ΕΡΓΑΣΙΑ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΒΛΑΧΟΥ ,ΘΕΟΔΩΡΑ ΓΟΡΑΝΙΤΗ , ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΒΕΡΓΑΔΟΥ , ΒΑΡΒΑΡΑ ΑΣΗΜΑΚΗ , ΑΛΙΚΗ ΑΘΑΝΑΣΑΚΟΥ
Ρατσισμός προς τις γυναίκες Οι διακρίσεις ενάντια στο γυναικείο φύλο (γυναικείος ρατσισμός) είναι ένα πρόβλημα που υπάρχει από τα αρχαία χρόνια, σε πάρα πολλές χώρες. Η κοινωνία σε κάθε εποχή, συμπεριφέρεται μειονεκτικά προς τη γυναίκα και αυτό το φαινόμενο συνεχίζεται σε κάποιες περιοχές μέχρι και σήμερα. Αναμφισβήτητα, η θέση της γυναίκας ήταν μειονεκτική σε όλες τις χώρες. Ωστόσο σε ορισμένες για λόγους θρησκευτικούς ή πολιτιστικούς ήταν ανύπαρκτη. Ήταν ένα απλώς κτήμα, που δεν είχε λόγο, βούληση και ελευθερία. Παλαιότερα η γυναίκα δεν είχε δικαίωμα μόρφωσης. Από μικρή ηλικία όλα τα κορίτσια είχαν μια ασχολία, τα οικοκυρικά και την φροντίδα των παιδιών . Παρόμοια κατάσταση επικρατούσε στην αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Αθήνα
Άλλο ένα φαινόμενο του ρατσισμού προς το γυναικείο φύλο αφορούσε και την ψήφιση των νόμων, τους οποίους θεσμοθετούσαν αποκλειστικά και μόνο οι άνδρες. Επίσης, ήταν οι μόνοι που ασχολούνταν με τα κοινά. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα η γυναίκα, μόλις πριν από 50 χρόνια η γυναίκα απέκτησε το δικαίωμα ψήφου, αλλά υπό κάποιους όρους, όπως να ψηφίζει αρχικά μόνο στις δημοτικές εκλογές. Στις 28 Μαΐου 1952, απέκτησε πλήρη πολιτικά δικαιώματα και αργότερα μπήκε και η ίδια στην πολιτική. Η χώρα που έγραψε ιστορία και έβαλε τα γυαλιά στην «πολιτισμένη» και «προοδευμένη» Δύση εκλέγοντας για πρώτη φορά γυναίκα πρωθυπουργό το 1960 ήταν η Σρι Λάνκα – ή Κεϋλάνη, όπως ονομαζόταν τότε. Και το όνομα της πρωθυπουργού ήταν Σιριμάβο Μπανταρανάικε, η οποία ορκίστηκε στο πρωθυπουργικό αξίωμα για πρώτη φορά στις 21 Ιουλίου 1960, ενώ συνολικά κυβέρνησε τη νησιωτική χώρα του Ινδικού ωκεανού για περίπου δεκαπεντέμισι χρόνια σε τρεις διαφορετικές θητείες.
Επίσης οι γυναίκες δεν είχαν δική τους περιουσία, δεν είχαν συντρόφους από δική τους επιλογή και πολύ συχνά τους ασκούνταν ενδοοικογενειακή βία. Ακόμα, σε πολλές χώρες, οι γυναίκες είχαν περιορισμένη επικοινωνία με τον κόσμο, καθώς τους απαγορευόταν να βγαίνουν έξω από το σπίτι και να μιλούν με άλλους (κάτι που συμβαίνει σε κάποιες χώρες ακόμα και σήμερα).
Ο Φεμινισμός έγινε ένα οργανωμένο κίνημα τον 19ο αιώνα καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να πιστεύουν πως οι γυναίκες υφίστανται άδικη μεταχείριση. Οι απαρχές του κινήματος του φεμινισμού, τοποθετούνται γύρω από τη Γαλλική
Επανάσταση. Αρχικά, είχε την μορφή ενός τετραδίου παραπόνων (1789), το οποίο αργότερα εξελίχθηκε στην λεγόμενη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Γυναικών (1791). Έτσι, σιγά σιγά ο αγώνας οργανώνεται… Από εκεί το ενδιαφέρον μεταφέρεται στην Αγγλία, 70 χρόνια αργότερα, με τον αγώνα για την διεκδίκηση ψήφου. Στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Νέα Υόρκη οι εργαζόμενες γυναίκες ντυμένες στα άσπρα, κάνουν απεργία με αίτημα την ίση αμοιβή με τους άνδρες. Η συγκέντρωση πνίγηκε στο αίμα αλλά ο δρόμος για ίσα δικαιώματα των δύο φύλων άνοιξε, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο. Το 1910 στην Κοπεγχάγη καθιερώθηκε η 8η Μαρτίου ως παγκόσμια ημέρα της γυναίκας σε όλο τον πλανήτη είτε σε περιοχές όπου η γυναίκα είναι χειραφετημένη είτε σε περιοχές όπου ζει υπό καταπίεση.
