρου. β) Αμπελάς: The Power of Breath Kundalini Workshop with Carolyn Cowan ως την 1/9 στο Tao's ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 31|8 Νάουσα: Έναρξη έκθεσης κεραμικής «The Ceramics» του Νεκτάριου Αποσπόρη. Χώρος Τέχνης «Άγιος Αθανάσιος», έως 9/9.

19|8

25|8

FRIDAY 24|8 a) Marpissa: Opening of the 3-day interactive festival “Marpissa Routes” until 26/08. b) Drios: SUP National Championship - Golden beach.

Organised by Paros Nautical Club, until 29/8 SUNDAY 26/8 Aliki: Full moon celebration - Rock concert. Piso Aliki.

Time: 21:00

c) Lefkes: Performance of Karagiozis (shadow theater) by Argiris Athanasiou, at the Lefkes open air theater. Time 21:00.

MONDAY 27|8

d) Parikia: Opening of art exhibition by Natassa Koronia-Ilida City Arts Space Parikia Old Market Street, until 31/8

b) Naoussa: St Fanourios Fair, Ampelas

e) Naoussa: Opening of painting exhibition by Giorgos Sardis. Agios Athanasios Art Gallery, until 30/8 SATURDAY 25|8 a) Kostos: Event in honour of the Major Benefactor of Paros Fragiskos Velentzas. b) Marmara: 2 day cultural events in the yard of Pera Panagia Church. Historical speech, choir concert until 26/8 c) Pounda: National Surfing Cup FUN.

a) Lefkes: Little Village Festival, until 29/8. Lefkes open air theater. Time: 21:00

TUESDAY 28|8 a) Naoussa: St. John Detis Fair. Organised

by Naoussa L.C. - Kolimbithres Association - Paros Park Association of friends of Paros Park b) Ambelas: The Power of Breath Kundalini Workshop with Carolyn Cowan till Sept 01at Tao's.

FRIDAY 31|8 Naoussa: Opening of ceramics exhibition "The Ceramics" by Nektarios Aposporis.

Agios Athanasios Art Gallery, until 9/9

Εστιατόριο Ανάργυρος Anargyros restaurant Το Εστιατόριο Ανάργυρος για περισσότερο από 50 χρόνια με σεβασμό και ευθύνη στην ιστορία και την παράδοση προσφέρει αιγαιοπελαγίτικη φιλοξενία και νέες δημιουργικές προτάσεις βασισμένες σε τοπικά αγνά υλικά.

9πμ-12μμ από Μάιο έως Οκτώβριο. Κέντρο του λιμανιού της Αντιπάρου τηλ: 22840 61204

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΣΑΒΒΑΤΟ 1|9

ΣΑΒΒΑΤΟ 8|9

α) Παροικία: Γιορτή Κρασιού – Παραλία Παροικίας Άγιος Κων/ νος.

α) Παροικία: 2ο Μουσικοχορευτικό Σταυροδρόμι. Πλατεία «Μαντώ Μαυρογένους». Ώρα 20:30.

β) Νάουσα: Διαδραστική διημερίδα «Οινικές Διαδρομές Παρίων». Έως 2/9. γ) Παροικία: 22ο Εσωτερικό Πρωτάθλημα Κολύμβησης «Γεώργιος Π. Μπίσμπας». Έως 2/9. δ) Παροικία: Έναρξη έκθεσης φωτογραφίας «Sougcity» του Togni Marcello. Δημοτικός Χώρος Τεχνών - Παλαιά Αγορά, έως 7/9. ΚΥΡΙΑΚΗ 2|9 β) Νάουσα: Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί. Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα «Νάουσα Πάρου». Προαύλιο Παναγίας. Ώρα 21:00. β) Αντίπαρος: Αγώνας ορεινής ποδηλασίας.

β) Νάουσα: Χορευτική παράσταση του Χορευτικού Ομίλου Νάουσας. Προαύλιο Παναγίας. Ώρα 20:00. γ) Παροικία: Έναρξη εικαστικής έκθεσης. Δημοτικός Χώρος Τεχνών Παλαιά Αγορά, έως 14/9. ΚΥΡΙΑΚΗ 9|9 Άσπρο Χωριό: 14η Μικρασιατική Συνάντηση Πάρου. Προαύλιο Ι.Ν. Ζωοδόχου Πηγής. Ώρα 20:00. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14|9 α) Αγκαιριά: Πανηγύρι Υψώσεως Τιμίου Σταυρού. Χορευτική παράσταση στην παραλία της Αλυκής. Ώρα 21:00.

Anargyros restaurant offers, for more than 50 years, Aegean hospitality and new creative propositions based on genuine local products, with respect and responsibility to tradition and history.

9am to 12pm from May till October.

Center of Antiparos port tel. 22840 61204

SEPTEMBER β) Νάουσα: «Καπετανέικα» Αγώνας Επίδειξης Ξύλινων Παραδοσιακών Σκαφών. Έως 16/9.

SATURDAY 1|9

area. Time 21:00.

a) Parikia: Celebration of Wine, St. Constantinos Church, Parikia beachfront.

SATURDAY 8|9:

Dance performance at Aliki beachfront. Time 21:00

ΣΑΒΒΑΤΟ 15|9

b) Naoussa: Interactive 2 day conference "Parian Wine Routes", until 2/9.

b) Parikia: 2nd Music & Dance Crossroads at Manto Mavrogenous square. Time: 20:30

b) Naoussa: "Kapetaneika" Traditional Wooden Boat Race, until 16/9

c) Naoussa: Dance performance featuring all the dance classes of the Naoussa Dance Group. Panagia Church open area.

Time 20:00.

SATURDAY 15|9

c) Parikia: Opening of art exhibition. City Arts Space, Old Market Street, until 14/9

SATURDAY 22|9

Παροικία: Έναρξη εικαστικής έκθεσης. Δημοτικός Χώρος Τεχνών Παλαιά Αγορά, έως 30/9. ΣΑΒΒΑΤΟ 22|9 Παροικία: Παράσταση χορευτικών συγκροτημάτων. Πλατεία «Μαντώ Μαυρογένους». Ώρα 20:00. Έως 24/9. ΤΡΙΤΗ 25|9 Αμπελάς: Movement improvisation.

Workshop στο Tao's ως τις 28/9 ΣΑΒΒΑΤΟ 29|9 Κώστος: 3ος Βελέντζειος Αγώνας Ανώμαλου Δρόμου.

c) Parikia: 22nd Swimming Championship "Georgios P. Bisbas". Organised by Paros Nautical Club, until 2/9 d) Parikia: Opening of photography exhibition "Sougcity"

by Togni Marcello City Arts Space, Old Market Street, until 7/9 SUNDAY 2|9 a) Naoussa: Greek traditional dances – Feature on the dances and customs of Thrace – Naousa Music and Dance Group.

Panagia Church open

SUNDAY 9|9 Aspro Chorio: 14th Asia Minor Meeting on Paros. Songs and dances from Asia Minor – Naoussa Music and Dance Group Zoodochos Pigi Church. Time 20:00.

FRIDAY 14|9 a) Ageria: “Rood” fair.

Parikia: Opening of art exhibition City Arts Space, Old Market Street, until 30/9

Parikia: Dance groups performance, until 24/9 Manto Mavrogenous square.

Time: 20:00 TUESDAY 25|9 Ambelas: Movement improvisation Workshop till 28/9 at Tao's.

SATURDAY 29|9 Kostos: 3rd "Velentzios" Terrain Race.

σελίδα | page | 23

ατζέντα | agenda ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ | FESTIVAL AT THE PARK June, Thursday 28 Annual show of the ballet school of Naousa July, Saturday 14 A jazz concert under the auspices of the Austrian Embassy, with Takis Farazis trio, Efe Turumtay in the violin and Nikola Zarić in the accordion.

July, Wednesday 18 «The Paris Paros Project» A jazz night under the stars, featuring Marc Buronfosse double bass.

July, Thursday 19 «Opera under the stars» Arias and lyric songs by S.Markou, soprano – J.Filias, tenor - M.Kontou piano and the Mythodia children’s choir. Πέμπτη 28 Ιουνίου Ετήσια επίδειξη σχολής Χορού Νάουσας Σάββατο 14 Ιουλίου «Κουϊντέτο Jazz - Μία συναυλία υπό την αιγίδα της Αυστριακής Πρεσβείας στην Ελλάδα», με το τρίο του Τάκη Φαραζή, τον Efe Turumtay στο βιολί και τον Nikola Zarić στο ακορντεόν. Τετάρτη 18 Ιουλίου «The Paris Paros Project Συναυλία jazz» Μία βραδιά τζαζ κάτω από τα άστρα. Με τον Marc Buronfosse στο κοντραμπάσο, τον Ανδρέα Πολυζωγόπουλο στην τρομπέτα, τον Βασίλη Ρακόπουλο στην κιθάρα, τον Γιάννη Παπαδόπουλο στο πιάνο και τον Παναγιώτη Κωστόπουλο στα τύμπανα. Πέμπτη 19 Ιουλίου «Opera under the stars» Άριες και τραγούδια με τους λυρικούς καλλιτέχνες Στέλλα Μάρκου – σοπράνο, Γιάννη Φίλια – τενόρο, τη Μαρουλία Κοντού στο πιάνο και την παιδική χορωδία του Ωδείου Μυθωδία. Δευτέρα 23 Ιουλίου «Σαν παιδιού φαντασία» Παιδική Θεατρική Παράσταση, Δήμος Πάρου Κυριακή 29 Ιουλίου «Γυμνά Τραγούδια» Ρεσιτάλ για φωνή και κιθάρα - Μία

συναυλία με τον Δημήτρη Μπάση Παρασκευή 3 Αυγούστου «Μουσικές του Αιγαίου» Συναυλία του μουσικού σχήματος Ballos - Ο Γιάννης Ζευγώλης στο παραδοσιακό βιολί με ρεπερτόριο από μουσικές του Αιγαίου.

July, Monday 23 «Like a child’s fantasy» Children's Theatre Play in greek, Municipality of Paros

Σάββατο 4 Αυγούστου Μουσική παράσταση με την Όλγα Βενέτη, Δήμος Πάρου.

August, Friday 3 Giannis Zevgolis in a violin concert full of traditional Music of the Aegean Sea

Δευτέρα 6 Αυγούστου “Με του έρωτα τις ευωδιέ...”

Alexandra Gravas Ένα ερωτικό ταξίδι από το διεθνές ρεπερτόριο της Alexandra Gravas μαζί με εκλεκτούς μουσικούς. Βιολί Δημήτρης Κουζής, Τσέλο: Γιάννος Γιόβανος, Μαντολίνο: Βιβή Γκέκα, Πιάνο-μουσική επιμέλεια: Πέτρος Μπούρας Σάββατο 11 Αυγούστου Συναυλία με την εξαίρετη μουσικό, στιχουργό και τραγουδοποιό Μελίνα Τανάγρη

24 June-8 July 100Hs Yoga Advanced Teacher Further Training Vinyasa 2-4 July Yoga Workshop Backbends Deepening 5-7 July Yoga Workshop Vinyasa Sequencing Meditation Workshop 9-14 July Meditation Workshop 1-4 August Yoga Workshop Pranayama & Yin 6-8 August Dance Improvisation Workshop

August 20-25 Yoga & Mantra Workshop 2-16 September 100Hs Yoga Teacher Training Hatha & Vinyasa 2-23 September 200Hs Yoga Teacher Training Hatha & Vinyasa 23 September -7 October 100Hs Advanced Teacher Furtther Training Vinyasa Yoga 1-6 October Ayurveda Yoga & Meditation Workshop More info: www. anapnoeyoga.com

August, Saturday 4 The soprano Olga Veneti will be performing a musical theatrical show. Municipality of Paros August, Monday 6 Μezzo soprano Alexandra Gravas, in a concert of love songs from her international repertoire .

August, Saturday 11 Concert, with Greek singer Melina Tanagri.

Παρασκευή 17 Αυγούστου «Mr Dowland’s midnight» Τραγούδια από την Αγγλική Αναγέννηση *Η συναυλία θα γίνει στον χώρο των κελιών του Μοναστηριού.

August, Friday 17 «Mr Dowland’s midnight» A concert with Music from British Renaissance.

(The concert will take place in the area around the museum)

Δευτέρα 20 Αυγούστου «Blue Tango» Συναυλία τζαζ με τους Richard Smith και Tico Pierhagen, με special guest τον Βασίλη Ρακόπουλο.

August, Monday 20 «BLUE TANGO» Jazz Concert, with Richard Smith and Tico Pierhagen. Special guest Vasilis Rakopoulos.

ΣΙΝΕ ΕΝΑΣΤΡΟΝ Ταινίες κάτω από τον έναστρο ουρανό για ενήλικες και παιδιά . Ελεύθερη είσοδος, από τις 2 Ιουλίου έως τις 13 Σεπτεμβρίου. Πληροφορίες Προγράμματος: www.parospark.com

σελίδα | page | 24

July, Sunday 29 A concert with Dimitris Basis with songs from his entire Greek Repertoire.

YOGA SHALA NAOUSA

CINE ENASTRON Εnjoy unforgettable movies under the stars.

Free entrance, from July 2 until September 13. Programme Information: www.parospark.com

"Butterfy blues τόπος" Έκθεση του εικαστικού Τάσου Μπαμπάση με τίτλο "Butterfy blues τόπος" στο "Kastro" gallery restaurant bar στο Καστρο στην Παροικια. Από 27 Ιουνίου μέχρι 14 Ιουλίου 2018.

Exhibition by the visual artist Tassos Babassis titled "Butterfly blues τόπος" in Parikia. From June 27 till July 14, 2018.

Yoga Shala hosts a wide range of yoga styles & classes, experienced teachers, Workshops, Retreats and Teacher Trainings as transformational experiences. The school has a number of different programs in which one may participate, both online and in person.

Pranayama, Meditation, Chakra work, Mantra, Yin yoga, Hatha Yoga, Ashtanga Vinyasa, Vinyasa Flow, Prana Bodywork, Pregnancy & Postnatal Yoga, Aerial Yoga, Prana Bodywork, Detox programs, Nutrition, Coaching, Woman wellness & Holistic Healing.

Yoga Teacher Training in both 300 hours and 200-hour certification, mentoring for the new yoga teachers, Yoga deepening 100hs Further Training courses for both the new and advanced students, as well as online webinars and events. Yoga Shala Paros is a registered school with Yoga Alliance International & Yoga Alliance Professionals.

Peripheral Road, Naousa, tel.: 22840 51082, mob.: 6937375694, www.anapnoeyoga.com σελίδα | page | 25

ατζέντα | agenda

Διαδρομές στη Μάρπησσα «Αλάτι» Routes in Marpissa “Salt” 24 / 25 / 26 Αυγούστου | 24, 25, 26 August Πιο «νόστιμες» από ποτέ θα είναι φέτος οι «Διαδρομές στη Μάρπησσα», αφού το αλάτι αποτελεί τον θεματικό άξονα γύρω από τον οποίο θα σχεδιαστεί το τριήμερο βιωματικό πολιτιστικό φεστιβάλ, που πραγματοποιείται για 9η συνεχή χρονιά στον παραδοσιακό οικισμό της Μάρπησσας στην Πάρο.

This year’s “Routes in Marpissa” will be tastier than ever, since the salt is the thematic axis around which the threeday, experiential and cultural festival will be designed. The festival will take place for the ninth consecutive year in the traditional settlement of Marpissa in Paros.

Το αλάτι της γης, το αλάτι της θάλασσας, το αλάτι της ζωής αλλά και το αλάτι της ψυχής, απαραίτητο στοιχείο και πηγή ζωής για τον άνθρωπο, πολύτιμο αγαθό χαρακτηρισμένο από πολλούς και «λευκός χρυσός», θα σκορπιστεί σε κάθε γωνιά, κάθε σοκάκι της Μάρπησσας, προς τέρψιν ουρανίσκου, νου και ψυχής.

The salt of the earth, the salt of the sea, the salt of life and the salt of the soul, a vital element and source of life, a precious commodity characterized by many as “the white gold” will be scattered in every corner, every alley of Marpissa, to satisfy the palate, mind and soul.

Επιλεγμένα σημεία του παραδοσιακού οικισμού θα μετατραπούν σε ειδικά διαμορφωμένους σταθμούς ενδιαφέροντος, στους οποίους μικροί και μεγάλοι θα έχουν τη δυνατότητα να λάβουν μέρος σε παιχνίδια και βιωματικές δράσεις. Παράλληλα καθ’ όλη τη διάρκεια του τριημέρου θα πραγματοποιηθεί έκθεση σύγχρονης τέχνης με αφορμή το «αλάτι», καθώς και ποικίλες εκδηλώσεις, μεταξύ των οποίων, εργαστήρια, διαλέξεις και συναυλίες.

Selected points of the traditional settlement will be transformed into specially designed stations of interest, where people of all ages will be able to take part in games and experiential activities. In parallel, a contemporary art exhibition will be held throughout the three days, regarding the theme of “salt”, as well as various events, such as, workshops, lectures, and concerts.

Με έμπνευση το χωριό, συντροφιά τους κατοίκους και στόχο τη δράση, ελάτε να περπατήσουμε και φέτος μαζί στη Μάρπησσα! Παρασκευή 24, Σάββατο 25 & Κυριακή 26 Αυγούστου 2018. Ώρες: 19:00-23:30 Μάρπησσα, Πάρος Ελεύθερη είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις site: www.stimarpissa.gr facebook page: Διαδρομές στη Μάρπησσα youtube channel: Διαδρομές στη Μάρπησσα twitter: Διαδρομές@Μάρπησσα instagram: stimarpissa σελίδα | page | 26

Inspired by the village, accompanied by the residents and aiming at the action, come and walk with us in Marpissa!

Friday 24, Saturday 25 & Sunday 26 August 2018 Hours: 19.00 – 23.30 Marpissa, Paros Admission is free to all events site: www.stimarpissa.gr facebook page: Διαδρομές στη Μάρπησσα youtube channel: Διαδρομές στη Μάρπησσα twitter: Διαδρομές@Μάρπησσα instagram: stimarpissa

Σώμα, Νους & Πνεύμα

Body, Mind & Spirit

Το Tao’s είναι ένα κέντρο διαλογισμού και γιόγκα, το οποίο προσφέρει καθημερινά μαθήματα, εργαστήρια και θεραπείες, καθώς και ένα πρόγραμμα μακροχρόνιας παραμονής, όλα εστιασμένα στην εξάσκηση της αυτεπίγνωσης και στην ευεξία. Η Γιόγκα, το Τσι Κουνγκ, το Πιλάτες, ο Διαλογισμός, η Κίνηση, η Δημιουργικότητα, η Θεραπεία, είναι μόνο μερικές από τις ενότητες που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμά του. Αν αναζητάτε ένα διαφορετικό, πιο ζωογονητικό είδος διακοπών, αλλά και αν είστε απλώς περαστικοί, το Tao’s έχει κάτι να σας προσφέρει.

Tao’s is a wellness, meditation and yoga center, offering drop-in classe s, treatments, workshops and Long Stay retreats, dedicated to the practice of awareness and wellbeing.

Drawn from various traditions, the Center’ program includes Yoga, Meditation, Pilates, Chi Kung, Movement, Creativity, Healing, Kids Activities, Live Music events and many more.

Whether you are looking for stimulating vacation or just passing by, Tao’s has something for you.

Tao's offers every Wednesday Live Music shows.

For daily activities, other music events and massage therapies, check Tao's website at taos-greece.com

2-8th of July - Tao’s Music Week Καθημερινές ζωντανές μουσικές παραστάσεις κάτω από τ'αστέρια που φέρνουν μια καλοκαιρινή μεσογειακή δόνηση. Συνδιοργάνωση Tao's και Σπύρος Μπάλιος με την ομάδα του. Συμπεριλαμβάνονται εργαστήρια φωνητικής και χορού, masterclasses και πολλές δραστηριότητες. Ενημερωθείτε στο taosgreece.com/MusicWeek.

Daily Live music shows under the stars, bringing a summer Mediterranean vibe, organized together with Spiros Ballios and his team.

Tao’s Music Week also features vocal and dance workshops, masterclasses, activities and more.

Check it all out at taosgreece.com/MusicWeek.

We invite you to visit our Atelier and shop in the south of the island, where we look forward to showing you our hand-made creations

Φεστιβάλ Πάρου: μια γιορτή για τον τόπο και τους ανθρώπους του

Paros Festival: celebrating the place and its people

Το Φεστιβάλ Πάρου διοργανώνεται φέτος για πρώτη φορά στις 13, 14 και 15 Ιουλίου στην Παροικιά με σκοπό να αναδείξει αθέατες όψεις του τόπου. Εκθέσεις, συναυλίες, βιωματικές δράσεις, ξεναγήσεις και περίπατοι θα δώσουν την ευκαιρία στους επισκέπτες να ανακαλύψουν τόσο το παρελθόν του οικισμού του Κάστρου όσο και το παρόν των ανθρώπων που το θυμούνται. Κεντρικό ρόλο στις δράσεις του Φεστιβάλ παίζει η τοπική ιστορία και οι πολλαπλές μνήμες που συγκροτούν την τοπική ταυτότητα των Παροικιωτών. Οι εκδηλώσεις χωρίζονται σε τρεις κεντρικούς άξονες -αυτές που έχουν στόχο την γνωριμία με τον τόπο και περιλαμβάνουν ξεναγήσεις, αρχαιολογικούς περιπάτους και μια σειρά από επισκέψιμους ιδιωτικούς χώρους που θα ανοίξουν αποκλειστικά για το Φεστιβάλ -μια έκθεση σύγχρονης τέχνης που αναπτύσσεται σε τέσσερα εμβληματικά κτήρια της Παροικιάς υπό τον τίτλο «Απρόσμενοι Επισκέπτες» και πραγματεύεται τις πολλαπλές αποτυπώσεις της Πάρου από τους εξίσου πολλούς επισκέπτες της – και τέλος μια σειρά από μουσικές εκδηλώσεις που ενεργοποιούν δημόσιους χώρους και φέρνουν κοντά το κοινό με μουσικές παραδόσεις της Ελλάδας και του κόσμου. Όλες οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ είναι δωρεάν για το κοινό. Για περισσότερες πληροφορίες: HYPERLINK "http://www.festivalparos. gr/"http://www.festivalparos.gr/, facebook: Paros Festival. Επικοινωνία: contact@festivalparos.gr

Paros Festival will be held this year on July 13th, 14th and 15th in Parikia aiming at promoting unseen aspects of the settlement. Exhibitions, concerts, experiential activities, guided tours and walks will provide the broad public with the opportunity to explore the past of the old Kastro neighborhood as well as the present of the people that remember it. Local history and the multitude of memories that comprise the local identity of Parikiotes are the focal points of an engaging program of events which is divided in three main categories: a. these that aim at exploring the place and include guided tours, archaeological walks and a series of private houses and workshops that will open exclusively for the Festival, b. a contemporary art exhibition held in four emblematic buildings of Parikia under the title “Unexpected Guests” and explores a variety of representations of Paros produced by its diverse guests through time, c. a series of musical events that intend to reactivate forgotten public spaces within Parikia.

All events are with free admission. For more information HYPERLINK "http://www.festivalparos. gr/"http://www.festivalparos. gr/, facebook: Paros Festival or contact us: contact@ festivalparos.gr

ATELIER NOE CERAMICS Aspro Chorio, Paros, tel.: 2284042676, www.noeparos.com, e-mail: noecer@otenet.gr

K ASntiparos TRO Tο «ΚΑΣΤΡΟ ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ» επιβεβαιώνει τον ορισμό της ελληνικής φιλοξενίας. Διαθέτει διαμερίσματα, στούντιο, δωμάτια , υπέροχη θέα , πισίνα και οικογενειακό περιβάλλον. Οι αποσκευές της επιστροφής σας θα είναι γεμάτες από ευχάριστες αναμνήσεις. Τώρα υπάρχει ένας ακόμα λόγος να επισκεφτείτε την Αντίπαρο!

“KASTRO ANTIPAROS“ confirms the definition of greek hospitality. Apartments, studios, rooms, a wonderful view, a swimming pool and a family ambiance. Your suitcases on the way back will be loaded with pleasant memories. Now, there is one more reason to visit Antiparos!

Tel: +302284061011 | Mob: +306979616637 Email: info@antiparosgreece.com | www.antiparosgreece.com σελίδα | page | 27

βιβλίο

πολιτισμός | culture

Από τη: Μάρω Βούλγαρη

Στιγμές της ζωής μας

Nastassja is a generous woman.

Every year, she comes to Paros from Paris not on holidays but to do volunteer work as vet assistant at the Vet Centre of the Paros Animal Welfare, thus linking the Island with the French Organizations of Animal Friends. On top of that, she “fell in love with” a cat at Naoussa.

Εκδόσεις Bookstar

Ο Χρίστος Γεωργούσης δεν έχει μόνο μια ιδιότητα. Δεν είναι μόνο καθηγητής, φιλόσοφος, ποιητής, χρονικογράφος, παρατηρητής της ζωής, “ιστορικός” της μικρής παριανής κοινότητας, εμπειρικός λαογράφος... Είναι η ζωντανή ηχηρή πένα του νησιού που σκαλίζει εικόνες, μυρωδιές, ιστορίες από τον πόλεμο και μετά, από την Πάρο και από τους άλλους σταθμούς της ζωής του. Έχει γράψει πολλά βιβλία, και το τελευταίο του “Στιγμές της ζωής μας” είναι ένα σπονδυλωτό φλας μπακ με μικρά κείμενα, τα περισσότερα μέσα από την παριανή ζωή, γεμάτα συναίσθημα, σχόλια, εικόνες, πληροφορίες... Δημοκράτης, ελευθεριακός, υπέρμαχος ενός ανοιχτού σχολείου, υπερασπιστής της χαράς, της αυτοδιάθεσης, σε κάνει να νιώθεις πολύ αδικημένος που δεν υπήρξες μαθητής του. Όμως ο κ. Γεωργούσης είτε γράφει για τα τωρινά είτε για τα αλλοτινά, είναι τόσο φρέσκια η σκέψη του, τόσο διαυγής, τόσο φωτισμένη που εν τέλει μπορεί να είναι ο δάσκαλος όλων μας.

Μια εθελόντρια στην Πάρο A volunteer in Paros H Nασταζιά είναι ένας άνθρωπος της προσφοράς. Έρχεται κάθε χρόνο από το Παρίσι στην Πάρο όχι για διακοπές αλλά ως εθελόντρια βοηθός κτηνιάτρου στο Κτηνιατρείο των Φιλόζωων Εθελοντών Πάρου συνδέοντας μάλιστα το νησί με τις γαλλικές φιλοζωικές οργανώσεις. Στο λιμάνι της Νάουσας μάλιστα “ερωτεύτηκε” και μια γάτα... Τι είναι για σας ο εθελοντισμός; Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τα ζώα και τις φιλοζωικές οργανώσεις; Είχα γάτες από πολύ νεαρή ηλικία κι έτσι φυσικά γεννήθηκε μέσα μου η ιδέα να τις φροντίζω και να κάνω τη φροντίδα αυτή επάγγελμά μου. Κι ακόμα πιο φυσικά μου γεννήθηκε η διάθεση να εμπλακώ σε μία τέτοια οργάνωση όσο μου το επιτρέπει ο ελεύθερός μου χρόνος. Για μένα είναι αυτονόητο. Η εμπειρία υπήρξε ιδιαίτερα εποικοδομητική γιατί μπόρεσα να συμβάλω στη φροντίδα των αδέσποτων και των ζώων που έχουν ανάγκη. Μπόρεσα να δώσω έτσι νόημα στο πάθος μου προσφέροντας τον χρόνο μου και τις ικανότητές μου. Τι σας έφερε για πρώτη φορά στην Πάρο; Τι σας συνδέει πλέον με το νησί; Ήρθα για πρώτη φορά στην Πάρο τον Σεπτέμβρη του 2016 για διακοπές. Εδώ συνάντησα την αδέσποτη γάτα που τελικά υιοθέτησα. Αγάπησα πραγματικά αυτό το νησί όπου αισθάνομαι σπίτι μου. Είναι κατά κάποιο τρόπο το καταφύγιό μου. Έπειτα συνάντησα καταπληκτικούς ανθρώπους που έχουν γίνει πια φίλοι. Ποιά ήταν η μέχρι τώρα εμπειρία σας στους ΦΕΠ; Πραγματοποίησα τέσσερις εβδομάδες εθελοντικής εργασίας στο ιατρείοτων ΦΕΠ το 2017. Ήρθα τον Απρίλιο και τον Αύγουστο. Βοηθάω τον κτηνίατρο κυρίως στο χειρουργείο, προλαβαίνω τις ανάγκες του κι αυτό βοηθάει να κερδηθεί χρόνος στις επεμβάσεις. Πώς βλέπετε πλέον τη σχέση των νέων ανθρώπων με τα ζώα; Υπάρχουν ελπίδες να δημιουργήσουμε καινούριες φιλόζωες γενιές ανθρώπων; Στη Γαλλία έχουμε μια έκφραση «Όσο υπάρχει ζωή, υπάρχει ελπίδα». Πιστεύω ότι οι γενιές που θα μας διαδεχθούν, θα ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για την ευημερία των ζώων. Πρέπει να μεταδώσουμε όλη αυτή την αγάπη και γενναιοδωρία στις μελλοντικές γενιές. Αυτό περνάει από την εκπαίδευση και τη συμμετοχή. Πρέπει να τους διδάξουμε από νεαρή ηλικία να σέβονται τα άλλα είδη, να τα γνωρίζουν και να συμβιώνουν μαζί τους.

σελίδα | page | 28

What does volunteering mean for you? How did your relationship with animals and Animal Friends Organizations begin?

I’ve had cats since I was very young, I took care of them and then I had the idea to make a profession of it.

Then, quite naturally, I felt like getting involved in such an organization. It came as a matter of course. This was particularly constructive because I was able to help with stray animals or with animals in need of care. Offering my free time and my capacities gave meaning to my passion.

What brought you to Paros? What are your ties with the island now?

I came to Paros on holidays in September 2016. Here, I met the stray cat which I eventually adopted. I really love this island where I feel at home.

In a sense it is my shelter. I have also met wonderful people who have become my friends.

Tell us about your experience at the Vet Centre of Paros Animal Welfare.

I did volunteer work at the Vet Centre in 2017. I came in April and in August.

I help the vet, mainly in the operation room, assisting him with some tasks and this helps to gain time.

How do you see the relation of the young people with the animals?

Is there any hope of creating new generations of animal friends?

In France we have the saying: “As long as there is life, there is hope.”

I believe that the coming generations will show a stronger interest in the welfare of animals. We must communicate all this love and generosity to the future generations.

This requires education and participation. We must teach them to respect the other species, get acquainted with them and live together with them.

Οινογνωσίες στη Θέα | Wine tastings at Thea Την αγάπη του και τις γνώσεις του για το κρασί ο Νίκος Κουρουμλής τις μοιράζεται μαζί μας πιστεύοντας πως εκείνα τα «μυστικά» που ομορφαίνουν τη ζωή δεν πρέπει να μένουν μεταξύ ολίγων. Κάθε Πέμπτη στις 8μμ, συνοδεία της πάντα εξαιρετικής μουσικής και της μοναδικής θέας στο λιμάνι της Αντιπάρου.

Nikos Kouroumlis shares with us his love and his knowledge for the wine, as he believes that those “secrets” which make life beautiful should not be kept among a few. Every Thursday at 8pm with excellent music and a unique view to the port of Antiparos.

Φαγητό της μαμάς, σπιτικά γλυκά, μαρμελάδες, “καλούδια” και μεζέδες φτιαγμένα από τα χεράκια της κυρίας Χρυσούλας σας περιμένουν στο «Γεύσεις της συντροφιάς» στην είσοδο των Λευκών με υπέροχη θέα στο χωριό.

Mom’s cooking, home made cakes, jams and snacks, all made by Chryssoula, expect you at the «Geuseis tis sintrofias» at the entrance of Lefkes with a splendid view on the village.

Lefkes, Paros tel.: 22840 43144

Sing your Myth on Paros Greece!

Choral Singing Holidays 2-8 July Διακοπές Χορωδιακού Τραγουδιού Σου αρέσει το τραγούδι; Θέλεις να ανακαλύψεις τη φωνή σου; Θα ήθελες να πάρεις μέρος σε μια συναυλία σε ένα ελληνικό νησί; Να περάσεις δημιουργικά τις διακοπές σου; Να κανεις νέες γνωριμίες; Δήλωσε συμμετοχή στo Sing your Myth on Paros Greece! Καθημερινά μαθήματα χορωδίας για αρχάριους και προχωρημένους. Ξενάγηση στην Παροικιά. Ξενάγηση στο νησί της Πάρου και γνωριμία με την παραδοσιακή της μουσική. Συμμετοχή στην τελική μας συναυλία που θα γίνει σε υπαίθριο χώρο κάτω απο τον έναστρο ουρανό του Αιγαίου. Ειδικές τιμές για κατοίκους, φοιτητές και ανέργους. Καλλιτεχνική διευθυνση: Μαρουλία Κοντού. Ωδείο Μυθωδία. www.mythodia.gr. +30 22840 23202 follow us on f & Instagram: Sing your Myth on Paros

Do you like singing?

Do you want to discover your voice? Would you like to take part in a concert on a Greek island? Spend a creative holiday?

Make new acquaintances?

Subscribe now to Sing your Myth on Paros Greece!

Daily choir lessons for advanced and beginners. Guided tour of Parikia. Tour of Paros and acquaintance with its musical tradition. Participation in our final concert that will be held in an open space, under the starry sky of the Aegean. Special fees for locals and students.

Art director: Maroulia Kontou.

Mythodia Conservatory. Parikia, Paros. www.mythodia.gr. +30 22840 23202 follow us on f & Instagram: Sing your Myth on Paros

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΚΕΡΑΜΙΚΗΣ ΛΕΥΚΩΝ

Κώστας Φοίφας | Kostas Fifas LEFKES CERAMICS

Από το 1951 | Since 1951

Lefkes, Paros Cyclades, Tel. 2284043255 σελίδα | page | 29

PURE PRODUCTS Ένα Εργαστήρι καλλυντικών στην Πάρο | A cosmetics workshop at Paros Τα Pure Products είναι μια μικρή οικοτεχνία παρασκευής καλλυντικών και συνδυάζει τη δύναμη των φυσικών συστατικών που μπορεί να βρει κανείς στο νησί, με τα δυνατά δραστικά συστατικά που χρησιμοποιούν οι μεγάλες εταιρείες σε όλο τον κόσμο. Αυστηρή προϋπόθεση είναι να μην είναι ζωϊκά, να μην δοκιμάζονται σε ζώα και να μην εμπεριέχουν χημικά και parabens.

H Mάρω Βούλγαρη, δημιουργός αυτής της μοντέρνας ετικέτας συνδύασε συστατικά όπως τα φύλλα της ελιάς, ο ορός της ελιάς (όπως προκύπτει από το ελαιοτριβείο), το φυσικό κερί της μέλισσας, η πρόπολη και ο βασιλικός πολτός (κατευθείαν από το οικογενειακό μελισσοκομείο) για να φτιάξει μια σειρά από πλούσια φυσικά καλλυντικά για κάθε ηλικία. Παράλληλα φέρνει από όλα τα μέρη της γης δραστικές πρώτες ύλες που χρησιμοποιούν οι μεγάλες εταιρείες καλλυντικών όπως το θαλάσσιο κολλαγόνο, το υαλουρονικό οξύ, το υγρό μετάξι, η vit C, η σκόνη μαργαριταριού, το εκχύλισμα αγγουριού και το α-λιποϊκό οξύ, εμπλουτίζοντας τα καλλυντικά της με μερικές από τις πιο σπουδαίες ανακαλύψεις της διεθνούς κοσμετολογίας. Το αποτέλεσμα είναι πραγματικά εντυπωσιακό αφού η φύση συνεργάζεται εξαιρετικά με την επιστήμη.

Pure Products is a small cottage industry producing cosmetics which combine the power of the natural ingredients one can find on the island with the strong ingredients used by the big companies all over the world.

A strict condition is that they should not be derived from animals, should not be animal tested and should not contain chemicals and parabens.

Maro Voulgari, the creator of this modern brand, has combined ingredients like olive leaves, olive serum (as it comes from the oil press), natural beeswax, propolis and Royal Jelly (coming from the family apiary) and has produced a series of rich natural cosmetics for every age.

From all over the world, she brings the drastic ingredients used by the big cosmetics companies, like marine collagen, hyaluronic acid, liquid silk, vit.

C, mushroom powder, cucumber extract and a-lipoic acid enriching her cosmetics with some of the outstanding discoveries of the international cosmetology. The results are really impressive, since nature harmoniously cooperates with science.

Φρέσκα καλλυντικά ψυγείου

Fresh cosmetics

Τα Pure Products δημιουργούνται φρέσκα λίγες μέρες μόνο πριν τα χρησιμοποιήσoυμε. Πρόκειται για πλούσιες κρέμες θρέψης (Royal Jelly, κρέμα μαργαριταριού και κρέμα βιταμίνης C), για ελαφριές ματ κρέμες για νεανικές και κανονικές επιδερμίδες (κρέμα με φύλλα ελιάς, αντηλιακή spf 15) και για ορούς (κολλαγόνο, υαλουρονικό, μετάξι) που υποστηρίζουν την κούρα ομορφιάς φορεμένοι πριν από τις κρέμες ή μόνοι τους ως κρέμες νύχτας. Τη σειρά εμπλουτίζουν επίσης δυο ειδικά προϊόντα όπως η νυχτερινή κρέμα ρετινόλης και ο ορός από γλυκολικό οξύ, αλλά και ένα ξηρό λάδι από καθαρό εκχύλισμα φυκιών και κισσού για το χαλαρό δέρμα και την κυτταρίτιδα. Υπάρχει επίσης η κλασική κηραλοιφή με αγνό κερί και ελαιόλαδο, το σαπούνι απαλού καθαρισμού από γάλα κατσίκας, ο θρεπτικός ορός από παριανό φραγκόσυκο και ο επίσης θρεπτικός αντιγηραντικός ορός από εκχύλισμα ροδιού.

The Pure Products are created fresh, only a few days before use.

They are rich nutrition creams (Royal Jelly, mushroom cream and vitamin C cream), light matte creams for young and normal skin (olive leaf cream, sun cream spf15) and serums (collagen, hyaluronic, silk) which are used before the creams or as night creams by themselves to support the beauty care.

The series includes two special products -a night retinol cream and the glycolic acid serum- as well as a dry oil from a pure extract of algae and ivy for saggy skin and cellulite. There is also the classic wax cream of pure wax and olive oil, a soft clean soap of goat milk, the nutrition serum of Parian prickly pear and another nutrition regenerating serum of pomegranate extract.

Όλα τα καλλυντικά παρασκευάζονται στην Πάρο με παριανές φρέσκες πρώτες ύλες και διατίθενται αποκλειστικά από το Μελίσσι Delicatessen, Περιφερειακός Νάουσας, τηλ. 22840 55377.

All the cosmetics are produced at Paros with Parian fresh ingredients and are available exclusively at the Melissi Delicatessen, Naoussa Peripheral Road, tel.22840 553777.

σελίδα | page | 30

σελίδα | page | 31

μουσείο | museum

The Archaeological Museum The Archaeological Museum of Paros was built in the fifties, on a lot that was donated by the Municipality of Paros and it is the most important archaeological museum of the Aegean.

Η Πάρος των μουσείων και των μνημείων Τhe museums and monuments of Paros

Σαν έρθεις φέτος στην Πάρο, ή για πρώτη φορά ή για πολλοστή, αφιέρωσε λίγο χρόνο στην άλλη Πάρο, τη λιγότερο γνωστή. Στις σελίδες που ακολουθούν θα βρεις πληροφορίες για το μουσείο και τα κυριοτέρα μνημεία που μπορείς να επισκεφτείς στην Πάρο και Αντίπαρο.

Paros’ long and important history is widely recorded in monuments and paths, mansions and churches and of course in the museums of Paros with the Archaeological Museum in Parikia being the first and leading one.

Aρχαιολογικό Μουσείο Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάρου οικοδομήθηκε τη δεκαετία του 1950, σε έκταση που παραχωρήθηκε από το Δήμο της Πάρου και είναι το σημαντικότερο αρχαιολογικό μουσείο του Αιγαίου.

H οργάνωση της έκθεσης οφείλεται στον τότε Έφορο Aρχαιοτήτων Nικόλαο Zαφειρόπουλο. Στο Μουσείο εκτίθενται και φυλάσσονται ευρήματα από τις παλαιές και τις νεότερες ανασκαφικές έρευνες στο νησί. Πολλά από τα ευρήματα του Mουσείου προέρχονται από σωστικές ανασκαφές που άρχισαν στην Παροικιά υπό τη διεύθυνση της Eφόρου Αρχαιοτήτων Φωτεινής Zαφειροπούλου και από το 1986 σε συνεργασία με το Γιάννο Κουράγιο, υπεύθυνο αρχαιολόγο Πάρου και Αντιπάρου. Εκτίθενται κυρίως μαρμάρινα γλυπτά, θαυμάσια έργα παριανών εργαστηρίων, για την κατασκευή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ο «λυχνίτης», όπως ονομάζεται το περίφημο παριανό

σελίδα | page | 32

μάρμαρο. Η έκθεση των αρχαιοτήτων έγινε κυρίως με κριτήρια χρονολογικά και η παρουσίασή τους με στόχο να γίνει αντιληπτή όχι μόνο η καλλιτεχνική αξία, αλλά και η σπουδαιότητα των έργων ως φορέων ιστορίας και πολιτισμού. Στα σημαντικότερα εκθέματα περιλαμβάνονται η «Χοντρή Κυρία» από το νησάκι Σάλιαγκος (5000 πΧ), η επιτύμβια στήλη από το Βίντζι (700 π.Χ), που αποτελεί το αρχαιότερο δείγμα επιτυμβίου αναγλύφου στην αρχαία ελληνική τέχνη, η Γοργώ από τον Άγιο Παντελεήμονα Παροικιάς (6ος αι. π.Χ), η ανάγλυφη πλάκα με τον Αρχίλοχο σε νεκρόδειπνο (500 π. Χ), το θαυμάσιο άγαλμα της Νίκης από το Κάστρο (5ος αι. π.Χ.) και τέλος τμήμα από το Πάριο Χρονικό (264-263 π. Χ.) από την Παροικιά, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της ελληνικής αρχαιότητας. Στη μικρή αίθουσα εκτίθενται τα ευρήματα από την ανσκαφή του Γ.Κουράγιου στο Δεσποτικό που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Eίσοδος 2€/1€. Ανοικτό 8πμ-3μμ εκτός Δευτέρας Παροικιά, τηλ. 22840 21231

The exhibition was set by the late ephor of antiquities, Nikolaos Zafiropoulos. Finds from older and recent archaeological research on the island are displayed in the museum.

Many of them come from excavations led by the Ephor of Antiquities, Fotini Zafiropoulou and since 1986 in collaboration with Yannos Kourayos, head archaeologist for Paros and Antiparos.

The Museum exhibition develops in the two galleries, the small hall, the atrium as well as the area in front of the museum, where the Roman sarcophagi. The exhibition mainly includes marble sculptures, admirable creations of Parian workshops, carved out of the famous Parian marble, known as «lychnites».

The exhibits are arranged in chronological order and presented in order to highlight their aesthetic value as well as their historical and cultural importance.

The most important exhibits include the Fat Lady from Saliangos (5000 BC), the marble slab from Vintzi, Parikia (700 BC), the oldest sample of grave relief from the ancient Greek art, the Gorgo sculpture from Agios Panteleimon, Parikia (6th c. BC), the relief with Archilochos in a funerary banquet (500 BC), the amazing statue of Nike from Kastro (5th c. BC) and the fragment of the Parian Chronicle, one of the most important works of Greek antiquity. The finds from the excavation in progress in Despotiko are displayed in the small hall. Εntrance fee 2€/1€ Οpen 8am-3pm except Mondays Parikia,tel. 22840 21231

DISCOVER A TRUE OASIS OF LEISURE IN PAROS

With the charm of its refined beauty and the air of its Cycladic style, Saint George Hotel is an ideal destination for family vacations, escapes for two, family reunions and also for small breaks from every day routine.

Wind surfers can easily practice off-site water sports combining them with their family vacations. Relax, enjoy, experience your summer dreams in Saint George Hotel and escape from the hustle and bustle of the city. Leave your concerns to our staff that will make you feel like home.

The Saint George Hotel residents can enjoy the smooth and

relaxing atmosphere throughout the day but at the same time they can reach all Paros’ main attractions within a half-an-hour maximum driving distance.

The Hotel’s unique location on the beach offers its guests extraordinary views of the boundless blue of the Aegean Sea and the sky. The contemporary décor and the traditional corners in the hotel compose a place of comfort and elegance. The blue of the surroundings together with marble and stones from the land of Paros enhance the uniqueness of style and create harmonious and relaxing scenery.

We invite you to the “Veranda Blue Restaurant” in hotel Saint George, on the New Golden Beach, Tserdakia. Located next to the hotel’s swimming pool, it offers breathtaking views over the Aegean Sea and the nearby islands. Savor Greek traditional cuisine, fresh fish, chose among our wine list selected with attention to detail, or enjoy refreshing cocktails. All our dish proposals are made from land to table ingredients and combine excellent quality with competent prices.

New Golden Beach, Tel.: 22840 43400, Fax: 22840 28728, fb: saintgeorgebeachfrontresort, e-mail:info@saintgeorgehotel.gr

σελίδα | page | 33

σελίδα | page | 34

σελίδα | page | 35

μνημεία | monuments

Δεσποτικό Το Δεσποτικό είναι ένα μικρό ακατοίκητο νησί δυτικά της Αντιπάρου. Εκεί ιδρύθηκε από τους αρχαίους Παριανούς ένα σημαντικό ιερό αφιερωμένο στον Απόλλωνα, θεό του φωτός και της μουσικής. Υπήρχαν 22 ιερά αφιερωμένα στον Δήλιο Απόλλωνα στις Κυκλάδες. Ένα από αυτά βρισκόταν στο Δεσποτικό. Πρόκειται για μεγάλο θρησκευτικό κέντρο που προσήλκυε πιστούς από τις Κυκλάδες, την Κόρινθο καθώς και τη Μικρά Ασία, Κύπρο και Αίγυπτο. Η δύναμη της Πάρου κατά την αρχαϊκή και κλασική περίοδο επιβεβαιώνεται από τις ανασκαφές στο Δεσποτικό. Με τα τοπικά λατομεία να παράγουν την καλύτερη ποιότητα μαρμάρου, η Πάρος γρήγορα αναπτύχθηκε, δημιούργησε σχολή στη γλυπτική και έκανε εξαγωγή μαρμάρου και γλυπτών σε όλα τα σημαντικά κέντρα του αρχαίου κόσμου.

Despotiko Despotiko is a small uninhabited island west of Antiparos. An important sanctuary dedicated to Apollo, god of light and music, was founded there by the ancient Parians. There were as many as 22 shrines dedicated to Delian Apollo, the most worshiped deity throughout the Cyclades.

One of them was the sanctuary of Despotiko. It was a religious center that attracted worshipers from the Cyclades, Corinth in the Peloponnese as well as Asia Minor, Cyprus and Egypt.

The power of Paros during the archaic and classical period is confirmed by the excavation in Despotiko.With the local quarries producing the best quality of marble, Paros quickly developed, created a remarkable school of sculpture and exported marble and sculptors to all the important centers of the ancient world.

Ο χώρος είχε εντοπιστεί από τον Έφορο Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Ν. Ζαφειρόπουλο το 1959, αλλά η έρευνα ξεκίνησε το 1997 από τον αρχαιολόγο Γιάννο Κουράγιο και η συστηματική ανασκαφή μόλις το 2002, αφού χτίστηκε ο μόλος χάρις στον Αντιπαριώτη Γιάννη Πατέλη. Ήταν τότε που βρέθηκε ο θησαυρός των 600 αντικειμένων που ήτα θαμμένα κάτω από το δάπεδο ενός δωματίου του «ναού», τώρα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου. Τα νέα ευρήματα που φέρνει κάθε χρονιά αποκαλύπτουν ένα ιερό αφιερωμένο στον Απόλλωνα και τη θεά Εστία που ήταν τα κλασικά χρόνια προστάτις των ναυτικών. Ανάμεσα στα ευρήματα είναι ένα πήλινο αγαλματίδιο από παριανό εργαστήριο, επίσης στο μουσείο της Πάρου.

To μεγάλο του μέγεθος και η εξαιρετική ποιότητα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για το λατρευτικό άγαλμα του αρχικού ναού, το οποίο παρίστανε τη θεά Άρτεμη ή και τον ίδιο τον Απόλλωνα. Η ανασκαφή στο Δεσποτικό που συνεχίζεται με τη συμμετοχή φοιτητών από ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, χαρακτηρίστηκε ως μία από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 2011. σελίδα | page | 36

Research began with great difficulty in 1997 by archeologist Yannos Kourayos, while systematic excavation just in 2002, after the pier was built thanks to Yannis Patelis from Antiparos. It was then that a treasury of 600 objects was discovered, buried under the floor of one of the rooms of the “temple”, now in the Archaeological Museum of Paros. The new finds that each year brings along, disclose a sanctuary dedicated to Apollo and to the goddess Hestia, who was the patron goddess of seamen in the classical period.

Πήλινο αγαλματίδιο που αναπαριστά τον Απόλλωνα ή την Άρτεμη. Τerracotta statuette representing Apollo or Artemis

Among the finds is a terracotta statuette from a Parian workshop also in the museum of Paros. The large size and fine artistic quality suggest that it is probably the cult idol of the original temple, representing the goddess Artemis or even Apollo himself.

The excavation on Despotiko, which is still in course with the participation of students of Greek and foreign universities, was classified among the ten most important archaeological discoveries of 2011.

Aφιερώματα στο ιερό του Δεσποτικού.

Offerings to the sanctuary of Despotiko.

«Τα καλοκαιρια μας ήταν γεμάτα με στρωμένα τραπέζια στην αυλή, κάτω από την κληματαριά. Ήταν ο παππούς που έφερνε φρέσκα ψάρια, με τα παντελόνια στριφωμενα ως τα γόνατα και η γιαγιά που ετοίμαζε γεμιστά με ντομάτες από το περιβόλι. Ήταν τα σαλιγκάρια που μαζεύαμε τα απόγευματα από τις ξερολιθιές και η Καπαρη που ξεκουραζοταν στην αρμη. Η Παριανή κουζινα είναι τα βιώματα και η κουλτούρα μας. Με αυτή τη κουζινα ανοίγουμε τις πόρτες της ΚΑΠΑΡΗΣ και της καρδιάς μας και σας την κοινωνούμε. Όπως τη ξέρουμε. Φρέσκια, ζωντανή, μυρωδάτη. Καλώς Ορίσατε!

Our summers were full of images of meals in the courtyard, under the arbor.

Images of our grandfather bringing fresh fish to us, with his pants hemmed up to the knee and the grandmother cooking stuffed tomatoes from our garden.

Images of us being kids, gathering snails in the afternoons and the caper “resting” in the brine. The Parian cuisine is a gentle mix of our experiences and our culture.

The cuisine we would like to share with you at “KAPARI”.

A fresh, lively & tasty cuisine.

Enjoy!

Naoussa Paros | 6986195204 & 2284052070 | FΒ: kapari - aegean cuisine | instagram.com/kapari_aegeancuisine σελίδα | page | 37

πολιτισμός | culture

Aναμνήσεις από την 29η Συνάντηση Ερασιτεχνικών Θεάτρων Αιγαίου Memories of the 29th Meeting of the Aegean Amateur Theatre Groups

«Αγαπητοί μας ακροαταί, σας μεταδίδομεν νεωτέρας πληροφορίας. Η Σκότλαντ Γιάρντ ανεκοίνωσεν ότι το έγκλημα έλαβεν χώραν εις την οικίαν υπ’ αριθμόν 24 της οδού Χάλβερ εις Πάντιγκτον...» Η Ποντικοπαγίδα της Αγκάθα Κρίστι Θεατρική Ομάδα Νάουσας Πάρου "Dear Listeners, ... and according to the Scotland Yard the crime took place at 24 Culver street, Paddington..."

The Mouse Trap by Agatha Christie Theatre Group of Naoussa, Paros

Η περσινή χρονιά ήταν μια χρονιά πολύ σπουδαία πολιτιστικά για την Πάρο. Για πρώτη φορά το νησί φιλοξένησε τη Συνάντηση των Ερασιτεχνικών Θεάτρων Αιγαίου με μεγάλη μάλιστα επιτυχία και πολύ ενδιαφέρον από το κοινό. Κάτι που έδωσε σε όλους μας πολλές όμορφες στιγμές και μπόλικες θεατρικές αναμνήσεις. Ας ανατρέξουμε λοιπόν σ’ αυτό το πολύ ιδιαίτερο γεγονός, κι ας ευχηθούμε να ξανασυμβεί σύντομα... «Ο κόσμος όλος, έλεγε ο Σαίξπηρ, είναι μια θεατρική σκηνή και όλοι, άντρες γυναίκες είναι απλώς ηθοποιοί με τις εισόδους και τις εξόδους τους». Οι ερασιτέχνες ηθοποιοί του Αιγαίου μετέτρεψαν σε θεατρική σκηνή ολόκληρο το νησί αφού 27 θεατρικά σχήματα από 15 νησιά παρουσίασαν παραστάσεις φέρνοντας μαζί τους φροντιστές και σκηνικά, από τις αρχές μέχρι τα μέσα του περασμένου Οκτώβρη. Για να επιτευχθεί αυτό το γεγονός συνεργάστηκαν πολλοί φορείς: H Oμοσπονδία Ερασιτεχνικών Θιάσων Αιγαίου, ο Δήμος Πάρου, η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου, η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής κ ΚΔΕΠΑΠ, το Πάρκο Πάρου, αλλά κυρίως και πάνω απ’ όλα οι θεατρικές ομάδες που με πείσμα και κόπο ετοίμασαν τις παραστάσεις τους και το ενθουσιώδες κοινό που γέμισε τις αίθουσες και αποθέωσε την προσπάθεια. Ο θεσμός που κλείνει φέτος 30 χρόνια παρουσίας στο Αρχιπέλαγος, εμφανίζεται κάθε χρόνο και πιο εμπλουτισμένος από την πολιτιστική πνοή του κάθε νησιού και φαίνεται πως οδεύει δυνατά προς το μέλλον για να μας δώσει πολλές ακόμα θεατρικές συγκινήσεις. Το αμφιθέατρο του Δημοτικού Σχολείου Νάουσας, η αίθουσα του Νηρέα επίσης στη Νάουσα, η αίθουσα της ομάδας «Νάουσα Πάρου» και ο ολοκαίνουργιος και πολύ εντυπωσιακός Πολυχώρος του ΕΠΑΛ στην Παροικιά φιλοξένησαν το γεγονός αφήνοντας πραγματικά εξαιρετικές εντυπώσεις. Κείμενο: ΜΑΡΩ ΒΟΥΛΓΑΡΗ Φωτογραφίες: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΜΒΑΚΟΥΣΗΣ σελίδα | page | 38

Last year was a notable one for Paros’ cultural life. It was the first time the island hosted the Meeting of the Aegean Theatre Groups with great success and a high interest from the public. It gave us beautiful moments and a multitude of theatric recollections. So, let’s retrace this outstanding event and wish that it soon happens again.

Shakespeare said that “all the world’s a stage and all the men and women merely players; they have their exits and their entrances...”. The Aegean amateur players turned the entire island into a stage: 27 dramatic groups from 15 islands gave performances, bringing with them their stage managers and their sceneries from early to mid October last year.

The Meeting was the result of multiple cooperation: the Federation of the Aegean Dramatic Groups, the Municipality of Paros, the S. Aegean region, the Secretariat

“Η Κόλαση άδειασε και όλοι διάβολοι είναι εδώ!” Η τρικυμία του Σαίξπηρ Θεατρική Ομάδα Σάμου "Hell is empty and all the devils are here.'

The Tempest, Shakespeare Theatre Society of Samos

«-Kαι του βάλατε δηλητήριο στο κρασί του; -Ξέρεις προτιμάμε να το βάζουμε στο κρασί. Στο τσάι αφήνει μια μυρουδιά...» Αρσενικό και παλιά δαντέλα του Tζόζεφ Κέσσερλινγκ Θεατρικός Όμιλος Άνδρου "Well we put it in wine because it's less noticeable.

When it's in tea, it has a distinct odor.

Arsenic and Old Lace

by Joseph Kesserling.

Theatre Society of Andros

Πώς ξεκίνησε όμως αυτός ο θεσμός; Και τι μεσολάβησε μέχρι να καταπλεύσει αυτή η σπουδαία διοργάνωση στο νησί μας; «Η ιστορία για μας ξεκίνησε από τη Θεατρική Ομάδα Σάμου, μας λέει η κ. Μαρία Βενέτη, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ερασιτεχνικού Θεάτρου Αιγαίου. Η πρώτη μας παράσταση ήταν το 1985 με «Δάφνες και Πικροδάφνες». Η Ομοσπονδία, της οποίας είμαι πρόεδρος από το 2006, ξεκίνησε από κάποια σεμινάρια λαϊκής επιμόρφωσης. Όλες αυτές οι ομάδες που γνωριστήκαμε τότε, θέλαμε να ξαναβρεθούμε και να οργανώσουμε κάποιο φεστιβάλ οπότε επισκεφτήκαμε όλοι μαζί το Υπουργείο Αιγαίου, το οποίο και ανταποκρίθηκε τότε πολύ θετικά. Η πρώτη θεατρική συνάντηση έγινε το φθινόπωρο του 1988 και στα χρόνια που ακολούθησαν αυξήθηκαν πολύ οι συμμετοχές. Το επόμενο βήμα ήταν η Ομοσπονδία, η ίδρυση της οποίας μας βγήκε σε καλό γιατί ήρθαν και δύσκολες μέρες κι αν δεν ήμασταν Ομοσπονδία θα είχαμε εύκολα διαλυθεί. Έτσι, με τα χρόνια αποκτήσαμε πολλή πείρα αναλαμβάνοντας παράλληλα και τη διοργάνωση και διατηρώντας το θεσμό ακόμα και τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Οι περισσότερες ομάδες ξεκινούν από παρέες που σιγά σιγά εμπλουτίζονται. Μια θεατρική ομάδα έχει πολλή δουλειά. Και προς τα έξω και προς τα μέσα. Προϋποθέτει αλληλοσεβασμό, συνεργασία και πολύ καλή διαχείριση του «εγώ». Μόνο συλλογικά μπορεί να δουλέψει το θέατρο. Είναι συγκινητικό το πώς μας υποδέχτηκε φέτος η Πάρος, πόσο καλά οργανώθηκε η φιλοξενία και πόσο μας βοήθησαν οι εθελοντές. Οραματιζόμαστε κάποια στιγμή να ενωθούμε και με τη ηπειρωτική Ελλάδα και οι ερασιτεχνικές ομάδας να περιοδεύουν και σε άλλες περιοχές. Το θέατρο φτιάχνει παρέες και οι παρέες φτιάχνουν θέατρο. Φέτος που κλείνουμε 30 χρόνια νιώθουμε ικανοποίηση και υπερηφάνεια και συνεχίζουμε δυναμικά.»

P

General for the Aegean and Island Policy, the Municipal Society for Paros’ Cultural Development, the Paros Park and, mainly, the theatre groups which worked hard to prepare their productions and the enthusiastic audiences which filled the halls and rapturously acclaimed their efforts.

With a 30 year presence in the Aegean Archipelago, the Institution appears to gain fresh inspiration from the cultural life of each island and advances confidently to a future which will surely give us many more stage pleasures.

The auditorium of the Naoussa Primary school, the Nereas Hall- also at Naoussathe hall of the “Music and Dance Naoussa” group and the brand new and impressive multipurpose hall of the Vocational School at Parikia which hosted the events, also made their own excellent impression.

How did this institution start and what is its history till the time it sailed to our island?

“It all began with the Theatre Group of Samos” we are told by Mrs. Maria Veneti, President of the Aegean Amateur Theatre Federation. “Our first performance was with the play Laurels and Oleanders, in 1985.The Federation -I have been its president since 2006- started with some learning programs. The participating groups expressed the wish to meet again and organize a festival, so all of us visited the Aegean Ministry and we had a very positive response. Our first theatre meeting took place in the autumn of 1988 and in the coming years participations went up. Our next step was to set up a Federation, which was a wise move because difficult days came and everything could easily fall apart. With the years, we accumulated experience by taking over the organization of the event and sustaining the institution in the recent crisis years. Most theatre teams start as groups of friends which gradually attract new members. A theatre group has much work to do both inwards and outwards.

It requires mutual respect, cooperation and a very good handling of one’s ego.

The theatre cannot but work collectively.

It’s touching how Paros welcomed us this year, how well organized its hospitality was and how much the volunteers helped us. We envisage a time when we shall unite with the mainland and the amateur groups will be touring in other Greek regions as well. The theatre creates groups and the groups create theatre. On our 30th anniversary this year, we feel satisfied and proud and we are going ahead full sail”. “And you put poison in his wine?” P

σελίδα | page | 39

πολιτισμός | culture Μοσχούλα Κοντοσταύλου «Κάνουμε θέατρο για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι» Ανεβάζει Σαρτρ, Ζενέ και Καμί και οι αίθουσες είναι ασφυκτικά γεμάτες. Η συμβολαιογράφος Μοσχούλα Κοντοσταύλου κάνει πάντα “δύσκολες” θεατρικές επιλογές, και οι παριανοί θεατές στηρίζουν θερμά κάθε επιλογή της.

Eμφανίζεστε εδώ και τριάντα χρόνια στα θεατρικά δρώμενα του νησιού. Τώρα πλέον με μια σταθερή ομάδα και ομολογουμένως δύσκολο ρεπερτόριο... Αν πρέπει να θαυμάσετε κάποιον είναι τα παιδιά της ομάδας μου. Εγώ έτσι κι αλλιώς δεν θα μπορούσα να κάνω κάτι άλλο, παρά μόνο αυτό το δύσκολο πράγμα. Για τους ανθρώπους όμως που θυσιάζουν χρόνο από τη διασκέδαση και την οικογένειά τους, όλο αυτό είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο. Πώς διαλέγετε ρεπερτόριο; Ξεκινάμε από τον Οκτώβριο για να μπούμε μέσα σ’ αυτό το δύσκολο εγχείρημα. Αλλά για να φτάσουμε να καταλάβουμε για παράδειγμα τους υπαρξιστές, πρέπει να ανατρέξουμε στους προσωκρατικούς. Δεν ξέρω αν αυτό που έχουμε δημιουργήσει είναι ένα “εργαστήρι” ή κάτι άλλο...΄Εχει ένα επίπεδο αλλιώτικο πάντως... Και μια και τα παιδιά με έχουν ¨διορίσει” δασκάλα τους, συγκεντρωνόμαστε και διαθέτουμε όλο μας το χρόνο γνωρίζοντας καλά όμως πως όλο αυτό είναι θνησιγενές. Μαζί με μένα θα τελειώσει και αυτό μάλλον, αλλά το πιο αλαζονικό πράγμα είναι η δήθεν μετριοφροσύνη... Πώς μπορούμε να κάνουμε τους νέους ανθρώπους ν’ αγαπήσουν το θέατρο; Θα μιλήσω για τη δική μου ομάδα μόνο. Αισθάνομαι πως μπαίνω λίγο στη συνείδησή τους καθώς προσεγγίζουμε το κλίμα και το περιβάλλον του κάθε συγγραφέα. Όταν ανεβάσαμε Αλμπέρ Καμί, μελετήσαμε μαζί την παρακμή της Δύσης. Με τις «Δούλες» του Ζενέ κάναμε σπουδή ακόμα και στις παρισινές σοφίτες όπου μπορεί να έμεναν οι δούλες. Θέλουμε το πολύ καλό αποτέλεσμα, αλλά δεν το κάνουμε τόσο για την παράσταση, όσο για τη διαδρομή... Βελτιωνόμαστε μαθαίνοντας από τα βιώματα των άλλων. Μπορούν ακόμα οι κλασικοί συγγραφείς ν΄ αγγίζουν τις σύγχρονες αγωνίες; Συνέντευξη: ΜΑΡΩ ΒΟΥΛΓΑΡΗ σελίδα | page | 40

Aγαπώ τους κλασικούς. Παλαιότερα στον«Αρχίλοχο» έκανα πολυπρόσωπα έργα γιατί μου το επέτρεπε και ο χώρος, και τα παιδιά ήταν πολλά. Για μένα ο Αλμπέρ Καμί είναι η η εξέλιξη της αρχαίας τραγωδίας. Αλλά και ο Σαρτρ ασφαλώς. Και ο Έντουαρντ Άλμπι αν καταφέρουμε, όπως σχεδιάζουμε, τελικά ν’ ανεβάσουμε τις «Τρεις ψηλές γυναίκες» πρέπει να έχει μελετήσει πολύ καλά τους αρχαίους κλασικούς ή να γνωρίζει τον Καρτέσιο και να μπορεί να τον ανατρέψει κιόλας λέγοντας πως η σκέψη και ο σκεπτόμενος είναι ένα πράγμα. Επίσης είναι μεγάλη επιθυμία μας να ανεβάσουμε Τσέχοφ... Πώς ξεκινήσατε να κάνετε θέατρο στο νησί; Ξεκίνησα πριν από τριάντα χρόνια με την «Επιστροφή της Ιφιγένειας» από την «Τέταρτη Διάσταση» του Γιάννη Ρίτσου. Το έκανα τελείως πειραματικά κι εκεί είδα ότι από τους καλύτερους θεατές του κόσμου πρέπει να είναι οι Παριανοί. Το λέω με όλη μου την καρδιά ξέρετε... Ποιόν γυναικείο ρόλο θα διαλέγατε ανάμεσα στη Μπλανς Ντι Μπουά, την Έντα Γκάμπλερ και την Αλεξάντρα ντελ Λάγκο; Mε πηγαίνετε στον Τένεσι Ουίλιαμς και στο Σκανδιναβικό θέατρο. Νομίζω ότι έχω μεγαλώσει πια για Μπλανς Ντι Μπουά... Αν επέλεγα Τένεσι Ουίλιαμς θα έπαιρνα τον ρόλο της μητέρας στον «Γυάλινο Κόσμο» ΄Εχετε γράψει ήδη τρία βιβλία. Είναι ένα άλλο πάθος η συγγραφή; Για μένα το μεγαλύτερο. Η επόμενη μεγάλη επιθυμία μου είναι να συγκεντρωθώ να γράψω το τέταρτο βιβλίο μου και να κλείσω με αυτό...

H κ. Μοσχούλα Κοντοσταύλου έχει γράψει τα «Γιασεμιά του Αυγούστου» (διηγήματα) εκδόσεις Φιλιππότης, τη «Γυναίκα με το καθρεφτάκι» (διηγήματα) εκδόσεις Αρμός και το «Μουσική και Ποίηση», ένα βιβλίο για τον ποιητή Αρχίλοχο που εκδόθηκε από τον Δήμο Πάρου.

Moschoula Kontostavlou “We are doing theatre to become better people” She puts on Sartre, Genet and Camus, in packed halls. The notary Moschoula Kontostavlou always makes “difficult” play choices and the Parian spectators always ardently support them.

You have a presence of thirty years in the island’s theatre activities.

Now, you have a lasting group and admittedly a difficult repertoire.

If you must admire someone, you should admire the members of my group. After all, I wouldn’t do anything else but only this difficult thing. But for the people who sacrifice time from their family and leisure, all this is really admirable.

How do you choose the repertoire?

We start from October to work on this difficult venture. But in order to be able to understand the existentialists, for example, we must go back to the Presocratics. I don’t know if what we have set up is a “workshop” or something else... Anyway it has a different level... Since the guys have “appointed” me as their teacher, we gather and we afford all our time, knowing however that all this is stillborn. When I go, it will probably go as well, but the most arrogant thing is false modesty...

How could we make young people love theatre?

I’ll speak about my group only. I feel that I gain entry into their soul as we approach the climate and the environment of each writer. When we put on Camus we studied the decline of the West. With Genet’s “The Maids” we engaged in a study which included the Paris attics where the maids might have stayed. We want a good outcome but we don’t do it so much for the performance as for the journey... We improve ourselves by learning from the experiences of the others.

Can the classic writers still touch the contemporary anxieties?

I love the classics. In the past at “Archilochos” I put on plays with

many roles because the space was suitable and the children numerous.

For me Albert Camus is the evolution of the ancient tragedy. Sartre as well.

And Edward Albee -if we manage, as we plan, to put on his “Three Tall Women”- must have studied thoroughly the ancient classics or know Descartes so well as to be able to reverse him by saying that thinking and the thinking agent are the same thing. We also desire to put on Chekhov.

How did you start doing theatre on the island?

I started thirty years ago with the “Return of Iphigenia” from “The Fourth Dimension” of Yiannis Ritsos. It was something quite experimental and it was then that I saw that the Parians must be among the best spectators in the world… I wholeheartedly believe this ….

Which role would you choose among Blanche Du Bois, Hedda Gabler and Alexandra Del Lago?

You send me to Tennessee Williams and the Scandinavian theatre. I think that I’m too old now for Blanche Du Bois. If I chose a Tennessee Williams play I’d take the role of the mother in the “Glass Menagerie”.

You’ve already written three books. Is writing another passion?

For me it’s the strongest one. My next ardent wish is to concentrate on writing my fourth book and close with it...

Ms Moschoula Kontostavlou has written the books: “The Jasmines of August”(short stories), ed. Philippotis; the “Woman with a Small Mirror”(short stories) ed. Armos and the “Music and Poetry” a book about the poet Archilochos, published by the Paros Municipality.

σελίδα | page | 41

πολιτισμός | culture

Δήμητρα Χανιώτη «Το κρίσιμο δεν είναι η ανίχνευση του ερεθίσματος, αλλά το φιλτράρισμά του» Η Δήμητρα Χανιώτη αναζητά την αθέατη πλευρά των πραγμάτων και μας προτρέπει με την κλασική ρήση του Ηράκλειτου “Φύσις κρύπτεσθαι φιλεῖ» να την ανακαλύψουμε με οδηγό την τέχνη. Η έκθεσή της στην στην Αίθουσα Τέχνης «αντί» στην Αντίπαρο από 17 ως 30 Ιουλίου θα αποτελέσει ένα από τα κορυφαία εικαστικά γεγονότα των δύο νησιών. Σπουδάσατε εικαστικά. Θεωρείτε ότι αυτό σας άλλαξε το βλέμμα απέναντι στα πράγματα; Η αντίληψη της πραγματικότητας, προφανώς και είναι διαφορετική για ένα ζωγράφο, διαφορετική για ένα δικηγόρο και διαφορετική για έναν αγρότη ή έναν γιατρό. Όμως αυτή η οπτική με την οποία αντιμετωπίζουμε τα πράγματα, δεν καθορίζεται μόνο από το στενά εννοούμενο επάγγελμα, αλλά από μια σειρά επιπρόσθετους παράγοντες που συνθέτουν την γενικότερη, ιδιαίτερη κουλτούρα του καθενός. Αυτά μπορεί να είναι για παράδειγμα η παιδεία, η οικογένειά, η θρησκεία, το κοινωνικό και πολιτικοοικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει και εργάζεται καθ’ ένας από εμάς. Ο συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων, συνθέτει την προσωπική ματιά του καθενός, όχι μόνο απέναντι στην τέχνη, αλλά και απέναντι σε όλα τα ζητήματα της ζωής. Τι σημαίνει εικαστικός και από πού αντλείτε την έμπνευσή σας; Εικαστικός είναι ο άνθρωπος που δημιουργεί την προσωπική του εικαστική γλώσσα, η οποία έχει το δικό της συντακτικό και τη δική της γραμματική. Αυτός που μπορεί με τα εικαστικά μέσα που θα επιλέξει, να συνθέσει μια προσωπική και υποκειμενική ιστορία. Ερεθίσματα, άρα αφορμές για δημιουργία, μπορεί να ξεπηδήσουν από οτιδήποτε και οποτεδήποτε. Το κρίσιμο δεν είναι η ανίχνευση του ερεθίσματος, αλλά το φιλτράρισμά του, η προσπάθεια να κρίνεις σε ποια από αυτά πρέπει να επικεντρώσεις το ενδιαφέρον σου. Ζώντας στην Πάρο έχετε σκεφτεί ότι ως καλλιτέχνης στερείστε τις προκλήσεις της πόλης; Η Πάρος από τα μέσα του 20ου αιώνα, αποτελεί ένα αξιόλογο πολιτιστικό κέντρο. Προορισμός, κατοικία και κέντρο δημιουργίας, για έναν μεγάλο αριθμό ελλήνων και ξένων εικαστικών. Με το ιδιαίτερο φαινόμενο αυτό, έχω ασχοληθεί ενδελεχώς στη διπλωματική που είχα εκπονήσει το 2012 με θέμα τις εικαστικούς δημιουργούς που έζησαν στο νησί, από το 1950 έως το 2012. Μάλιστα θα έχω την τιμή να παρουσιάσω τα αποτελέσματα της έρευνάς μου τον προσεχή Νοέμβριο σε διεθνές συνέδριο στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Κατ αυτήν την έννοια δεν νιώθω να στερούμαι την καλλιτεχνική πρόκληση. Συνέντευξη: ΜΑΡΩ ΒΟΥΛΓΑΡΗ | Φωτογραφία: ΙΩΑΝΝΑ ΦΥΣΙΛΑΝΗ σελίδα | page | 42

Εικαστικός είναι ο άνθρωπος που δημιουργεί την προσωπική του εικαστική γλώσσα, η οποία έχει το δικό της συντακτικό και τη δική της γραμματική.

Πόσο ισχυρή νιώθετε την επιθυμία να σχολιάσετε με τα έργα σας την τρέχουσα πραγματικότητα; Γενικά στην δουλειά μου, ανέκαθεν υπήρχαν στοιχεία πολιτικού, κοινωνικού και πολιτιστικού σχολιασμού. Οι καλλιτέχνες κατά τεκμήριο είμαστε ευαίσθητοι δέκτες των εξελίξεων που συμβαίνουν γύρω μας και προφανώς αυτό επηρεάζει την τέχνη που παράγουμε. Στην τελευταία δουλειά μου θα συναντήσεις ισχυρούς πολιτιστικούς, πολιτικούς συμβολισμούς, στοιχεία που αναφέρονται στο ταραγμένο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον στην Ελλάδα, καθώς και πολιτικό σχολιασμό των εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα γύρω μας. Πιστεύετε στο ταλέντο; Γενικά πιστεύω ότι ο φυσικός

by a series of additional factors which make up the general and specific culture of each person.

These factors can be education, family, religion, the social and politico economic environment in which one lives and works. The combination of all these things constitutes the personal point of view of each person not only as regards art but as regards all aspects of life.

What does it mean to be a visual artist and which are your sources of inspiration?

A visual artist is someone who creates a personal visual language with its own syntax and its own grammar. He is someone who chooses the visual means which will allow him to compose a personal and subjective story.

A stimulus, that is a motive for creation, can crop up at any place and occasion. The crucial point is not to trace the stimuli but to filter them, to try and judge on which you must focus your interest.

Dimitra Chanioti "The crucial point is not to trace the stimuli but to filter them" Dimitra Chanioti seeks the invisible side of things and uses Heraclitus classical dictum “Nature loves to hide” to urge us to discover it with art as our guide. Her exhibition at the “αντί” Art Gallery on Antiparos on July 16 to 29 will be a major visual art event at the two islands.

You have studied visual arts. Has this changed the way you see things?

Obviously, the concept of reality is different for a painter, different for a lawyer and different for a farmer or a doctor. However, our point of view is not solely determined by our profession in a narrow sense but

A visual artist is someone who creates his personal visual language with its own syntax and grammar.

You live at Paros. Do you consider that as an artist you have been deprived of the city’s challenges?

Since the mid 20th century Paros has emerged as a significant cultural centredestination, home and centre of creation for a large number of Greek and foreign visual artists. I’ve studied this phenomenon in my graduation thesis, in 2012, about the visual art creators who lived on the island from 1950 to 2012. Moreover, I’ll have the honour to present my research at an International Congress at the Harokopio University, next November. In this sense, I don’t feel I have been deprived of any artistic challenges.

How strong is your wish to comment with your work on the current reality?

My work always contained elements of a cultural, social and political comment.

In general, as artists we are sensitive and receptive to developments in our environment and evidently this influences the art we produce. In my latest work you’ll see strong cultural and political symbolisms, elements reflecting the disturbed sociopolitical situation in Greece as well

σελίδα | page | 43

πολιτισμός | culture

as political comments on the developments taking place around us.

Do you believe in talent?

In general, I believe that the innate qualities play a much less important role in an individual’s make-up than the acquired features, like cult ure, education, the social environment. I believe that hard work is the decisive factor of success in every human endeavour. Even personalities who were unquestionably geniuses like Aristotle or Leonardo Da Vinci without hard toil would not have created their unique work. Unexploited talent is certainly inefficient and unable to lead you to the route of creation.

προκαθορισμός παίζει πολύ μικρότερο ρόλο στη συγκρότηση του ατόμου απ’ ότι επίκτητοι παράγοντες όπως, η καλλιέργεια, η εκπαίδευση, το κοινωνικό περιβάλλον κλπ… Ο καθοριστικότερος παράγοντας επιτυχίας στην προσπάθεια κάθε ανθρώπου, θεωρώ ότι είναι η σκληρή δουλειά. Ακόμα και προσωπικότητες που αποδεδειγμένα ήταν μεγαλοφυείς, όπως ο Αριστοτέλης ή ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, εάν δεν είχαν μοχθήσει πολύ, δεν θα είχαν συνθέσει το μοναδικό τους έργο. Το ανεκμετάλλευτο ταλέντο είναι σίγουρα ανεπαρκές και αδύναμο να σε οδηγήσει στον δρόμο της δημιουργίας. Πόσο καλλιτεχνικός λαός είμαστε; Πόσο ευαισθητοποιημένους βλέπετε τους μικρούς μαθητές σας απέναντι σ’ οποιοδήποτε είδος τέχνης; Σαφώς δεν υπάρχει νοητικό ή καλλιτεχνικό έλλειμμα στους μαθητές, αυτό είναι ξεκάθαρο. Άλλωστε δεν πιστεύω στον «φυλετικό προκαθορισμό», έναντι οποιουδήποτε θέματος ή κουλτούρας. Όπως προανέφερα πιστεύω στη δουλειά, στην παιδεία και στην μαθησιακή κουλτούρα. Τα παιδιά χωρίς αμφιβολία αγαπάνε τα εικαστικά. Χωρίς περιορισμούς και ασφυκτικά πλαίσια, χωρίς τα αυστηρά «πρέπει» του εκπαιδευτικού μας συστήματος, τα παιδιά αισθάνονται μεγαλύτερη ελευθερία και ανταποκρίνονται με αγάπη και ενθουσιασμό στο μάθημα των εικαστικών. Φέτος ετοιμάζετε ατομική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αντί στην Αντίπαρο. Ποιά ιδέα διατρέχει αυτή την τελευταία δουλειά σας; Ποιός θα είναι ο τίτλος της έκθεσης; Τα έργα που συμπληρώνουν την ενότητα της νέας ατομικής μου έκθεσης, αποτελούν συνέχεια και εξέλιξη των έργων που παρουσίασα στην Art Athena το 2015. Καταθέτουν, κατά την άποψή μου, ένα επίκαιρο πολιτικό – κοινωνικό προβληματισμό. Αποτελούν μια προσπάθεια να αποκωδικοποιηθούν, μέσω της ελευθερίας που παρέχει η τέχνη, αθέατες, αλλά περισσότερο ουσιαστικές, πτυχές της πραγματικότητας. Καταδεικνύουν επίσης, υπόγειες, αθέατες όψεις των πραγμάτων, ακόμα και αν αυτό επιφέρει στην αποδόμηση την κλασικής φόρμας. «Φύσις κρύπτεσθαι φιλε», μας σημειώνει ο Ηράκλειτος και μας προτρέπει να ανακαλύψουμε την κρυμμένη, την αθέατη φύση των πραγμάτων. Αυτός είναι και ο τίτλος που επιλέγω για τη νέα μου έκθεση. Καλώ λοιπόν τον επισκέπτη της έκθεσης, να μοιραστεί τους δικούς μου προβληματισμούς και να περιηγηθεί στο δικό μου σύμπαν, ευελπιστώντας πάντα ότι η τέχνη και η διανόηση, μπορούν να αποτελέσουν το μονοπάτι για να ανιχνευθεί η κρυμμένη φύση της ανθρώπινης ύπαρξης.

σελίδα | page | 44

Are we an art loving people? What about the schoolchildren, are they sensitized to art issues?

There is no mental or artistic deficit in the schoolchildren, this is quite clear.

Anyway, I don’t believe in any “racial predetermination” as regards any issue or culture. As I have already mentioned, I believe in work, education and a culture of learning. Undoubtedly, the children love the visual arts. Without any restrictions and a stifling context, without the strict “must” of our educational system the children feel freer and respond with love and enthusiasm to the visual arts course.

This year you prepare a solo exhibition at the “αντί” Art Gallery at Antiparos.

Which is the key idea of this latest work of yours? What title will you give to the exhibition?

The works which will complete the unity of my new solo exhibition come as a follow up and development of my works presented at the Art Athena in 2015. In my opinion, they make a topical politicosocial comment. They attempt to decode, through the freedom art provides, invisible but substantial aspects of reality.

They also hint at underground, unseen aspects of things, even if this might entail a deconstruction of classical forms.

“The Nature loves to hide “Heraclitus has said and asks us to discover the hidden, invisible aspect of things. This is the title I have chosen for my new exhibition. Thus, I invite the exhibition visitors to share my thoughts and travel in my universe, in the hope that art and reflection can be the path to investigating the hidden nature of the human existence.