Ο Φεμινισμός είναι ένα κίνημα που έχει σχέση με την κοινωνική, πολιτική και οικονομική κατάσταση των γυναικών. Ως κοινωνικό κίνημα, ο φεμινισμός εστιάζεται κατά πολύ στον περιορισμό ή εξάλειψη της φυλετικής ανισότητας και στην προώθηση των δικαιωμάτων, των συμφερόντων και των ζητημάτων των γυναικών στην κοινωνία. Παρουσιάστηκε το 1960 από Φεμινίστριες που έκαναν εκστρατείες σε θέματα όπως το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του σώματος της γυναίκας και της αναπαραγωγικής της ικανότητας, η ενδο-οικογενειακή βία, οι άδειες και τα επιδόματα μητρότητας, διεκδίκηση ίσων μισθών για την ίδια εργασία , η σεξουαλική παρενόχληση, οι διακρίσεις και η σεξουαλική βία.
ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ , ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ Ανεξάρτητα από την τυπικά θεσμοθετημένη και διακηρυγμένη ισότητα ως προς την αμοιβή και την επαγγελματική εξέλιξη ανδρών και γυναικών και τις εξαγγελίες για την ύπαρξη ίσων ευκαιριών στον εργασιακό χώρο, καθημερινά πραγματοποιούνται βάσει εθιμικών ή άγραφων νόμων ουσιώδεις διακρίσεις μεταξύ αντρών και γυναικών με την μορφή άτυπων σχέσεων εξουσίας και εξάρτησης.
Η επαγγελματική θέση της γυναίκας χαρακτηρίζεται ακόμη και σήμερα από αντιφάσεις και αδιέξοδα , διότι η νομοθετική ισότητα και οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις δεν προεξοφλούν στην καθημερινή πρακτική την ισότιμη πρόσβαση και εξέλιξη των δύο φύλων στην αγορά εργασίας. Εξάλλου , το ζήτημα της ίσης αμοιβής , ίσης μεταχείρισης στις εργασιακές σχέσεις και των προστατευτικών διατάξεων που αφορούν την εργαζόμενη γυναίκα συνιστούν ένα πολύ μικρό μέρος στο σύνολο των κανόνων του Εργατικού Δικαίου , σαν να πρόκειται για μία μικρή κατηγορία εργαζομένων.
Στο εργασιακό περιβάλλον σε αρκετές περιπτώσεις η εργαζόμενη γυναίκα αντιμετωπίζεται από τους ιεραρχικά προϊστάμενους , αλλά και τους συναδέλφους της , με προκατάληψη , δυσπιστία και επιφυλακτικότητα ως προς τις γνώσεις και τις ικανότητες της. Προστατευτικές θεσμικές διατάξεις , όπως η πρόωρη μειωμένη συνταξιοδότηση των έγγαμων μητέρων , λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό ως μηχανισμοί νομιμοποίησης και αναπαραγωγής των διακρίσεων και των στερεοτύπων σε βάρος των γυναικών.
Οι έντονες διαφοροποιήσεις των εργασιών κατά φύλο παγίωσαν έναν αυθαίρετο , συμβατικό διαχωρισμό των θέσεων εργασίας σε «ανδρικές» και «γυναικείες». Υπάρχουν συγκεκριμένοι τομείς της οικονομικής δραστηριότητας και απασχόλησης, οι οποίοι κυριαρχούνται συνήθως από γυναίκες , όπως οι κοινωνικές υπηρεσίες, τα παραϊατρικά επαγγέλματα και η εκπαίδευση , ενώ στα κατασκευαστικά επαγγέλματα, τη βιομηχανία και τις μεταφορές έχουν μεγαλύτερη διείσδυση οι άνδρες.
Οι γυναίκες συγκριτικά με τους άνδρες κατέχουν θέσεις εργασίας με ελάχιστη αυτονομία, χαμηλότερο γόητρο, λιγότερη εμπλοκή σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων και μεγαλύτερη εποπτεία από τους άνδρες. Οι άνδρες έχουν , ακόμη , διπλάσιες πιθανότητες σε σύγκριση με τις γυναίκες να κατέχουν θέσεις διευθυντών και τριπλάσιες για θέσεις γενικών διευθυντών.
Η διαίρεση αυτή των αρμοδιοτήτων κατά φύλο εφαρμόστηκε κυρίως για να αποκλείσει τις γυναίκες από τα ανώτερα και όχι από τα βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Η γυναίκα κατά κόρον απορροφήθηκε σε επίπονα , άχαρα και κακοπληρωμένα επαγγέλματα , όπως αυτό της καθαρίστριας.