σελίδα | page | 45

πολιτισμός | culture Ντόρα Κατσωνοπούλου «Γνώρισα κι αγάπησα την Πάρο μέσα από τον Σκόπα» H αρχαιολόγος Ντόρα Κατσωνοπούλου γνώρισε κι αγάπησε την Πάρο μέσα από τον Σκόπα. Ως πρόεδρος του ΙΑΠΚ έχει καταφέρει κάτι πολύ σημαντικό: να συγκεντρώνει εδώ σχεδόν κάθε χρόνο για λίγες μέρες, σπουδαίους αρχαιολόγους και άλλους επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα πρακτικά αυτών των Διεθνών Συνεδρίων -άρτια επιμελημένες εκδόσεις- αποτελούν μια σπουδαία πνευματική παρακαταθήκη, μια ανεκτίμητη πηγή πληροφοριών για τους μελετητές της ιστορίας του νησιού. Κυρία Κατσωνοπούλου, πώς γεννήθηκε το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας Πάρου και Κυκλάδων; Το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας Πάρου και Κυκλάδων (ΙΑΠΚ) ιδρύθηκε στην Πάρο το 1998. Θα σας αποκαλύψω όμως ότι η ιδέα γεννήθηκε τουλάχιστον μια δεκαετία νωρίτερα, χάρη στην ιδιαίτερη ενασχόλησή μου με το έργο και την προσωπικότητα ενός μεγάλου της αρχαίας Πάρου, του κλασικού γλύπτη και αρχιτέκτονα Σκόπα, όταν βρισκόμουν στο Πανεπιστήμιο Cornell των ΗΠΑ για διδακτορικές σπουδές στην Αρχαιολογία. Ο Σκόπας ήταν η αρχική αιτία του ξεχωριστού ενδιαφέροντός μου για το νησί και την αρχαία του κληρονομιά, η ανάδειξη, προστασία και προβολή της οποίας αποτελεί και τον πυρήνα του έργου του ΙΑΠΚ. Στη δημιουργία του Ινστιτούτου συνετέλεσε η πρόθυμη συμμετοχή συναδέλφων και πανεπιστημιακών με έργο και ενδιαφέρον για την Πάρο αλλά και Παριανών με αγάπη και προσήλωση στην ιστορία και το πολιτιστικό παρελθόν του νησιού. Ποια τα πεπραγμένα σας και ποια τα μελλοντικά σχέδιά σας; Κορυφαίο έργο μας στο πλαίσιο της διεθνούς προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς της Πάρου αποτελεί η οργάνωση και πραγματοποίηση Διεθνών Συνεδρίων υπό την ονομασία Paros. Μέχρι σήμερα έχουμε πραγματοποιήσει πέντε Διεθνή Συνέδρια, αφιερωμένα σε ιδιαιτέρως σημαντικά πολιτιστικά θέματα της Πάρου: το Α’ στην Παρία Λίθο, το διασημότερο μάρμαρο της αρχαιότητας, το Β’ και το Γ’ σε δύο μεγάλες προσωπικότητες της αρχαίας Πάρου, τον ποιητή Αρχίλοχο και τον γλύπτη και αρχιτέκτονα Σκόπα, το Δ’ στις τρεις κύριες αποικίες που η Πάρος ίδρυσε στον αρχαίο κόσμο, και το Ε’ στην κεραμική δημιουργία της Πάρου και των Κυκλάδων από τον 8ο μέχρι τον 6ο αιώνα π.Χ. Έχουμε ήδη εκδώσει τους τόμους Πρακτικών των τριών Συνεδρίων, ενώ ο τόμος του Δ΄ θα κυκλοφορήσει πολύ σύντομα. Ταυτόχρονα, προετοιμάζεται και ο τόμος του Ε’ Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε μόλις το 2017. Οι επιστημονικές αυτές εκδόσεις αποτελούν αναμφίβολα έργο-σταθμό για την αρχαιολογία και τον πολιτισμό της Πάρου, με διαστάσεις πρεσβευτή της διάδοσης και ανάδειξης του πολιτισμού της διεθνώς. Στα σχέδια για το άμεσο μέλλον, περιλαμβάνεται ασφαλώς το επόμενο ΣΤ’ Διεθνές Συνέδριο που θα έχει ως θέμα την διαχρονική Πάρο από την αρχαιότητα μέχρι τον 16ο αιώνα μ.Χ. και θα πραγματοποιηθεί το 2019. Παράλληλα, στο πρόγραμμα δράσεων εντάσσονται επίσης Συνέντευξη: ΑΥΓΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ σελίδα | page | 46

σειρά επιστημονικών διαλέξεων, βιβλιοπαρουσιάσεις και εκθέσεις. Στόχος μας άμεσος είναι και η οργάνωση πολιτιστικών ταξιδιών στις περιοχές με τις οποίες η Πάρος συνδέεται από την αρχαιότητα, ως μητρόπολη αποικιών αλλά και ως καλλιτεχνικό κέντρο μεγάλης εμβέλειας.

«Οι επιστημονικές εκδόσεις του ΙΑΠΚ αποτελούν αναμφίβολα έργο-σταθμό για την αρχαιολογία και τον πολιτισμό της Πάρου»

Ποια πιστεύετε ότι ήταν η θέση και η σημασία της Πάρου στην ιστορία των Κυκλάδων; Θα έλεγα σπουδαία, ίσως περισσότερο από όσο έχουμε μέχρι σήμερα αντιληφθεί. Η ανεύρεση για παράδειγμα πρόσφατα, σε σημαντική αρχαιολογική θέση της Νότιας Ιταλίας, κεραμικής που καταδεικνύει την παρουσία και δημιουργία εκεί αγγειοπλαστών και αγγειογράφων από την αρχαϊκή Πάρο, μαρτυρεί το εύρος των σχέσεων που είχε αναπτύξει η Πάρος από νωρίς σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνη αυτή, αν και όχι νησί με το μεγαλύτερο μέγεθος στις Κυκλάδες, ίδρυσε αποικίες σε σημαντικούς εμπορικούς δρόμους της Ανατολής αλλά και της Δύσης, το Πάριον στην Προποντίδα, τη Θάσο στο Βόρειο Αιγαίο και τη Φάρο στις ακτές της Αδριατικής. Η αναφορά της μάλιστα σε επιγραφή του 5ου αι. μ.Χ. ως ‘λαμπροτάτη των Παρίων πόλις’ δείχνει την ισχύ και φήμη που διατηρούσε ακόμη στην ύστερη αρχαιότητα, όταν γενικότερα το Αιγαίο δεν βρισκόταν πλέον σε ακμή.

Dora Katsonopoulou "Ι got to know and love Paros thanks to Skopas" Archaeologist Dora Katsonopoulou got to know and love Paros thanks to Skopas. As President of the Paros and Cyclades Institute of Archaeology, she has done something very important: almost every year she invites here outstanding archaeologists and other scientists from Greece and abroad.

The proceedings of these International Conferences - in excellently edited publications- make up an intellectual treasury, an invaluable source of information for the students of the island’s history.

Ms. Katsonopoulou, how was the Paros and Cyclades Institute of Archaeology born?

The Institute was founded at Paros in 1998. However, the idea was born at least a decade earlier, thanks to my strong interest in the work and personality of a great man of ancient Paros, the classical sculptor and architect Skopas, when I was at the Cornell University in the U.S. for doctoral studies in Archaeology. Skopas was the original incentive for my special interest in the island and its ancient heritage.

Highlighting, protecting and promoting this heritage make up the core of the Institute’s work. The founding of the Institute owes much to the willing participation of colleagues and academics interested in Paros legacy and of Parians who love and respect the island’s history and cultural past.

“The scientific publications of the Institute undoubtedly stand out as a major work on the archaeology and culture of Paros”

What have you accomplished and what are your future plans?

Our major accomplishment, within the context of promoting Paros cultural heritage internationally, has been the holding of International Conferences under the name Paros. So far, we have organized five international Conferences dedicated to major cultural subjects connected with Paros: The first was dedicated to the most renowned marble of the antiquity, the Paria Lithos, the second and the third to two great personalities of ancient Paros, the poet Archilochos and the sculptor and architect Skopas, the fourth to the three major colonies Paros founded in the ancient world and the fifth to the ceramic art of Paros and the Cyclades from the 8th to the 6th century B.C. We have already published the volumes with the Proceedings of the three Conferences while the volume of the fourth will come out soon. At the same time, we are working on the volume of the fifth Conference held in 2017. These scientific publications undoubtedly stand out as a major work on the archaeology and culture of Paros, serving as ambassadors for the propagation and promotion of its culture at international level.

Our plans for the immediate future certainly include a 6th International conference on intertemporal Paros from the antiquity till the 16th century A.D. -to be held in 2019.

We are also planning a series of scientific lectures, book presentations and exhibitions.

One immediate goal is to organize cultural trips to regions Paros was related to in the antiquity, either as a metropolis of colonies or as a renowned cultural centre.

Which was the position and importance of Paros in the history of the Cyclades?

I’d say it was outstanding, probably more so than we have realised. For example, the recent finding, at an important arcahaeological site in South Italy, of ceramics revealing the presence and work of potters and vase painters from archaic Paros Indicates that early on Paros had established wide ranging relations in the entire Mediterranean basin. It is indicative that, though not the biggest island in the Cyclades, it was the only one to found colonies at key commercial routes in the East and the West: Parion at Propontis, Thassos in the North Aegean and Pharus on the Adriatic coast.

A reference to Paros in a 5th century A.D inscription as the “most glorious city of Parians” is witness to its power and fame, even in the late antiquity when, in general, the Aegean was not at its best.

σελίδα | page | 47

πολιτισμός | culture

Σωτήρης Σκούρτης «Πολλές φορές νιώθω ότι η Αντίπαρος είναι η πατρίδα μου» Η ζωή σ’ ένα μικρό νησί όπως η Αντίπαρος έχει απαράμιλλη γοητεία. Ποιος μπορεί όμως ν’ αρνηθεί ότι κρύβει αρκετές δυσκολίες, περιορισμούς ή και μοναξιά; O γενικός παθολόγος της Αντιπάρου για τα δέκα τέσσερα τελευταία χρόνια, Σωτήρης Σκούρτης απαντά στις ερωτήσεις μας και μας αναλύει τη σχέση του με το καθόλα ακαταμάχητο νησί... Ήταν επιλογή σας η εγκατάστασή σας στην Αντίπαρο; Πώς ήταν ο πρώτος χειμώνας; H εγκατάσταση στο νησί ήταν μια προσωπική επιλογή αντίθετη με τη συνηθισμένη διαδρομή που ακολούθησαν οι περισσότεροι συμφοιτητές μου. Επρόκειτο για μία συνειδητή επιλογή ζωής μετά από 8 χρόνια από όταν βρέθηκα εδώ τυχαία ως αγροτικός γιατρός. Δεν ξεχνώ ποτέ τον πρώτο χειμώνα, το 1996, σε εποχές που λίγα έχουν παραμείνει ίδια. Τότε δεν ξέραμε τι θα πει mp3 και ψηφιακή φωτογραφία, δεν «κατεβάζαμε» μουσική και ταινίες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν άγνωστα. Στερούμενοι λοιπόν πολλών συνηθισμένων σήμερα ασχολιών χτίστηκαν προσωπικές σχέσεις και φιλίες που ακόμα κρατάνε. Ήταν τότε που γύρισα το νησί από άκρη σε άκρη με εντυπώσεις πρωτόγνωρες για έναν άνθρωπο της Αθήνας, που τις κατέγραφα σε ημερολογιακές σημειώσεις και σε φωτογραφίες και άρχισα τότε να μαθαίνω κιθάρα και να σκαρώνω στίχους και μελωδίες, ανακαλύπτοντας ένα ταλέντο που αγνοούσα ως τότε... Ποιες είναι οι δυσκολίες και τα απρόοπτα που αντιμετωπίζει ένας επιστήμονας σ’ ένα μικρό επαρχιακό ιατρείο; Ως αγροτικός γιατρός σε ένα νησί που τότε δεν είχε ούτε φαρμακείο –ίσως μάλιστα τα πράγματα σήμερα να είναι χειρότερα σε κάποια θέματα–, οι δυσκολίες που συναντά ένας γιατρός σε ένα τέτοιο μέρος αφορούν στη διαχείριση και στον τρόπο παραπομπής των επειγόντων περιστατικών. Τα τελευταία χρόνια έχει βελτιωθεί η ποιότητα των δυνατοτήτων στη φροντίδα υγείας που παρέχουν οι γιατροί στο πολυδύναμο ιατρείο στην Αντίπαρο, έστω και σε αυτό το μικρό και γερασμένο κτίριο που είδατε στην ταινία, τη στιγμή που άλλα νησιά του Αιγαίου εξυπηρετούνται με λύσεις αποσπασματικές ή εμβαλωματικές. Το πρόβλημα πάντα μπορεί να σε υπερβεί ιατρικά και να γίνει Πρόβλημα με το πι κεφαλαίο αλλά ακόμα και όταν αυτό δεν συμβαίνει η αδυναμία εξεύρεσης μιας σταθερά αξιόπιστης ασφαλούς λύσης για ταχεία διακομιδή είναι ένα χρονίζον πρόβλημα, που δεν αφορά μόνο την Αντίπαρο. Γνωρίζετε τη δημοσιότητα που πήρε το θέμα με τον τοκετό που έλαβε χώρα στο κέντρο υγείας Πάρου σε μία εφημερία μου εκεί, ένα συμβάν Συνέντευξη: ΜΑΡΩ ΒΟΥΛΓΑΡΗ | Φωτογραφία: ΙΩΑΝΝΑ ΦΥΣΙΛΑΝΗ σελίδα | page | 48

H εγκατάσταση στο νησί ήταν μία συνειδητή επιλογή ζωής μετά από 8 χρόνια από όταν βρέθηκα εδώ τυχαία ως αγροτικός γιατρός.

με αίσια έκβαση που μόνο έτσι μπόρεσε και μας έκανε όλους όσους είμαστε εκεί μικρούς ήρωες, γιατί στην αντίθετη περίπτωση η αδυναμία και η βραδύτητα του συστήματος θα έδινε τροφή για το τραγικό σύστημα υγείας στη νησιωτική Χώρα. Δημιουργήσατε φιλίες, παρέες, συμπάθειες με τους ανθρώπους του νησιού; Όπως σας είπα, δημιουργήθηκαν σχέσεις ζωής και αδελφικές φιλίες με ανθρώπους του νησιού αλλά και με μόνιμους επισκέπτες, σχέσεις που υπό άλλες συνθήκες δεν θα υπήρχαν. Από την άλλη άλλες σχέσεις, εκτός Αντιπάρου, ατρόφησαν και έσβησαν. Ποιες είναι οι αγαπημένες ασχολίες σας το χειμώνα που κατά γενική ομολογία είναι δύσκολος;

conscious life choice taken eight years after I had been accidentally here as a rural doctor. I’ll never forget the first winter, in 1996, now that few things have stayed unchanged. Then we didn’t know mp3 and digital photography, we didn’t “download” music and films, we had no social media.

In the absence of many pastimes -so common today- personal relationships and friendships were built and they still hold. At that time I wandered the island from one end to the other, with unique impressions for someone coming from Athens. I noted them down in diaries and photos. I also started to learn how to play the guitar and I devised lyrics and melodies, having discovered a talent I was ignorant of...

Sotiris Skourtis "Frequently, I feel that Antiparos is my home."

Life on a small island like Antiparos has an unrivalled allure.

Who can deny, however, that it also hides difficulties, restrictions or loneliness as well? The general practitioner of Antiparos for the past 14 years, Sotiris Skourtis answers our questions and analyses his relationship with this irresistible island.

Was it your choice to practice at Antiparos? How was the first winter?

Coming to live at the island was a personal choice running counter to the route followed by most of my fellow students. It was a

Coming to live at the island was a conscious life choice taken eight years after I had been here as a rural doctor.

Which are the difficulties a scientist faces at a small provincial practice?

As a rural doctor at an island with not even a pharmacy then -perhaps things today are worse in some sectors- the difficulties a doctor faces have to do with the handling and the referrals of emergencies. In recent years we’ve had an improvement in the quality of medical care facilities available to the doctors at the Antiparos multivalent medical centre -notwithstanding the small and old building you have seen in the film- while other Aegean islands have to manage with piecemeal and stopgap solutions. A medical problem may exceed your resources and become a problem with a capital P. Even when this is not the case the inability of finding a consistently reliable and safe solution for a fast patient transport is a long standing problem and not only for Antiparos.

You know the publicity given to the birth that took place at the Paros Health Centre while I was on duty there, an incident with a happy outcome and this made heroes of all of us who were there because otherwise it would have given food for comments about the tragic system at the islands.

Have you made friendships with the locals?

As I’ve told you lifelong relations and brotherly friendships have been created not only with the locals but also with regular visitors, relations which otherwise would

σελίδα | page | 49

πολιτισμός | culture

not have existed. On the other hand, other relations, out of the island, faded and died.

How do you like to spend your time in the winter which is admittedly difficult?

The winter is the other end of a dipole.

Nevertheless, you can spend time on things you like, your friends and your family; do everything you have no time to do in the heat of the summer. There are also opportunities to get involved in social activities. We have several associations engaged in considerable activities and I also participate in the public life as chairman of the Municipal Council.

Ο χειμώνας είναι το άλλο άκρο ενός διπόλου. Παρόλα αυτά, μπορείς να εντρυφήσεις στις αγαπημένες ασχολίες σου, στους φίλους και στην οικογένεια, και να κάνεις όλα αυτά που δεν προλαβαίνεις το ξέφρενο καλοκαίρι. Επίσης υπάρχουν πάντα ευκαιρίες να ενασχοληθείς με κοινωνικές δραστηριότητες. Στο νησί δραστηριοποιούνται με επιτυχία αρκετοί σύλλογοι ενώ συμμετέχω και στα κοινά μέσω του Δήμου από τη θέση του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου.

Nιώσατε ποτέ να σας στενεύει η μικρή κοινωνία των χιλίων κατοίκων; Πολλές φορές, είτε αυτό αφορά στιγμές που ήθελα ανωνυμία μέσα σε ένα πλήθος που είναι εξ ορισμού πεπερασμένο είτε άλλοτε που αναζητούσα μία ευκαιρία απόδρασης από τα στενά όρια του. Από την άλλη, αυτό το μικρό νησί με τις ιδιαιτερότητες σε κάνει να νιώθεις ελλειπτικά τυχερός. Πολλές φορές νιώθω ότι η Αντίπαρος είναι η πατρίδα μου.

Tι θα διευκόλυνε τη δική σας ζωή και των κατοίκων και αν θα μπορούσε να εισακουστεί κάποιο αίτημά σας ποιo θα ήταν αυτό; Ένας μεγάλος πολυχώρος –πολιτιστικό και αθλητικό κέντρο– πιστεύω πως θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο αναφοράς, κυψέλη για τους δραστήριους συλλόγους και τη νεολαία και ίσως μείωνε την αίσθηση ότι είμαστε πολίτες β’ διαλογής.

Eίδατε πέρσι το Suntan του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου; Aναγνωρίσατε σε κάποια οποιαδήποτε σκηνή κάτι από τη δική σας ζωή; Φυσικά είδα την ταινία του φίλου μου Αργύρη και ακόμα προσπαθώ να καταλάβω την αρχική του έμπνευση για το γιατρό που έπλασε... Από το πρωινό νυσταγμένο κλειδί στην πόρτα ως το γυρισμό με μηχανάκι από τη Λα Λούνα αναγνωρίζω στοιχεία που έχω ζήσει, αυτό τον τρελό ρυθμό του καλοκαιριού που μπορεί πραγματικά να σε ζαλίσει. Περιγράψτε μας την Αντίπαρο με λίγα μόνο επίθετα... Κεντρομόλος, ενεργειακή, αναίτια οικεία και ανυπόφορα διάσημη.

Πέρυσι το καλοκαίρι ο γιατρός Σωτήρης Σκούρτης, η Ιλιάδα Σταυρινίδη και η Μόνικα Φλυνν πήραν μέρος στον Κολυμβητικό Διάπλου Πούντας-Αντιπάρου και συγκέντρωσαν 4.500€ για ιατρικό υλικό για το Κέντρο Υγείας Αντιπάρου! Και φέτος λοιπόν στις 30/6 θα συμμετάσχουν στον Διάπλου πάντα για καλό σκοπό! Μάθετε περισσότερα: https://gogetfunding.com/help-the-antiparos-medical-centre-help-us-season-2/ Last summer Dr Sotiris Skourtis, Iliada Stavrinidi and Monica Flynn joined the Antiparos-Punta Open Water Channel Swimming Race and raised 4,500 euro for essential medical supplies for the Antiparos Medical Center!

They will therefore take part in the 2018 Antiparos-Punta Swim, on Saturday 30th June for the same good cause!

More info: https://gogetfunding.com/help-the-antiparos-medical-centre-help-us-season-2/

σελίδα | page | 50

Have you ever had a feeling of suffocation in this small society of one thousand people?

Many times, either at moments when I wished for anonymity amidst a crowd which by definition is a limited one or when I was looking for an escape from its narrow limits. On the other hand, this small island in its singularity makes you feel elliptically fortunate. Frequently, I feel that Antiparos is my home.

What would make life on the island easier? If you had a request which could be granted what would that be?

I believe that a multipurpose centre, a cultural and sports centre would be a point of reference, a hive for motivated associations and the youth and it might assuage the feeling that we are secondclass citizens.

Have you seen the film Suntan of Argyris Papadimitropoulos ?

Have you recognized something of your life in it?

Of course I’ve seen the film of my friend Argyris and I still try to understand his original inspiration for the doctor he created... From the morning sleepy key in the door, to the ride back from La Luna on a moped I recognize things I’ve lived in this crazy summer pace which is really dazing.

Describe Antiparos in a few adjectives...

Centripetal, energy generating, gratuitously familiar and unbearably famous.

σελίδα | page | 51

Πηγή: www.amorgos-news.gr

πολιτισμός | culture

Ας τραγουδήσω κι ας χαρώ...

Let me sing and rejoice... Μια συζήτηση με τους μουσικούς Μάρθα Μαυροειδή και Σπύρο Μπάλιο για την παραδοσιακή μουσική σήμερα, το σύγχρονο ελληνικό γλέντι, τα πανηγύρια, το παρόν και το μέλλον της μουσικής μας παράδοσης. Πώς θα μπορούσαμε να ορίσουμε την παραδοσιακή μουσική σήμερα; Tι είναι παραδοσιακό; Σπύρος Μπάλιος: Έχω καταλήξει ότι η μουσική είναι μία, οι νότες επτά κι όλα τα άλλα είναι έκφραση. Για την παραδοσιακή μουσική λέμε συνήθως ότι αυτή προέρχεται από κάποιον γεωγραφικό προσδιορισμό. Σίγουρα όμως πάνω σ’ αυτό συμβαίνουν και διάφορες στρεβλώσεις. Όπως είπε κάποτε ο Τζίμης Πανούσης, η παραδοσιακή μουσική δεν είναι αυτό που πήραμε από τους παππούδες μας αλλά αυτό που θ’ αφήσουμε στα εγγόνια μας. Μάρθα Μαυροειδή: Είναι η διαφορά μεταξύ πολιτιστικής κληρονομιάς και παράδοσης. Η παράδοση είναι κάτι που το παίρνεις και το παραδίδεις αλλά και μέσα σ’ αυτή τη διαδικασία Κείμενο: ΜΑΡΩ ΒΟΥΛΓΑΡΗ Φωτογραφίες: ΣΠΥΡΟΣ ΜΠΑΛΙΟΣ σελίδα | page | 52

Talking with the musicians Martha Mavroidi and Spiros Balios about traditional music today, Greek feasts, fairs, the present and the future of our music tradition.

How could one define traditional music today? What is traditional?

Spiros Balios: I’ve come to the conclusion that there is one music and seven notes, all the rest is expression; we usually say that the traditional music comes from a geographical definition. Surely, this entails a number of distortions. Jimmis Panoussis had once said that our traditional music is not what we got from our grandfathers but what we’ll leave to our grandchildren.

Martha Mavroidi: It’s the difference between cultural heritage and tradition. Tradition is something you are given and you give back but by means of this process you also renew it. Usually, it has a folk element.

The extent to which one can intervene depends on the kind of people handling it. Some are more conservative, others more liberal...

Would you be in favour of a set of rules to use as a foothold

Η Μάρθα Μαυροειδή σπούδασε σάζι με τον Περικλή Παπαπετρόπουλο, Βυζαντινή μουσική με τον Ιωάννη Αρβανίτη, Βουλγάρικο τραγούδι με την Dessislava Stefanova, την Galina Durmushlyiska, και την Tzvetanka Varimezova και φωνητική με τον Γιώργο Σαμαρτζή. Έχει σπουδάσει Μουσικολογία στην Αθήνα, Εθνομουσικολογία σε Λονδίνο και Λος Άντζελες, και Σύγχρονη Μουσική στο Άμστερνταμ. Συντονίζει το εργαστήρι φωνητικού συνόλου The Happy Hour Choir, και διευθύνει τη Χορωδία Παραδοσιακής Μουσικής “Η Ροδιά” στο Εθνικό Ωδείο Χολαργού. Είναι καλλιτεχνική διευθύντρια του Tinos World Music Festival.

Martha Mavroidi has studied saz with Pericles Papapetropoulos, Byzantine music with Ioannis Arvanitis, Bulgarian song with Dessislava Stefanova, Galina Durmushlyiska, and Tzvetanka Varimezova and vocal music with Ghiorghos Samartzis.

She has studied Musicology in Athens, Ethnomusicology in London and Los Angeles, and Contemporary Music in Amsterdam. She coordinates the workshop of the Happy Hour Choir vocal band and directs the Rodia Traditional Music Choir. She is also artistic director of the Tinos Music Festival.

H μουσική είναι μία, οι νότες επτά κι όλα τα άλλα είναι έκφραση I’ve come to the conclusion that there is one music and seven notes, all the rest is expression we usually say that the traditional music

Ο Σπύρος Μπάλιος παρακολούθησε μαθήματα κλασσικού βιολιού στο Ωδείο "Νίκος Σκαλκώτας" με δάσκαλο τον Νίκο Χαλιάσα, και μαθήτευσε παραδοσιακό βιολί με τον Νίκο Οικονομίδη και τον Στάθη Κουκουλάρη. Είναι ιδρυτής της μουσικής ομάδας DelaParo, με έδρα την Πάρο, καθώς και της μουσικής ομάδας Sofrano με θαλασσινό ρεπερτόριο από το Αιγαίο, μαζί με τον Βαγγέλη Καρίπη, την Διονυσία Παππούλη, τη Μάρθα Μαυροειδή, τη Μαρία Πλουμή, και τον Γιώργο Βεντουρή.

Spiros Balios attended classical violin lessons with Nikos Haliassas at the “Nikos Skalkotas” Conservatory and studied traditional violin with Nikos Economides and Stathis Koukoularis. He has founded the DelaParo band at Paros and the Musical band Sofrano with an Aegean sea repertoire, along with Vangelis Karipis, Dionyssia Pappoulis, Martha Mavroidi, Maria Ploumis and Giorghos Ventouris.

σελίδα | page | 53

πολιτισμός | culture for any unorthodox interventions, whatever?

το ανανεώνεις. Και συνήθως είναι κάτι λαϊκό. Για το πόσο θα επέμβει κανείς έχει να κάνει με το είδος των ανθρώπων που τη διαχειρίζονται. ΄Αλλοι είναι πιο συντηρητικοί, άλλοι πιο ελεύθεροι...

Spiros: To judge something as liberal requires something else to compare it with.

Music has a structure which contains rules.

Martha: But in traditional music these rules are unwritten while in classical music they are quite immovable. They are written.

Εσείς θέλετε να υπάρχει ένας άξονας με κανόνες ώστε πάνω σ’ αυτόν να μπορείτε να είστε όσο αιρετικοί θέλετε; Σπύρος: Για να κριθεί κάτι ως ελεύθερο σαφώς θα πρέπει να υπάρχει και το άλλο που το συγκρίνεις. Η μουσική από την ίδια της τη δομή εμπεριέχει κανόνες. Μάρθα: Μόνο που στην παραδοσιακή μουσική είναι άγραφοι ενώ στην κλασική μουσική οι κανόνες είναι πολύ πιο αμετακίνητοι. Είναι γραπτοί.

Have any instrumentalists of the past served as a model for you? Musicians who you always listen to or you listened to when you started.

Spiros: In the violin which is my instrument, it is Stathis Koukoularis. He is a great master on this instrument in traditional music. Anyway, I think I admire all the old instrumentalists. Many of them are not alive.

If you find an interesting piece, you’ll want to listen to all the masters who have played it.

Έχετε παλιούς οργανοπαίκτες ως πρότυπα που τους ακούτε πάντα με ενδιαφέρον ή τους ακούγατε όταν ξεκινήσατε; Σπύρος: Στο βιολί, που είναι το δικό μου όργανο, είναι ο Στάθης Κουκουλάρης. Ένας μεγάλος δεξιοτέχνης του οργάνου στην παραδοσιακή μουσική. Νομίζω όμως πως όλους τους παλιούς τους θαυμάζω. Πολλοί μάλιστα, από αυτούς δεν είναι στη ζωή. Εξάλλου, αν βρεις ένα κομμάτι που έχει ενδιαφέρον για το όργανο, θα κάτσεις να το ακούσεις με όλους τους μεγάλους που το έχουν παίξει. Τα νησιά είναι τόποι ανοιχτοί με γιορτές υπαίθριες και πανηγύρια. Μπορεί η μουσική να διατηρεί την ποιότητά της σε χώρους τόσο ανοιχτούς και μαζικούς; Σπύρος: Ας σκεφτούμε ότι παλαιότερα δεν υπήρχαν μηχανήματα και μικρόφωνα, και δεν ήταν πολύ μεγάλα αυτά τα πράγματα. Όλα αυτά λοιπόν ήταν πολύ μικρότερης κλίμακας. Έχω την τύχη να έχω κάνει και τέτοια παλαιικά, χωρίς ρεύμα με λίγους ανθρώπους. Δεν υπάρχει σύγκριση. Πιο ωραία είναι να παίζεις σκέτα. Σήμερα, πάλι, για να μπορέσει κανείς ν’ απολαύσει τη μουσική σε ανοιχτούς χώρους πρέπει να υπάρχει κάτι πολύ στοιχειώδες: o σεβασμός στον άλλο άνθρωπο -ούτε καν στην ίδια τη μουσική. Και βασικά πρέπει να ξέρουμε όλοι γιατί έχουμε πάει εκεί. Η αλήθεια, εν τέλει, είναι ότι το γλέντι το φτιάχνει ο κόσμος... Μάρθα: Kαι στο τραγούδι, επίσης, αυτό είναι αξεπέραστο. Μπορεί εξάλλου να έχεις πέντε άτομα από κάτω και να είναι πάρα πολύ προσηλωμένα ή πολύ περισσότερο κόσμο και να είναι αδιάφοροι. Έχει να κάνει με τη δυναμική της ομάδας. Η μουσική είναι πέρα- δώθε. Πρέπει να παίρνεις ενέργεια από κάτω. Και η ορχήστρα; Δεν χρειάζεται να τη δένει μια κάποια χημεία; Nα έχουν “κοινές ώρες πτήσης” οι μουσικοί; Σπύρος: Πιο πολύ χρειάζεται να κοιτούν προς την ίσια κατεύθυνση νομίζω. Και να σέβονται από κοινού το είδος που υπηρετούν. Όταν κοιτάμε προς την ίδια κατεύθυνση δεν χρειάζονται καν “ώρες πτήσης”. Περισσότερο χρειάζεται ομαδική συνείδηση δηλαδή διαχείριση του “εγώ”. Αν πάντως υπάρξουν ανταγωνισμοί ή εγωισμοί στην ομάδα, τότε θα πρέπει να διαλυθεί έγκαιρα. Πολύ συχνά όμως αυτό που βλέπει το κοινό δεν είναι ομάδα. Είναι αυτό που λέμε session, μουσικοί που έχουν συμπαραταχτεί για μια συγκεκριμένη βραδιά ή μια

σελίδα | page | 54

The islands are open spaces with open air feasts and fairs. Can music retain its quality in such places and mass gatherings?

Η μουσική είναι πέραδώθε. Πρέπει να παίρνεις ενέργεια από κάτω.

Music goes to and fro.

You must get energy from below.

Spiros: We should have in mind that in the past there were no devices or microphones and things were not very big. Everything was on a much smaller scale. I’ve had the chance to do such things in the old way, without electricity and with a few people. There is no comparison.

It’s better to play without extras. Today, to be able to enjoy music in open spaces there must be something elementary: respect for the other person -not even for music itself.

Basically, we must all know why we are there.

The truth is that it’s the people that make the difference.

Martha: In singing as well, this is insuperable. You might have an audience of five people giving you all their attention or many more who are indifferent. It has to do with the group dynamics. Music goes to and fro. You must get energy from below.

What about the orchestra? Is some kind of chemistry necessary? Musicians who have some “shared flight hours”?

Spiros: What’s really necessary is that they look at the straight direction and jointly respect the genre they serve. When we look at the same direction we don’t even need any “flight hours”. What we need is collective awareness that is a handling of the ego.

However, if there is antagonism

Music | sound | light | video | photography | studio | label

Group multimedia innovation we have risen wellbeing into science

Kambos Naoussa, Paros Cyclades tel. & fax: +302284052651 mob: +306978550086 e-mail: violinsproductions@gmail.com, web: www. violinsproductions.com, find us on fb: violins productions σελίδα | page | 55

πολιτισμός | culture συγκεκριμένη δουλειά. Εκεί μπορεί κανείς να δει πολλά παράταιρα αλλά σίγουρα δεν θα πρόκειται για ομάδα… Μάρθα: H φωνή κάνει περισσότερο γκελ στον ακροατή γι’ αυτό πολλοί πιστεύουν ότι παίρνει τη δόξα. Έχει όμως πραγματικά να κάνει με την προσωπικότητα. Μπορεί κάποιος με όχι τόσο προνομιακό ρόλο να κλέψει την παράσταση. Το θέμα βέβαια δεν είναι ποιος θα εκπέμψει περισσότερη λάμψη αλλά ποιος θα επικοινωνήσει καλύτερα αυτά που θέλει να δώσει το σχήμα. Τι γνώμη έχετε για τα σχήματα που “πειράζουν“ την παραδοσιακή μουσική; Όπως για παράδειγμα οι VIC και οι Mode Plagal που κάνουν ροκ χτυπήματα μέσα σε παραδοσιακές φόρμες; Mάρθα: Εγώ το έχω κάνει. Έχει να κάνει με την αισθητική του καθενός. Δεν είναι λίγα τα σχήματα που συνδυάζουν παραδοσιακή μουσική με σύγχρονη. Συμβαίνει αρκετά στην Ελλάδα. Σπύρος: Το θέμα είναι να δώσεις αφορμή σ’ ένα κοινό που δεν άκουγε ποτέ ένα είδος να το γνωρίσει μέσα από ένα τέτοιο ερέθισμα και μετά ν΄αναζητήσουν και το original. Πολλοί λίγοι θα το κάνουν αλλά κάποιοι θα το κάνουν. Από την άλλη είναι της μόδας αυτά τα mix αλλά κατά τη γνώμη μου δεν είναι δημιουργία. Επίσης, αποδεικνύεται ότι υπάρχει έλλειψη πρωτογενούς υλικού αλλά και ότι δεν υπάρχουν κανάλια να διοχετευτεί, γιατί αυτός ο χώρος δεν είναι πολύ υγιής στην Ελλάδα. Μπορεί η παραδοσιακή μουσική και να στιχογραφείται και να δισκογραφείται εκ νέου; Μπορούν να υπάρξουν καινούρια “παραδοσιακά” τραγούδια; Mάρθα: Ναι, υπάρχουν κομμάτια που έχουν γραφτεί τη δεκαετία του ‘70. Σε σχέση με τα τραγούδια που δημιουργήθηκαν τον 17o αιώνα όντως είναι πολύ φρέσκα. Κι όμως έχουν περάσει στο ρεπερτόριο. Έτσι εξελίσσεται η παράδοση. Όταν ένα κομμάτι έχει τέτοια λαϊκή απήχηση που να μπορεί να μπει μέσα στο ρεπερτόριο της παραδοσιακής μουσικής. Σπύρος: Γίνεται public domain. Nαι, μπορεί σήμερα να γραφτεί ένα νησιώτικο τραγούδι, αλλά όχι στην πόλη. Kάθε φορά που γράφεται ένα κομμάτι είναι σαν να “απορροφά” τους ήχους του περιβάλλοντος. Η μουσική της πόλης, η urban μουσική όπως συνηθίζουμε να λέμε, αποτυπώνει τους θορύβους της: του σκουπιδιάρικου, του ασανσέρ, της εσπρεσιέρας, της κόρνας στο δρόμο… Τα τραγούδια που γράφουμε στο νησί, αντίθετα, αποπνέουν μια ηρεμία. Για παράδειγμα η τζαζ του Γιάννη του Μπαλίκου, μυρίζει θάλασσα…Έχει ένα κύμα συνέχεια που έρχεται από πίσω… Έτσι κι αλλιώς έτσι ξεκίνησε η μουσική. Για ν’ αναπαράγουμε ο,τι ακούγαμε από τη φύση. Το περιβάλλον σου υπαγορεύει τι θα γράψεις… Τι σας ενοχλεί στο χώρο της ψυχαγωγίας; Σπύρος: O καθένας που είναι σ’ αυτόν τον χώρο επιλέγει να εκτεθεί μ έναν τρόπο. Θεωρεί ότι έχει ένα ταλέντο και ότι πρέπει να βγει στο πατάρι να το δώσει και στους άλλους. Συμβαίνει σε όλους τους τομείς. Απ’ την άλλη υπάρχουν και οι παραλήπτες. Πρέπει να ξέρουν γιατί έχουν πάει εκεί. Ναι, υπάρχει και πολύ κακή μουσική. Το ότι φτάνει στο κοινό όμως, ευθύνη έχουν

σελίδα | page | 56

Ο Σπύρος Μπάλιος και η Μάρθα Μαυροειδή συμμετέχουν φέτος στο Tao's Music Week 2-8 Ιουλίου, μια εβδομάδα με ζωντανές μουσικές παραστάσεις κάτω από τ'αστέρια, εργαστήρια και masterclasses.

Spiros Balios and Martha Mavroidi participate in this year's Tao's Music Week July 2-8, a week of live music under the stars, workshops and masterclasses.

and selfishness in the group then they should disband in time. Frequently, what the audience sees is not really a group but what we call a session, musicians who have gathered for a specific night or a specific event. There, one can see much incongruence, but surely they are not a group.

Martha: The voice has a stronger grip on the listener and many believe that it usurps the glory. Actually, it has to do with the personality. It is likely that one with not a very privileged role can steal the show. The question is not who will send out more glamour but who will best communicate what the group wants to give.

What’s your opinion about groups that make covers of traditional songs? Like the Vic and the Mode Plagal who have introduced a rock beat into traditional forms?

Martha: I have done that. It has to do with one’s sense of aesthetics. Not a few bands in Greece mix traditional and contemporary music.

Spiros: What counts is to offer a chance to an audience which had never listened to a specific genre to get to know it, thanks to this stimulus, and then seek the original.

Very few will do this but some will. On the other hand this mix is fashionable but, in my opinion, it is not creation. It indicates a lack of original material and also that there is no way to channel it because the trade is not very sound in Greece.

Can we have lyrics and recordings of traditional music today? Can there be new “traditional” songs?

Martha: Yes, there are musical pieces written in the 70’s.Compared to the songs created in the 17th century they are very fresh, indeed.

However they have taken a place in the repertoire. That’s how tradition develops; when a piece becomes as popular as to enter the repertoire of traditional music.

Spiros: It becomes public domain. Yes, an island song can be written today, but not in the city. Every time a piece is composed, it is as if it “absorbs” the sounds of the surroundings. The music of the city, the urban music as we call it, records its noises: the garbage truck, the lift, the espresso machine, the hooting in the street...

On the contrary, the songs we write on

Απολαυστικά πρωινά, υπέροχα δειλινά, χαλαρά βράδια... Όλες τις ώρες της ημέρας το καλύτερο μπαλκόνι της Παροικιάς σας περιμένει να απολαύσετε ό,τι καλύτερο μπορούμε να ετοιμάσουμε για σας.

Paroikia, Paros, tel: 2284 027580

Enjoyable in the morning, amazing at sunset, relaxing in the evening...

Any hour of the day the best terrace in Parikia is there for you to enjoy the best we prepare for you.

σελίδα | page | 57

πολιτισμός | culture και οι ενδιάμεσοι. Δυστυχώς τις περισσότερες φορές το κίνητρο είναι το οικονομικό. Διαλέγουν μια εμπορική μπάντα για να μαζέψουν χρήματα και κάπου εκεί στο δρόμο πάει περίπατο η ποιότητα. Δεν είναι καθόλου ποιοτικά τα κριτήρια δυστυχώς…

the island exude serenity. For example the jazz of Yiannis Balikos has a sea smell. It has a continuous wave coming from behind... Anyway, that’s how music started: we wanted to reproduce what we heard in nature.

The environment dictates what you’ll write.

Σε ποιες εκδηλώσεις του νησιού σας αρέσει να σας προσκαλούν να παίζετε;

What annoys you in the entertainment scene?

Σπύρος: Γενικώς τα πολύ μεγάλα και πολύ τουριστικά δεν είναι τα αγαπημένα μας. Δηλαδή και σαν δουλειά μας ταλαιπωρούν. Ας το δούμε ιστορικά. Τα πανηγύρια κάποτε γίνονταν σε ξωκλήσια όπου μια οικογένεια είχε την ευθύνη μιας εικόνας. Όσο τηρείται αυτή η κλίμακα, η μικρή, οι άνθρωποι είναι πιο λίγοι, πιο συνειδητοί. Ξέρουν γιατί είναι εκεί. Τηρείται ένα έθιμο. Υπάρχει ένα τελετουργικό. Σε τέτοιες εκδηλώσεις, ποτέ δεν έχουμε περάσει άσχημα. Γιατί αυτό εξυπηρετεί τη συνθήκη για την οποία φτιάχτηκε, στο χώρο που πρέπει, στη σωστή κλίμακα... Αργότερα το ανέλαβαν διάφοροι σύλλογοι. Μπήκε στη μέση και το οικονομικό κομμάτι και το πράγμα χαλάει συχνά... Υπάρχει φυτώριο νέων μουσικών που να βλέπετε ότι καλλιτεχνικά θα συνεχίσει το δρόμο στον οποίο κινείστε εσείς; Σπύρος: Σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα. Όταν ξεκινήσαμε εμείς να παίζουμε, 1997- 98, είχαν πεθάνει οι πιο πολλοί παλιοί και δεν υπήρχαν καινούριοι. Υπήρχε κενό γενιάς. Τώρα υπάρχει αρκετός κόσμος. Δεν είναι όλοι στον “καλό το δρόμο” θα έλεγα αλλά υπάρχει. Μάρθα: Aν μη τι άλλο, όποιος αποφασίζει σήμερα ν’ ασχοληθεί με τη μουσική έχει όλα τα μέσα. Υπάρχουν άπειρες ηχογραφήσεις, πρόσβαση στα αρχεία κλπ. Η δικιά μας γενιά μεγάλωσε κυνηγώντας να μάθει με κασέτες. Βάζαμε το ίδιο κομμάτι εκατό φορές και φοβόμασταν μη χαλάσει η κασέτα. Τώρα βάζεις το youtube και βρίσκεις οκτακόσιες εκτελέσεις. Άφθονη πληροφορία για να κάνει κανείς τη μελέτη του κι αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα. Αυτή η απεριόριστη πρόσβαση σε κάνει να θέλεις να μάθεις κι άλλα, κι άλλα και τελικά έχεις καλύτερη αντίληψη του αντικειμένου σου. Εξάλλου στη μουσική εκπαίδευση δεν υπάρχουν στεγανά. Εσύ πρέπει να βρεις τον τρόπο να εκπαιδεύσεις τον εαυτό σου. Οπότε όλη αυτή η πληροφορία είναι πολύ χρήσιμη. Οι παλιοί δάσκαλοι όταν βλέπανε κανέναν πιτσιρικά, παίζανε πλάτη για να μην τους πάρουν τα μυστικά τους! Σπύρος: Yπάρχουν ιστορίες όπου για να μάθει κάποιος να παίζει, πήγαινε στα πανηγύρια και πέταγε χαρτούρα, ξανά και ξανά για το ίδιο κομμάτι. Για να πάρει τα μυστικά του. Όπως εμείς τώρα πατάμε το play ξανά και ξανά. Εκεί το πλήρωνε όμως… Υπάρχει ένας στίχος που ν’ αγαπάτε ιδιαίτερα από όσα κομμάτια έχετε πει;

Spiros: Anyone in this domain chooses to expose oneself one way or another. They believe they have talent and they must go up to the platform and give it to the others, too. It happens in all sectors. On the other hand, there are the recipients. They must know why they have gone there. Yes, there is also very bad music. That it reaches the audience is also the responsibility of the intermediaries. Unfortunately most of the time, the motives are financial. They pick a commercial band to collect money and on the way, the quality goes with the wind. Unfortunately, quality doesn’t count.