Οι υπάρχουσες κοινωνικές προκαταλήψεις και οι στερεότυπες αντιλήψεις επηρεάζουν αρνητικά την αξιολόγηση διαφόρων εργασιών , με αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται συγκεκαλυμμένες διακρίσεις σε βάρος των γυναικών. Ορισμένες εργασίες , οι οποίες εκτελούνται κατά κύριο λόγο από γυναίκες - όπως οι θέσεις της γραμματέως και της πωλήτριας υποβαθμίζονται με την κατάταξή τους σε χαμηλές κλίμακες αμοιβών. Επιπλέον, οι γυναίκες απασχολούνται σε μεγάλο ποσοστό σε δευτερεύουσες βοηθητικές εργασίες στα γραφεία επιχειρήσεων και σε δημόσιες υπηρεσίες ή διεκπεραιώνουν εργασίες που θεωρούνται «γυναικείες» , όπως δακτυλογράφοι , τηλεφωνήτριες, χειρίστριες υπολογιστών. Είναι ακόμη συνηθισμένα φαινόμενα η αυτόματη , αυθαίρετη σύνδεση της γυναικείας απασχόλησης με εργασίες που δεν χαρακτηρίζονται «βαριές» και η μισθολογική υποαξιολόγηση κάποιων δεξιοτήτων που απαιτούνται
για την άσκηση γυναικοκρατούμενων επαγγελμάτων , όπως η συνεχής προσοχή , η επιδεξιότητα , η ακρίβεια.
Ωστόσο , υπάρχει μία κατηγορία γυναικών που μέσω της εργασίας τους ανεξαρτητοποιούνται οικονομικά και κοινωνικά είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες είτε ως επιχειρηματίες. Οι γυναίκες αυτές συχνά περιγράφονται σκωπτικά από μία μερίδα ανδρών με μία δόση ειρωνείας ως «καπάτσες ανδρογυναίκες» , καθώς αυτοί πιστεύουν ότι οι συγκεκριμένες γυναίκες – επιχειρηματίες διαθέτουν «ανδρικές» ικανότητες και άρα έχουν χάσει μεγάλο ποσοστό από τη θηλυκότητά τους. Τα πιστωτικά ιδρύματα και η αγορά σε μεγάλο ποσοστό τις αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερη δυσπιστία , καθώς υπάρχει η εδραιωμένη ανδροκρατούμενη , σεξιστική πεποίθηση ότι ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή επιχειρηματίες έχουν ελάχιστες προοπτικές επιτυχίας. Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η ανισότητα και η αδικία που υφίσταται η γυναίκα στο εργασιακό περιβάλλον δεν είναι αποτέλεσμα ενός χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και μίας ελλιπούς επαγγελματικής κατάρτισης σε σύγκριση με το εργατικό δυναμικό των ανδρών – αντίθετα συχνά υπερέχει
μορφωτικά - , αλλά αποτέλεσμα διαφορετικής , υποδεέστερης κοινωνικής αντιμετώπισής της , λόγω φύλου. Κάτω από τις σύγχρονες επισφαλείς εργασιακές συνθήκες είναι προφανής η ευάλωτη θέση των γυναικών στο εργασιακό τοπίο. Σε μία περίοδο έντονης οικονομικής κρίσης , όπου επικρατεί μία συνεχώς αυξανόμενη τάση περικοπής του εργατικού δυναμικού, οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες εργαζόμενους περιθωριοποιούνται ευκολότερα , γίνονται αποδέκτες απόλυσης και οδηγούνται μαζικά στην ανεργία.
Τα ΜΜΕ μέσω των προγραμμάτων τους και κυρίως μέσω της διαφήμισης κάνουν προπαγάνδα υπέρ της “super woman” και προβάλλουν το πρότυπο της δυναμικής και επιτυχημένης εργαζόμενης γυναίκας. Αντίθετα , οι σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες του δυτικού κόσμου «επιτρέπουν» στη γυναίκα να
αναλάβει μία επαγγελματική ενασχόληση , εφόσον οργανώσει τις δραστηριότητές της με τέτοιο τρόπο , ώστε η καθημερινή λειτουργία του νοικοκυριού να μην διακόπτεται και διαταράσσεται.
Πράγματι , η συσσώρευση πολλαπλών ρόλων επιβάλλει στην εργαζόμενη ένα ρυθμό που δεν της επιτρέπει να καλύψει αρμονικά τις προσωπικές της ανάγκες και να αξιοποιήσει δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο της. Ο συνδυασμός των παραδοσιακών «γυναικείων» καθηκόντων με τις υποχρεώσεις της μισθωτής εργασίας έχει σαν συνέπεια ακόμη και την υπερκόπωση σε σωματικό και ψυχολογικό επίπεδο , η οποία απομονώνει την γυναίκα από κοινωνικοπολιτικές δραστηριότητες που θα εμπλούτιζαν την προσωπικότητα και τη δημιουργικότητά της.