Which are the events on the island you like to be invited to play?

Spiros: In general, the very big and commercial events are not our favourites. They give us a hard time. Let’s see it historically. Once, the feasts took place at countryside churches at which a family was responsible for an icon. When this, small scale is observed there are fewer people, people who are really interested. They know why they are there. They observe a custom. There is a ritual. In such events we’ve never had a bad time. Because this serves the condition for which it was created, in the right location and the right scale…Later it was taken over by various associations. Financial considerations have slipped in and the things go awry frequently…

Is there a nursery of young musicians who will carry on along the way you have taken?

Spiros: Things are much better than in the past years. When we started, 1997-98, most of the old musicians had died and there were no new ones. There was a generation gap. Now there are more people, they are not all on the “right waay” I’d say but they exist.

Martha: At least today anyone who decides to study and play music has all the means at one’s disposal. There are numerous recordings, access to archives etc. Our generation grew up struggling to study from the cassettes. We played the same piece one hundred times, afraid that the cassette would get damaged. Now you can find hundreds of performances. Abundant information to help your study and this is a considerable advantage. This unlimited access makes you want to learn more and more and in the end you acquire a better understanding of your object. Besides, in musical education there are no compartments.

You have to find the way to train yourself…Therefore, all this information is very useful. The old masters when they saw a youngster, turned their backs when they played, so as not to give away their secrets!

Spiros: There are stories that when someone wanted to learn, they went to fairs and handed out money for the same piece again and again. Now we press the play button again and again. But there, they paid for it….

Of all the songs you have played, is there a favourite?

Σπύρος: Του χρόνου νά ‘μαστε καλά /και τα μποφόρια αν είν’ πολλά, / έλα και με δεκάρι /να κελαηδούνε τα βιολιά / μες της Δονούσας τα νερά / για του Σταυρού τη χάρη Μάρθα: Aς τραγουδήσω κι ας χαρώ / ας παίξω κι ας γελάσω / τα νιάτα δεν πουλιούνται πια / να τα ξαναγοράσω! P

σελίδα | page | 58

Spiros: May we be well next year / And if the Beauforts are severe Ride the gale sea / And have the violins sing At the Donoussa seaways / For the Cross’s holy grace.

Martha:Let me sing and rejoice / Play and laugh Youth is no more on sale / It can’t be bought again. P

designed and constructed

by George Kavallis www.kalligrammon.gr σελίδα | page | 59

H κρυφή γοητεία της παλιάς αριστοκρατίας The discreet charm of the old aristocracy Το Μέγαρο Κρίσπη, κτίριο εμβληματικό για την ιστορία και την πολιτισμική ταυτότητα της Παροικιάς, βρίσκεται επί της οδού Λοχαγού Γράβαρη και αναγνωρίζεται εύκολα από το χαρακτηριστικό βόλτο με την υδρορροή σε σχήμα λεοντοκεφαλής. Το αρχοντικό ανοίγει φέτος τις πόρτες του στο κοινό, στο πλαίσιο του πρώτου Φεστιβάλ Πάρου που διοργανώνεται στην Παροικιά το τριήμερο 13,14 & 15 Ιουλίου και υποδέχεται τους επισκέπτες της πόλης δίνοντας τους την ευκαιρία να δουν πίσω από τους τοίχους της ιστορικής αυτής οικίας και να αισθανθούν για λίγο μέρος της τοπικής ιστορίας και της Παροικιώτικης ταυτότητας. Αν ένας από τους στόχους του Φεστιβάλ είναι να αναδείξει αθέατες όψεις του τόπου τότε σίγουρα το εσωτερικό ενός σπιτιού, Κείμενο: ΑΥΓΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΗ Φωτογραφίες: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΡΑΝΑΣ (A.I.F) σελίδα | page | 60

The discreet charm of the old aristocracy The Crispi Mansion, a building emblematic of Parikia’s history and cultural identity is located at Lt Gravaris Street and is easy to recognize from its characteristic arch with a gutter in the shape of a lion head. This year the mansion opens its doors to the public, within the context of the First Festival of Paros due to take place at Parikia on the 13th, the 14th and 15th of July and welcomes its visitors by offering them the opportunity to see behind the walls of this historic house and feel for a while as part of the local history and identity of Parikia.

If one of the goals of the Festival is to bring out the unseen aspects of the place, then surely the interior of a house, especially of a house with such a history, is one of the liveliest topics it can offer us.

“It’s because the house lived”, I was told by Apostolos Maretis, a member of the family -who had lived in the house for some time

σελίδα | page | 61

και μάλιστα με τέτοια ιστορία, είναι από τα πιο ζωντανά θέματα στα οποία μπορεί να μας μυήσει. «Γιατί το σπίτι είχε ζωή», όπως μου είπε ο Απόστολος Μαρέτης μέλος της οικογενείας, που έχει μείνει κι ο ίδιος στο σπίτι αυτό για ένα διάστημα, πριν κλείσει οριστικά γύρω στα 2007, και έχει μελετήσει τις βιβλιοθήκες του μεγάρου. «Χαρακτηριστική φιγούρα η γιαγιά Μαίρη», θα μου πει ο Μιχάλης Κρίσπης, σημερινός ιδιοκτήτης του μεγάρου, «στο παράθυρο του βόλτου να πίνει το καφεδάκι της και να διαβάζει ή να πλέκει. Ήταν το αγαπημένο της παράθυρο γιατί είχε πάντα δροσιά και αεράκι ακόμα και τις πιο ζεστές μέρες. Η γιαγιά έμενε εδώ με τη θεία μου τα τελευταία χρόνια μόνο το καλοκαίρι, από το Πάσχα μέχρι τον Οκτώβρη ώσπου πέθανε το 1984». Και συνεχίζει, «Από το σπίτι πέρναγε όλη η γειτονιά, με τα αγόρια μάλιστα και τους άντρες να πηδάνε από τα παράθυρα που ήταν χαμηλά και τεράστια, ενώ οι τουρίστες έμπαιναν μέσα να το θαυμάσουν γιατί το σπίτι ήταν σαν μουσείο». Η Μαίρη Κρίσπη το γένος Ολυμπίου ήταν γεννημένη στη Βομβάη, είχε τελειώσει το Αρσάκειο στην Αθήνα και, μετά από σύντομη επιστροφή στην Ινδία, εγκαταστάθηκε τελικά το 1929 στην Πάρο απ’ όπου καταγόταν και παντρεύτηκε τον Μιχαήλ Κρίσπη, παππού του σημερινού ιδιοκτήτη του σπιτιού. Ο Μιχαήλ (Μιχαλάκης) Κρίσπης (1896-1981) ήταν μηχανολόγοςηλεκτρολόγος, υπήρξε Πρόεδρος της Παροικιάς και συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη του τόπου κατ’ αρχήν με την αποξήρανση της ελώδους περιοχής ΒΑ της πόλης και την εξάλειψη της ελονοσίας και έπειτα με τη διάνοιξη του παραλιακού δρόμου της πόλης μπροστά

σελίδα | page | 62

before its final closure around 2007- and had studied its libraries. “A characteristic figure was Grandmother Mary” Michalis Krispis, present owner of the mansion tells me: ”She sat at the window by the, arch drinking her coffee while reading or knitting. It was her favourite window, because it was always cool even on the hottest days. In the recent years, the grandmother lived here with my aunt only in the summers, till she died in 1984. The whole neighbourhood passed from the house, with the boys and the men jumping from the windows which were low and huge while the tourists went in to admire it because it was like a museum”.

Mary Crispi, born Olimpiou, was born in Bombay, she graduated from the Arsakeion School in Athens and in 1929, after a brief return to India, she finally settled at Paros -place of her descent- and married Michail Crispi, grandfather of the present owner of the house.

Michail (Michalakis) Crispis (1896-1981) was an electrical engineer. He had been President of the Parikia community. He had a significant contribution to the region’s development, at first with the draining of the swampy land NE of the city and the elimination of malaria and then with the construction of the city’s coastal road in front of St Constantinos at the Castle. His work in agriculture, his exemplary farming methods and his participation in the Union of Paros Agrarian Cooperatives won him an award by the Athens Academy recognizing him as the best farmer of Paros and acknowledging his contribution to the island’s prosperity. For his participation in the resistance during the Occupation, he was sentenced to death by the Italians but the

σελίδα | page | 63

από τον Άγιο Κωνσταντίνο του Κάστρου, ενώνοντας έτσι την περιοχή από το λιμάνι ως τον Κάτω Γιαλό. Αλλά και η ενασχόληση του με τη γεωργία, τις υποδειγματικές μεθόδους καλλιέργειας και την Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Πάρου οδήγησαν στη βράβευσή του από την Ακαδημία Αθηνών ως τον καλύτερο γεωργό της Πάρου και συντελεστή της ευημερίας του νησιού. Εξίσου σημαντική και η αντιστασιακή του δράση στην Κατοχή για την οποία καταδικάστηκε σε θάνατο από τους Ιταλούς, καταδίκη που ευτυχώς ακυρώθηκε με την πτώση του Μουσολίνι. Αν ανατρέξουμε στο γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας –παριανός κλάδος των Ενετών Crispi- θα διαπιστώσουμε ότι αρκετοί πρόγονοι των Κρίσπη ήταν κτηματίες και ασχολήθηκαν με τη γη ο δε Νικόλαος Κρίσπης (1850-1926) είχε λάβει δύο βραβεία για την εξαιρετική ποιότητα σιταριού που καλλιεργούσε, σε εκθέσεις στην Αθήνα και στο Παρίσι. Έφεση όμως είχαν και στις θετικές επιστήμες με αρκετούς Κρίσπηδες να έχουν πτυχίο μηχανολόγου-ηλεκτρολόγου ενώ με την πολιτική ασχολήθηκαν όχι λίγοι, όπως οι προπαππούδες του σημερινού ιδιοκτήτη, Νικόλαος και Κωνσταντίνος, που διετέλεσαν βουλευτές. Μάλιστα για να ησυχάσει η οικογένεια από τις συνεχείς και συχνά

σελίδα | page | 64

sentence was revoked with the fall of Mussolini.

If we go back to the family pedigree we’ll see that several Crispis were landowners and farmers -one of them Nikolaos Crispis (1850-1926) had won two prizes for his wheat in Fairs in Athens and Paris. Not a few of the Crispi family had a flair for science with some of them holding an electrical engineering degree while others got involved in politics like the great-grandfathers of the present owner, Nicolaos and Constantinos who served as Members of Parliament.

As the family needed a shelter from the continuous and frequently heated political arguments and the cigarette smoke, they set up a sitting room and a kitchen on the ground floor, thus converting it into the family’s political lounge. Anyway, political passions had left a mark on the family when a distant ancestor, also a Michail, was assassinated by his political opponents in 1832 in front of the three Holy Hierarchs Church, next to the family house at Parikia. Head of the family Paros branch is considered the father of the assassinated Michail, Ioannis Crispis (1750?-1835?) who has been buried with his son Michail and his grandson Constantinos at the courtyard of the Ekatontapiliani Church.

The house was built in 1885 by Nicolaos C. Crispis as testified by an

σελίδα | page | 65

έντονες πολιτικές συζητήσεις και τους καπνούς των τσιγάρων διαμορφώθηκε σαλόνι και κουζίνα στο ισόγειο που έγινε το πολιτικό εντευκτήριο του σπιτιού. Εξάλλου τα πολιτικά πάθη σημάδεψαν την οικογένεια αφού ένας μακρινότερος πρόγονος, Μιχαήλ και αυτός, δολοφονήθηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους το 1832 μπροστά στην εκκλησία των Τριών Ιεραρχών δίπλα από το πατρικό του στην Παροικιά. Αρχηγός του κλάδου της οικογένειας στην Πάρο θεωρείται ο πατέρας του δολοφονηθέντος, Ιωάννης Κρίσπης (1750;-1835;) ο οποίος βρίσκεται θαμμένος με τον γιο του Μιχαήλ και τον εγγονό του Κωνσταντίνο στον αυλόγυρο της Εκατονταπυλιανής. Το σπίτι χτίστηκε το 1885 από τον Νικόλαο Κ. Κρίσπη όπως μαρτυρεί η επιγραφή στο μπαλκόνι: «ΝΚΚ 1885» και είναι ένα από τα 12 νεοκλασικά της οδού Λοχαγού Γράβαρη, τα περισσότερα από τα οποία ολοκληρώθηκαν τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Πρόκειται για μεγάλο διώροφο κτίριο με κεραμοσκεπή στέγη και το χαρακτηριστικό βόλτο στο ισόγειο. «Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει το αρχοντικό Κρίσπη βρίσκεται στην προσαρμογή του στο μικροπολεοδομικό περιβάλλον της γειτονιάς. Αυτό πετυχαίνεται … κυρίως με το οδικό πέρασμα που διαθέτει στο ισόγειό του με τη μορφή καμάρας ή στοάς, που όχι μόνο αποκαθιστά την πολεοδομική λειτουργία του χώρου που προϋπήρχε, αλλά επιπλέον πραγματοποιείται με ένα στοιχείο, την καμάρα ή βόλτο στην τοπική έκφραση, που αισθητικά και κατασκευαστικά είναι οικείο από παράδοση στον περαστικό διερχόμενο. Αποτέλεσμα είναι ότι η εξωτερική νεοκλασική διαμόρφωση του κτιρίου δεν αλλοιώνεται ως προς την αρχική πρόθεση του αρχιτέκτονα αλλά και το κτίριο εντάσσεται διακριτικά στο χώρο ελαφρυνόμενο, μάλιστα, σημαντικά από τη στοά του ισογείου», διαβάζουμε σε σχετική μελέτη για τα νεοκλασικά κτίρια στις Κυκλάδες. Το εσωτερικό του σπιτιού αναδύει μια λιτή πολυτέλεια, μια γοητεία και ομορφιά που μόνο σε ένα γνήσια αριστοκρατικό περιβάλλον μπορείς να συναντήσεις. Τις μέρες αυτές το Μέγαρο Κρίσπη ξαναζωντανεύει. Τακτοποιημένο και καθαρό με τα έπιπλα εκλεκτικιστικού σχεδιασμού –ανάμεσά τους οι καρέκλες Thonet-, τις υπέροχες ανάλαφρες δαντελένιες κουρτίνες πλυμένες και κολλαριστές, τα πορτρέτα των προγόνων στους τοίχους και τα πολύτιμα μπιμπελό και ενθύμια, ετοιμάζεται, με φαινομενική ξενοιασιά, να υποδεχθεί τους καλεσμένους τον Ιούλιο, δηλώνοντας περήφανο για το παρελθόν του, αγωνιώντας όμως ίσως, διακριτικά και σιωπηλά, για το μέλλον του. P

inscription on the balcony “NCC 1885” and is one of the 12 neoclassical houses on the Lt Gravaris str., most of them built in the last two decades of the 19th century.

It is a big two storey building with a tile roof and a characteristic arch on the ground floor. “The interesting feature of the Crispi mansion is its adaptation to the neighborhood’s micro urban environment.

This was accomplished mainly with the passageway on the ground floor in the form of an arch or arcade which not only restores the function of the preexisting space but, on top of it, it uses an element, the arch or volto in the local vernacular, which from an aesthetic and traditional point of view is familiar to the passerby.

The result is that the neoclassical external form of the building reflects the original architectural concept and at the same time the building is discreetly integrated in the environment while considerably lightened by the ground floor arcade”, we read in a relevant study on the neoclassical buildings in the Cyclades.

The interior of the house emanates a frugal luxury, the charm and beauty one can only meet in a genuinely aristocratic environment. These days the Crispi mansion will live again. Tidy and clean with its eclectic style furniture-the Thonet chairs among other things- the exquisite lace curtains, washed and starched, the ancestors’ paintings on the walls and the valuable bibelots and souvenirs, the mansion is getting ready, with an apparent insouciance, to welcome its guests in July, sending out a statement of pride for its past, but also, in a discreet way, agonizing, perhaps, about its future. P

Πηγές: Νικ.Χρ.Αλιπράντη, Η Οικογένεια Κρίσπη της Πάρου και ο Μιχαήλ Ν. Κρίσπης, «Παριανά» τεύχος 42 Μανόλης Μαρμαράς – Ίρις Παναγιωτοπούλου, Η Διείσδυση της Νεοκλασικής Αισθητικής Αντίληψης στο Κυκλαδικό Οικιστικό Περιβάλλον, «Παριανά» τεύχος 40-41

σελίδα | page | 66

σελίδα | page | 67

ανάγνωσμα | reading

Φωτιά... πυροσβέστες!* ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΌ ΔΙΉΓΗΜΑ του Γιάννη Ράγκου ** [Σημείωση: Κάθε ομοιότητα με πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα είναι εντελώς συμπτωματική]

Fire... Firemen!* A CRIME STORY by Yiannis Ragos ** 1 . Στάχτες Μια γλυκερή μυρωδιά καμένου ανθρώπινου κρέατος καλύπτει ακόμα τον αέρα πάνω από τη Μάρπησσα. Πολλοί κάτοικοι -όσοι δεν είναι στις δουλειές τους-, παραθεριστές και κάποιοι έκπληκτοι τουρίστες έχουν μαζευτεί στο σημείο του συμβάντος και με τα κινητά τους φωτογραφίζουν και βιντεοσκοπούν τη δράση. Στο επίκεντρο της δράσης αυτής βρίσκονται μερικοί πυροσβέστες που έχουν τελειώσει τη δουλειά τους και μαζεύουν τους σωλήνες, μια ομάδα αστυνομικών με επικεφαλής τον διοικητή του τμήματος στην Παρκιά που συζητούν μεταξύ τους, δύο τραυματιοφορείς που αποδείχθηκαν σχεδόν αχρείαστοι και η πρόεδρος της τοπικής κοινότητας που αναστατωμένη προσπαθεί να δώσει υποτυπώδη συνοχή στα γεγονότα.

Το συμβάν: Μιάμιση ώρα πριν, η Ελένη Κ., 56 ετών, είχε τελειώσει τον πρωινό καφέ της και, έχοντας το φαΐ στο φούρνο -ρεβυθάδα σε πήλινο τσουκάλι-, είχε βγει στο μπαλκόνι του σπιτιού της, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, για να απλώσει τα ρούχα. Μια ανεπαίσθητη αλλά ασυνήθιστη οσμή, που είχε ανακατευτεί με τον ζεστό αέρα του Αυγούστου, της τράβηξε την προσοχή. Άφησε τα ρούχα έναν μπόγο στο καλάθι και κοίταξε προσεκτικότερα γύρω της: η υπερυψωμένη θέση του σπιτιού, της επέτρεπε να έχει εποπτεία σε μεγάλο τμήμα του χωριού. Ελαφρύς καπνός, που άλλαζε αποχρώσεις από το λευκό στο γαλάζιο χρώμα, αναδυόταν από ένα γκρεμίδι μερικές δεκάδες μέτρα μακρύτερα. Φωτιά στο χωριό; Σπάνιο γεγονός. Αλαφιασμένη, η Ελένη Κ., έκλεισε τον φούρνο, άρπαξε το κινητό της τηλέφωνο και τα κλειδιά του σπιτιού -εκείνη την ώρα κανείς άλλος δεν βρισκόταν μαζί της- κι έτρεξε, πρώτη απ’ όλους, στο σημείο. Αυτό που είδε εκεί, της έκοψε την ανάσα. Στο παλιό σπίτι του 19ου αιώνα, που είχε καταρρεύσει από καιρό σε όγκους από πέτρες, ανάμεσα στις οποίες είχαν φυτρώσει κάθε λογής

σελίδα | page | 68

[Note: Any similarity to actual persons and events is purely coincidental ]

1. Ashes A sickly smell of burnt human flesh still lingers over Marpissa. Many idle locals, holiday makers and some astonished tourists have gathered at the site of the incident, taking photos or videoing the activity with their mobiles.

At the centre of this activity there are some firemen who have finished their work and collect the hoses, a group of policemen headed by the Parikia police station chief talking among themselves, two paramedics who were hardly needed and the worried President of the local community who tries to make heads or tails of the events.

The event: One and a half hour earlier, 56 year old Eleni K. had finished her morning coffee and having put the pot in the oven –chickpeas in earthenware pot– had gone to the balcony of her house, near St Nicholas church, to hang her washing. A faint but unusual smell mingled with August’s warm air attracted her attention. She left the clothes jumbled in the basket and looked more carefully around her: the elevated position of her house allowed her to have a view of a large part of the village. A light smoke, its colour alternating between white and blue was rising from a ruin some scores of meters away. A fire in the village? A rare event. Alarmed, Eleni K. turned off the oven, grasped her mobile and the house keys –at that time there was no one else with her– and ran to the site before anyone else. What she saw there made her gasp.

In the old 19th century house which long ago had collapsed in a rubble of stones with all kinds of weeds and flowers and a fig tree growing in between, there was the right leg of a male, but not the whole of it –only the part below the knee– and a human skull with no flesh on it. It was evident that the man had been burnt, but the strange

Εικονογράφηση: ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΟΥΣΗΣ

αγριόχορτα και λουλούδια και μια συκιά, υπήρχε ένα δεξί αντρικό πόδι, αλλά όχι ολόκληρο -σωζόταν μόνο από το γόνατο και κάτω- και ένα ανθρώπινο κρανίο εντελώς αποφλοιωμένο από τη σάρκα. Ήταν φανερό πως ένας άνθρωπος είχε απανθρακωθεί, αλλά το παράδοξο ήταν πως εκεί που θα έπρεπε να βρισκόταν το καμένο σώμα, τώρα υπήρχε μόνο ένας σωρός από στάχτη. Το τμήμα του ποδιού που είχε διασωθεί ήταν μαυρισμένο στο πάνω μέρος και το παπούτσι είχε μείνει ανέπαφο από τη φωτιά, όπως και τα γύρω αγριόχορτα. Η Ελένη Κ. άνοιξε το στόμα της με φρίκη και στη στάση αυτή θύμιζε πίνακα του Μουνκ. Μόλις που κατάφερε να ειδοποιήσει την αστυνομία και κατόπιν λιποθύμησε.

2. Θωμάς Λ. Ο Θωμάς Λ., 28 ετών, αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα ανθρώπου για τον οποίο η πραγματικότητα έχει αξιερεύνητο βάθος και δεν είναι μόνο μία επιφάνεια πάνω στην οποία γλιστρά η ζωή των ανθρώπων. Κατά τα λοιπά, ο Θωμάς Λ. είναι πυροσβέστης, υπηρετεί στο Πυροσβεστικό Κλιμάκιο Πάρου -μολονότι κατάγεται από τη Φθιώτιδα- και το τελευταίο διάστημα βρίσκεται καθηλωμένος στο σπίτι

thing was that there was no burnt body, only a pile of ashes. The part of the leg which had been left unburnt was charred in the upper part but the shoe and the nearby weeds were intact.

An appalled Eleni K opened her mouth like a figure in a Munk painting. She barely managed to call the police and then fainted.

2. Thomas L. Thomas L., 28, is a typical example of a person for whom reality has a depth deserving a strong interest; it is not just a surface on which human life only glides. For the rest, Thomas L. is a fireman serving in the Paros Firefighting Unit –he is from Fthiotida, though– and these days he has to stay at home because of a fracture in his leg suffered during a firefighting operation in undergrowth near Lefkes.

Now, late in the afternoon as the sun diffuses a faint light, he is seated

σελίδα | page | 69

Φωτιά... Πυροσβέστες!

Fire... Firemen! του στην Αλυκή, εξαιτίας ενός κατάγματος στην κνήμη που υπέστη κατά τη διάρκεια κατάσβεσης πυρκαγιάς σε περιοχή με χαμηλή βλάστηση κοντά στις Λεύκες.

Τώρα, αργά το απόγευμα, με τον ήλιο να διαχέει ένα λιγνό φως, είναι καθισμένος στη μικρή σκιερή βεράντα του σπιτιού του, που έχει θέα στον δρόμο και υπό γωνία σε μια μικρή φέτα του λιμανιού του χωριού και πίνει σούμα με τη συνοδεία θαλασσινών μεζέδων· τους είχε φέρει η φίλη του από μια ονομαστή τοπική ταβέρνα. Απέναντί του, κάθεται ο συνάδελφος και ελαφρώς μεγαλύτερός του στην ηλικία Αντώνης Ρ., γέννημα-θρέμμα του νησιού -από τον Πρόδρομο-, που είναι ήδη ζαλισμένος από το αλκοόλ. Εδώ και λίγη ώρα, οι δυο τους παίζουν τους ντετέκτιβ. «Και ο Μπ. τι λέει;» αναρωτιέται ο Θωμάς Λ. την ώρα που μασάει την τελευταία μπουκιά από έναν τσίρο. Ο Αντώνης Ρ. τον κοιτάζει με αβέβαιο βλέμμα. «Τα ’χει χαμένα κι αυτός. Υποπυραγός είναι ο άνθρωπος, όχι ο αστυνόμος Μπέκας». Πίνει μια γουλιά σούμα ακόμα και συνεχίζει ακάθεκτος: «Στείλαν το πτώμα -που λέει ο λόγος- στον ιατροδικαστή στη Σύρο. Όπως μας είπε ο Μπ., ούτε εκείνος κατάφερε να βγάλει άκρη. Εμπρησμός, οκ. Αλλά πώς έλιωσε όλο το σώμα και δεν έμειναν ούτε τα κόκαλα; Το ξέρεις, δα, κι εσύ. Για να καεί ένα σώμα έτσι, χρειάζονται 3-4 ώρες σε θερμοκρασίες 2.000 βαθμών Κελσίου. Με τέτοια θερμοκρασία, θα έπρεπε να είχε αρπάξει φωτιά όλο το χωριό! Αλλά, εδώ έμεινε άθικτο ακόμα και το ένα παπούτσι του θύματος». Θωμάς Λ.: «Μάθατε κάτι για την ταυτότητα του;» Αντώνης Ρ.: «Τον ταυτοποίησαν από την οδοντοστοιχία, δεν είχε μείνει και τίποτα άλλο. Ήταν ένας Λευτέρης κάτι, γύρω στα 50 από την Αθήνα». Θωμάς Λ. «Είχε σχέση με την Πάρο ή είχε έρθει για διακοπές;» Ο Αντώνης Ρ. γεμίζει ξανά το ποτήρι του με σούμα και κατεβάζει μια γερή γουλιά. Λέει: «Τίποτα από τα δύο». Ο Θωμάς Λ. παίρνει το μπουκάλι. Λέει: «Σταμάτα, ρε, να πίνεις. Έχεις και να οδηγήσεις». Ο Αντώνης Ρ. αρπάζει το μπουκάλι πίσω. «Δεν έχω ανάγκη εγώ». Το χαμόγελό του φαρδαίνει ξαφνικά, σημάδι ότι βαίνει ολοταχώς προς χοντρό μεθύσι. «Μόνο μην ανάψεις κοντά μου καν’α τσιγάρο κι αρπάξω κι εγώ φωτιά σαν τον Λευτέρη». Ο Θωμάς Λ., που το ενδιαφέρον του για την υπόθεση έχει εξαφθεί από ώρα, επανέρχεται. «Λοιπόν, γιατί είχε έρθει στο νησί;» Ο Αντώνης Ρ. σκύβει προς το μέρος του με το ύφος ανθρώπου που είναι έτοιμος να ανακοινώσει στην ανθρωπότητα τα άδηλα μυστήρια του σύμπαντος. «Για δουλειές. Ήταν επιχειρηματίας με πολλά κεφάλαια -έτσι ακούγεται, τουλάχιστον- κι έψαχνε σπίτια στο χωριό για να τα αγοράσει, να τα μετατρέψει σε πολυτελείς κατοικίες και να τα νοικιάζει πανάκριβα σε τουρίστες». Ο Θωμάς Λ. μένει έκπληκτος: «Πού; Μέσα στον παραδοσιακό οικισμό;» Ο Αντώνης Ρ. γεμίζει το ποτήρι του άτσαλα, μερικές σταγόνες χύνονται στο τραπέζι: «Ναι, ρε μαλάκα! Χέστηκε για τον παραδοσιακό οικισμό. Προφανώς, ήθελε να μετατρέψει όλο το χωριό σε ξενοδοχείο. Μόνον οι τουρίστες και τα φράγκα ενδιαφέρουν πλέον, δεν το ’χεις πάρει χαμπάρι; Θ’ αφήσουν κανένα παλιό χαμόσπιτο ή κάποιο γραφικό μαγαζάκι, έτσι για σκηνικό, αλλά μέχρι εκεί». Με μια γερή γουλιά, αδειάζει κιόλας το μισό ποτήρι του, ενώ ο Θωμάς Λ. αφήνει άκεφος το δικό του στο στρογγυλό, μαντεμένιο τραπέζι.

σελίδα | page | 70

at the small shaded veranda of his house which offers a view of the street and, at an angle, of a small slice of the port and drinks souma accompanied by sea appetizers, brought by his girl friend from a renowned local tavern. Seated opposite him is his colleague Antonis R. a bit older, born and raised on the island –at Prodromos– who is already a bit tipsy from the alcohol. For some time now they have been playing at being detectives.

“And B., what does he say?” asks Thomas L. while chewing the last bite of a mackerel.

Antonis R. gives him an uncertain look.

“He, too, is at a loss. He is a fire lieutenant, not detective Bekas”.

He takes another sip of souma and carries on, undauntedly.

“They’ve sent the body –so to speak– to the medical examiner at Syros. As B. has told us he too couldn’t make sense of it. Arson, ok. But how was it possible that the whole body melted and not even the bones remained. As you know only too well for a body to burn like that, it takes 3-4 hours in temperatures of 2000 C. In such a temperature the entire village would have caught fire!

But in our case, even one of the victim’s shoes stayed intact.

Thomas L.: “Have you learnt anything about his identity?”

Antonis R.: “They identified him from his denture, nothing else had remained. He was called Lefteris something, about 50 years old, from Athens”.

Thomas L. “Had he any relation with Paros or was he on holiday?”

Antonis R. fills his glass with souma again and takes a gulp. He says: “Neither”. Thomas L. takes the bottle. He says: “Come on, stop drinking you’ll be driving”.

Antonis R. grasps back the bottle. “I can hold it”. Suddenly his smile grows bigger, an indication that he is heading for heavy drunkenness.

“Just don’t light a cigarette near me or I’ll catch fire like Lefteris”.

Thomas L. whose interest in the case has been rising, returns to the subject.

“Well, why had he come to the island?”

Antonis R. leans towards him with the expression of someone ready to disclose to mankind the invisible mysteries of the world. “For business. He was a businessman with big capital –that’s what I’ve heard– and was planning to buy houses in the village, turn them into luxury residences for tourists at an extravagant rent”.

Thomas L. is astonished: “Where? In the traditional settlement?”

Antonis R. fills his glass clumsily, some drops spill on the table: “Sure, you bloody fool! He didn’t give a shit about the traditional settlement. Apparently he wanted to turn the entire village into a hotel.

Only tourists and money count. Wake up! They’ll leave a hovel or some small picturesque shop just for show, but that’s it”.

In a gulp he empties half his glass, while Thomas L. now in a sulky mood puts his on the round cast-iron table. As if speaking to himself he says: “Just think that once we were annoyed when they called us the waiters of Europe”.

The other man had not caught it: “What are you mumbling about?”

Thomas L. turns towards him deep in successive thoughts.

“I wonder who would want to burn him.”

Antonis R. is indignant: “ How can I know? Go ask the police at Parikia and Siros”.

He clinks their glasses. “Cheers!”

3. Revenge from nowhere/A solution?

To tell the truth, the talk with Antonis R. about the causes of Lefteris’ death and the motive of the alleged criminal action had excited the thoughtful temperament of Thomas L. Thus, confined at

holidays the way we like them Contaratos beach hotel | +30 2284 051693 | www.contaratosbeach.gr | reservations@contaratosbeach.gr

Located on a magnificent spot, Evinos bar turns sunsets into your special moment. Feel free to visit from early evening and discover our passion and excellence which are the same for the last 20 years. Later at night, get a cocktail and join our groovy spirit. sea front parikia paros, fb: Evinos Bar σελίδα | page | 71

Φωτιά... Πυροσβέστες!

Fire... Firemen! Λέει, περισσότερο μονολογώντας: «Και να σκεφτείς ότι κάποτε μας ενοχλούσε που μας αποκαλούσαν τα γκαρσόνια της Ευρώπης». Ο άλλος δεν το ’χει πιάσει: «Τι μουρμουράς, μωρέ;» Ο Θωμάς Λ. στρέφεται προς το μέρος του, βυθισμένος σε διαδοχικές σκέψεις. «Αναρωτιέμαι ποιος θα ήθελε να τον κάψει;» Ο Αντώνης Ρ. αγανακτεί: «Πού θες να ξέρω; Τράβα ρώτα τους αστυνομικούς στην Παρκιά και στη Σύρο». Τσουγκρίζει τα ποτήρια τους. «Άντε, γεια μας!»

3. Εκδίκηση απ’ το πουθενά /Λύση; Η αλήθεια είναι ότι η συζήτηση με τον Αντώνη Ρ. σχετικά με τα αίτια του θανάτου του Λευτέρη και τα κίνητρα μιας εικαζόμενης εγκληματικής ενέργειας, διέγειρε τη στοχαστική ιδιοσυγκρασία του Θωμά Λ. Έτσι, περιορισμένος στο σπίτι λόγω του τραυματισμού του, έκανε εκτενείς αναζητήσεις στο διαδίκτυο για υποθέσεις παρόμοιες με αυτήν της Μάρπησσας, ενώ συμβουλεύτηκε πολλές φορές έναν φίλο του από την Αθήνα, που από προσωπικό ενδιαφέρον μελετούσε εντατικά τα φαινόμενα που βρίσκονται στο μεταίχμιο μεταξύ της φυσικής νομοτέλειας και υπερφυσικής ερμηνείας. Όταν προς τα τέλη του Σεπτεμβρίου η κατάστασή του βελτιώθηκε σημαντικά, κάτι που του επέτρεπε να βγαίνει από το σπίτι έστω και με πατερίτσες, διεύρυνε ακόμα περισσότερο το πεδίο της έρευνάς του: αναζήτησε βιβλιογραφία για το θέμα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του νησιού, όπου τον καλοδέχτηκαν αφού ήταν μέλος και τακτικός επισκέπτης της, συνάντησε άτυπα σε ένα καφενείο κοντά στην εκκλησία του Ταξιάρχη, στην αγορά της Παρκιάς, τον αστυφύλακα Γιάννη Φρ. από το τοπικό αστυνομικό τμήμα με τον οποίο γνωρίζονταν προσωπικά και από τον οποίο έμαθε ότι το ενδιαφέρον για την υπόθεση, στην οποία αρχικά είχε εμπλακεί το Τμήμα Ασφαλείας από τη Σύρο αλλά και κλιμάκιο αστυνομικών από την Αθήνα, είχε ουσιαστικά εξανεμιστεί και ο φάκελος είχε μπει στο αρχείο χωρίς να θεωρείται επισήμως κλειστός, και τέλος επισκέφθηκε το σημείο του συμβάντος, δίχως ωστόσο να εντοπίσει αξιοποιήσιμα στοιχεία -είχε πια περάσει σχεδόν ένας μήνας.

Τώρα, έχοντας καταφέρει να οδηγήσει τους συλλογισμούς του σε ακέραιο συμπέρασμα, κάθεται απέναντι από τον υποπυραγό Μπ., 42 ετών, στο γραφείο του δεύτερου στο Πυροσβεστικό Κλιμάκιο, στο δρόμο από την Παρκιά προς τη Νάουσα και, κρατώντας έναν φάκελο γεμάτο με χαρτιά, ετοιμάζεται να του ξεφουρνίσει το πόρισμά του. «Είμαστε πυροσβέστες, κύριε διοικητά, και οφείλουμε κάθε θάνατο από φωτιά να τον ερευνούμε διεξοδικά. Έτσι δεν είναι; Το θύμα, λοιπόν, δεν δολοφονήθηκε. Ήταν δυστύχημα!» Ο Μπ. τον κοιτάζει δύσπιστα. «Ένα μήνα ξεψαχνίζει την υπόθεση η αστυνομία και δεν έχει βρει ούτε υπόπτους, ούτε κίνητρο, ούτε τίποτα. Και κατάφερες να βρεις εσύ τη λύση απ’ το σπίτι σου;» Ο Θωμάς Λ. παίρνει στοχαστικό ύφος. «Υπάρχουν παρόμοια παραδείγματα στη λογοτεχνία. Ο αμερικανός συγγραφέας Ρεξ Στάουτ έβαζε τον ήρωά του, τον ντετέκτιβ Νίρο Γουλφ, να λύνει τα μυστήρια μέσα από το σπίτι του. Και ο Μπόρχες έγραψε κάποτε μια συλλογή αστυνομικών διηγημάτων με τίτλο “Έξι προβλήματα για τον Δον Ισίδρο Παρόδι”, στα οποία ο ήρωας εξιχνιάζει διάφορες υποθέσεις μέσα από τη φυλακή». Ο Μπ. κάνει μια γκριμάτσα αποδοκιμασίας κι αφήνει τις φράσεις του Θωμά Λ. να περάσουν ξυστά από το αυτί του.

σελίδα | page | 72

home because of his injury, he carried out extensive searches in the internet about cases similar to that of Marpissa while many a time he consulted a friend of his from Athens who had a personal interest in the study of phenomena on the borderline between physics laws and a supernatural interpretation.

When by the end of September he got much better and was able to walk out of the house, even though with the aid of crutches, he expanded his research field: he sought the relevant bibliography at the island’s Municipal Library, where he was welcomed since he was a member and a regular visitor, had an informal meeting at a coffeehouse near the Taxiarch Church, at Parikia’s market with the policeman Yiannis Fr. from the local police station with whom he was acquainted and learnt from him that the interest in the case in which originally the Security Unit from Siros and a police team from Athens had been involved, had virtually faded and the file had been shelved without being officially closed. Finally, he visited the site of the event but he couldn’t find any evidence –almost one month had passed.

Now having succeeded in guiding his thoughts to a full conclusion, he is seated across the Fire Lieutenant B., 42 years old, at the latter’s office in the Fire Department on the road from Parikia to Naoussa. Holding a file filled with paper, he is ready to come out with his conclusion.

“Chief, we are firemen and we have to investigate thoroughly all deaths due to fire. Isn’t that so? Well, the victim wasn’t murdered. It was an accident!”

B. looks at him doubtfully.

“The police have been combing the case and they haven’t found either suspects or a motive, no nothing, and you managed to find the solution from home?”

Thomas L. adopts a thoughtful look.

“There are similar examples in literature. The American writer Rex Stout had his hero, detective Nero Wolfe solve the mysteries from his home. And Borges has written a collection of detective stories with the title “Six problems for Don Isidro Parodi”, in which the hero solves various cases from inside a prison”.

B. frowns and lets Thomas phrases pass by.

“These things happen in police fiction not in real life. Anyway, what do you think?”

Thomas L. takes off.

“This Lefteris was a victim of what in English is called Spontaneous Human Combustion. They are instances, usually fatal, in which a human being suddenly catches fire without an apparent external cause. In these cases the body burns in a few minutes, the temperature is very high but the fire does not expand to the surrounding space and almost always some part of the body remains intact. Hundreds of such cases have been reported all over the world in the recent centuries”.

B. deciding to refrain from sending his subordinate to hell, asks him: “And how does this happen?”

“The prevailing scientific, I stress this, explanation is that some molecules suddenly get out of control and speed up the body metabolism at a tremendous rate, abruptly increasing its temperature.

However, no one can be certain”.

Thomas L. puts the file on the desk.

“Here, I have all the evidence I’ve collected and which supports my view. I leave it here for you to see” B. finds the story hard to swallow and spits out a choleric response.

ONEIPA

Concept Store Paros LEFKES | Tel: 22840.23.423 | www.oneipa.com σελίδα | page | 73

Φωτιά... Πυροσβέστες!

Fire... Firemen! «Αυτά γίνονται στην αστυνομική λογοτεχνία, όχι στην πραγματική ζωή. Τέλος πάντων. Κι εσύ, τι νομίζεις;» Ο Θωμάς Λ. γκαζώνει: «Αυτός ο Λευτέρης έπεσε θύμα του φαινομένου που ονομάζεται αυτανάφλεξη. Στα αγγλικά αναφέρεται ως Spontaneous Human Combustion. Πρόκειται για περιστατικά, συνήθως θανατηφόρα, όπου ένας άνθρωπος αρπάζει φωτιά, έτσι ξαφνικά, χωρίς εμφανή αιτία. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, το σώμα απανθρακώνεται σε ελάχιστα λεπτά, η θερμοκρασία είναι πολύ υψηλή αλλά η φωτιά δεν επεκτείνεται στον γύρω χώρο και σχεδόν πάντα κάποιο μέρος του σώματος μένει ανέπαφο. Υπάρχουν εκατοντάδες παρόμοιες καταγραφές σε όλο τον κόσμο τους τελευταίους αιώνες». Ο Μπ. ρωτά, περισσότερο για να συγκρατήσει τη διάθεσή του να διαολοστείλει τον υφιστάμενό του: «Και πώς συμβαίνει αυτό;» «Η επικρατέστερη επιστημονική, το τονίζω αυτό, εξήγηση είναι πως προκαλείται από κάποια μόρια, που ξαφνικά αυτονομούνται και επιταχύνουν με τρομακτικό ρυθμό τον μεταβολισμό του σώματος, αυξάνοντας απότομα τη θερμοκρασία του. Αλλά, κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα». Ο Θωμάς Λ. ακουμπά τον φάκελο πάνω στο γραφείο. «Να, εδώ έχω όλα τα στοιχεία που συγκέντρωσα και ενισχύουν την άποψή μου. Τ’ αφήνω για να τα δείτε κι εσείς». Ο Μπ. δυσκολεύεται να χωνέψει όσα έχει ακούσει και εκτοξεύει χολή: «Δηλαδή, μπορεί να τους καίει και ο Θεός για τις αμαρτίες τους;…» Ο Θωμάς Λ. επιστρέφει το σώμα του στην πλάτη της καρέκλας, χωρίς να πτοείται. «Εγώ πιστεύω ότι τον έκαψε το ίδιο το χωριό!» Ο Μπ. αφρίζει: «Έχεις ξεφύγει εντελώς, Θωμά ή είναι η ώρα που λέμε παπαριές;» Ο Θωμάς Λ. παραμένει ατάραχος. «Τίποτα από τα δύο. Θυμάστε πότε πέθανε το θύμα; Δύο μέρες πριν από το Φεστιβάλ “Διαδρομές στη Μάρπησσα”. Το ξέρετε;». Ο Μπ. ανάβει τσιγάρο για να κατευνάσει την ταραχή του. «Φυσικά. Αλλά τι σχέση έχει;» «Απ’ ό,τι έμαθα, το θύμα σκόπευε να αγοράσει πολλά ακίνητα στο χωριό και να τα μετατρέψει σε πολυτελείς κατοικίες για να τις νοικιάζει ή να τις πουλήσει σε τουρίστες. Δηλαδή, ήθελε να του αλλάξει τελείως τον χαρακτήρα». «Και λοιπόν;» «Τι κάνουν οι “Διαδρομές”; Θέλουν να προβάλουν την αυθεντικότητα του χωριού και τη βιωματική σχέση των κατοίκων και των επισκεπτών μαζί του, χωρίς διάθεση για γραφικότητες ή φτηνή εμπορική εκμετάλλευση. Άρα…» «Άρα, τι;» εξανίσταται τώρα ο Μπ. «Άρα, κατά τη γνώμη μου, ο τύπος βρέθηκε στο λάθος σημείο τη λάθος στιγμή. Κατά κάποιο τρόπο, το χωριό τον εκδικήθηκε». Ο Μπ. πετάει μισοκαπνισμένο το τσιγάρο στο τασάκι και πέφτει στην πλάτη της καρέκλας του, έτοιμος να παραδώσει το πνεύμα. «Αν δεν σε ήξερα τόσα χρόνια, ρε Θωμά, θα έλεγα πως είσαι ντιπ μαλάκας ή θεοπάλαβος». Ο Θωμάς Λ. χαμογελά ελαφρά και με κάποια δυσκολία ανασηκώνεται, έτοιμος να φύγει. «Όπως και να ’χει, η ουσία δεν αλλάζει: αυτός ο Λευτέρης κάηκε μόνος του. Είμαι βέβαιος γι’ αυτό. Εσείς, μπορείτε να κάνετε ό,τι νομίζετε. Εγώ, θα επιστρέψω στην υπηρεσία στις 15 Οκτωβρίου που λήγει η αναρρωτική μου άδεια. Γεια σας, κύριε διοικητά». Με αργά βήματα και κουτσαίνοντας ελαφρά πηγαίνει προς την πόρτα. Τον κόβει η φωνή του Μπ., που τώρα έχει γλυκάνει. «Αν βγουν αληθινά όσα μου είπες, ρε Θωμά… Θέλω να πω… Έχω κάποιους γνωστούς στο Αρχηγείο. Μπορώ να τους προτείνω να πας στο ανακριτικό. Σ’ ενδιαφέρει;» Ο Θωμάς Λ. κοιτάζει τον άλλο με θριαμβευτική ηρεμία. Κι ύστερα, χωρίς να πει λέξη, βγαίνει από το δωμάτιο, κλείνοντας την πόρτα πίσω του.

σελίδα | page | 74

“What, God burns them for their sins?...”

Unruffled, Thomas L. leans on the back of his chair.

“I believe the village itself burned him!”

B. is fuming.

“Have you gone out of your mind, Thomas, or is it bullshit time, now?”

Thomas L. remains calm.

“Neither. Do you remember when the victim died? Two days before the “Routes in Marpissa” Festival. Do you know that?”

B. lights a cigarette to calm down.

“Certainly. But what’s the connection?”

“From what I’ve heard, the victim was planning to buy many buildings in the village and turn them into luxury residences for rent or sale to the tourists.

That is, he wanted to completely change its character.”

“So what?”

“What are the “Routes” doing?

They want to highlight the village’s authenticity and the live relationship of the inhabitants and visitors with it, leaving no room for picturesque frivolities or cheap commercial exploitation. So…” “So, what?” an incensed B. asks.

“So, in my opinion, the guy was at the wrong place at the wrong time. In some way the village took its revenge.”

B. throws his half smoked cigarette to the ashtray, leans on the back of his chair, ready to drop dead.

“Thomas, if I hadn’t known you for so many years, I’d say you’re either a fucking fool or a nutter”.

Thomas L. smiles lightly, gets up with some difficulty and is ready to leave.

“Anyway, the point is that this Lefteris burnt by himself. I’m sure of it.

You can do what you think. I’ll return to the service on October the 15th when my sick leave expires. Good bye, sir” Walking slowly and with a slight limp, heads for the door. The voice of B., now in a mellow mood, stops him.

“Well, Thomas if what you say proves to be true... I want to say... I know some people at the Headquarters.

I can ask them to take you to the Investigations Division. Would you be interested?”

Thomas L. looks at the other man in a triumphant and calm manner. Then without saying a word, gets out of the room and closes the door behind him.

** Ο Γιάννης Ράγκος γεννήθηκε το 1966 στην Αθήνα. Από την πλευρά της μητέρας του (Καίτη Ράγκου-Αλιπράντη) συνδέεται με την Πάρο και ειδικότερα τη Μάρπησσα. Είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος. Έχει γράψει αστυνομικά μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα, δοκίμια για την αστυνομική λογοτεχνία, βιβλία δημοσιογραφικής έρευνας, σενάρια για τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και για κόμικς (graphic novels), καθώς και κείμενα για θεατρικές παραστάσεις-performances. Τελευταίο βιβλίο του το graphic novel «Στα μυστικά του βάλτου» (από το ομώνυμο μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα, Εκδόσεις Polaris 2018), σε σενάριο δικό του και σχέδια του Παναγιώτη Πανταζή. * Ο τίτλος του διηγήματος είναι δανεισμένος από τον ελληνικό τίτλο της ταινίας του Τσέχου σκηνοθέτη Μίλος Φόρμαν (19322018) Hori, ma panenko (1967). **Yiannis Ragos was born in Athens in 1966.

On his mother’s side (Kaiti Ragou-Alibranti) he has ties with Paros and especially Marpissa.

He is a writer and journalist. He has written crime novels, novellas and short stories, essays on crime fiction, investigative journalism books, scripts for films, the TV and for graphic novels, as well as texts for theatre performances. His latest book is the graphic novel “In the Secrets of the Swamp” (based on the homonymous novel

by Penelope Delta, ed.

Polaris 2018) –script by him, illustrated by Panayiotis Pantazis.

The title of the story has been borrowed from the Greek title of a film by the Czech director Milos Forman (1932-2018) Hori, ma panenko (1967).

Start your day enjoying the sea view and fill up your energy with a tonic breakfast served with a big smile.

Come and taste our great variety of snacks all day long.

In the evening check our Cocktail Bar and try our cocktails, sharp and imaginative, until the early morning hours with the Rock music of the 80s and 90s and the latest Latin hits in a cool and relaxed atmosphere!

Anchorage All day Music Cafe Bar Piso Livadi, tel. 2284 028740 σελίδα | page | 75

Τα Καπετανέικα Ta Kapetaneika

Για τους περισσότερους από εμάς τα μίλια είναι μπόνους στην κάρτα SeaSmiles. Για κάποιους άλλους πάλι τα μίλια είναι πραγματικά, γιατί τα έχουν διανύσει με πανιά ανοιγμένα και φυσικά δεν σκοπεύουν να σταματήσουν. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν (και θα είναι για πάντα) ο Κώστας Γουζέλης, που τον Δεκέμβρη του 2016 ενώθηκε με το φως φεύγοντας από το σώμα του και αφήνοντας όλους εμάς απαρηγόρητους. Αυτός, «ο μικρός βασιλιάς καπετάνιος» που η ζωή του σφραγίστηκε από την αγάπη του για τη θάλασσα και τα ξύλινα σκαριά. Στην αρχή βρέθηκαν δύο τρεις άνθρωποι και σκέφτηκαν ότι του Κώστα θα του άρεσε να μαζευτούν όλα τα ξύλινα, να έρχονταν και οι φίλοι του στη Νάουσα και να έχει τα άλλα σκαριά συντροφιά η Αθηνά, η σκούνα του που ήταν απαρηγόρητη και αυτή! Και έτσι χωρίς πολλά λόγια και πρωτόκολλα στήθηκε αυτή η γιορτή που γρήγορα βρήκε και όνομα και μάλιστα όχι τυχαίο. Γιατί Καπετανέικα, λέμε τα σπίτια των καπεταναίων που ήταν μια κατηγορία από μόνα τους, ξεχωριστή από τα αρχοντικά και τα λαϊκά σπίτια στο νησί. Όπως ακριβώς ήταν και τα σπίτια που έφτιαχνε ο Κώστας Γουζέλης, Κείμενο: ΔΑΝΑΗ TAL Φωτογραφία: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΒΑΛΛΗΣ σελίδα | page | 76

που εκτός από αρχιτέκτονας ήταν και δεινός αγρότης: έσπειρε το καλό απλόχερα από όπου και αν πέρασε. Μάλιστα. Έτσι έγιναν τα πράγματα και ήρθε ο Σεπτέμβρης του 2017 και τη δεύτερη Παρασκευή του, άρχισαν να πλέουν τα ξύλινα στη Νάουσα της Πάρου. «Η παράδοση θέλει τα ξύλινα σκαριά να έχουν ψυχή / Αλήθεια!!! / Οργανικά δημιουργήματα μετακινούνται στο χώρο αλλάζουν όψη / Έχουν μέρη που τους αρέσουν / Άλλα που δυσανασχετούν / Στα ζόρια σου δείχνουν ότι υποφέρουν μαζί σου.» Εκείνη την Παρασκευή λοιπόν τα ξύλινα που έφταναν στην καινούρια μαρίνα της Νάουσας ήταν κατενθουσιασμένα που έδεναν το ένα δίπλα στο άλλο «με τη διάχυτη νωχελικότητά τους».

Eμείς, αράξαμε λίγο πιο εκεί, σε μια γωνιά της μαρίνας, απλώσαμε ένα πανί και είδαμε το ντοκιμαντέρ του Φοίβου Κοντογιάννη «Αθηνά εκ του μηδενός». Δονηθήκαμε στη φωνή του αφηγητή Κώστα Γουζέλη και λικνιστήκαμε στο πρώτο ταξίδι της Αθηνάς. Ο σκηνοθέτης το θέλησε και πήραμε μια μυρωδιά από το πώς φτιάχνεται μια σκούνα. Αν και τελικά από τη βραδιά, εκτός από τον Κώστα, έλειπε και η μυρωδιά του ξύλου «Ακακίες της Κερκίνης /

For most of us miles are nothing more than the miles offered as a bonus on a SeaSmiles card. For some others the miles are real because they are miles they have travelled at full sail and with no intention of stopping. Among them was (and will always be) Kostas Gouzelis who in December 2016 merged into light, forsaking his body and leaving all of us devastated. He, the “small king captain” whose life was sealed by his love for the sea and the wooden vessels.

που κοπήκαν στο βουνό / Αφρικάνικο ιρόκο / Αφημένο στο Σχιστό / Κυπαρίσσι τραβηγμένο / στον Πύργο της Ηλείας στοιβαγμένο / Και το Πεύκο από τη Σάμο / στο φεγγάρι του κομμένο». Ξημέρωσε Σάββατο, η ημέρα επίδειξης των σκαφών. Η Αθηνά στήθηκε στη μέση στα ανοιχτά της Νάουσας, σημαδούρα για τα υπόλοιπα σκάφη που περνούσαν από μπροστά της με το ελαφρύ σεπτεμβριάτικο αεράκι να σπρώχνει τα ανοιγμένα πανιά. Χωρίς νικητές και νικημένους, μόνο συμμετέχοντες. Κι εγώ, κολυμπώντας στα ρηχά νερά δίπλα από τις Κολυμβήθρες, είχα τη χαρά να βρεθώ σε μια μοναδική έκθεση έργων τέχνης, πότε περπατώντας μέσα στο νερό, πότε κολυμπώντας, πλησίασα ένα - ένα τα πλεούμενα και τα θαύμασα από κοντά. Και το απόγευμα πίσω στη Νάουσα, το παλιό λιμανάκι για πρώτη φορά άδειο μια που οι ντόπιοι είχαν αποσύρει τα δικά τους σκάφη κάνοντας χώρο για τους μουσαφιραίους! Πράγματι ένα - ένα τα σκαριά έδεναν στο παλιό λιμανάκι κι όπως ανάσαινε το δείλι και ο ήλιος έγερνε στο πλευρό της θάλασσας, μπήκε τελευταία και η Αθηνά. Το λιμανάκι έδωσε το σήμα και το γλέντι άρχισε! Τα κατάρτια - «φωνήεν ξύλο», «λαλός τροπής» - με τα συρματόσχοινα τους και όλα τα χιλιάδες μέτρα σχοινιά που είχαν πάνω τους, σωστές αντένες, έστειλαν τη γιορτή παντού ολούθε αλλά κυρίως, όσο πιο κοντά γίνεται στα αστέρια. Τα «Καπετανέικα» ήταν της ναυτοσύνης γιορτή. Οι Άγγλοι τη ναυτοσύνη την λένε seamanship. Και τα «Καπετανέϊκα» ήταν ακριβώς αυτό, ο άνθρωπος και η θάλασσα και το ανάμεσό του που γεννιέται και γίνεται όταν τα μίλια δεν είναι μπόνους αλλά πραγματικός χρόνος πλεύσης μέσα “Σε μια μάζα οργανικών υλικών / Που κουβαλούν τη ζωή μέσα τους / Ζωή που τιθασεύεται από χέρια ανθρώπινα / Όλα μαζί φτιάχνουν έναν οργανισμό που κινείται αυτόνομα, / με τις πειθαρχημένες κινήσεις των ναυτικών / Ένα θαύμα.”. Και η ναυτοσύνη είναι ένα θαύμα, αλλά για αυτό θα σας μιλήσω κάποια άλλη φορά... P

* Τα αποσπάσματα και το σχέδιο είναι από το βιβλίο του Κώστα Γουζέλη «Ωδές για την μπρατσέρα Αθηνά» εκδόσεις Ποντοπόρος 2012.

Για τους περισσότερους από εμάς τα μίλια είναι μπόνους στην κάρτα SeaSmiles. Για κάποιους άλλους πάλι τα μίλια είναι πραγματικά...

For most of us miles are nothing more than the miles offered as a bonus on a SeaSmiles card.

For some others the miles are real...

At first two or three friends met and agreed that Kostas would be pleased if all the wooden vessels gathered together, if his friends came to Naoussa and the other craft kept company to Athena, his schooner, which was also grieving. Without further ado, this feast was organized and soon it was given a name, an appropriate one: “Kapetaneika”. We call “Kapetaneika” the houses of captains because they were one of a kind, distinct from the mansions or the folk architecture houses on the island. They were like the houses built by Kostas Gouzelis who besides being an architect was alaso an excellent farmer: he sowed good deeds everywhere.

Well, that was it and then September 2017 came and on its second Friday the wooden vessels began sailing to Naoussa, Paros. ‘Tradition tells us the wooden vessels have a soul/Truth!!!/Organic artifacts moving in space changing form/They have places they like/ places they resent/In trouble, they show you they suffer with you.”

On that Friday, the wooden vessels which sailed to the new marina of Naoussa were elated at having anchored side by side “in their diffused languor”. We anchored nearby at a corner of the marina, unfolded a sheet and watched the documentary film of Foivos Kontoyiannis “Athena Ex Nihilo”. We quivered with the voice of the narrator, Kostas Gouzelis, and we swayed in the first trip of Athena. It was the director’s wish to give us a rough idea of how a schooner is built. Nevertheless, the night missed not only Kostas but also the scent of wood “Acacias of Kerkini / cut in the mountain / African iroco / abandoned at Shisto / a Cypress uprooted / at Pirgos of Ilia piled up / And the Pine from Samos / cut by its moon”.

Then Saturday dawn came, the day for the show. Athena took a position in the middle, off the port of Naoussa, a buoy for the other vessels which passed before her as the light September wind filled their unfurled sails. Without winners or runners up, only participants.

Swimming in the shallow waters close to Kolimbithres, I had the pleasure of finding myself at a unique art exhibition; swimming or walking in the water, I approached the vessels and I admired them, one by one. And then in the afternoon, back to Naoussa. For once the small port was empty as the locals had taken their vessels, making room for the guests! One by one the vessels moored at the small old port and as the dusk was breathing and the sun was sinking into the sea, Athena was the last to enter. The small port gave the signal and the feast began. The masts-“talking wood”, “speaking keel”-with their wire ropes and their thousands of meters of ropes on them were like antennas transmitting the feast everywhere but mainly to the stars- as close as possible.

The “Kapetaneika” was a marine feast; the English would call it a seamanship feast. This is the meaning of “Kapetaneika”, the man and the sea and what is in between, something born and grown when the miles are not a bonus but real sailing time “In a mass of organic material / Carrying Life inside / Life harnessed by human hands / all together creating an organism in autonomous movement, / with the disciplined action of the seamen /A miracle...”

Seamanship is also a miracle but I shall tell you about it some other time...

P

* The excerpts are from Kostas Gouzelis “Odes for the bracer Athina”, ed.Pontoporos 2012.

σελίδα | page | 77

Η συνέντευξη αυτή δόθηκε την άνοιξη του 2014 στο περιοδικό Parola και την επαναδημοσιεύμε με την ευκαιρία της διοργάνωσης των "Καπετανέικων" στην μνήμη αυτού του σημαντικού ανθρώπου.

This interview was given to Parola magazine in the spring 2014 and we publish it again on the occasion of "Kapetaneika" festival which is to be held in memory of this great man.

Κώστας Γουζέλης | Kostas Gouzelis

Να γράφεις και να πράττεις με την καρδιά σου Write and act with your heart σελίδα | page | 78

Τον Κώστα Γουζέλη στην Πάρο τον γνωρίζουν κι οι πέτρες. Για εκείνους που δεν τον ξέρουν, ιδού πώς συστήνεται ο ίδιος στο «A House in Cyclades», έναν από τους τίτλους των εκδόσεων «Ποντοπόρος» –μία από τις δραστηριότητές του στο νησί: «Ο Κώστας Γουζέλης σπούδασε αρχιτεκτονική στη Ρώμη και γλυπτική δίπλα στον Emmanuel Herzl. Μελετάει και κατασκευάζει σπίτια κυρίως στις Κυκλάδες. Έχει κάνει μερικές εκθέσεις γλυπτικής. Παράλληλα ασχολείται με την αναστήλωση παλιών ξύλινων ιστιοφόρων καϊκιών και τη δημιουργία ντοκιμαντέρ με θαλασσινά θέματα». Κείμενο: ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ | Φωτογραφίες: ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΦΛΗΣ

Kostas Gouzelis is a well-known figure in Paros. For those unfamiliar with him that’s how he introduces himself in “A House in Cyclades”, a Pontoporos publication -another of his activities on the island: “Kostas Gouzelis studied architecture in Rome and sculpture with Emmanuel Herzl. He designs and constructs houses mainly in the Cyclades-Greece.

He has exhibited his sculpture in various galleries.

He has restored old greek traditional sailing vessels and produced documentaries regarding the Aegean sea and its people.”

σελίδα | page | 79

Κώστας Γουζέλης | Kostas Gouzelis Να γράφεις και να πράττεις με την καρδιά σου Write and act with your heart

Πόσο λίγα χωράνε μέσα σε τέτοια «επίσημα» βιογραφικά... Καθώς με ξεπροβοδίζει, έπειτα από σχεδόν δίωρη κουβέντα, κι ας ήταν κομμάτια (είχε μόλις επιστρέψει από ταξίδι), μου χαρίζει ένα αντίτυπο του παραπάνω βιβλίου με την αποκρυσταλλωμένη άποψή του περί αρχιτεκτονικής και μαζί την ποιητική του συλλογή «Ωδές για την μπρατσέρα Αθηνά», με την ευχή στην αφιέρωση «Να γράφεις και να πράττεις με την καρδιά σου». Μια φράση που επίσης απουσιάζει από το «επίσημο» βιογραφικό, μολονότι συνοψίζει τη φιλοσοφία της ζωής του. Να μερικά απ’ όσα είχε να αφηγηθεί ο Κώστας Γουζέλης όταν κλήθηκε να ανατρέξει στους δεσμούς του με την Πάρο, να σταθεί σ’ αυτά που έχει να μας προσφέρει η παράδοση, να μιλήσει για τα μελλοντικά του σχέδια και γι’ αυτά που πιάνουν οι κεραίες του, αλλά, πάνω απ’ όλα, να θυμηθεί μερικά από όσα έκανε με την καρδιά του. «Πρωτοπάτησα στην Πάρο καλοκαίρι, παιδάκι, όταν ήρθαμε με τη μητέρα μου στον Δρυό, στο σπίτι της γιαγιάς μου, για διακοπές. Έχω κρατήσει πολύ ωραίες αναμνήσεις αλλά η σχέση μου με το νησί κατοχυρώθηκε αργότερα, το ’69, όταν ήμουν πρωτοετής της αρχιτεκτονικής στη Ρώμη. “Θα ’μαι στην Πάρο, έλα να με βρεις”, μου ’χε πει ένας ιρλανδός φίλος μου, ποιητής και καθηγητής στο αμερικανικό πανεπιστήμιο της πόλης, ο Ντέσμοντ Ο’ Γκρέιντι, και δεν ήταν ο μόνος που αναφερόταν σ’ αυτήν. Στο χυτήριο του Χερτζλ, του οποίου ήμουν βοηθός τότε, όλοι οι γλύπτες, πενηντάρηδες οι περισσότεροι, μια εξαιρετική καλλιτεχνική παρέα, μόνο για την Πάρο μιλούσαν... «Θυμάμαι το βράδυ που έφτασα στην Παροικιά. Ήμουν ξεκούραστος – είχα φτιάξει μια μπράντα, ένα είδος αιώρας, που την κρεμούσα κάθε τόσο σε δυο σίδερα του πλοίου και, σε όλο το ταξίδι, δεν με είχε ενοχλήσει κανείς! Ήταν “νύχτα ψαριού και κρασιού” ή κάτι ανάλογο. Βρέθηκα με χιλιάδες κόσμο σ’ ένα καταπληκτικό περιβάλλον και μέθυσα τόσο, ώστε ήρθαν αστυνομικοί και με μάζεψαν. Ξύπνησα χωμένος στο σλίπινγκ μπαγκ, σ’ ένα στενάκι της Νάουσας, από τις φωνές ενός γαϊδάρου. Μαγικό! Τότε μάλλον αποφάσισα ότι κάποια στιγμή θα εγκατασταθώ εδώ. «Εκείνη την περίοδο πηγαινοερχόμουν, είχαμε χούντα, είχαμε αγώνα, κι όποτε έφτανα στην Πάρο ένιωθα ότι συναντώ μια “κανονική” Ελλάδα, αισθανόμουν ασφάλεια. Η παρέα της Ρώμης κι από κοντά οι ντόπιοι –νέοι, ψαράδες, υποψιασμένοι, πολιτικοποιημένοι, άνθρωποι που παραμένουν και σήμερα φίλοι μου– ήταν εκρηκτικός συνδυασμός. Ένας παράδεισος!» Ο Κώστας Γουζέλης γεννήθηκε στην Αθήνα, πήγε δημοτικό στη Βαγδάτη, όπου ο μηχανικός πατέρας του εργαζόταν για το γραφείο Δοξιάδη, και στη Ρώμη έφτασε με το απολυτήριο του Κολλεγίου Αθηνών, όντας ήδη γερά δεμένος με τη θάλασσα, ως παλιός αθλητής της ιστιοπλοΐας στον Βόλο. Όταν στη Μεταπολίτευση τον ρώτησαν πού ήθελε να υπηρετήσει, αντί για το Πεντάγωνο, διάλεξε τη Σύμη. «Ήθελα ένα μέρος χωρίς αξιωματικούς, χωρίς τίποτα... Στη Σύμη φτιάχναμε οχυρωματικά

σελίδα | page | 80

Speaking of his formal studies however transmits too little information. As he brings me to his front door, after nearly two hours of lively and intense conversation and despite his exhaustion -he had just returned from a journey-, Gouzelis gives me a copy of the abovementioned publication. It is a book of strong opinions about architecture and life and a collection of his poems, “Ode to the sailing vessel Athena”. The dedication reads “Write and act with your heart”.

This phrase is absent from his formal curriculum, although it encapsulates the philosophy of his life.

Here are some of Kostas Gouzelis’ reflections when asked about his ties with Paros, about what tradition can offer us, what his intuition tells him and his thoughts for future plans. But most of all, about his memories -of what he has done with his heart.

Στη Σύμη φτιάχναμε οχυρωματικά έργα κι εγώ, στον ελεύθερο χρόνο μου, έφτιαξα το πρώτο μου καΐκι.

In Simi we built palisades, and I built my first boat in my free time.

“My first time in Paros was as a child, when I came with my mother one summer to my grandmother’s house in Drios. I have kept many fond memories but my relationship to the island was firmly established only later, in 1969. I was then in my first year of architectural studies in Rome, when an Irish friend of mine, Desmond O’ Greidy, poet and professor at the American University of Rome, told me, “I’ll be in Paros, come and find me.” He wasn’t the only one who referred to Paros. In the foundry of Herzl, whose assistant I was, all the sculptors -most of them in their fifties- spoke only of Paros. It was an excellent company of inspiring artists.

I remember the night I arrived in Parikia.

I was restful. I had invented a contraption, something like a hammock, which I hung between two bars on the boat, and during the whole journey no one bothered me! It was the “Night of Fish and Wine”. I was amongst thousands of people in an amazing festive island ambience. I got so drunk that the police came to arrest me. But I woke up tucked in a sleeping bag in a small passageway in Naoussa,

έργα κι εγώ, στον ελεύθερο χρόνο μου, έφτιαξα το πρώτο μου καΐκι. Είχα αγοράσει ένα παρατημένο για ψίχουλα κι έπειτα από ενάμιση χρόνο το παρέδωσα καινούργιο, με αντάλλαγμα να μπορώ να φτιάξω το δικό μου καΐκι πια, την “Ευαγγελίστρια”. Τελειώνοντάς το, ζήτημα να είχα ένα πενηντάρικο πάνω μου. Πουλάω, όμως, σε εξωφρενική τιμή ένα παλιό κομπρεσέρ για σφουγγαράδες και στη συνέχεια, διακινώντας κιλίμια μεταξύ Νάουσας και Μποντρούμ, γίνομαι βασιλιάς! Τότε, περίπου στα τέλη της δεκαετίας του ’70, στήνω δυο αντίσκηνα σ’ ένα οικόπεδο στον Δρυό που μου ’χε αφήσει η μάνα μου, μια από το Μοναστηράκι και άλλη μια γύφτικη αντί μπάνιου πλάι της, και μέσα σ’ ένα χειμώνα χτίζω ένα πολύ ωραίο σπίτι, καρπό πραγματικά μεγάλης ανάγκης για δημιουργία, που διακρίθηκε σε πανελλήνιο διαγωνισμό επί Τρίτση –με ιδιαίτερα υψηλό έπαθλο, μάλιστα». Χάρη σ’ αυτό το σπίτι ρίζωσε τελικά ο Γουζέλης στην Πάρο. Αντί να ενταχθεί σε κάποιο αρχιτεκτονικό γραφείο ή να χτίζει πολυκατοικίες, το πούλησε σ’ έναν ελβετό ατζέντη κλασικής μουσικής κι έβαλε μπροστά να χτίσει το επόμενο και μετά το επόμενο, έχοντας καλά χωνεμένα μέσα του τα διδάγματα του Δημήτρη Πικιώνη και του Άρη Κωνσταντινίδη, αλλά και του Κυριάκου Κρόκου, πολύτιμου συνομιλητή στα πρώτα αρχιτεκτονικά του βήματα. «Το θέμα είναι να προσεγγίζεις τα πάντα με σεβασμό», επιμένει. «Επιχειρείς κάτι που θα συμβαδίζει με την ομορφιά της ζωής, όχι για λόγους εκμετάλλευσης, αλλά επειδή πραγματικά το κάνεις κέφι, όπως θα έκανες μ’ ένα γλυπτό. Από το ’90 άρχισαν να προσγειώνονται από την Αθήνα

Επιχειρείς κάτι που θα συμβαδίζει με την ομορφιά της ζωής, όχι για λόγους εκμετάλλευσης, αλλά επειδή πραγματικά το κάνεις κέφι.

with the braying of a donkey in my ears.

Magical! I guess that was the moment I decided that one day I would live here on Paros. But back then I was still traveling between Italy and Greece. We had the junta, we had a struggle, but every time I arrived in Paros I felt that I met a “normal” Greece. I felt secure. My friends from Rome and the locals –young people, fishermen, politically active people that remain my friends to this day– were a wonderfully explosive mixture. It was heaven!”

You try something that will keep up with the beauty of life, not for reasons of exploitation, but because you really like it.

Kostas Gouzelis was born in Athens but went to elementary school in Baghdad where his father, an engineer, worked for the office of Doxiadis. Kostas arrived in Rome with a diploma from Athens College and as an accomplished Volos sailor with an already deep connection to the sea.

When the political changeover came and the army asked him where he wanted to serve, instead of the Pentagon, he chose the small island of Simi. “I wanted a place without officers, without anything...

In Simi we built palisades, and I built my first boat in my free time. I bought one for next to nothing, chicken feed really,

σελίδα | page | 81

Κώστας Γουζέλης | Kostas Gouzelis Να γράφεις και να πράττεις με την καρδιά σου Write and act with your heart

δεκάδες γραφεία στην Πάρο, ετοιμάζοντας μελέτες σε χρόνο ρεκόρ. Υπήρχε περίπτωση να βγει κάτι σωστό απ’ αυτό; Πρέπει να ξέρεις τον τόπο, τι μέρος του λόγου είναι οι άνθρωποί του, ποιες είναι οι ανάγκες του… Χρειάζεται μια ισορροπία, δεν μπορείς να πετάς στο βουνό ό,τι σου ’ρχεται. Όταν όμως η κυβέρνηση έχει σηκώσει ψηλά τα χέρια, όταν τα νησιά δεν έχουν ούτε σχολεία ούτε μαρίνες κι αποτελούν ξέφραγο αμπέλι για τον κάθε κομπιναδόρο που υπόσχεται ανάπτυξη… ακόμα κι αν δεν έχεις μπει σ’ αυτήν τη λογική, κάποια στιγμή θα συμμετάσχεις στο παιχνίδι. Δεν είμαι αριστοκράτης ούτε, όμως, και δογματικός· έφτιαξα κι εγώ δύο συγκροτήματα. Όμως, είχε ξεφύγει το πράγμα. Η κρίση υπήρξε σωτήρια απ’ αυτήν την άποψη...» Η ποιότητα των ανθρώπων πόσο επηρεάστηκε στο μεσοδιάστημα; «Άλλαξε πολύ», λέει ο Γουζέλης, «εξαιτίας κυρίως του πολέμου ενάντια στην αλιεία, με τελείως ψευδείς ισχυρισμούς, και της μαζικής καταστροφής των καϊκιών που ακολούθησε. Έως το ’85 υπήρχαν πάνω από ογδόντα καΐκια στη Νάουσα. Το ’90 είχαν μείνει πενήντα και σήμερα δεν ξεπερνούν τα τέσσερα. Πράγμα που σημαίνει ότι περίπου ο μισός πληθυσμός της πόλης που απασχολούνταν στην αλιευτική βιομηχανία διαλύθηκε. “Σπάστε τα καΐκια” ήταν η κοινοτική οδηγία – και το έκαναν! Πουθενά αλλού δεν συνέβη αυτό! Ούτε στην Αγγλία, ούτε στη Γαλλία, ούτε στην Ιταλία, πουθενά. Κι εμείς, θαλασσινός λαός, δεν κάναμε το παραμικρό για να προστατεύσουμε αυτήν τη σπουδαία παραδοσιακή τέχνη. Αν δεν είχαμε γυρίσει με τον Κολόζη τη σειρά ντοκιμαντέρ “Αιγαίο νυν και αεί” ίχνος της δεν θα διασωζόταν!» Πώς αντιλαμβάνεται ο ίδιος την παράδοση; «Σαν μια δύναμη που δίνει κατευθύνσεις», λέει. «Η παράδοση αφορά τη βαθύτερη ουσία των πραγμάτων, τον τρόπο που αυτά συλλαμβάνονται και υλοποιούνται, την ιδεολογία που κουβαλούν. Στις μέρες μας, όμως, αρκούμαστε στην καταγραφή, την αντιγραφή, την αναμετάδοση, σαν να μην παίρνουμε χαμπάρι από την ουσία, σαν να έχει σαπίσει το μέσα μας. Κρατάει χρόνια η πτώση του ανθρώπου. Βλέπουμε γύρω μας περισσότερη ανάγκη για φιγούρα, παρά αγάπη· η δημιουργία και η επιτυχία έχουν ταυτιστεί με το χρήμα και την προβολή στα ΜΜΕ, ούτε μεταξύ μας δεν μπορούμε να τα βρούμε, χώρια οι καρκίνοι και οι ψυχασθένειες που κάνουν θραύση. Κι όμως, όσο κάποιοι κάνουν ό,τι κάνουν με την καρδιά τους, το παιχνίδι δεν χάνεται. Έτσι πορεύτηκα, κι έτσι εύχομαι να συνεχίσω. Θα ’θελα να δημιουργήσω κι άλλα όμορφα σπίτια, να εμβαθύνω κι άλλο, να γίνω ακόμα πιο εντάξει άνθρωπος. Στα μικρά μέρη, όπως είναι η Πάρος, το αντιλαμβάνεσαι πιο εύκολα: μόνο οι πράξεις μας μετράνε, αυτές δείχνουν την πραγματική μας σύγκρουση με την κοινωνία. Χαίρομαι πολύ όταν οι νέοι επιδιώκουν τη συντροφιά μου, κι ακόμα περισσότερο όταν νιώθω ότι μπορούμε να συνεννοηθούμε!» P

σελίδα | page | 82

and after one and a half years I gave it back almost brand new. In exchange, I was able to build my own boat, the “Evagelistria”. When it was finished, I had only 50 drachmas left. But I managed to sell an old jackhammer for an unreasonably high price and then, trading rugs between Naoussa and Bodrum, Turkey, I became a king! Back then, in the 70s, I put two tents on the property that my mother had left me in Drios, one tent from Monastiraki, and one from the gypsies which I used as a bathroom. Within a year I built a very nice house, fruit of my great creative need which received a very high award in a Panhellenic contest when Tritsis was Minister for Housing, Planning and the Environment.

Gouzelis put his roots down in Paros. Instead of working in or opening an architectural office, he sold the house to a Swiss agent of classical music, and started building the next one and the next… In his first architectural steps he stayed close to the design principles of Dimitris Pikionis and Aris Konstantinidis but also of Kyriakos Krokos, a valuable interlocutor. “The important thing is to approach everything with respect”, he insists. “You try something that will keep up with the beauty of life, not for reasons of exploitation, but because you really like it, just as you would do with a sculpture. From the beginning of the 90s many architectural offices from Athens that drafted blueprint, in no time, started to open in Paros. Was it ever possible that something right would have come out of it? You have to know the land, its people, and its needs. There must be a balance, and you cannot just build on the mountains whatever comes to your mind. But the government has raised their hands high, because when the islands have no schools, no marinas, they are open to every con man that promises development. Even if you don’t think like that, at some point you will play the game. I am not an aristocrat, nor dogmatic –I also built two blocks – but the situation was out of control. The current economic crisis was a salvation from this point of view...

How did this affect the quality of the people in the meantime? “It changed a lot, mainly because of the war against fishery, with totally false allegations, and the mass destruction of the boats that followed. Until ’85 there were over eighty fishing boats in Naoussa. In the 90s there were only fifty, and today they are not over four. This means that about half of the population of the town, who worked in the fishing industry, was brought down. “Destroy the boats”, said the Community Directive, and they did it! This has never happened anywhere else. Not in England, not in France, not in Italy, nowhere. And we, as a sea nation, did nothing to protect this important traditional art. If we hadn’t shot the documentary series “Aegean Forever” with Kolozis there would be no trace of this art left.” Ηow does he understand tradition? “Tradition is a force that gives direction.

Tradition concerns the deeper being of things, in the way that they are conceived, perceived, and realized- in the ideology that they carry. In our days, we settle for listing, copying, broadcasting, as if we don’t realize the Essential, as if our insides were rotten. The fall of man lasts for years. We see around us more need for show than for love. Today creation and success are linked with money and projection on TV. So much has gone “off-course’.

We cannot even talk to one another, not to mention the cancer and the neuroses that rule the world. Nevertheless as long as some people do what they do with their hearts, the game is not over. This is how I lived my life and how I wish to proceed. I would like to create more beautiful houses, to immerse deeper, to become a better person. In small places, like Paros, you perceive it more easily: only our acts count, they show our real relationship with the world. I am glad when young people ask for my company and even more when I feel that we can communicate!” P

Μάστορες | Artisans Έξι παραδοσιακοί τεχνίτες, αφήνουν για λίγο το έργο τους για να κοιτάξουν στον φακό της φωτογράφου Φανής Αλεξανδροπούλου και να απαντήσουν στις ερωτήσεις μας. Τα λόγια τους λίγα, εδώ μιλούν τα χέρια μέσα από την τέχνη και το υλικό του καθενός: μάρμαρο, ξύλο, σίδερο, πηλός και νήμα. Τέχνες παλιές όσο και ο άνθρωπος. Κοινό γνώρισμα όλων, ότι αγαπούν με πάθος τη δουλειά τους και θα αφήσουν ισχυρό αποτύπωμα στο νησί όπως συμβαίνει πάντοτε με τους αυθεντικούς δημιουργούς.

Six traditional artisans stop their work for a while to look at the camera of the photographer Fanny Alexandropoulou and answer our questions. Their words are few but their hands tell their story through their artistry and the materials they work on - marble, wood, iron, clay and thread. Old arts, as old as mankind. They passionately love their work and, like all genuine creators, they will all leave a strong imprint on the island.

σελίδα | page | 83

ΜΠΕΝΈΤΟΣ ΣΚΙΑΔΆΣ, Αλυκή Ονομάζομαι Μπενέτος Σκιαδάς και είμαι λαϊκός τεχνίτης. Εμένα μου άρεσε να μαστορεύω. Ήθελα μάλιστα να κάνω πάντα κάτι το καλλιτεχνικό. Η κανονική δουλειά μου ήτανε ψαράς. Πάντα όμως κάτι έφτιαχνα. Και μάζευα απ’ όλα τα εργαλεία. Δουλεύοντας στα καράβια των Γουλανδρήδων έμαθα πολλά πράγματα από τους μηχανικούς. Όταν ήρθε το ρεύμα στην Πάρο, εγώ πήρα την πρώτη ηλεκτροκόλληση. Το σπίτι που έφτιαξα στο νησί, όταν γνώρισα τη γυναίκα μου, το κατασκεύασα πρώτα σε μινιατούρα και το έστειλα στους μαστόρους να μου το φτιάξουν ακριβώς, γιατί εγώ έλειπα στα καράβια. Από εκεί ξεκίνησε η ιδέα με τις μινιατούρες. Έφτιαχνα εκκλησίες, σπιτάκια, πηγάδια, πλοία, όλα ακριβή αντίγραφα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Τότε η γυναίκα μου η Πόπη, μου έδωσε την ιδέα για το μουσείο. Να συγκεντρώσουμε τα έργα μου σ΄ αυτό, μου είπε, για να κάνουμε κάτι καλό για το νησί μας. Το αποτέλεσμα; Σαράντα χρόνια δουλειάς. Το γαλλικό πλοίο έκανα ένα χρόνο να το φτιάξω. Η Εκατονταπυλιανή μου πήρε δυο χρόνια. Η ιδέα της γυναίκας μου έπιασε τόπο. Εκατοντάδες άνθρωποι το επισκέπτονται κάθε χρόνο. Γι αυτό, μέσα σ’ αυτό, υπάρχει πάντα ζωντανή η μνήμη της.

BENETOS SKIADAS, Alyki My name is Benetos Skiadas, I’m a folk artisan. I like tinkering with things. I always wanted to do something artistic.

My regular job was fisherman. But I always made this or that. I collected all sorts of tools. I worked on the ships of the Goulandris family and there I learnt much from engineers. When electricity came to Paros, it was me who had the first welding. When I met my wife and I wanted to have a house on the island I first made a miniature of it and sent it to the builders to make the house exactly like the miniature -at the time I was on the ships. That’s how the idea of miniatures started. I made churches, small houses, wells, ships, all exact replicas down to the last detail. Then, Popi, my wife, had the idea for a museum. “We’ll put all your works in it, we’ll do something good for our island”, she told me. The result? Forty years of work. It took me one year to make the French ship and two years to make the church of Panagia Ekatontapiliani.