Τραγούδι : «ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΜΙΑΣ ΜΑΙΡΗΣ» Στίχοι: Λουκιανός Κηλαηδόνης Μουσική: Λουκιανός Κηλαηδόνης Πρώτη εκτέλεση: Αφροδίτη Μάνου Δίσκος: Χαμηλή Πτήση (1982) LYRA Βάσει των κοινωνικών συμβάσεων , που καλλιεργούνται και αναπαράγονται στα πλαίσια της οικογένειας , της εκπαίδευσης και των ΜΜΕ , η συμμετοχή των γυναικών στην παραγωγική διαδικασία θεωρείται συμπληρωματική , ευκαιριακή και εποχιακή (π.χ. η αυξημένη απασχόληση των γυναικών σε τουριστικά εποχιακά επαγγέλματα ). Αυτό το γεγονός έχει ως αποτέλεσμα την κατάληψη υποδεέστερων θέσεων εργασίας , οι οποίες χαρακτηρίζονται από επαγγελματική στασιμότητα και μειωμένες χρηματικές απολαβές. Υπό το πρίσμα αυτό , η επαγγελματική απασχόληση της γυναίκας νοείται ως «εξαίρεση» ή «αναγκαίο κακό» που έχει ως αφετηρία
την οικονομική της συνεισφορά στο οικογενειακό εισόδημα και την κάλυψη των αυξημένων καταναλωτικών αναγκών της σύγχρονης οικογένειας. Ακόμη και σήμερα, ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού θεωρεί ως φυσικό το οικογενειακό σχήμα , στο οποίο η γυναίκα εντάσσεται ως εξαρτημένο και προστατευόμενο μέλος , εκτιμώντας συγχρόνως ότι η επαγγελματική απασχόληση δεν συμβιβάζεται με τον στερεότυπο οικογενειοκεντρικό ρόλο της.
Βία της διπλανής πόρτας Ενδοοικογενειακή βία (ή ενδοοικογενειακή κακοποίηση ή και οικογενειακή βία) ονομάζεται η βίαιη και κακοποιητική συμπεριφορά ενός ατόμου προς άλλο, μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, όπως στον γάμο ή, απλά, στη συμβίωση. Μπορεί, επίσης, να ονομαστεί και ενδόμυχη βία, όταν ένας σύζυγός, ή σύντροφος, είναι βίαιος προς την ενδόμυχη σχέση του, αυτό περιλαμβάνει τόσο τις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις, όσο και τις ιδίου φύλου σχέσεις ή, ακόμα, και πρώην συντρόφους και συζύγους. Η ενδοοικογενειακή βία μπορεί, ωστόσο, να περιλαμβάνει και τη βίαιη συμπεριφορά εναντίον παιδιών ή γηραιότερων ατόμων.
Βίντεο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας : «Βία κατά των γυναικών : Ένα πρόβλημα – πολλές όψεις.» Η εν λόγω συμπεριφορά έχει πολλές μορφές βίας και κακοποίησης και μπορεί να διαπραχθεί σε σωματικό, λεκτικό και συναισθηματικό επίπεδο. Πολλές φορές περιλαμβάνει και οικονομικά, θρησκευτικά θέματα, καθώς και γονιμότητας. Η σεξουαλική μορφή, ωστόσο, είναι από τις πιο συνηθέστερες, η οποία περιλαμβάνει βίαιες και κακοποιητικές συμπεριφορές, όπως για παράδειγμα πνίξιμο και χειροδικία, μέχρι και ζημιά στα
γεννητικά όργανα, καθώς επίσης και συζυγικό βιασμό. Σε κάποιες περιπτώσεις προκαλείται σωματική παραμόρφωση ή, ακόμα, και θάνατος. Οι ενδοοικογενειακοί φόνοι περιλαμβάνουν τον λιθοβολισμό, δολοφονίες σχετικά με την προίκα, ενώ μπορούν να γίνουν και για ζητήματα τιμής.
Παγκοσμίως, το κατά συντριπτική πλειοψηφία θύμα της ενδοοικογενειακής βίας είναι η γυναίκα, η οποία δέχεται πολλές μορφές βίας. Σε κάποιες χώρες, η ενδοοικογενειακή βία θεωρείται δικαιολογημένη, ειδικότερα σε υποθέσεις επιβεβαιωμένης ή υποθετικής μοιχείας από τη γυναίκα, είναι και μία νόμιμη πράξη. Έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει άμεση και σημαντική συσχέτιση μεταξύ του επιπέδου της ισότητας των δύο φύλων με τα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας. Η ενδοοικογενειακή βία είναι το έγκλημα που αποκρύπτεται περισσότερο από κάθε άλλο, σε όλο τον κόσμο, τόσο από τις γυναίκες όσο κι από τους άνδρες.
Λόγω των κοινωνικών στιγματισμών σχετικά με την αρσενική θυματοποίηση, οι άνδρες αντιμετωπίζουν αυξημένη πιθανότητα να παραβλεφθούν από τους παρόχους περίθαλψης.
Βίντεο : «ΤΩΡΑ ΜΙΛΑΩ!» - Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων : 11 γνωστές Ελληνίδες ηθοποιοί αποκαλύπτουν αληθινές ιστορίες κακοποιημένων γυναικών και προτρέπουν κάθε γυναίκα που έχει υποστεί βία να μιλήσει. Σε σχέσεις που υπάρχουν αυτές οι συμπεριφορές, οι σύντροφοι βρίσκονται σε έναν ατέρμονο κύκλο κακοποίησης και έντασης και οδηγούνται σε βίαιες πράξεις, μετά από μία περίοδο ηρεμίας και συμφιλίωσης. Τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας παγιδεύονται σε μία κατάσταση συνεχούς βίας, η οποία προέρχεται λόγω μοναξιάς, αδύναμου χαρακτήρα, κοινωνικής παραδοχής, έλλειψη βιώσιμου εισοδήματος, φόβου, ντροπής καθώς και προστασίας προς τα τέκνα της οικογένειας. Ως αποτέλεσμα της βίας είναι ότι σε κάποιες περιπτώσεις τα θύματα βιώνουν σωματικές ανικανότητες, χρόνια προβλήματα υγείας, ψυχικές ασθένειες, καθώς και μικρή ικανότητα στη δημιουργία κάποιας υγιούς κατοπινής σχέσης. Ενώ πολλά θύματα έχουν διαταραχές μετατραυματικού στρες.
Η κακοποίηση είναι ένα «τέρας» με πολλά πρόσωπα. Στην αρχή παίρνει το αγγελικό, εκείνο του τρυφερού, του απόλυτου και μοναδικού έρωτα. Στη συνέχεια, όμως, οι μάσκες πέφτουν και τα τρομακτικά προσωπεία αποκαλύπτονται. Ωστόσο, υπάρχει μία λανθασμένη εντύπωση ότι κακοποίηση είναι μόνο η σωματική βία. Η κακοποίηση έχει πολλές μορφές και τα σημάδια της, που μπορεί να μη φαίνονται πάνω στο σώμα της γυναίκας, όμως, πονάνε εξίσου και είναι ανεξίτηλα στην ψυχή της. Τη σημαδεύουν και πολλές φορές, επουλώνονται πιο δύσκολα. Η κακοποίηση μπορεί να είναι λεκτική/ψυχολογική, σεξουαλική, οικονομική.
«Ο όρος "βία κατά των γυναικών" περιλαμβάνει κάθε πράξη βίας που στηρίζεται στο φύλο και έχει ως αποτέλεσμα τη σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη, τον πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες πράξεις, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας, είτε αυτό προκύπτει στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή. Και αναφερόμαστε στη βία μέσα στην οικογένεια (ενδοοικογενειακή βία), μέσα στην κοινωνία, όπως ο βιασμός, η σεξουαλική κακοποίηση και η σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, καθώς και στη σωματεμπορία. «Είναι λυπηρό το ότι η πιο συχνή μορφή βίας προέρχεται από τον ερωτικό σύντροφο. Και από τις έρευνες διαπιστώνεται ότι μία στις τρεις γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα ξυλοκοπηθεί, θα βιαστεί ή θα κακοποιηθεί από τον σύντροφό της. Πρόκειται για τη γυναίκα της διπλανής πόρτας που κακοποιείται λεκτικά, σωματικά, οικονομικά καθώς και ψυχολογικά.
Το ντοκιμαντέρ [ΕΤ 1] “Καταπολεμώντας τη βία κατά των γυναικών”, παρουσιάζει την υφιστάμενη κατάσταση στη χώρα μας και κυρίως όσον αφορά στην ενδοοικογενειακή βία και στην παράνομη διακίνηση γυναικών.
Η θέση της γυναίκας στην Ελλάδα Η θέση των γυναικών στην οικογένεια αλλά και στην κοινωνία έχει αλλάξει ριζικά χάρη στις τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις. Η κοινωνική της θέση είναι καλύτερη από πριν και αυτό το κατόρθωσαν οι γυναίκες με πολλούς αγώνες και με υπομονή. Όμως, το έργο της γυναίκας σήμερα είναι δυσκολότερο, αφού εκτός από εργαζόμενη είναι και νοικοκυρά και σύζυγος και μητέρα. Αυτό είναι πολύ κοπιαστικό και εξαντλεί τις δυνάμεις της. Η θέση της γυναίκας αναμφισβήτητα έχει βελτιωθεί καθώς απέκτησε το δικαίωμα μόρφωσης, εργασίας και διεκδίκησης των δικαιωμάτων της. Παρόλα αυτά εξακολουθεί να υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ των δύο φύλων. Για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για τη γυναίκα ανά τους αιώνες θα πρέπει καταρχάς να κάνουμε μια ιστορική αναδρομή, για να εξακριβώσουμε πώς πορεύθηκε και πού έχει φτάσει μέχρι σήμερα.
1.Η γυναίκα στην Προϊστορική Εποχή Τα παλιά χρόνια οι σχέσεις των δύο φύλων δεν ήταν όπως σήμερα. Η γυναίκα την Προϊστορική Εποχή ήταν σε πρώτη θέση, την λάτρευαν ως θεά της γονιμότητας ή αλλιώς θεά- Μητέρα, μιας και αυτή έφερνε στον κόσμο τα παιδιά. Αυτό συνεχίστηκε και στα Μινωικά χρόνια αλλά ύστερα η θέση της γυναίκας έπεσε υπερβολικά χαμηλά με αποτέλεσμα από την αρχαιότητα μέχρι και
πριν λίγες δεκαετίες οι άνδρες να θεωρούν τις γυναίκες πολύ κατώτερές τους. Στα Προϊστορικά χρόνια την γυναίκα τη σέβονταν και την εκτιμούσαν διότι είχε κυρίαρχη θέση στην οικογένεια αλλά και στην ανατροφή των παιδιών είχε την αποκλειστική μέριμνα. Η θέση της γυναίκας ενισχυόταν και από το γεγονός ότι ήταν σίγουρη ως μάνα των παιδιών, ενώ ο πατέρας ήταν αμφισβητούμενος. Στη μητριαρχική οικογένεια τα παιδιά έπαιρναν κυρίως το όνομα της μητέρας τους και η περιουσία περνούσε στις κόρες.