My wife’s idea has paid off. Hundreds of people visit the museum every year and her memory always lives in it. σελίδα | page | 84

ΚΏΣΤΑΣ ΦΟΊΦΑΣ, Λεύκες

ΒΑΣΊΛΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΊΟΣ, Λεύκες

Ονομάζομαι Κώστας Φοίφας και είμαι αγγειοπλάστης. Έμαθα την τέχνη από τον θείο μου Γιάννη Κυδωνιέα παίζοντας εδώ απ’όταν ήμουνα μικρός και αργότερα στην Αθήνα από τον Λιβάνιο. Εγκαταστάθηκα στην Πάρο το 1986 κι από τότε κάνω αυτή τη δουλειά. Από το 1993 οπότε πέθανε η θεία μου Βιργινία Κυδωνιέως η οποία ήταν ζωγράφος και διακοσμούσε τα αγγεία με μια μοναδική τεχνική, δουλεύω το μαγαζί μόνος μου. Είναι το παλιότερο εργαστήριο αγγειοπλαστικής της Πάρου, ιδρύθηκε το 1951.

Ονομάζομαι Βασίλης Παντελαίος και είμαι μαραγκός. Ξεκίνησα να μαθαίνω την τέχνη το1959 δίπλα σε ένα μάστορα εδώ στο χωριό, μετά πήγα σε μια σχολή στην Κω, μετά στην Αθήνα και μετά ήρθα πάλι εδώ κι έφτιαξα μαγαζί. Το ξύλο είναι πράγμα ζωντανό και πολύ ωραίο υλικό. Το δουλεύω για να γίνει έπιπλο αλλά και το σκαλίζω για να γίνει ένα έργο τέχνης. Παλιά δεν υπήρχαν επενδυμένα, απομιμήσεις κλπ. Όλα γίνονταν με το χέρι και από ξύλο. Τώρα βιδώνουνε, δεν φτιάχνουν έπιπλα.

KOSTA FIFAS, Lefkes My name is Kostas Fifas, I’m a potter. I learnt the art from my uncle Yiannis Kidonieas, while playing here as a child and later in Athens, from Livanios. I settled at Paros in 1986 and since then I do this job. Since 1993, following the death of my aunt Virginia Kydonieos who was a painter and decorated the vessels using a unique technique, I run the shop by myself. It’s the oldest ceramic workshop at Paros, established in 1951.

VASILIS PANTELEOS, Lefkes My name is Vasilis Panteleos, I’m a carpenter.

I learnt the craft from a carpenter here in the village in 1959, then I went to a school at Kos, then to Athens and then I came here and opened a shop. Wood is something alive and very beautiful. I make furniture but I also carve to create an art work. In the past there were no veneered things or replicas. Everything was made of wood and by hand. Now, they just screw, they don’t make furniture. σελίδα | page | 85

ΜΑΡΙΓΟΎΛΑ ΦΥΣΙΛΆΝΗ, Μάρπησσα Ονομάζομαι Μαριγούλα Φυσιλάνη και είμαι υφάντρα. Την τέχνη μου την έμαθε η μητέρα μου Φλώρα Ανουσάκη και μια παλιά υφάντρα από τις Λεύκες. Υφαίνω συστηματικά εδώ και πέντε χρόνια και στο σπίτι μου υπάρχει ο μοναδικός πια αργαλειός του χωριού. Είναι όλος ξύλινος φτιαγμένος το 1858. Φτιάχνω υφαντές χειροποίητες τσάντες, οι οποίες αγαπήθηκαν πολύ από τις γυναίκες και ταξιδεύουν πλέον σε όλον τον κόσμο. Είναι καλλιτεχνική δουλειά. Κάθε φορά σου δίνει και κάτι καινούριο. Την πιο μεγάλη χαρά όμως την παίρνω όταν νιώθω ότι κάνω ένα καλό στον τόπο μου.

MARIGOULA FYSSILANI, Marpissa My name is Marigoula Fyssilani, I’m a weaver. I learnt the craft from my mother Flora Anoussaki and an old weaver from Lefkes. I have been weaving systematically for five years now. Mine is the only loom left in the village. It is of solid wood, made in 1858. I weave handmade bags well liked by women and now travelling all over the world. It is an artistic work. Each time, it gives you something new. However, my greatest pleasure is when I feel I do something good for my place. σελίδα | page | 86

ΜΙΧΆΛΗΣ ΣΚΟΡΔΊΛΗΣ, Λεύκες

ΦΩΚΙΑΝΌΣ ΕΜΜΑΝΟΥΉΛ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΊΟΥ, Μαράθι

Ονομάζομαι Μιχάλης Σκορδίλης και είμαι σιδεράς. Έμαθα τη δουλειά από παιδάκι κοντά στον πατέρα μου. Η δουλειά του σιδερά είναι πολύ σκληρή αλλά όταν την κάνεις από μικρός την αγαπάς. Το φυσερό και το αμόνι χρειάζονται καλό μάτι και σταθερό χέρι. Εδώ φτιάχνω σιδηροκατασκευές, πόρτες, κάγκελα, όλα κατά παραγγελία αλλά και δύσκολα εργαλεία που δεν υπάρχουν πια στο εμπόριο. Τώρα ξαναγυρίζουμε σ’ αυτά, τα παλιά. Η φωτιά και το σίδερο είναι πράγμα σκληρό αλλά κι αυτή η δουλειά, όπως όλες, χρειάζεται αγάπη και μεράκι.

Ονομάζομαι Εμμανουήλ Φωκιανός και είμαι λιθοξόος. Σκαλίζω την πέτρα και το Μάρμαρο. Ξεκίνησα τη δουλειά πριν από 25 χρόνια και είμαι αυτοδίδακτος. Κάθε πέτρα κρύβει μέσα της μια μορφή που εγώ προσπαθώ να τη βγάλω από μέσα σκαλίζοντας. Όσο πιο δύσκολο και σκληρό είναι το υλικό, τόσο πιο καλός ο τεχνίτης που θα το δαμάσει και θα του δώσει μορφή. Η δουλειά του λιθοξόου είναι σκληρή. Όμως είναι και μια όμορφη τέχνη.

MICHALIS SKORDILIS, Lefkes My name is Michalis Skordilis, I’m a blacksmith. I learnt the job from my father while still a small child.

It’s hard work but if you start when you are still a child, you come to love it. The bellows and the anvil need a good eye and a steady hand. I make iron constructions, all made to order and difficult tools that are no longer on the market.

Now we go back to them, the old things. Fire and iron are hard but this job as any other needs love and passion.

FOKIANOS EMMANUEL OF ANTONIOS, Marathi My name is Emmanuel Fokianos, I’m a stoneworker. I carve the stone and the marble.

I started 25 years ago and I’m self taught. Hidden in each stone there is a form I try to carve out.

The more difficult the material, the better the artisan who will harness it and give it a form.

A stone carver’s work is hard. But it is a beautiful art.

σελίδα | page | 87

"More than a Bistrot" coffee / cocktails / meals

Manto Mayrogenous Sq. Parikia, Τ. 2284 027796, F: The Mad Hatters Bistrot

ΑΧΙΝΟΣ

σελίδα | page | 88

Eστιατόριο | Restaurant Το εστιατόριο μας σας περιμένει για ένα ταξίδι στη μεσογειακή γεύση. Ο chef του εστιατορίου μετατρέπει ένα παραδοσιακό φαγητό όπως το «κατσικάκι στον ξυλοφουρνο» σε έναν γαστρονομικό προορισμό.

Our restaurant is waiting to take on a journey to mediterranean taste. Our chef of restaurant transforms a traditional dish such as the "roasted lamb" into a gastronomical destination.

Agios Georgios Antiparos, t: 2284024527, m: 6978811059, www.zombos.gr, fb: taverna Zombos Antiparos

σελίδα | page | 89

το νησί | the island

Τα σπήλαια της Πάρου Caves of Paros

Κόσμοι της σιωπής και του σκοταδιού, πάντα μυστηριώδεις και υποβλητικοί, τα σπήλαια ασκούν μια ιδιαίτερη γοητεία και ένα περίεργο μίγμα φόβου, διέγερσης και εξερευνητικής διάθεσης σε συνδυασμό με μία αίσθηση ενός περιβάλλοντος που είναι απόκοσμο και ταυτόχρονα ανεξήγητα οικείο. «Στην Ελλάδα, λόγω του γεωλογικού της ανάγλυφου, υπάρχουν πάνω από δέκα χιλιάδες καταγεγραμμένα σπήλαια. Τα σπήλαια είναι αρχαία μνημεία της φύσης και έχουν ρυθμιστικό ρόλο στις υδρογεωλογικές λεκάνες της χώρας. Χαρακτηρίζονται ως εξαιρετικά ευαίσθητα οικοσυστήματα, βιότοποι σπανίων η απειλουμένων προς εξαφάνιση ειδών. Έχουν αρχαιολογική, παλαιοντολογική, περιβαλλοντολογική, αισθητική και τουριστική σημασία. Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν πρέπει να προστατεύονται. Αλλά για να προστατευθούν, πρώτα πρέπει να καταγραφούν», με αυτά τα λόγια έκλεινε την παρουσίασή του για τα σπήλαια της Πάρου, στην αίθουσα του Αρχίλοχου πέρυσι τον χειμώνα ο Γιώργος Ανουσάκης, ο νεότερος και πιο ενθουσιώδης ερασιτέχνης σπηλαιολόγος του νησιού. Η περιέργεια για το άγνωστο και η αγάπη του για τη φύση ήταν αυτά που τον κέρδισαν και τον ώθησαν να ασχοληθεί με την εξερεύνηση και χαρτογράφηση των σπηλαίων του νησιού με ανιδιοτέλεια και αφοσίωση. Τι ήταν αυτό που σε έκανε να ασχοληθείς με τη Σπηλαιολογία; Το μικρόβιο της εξερεύνησης το είχα από μικρός όπως όλοι Συνέντευξη στoν ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΣΓΑΡΔΕΛΗ σελίδα | page | 90

Worlds of silence and darkness, always mystical and evocative, the caves hold a special fascination and a strange mixture of fear, excitement and an exploratory wish along with a feeling of something both otherworldly and inexplicably familiar.

“In Greece, due to its geological relief, there are over ten thousand registered caves. The caves are ancient natural monuments and play a regulatory role in the country’s hydro geological basins. They are considered to be extremely sensitive ecosystems, nature reserves of rare or threatened with extinction species. They have archaeological, paleontological, environmental, aesthetic and tourist significance.

That’s why they must be protected. But in order to be protected, they must be registered first.” This was the closing phrase of a presentation of Paros caves at the Archilochos hall last winter by Giorgos Anoussakis, the youngest and most enthusiastic amateur speleologist of Paros.

His curiosity for the unknown and his love for nature urged him to get involved in the exploration and the mapping of the island’s caves, with selflessness and dedication.

How did you decide to get involved in Speleology?

I’ve had the exploration bug since I was a child, like all my friends. We walked on the mountain, we took excursions, we went hiking, we explored abandoned houses at the village of Marpissa and naturally we listened to stories told by the grownups about various places and events. In one of these stories I heard from my father about the Cave of the Demons at Lagada, which he had visited when he was a

σελίδα | page | 91

Φωτογραφία: ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΚΟΥΜΑΣ

Φωτογραφία: ΜΑΡΙΑ ΠΕΡΑΝΤΙΝΟΥ

το νησί | the island

οι φίλοι μου. Περπατάγαμε στο βουνό, κάναμε εξορμήσεις, πεζοπορίες, εξερευνούσαμε εγκαταλελειμμένα σπίτια στο χωριό της Μάρπησσας και φυσικά ακούγαμε ιστορίες από τους μεγαλύτερους, για διάφορα μέρη και καταστάσεις που είχαν συμβεί. Από τον πατέρα μου σε μια από αυτές τις ιστορίες, έμαθα για το Σπήλαιο των Δαιμόνων στη Λαγκάδα, πού σαν παιδί είχε επισκεφτεί κι ο ίδιος. Μετά από κάποια χρόνια και ενώ ήμουν ακόμη μαθητής, τον Σεπτέμβρη του 2005, με παρέα φίλων αποφασίσαμε να βρούμε το Σπήλαιο των Δαιμόνων. Ανεβήκαμε στο μοναστήρι του Αϊ Γιώργη, περάσαμε από την πίσω πλευρά του βουνού και αρχίσαμε την αναζήτηση της εισόδου του σπηλαίου. Μετά από αρκετή ώρα βρήκαμε την είσοδο και πραγματοποιήσαμε την πρώτη αναγνωριστική εξερεύνηση. Το συναίσθημα ήταν απερίγραπτο! Το 2012 αποφάσισα να παρακολουθήσω το σεμινάριο της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας και έγινα μέλος της Ε.Σ.Ε. Η Σπηλαιολογική Εταιρεία ιδρύθηκε το 1950 από το ζεύγος Γιάννη και Άννας Πετροχείλου και μέχρι σήμερα έχει συμβάλει καθοριστικά στην προστασία και ανάδειξη των ελληνικών σπηλαίων που αποτελούν μέρος της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Πώς αποφάσισες να ξεκινήσεις την καταγραφή και χαρτογράφηση των σπηλαίων;

σελίδα | page | 92

Το μικρόβιο της εξερεύνησης το είχα από μικρός όπως όλοι οι φίλοι μου.

I’ve had the exploration bug since I was a child, like all my friends.

child. Some years later, in September 2005, while I was still a school boy we decided with a group of friends to find the Cave of the Demons. We went up to the Agios Georgios monastery, we walked to the mountain’s back side and began looking for the cave’s entrance.

After some time we found it and we carried out our first reconnaissance exploration. It was an indescribable sensation. In 2012, I decided to attend a seminar by the Hellenic Speleological Society (H.S.S), the oldest speleological association in Greece and I became a member.

It was founded in 1950 by the couple of Yiannis and Anna Petrochilou and decisively contributed to the protection and promotion of the Greek caves which constitute a part of our cultural heritage.

How did you decide to start registering and mapping the caves?

In 2014 at the initiative of the Marpissa Women Association and myself, the H.S.S. visits Paros.

We visited the Cave of the Demons and in the next two days we visited two new locations.

With a wonderful view on Naxos, in Lefkes, the most traditional village of Paros, we operate since 1997 as a family taverna.

We are members or the Aegean Cuisine and our signature is the excellent red meat, our love for good wine and our big wine list

Με υπέροχη θέα τη Νάξο, στο πιο παραδοσιακό χωριό της Πάρου, τις Λεύκες, λειτουργούμε από το 1997 σαν οικογενειακή ταβέρνα. Είμαστε μέλος της Aegean Cuisine και η υπογραφή μας είναι το εξαιρετικό κόκκινο κρέας, η αγάπη μας για το καλό κράσι και η μεγάλη λίστα κρασιών που έχουμε.

Lefkes Paros 22840 41663 www.agnadioparos.com

agnadio restaurant

σελίδα | page | 93

Φωτογραφία: ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΚΟΥΜΑΣ

Φωτογραφία: ΟΥΡΑΝΙΑ ΧΑΜΙΛΑΚΗ

το νησί | the island

Το 2014 με την συμβολή του Συλλόγου Γυναικών Μάρπησσας και εμένα του ίδιου η Ε.Σ.Ε. επισκέπτεται την Πάρο. Πραγματοποιείται επίσκεψη στο σπήλαιο των Δαιμόνων και τις επόμενες δύο μέρες επισκεπτόμαστε δύο νέες τοποθεσίες. Αργότερα η Ε.Σ.Ε. γράφει ένα άρθρο για την σπηλαιολογική έρευνα που έγινε στην Πάρο με στοιχεία και καταγραφές από κάποιες τοποθεσίες. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή συνειδητοποίησα ότι θα μπορούσα να συμβάλω κι εγώ σε αυτό σαν μια προσφορά στο νησί μου. Έτσι πριν την επιστροφή της Ε.Σ.Ε. στην Πάρο είχα χαρτογραφήσει οκτώ σπήλαια. Σήμερα συνεχίζω την καταγραφή των σπηλαίων του νησιού γιατί με αυτόν τον τρόπο γνωστοποιούνται και παίρνουν αριθμό σπηλαιολογικού μητρώου. Τι είναι αυτό που πραγματικά σου αρέσει στη διαδικασία αναζήτησης ενός σπηλαίου; Αυτό που μου κεντρίζει το ενδιαφέρον στην αναζήτηση ενός σπηλαίου είναι η συλλογή πληροφοριών από ανθρώπους κυρίως ηλικιωμένους που γνωρίζουν καλά την περιοχή στην οποία ζουν. Έπειτα πρέπει να ψάξεις, είτε μόνος είτε με τον άνθρωπο από τον οποίο πήρες την πληροφορία. Μαθαίνεις περιοχές, τοπωνύμια και περπατάς σε μέρη που δεν είχες ξαναβρεθεί. Το συναρπαστικό κομμάτι αυτής της διαδικασίας είναι η στιγμή που μπαίνεις στο σπήλαιο όπου πολλές φορές πρέπει να συρθείς, να λερωθείς και να γδαρθείς. Τελικά όμως η φύση πάντα σε ανταμείβει με μοναδικές εικόνες όπως μόνο εκείνη ξέρει.

σελίδα | page | 94

Μαθαίνεις περιοχές, τοπωνύμια και περπατάς σε μέρη που δεν είχες ξαναβρεθεί.

You get to know places, place names and you walk in places you had never been before.

Later, the H.S.S. wrote an article about the speleological research carried out at Paros, with data and notes about some locations. It was then that I realized I could also contribute to this as an offer to my island. Thus, before the return of the H.S.S. to Paros I had mapped eight caves. Now, I carry on with registering the island’s caves because in this way they are acknowledged and given a speleological registry number.

What do you like most in cave exploration?

What instigates my interest in cave exploration is the collection of information from people, mainly old locals, who know the region well.

Then you have to search either by yourself or together with the person who gave the information. You get to know places, place names and you walk in places you had never been before. The exciting part is the moment when you enter the cave -you often have to crawl, to get dirty and scratch yourself. But in the end nature always rewards you with unique pictures as it only knows how!

To what degree have your speleological

Δωρεάν παράδοση και παραλαβή από λιμάνι ή αεροδρόμιο!

Free delivery to/from airport and port!

Σε εμάς θα βρείτε αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, τετράτροχα, ποδήλατα και ηλεκτρικά ποδήλατα.

You will find cars, motorbikes, quads, bicycles, motorcycles and electric bicycles.

Προτεραιότητα μας η άνετη και ευχάριστη μετακίνηση στο νησί μας! Στόχος μας η ευχαρίστηση των πελατών μας! Θα μας βρείτε σε: Κεντρική πλατεία Μαντώ Μαυρογενούς (κάτω από αστυνομικό τμήμα) Περιφερειακό δρόμο Παροικία-Αεροδρόμιο Μeeting point του αεροδρομίου Πάρου, έξω από τις αφίξεις.

AΝΟΙΧΤΆ όλο το χρόνο OPEN all year

Your comfortable and pleasant drive across the island is our first priority!

Your pleasure is our goal! find us at: Parikia Central square Mando Mavrogeni (below the police station) Peripheral Road Parikia-Airport Meeting Point of Paros Airport, outside the arrivals.

Mobile Tel. / viber / whatsApp / 0030.6978010678 / Tel.0030.22840-22488 / 23679 / 21111

Κρεβατοκάμαρες Τραπεζαρίες Έπιπλα Κουζίνας Σαλόνια Στρώματα Έπιπλα κήπου

ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΟΣ ΠΑΡΟΙΚΙΑΣ, Τ: 22840 22989, F: 22840 22989, M: 698 4133000, info@epipla-paros.gr, www.epipla-paros. σελίδα | page | 95

Φωτογραφία: ΜΑΡΙΑ ΠΕΡΑΝΤΙΝΟΥ

το νησί | the island

Σε ποιο βαθμό έχεις εξελίξει την ενασχόληση σου με τη Σπηλαιολογία; Μέσα από την καταγραφή και εξερεύνηση των σπηλαίων ήρθε και η πρώτη μου επαφή με έναν βιοσπηλαιολόγο, ο οποίος μου ζήτησε να συλλέξω μερικούς οργανισμούς σπηλαίων οι οποίοι δεν είχαν καταγραφεί στο νησί. Πρόκειται για τα δολιχόποδα, ένα είδος ακρίδας, ένα τρωγλόβιο, που ζει και τρέφεται μέσα στο σπήλαιο και δεν μπορεί να ζήσει έξω από αυτό. Του έδωσα λοιπόν τα δείγματα, τα οποία βρίσκονται στο Ζωολογικό Μουσείο του Πανεπιστήμιου Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης όπου γίνεται η μελέτη τους. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα δολιχόποδα της Πάρου είναι συγγενικά με αυτά της Νάξου, D. Naxia. Συνεχίζοντας, από το 2016 συνεργάζομαι με την Εφορεία Σπηλαιολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας στην οποία και δίνω στοιχεία από την έρευνα που πραγματοποιώ εντός των σπηλαίων. Από αυτή την κοινή μας προσπάθεια, που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη προκύπτουν σημαντικά στοιχεία για το παρελθόν του νησιού. Η υπηρεσία αυτή ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού και είναι υπεύθυνη για την έρευνα, προστασία και επίβλεψη των σπηλαίων της χώρας μας. Ως τώρα υπάρχουν τριάντα πέντε καταγεγραμμένες τοποθεσίες, από τις οποίες οι είκοσι είναι χαρτογραφημένες και ευελπιστούμε να συμβεί το ίδιο και με τις υπόλοιπες. P

σελίδα | page | 96

Συνεχίζω την καταγραφή των σπηλαίων γιατί με αυτόν τον τρόπο γνωστοποιούνται και παίρνουν αριθμό σπηλαιολογικού μητρώου.

I carry on with registering the island’s caves because in this way they are acknowledged and given a speleological registry number.

activities developed?

Following the cave registering and exploration I’ve had my fist contact with a biospeleologist who asked me to collect cave organisms, not registered on the island. They are called dolichopoda, a species of locust, a troglobitic organism living and feeding in caves, which cannot live outside them. I gave him some samples which are now at the Zoological Museum of Athens University and La Sapienza University in Rome where they are under study. According to the first results the Parian dolichopoda are related to those of Naxos -the D. Naxia. Since 2016 I cooperate with the Speleology and Paleoanthropology Ephorate, providing them with data from my investigations inside the caves. This joint work, still under way, has provided significant evidence about the island’s past. This service belongs to the Culture Ministry and is responsible for the investigation, protection and supervision of caves in Greece. So far there have been 35 registered locations -20 of them have been mapped- and we hope that this will expand to cover all of them. P

A "Must do" when visiting the beautiful small fishing harbour of Naoussa...

Exquisite tastes, Hospitality and Scenery.

Limanaki Naoussa Paros tel: 2284 051047, 6981 052882, mariotsach@hotmail.gr, fb: mario restaurant & farm

σελίδα | page | 97

χωρίς αυτοκίνητο | With no car

Αντίπαρος Προφήτης Ηλίας

15+ αιγαιοπελαγίτικα νησιά σε ένα βλέμμα Αntiparos Prophitis Ilias: 15+ Aegean islands in one glance Ο μικρός παράδεισος της Αντιπάρου δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις: η χαλαρή ατμόσφαιρα, οι ήσυχες δαντελωτές παραλίες, το μαγευτικό σπήλαιο, τα τόσο ενδιαφέροντα αρχαιολογικά ευρήματα στο γειτονικό νησάκι του Δεσποτικού, είναι πλέον ευρέως γνωστά, κάτι που κάνει τόσο κόσμο να την επισκέπτεται ξανά και ξανά, έστω και για μια ημερήσια εκδρομή από την Πάρο.

The paradise island of Antiparos needs no introduction: the relaxed atmosphere, its quiet lacy beaches, the magnificent cave, as well as the interesting archaeological finds in the neighboring island of Despotiko, are well known by now.

Βέβαια, υπάρχουν πάντα νέα πράγματα να ανακαλύψει κανείς. Μια τέτοια άγνωστη στους πολλούς γωνιά είναι ο Προφήτης Ηλίας, η ψηλότερη κορυφή του νησιού. Αν και το υψόμετρό της είναι μόλις 308 μέτρα, προσφέρει πανοραμική θέα όχι μόνο της ίδιας της Αντιπάρου, αλλά και ενός εκπληκτικού αιγαιοπελαγίτικου ορίζοντα στον οποίο μια μέρα με φυσιολογική ορατότητα διακρίναμε γύρω στα 15 γειτονικά νησιά! Πρόκειται για μία πραγματική γεύση αυτού που εύκολα διαπιστώνει κανείς στο χάρτη: ότι η Αντίπαρος βρίσκεται στην καρδιά των Κυκλάδων...

Of course, there are always new places to discover. Such a place, unknown to many, is Profitis Ilias (Prophet Elias), the highest peak of the island. Although the elevation is only 308 meters, it offers not only panoramic views of Antiparos, but also a stunning Aegean horizon with more than 15 islands! This is a real taste of what one can easily see on a map: Antiparos is located in the heart of the Cyclades...

Κείμενο | Φωτογραφίες: AΛΈΞΗΣ ΠΕΤΊΔΗΣ σελίδα | page | 98

Μια διαδρομή περίπου 4 χιλιομέτρων μέσα από έναν ενίοτε στενό αλλά βατό χωματόδρομο, χωρίζει τον Προφήτη Ηλία από τον Άγιο Γεώργιο για όσους αποφασίσουν να πάνε εκεί με τζιπ, μηχανή ή mountain bike. (Αν διαθέτετε απλό αυτοκίνητο θα πρέπει να ρωτήσετε για την κατάσταση του δρόμου...). Για όσους όμως θέλουν να προσθέσουν μία μικρή δόση περιπέτειας, υπάρχει μία ενδιαφέρουσα επιλογή: μία περιπατητική διαδρομή που ξεκινά πάλι από τον Άγιο Γεώργιο, ανηφορίζει στην κορυφογραμμή της Καμπιάς, ενός υψώματος που απλώνεται βόρεια του Αγίου Γεωργίου, και μέσα από ένα τυπικό κυκλαδίτικο τοπίο με πολύ πέτρα, χαμηλή βλάστηση αλλά και υπέροχη θέα, καταλήγει σε λιγότερο από δυο ώρες στον Προφήτη Ηλία. Αν δε διαθέτετε δικό σας μεταφορικό μέσο, βολεύει να ξεκινήσετε τη διαδρομή από το τέρμα των λεωφορείων στην ακτή του Αγίου Γεωργίου (Σημείο 1 ). Αφού ακολουθήσετε τον παραλιακό δρόμο προς τα ανατολικά για περίπου 150 μέτρα, στρίβετε προς τα βόρεια στον φαρδύ, ευθύ δρόμο που οδηγεί προς το εσωτερικό του οικισμού. Περνάτε τον ασφαλτόδρομο που έρχεται από τη Χώρα, και μετά από 500 μέτρα φθάνετε στο τέλος της ευθείας. Στη συνέχεια ο δρόμος στενεύει, καμπυλώνει και ανηφορίζει προς ένα συγκρότημα σπιτιών με ένα χαρακτηριστικό ανεμόμυλο ( 2 ) και εκεί, στο πλάτωμα της εισόδου του συγκροτήματος, μετατρέπεται σε φαρδύ μονοπάτι που συνεχίζει ανηφορικά δίπλα στην περίφραξη. Μερικές δεκάδες μέτρα πιο ψηλά διασταυρώνεται με μισοπεσμένο χαμηλό φράκτη από σιδερένιο πλέγμα και μετά από άλλα 100 μέτρα περίπου συναντά τα ερείπια ενός παλιού σπιτιού ( 3 ). Μια μικρή στάση σε αυτό το

Ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσεις πραγματικά έναν τόπο, είναι να τον περπατήσεις, να περιπλανηθείς σε αυτόν χωρίς βιάση, να του αφιερώσεις χρόνο The best way to really get to know a place is to walk, wander around with no rush, give it time

A journey of about four kilometers through a narrow but passable dirt road separates Profitis Ilias from Aghios Georgios for those who decide to go there by jeep, motorbike or mountain bike. (If you have an ordinary car, you should inquire about the state of the road ...) For those who want to add a touch of adventure, there is an interesting choice: a walk that starts from Ag. Georgios, climbs the crest of Kampia, the hill north of Ag. Georgios, and through a typical Cycladic landscape with a lot of rocks, low vegetation and spectacular views, terminates at Profitis Ilias in less than two hours.

If you don’t have your own vehicle, it’s convenient to start the walk from the bus terminal on the coast of Ag. Georgios ( 1 ).

From there follow the coastal road to the east for about 150 meters, and then turn to the north on a wide, straight road that leads

σελίδα | page | 99

to the interior of the settlement. You must cross the asphalt road that comes from Chora, and after 500 meters you will reach the end of the straight road. There, the road narrows, curves and ascends to a complex of houses with a characteristic windmill ( 2 ) and from the plateau at the entrance of the complex, it continues uphill as a wide path beside the fence. After a few dozen meters it crosses a half-fallen low iron fence and after another 100 meters reaches the ruins of an old house ( 3 ).

σημείο για μια ματιά προς το νότο θα σας δώσει μια πρώτη γεύση της εκπληκτικής θέας που προσφέρει η διαδρομή. Πιο στενό πλέον, το μονοπάτι συνεχίζει δίπλα στον βορεινό τοίχο των ερειπίων και αμέσως μετά στρίβει δεξιά και ανηφορίζει με κατεύθυνση Β-ΒΑ. Σύντομα, όμως, μοιάζει να χωρίζει ξανά και ξανά και γίνεται δυσδιάκριτο. Από εδώ και πέρα πρέπει να αυτοσχεδιάσετε, ευτυχώς όμως είναι δύσκολο να χαθείτε. Ουσιαστικά μετά τα ερείπια πρέπει να ανηφορίσετε μερικές δεκάδες μέτρα ακόμη, βαδίζοντας ανάμεσα σε χαμηλούς αραιούς θάμνους προς την κορυφή της πλαγιάς. Σε λίγα λεπτά θα βρεθείτε στο νότιο άκρο της κορυφογραμμής της Καμπιάς και θα μπορείτε να διακρίνετε πλέον την ψηλή κεραία τηλεφωνίας που βρίσκεται στην κορυφή του Προφήτη Ηλία. Με ορατό, πλέον, τον προορισμό σας συνεχίζετε πάλι χωρίς μονοπάτι προς τα ΒΑ πάνω στην πλατιά κορυφογραμμή, απολαμβάνοντας πλέον και τη θέα του πελάγους που απλώνεται δυτικά της Αντιπάρου, και σε περίπου ένα χιλιόμετρο θα συναντήσετε το χωματόδρομο ( 4 ) που οδηγεί στον Προφήτη Ηλία ( 5 ). (Λίγο πριν, ίσως «πέσετε πάνω» σε ένα παλιό μονοπάτι που οδηγούσε παλιότερα από τον Άγιο Γεώργιο στον Προφήτη Ηλία, σήμερα όμως έχει «σβήσει» σε μεγάλο μέρος του, αν και εξακολουθεί να είναι ορατό στο Google Earth…) Όπως συνηθίζεται στην Ελλάδα, η κορυφή του Προφήτη Ηλία έχει «στολιστεί» με ένα κατάλευκο εκκλησάκι με φροντισμένη και φιλόξενη αυλή. Δεν θα λέγαμε, βέβαια, το ίδιο για την κεραία τηλεφωνίας, τις σχετικές εγκαταστάσεις, και κάποια οικοδομικά υλικά που φέτος είναι απλωμένα –ελπίζουμε προσωρινά– στο πλάτωμα μπροστά από το εκκλησάκι, και όλα μαζί αλλοιώνουν την «ατμόσφαιρα» του τοπίου... Είναι ευκαιρία να επιστρατεύσετε την όποια ικανότητα αφαίρεσης διαθέτετε, και να αφιερωθείτε στην εκπληκτική θέα: Στα ανατολικά κυριαρχεί το δυτικό προφίλ της Πάρου, ενώ πίσω από το νοτιοδυτικό άκρο της τελευταίας ξεπροβάλει η σιλουέτα της Νάξου. Στα νοτιοανατολικά διακρίνονται η Σχοινούσα και η Ηρακλειά, στο νότο η Ίος, η Σίκινος (πίσω από τη νότια «χερσόνησο» της Αντιπάρου) και η Φολέγανδρος (πίσω από το ανατολικό άκρο του Δεσποτικού), και βέβαια το ίδιο το Δεσποτικό καθώς και η σιλουέτα της μικρής νησίδας Στρογγυλό πίσω του, με την Κίμωλο και τη Μήλο στο φόντο. Στα δυτικά απλώνονται οι κορφές της Σίφνου, πιο ψηλά και πιο αχνά η φιγούρα της Σερίφου και το κάδρο ολοκληρώνεται στα βορειοδυτικά με τη Σύρο, ενώ μια ημέρα με πολύ καλή ορατότητα πιθανότατα θα μπορεί να διακρίνει κανείς και άλλα κυκλαδονήσια. Εγκαταλείποντας τον Προφήτη Ηλία, η πιο απλή επιλογή είναι να γυρίσετε πίσω στον Άγιο Γεώργιο από το χωματόδρομο που οδηγεί εκεί. Σε απόσταση περίπου 1300 μέτρων από την κορυφή, αφήνετε στα δεξιά σας ένα μικρότερο και δύσβατο χωματόδρομο ( 6 ) που καταλήγει στη μικρή και όμορφη παραλία Μοναστήρια, και συνεχίζετε προς τα ΝΔ μέσα σε ένα τοπίο με σχίνους, κέδρους και θυμάρια, καθώς και ορισμένα ενδιαφέροντα ερείπια, πιθανώς απομεινάρια της παλιάς μεταλλευτικής δραστηριότητας στο νησί. P

σελίδα | page | 100

A little narrower now, the trail continues beside the northern wall of the ruins, turns right and climbs towards N-NE, but soon it splits again and again and becomes inconspicuous. Here one must improvise, but fortunately it is difficult to get lost. Essentially, after the ruins you must climb a few dozen meters further, walking between low shrubs, to the top of the slope. In a few minutes you will find yourself at the southern end of the ridge of Kampia and will be able to discern a tall antenna that rises on the top of Profitis Ilias. Being able now to see your destination, continue without a clear path along the wide ridge to the NE, enjoying magnificent views and after about one kilometer ( 4 ) you will find the dirt road that leads to the top of Profitis Ilias ( 5 ).

As is often the case in Greece, you will find there a beautiful small white church with a hospitable courtyard. Unfortunately the big antenna, the related installations, and some building materials at the plateau in front of the church, spoil the special «atmosphere» of the place... This is an opportunity to master the ability to remove the unpleasant things from your mind and enjoy the magnificent view: the western profile of Paros dominates the east, with the silhouette of Naxos popping out from its southwestern end.

In the southeast you can see Schinoussa and Iraklia, in the south Ios, Sikinos (behind the south «peninsula» of Antiparos) and Folegandros (behind the eastern end of Despotiko), and of course Despotiko with the small islet Strongylo behind it, along with Kimolos and Milos in the background. The west is dominated by the peaks of Sifnos, with the faint silhouettes of Serifos and Siros further north. Surely, a day with good visibility and a map of the Aegean will reveal more Cycladic islands.

Leaving Profitis Ilias, the simplest option is to follow the dirt road that you came from.

After about 1300 meters leave to your right a smaller and rough dirt road that leads to the small beach of Monastiria ( 6 ) and continue towards the SW in a landscape with cedars and thyme and some interesting ruins, probably remnants of the old mining activity on the island. P

σελίδα | page | 101

το νησί | the island

Πίσω Λιβάδι o τέλειος προορισμός της νότιας Πάρου.

Pisso Livadi: the perfect destination in south Paros Γραφικό αιγαιοπελαγίτικο ψαροχώρι που με την ομορφιά του κερδίζει αμέσως τον επισκέπτη. Μια συστάδα από θαλασσόδενδρα πλαισιώνουν τημικρή αλλά απάνεμη παραλία του οικισμού. Μαγαζιά με τουριστικά είδη, ψαροταβέρνες και μπαράκια βρίσκονται στην διάθεση σας. Από νωρίς το πρωί μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ σας και το πρωινό σας δίπλα στην θάλασσα, ενώ κατά την διάρκεια της ημέρας, έως αργά το βράδυ, μπορείτε να γευτείτε φρέσκα θαλασσινά και παριανά μεζεδάκια. Το ειδυλλιακό τοπίο που δημιουργείται με την δύση του ήλιου σας προδιαθέτει να καθίσετε σε ένα από τα μπαράκια για να απολαύσετε τη θέα πίνοντας το αγαπημένο σας ποτό. Οι επιλογές πολλές· Anchorage, Remezzo ή Captain John και Βρόχας για καφέ και ποτό, Soirée όλη μέρα για καφέ και φαγητό ενώ για πιο ιδιαίτερες γαστριμαργικές απολαύσεις στου Μαρκάκη, για φρέσκο ψάρι στου Χάλαρη και μαγειρευτά στου Σταύρου. Κι αν σας έλειψε το shopping θα βρείτε και μαγαζιά όπως η Φελούκα Κείμενο: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΓΑΡΔΕΛΗΣ σελίδα | page | 102

με άπειρες προτάσεις. Παρόλο που το λιμάνι του θεωρείται αλιευτικό καταφύγιο, υπάρχουν μικρά καραβάκια που εκτελούν εκδρομικά δρομολόγια και συνδέουν το Πίσω Λιβάδι με Νάξο, Κουφονήσια, Ηρακλειά και Σαντορίνη. Επίσης θα βρείτε ιστιοπλοϊκά σκάφη προς ενοικίαση για όλους εσάς που θέλετε να επισκεφθείτε τα γύρω νησιά και να ζήσετε μια εμπειρία ζωής που θα σας μείνει αξέχαστη. Εξερευνώντας την περιοχή αξίζει τον κόπο να πάτε μέχρι το βυζαντινό ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου του Θαλασσίτη, που χρονολογείται από τον 7ο αιώνα μ.Χ. ή να ανεβείτε ως τον Άγιο Αντώνιο για την καλύτερη θέα του νησιού. Στο Πίσω Λιβάδι που απέχει μόλις ένα χιλιόμετρο από τη Μάρπησσα, θα φτάσετε, είτε από την Παροικία μέσω των ορεινών Λευκών είτε μέσω της Νάουσας.

Tip για τους λάτρεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, επισκεφθείτε το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου που προσφέρει μοναδική θέα στο Αιγαίο για την τέλεια selfie και όχι μόνο.

Picturesque Aegean fishing village that gains the visitor right away with its beauty.

A clump of tamarisks make shade on the small but windless beach of the village.

Shops, fish and other taverns at your disposal all day long.

From early morning you can enjoy your coffee and breakfast by the seaside while during the day and until late in the evening you can taste fresh seafood and Parian snacks. The scenery becomes idyllic at the sunset hour and invites you to stay and enjoy your favorite drink in one of the bars. Τhere are many options; Anchorage, Remezzo or Captain John and Vrohas for coffee and drink, Soiree all day long for coffee and food while for special gastronomy choices at Markakis, fresh fish at Halaris and classic Greek dishes at Stavros. And if you miss shopping you won’t be disappointed; there are nice shops among which Felouka with endless choices.

Although the port is considered a fishing haven, there are excursion boats connecting Pisso Livadi to Naxos, Koufonissia, Santorini and Iraklia. You can also hire a sailing boat, visit the neighbouring islands and live a lifetime experience you will never forget. Exploring the area you will discover the small byzantine chapel of Agios Georgios Thalassitis, dating since the 7th century AD, or climb up to Agios Antonios for the best view of the island. You will get to Pisso Livadi that lies at a distance of 1 km from Marpissa, either from Parikia through the mountainous village of Lefkes or from Naoussa.

Tip for the lovers of social media: visit the chapel of Agios Nikolaos that offers a unique view to the Aegean for the perfect selfie and more.

Dream your villa in Paros...

www.locatecyclades.com | +30 6944 285 574

Fashion and Watersports Brand Name Clothes & Accessories Water Sports Gear ASTERAS (main shop) 2284042757 & NAOUSSA 22840 28625 e-mail: bitosalt@otenet.gr

Since 2004 Pisso Livadi, Paros, tel.: 2284043257 σελίδα | page | 103

το νησί | the island

Αλυκή η ψαροπούλα του νότου The fishing beauty of the south Mια υδάτινη αγκαλιά στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού, η Αλυκή, με προφανή την καταγωγή του αλμυρού ονόματός της, περιμένει τον επισκέπτη για να του χαρίσει κυκλαδίτικη φιλοξενία και πραγματικά ήρεμες διακοπές. Στην Αλυκή, το τρίτο φυσικό λιμάνι του νησιού, η παλιά λέξη «παραθερισμός» ξαναβρίσκει τη χαμένη σημασία της. Πενήντα περίπου χρόνια πριν η Αλυκή, αποτελούνταν από πολύ λίγα σπίτια, δυο τρία γραφικά ταβερνάκια, το «εργοστάσιο» των σταφυλιών και μερικές ψαροκαλύβες για να δένουν οι ντόπιοι και να επισκευάζουν τις βάρκες τους. Η έκρηξη του τουρισμού δεν άλλαξε δυσάρεστα τη φυσιογνωμία του χωριού. Το γραφικό λιμανάκι κράτησε το μοναδικό χαρακτήρα του -ελπίζουμε ν΄ αντέξει και στη φετινή παρέμβαση δημιουργίας μαρίνας για τα κότερα-. Στον κεντρικό δρόμο τα cafe με τα τραπεζάκια έξω φροντίζουν να έχουν στον κατάλογο παραδοσιακά γλυκά και σπιτικές λεμονάδες, και τα εστιατόρια σερβίρουν κυρίως ψάρι ψαρεμένο από τους ίδιους τους ιδιοκτήτες. Το χωριό είναι πλούσιο και σε πολιτιστικές εκδηλώσεις. Τις τελευταίες μέρες του Ιουνίου έχουμε τον εορτασμό του Κλήδωνα. Το έθιμο της καύσης των στεφανιών του Μαΐου που οι Κείμενο: ΜΑΡΩ ΒΟΥΛΓΑΡΗ Φωτογραφία: ΜΙΧΆΛΗ ΚΟΡΜΆ σελίδα | page | 104

Αλυκιώτες γιορτάζουν με θαλασσινούς μεζέδες και παραδοσιακές ορχήστρες. Μια μεγάλη επίσης γιορτή που εξελίσσεται σε λαϊκό πανηγύρι είναι η γιορτή του ψαριού που συνήθως γίνεται στις 6 Αυγούστου ανήμερα της γιορτής της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Οι επισκέπτες απολαμβάνουν παραδοσιακή μουσική, άφθονη τηγανητή σαρδέλα και κρασί! Για όσους τυχερούς επισκέπτες παραμείνουν στο νησί και τον Σεπτέμβριο, με ανάλογο τρόπο το χωριό γιορτάζει και την ύψωση του τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου. Στην Αλυκή βρίσκεται και το Μουσείο Κυκλαδικής Λαογραφίας του αυτοδίδακτου καλλιτέχνη Μπενέτου Σκιαδά . Οι γευστικές προτάσεις τέλος, δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητες. Στην παραλία της πίσω Αλυκής βρίσκεται το εστιατόριο του βραβευμένου σεφ Μάριου Σαλματάνη “Thalassamou” με κυκλαδίτικη δημιουργική κουζίνα από φρέσκες πρώτες ύλες. Στο λιμανάκι, μπορείτε να φάτε επίσης στο γραφικό «Μπαλκόνι του Άκη» με τον μόλο μέσα στη θάλασσα, στο «Μουράγιο» για ψαροφαγία ή στο καινούριο Sul Mare και μετά να πάτε για λουκουμάδες στη «Μαρίνα» και στον «Απόπλου» για καφέ, γλυκό και πίτσα πλάι στο κύμα και για shopping στο «Δελφίνι».