2.Η γυναίκα στην Μινωική Κρήτη Στη Μινωική Κρήτη οι γυναίκες είχαν περίπου τα ίδια δικαιώματα με τους άντρες. Επίσης, έπαιρναν μέρος σε πολλές εκδηλώσεις όπως το κυνήγι, τα αγωνίσματα και τις γιορτές. Όπως και οι σημερινές γυναίκες, χτένιζαν με φροντίδα τα μαλλιά τους, βάφονταν και φορούσαν όμορφα και φανταχτερά φορέματα.
3.Η γυναίκα στην Αρχαία Ελλάδα Στην Αρχαία Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αττική μοναδικός φορέας δικαιωμάτων στα κέντρα λήψης αποφάσεων για τα κοινά ήταν ο άνδρας. Η γυναίκα είχε την ευθύνη του σπιτιού. Πριν από τον 8ο αιώνα π.Χ. οι γυναίκες όλων των τάξεων εργάζονταν όχι μόνο στο σπίτι αλλά και στα χωράφια. Όσο πιο ικανές ήταν, τόσο μεγαλύτερη ήταν η αξία τους και γι' αυτό ο πατέρας τους τις πουλούσε στους συζύγους.
Τα πράγματα όμως ήταν διαφορετικά στη Σπάρτη όπου ο στρατιωτικός της χαρακτήρας επηρέασε την θέση της γυναίκας, η οποία αν και κατώτερη από τον άνδρα, μπορούσε να κυκλοφορεί ανενόχλητη στην πόλη και να διαχειρίζεται την περιουσία της και τα εισοδήματα του σπιτιού, μιας και ο άντρας έπρεπε να ασχολείται με τις στρατιωτικές του απασχολήσεις. Σε μια καθαρά ανδρική κοινωνία, οι γυναίκες είναι αποκλεισμένες από την πολιτική ζωή και ουσιαστικά συμβάλλουν σε αυτή με τη γέννηση ανδρών - στρατιωτών. Υποβιβασμένες στις
οικιακές ενασχολήσεις, παραμένουν ανήλικες σε όλη τους τη ζωή έχοντας ανάγκη ενός κηδεμόνα, του πατέρα, του συζύγου ή του γιου τους.
4.Η γυναίκα κατά τη Βυζαντινή περίοδο Στο Βυζάντιο η γυναίκα εξακολουθεί να είναι αποκλεισμένη από τα δημόσια αξιώματα. Η αφοσίωση στην οικογένεια, η φιλανθρωπία, η παρθενία, η σιωπή και η ανοχή είναι τα κοσμήματα της τέλειας γυναίκας αλλά και συζύγου. Υπήρχε μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις πλούσιες και τις φτωχές γυναίκες, όπως και σε κάθε τόπο και εποχή. Η φτωχή γυναίκα εργαζόταν σκληρά στο σπίτι χωρίς κάποια βοήθεια, αντίθετα με την πλούσια γυναίκα η οποία έκανε έντονα κοσμική ζωή παραμερίζοντας την αντίδραση της εκκλησίας. Προνόμιο μια πλούσιας γυναίκας ήταν η μόρφωση την οποία μπορούσε να πάρει, μόνο που ήταν ιδιωτική και αφορούσε την αποστήθιση ψαλμών και εκκλησιαστικών κανόνων.
5.Η γυναίκα στην Τουρκοκρατία Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η θέση της Ελληνίδας άλλαξε. Βρίσκεται πλέον εκτός σπιτιού βοηθώντας σε γεωργικές δουλειές, αλλά και πιο βαριές χειρωνακτικές εργασίες, και κυρίως στην Πελοπόννησο. Όσο περνάει ο καιρός, αρχίζει να εργάζεται σε βιοτεχνίες και ιδιαίτερα στα υφαντουργεία και τα κλωστήρια. Αποκτά εμπειρίες και αντιστέκεται στον τούρκικο ζυγό όπως για παράδειγμα η Μαντώ Μαυρογένους και η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα.
6.Η γυναίκα στους νεότερους χρόνους Στους νεότερους χρόνους και ειδικότερα τον 18ο αιώνα, λίγες μορφωμένες γυναίκες κινητοποιούνται για ζητήματα ισότητας. Το κίνημα αυτό μαζικοποιείται
οριστικά τον 20ο αιώνα με την γενικότερη ανάπτυξη όλων των προοδευτικών κινημάτων. Το πρώτο δικαίωμα που διεκδίκησε η γυναίκα ήταν της εκπαίδευσης, αφού η παιδεία ήταν απρόσιτη σε αυτή. Από το τέλος του 19ου αιώνα η γυναίκα αρχίζει να εισβάλει στα αντρικά επαγγέλματα και στις επιστήμες και να αποκτάει το δικαίωμα ψήφου. Οι φεμινίστριες της εποχής , στα 1922-1924 οργάνωσαν τον αγώνα για την απόκτηση των πολιτικών δικαιωμάτων τους. Τα σχόλια που ακούστηκαν τότε ήταν ποικίλα. Το Α’ Πανελλαδικό Γυναικείο Συνέδριο τον Μάιο του ‘46, συμπεριλάμβανε στα αιτήματά του την πολιτική ισότητα των γυναικών. Ο αγώνας τους έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα τον Μάιο του ‘52 όταν παραχωρήθηκαν πλήρη πολιτικά δικαιώματα στο γυναικείο φύλο. Σήμερα οι γυναίκες μπορούν να συμμετέχουν σε κόμματα, κινήσεις πολιτών κ.α.
Τα δικαιώματα των γυναικών Οι φορείς προστασίας τους , Μ.Κ.Ο. Δικαιώματα των γυναικών: Είναι τα δικαιώματα και οι απαιτήσεις που αξιώνονται για τις γυναίκες και τα κορίτσια πολλών κοινωνιών ανά τον κόσμο και αποτελούν τη βάση για το γυναικείο κίνημα για τα δικαιώματα, κατά τον δέκατο ένατο αιώνα και το φεμινιστικό κίνημα κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Σε ορισμένες χώρες, τα δικαιώματα αυτά θεσμοθετούνται ή υποστηρίζονται από το νόμο, τα τοπικά έθιμα και τη συμπεριφορά, ενώ σε άλλες μπορεί να αγνοηθούν ή να κατασταλούν. Διαφέρουν από τις ευρύτερες έννοιες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω ισχυρισμών μιας εγγενούς ιστορικής και παραδοσιακής προκατάληψης κατά την άσκηση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών, υπέρ των ανδρών και των αγοριών.
Χρειάστηκαν δεκαετίες έντονων γυναικείων αγώνων για να μπορέσουν οι Ελληνίδες να αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου. Για πρώτη φορά ψήφισαν στις δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου 1934. Εκλογικό δικαίωμα δεν δόθηκε σε όλες, αλλά μόνο σε όσες είχαν κλείσει τα 30 χρόνια και διέθεταν τουλάχιστον απολυτήριο Δημοτικού. Στους εκλογικούς καταλόγους της Αθήνας γράφτηκαν μόλις 2.655 κυρίες, από τις οποίες ψήφισαν τελικά μόνο 439. Παλαιότερα οι γυναίκες δεν είχαν το δικαίωμα να εργάζονται, έπρεπε να είναι αφοσιωμένες στην οικογένειά τους και στις απαιτήσεις του σπιτιού. Αυτό με τα χρόνια άλλαξε και έτσι μπορούν πλέον να εργάζονται και να προσφέρουν χρήματα στο σπίτι και να είναι ανεξάρτητες. Επιπλέον έχουν καταφέρει να μπορούν να καταλαμβάνουν ανώτερες θέσεις εργασίας. Αυτό το δικαίωμα επιτεύχθηκε αφού πρώτα, μετά από πολλές κινητοποιήσεις τους, απέκτησαν ελευθερία έκφρασης λόγου.
ΦΟΡΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Μ.Κ.Ο. Αρχικά για την προστασία των γυναικών έπρεπε να δημιουργηθούν κάποιες Μ.Κ.Ο., οι οποίες αποσκοπούν στην βελτίωση της ζωής τους. Αυτές οι οργανώσεις έχουν βοηθήσει πολύ τις γυναίκες να επιβιώσουν και να ξεπεράσουν τα προβλήματα που τους τα προκαλούν άτομα που δεν σέβονται και δεν αποδέχονται την ισότητα των δύο φύλων. Κάποιες από αυτές είναι : 1. "Ο Σύλλογος "ΒΟΗΘΕΙΑ - ΕΛΠΙΔΑ - ΖΩΗ" δημιουργήθηκε για να προσφέρει κοινωφελές έργο στις γυναίκες και τα ανήλικα παιδιά που καταφεύγουν στην αναζήτηση βοήθειας λόγω ψυχολογικής και σωματικής κακοποίησης που υφίστανται στην καθημερινή τους ζωή. 2. Ο Ξενώνας Φιλοξενίας έχει ως στόχο τη στέγαση γυναικών – θυμάτων σωματικής, ψυχολογικής, οικονομικής υστέρησης ή σεξουαλικής βίας και των παιδιών τους, καθώς και την παροχή συμβουλευτικής στήριξης αυτών.