Alyki, salt pond in Greek, welcomes its visitors, offering Cycladic hospitality and really serene vacations.

About fifty years ago Alyki had very few houses, two or three picturesque small taverns, the grape “factory” and some fisherman’s cabins.

The upsurge in tourism has changed the picture but the small picturesque port has retained its unique character -one hopes it will not succumb, following this year’s intervention- a marina for yachts. At the main street the cafes with their outdoor tables provide traditional pastries and homemade lemonades, while the restaurants serve mainly fish fished by the owners.

The village is also rich in cultural events. In the last days of June it celebrates the “Klidonas”, in which the May wreaths are burned and the locals celebrate with sea food and traditional orchestras.

Another major feast is the Fish Festival on August the 6th, feast day of the Transfiguration of Jesus. Traditional music from local musicians, abundant fried sardines and wine. For the fortunate visitors who will be on the island in September as well, the village celebrates the Elevation of the Holy Cross on September 14th. At Alyki there is also the Cycladic Folklore Museum of self taught artist Benetos Skiadas.

Finally, the culinary proposals are far from negligible. At the Piso Alyki beach there is the restaurant “Thalassamou” of the award winning Chef Marios Salmatanis, with a creative Cycladic cuisine of fresh ingredients. At the small port, you can eat at the picturesque “Balcony of Akis” with the pier extending into the sea, enjoy sea food at “Mouragio” or try the new Sul Mare and then go to “Marina” for loukoumades and to “Apoplou” for coffee, pastries and pizza, right on the sea and shopping at "Delfini".

σελίδα | page | 105

ιστορίες | stories Ένας Παριανός θυμάται... | A Parian remembers...

Ανάργυρος Εμμανουήλ Λουκής | Anargiros Emmanuel Loukis

Η ζωή στα δύσκολα χρόνια Life in the difficult years Γεννήθηκα το 1941, ανήμερα των Αγίων Αναργύρων στο Καμάρι της Πάρου και με γράψανε στην κοινότητα Λευκών. Η μητέρα μου ήτανε από τις Μάλτες κι ο πατέρας μου Λευκιανός. Είμαι το έβδομο παιδί μιας οικογένειας με εννέα παιδιά. Δύσκολα χρόνια πολύ φτωχά. Ως παιδί πεινούσα συνέχεια. Τα προϊόντα ήταν λίγα. Λίγο γάλα, τυρί, ψωμί, κανένα φρούτο, αυτά όλα κι όλα. Στο σπίτι είχαμε γίδια, άλογα, μουλάρι και κότες. Όταν ήμουν δώδεκα χρονών είχαμε περίπου εκατόν εξήντα γίδια και αγελάδες. Στην Kατοχή είχαμε κρατήσει αλεύρι κριθαρένιο να περάσουμε τρία χρόνια. Ο πατέρας μου όμως είχε πει πως όποιος περνούσε απ’ το σπίτι μας δεν θα έφευγε νηστικός. Έρχονταν λοιπόν οι άνθρωποι κι έπαιρναν ψωμί για την οικογένειά τους. Τα τρόφιμα τα κρύβαμε σε πιθάρια μέσα στο χώμα. Αλέθαμε λίγο λίγο το αλεύρι σε χερόμυλο, γιατί αν το στέλναμε στο μύλο θα το μετράγανε και θα ζητάγανε οι Ιταλοί μερίδιο. Θυμάμαι που ήρθαν οι Ιταλοί με όπλα στο σπίτι μας και στάθηκαν έξω από το μακρόσπιτο. Ζητάγανε λάδι, τυρί και κρέας. Η μάνα μου τους είπε “έχω πολλά παιδιά, δεν έχω”. Την έβρισαν χυδαία και γύρισαν τα όπλα επάνω της. Εμείς από το φόβο μας κρυφτήκαμε κάτω από τα φουστάνια της. Και βγήκε μια γειτόνισσα που της είχαν επιτάξει το σπίτι, και τους είπε ότι θα τους αναφέρει στον κομαντάντε. ‘Έτσι γλιτώσαμε. Το χωριό είχε πολλά παιδιά, και τα σπίτια όλα γεμάτα. Ο κόσμος ήταν αγαπημένος, χαμογελούσε, έλεγε καλημέρα. Πόσο με πληγώνει τώρα που περνούν από μπροστά σου χωρίς να σε χαιρετάνε... Όταν γιόρταζε κάποιος πηγαίναμε όλοι να τον χαιρετήσουμε. Ήταν πολύ ωραίες οι γιορτές. Δεν είχανε πλούσια φαγητά, λίγο τυράκι, καμιά ντοματούλα, μπορεί και καμιά ρέγγα. Πιάναν όμως τα τουμπάκια και τις τσαμπούνες και χόρευε όλο το χωριό. Η Αλυκή ήταν ένα ψαροχώρι. Όλα κι όλα έξι σπίτια. Είχαν καΐκια κι έκαναν εμπόριο. Ο μπάρμπα Κωνσταντής είχε το “Μοσχούλα” και γύριζε μ’ αυτό όλα τα νησιά. Ο μπάρμπα Μανώλης είχε τράτα. Υπήρχε και το “εργοστάσιο σταφυλιών” του καπετάν Ανδρέα που έστελνε βάφτρα στη Γαλλία. Ερχόταν μετά τον τρύγο και ξεφόρτωναν το μούστο τα γαϊδουρομούλαρα. Κι από κει ο μούστος να μπαίνει στα καΐκια με τις φυσούνες. Στα πανηγύρια πηγαίναμε αποβραδίς και την άλλη μέρα μετά τη λειτουργία έβγαινε το φαγητό και γλεντάγαμε πάρα πολύ. Τα μεγάλα μας πανηγύρια ήτανε του Σταυρού, του Αϊ Γιωργιού, των Αγίων Αναργύρων, του προφήτη Ηλία, των Αγίων Θεοδώρων, και του Αγίου Χαραλάμπους στην Ανεραντζιά που απ’ έξω Κείμενο: ΜΑΡΩ ΒΟΥΛΓΑΡΗ σελίδα | page | 106

I was born in 1941, on the feast day of Sts Anargiri at Kamari and I was registered at the Lefkes community. My mother was from Maltes and my father from Lefkes. I am the seventh child of a family with nine children.Very difficult years. I was always hungry. Food was scarce. Some milk, cheese, bread, some fruit, that was all. At the house we had goats, horses, a mule and chicken. When I was twelve, we had about hundred and sixty goats and cows.

During the Occupation we had stored enough barley flour to last for three years.

But my father had said that anyone who came to our home wouldn’t leave without food. So people came and got bread for their family. We kept the food hidden in pots under the earth. We used a hand grinder to grind small quantities of flour, because if we sent it to the mill, the Italians would demand a share.

Once, Italian soldiers came to our house and demanded olive oil, cheese and meat. My mother said: “I have many children, I don’t have.” They swore at her and turned their guns at her. Very scared, we hid under her skirts.

A neighbor whose house they had requisitioned, got out and threatened to report them to the commandante. This saved us.

The village had many children, the houses were all full. The people were friendly, they smiled, they said good morning. Now, it hurts me to see them going past without greeting you…

On name days we all went to give our wishes. We had a very good time. There were no rich meals, some cheese, tomatoes and maybe some herrings, but they played the bagpipes and the toumbakia (drums) and all the people danced.

Aliki was a fishing village. Six houses in all. They had caiques. Old Konstantis had the boat “Moshoula” and sailed to all the islands, old Manolis had a trawl. There was also Captain Andreas’ “grape factory” which sent

Φωτογραφία: Μαρία Περαντινού

Όταν αποφάσισαν οι γονείς μου να φύγω από το νησί εγώ δεν ήθελα. Για περίπου ένα μήνα κάθε μέρα έκλαιγα.

When my parents decided that I should leave the island, I didn’t want to. For about one month, I cried every day.

από την εκκλησία έβλεπες τότε ίσαμε πεντακόσια μουλάρια. Είχαμε κι άλλες γιορτές. Τη μέρα του Κλείδωνα μαζευόμασταν όλοι στο σπίτι του μπάρμπα Γιώργου του Παντελαίου, είχαμε μια παλιάτσα (πιθάρι) και ρίχναμε από ένα αντικείμενο μες το νερό. Όποιος έπιανε το αντικείμενο ταίριαζε κι ένα στιχάκι που το έστελνε σ’ αυτόν που το ΄χε ρίξει. Στους Μάηδες κλέβαμε λουλούδια για το στεφάνι μας. Κι όταν σε σαράντα μέρες πια είχανε ξεραθεί, ανάβαμε τις φωτιές και πηδάγαμε από πάνω. Κάναμε μιαν ευχή όταν πηδάγαμε τη φωτιά. Από μέσα μας να μην την ακούσει κανείς. Παίζαμε και τ’ αμίλητο νερό. Πηγαίνανε τρεις πρωτογόνατες (πρωτότοκες) κοπέλες σε τρία πηγάδια να φέρουν το νερό και δεν έπρεπε να μιλήσουνε ό,τι κι αν τους λέγαμε εμείς. Οι Λεύκες ήτανε πολύ μοντέρνο χωριό για την εποχή. Ο κόσμος έφερνε λεφτά από τη μετανάστευση. Είχανε καλύτερα έπιπλα, καλύτερα ρούχα... Μην φανταστείτε όμως τίποτα πλούτη. Με ένα ζευγάρι βέρες παντρευόταν όλο το χωριό. Το ίδιο και στο θάνατο. Με μια κάσα θάβονταν όλοι. Η Παροικιά ήτανε τόπος φτωχός. Πηγαίναμε και τους πουλάγαμε ξύλα για να μπορούν να μαγειρέψουν.

Κάναμε μιαν ευχή όταν πηδάγαμε τη φωτιά. Από μέσα μας να μην την ακούσει κανείς.

We made a wish when we jumped the fire.

Not aloud, no one should hear it.

must of the Vaftra variety to France. Mules and donkeys carried the must to the caiques.

On the eve of feast days we went to the fairs, the next day, after the Mass, meals were offered and we had a very good time. Our biggest feasts were those of the Holy Cross, St George, Sts Anarghiri, the Prophet Elias, Sts Theodori and St Haralambos at Aneratzia where you could see as many as 500 mules outside the church.

We had other feasts as well. On the day of Klidonas we gathered at the house of old Giorgos Panteleos and we dropped an item in a pot of water. The one, who fished it, paired it with some verses and sent it to the one who had thrown it in the water.

On May Day we stole flowers to make wreaths. Forty days later we lighted

σελίδα | page | 107

ιστορίες | stories Ένας Παριανός θυμάται... | A Parian remembers...

Όταν αποφάσισαν οι γονείς μου να φύγω από το νησί εγώ δεν ήθελα. Για περίπου ένα μήνα κάθε μέρα έκλαιγα. Έπρεπε να ξεχρεώσω ένα κτήμα και δεν είχα άλλο τρόπο παρά να πάω κι εγώ στα νταμάρια της Πεντέλης όπου δούλευαν τότε πολλοί Παριανοί . Το πήρα απόφαση λοιπόν. Ήμουνα τότε δεκαέξι χρονών. Πήγα έβγαλα μερικά κούτσουρα κι έφτιαξα ένα καμίνι. Έφερα νερό, το ‘σβησα και πούλησα τα κάρβουνα στο Χριστό στο Μοναστήρι. Πήρα τότε τριακόσιες πενήντα δραχμές. Πάω και παίρνω ένα σακάκι, ένα παντελόνι καφέ με άσπρες ριγούλες, ένα πουκάμισο ζέρσεϊ, ένα ζευγάρι παπούτσια κι ένα ψαθάκι. Με τα υπόλοιπα λεφτά ήρθα στην Αθήνα. Ετοιμάζω ένα τσουβάλι με τα ρούχα μου, και στις 29 Ιουλίου με παίρνει ο μπαρμπαγιάννης ο Χρυσανθόγερος και με πηγαίνει στο Χολαργό. Συναντώ εκεί τον αδερφό μου το Νίκο και μου λέει θα πάρεις το λεωφορείο και θα κατέβεις στο “τρύπιο κατοστάρι”. Από κει θα πάρεις ένα δρόμο μέχρι το τέρμα που είναι τα νταμάρια. Εκεί θα ζητήσεις δουλειά. Τελικά με πήρε κάποιος Ματσάγκος. Ξεκίνησα να δουλεύω και να μένω σ’ ένα καλύβι στο βουνό. Δεν είχα κουβέρτες δεν είχα τίποτα. Κάθε βράδυ από την πίκρα μου, ανέβαινα στην κορφή να δω την Πάρο κι έκλαιγα. Κάθισα εκεί περίπου δυο μήνες αλλά δεν άντεχα τη βαρβαρότητα αυτών των ανθρώπων. Πιο κάτω βρήκα ένα άλλο νταμάρι. Λεγόταν Παντελαίος από τη Μάρπησσα. Κάθισα εκεί τρεις μήνες κι έτρωγα κάθε μέρα όσπρια. Το πρωί χαράματα φόρτωνα στα φορτηγά και μ’ αυτά τα λεφτά εξασφάλιζα την τροφή μου. Το μεροκάματο απ’ το νταμάρι το έστελνα για να ξεχρεώσω το χωράφι. Πιάνει μια νύχτα ένας κατακλυσμός και χάλασε όλους τους δρόμους. Κάθε αφεντικό έστειλε κι από έναν εργάτη για να τους φτιάξουν . Με είδανε τα άλλα αφεντικά και με πήρανε αμέσως στα άλλα λατομεία. Πήγα στο μακαρίτη τον Αρκουλή και κάθισα πολλά χρόνια. Κάθε Σάββατο κατεβαίναμε στην Πλατεία Κάνιγγος για πληρωμή. Κάποιο Σάββατο που γύρισα πίσω στο καλύβι μου χιόνισε για τα καλά. Ξυπνάω την άλλη μέρα και βλέπω πενήντα πόντους χιόνι. Σκεπάστηκε όλο το βουνό και τη νύχτα ούρλιαζαν τα τσακάλια. Δέκα μέρες και δέκα νύχτες έμεινα εκεί μόνος και αποκλεισμένος. Σκεφτείτε δεκαεφτά χρόνων παιδί. Όταν βελτιώθηκε ο καιρός ήρθε και με βρήκε ο αδερφός μου. Κατεβήκαμε από κει με τα πόδια μέχρι τη νέα Πεντέλη κι εκεί ένας μπακάλης μας κέρασε δυο κονιάκ που δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου. Δύο χρόνια έμεινα στην καλύβα πάνω στο βουνό. Μετά νοικιάσαμε πολλοί μαζί μια κάμαρα στη Νέα Πεντέλη. Δεν αγάπησα ποτέ την Αθήνα. Στην Πάρο έχω επιστρέψει εδώ και επτά χρόνια. Προσπαθώ να νιώσω όπως παλιά αλλά δεν μπορώ. Έζησα την αγνή ζωή του χωριού. Το χρήμα χάλασε πολλά πράγματα. Πουλήσαμε τις παραλίες όλες. Πήραμε “χαρτιά” εμείς κι εκείνοι τις περιουσίες μας. Ήρθα πολλές φορές σε ανάγκη αλλά δεν πούλησα κανένα κτήμα μου. Χαίρομαι που κράτησα τη γη μου και χαίρομαι που βλέπω ότι τα παιδιά μου την εκτιμούν. Γιατί έχω πονέσει πολύ γι’ αυτήν. Όταν αγαπάς έναν τόπο δεν τον πουλάς. Εγώ σέβομαι και αγαπώ κάθε του πέτρα. P Πληροφορίες για τους παριανούς λατόμους θα βρείτε στο βιβλίο της Κυριακής Ραγκούση-Κοντογιώργου «Παριανοί Λατόμοι - Από την Πάρο στην Πεντέλη» Εκδόσεις ΑΝΘΕΜΙΟΝ, Πάρος 2009

σελίδα | page | 108

Το μεροκάματο απ’ το νταμάρι το έστελνα για να ξεχρεώσω το χωράφι.

I sent my wages from the quarry to pay off the farm.

Όταν αγαπάς έναν τόπο δεν τον πουλάς. Εγώ σέβομαι και αγαπώ κάθε του πέτρα...

When you love a place, you don’t sell it. I respect and love its every rock...

fires and jumped over them. We made a wish when we jumped. Not aloud, no one should hear it.

We also played the “silent water” game.

Three first born girls went to three wells to bring water and they shouldn’t say a word, no matter what we told them.

Lefkes was a very modern village for those times. Money came from immigrants to other countries. They had better furniture, better clothes... But don’t imagine any riches. The whole village got married with the same couple of wedding rings.

In death as well, all were buried with the same coffin.

Parikia was poor. We sold them wood for cooking.

When my parents decided that I should leave the island, I didn’t want to. For about a month I cried every day. But I had to pay off a plot of land and there was no other

way but to go to the quarries at Penteli where many Parians worked. I was then 16 years old.

I made a kiln with some logs. I brought water, put out the fire and sold the coal to Christos Monastery.

I got 350 drachmas. I bought a coat, a pair of brown trousers with white stripes, a jersey shirt, a pair of shoes and a straw hat. With the rest of the money I came to Athens.

I put my clothes in a sack and on July 29th old Yiannis Hrisanthoyeros took me to Holargos. There I met my brother Nikos, who told me to take the bus and get off at the “tripio katostari”. From there, I should take a road ending at the quarry. “There you will ask for a job”, he said.

Someone called Matsagkos gave me a job.

I began working and I stayed at a hut on the mountain. I had no blankets, no nothing. Every evening I went up to the top to see Paros and I cried.

I stayed there for about two months but I couldn’t stand the barbarous behavior of those people.

I found another, quarry nearby. He was called Panteleos, from Marpissa. I stayed there for three months, I ate legumes every day. At dawn, I loaded up the trucks and with this money I bought my food.

I sent the wages from the quarry to pay off the farm.

One night there was a flood and all the roads were damaged. Every boss sent a worker to repair them.

The other bosses saw me and immediately took me to the other quarries. I went to the late Arkoulis and stayed there for many years.

Sifneiko Café is perfectly located in front of Sifneikos Gialos (one of the most beautiful beaches in Antiparos), on the west side of Antiparos town, 500 meters from the town’s main square.

Offering a panoramic view of Sifneikos bay, the island of Sifnos and the Aegean Sea, Sifneiko Café lies just a breath away from the vibrant Antiparos Town center WE ARE and the main attractions of the island.

OPEN

DAILY 16:00Operating since 2002, LATE Sifneiko Café offers its guests an idyllic environment to enjoy their cocktails and the finest Italian and Greek cuisine.

Sifneikos Gialos tel: 22840 61093, www.sifneikoantiparos.gr

Every Saturday, we went to Kanigos square to get paid. One Saturday, when I returned to the hut, it was snowing heavily. The next day, the snow was 50 cm. high. It had covered the whole mountain.

The jackals were howling all night. I stayed in the hut for ten days and ten nights, alone, trapped. Just think of it, a seventeen year old child. When the weather got clear, my brother came. We walked to Nea Penteli.

There, a grocer offered us some brandy which I’ll never forget.

For two years I stayed in the hut on the mountain.

Then many of us together rented a room at Nea Penteli.

I have never loved Athens. I returned to Paros seven years ago. I try to feel like in old times but I can’t.

I have lived the pure life of the village. Money has ruined many things. We have sold the beaches, all of them. We got “paper” and they got our property.

Many a time I was in need, but I never sold any land.

I’m glad I kept my land and I’m glad my children respect it. I have ached for it. When you love a place, you don’t sell it. I respect and love its every rock. P

Στο ομορφότερο μπαλκόνι των Λευκών, στο εστιατόριο της κυρίας Φλώρας θα γευτείτε παραδοσιακή ελληνική κουζίνα αποκλειστικά με φρέσκα παριανά υλικά.

At the most beautiful terrace in Lefkes, at Flora's restaurant you may taste greek traditional dishes made exclusively from fresh parian products.

Λεύκες Lefkes T: 22840 43130 σελίδα | page | 109

πατριδογνωσία | tradition

Ψωμί, πρώτη ύλη της ζωής μας Bread, the raw material of our life Το ψωμί ενός τόπου έχει μνήμες από την ιστορία του. Περιέχει όλη την αγωνία επιβίωσης ενός ολόκληρου λαού, τον μόχθο του αγροτικού πληθυσμού, την αγάπη να περιποιηθείς και να θρέψεις τους δικούς σου ανθρώπους... Μια σκάφη ζυμώματος με τα δυνατά χέρια μιας αγρότισσας να πλάθουν το ψωμί είναι η πιο σύντομη ιστορία των φτωχών προτουριστικών Κυκλάδων. Το ψωμί είναι αγάπη, επιβίωση, κληρονομιά, ζωή. Η πρώτη ύλη της ζωής μας.

H Πάρος λόγω του πεδινού χαρακτήρα της υπήρξε στο παρελθόν ο σιτοβολώνας των Κυκλάδων. Κατά τις επισκέψεις μου στα υπόλοιπα Κυκλαδονήσια είχα συχνά την ευκαιρία μιλώντας με ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας κυρίως, να διαπιστώσω ότι αυτή ήταν η θεώρηση που είχαν για το νησί. Θυμόντουσαν καΐκια προερχόμενα από την Πάρο, κατάφορτα με σακιά από σιτάρι και κριθάρι να ξεφορτώνουν το εμπόρευμά τους στα λιμάνια των νησιών τους. Οι ντόπιες ποικιλίες σταριού ήταν ο μαυραγανίτης και ο σκορκοδηλιάρης. Ο δεύτερος μάλιστα θα μπορούσε να γίνει «προϊόν ονομασίας προέλευσης ΠΟΠ» με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την τοπική αγροτική Κείμενο, Φωτογραφίες: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΒΒΑΛΗΣ σελίδα | page | 110

The bread of a place carries the memories of its history. It encapsulates the anxiety for survival of an entire people, the toil of the farmers, the love and the care to provide food for your own…. A kneading trough and the strong hands of a rural woman kneading bread is the shortest story of the poor pre-tourist Cyclades. The bread is love, survival, heritage, life.

The first ingredient of our life.

In the past, Paros due to its lowland topography had been the granary of the Cyclades. At my visits to the other Cycladic islands, in contacts I had with people of a certain age I came to realise that this was their idea of Paros. They could remember the caiques coming from Paros filled up with wheat and barley and unloading their cargo at the ports of their islands.

The local wheat varieties were called mavraghanitis and skorkodiliaris. This second variety could have been recognized as a “product of Protected Designation of Origin” with whatever benefits this could have entailed for the local agricultural economy.

On Saturday every housewife kneaded the family’s bread using these two local wheat varieties, at the private ovens of her house or at the communal oven of the neighbourhood she was a “parishioner”.

οικονομία. Με τα δυο αυτά ντόπια στάρια η κάθε νοικοκυρά ζύμωνε κάθε Σάββατο στον ιδιωτικό φούρνο της «κατοικιάς» της το ψωμί της οικογένειας ή στον κοινόχρηστο φούρνο της γειτονιάς όπου ήταν «ενορίτισσα» ! Στην ύπαιθρο σώζονται ακόμα και σήμερα δεκάδες τέτοιοι φούρνοι και θα ήταν αναγκαίο και πολύ χρήσιμο να γινόταν κάποτε μια επίσημη καταγραφή και αποτύπωσή τους.

In the countryside one can still see scores of such ovens and it would be worthwhile to have an official survey and listing of them. Drawing on an excellent book by Georgis Makrionitis “The Traditional Oven in the Cyclades and the Dodecanese” one can understand the enormous importance the making of bread had for the inhabitants of the islands until very recently.

Αντλώντας στοιχεία από το εξαιρετικό βιβλίο του Τζώρτζη Μακρυωνίτη «Ο παραδοσιακός φούρνος στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα» καταλαβαίνει κανείς την τεράστια σημασία που είχε η παρασκευή του ψωμιού στη ζωή των κατοίκων των νησιών μέχρι πολύ πρόσφατα. Για αιώνες, η διαδικασία ήταν η ίδια: το όργωμα του χωραφιού, η σπορά, ο θερισμός, το αλώνισμα στα αλώνια

For centuries there is the same routine –the land tilling, the sowing, the harvest, the threshing at the threshing floor with the use of animals, the milling (at the hand mills and later at the windmills), then kneading and baking the bread. This pattern determined the inhabitants’ everyday life, the timing of their various tasks, and the organization of the communities’ social

σελίδα | page | 111

πατριδογνωσία | tradition and religious activities, within the context of a perpetual struggle for survival. At the same time it made the people acquire a deep knowledge of nature, the winds, the plants, the animals, the change of seasons, the soil. The kneaded bread with an onion and a paliatsa (earthenware vessel) of black sun dried grape wine, a handful of olives and some dried figs were the foodstuff that accompanied the farmers in their field from morning to sunset every day. με τα ζώα, το άλεσμα του καρπού (στους χειρόμυλους και αργότερα τους ανεμόμυλους) και μετά το ζύμωμα και το ψήσιμο του ψωμιού. Αυτή η διαδικασία καθόριζε την καθημερινότητα των κατοίκων, τον προγραμματισμό των εργασιών, την κοινωνική και θρησκευτική οργάνωση των κοινοτήτων, μέσα από έναν συνεχή αέναο αγώνα για την επιβίωση. Ταυτόχρονα έκανε τους ανθρώπους αυτούς να έχουν μια βαθειά γνώση της φύσης, των ανέμων, των φυτών και των ζώων, της εναλλαγής των εποχών, του χώματος. Το ζυμωτό ψωμί μαζί με ένα κρεμμύδι και μια «παλιάτσα» (κεραμικό σκεύος) μαύρο γλυκό λιαστό κρασί, μια χούφτα ελιές και λίγα ξερά σύκα κάποιες φορές, ήταν το τυπικό προσφάι που συνόδευε τους αγρότες καθημερινά στα χωράφια από το πρωί μέχρι το σούρουπο. Το ζυμωτό ψωμί, αυτό που κράταγε μια βδομάδα και βάλε, άρχισε όμως σιγά σιγά να εξαφανίζεται με τα αλεύρια εισαγωγής που κατέκλυσαν τους φούρνους μέχρι που χάθηκε εντελώς και τη θέση του κατέλαβε το ψωμί «πολυτελείας», αρχές της δεκαετίας του '70. Υπάρχουν βέβαια εκείνες οι περιπτώσεις όπου κάποιοι συνεχίζουν την παράδοση του ζυμώματος από μεράκι. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια «θειά», γειτόνισσα, την κυρά Μαρία που με έκανε κοινωνό σε αυτή την ιεροτελεστία. Ζύμωνε και εκείνη, πιστή στην παράδοση, και έψηνε το ψωμί καθώς και το τσουκάλι με τα ρεβίθια της κάθε Σάββατο και με καλούσε συχνά να συμμετέχω βοηθώντας την στο φούρνισμα. Έτσι έμαθα όλα τα μυστικά της τέχνης αυτής και πολύ αργότερα έκανα και εγώ τον δικό μου φούρνο. Είναι γεγονός ότι ακόμα και σήμερα οι κάμποι της Πάρου κιτρινίζουν τον Ιούνη κατά την περίοδο του θερισμού από τα κριθάρια που κυρίως χρησιμοποιούνται για ζωοτροφή αλλά και τελευταία για την παραγωγή της ντόπιας μπύρας «56 νησιάω, όπως και από το παρελθόν γνωστή είναι η χρήση της άριστης ποιότητας παριανού κριθαριού στην παρασκευή της μπύρας Φιξ στην Αθήνα στις αρχές του περασμένου αιώνα. Είναι πάντως ευχάριστο ότι η κατάσταση έχει πλέον αλλάξει και οι πολλοί και καλοί φούρνοι του νησιού έχουν τα τελευταία χρόνια αρχίσει να χρησιμοποιούν σε μεγάλο ποσοστό ντόπιο αλεύρι από στάρι, να ψήνουν σε φούρνους που καίνε ξύλα και να παράγουν τοπικά εδέσματα. Τα «καλστούνια» μικρά πιττάκια με ζυμάρι γεμισμένα με γλυκιά μυζήθρα, η «φουσκωτή» πίτα με γέμιση γλυκιά κολοκύθα, σταφίδες, αμύγδαλα, τα κρίθινα κυρίως παξιμάδια, οι «σκάροι» τα Χριστούγεννα, ψωμάκια με σχήμα σχάρας και τα «λαζαράκια" το Πάσχα, περίτεχνα ψωμάκια σε σχήμα ανθρώπου, είναι μερικά δείγματα της σύγχρονης παριανής αρτοποιίας που είναι όμως βασισμένη σε ντόπιες συνταγές. Το ψωμί θα είναι όμως πάντα η βάση της πυραμίδας για την ελληνική διατροφή. Είναι μια τροφή που σε ενώνει με τις ρίζες σου, σε συνδέει με την οικογένεια σου και σου μιλάει κατευθείαν στο συναίσθημα. P

σελίδα | page | 112

Το ψωμί μαζί με ένα κρεμμύδι και μια «å» μαύρο γλυκό λιαστό κρασί, ήταν το προσφάι που συνόδευε τους αγρότες στα χωράφια από το πρωί μέχρι το σούρουπο.

The kneaded bread with an onion and some black sun dried grape wine, a handful of olives and some dried figs were the foodstuff of the farmers from morning to sunset.

The traditional homemade bread which could last for a week or more, gradually lost ground when the imported flour varieties conquered the bakeries and then it totally disappeared as it was replaced by the so called “luxury” bread, in the early 70’s.

Of course there are still people who carry on with the tradition of bread kneading for their own gratification.

I’ll never forget a neighbour, “auntie” Maria, who initiated me into this ritual.

Loyal to tradition she kneaded and then baked the bread as well as a pot with her chickpeas every Saturday and she often invited me to take part in the baking. I learnt all the secrets of this art and much later I had my own oven.

Even nowadays the fields of Paros shine yellow in June during the harvest of barley used mainly for animal feed and lately for the production of the local beer “56 isles”. In the past, likewise, the excellent quality Parian barley was used for the production of the FIX beer in Athens in early 20th century.

It is a welcome development that things have changed and in the recent years many and good bakeries on the island largely use local wheat flour, bake in wood ovens and make local viands. The “skaltsounia,” small pies made with sweet “mizithra”, a “puff” pie filled with sweet pumpkin, raisins and almonds, the barley rusks, the “skari” grid shaped small bread rolls, the “lazarakia” at Easter- elaborate cookies shaped like human figures- are some samples of the contemporary Parian bakery based on local recipes.

However, bread will always be the pyramid basis for Greek diet. It is a food that unites you with your roots, connects you with your family and directly appeals to your feelings. P

Τέσσερις μικρές ιστορίες | Four short stories Η φωτογραφία αιχμαλωτίζει μια στιγμή στον χρόνο, μας συνδέει με το παρελθόν και αφήνει το αποτύπωμά μας στο μέλλον. Ο Γιώργος Καβάλλης με τον φωτογραφικό φακό του δημιουργεί μικρά πορτρέτα τεσσάρων αρτοποιών από την Πάρο και Αντίπαρο.

Photography catches a moment in time, it connects us with our past and leaves our imprint in the future.

Giorgos Kavallis with his camera creates small portraits of four bakers from Paros and Antiparos.

Φούρνος Αγκαιριάς | Γιώργος Χανιώτης

Ξυλόφουρνος | Νίκος Ζουμής

Ο φούρνος μας ήταν ιδέα του πατέρα μου. Γεννήθηκα στην Αθήνα κι ό,τι έχω κάνει κι έχω μάθει το έμαθα στην πράξη. Ο πατέρας μου επέμενε ν΄ αφήσουμε τις δουλειές μας στην Αθήνα και ν’ανοίξουμε έναν φούρνο εδώ. Χρειάστηκε να μεγαλώσω αρκετά για να καταλάβω τι τρέλα ήταν τότε να κάνεις αυτό το βήμα και πόση τόλμη χρειαζόταν αυτό. Ο πατέρας μου επίσης με ώθησε στο να χρησιμοποιήσω το ντόπιο κριθάρι και να φτιάξουμε τις πρώτες “παλιές” κριθαροκουλούρες και παξιμαδοκουλούρες ξανά . Μετέφερε ατόφια τη συνταγή από τη μάνα του. Είμαστε οι πρώτοι που το κάναμε αυτό. Μου έμαθε επίσης να ξεχωρίζω τον καλό καρπό, να τον λιχνίζω, να τον αλέθω και να τον κοσκινίζω. Τώρα έχω το δικό μου μύλο κι αλέθω μόνος μου τον καρπό...

Η δική μου ιστορία ξεκινάει από τον παππού μου που ήταν μυλωνάς στις Λεύκες κι έτυχε να είναι μυλωνάς κι ο παππούς της γυναίκας μου, Σταυριάνας, στη Μάρπησσα. Η γνώση είναι καθαρά εμπειρική, έχω κάνει όμως και πολλά σεμινάρια σε Ελλάδα και Ευρώπη. Εγώ ξεκίνησα μικρός πριν τελειώσω το σχολείο ακόμη, τα καλοκαίρια, και μετά το σχολείο κανονικά. Οπότε μετά τον στρατό ανοίξαμε αρτοποιείο, πρώτα στα Μάρμαρα, στο Δρυό, στις Λεύκες. Το 2001 άνοιξα τον Ξυλόφουρνο εδώ, στο Υστέρνι. Ήταν η αγάπη μας για την παράδοση που κάναμε ό,τι κάναμε. Απλά πράγματα.Το παιδί μου είναι το ζυμωτό, με το γλυκάνισο. Είναι με προζύμι στον ξυλόφουρνο κι έχει βραβευτεί. Το έχουν αγαπήσει αρκετοί, νομίζω.

Bakery of Ageria | Giorgos Chaniotis.

Our bakery was an idea of my father’s. I was born in Athens and I’m self taught. My father insisted that we leave our jobs in Athens and open a bakery here. As I see it now,iIt was a daring step -a real folly.

My father also urged me to use the local barley to make the ‘old’ barley bread rolls and rusk bagels again.

We used his mother’s recipe. We were the first to do this. He taught me how to discern the good grain, to winnow it to grind and sift it. Now, I have my own mill...

Wood oven | Nicos Zoumis My grandfather was a miller at Lefkes and my wife’s grandfather.

Stavrianas, happened also to be a miller at Marpissa. My knowledge is purely empirical, but I’ve attended seminars in Greece and Europe. I started before even finishing school, in the summers and after school.

After my military service we opened a bakery, first at Marmara, at Drios, At Lefkes in 2001 I opened the Wood Oven, here at Ysterni. We love tradition. Simple things.

My child is the kneaded bread with aniseed. It is made with sourdough in the wood oven and has been awarded a prize. I think it is a favourite.

σελίδα | page | 113

Ασπρονήσι | Πέτρος Τριαντάφυλλος

Ο Φούρνος του Στρατή | Στρατής Κρητικός

Δεν ήμουν πάντα φούρναρης. Παλιά ήμουν ψαράς. Ο πρώτος μου φούρνος έγινε στην Αντίπαρο όπου έμαθα μόνος μου την τέχνη. Ξεκίνησα πριν από 25 χρόνια φυτεύοντας έναν παλιό σπόρο από παριανό στάρι σ’ ένα χωράφι που είχα 20 στρέμματα. Το άλεθα σ’ έναν μικρό μύλο που είχα και μ’ αυτό κάλυπτα τις ανάγκες του νησιού σε ψωμί, αλλά μόνο τον χειμώνα. Είναι στάρι δίκοκο, μαυραγανίτης, αλλά δεν μπορείς ν’ αλέσεις και ν’ αποθηκεύσεις μεγάλες ποσότητες. Ο φούρνος μου ήταν ο δεύτερος φούρνος στην Αντίπαρο. Στο ίδιο σημείο η μάνα μου πριν πουλούσε κοχύλια. Μου άρεσε το πόστο και το κράτησα. Τώρα, το Ασπρονήσι πέρασε κι απέναντι στο λιμάνι της Παροικιάς, Σου δίνει το πρώτο καλωσόρισμα όταν κατεβαίνεις απ’ το πλοίο...

Η οικογένεια βαστάει από παλιά από τον προ-προ-προπάππου μου που άνοιξε φούρνο στο χωριό το 1904 και πήγαινε μετά από γενιά σε γενιά μέχρι που τον πήρε ο παππούς μου. Όταν σταμάτησε ο παππούς τον νοίκιασε αρχικά, μετά τον πήρε ο ξάδερφός μου και από το 2014 τον ανέλαβα εγώ με την οικογένειά μου και μεταφερθήκαμε εδώ. Ο φούρνος του παππού ήταν πιο κάτω. Εγώ, ότι θα κάνω αυτή τη δουλειά το αποφάσισα στο λύκειο, έπαιξε ρόλο ότι έκανε αυτή τη δουλειά κι ο παππούς, μας άρεσε να πηγαίνουμε στον φούρνο μικροί, παίζαμε, είχαμε εικόνες. Κι ο πατέρας μου εκεί ήταν από μικρός στο μαγαζί, όλα τα αδέρφια του πατέρα μου εκεί μεγαλώσανε. Ήθελα να κάνω κάτι να είμαι στο χωριό. Πήγαμε λοιπόν με τον ξάδερφο μου στη σχολή Αρτοποιίας Ζαχαροπλαστικής του ΟΑΕΔ στην Αθήνα. Το Λευκιανό είναι το πιο γνωστό μας ψωμί. Δεν κάνω πολλά είδη, το χωριό είναι μικρό, η πελατεία στάνταρ.

Aspronissi | Petros Triantafillos I have not always been a baker. In the past I was a fisherman. My bakery was at Antiparos where I learnt the art by myself. I started 25 years ago by sowing an old seed of Parian wheat in a 4 acre field.

I ground it in a small mill I had and I covered the island’s needs in bread but only in the winter. It is emmer wheat, “mavrayanitis”, but you can’t grind and store large quantities.

My bakery was the second one at Antiparos. At the same point, my mother used to sell sea shells. I liked the place and kept it. Now “Asproniss” i has gone over to the Parikia port as well. It gives you the first welcome as you disembark.

σελίδα | page | 114

The bakery of Stratis | Stratis Kritikos The family goes back to my great-great-grandfather who opened a bakery in the village in 1904 and it continued from generation to generation up to the time of my grandfather. When my grandfather retired, he rented it at first and then it was taken by my cousin. In 2014 I took it over together with my family and we settled here. The grandfather’s bakery was further down.

I decided I’d do this job, at High School. It was our grandfather’s job and this influenced my decision. We liked visiting the bakery, we played there, As a child, my father was at the shop, all his siblings grew up there.

I wanted to do something at the village, so I went together with my cousin to the public Bakery School in Athens. Lefkiano is our most well known bread. I don’t make many kinds, the village is small and the clientele fixed.

"Aspronissi" Bakery, Petros Triantafyllos, Antiparos tel: 22840 61388, Parikia tel: 22840 27608, mob: 69777 28767, aspronissi@gmail.com σελίδα | page | 115

πρόσωπο | person Αδάμ Κωστίκας «Φτιάχνω κρασί για τη σωτηρία της ψυχής μου» Ο μινιμαλιστής αρχιτέκτονας μας μιλάει για τον εικοσιπεντάχρονο έρωτά του με το νησί, τον μικρό ελαιώνα, το αμπέλι του και την περιπέτεια της οινοποίησης στο μικρό οινοποιείο του, που του έδωσε μία από τις καλύτερες θέσεις στο οινικό τοπίο του νησιού.

Ποιες πληροφορίες μπορεί να δώσει το κρασί ενός τόπου σε ένα ταξιδιώτη; Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός τόπου, η σύσταση του εδάφους, το μικροκλίμα, η γειτνίαση με τη θάλασσα, ο προσανατολισμός, δημιουργούν την ιδιαίτερη γεύση ενός κρασιού και υποδεικνύουν την προέλευση του. Αυτό που οι Γάλλοι αποκαλούν terroir, υπό τον όρο βέβαια ότι το παραγόμενο κρασί δεν είναι προϊόν χημικών παρεμβάσεων αλλά κατά το δυνατόν φυσικό. Πόσο κουραστικό είναι να σεβαστεί κανείς τους παραδοσιακούς τρόπους οινοποίησης; Όταν γεύεσαι ένα ποτήρι λευκό Αϊδάνι ή Μονεμβασιά της Πάρου, δεν φαντάζεσαι ποια προσπάθεια απαιτεί η σωστή καλλιέργεια της γης, και ποια εμπειρία η οινοποίηση για να αποδώσεις τη γεύση μιας γηγενούς ποικιλίας. Όλα όμως ξεχνιούνται, όταν κάποιος επανέρχεται και το αναζητά ομολογώντας ότι ανακαλεί στη μνήμη του τη γεύση του. Πόσο στηρίζεται από το κράτος ο Έλληνας οινοποιός ; Πολλοί Έλληνες οινοπαραγωγοί, χωρίς καμία κρατική στήριξη τιμούν τη χώρα μας με τα κρασιά τους στις αγορές του εξωτερικού. Το τελευταίο πάντως δείγμα «κρατικής στήριξης», είναι ο παράλογος φόρος που έχει επιβληθεί στην παραγωγή ελληνικού κρασιού, που πλήττει ιδιαίτερα τους μικρούς οινοποιούς. Πριν από πόσα χρόνια ξεκίνησε αυτή η περιπέτεια με το κρασί ; Ξεκίνησα το 1993 όταν αγόρασα το κτήμα στην Πάρο, έναν ελαιώνα, έναν αμπελώνα και ένα παραδοσιακό πατητήρι. Πάντα με γοήτευε η ενασχόληση με τη γη, το μικρόβιο όμως της οινοποίησης μου το μετέδωσε ένας φίλος αρχιτέκτονας με ακαδημαϊκή καριέρα στον Καναδά, που δημιούργησε παράλληλα ένα μεγάλο οινοποιείο στην κοιλάδα του Νιαγάρα το “Thirty Bench” το οποίο απέσπασε διεθνή βραβεία . Άρχισα λοιπόν αυτό το υπέροχο ταξίδι, με λίγο

θράσος μπορώ να πω ως αυτοδίδακτος, αλλά με καλό μέντορα από την αρχή. Υιοθέτησα επίσης τη βιολογική καλλιέργεια γιατί προσδίδει στο τελικό προϊόν τον καλύτερο εαυτό του και δεν καταστρέφει το έδαφος με χημικά. Το ίδιο έκανα και με τον ελαιώνα. Τα ενθαρρυντικά σχόλια φίλων με βοήθησαν στην απόφαση να κολυμπήσω στα βαθιά, να δημιουργήσω το μικρό οινοποιείο “Alissafi Winery” στο κτήμα μου, το «Κτήμα Αδάμ». Οι ποικιλίες που χρησιμοποιώ είναι τοπικές. Μαντηλαριά, Βάφτρα, Μονεμβασιά και Αϊδάνι. Φτιάχνω κρασί «φυσικό» (vin naturel) προσπαθώντας να αναδείξω τα μοναδικά και πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών των ποικιλιών. Το στοίχημα ενός καλού κρασιού τελικά παίζεται στο αμπέλι ή στο βαρέλι; Είναι δύο διαδικασίες εντελώς διαφορετικές από τη φύση τους, που απαιτούν όμως και οι δύο βαθιά γνώση και μια διάθεση πειραματισμού. Η καλλιέργεια απαιτεί συνεχή παρακολούθηση, ιδιαίτερα στο τελευταίο στάδιο της ωρίμανσης και συλλογής των σταφυλιών. Η οινοποίηση είναι άλλη περιπέτεια. ΄Oπως και στη δουλειά μου -την αρχιτεκτονική- είμαι και εδώ μινιμαλιστής, αφήνω τη φύση να κάνει τη δουλειά της Περιγράψτε μου ένα καλό κρασί Αφήνω εκτός τα εμπορικά κρασιά, τα συνοδευτικά στο καθημερινό τραπέζι (vin de table), που έχουν την ίδια λίγο πολύ γεύση, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους. Τα ποιοτικά κρασιά έχουν τη δική τους αρωματική και γευστική προσωπικότητα, τα θυμάσαι, τα αναπολείς, τα αποζητάς. Η προσπάθεια μου είναι να δημιουργήσω ένα εξαιρετικό κρασί από τις τοπικές ποικιλίες της Πάρου, που να περιέχει στη γεύση του τον ζεστό ήλιο, τη θαλασσινή αύρα, το βοριαδάκι του νησιού... Από την ενασχόληση μου στο μικρό οινοποιείο μου, δεν προσδοκώ οικονομικό όφελος, απολαμβάνω όμως την «γλυκιά περιπέτεια, γλυκιά η ζωή» που λέει ο Ελύτης, «του οίνου» προσθέτω εγώ.

Συνέντευξη: ΜΑΡΩ ΒΟΥΛΓΑΡΗ | Φωτογραφία: ΙΩΑΝΝΑ ΦΥΣΙΛΑΝΗ σελίδα | page | 116

Adam Kostikas “I make wine for my own redemption” The minimalist architect tells us about his 25 year old love with the island, the small olive grove, the traditional vineyard, the adventure of winemaking in his model winery which gave him a top place in the island’s oenological landscape.

What information can a local wine give to a traveler?

The special features of a place, the soil, the microclimate, its proximity to the sea and its orientation create the special flavour of a wine and indicate its origin. It is what the French call terroir, on the condition that the produced wine is not a product of chemical interventions but as natural as possible.

Is it difficult to respect the traditional winemaking techniques?

When you taste a glass of white Aidani or Monemvassia of Paros, you can’t imagine either the effort it takes to cultivate the soil in the right way or the winemaking experience required to impart the flavour of a local variety. But you forget all this, when someone comes again and seeks it, acknowledging that he can recall its flavour.

Does the state support the Greek winemaker?

Many Greek winemakers honour our country with their wines in the markets abroad, in the absence of any state support. Anyway, the most recent demonstration of “state support” has been the preposterous tax imposed on Greek wine production, a tax which affects mainly the small winemakers.

How long ago did this adventure with the wine start?

It all began in 1993 when I bought this piece of land in Paros, an olive grove, a vineyard and a wine-press. Farming has always fascinated me, but I got the bug for winemaking from a friend, an architect with an academic career in Canada who set up a big winery at the Niagara valley, the “Thirty Bench” which has won international awards.

So, I embarked on this marvelous journey. I could say it took some nerve as I was self taught but I had a good mentor. I adopted organic farming because it brings out what’s best in the final product and doesn’t destroy the environment with chemicals. I did the same with the olive grove.

Encouraging comments from friends helped me with the decision to swim in deep waters and set up the small “Alissafi Winery” at my farm, the “Adam farm.” The varieties I use are local Mandilaria, Vaftra, Monemvasia and Aidani. I create a “vin naturel” wine and I try to give emphasis to the unique and very special features of these varieties.

What’s the bet on a good wine, the vineyard or the barrel?

They are two inherently and totally different procedures, but both require deep knowledge and an appetite for experimentation. Viniculture demands continuous monitoring, especially in the final stage of grape ripening and harvest. Winemaking is a different adventure. However, as in my architectural work, here, too, I am a minimalist. I let nature take its course.

Describe a good wine for me.

I’ll leave aside the commercial wines, the complementary “vin de table” wines which all taste the same, more or less, regardless of their origin. The quality wines have their own aroma and flavour, you remember them, you recall them and you yearn for them. My endeavour is to create an excellent wine from the local varieties, a wine which will embrace the hot sun, the sea breeze, the island’s gentle Northern wind... I don’t expect any economic profit from my involvement with my small winery but I enjoy the “sweet adventure, sweet life” as Elytis has said, “of the wine”, I add.

σελίδα | page | 117

πρόσωπο | person

Νίκος Παυλάκης Η μπύρα ήταν το πάθος μου. Για να είσαι επιτυχημένος σε κάτι πρέπει να το αγαπάς. Κατά προτίμηση με πάθος. Ένα ακόμα success story μας κάνει να αισιοδοξούμε και να εμπιστευόμαστε τους νέους ανθρώπους στο νησί. Ο Νίκος Παυλάκης μαζί με τον συνέταιρό του Μαρίνο Αλεξάνδρου δημιούργησαν την 56isles, την πρώτη παριανή μπύρα, και πριν καλά καλά γίνει γνωστή, βραβεύτηκε από τα Great Taste Awards... Πώς γεννήθηκε η ιδέα να δημιουργήσεις μια δική σου μπύρα; H ιδέα γεννήθηκε στο Λονδίνο το 2012 όπου έκανα το master μου. Εκεί, γνώρισα και τον συνέταιρό μου τον Μαρίνο Αλεξάνδρου με τον οποίο οραματιστήκαμε μαζί ένα ολοδικό μας προϊόν. Η μπύρα ήταν το πάθος μου. Αποφασίσαμε λοιπόν να φτιάξουμε μια δική μας μπύρα μικρής παραγωγής. Ο Μαρίνος έχει επιχειρήσεις εστίασης στο Λονδίνο, εγώ όμως έχω μεγαλώσει και ζήσει εδώ. Δεν μου αρέσουν οι μεγάλες πόλεις. Έτσι κάναμε έδρα μας την Πάρο και φτιάξαμε την πρώτη παριανή μπύρα την οποία ονομάσαμε 56isles από τα 56 νησιά των Κυκλάδων κατοικημένα και ακατοίκητα. Σας βοήθησε το νησί ως προς τις πρώτες ύλες; Xρησιμοποιώ παριανό κριθάρι ακατέργαστο. Στο παριανό κριθάρι υπάρχουν ιστορικές αναφορές από τον Αρχίλοχο ακόμα. Η Πάρος, μάλιστα,λεγόταν Κριθαρόεσσα. Έχει μια ειδική ποικιλία κριθαριού που μας δίνει αυτή τη χαρακτηριστική γεύση η οποία υπάρχει μόνο εδώ και στη Λήμνο. Πώς ήταν η περιπέτεια της δημιουργίας μιας μικρής ζυθοποιίας; Πράγματι δημιουργήσαμε ένα μικρό ζυθοποιείο. Η μπύρα φτιάχνεται εξολοκλήρου εδώ. Επενδύσαμε στον τόπο παρόλο που οι γραφειοκρατικές διαδικασίες ήταν αποκαρδιωτικές. Θέλαμε όμως το προϊόν να παράγεται από την αρχή μέχρι το τέλος στον τόπο του. Πότε νιώσατε ότι αυτό το project θα “πάει”; Όταν κάναμε τις πρώτες δοκιμές. Ξέραμε τι χαρακτηριστικά ψάχναμε για την πρώτη μας μπύρα, δοκιμάσαμε πέντε έξι γεύσεις, καταλήξαμε σε δύο, και φτιάξαμε ένα συνδυασμό αυτών των δύο. Πώς την υποδέχτηκε το νησί; Eίμαι αρκετά ευχαριστημένος. Είναι δύσκολο για μια μικρή ζυθοποιία ν’ αναπτυχθεί σ’ ένα τουριστικό μέρος γιατί υπάρχει ανταγωνισμός από τις μεγάλες εταιρείες και πολύ συχνά αθέμιτος. Μπήκε όμως στα περισσότερα μαγαζιά -ειδικά στους χώρους εστίασης- ενώ στα μπαρ, λιγότερο. Πώς οδηγηθήκατε στη δεύτερη μπύρα; Πώς θα την περιέγραφες γευστικά; H 56 Isles Aegean Wit είναι μια δροσερή ξανθιά μπύρα που πίνεται ευχάριστα. Η διαφορά της είναι ότι αυτή είναι σταρένια μπύρα, από σιτάρι πάλι Συνέντευξη: ΜΑΡΩ ΒΟΥΛΓΑΡΗ σελίδα | page | 118

Στο παριανό κριθάρι υπάρχουν ιστορικές αναφορές από τον Αρχίλοχο ακόμα. Η Πάρος, μάλιστα, λεγόταν Κριθαρόεσσα.

παριανό, έχει κάποια ντόπια βότανα, μπαχαρικά, εσπεριδοειδή, μέχρι και μαρμελάδα! Είναι μια μπύρα φρέσκια, απαστερίωτη, αφιλτράριστη και παρουσιάζεται σε μπλε φιάλη με κίτρινη ετικέτα. Επειδή είναι φρουτώδης και πολύ ιδιαίτερη, γίνεται κι εξαιρετικό απεριτίφ με μια φέτα πορτοκάλι μέσα. Μιλήστε μας και για το βραβείο...

Tα Great Taste Awards είναι ένας διεθνής διαγωνισμός όπου πήρα μέρος με την παρότρυνση του συνεταίρου μου. Εγώ ήμουν λίγο διστακτικός, στείλαμε τελικά δείγματα τον Φλεβάρη κι όταν μου είπαν ότι πήραμε το βραβείο σχεδόν δεν το πίστευα. Χάρηκα πολύ γιατί είναι ένας σοβαρός αδιάβλητος διαγωνισμός με πολλούς κριτές. Πώς βλέπεις την επόμενη πενταετία στην Πάρο; H Πάρος αλλάζει. Το βλέπουμε κι από τον κόσμο που μας επισκέπτεται κι από τα μαγαζιά που είναι όλο και πιο ποιοτικά. Θέλει όμως μεγάλη προσοχή για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε την αυξημένη επισκεψιμότητα. Χρειάζονται έργα υποδομής για να είμαστε επαρκείς και να προσφέρουμε υψηλότερο επίπεδο υπηρεσιών.

I use Parian raw barley. There are references to the Parian barley which go back to Archilochus.

Actually, Paros was called Land of Barley.

There is a special variety of barley which grows only here and on Limnos and gives this special taste.

How was the adventure of creating a microbrewery?

Indeed, we set up a microbrewery. The entire production takes place here. We invested in this place despite the fact that the bureaucratic procedures were disheartening. We wanted an entirely Parian product.

When did you feel that the project would make it?

After the first tests. We had decided what features we wanted for our first beer. We tested five or six flavors; we chose to combine two of them.

What was its reception on the island?

I’m quite pleased. It is difficult for a small brewery to develop in a touristic place; there is competition -frequently unfair- from the big companies. However, it has made its way in most shops -especially restaurants- but less in bars.

Nikos Pavlakis Beer has always been my passion.

To succeed in something you must love it.

Preferably, with passion.

Another success story makes us feel optimistic and have confidence in the island’s young generation. Nikos Pavlakis and his partner Marinos Alexandrou created the 56isles, the first Parian beer which, though barely known, won a prize from the Great Taste Awards...

How did you get the idea of creating your own beer?

The idea was born in London in 2012, while I was doing my masters degree. There, I met my partner Marinos Alexandrou and together we envisaged creating our own product. Beer has been my passion, so we decided to make our own small production beer. Marinos has catering operations in London, but I have grown up here; I don’t like big cities.

So we set up the operation on Paros and created the first Parian beer which we named 56isles from the 56 Cyclades isles, inhabited or not..

Has the island helped you with the raw materials?

There are references to the Parian barley which go back to Archilochus.

Actually, Paros was called Land of Barley.

What prompted you to the second beer?

How would you describe its taste?

The 56 Isles Aegean Wit is a refreshing blonde beer, pleasant in taste. The difference is that it is a wheat beer, of Parian wheat again, blended with local spices, citrus, even some jam! It is a fresh, unpasteurized and undistilled beer in a blue bottle with a yellow label. Fruity as it is with very special flavors, it can make an excellent aperitif with a slice of orange.

Tell us about the Prize…

I entered the Great Taste Awards -an international Competition- prompted by my partner. I was a bit hesitant, but we sent samples in February and when I was told that we got the prize I could hardly believe it. I was very pleased because it is a serious, unimpeachable Competition with many judges.

How do you see the next five years on Paros?

Paros is changing. We can see it in the people who visit us and the improved quality of the shops. However, as more people visit the island we must capitalize on this. We need infrastructure projects and better service.

σελίδα | page | 119

στην κουζίνα | cooking

Φωτογραφία: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΔΑΜΑΚΗ

Γεύσεις απ’ το νησί! | Island flavours!

We chose two recipes for you from Niki Mitarea's Greek cooking book. Bon Appetit!

Σαλατούρι Πάρου

Salatouri of Paros

1κ. καλκάνι ή σαλάχι 1 ξερό κρεμμύδι 1 φύλλο δάφνη αλάτι 1 κ.γ. παριανό ελαιόλαδο 1 κούπα λευκό κρασί (προτείνεται Μονεμβασιά Πάρου)*

1 kg turbot or skate fish 1 dry onion 1 bay leaf Salt 1 small tablespoon olive oil 1 cup white wine (recommended Monemvasia of Paros)

Ζεματάμε το ψάρι σε καυτό νερό για 3 λεπτά, το βγάζουμε και αφαιρούμε την πέτσα του. Σε κατσαρόλα βάζουμε το ψάρι, το κρεμμύδι ολόκληρο, το δάφνη, το ελαιόλαδο και το σκεπάζουμε με κρασί λευκό. Μόλις πάρει βράση το ξαφρίζουμε και σε 10 λεπτά είναι έτοιμο. Σουρώνουμε και αφήνουμε να κρυώσει. Με ένα πιρούνι μαδάμε το ψαχνό και αφαιρούμε προσεκτικά τα κόκαλα. Περιχύνουμε το ψάρι και γαρνίρουμε με το κρεμμύδι και τον μαϊντανό. Συνοδεύουμε με σαλάτα από ρεβίθια.

Dip the fish in boiling water for three minutes, take it out and remove its skin. Thereafter put the fish in a cooking pot, with the whole onion, bay leaf, olive oil and cover with white wine. Just allow it boiling and then skim. It is ready in ten minutes.

Drain and let it cool. With a fork, separate the flesh and carefully remove the bones. Pour the sauce over the fish and garnish with the onion and the parsley. Serve with a salad of chickpeas

υλικά για 4 άτομα

Δυο συνταγές που μυρίζουν θάλασσα και παριανό αεράκι ανακαλύψαμε στο βιβλίο της δημοσιογράφου Νίκης Μηταρέα, που λατρεύει το νησί και μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στην Αθήνα και τη Νάουσα. Οι συνταγές είναι από το βιβλίο της «Με κρασί κι ελληνικά».

σελίδα | page | 120

Ingredients for 4 persons

Μπαρμπούνια αχνιστά με λουίζα Υλικά για 2 άτομα 4 μεγάλα μπαρμπούνια 1/2 λεμόνι κομμένο σε φέτες 8 φύλλα λουίζα 4 κ.σ. παριανό ελαιόλαδο 6 κ.σ. λευκό κρασί (προτείνεται Μονεμβασιά Πάρου)* αλάτι φρεσκοτριμμένο πιπέρι Πλένουμε τα καθαρισμένα μπαρμπούνια και τα στεγνώνουμε με χαρτί κουζίνας. Τα αλατοπιπερώνουμε και βάζουμε στην κοιλιά του κάθε μπαρμπουνιού τη λουίζα. Τοποθετούμε τα μπαρμπούνια σε βαθύ τηγάνι, απλώνουμε τις φέτες λεμονιού, τα περιχύνουμε με το κρασί και το ελαιόλαδο. Σκεπάζουμε με καπάκι και μαγειρεύουμε σε μέτρια φωτιά για 7-8 λεπτά. Σερβίρουμε αμέσως.

Steamed Red mullets with verbena Ingredients for 4 persons

Φωτογραφία: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΔΑΜΑΚΗ

4 big red mullets ½ lemon in slices 8 leaves verbena 4 tbs Parian oliveoil 6 tbs white wine (recommended Monemvasia of Paros)* Salt Freshly ground pepper We wash the already scaled red mullets and dry them on kitchen paper.

We add salt and pepper and we put the verbena in the belly of each fish.

We place the red mullets in a deep frying pan, we cover with the lemon slices and we dress with the wine and the olive oil.

We cover and we cook on medium heat for 7-10 minutes. We serve right away.

* Έξτρα Παρθένο Παριανό Ελαιόλαδο, λευκό κρασί Μονεμβασιά Πάρου, λουίζα και μυρωδικά για την εκτέλεση των συνταγών, θα βρείτε στο Μελίσσι Delicatessen στον περιφερειακό της Νάουσας 22840 55377. | * Extra Virgin Parian Oil, white wine "Monemvasia": of Paros, verbena and herbs for the above recipes are to be found at Melissi Delicatessen on Naoussa Ring Road tel. 22840 55377

σελίδα | page | 121

π α ρ α δ ο σ ι α κ έ σ

χ ω ρ ι ά τ ι κ ε σ

Στο µποστάνι µας, φυτέυουμε εποχιακά ζαρζαβατικά, χωρίς χημικά και πρόσθετα. Ανάλογα με την εποχή και τις διαθέσιμες πρώτες ύλες μας, μπορείτε να δοκιμάσετε τυρόπιτα, χορτόπιτα, πρασσόπιτα, κολοκυθόπιτα, σπανακόπιτα και δεκάδες άλλες, εξαιρετικές σε γεύση και ποιότητα, προτάσεις! Στο παρασκευαστήριό µας, ψήνουμε καθημερινά μπροστά στον πελάτη, υπέροχες γεύσεις για κάθε ώρα της ημέρας. Και σας προσκαλούμε να δοκιμάζετε κάθε μέρα και κάτι διαφορετικό. Ώστε το γευστικό ταξίδι σας να βρίσκει άλλους προορισμούς κάθε φορά...!

π ί τ ε σ

In our kitchen we use only the freshest fruit and vegetables from our island garden, all free of chemicals, grown here to make the best cheese and vegetable pies that you can enjoy here at our café or take home.

Savor a new taste and seasonal dish each day.

Κάμπος Νάουσας, Πάρος τηλ.: 22840 52651, find us on fb: little village σελίδα | page | 122

Gastronomy walk Ι γαστρονομικός περίπατος

Δοκιμάσαμε την Dolce Vita της Πάρου και σας αποκαλύπτουμε τα μέρη που απολαύσαμε περισσότερο. Παραδοσιακές συνταγές με ντόπια πρώτη ύλη, εξωτική κουζίνα σε ειδυλλιακό περιβάλλον, λιχουδιές παρά θιν' αλός και cocktails με μαγιό και ανεμελιά. Καλή απόλαυση!

Dolce Vita of Paros is a small selection of great establishments that we enjoyed the most. We sampled everything from the traditional to the exotic in idyllic and marvellous surroundings, cocktails and sumptuous delicacies by the sea in bathing suits. Enjoy!

σελίδα | page | 123

BUON VENTO

Ιταλικός άνεμος | Italian wind Φρέσκα υλικά από το μποστάνι, «φλύαρες» μυρωδιές από την κουζίνα, δύο Ιταλοί οικοδεσπότες «έξω καρδιά» που αγαπούν να παντρεύουν τις ναπολιτάνικες ρίζες τους με τα τοπικά προϊόντα δημιουργώντας πιάτα που είναι ο καρπός συνάντησης δύο μεσογειακών πολιτισμών με πολλά κοινά. Δοκιμάστε σπαγγέτι Χρυσό Μήλο με κίτρινα ντοματάκια από Βεζούβιο, σπαγγέτι 500 με φιλεταρισμένο λαβράκι με μαιντανό και ντοματίνια και κολασμένο επιδόρπιο Babba κατευθείαν από τους δρόμους της Νάπολης. Παράδοση και καινοτομία αλά BuonVento!

Γεύση | Taste Nαπολιτάνικο ταμπεραμέντο στις Κυκλάδες.

Napolitan temperament in the Cyclades

Ατμόσφαιρα Atmosphere Απρόσκοπτη θέα στη θάλασσα της Μεσσάδας.

A wide view to the sea of Messada.

Hot Point H δική τους Μοτσαρέλα και Ρικότα.

Their own Mozzarella and Ricotta

Fresh ingredients from the orchard, “talkative smells” from the kitchen, two hearty Italian hosts who love to match their Napolitan roots with the local products creating dishes which are the fruit of the encounter of two mediterranean cultures that have a lot to share. Try the penne al dente, fried pizza, spaghetti 500 with sea-bass fillet, cherry tomatoes and parsley, and their terrific dessert Babba, straight from the streets of Naples.

Tradition and innovation a la Buonvento!

Italian Restaurant | Messada, Marpissa, tel.: 2284042694, mob.: 6971914063 σελίδα | page | 124

Γεύση | Taste Tαϊλανδέζικη κουζίνα και Sushi κάτω από τ' άστρα!

Thai cuisine and Sushi under the stars!

TAO'S BAR RESTAURANT ASIAN CUISINE

Ατμόσφαιρα Atmosphere Κάθε Τετάρτη Βραδιές με live μουσικές. Εvery Wednesday live music nights.

To Zen της γεύσης | The Zen of taste To εστιατόριο Τao’s σας φέρνει την καλύτερη ασιατική κουζίνα: Pad Thai, πιάτα με ζυμαρικά και κάρυ από την Ταϋλάνδη, Sushi από την Ιαπωνία, Dim Sum από την Κίνα και πολλά άλλα. Όλα τα πιάτα, όπως και οι χορτοφαγικές επιλογές είναι φτιαγμένα από φρέσκα τοπικά προϊόντα και μαγειρεμένα με πολλή τέχνη από τον Chef του Τao's -Pan Suwan- και τη χαμογελαστή ομάδα της κουζίνας. Το Tao’s Café Bar προσφέρει πρωινά smoothies, ποτά με το ηλιοβασίλεμα και βραδυνά μουσικά live events. Η εκπληκτική θέα του Αιγαίου συμπληρώνει την εικόνα και δημιουργεί μια οικεία ατμόσφαιρα όπου κανείς νιώθει αμέσως άνετα.

Tao’s Restaurant brings you the very best of Asian Cuisine: Pad Thai, Noodles and Curry dishes from Thailand, Sushi from Japan, Dim Sum from China and many more. All those, including vegetarian dishes, are made from fresh and local ingredients and prepared with the highest quality by Tao's Chef - Pan Suwan - and the smiling kitchen team. Tao’s Cafe Bar offers morning smoothies, sunset drinks and evening Live music events. Outstanding view of the Aegean completes the picture, creating an intimate, free and easygoing atmosphere, where one immediately feels at home.

Hot Point Συντονίστε σώμα και νου με γιόγκα, Pilates και χαλαρωτικό μασάζ στο Tao's center.

Tune your body and your mind with a Yoga session, Pilates class or relaxing massage at Tao's center.

Ambelas, tel 22840 28882, www.taos-greece.com, facebook.com/ taos.center σελίδα | page | 125

LIVADIA RESTAURANT CAFE

STAVROS RESTAURANT

Γεύση | Taste

Γεύση | Taste

Χαλάρωση δίπλα στο κύμα | Relax by the water

Επιμονή στη φρέσκια πρώτη ύλη, απλότητα και επιλογές για όλα τα γούστα.

Strictly fresh straightforward ingredients and choices for every taste.

Ατμόσφαιρα Atmosphere Ειδυλλιακό σκηνικό, ιδανικό για στιγμές χαλάρωσης.

Idyllic scenery, ideal for relaxation.

Hot Point Οπωσδήποτε η θέα το ηλιοβασίλεμα.

Definitely the sunset view.

Η ιδανική επιλογή για κάθε περίσταση! Η χρυσή άμμος και τα κρυστάλλινα νερά συνθέτουν το πιο φιλόξενο περιβάλλον για να χαλαρώσετε από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Στο καφέ εστιατόριο LIVADIA, η μέρα ξεκινάει με αισιοδοξία, καλό καφέ, φυσικούς χυμούς και εξαιρετικά χειροποίητα εδέσματα. Στο προσεγμένο μενού θα ανακαλύψετε αυθεντικές γεύσεις μαγειρευτών που φέρνουν αναμνήσεις από την κουζίνα της μαμάς, φρέσκα θαλασσινά και εξαιρετική ποικιλία ψητών κρεατικών. Η θέα το ηλιοβασίλεμα είναι μαγική ενώ το βράδυ το σκηνικό γίνεται πιο ρομαντικό με ατμοσφαιρικό φωτισμό!

The ideal choice for every occasion!

The golden sand and the crystal clear water make the perfect scene for you to relax from morning to late night. In LIVADIA Restaurant Café, the day begins with high spirits, good coffee, natural juices and special handmade dishes.

In the menu you will discover authentic flavours that bring memories from mom’s kitchen, fresh seafood and great variety of grilled meat. The sunset view is magical while at night the scene gets more romantic with the right lighting!

Livadia Beach Parikia, t: 22840 21316, www.paroslivadiahotel.com σελίδα | page | 126

Παράδοση και νοστιμιά | Tradition and relish

«Κλασσικά» ελληνικά πιάτα.

"Classic" Greek dishes.

Ατμόσφαιρα Atmosphere Χαλαρή διάθεση και ζεστή φιλοξενία.

Relaxed mood and warm hospitality.

Hot Point Τα μαγειρευτά και ο μουσακάς του Σταύρου.

Cooked dishes and Stavros’ moussaka.

Η οικογενειακή ταβέρνα του Σταύρου Καβαλλάρη στο πανέμορφο Πίσω Λιβάδι προσφερει φιλοξενία και αγαπημένες γεύσεις που θα σας θυμίσουν κυριακάτικο τραπέζι. Από το 1977, εδώ και 4 δεκαετίες η οικογένεια του Σταύρου σερβίρει πιάτα φτιαγμένα με μεράκι και αγάπη στην παραδοσιακή ελληνική κουζίνα. Δοκιμάστε νοστιμιές απο τον πλούσιο κατάλογο του μαγαζιού, συνοδέψτε το φαγητό σας με παριανό κρασί και απολαύστε την απλότητα και την ηρεμία του γραφικού Πίσω Λιβαδιού σε ένα τραπέζι πλάι στη θάλασσα.

The family tavern of Stavros Kavallaris in the beautiful Piso Livadi offers hospitality and beloved flavors that will remind you of a Sunday family lunch.

Since 1977, for four decades, Stavros’ family has been serving dishes made with love and passion in traditional Greek cuisine.

Taste delicacies from the rich menu of the restaurant, accompany your meal with Parian wine and enjoy the simplicity and tranquility of the picturesque Piso Livadi at a table by the sea.

Piso Livadi, tel: 22840 41404,

Stavros Restaurant Piso Livadi

MARKAKIS RESTAURANT Γεύσεις και αρώματα Αιγαίου Γεύση | Taste Γνήσιες γεύσεις Κυκλαδίτικης ταυτότητας από αγνά, ποιοτικά υλικά.

Genuine flavors of Cycladic identity from pure quality ingredients.

Ατμόσφαιρα Atmosphere Η απαράμιλλη θέα στο γραφικό λιμάνι στο Πίσω Λιβάδι.

The unrivalled view to the picturesque port of Pisso Livadi.

Hot Point Φρέσκα θαλασσινά και ιδιαίτερες γεύσεις από τα χέρια της κυρίας Μαρίας.

Fresh fish and seafood and special flavors all

by Mrs. Maria.

Sushi με θέα το ηλιοβασίλεμα | Sushi with sunset view

Το μεζεδοπωλείο «Μαρκάκης» βρίσκεται στην ανατολική περιοχή της Πάρου στο γραφικό λιμανάκι, στο Πίσω Λιβάδι. Ο φιλόξενος χώρος σε συνδυασμό με τους υπέροχους, παραδοσιακούς κυκλαδίτικους μεζέδες και τις προσιτές τιμές δημιουργούν ένα ιδανικό σκηνικό για τον επισκέπτη. Η κυρία Μαρία αποτυπώνοντας την αγάπη της για τη μαγειρική στα πιάτα της δίνοντας πάντα τον δικό της χαρακτήρα στις παραδοσιακές νησιώτικες συνταγές, ικανοποιεί και τους πιο απαιτητικούς. Στο κατάστημα μας μπορείτε να δοκιμάσετε πιάτα γαστρονομικού ενδιαφέροντος με ιδιαίτερες γεύσεις και κυκλαδίτικα αρώματα.

"Markakis" restaurant is located in the eastern part of Paros in the beautiful port of Piso Livadi. The hospitable space combined with the wonderful traditional meze plates and the affordable prices we provide create the ideal backdrop for the visitor. Mrs. Maria, expressing her love for cooking in her plates, combines the traditional recipes with the modern cuisine with special culinary creations.

In our place you can try dishes of great gastronomic interest as well as dishes with Cycladic scents.

Piso Livadi port, tel 2284 042177,

BALLO CAFE - BAR & BAR SUSHI

Μαρκάκης-Μεζεδοπωλείο

Γεύση | Taste Κλασικές και μοντέρνες προτάσεις σε σαλάτες και sushi.

Classical and modern ideas in salads and sushi.

Ατμόσφαιρα Atmosphere Η ηρεμία της θάλασσας και η γαλήνη των χρωμάτων το ηλιοβασίλεμα.

The calmness of the sea and the serenity of the colors at sunset.

Hot Point All day χώρος με υψηλή αισθητική που προσφέρει απόλυτη χαλάρωση και ψυχαγωγία. Ανοιχτά όλο τον χρόνο.

All day spot with style for the perfect relaxation and enjoyment.

Open all year.

Ιδανικός χώρος για τους λάτρεις της αισθητικής και των τολμηρών γαστρονομικών απολαύσεων. Το Ballo εναρμονίζεται με το ειδυλλιακό τοπίο της Παροικιάς και καταφέρνει να εντυπωσιάσει με minimal στοιχεία, μαγευτική θέα και υψηλού επιπέδου γευστικές επιλογές που θα ικανοποιήσουν ακόμη και τους πιο απαιτητικούς. Ξεχωρίζει για τη δημιουργική κουζίνα που συνδυάζει κλασικές αλλά και σύγχρονες γεύσεις. Απολαύστε πολύχρωμες σαλάτες, ποιοτικό sushi και χειροποίητα γλυκά και συνοδεύστε τα με ενδιαφέροντα ροφήματα, πρωτότυπα κοκτέιλ ή ένα από τα εξαιρετικά κρασιά της μακροσκελούς λίστας.

The ideal place for the lovers of style and daring gastronomic pleasure. Ballo is in perfect harmony with the idyllic scenery of Parikia and manages to impress with minimal elements, magical view and high standard tasteful choices that will satisfy even the most demanding. Its creative cuisine combines classical and contemporary flavors. Enjoy colorful salads, special sushi and handmade sweets and accompany them with interesting infusions, original cocktails or a good wine from our long wine list.

Parikoia Coast, tel 22840 28238, www.ballo-cafe.com σελίδα | page | 127

ΦΥΣΙΛΆΝΗΣ | FISILANIS

ΓΕΜΕΝΙ | YEMENI

Γεύση | Taste

Γεύση | Taste

Ψαράκι πλάι στο κύμα | Fish by the sea

Ψάρια και κρεατικά παρά θιν' αλός.

Fish and meat by the sea.

Ατμόσφαιρα Atmosphere Οικογενειακή οικειότητα με παραλιακό dress code.

Family intimacy and a beach dress code.

Hot Point Το μη "τουριστικό" εγκάρδιο καλωσόρισμα.

The not “tourist” cordial welcome.

Μια οικογενειακή υπόθεση που έχει γίνει θεσμός στο νησί και που δημιούργησε μια ισχυρή παράδοση για να την επισκεφτείς ξανά και ξανά. Εδώ θα γευτείς ελληνική κουζίνα δίπλα στη θάλασσα και θα απολαύσεις την απλότητα, τη νοστιμιά και την αυθεντικότητα ενός νησιωτικού γεύματος. Ψάρια, κρεατικά, ορεκτικά, μαγειρευτά, όλα με φροντίδα και αγάπη οικογενειακή, έρχονται στο πιάτο σας ολόφρεσκα ενώ μπροστά σας απλώνεται η πανέμορφη παραλία του Λογαρά. Το εστιατόριο Φυσιλάνη υποδέχεται τους πάντα πιστούς κι ευχαριστημένους επισκέπτες του από το 1964, κι εδώ και πάνω από 50 χρόνια αποτελεί γευστικό προορισμό στην Πάρο.

Fisilanis restaurant welcomes its faithful and always satisfied visitors since 1964.

For over 50 years it has been a gastronomic destination at Paros.

Here, you can enjoy the Greek cuisine and relish the simplicity, savour and authenticity of real island food.

Fish, meat, appetizers, cooked dishes, all fresh and prepared with care and love, come to your table, while you enjoy the view of the exquisite Logaras beach.

Restaurant | Logara beach, tel 22840 41530 - 41734 σελίδα | page | 128

Γεμενί το σπιτικό | Homely Yemeni

Παραδοσιακή σπιτική κουζίνα με ... λοξές ματιές προς Ανατολάς.

Traditional home cuisine, flirting with the East.

Ατμόσφαιρα Atmosphere H γοητευτική αύρα του λιμανιού στο πιάτο σας!

The fascinating sea breeze in your plate!

Hot Point Οι εξαιρετικά επιλεγμένες παραδοσιακές μουσικές από τους λαούς της Μεσογείου.

An excellent selection of traditional Mediterranean music.

Με τη γλύκα και την αγάπη του σπιτικού φαγητού αλλά και τον επαγγελματισμό που απαιτείται για ένα αξέχαστο γεύμα, το Γεμενί κατέλαβε άνετα τη θέση ενός από τα πιο ξεχωριστά εστιατόρια του νησιού, από την πρώτη κιόλας χρονιά λειτουργίας του -το 2007. Σημειώστε: Αυθεντική νησιωτική ατμόσφαιρα, χάζι στα σοκάκια της Νάουσας, καθαρές ντόπιες πρώτες ύλες, λάδι και κρασί από το κτήμα της οικογένειας, ψωμί και γλυκά από τα χέρια της μαμάς Μαριώς που παρασκευάζονται στον ξυλόφουρνο. Και εξαιρετική λίστα κρασιών!

With the sweetness and love of home made dishes along with the professionalism required for an unforgettable dinner, Yemeni has been one of the most outstanding restaurants on the island from the very beginning of its operation in 2007.

Genuine island atmosphere, a view to the narrow streets of Naoussa, pure local ingredients, olive oil and wine from the family farm, bread and pastry from the hands of mummy Mario baked in a wood oven. Last but not least, the extraordinary wine list!

Yemeni, traditional wine restaurant | Naoussa, tel: 22840 51445

Cuore Rosso is an authentic Italian pizzeria with a wood-burning oven that offers more than 40 handmade pizzas containing special flours that make a truly unique dough.

Cuore Rosso offers a wide range of Salami and Cheeses which are part of the regional tradition of Emilia Romagna and Tuscany, accompanied by the classic fried Gnocco.

The menu includes salads, Mozzarella from Campania, grilled cheese and homemade desserts, including the unforgettable Tiramisù.

The cellar offers a wide selection of Italian and Greek wines as well as craft beers strictly unfiltered and unpasteurized.

Cuore Rosso is composed of two dining rooms in a traditional Greek style and a cosy garden sheltered from the wind.

Cuore Rosso is located in the centre of Parikia near the Hellenic school of art and the Library.

FRANCA SCALA

Mια ξεχωριστή βραδινή έξοδος | A special evening outing Γεύση | Taste Η Μεσόγειος συναντά την αύρα του Αιγαίου πελάγους.

The Mediterranean meets the breeze of the Aegean Sea.

Ατμόσφαιρα Atmosphere Poμαντική με διακριτική πολυτέλεια.

Romantic with discreet luxury.

Hot Point Δείπνο με θέα την κίνηση στο ζωντανό κέντρο της παλιάς πόλης.

Dinner with a view on the busy centre of the old town.

Σε ένα ανακαινισμένο αρχοντικό του 1890, στο τέλος του δρόμου της Παλιάς Αγοράς βρίσκεται ένα από τα πιο ιδιαίτερα εστιατόρια της Παροικιάς. Καλαίσθητοι εσωτερικοί χώροι, όπου το διαχρονικό δένει αρμονικά με το μοντέρνο και ένα μοναδικό με θέα μπαλκόνι. Πιάτα φτιαγμένα με μεράκι, βασισμένα σε τοπικά προϊόντα και ελαιόλαδο. Ξεχωρίζουν τo φιλέτo, τo ριζότo και τα ορεκτικά ενώ δεν λείπει και το φρέσκο ψάρι. Oι εκθέσεις ζωγραφικής που φιλοξενούνται κάθε χρόνο, αποτελούν μια ιδιαίτερη παράδοση και αξία. Η λίστα κρασιών μικρή αλλά επιλεγμένη με φροντίδα σε ταξιδεύει σε όλη την Ελλάδα.

In a restored mansion est.1890, at the end of the Old Market Street, lies one of the most remarkable restaurants in Parikia.

An interior of good taste, where classic and modern bind in harmony, and a unique terrace with a view. Dishes prepared with love and care, based on local products and olive oil. The fillet, the risotto and the starters stand out while the fresh fish is not missing from the menu. The painting exhibitions hosted here every year have become a special tradition.

A small but carefully chosen wine list travels you through Greece.

Parikia, old market, tel: 22840 24407, info@francascala.com

Το Cuore Rosso είναι μια αυθεντική ιταλική πιτσαρία με ξυλόφουρνο που προσφέρει περισσότερα από 40 είδη χειροποίητης πίτσας φτιαγμένης από ειδικά άλευρα που κάνουν μια μοναδική ζύμη. Το Cuore Rosso προσφέρει μια μεγάλη ποικιλία από σαλάμια και τυριά από την τοπική παράδοση της Εμίλια Ρομάνια και της Τοσκάνης, συνοδευμένα με τα κλασικά τηγανητά νιόκκι. Το μενού περιλαμβάνει σαλάτες, μοτσαρέλα από την Καμπάνια, ψημένο τυρί και σπιτικά επιδόρπια όπως το υπέροχο τιραμισού. Η κάβα διαθέτει μια μεγάλη επιλογή από ελληνικά και ιταλικά κρασιά και μπύρες αφιλτράριστες και μη παστεριωμένες. Το Cuore Rosso αποτελείται απο δύο χώρους σε ελληνικό παραδοσιακό στυλ και έναν όμορφο απάνεμο κήπο. Το Cuore Rosso βρίσκεται στο κέντρο της Παροικιάς κοντά στη Σχολή Καλών Τεχνών και τη Βιβλιοθήκη. www.cuorerosso.gr

Cuore Rosso

Tripadvisor

tel: 2284022920 mob: 6983078276

σελίδα | page | 129

Θυμαρίσιο μέλι παραγωγής μας, γύρη και πρόπολη, ντόπια τυριά και κρασιά, όσπρια και φρούτα από το κτήμα μας, φρέσκα καλλυντικά.

Our own Parian honey, traditional cheese and wine, legumes and fruits from our farm, souma and sundried wine, fresh eggs, local flour, bee products, superfoods, natural cosmetics.

Naoussa Ring Road, Shopping Center 22840-55377 σελίδα | page | 130

σελίδα | page | 131

σελίδα | page | 132