Η θέση της γυναίκας στο Ισλάμ και στον τρίτο κόσμο Πριν την ανατολή της μουσουλμανικής θρησκείας στην Αραβία, η κατάσταση ήταν γενικά πολύ άσχημη για τη γυναίκα. Ο αμείλικτος νόμος της ερήμου, η δίψα για αίμα και ο ατομιστικός αγώνας για επιβίωση επηρέαζαν σημαντικά και τη βασικότερη πτυχή της ζωής, τον γάμο, εμποτίζοντας με εκδίκηση και αγριότητα πολλές από τις εκδηλώσεις του, καθώς και τα πρόσωπα πού συμμετείχαν σ’ αυτόν. Η γυναίκα δεν ήταν «συνέταιρος» κατά τη σύναψη του συμβολαίου του γάμου, αλλά απλώς το «αντικείμενο», θα λέγαμε κάποιας πράξης συναλλαγής. Λύση του γάμου με κοινή απόφαση των συζύγων ήταν αδιανόητη, καθώς δικαστική λύση δεν υπήρχε και οι άνδρες ήταν οι κύριοι και εξουσιαστές όχι μόνο της οικογένειας, αλλά και της μοίρας του γάμου γενικότερα.
Η αποπομπή της γυναίκας ήταν κάτι φυσιολογικό. Η αποπομπή αυτή επέφερε άμεση και τελειωτική λύση του γάμου, χωρίς εκ μέρους της γυναίκας να υπάρχει δυνατότητα έστω και κάποιας αντίδρασης. Γι’ αυτό, κατά τον μεγάλο ισλαμολόγο Juynboll, η λύση του γάμου είχε αρκετή ομοιότητα με την ελευθέρωση των δούλων: Ο κύριος παραιτείτο όλων των δικαιωμάτων πού είχε πάνω στη γυναίκα. Ακόμα και οι Βαβυλώνιοι και οι Εβραίοι συνήθιζαν να αποπέμπουν τις γυναίκες τους.
Ξεκινώντας από τη θρησκεία, βλέπουμε πώς το ιερό βιβλίο των μουσουλμάνων, το Κοράνι, τονίζει ότι οι γυναίκες «οφείλουσι να εκπληρώσι τα εαυτών καθήκοντα ώς αρμόζει, οι δε άνδρες να προσφέρωνται προς αυτάς μετά δικαιοσύνης, αλλ’ έχουσι την εαυτών εξουσίαν» (Η Βούς, 2:228). Κατά τη μουσουλμανική θρησκευτική παράδοση, ο Μωάμεθ είπε χαρακτηριστικά για τη στάση της γυναίκας προς τον σύζυγο της: «Αν είχα εξουσία για το προσκύνημα, θα
έδινα εντολή να προσκυνά η γυναίκα τον άνδρα της». Κάθε σύζυγος είναι υποχρεωμένη να έχει στάση προσοχής απέναντι στον σύζυγο της και να τον υπακούει, εκτός εάν αυτός θέλει κάτι το οποίο είναι θρησκευτικά απαγορευμένο. Αυτή διαμένει στην κατοικία του άνδρα της. Χωρίς την άδειά του, δεν μπορεί να κάνει επισκέψεις, ούτε και ελεύθερη επαγγελματική ζωή. Η απαγόρευση αυτή υπάρχει και σε νεώτερες νομοθεσίες, όπως, παραδείγματος χάριν, στην Αίγυπτο, στη Συρία, στο Ιράν και στο Ιράκ.
Βίντεο : Αφγανιστάν: Ο γολγοθάς των γυναικών σε μία κοινωνία ανισοτήτων
ΣΤΟΝ ΤΡΙΤΟ ΚΟΣΜΟ Οι γυναίκες στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου έχουν λιγότερα νομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά δικαιώματα, τόσο σε σύγκριση με τους άντρες των χωρών αυτών όσο και με τις γυναίκες στα ανεπτυγμένα κράτη. Καταρχάς, οι γυναίκες δεν έχουν ισονομία με τους άντρες, δηλ. δεν έχουν ίσα νομικά δικαιώματα. Για παράδειγμα, στη Σαουδική Αραβία, οι γυναίκες δεν έχουν το δικαίωμα να οδηγούν αυτοκίνητο, δεν μπορούν να περπατήσουν μόνες τους σε δημόσιο χώρο και δεν μπορούν να αναπτύξουν κοινωνικές σχέσεις με άντρες που δεν είναι συγγενείς τους.
Επίσης, στην Αίγυπτο, οι περισσότεροι θεσμοί του Οικογενειακού Δικαίου διέπονται από το Μωαμεθανικό Δίκαιο, που ορίζει π.χ. ότι ένας άντρας μπορεί να χωρίσει τη γυναίκα του ανακοινώνοντας απλώς τη βούλησή του και για οποιαδήποτε αιτία, ενώ η γυναίκα δεν μπορεί να ζητήσει διαζύγιο από τον άντρα της, για οποιονδήποτε λόγο.
Οι γυναίκες στις χώρες του Τρίτου Κόσμου γίνονται επίσης θύματα της κουλτούρας τους και πιο συγκεκριμένα, των εθίμων τους. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 2 εκατομμύρια νεαρά κορίτσια (ηλικίας 4-12 ετών) υφίστανται ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων (κλειτοριδεκτομή) στην Αιθιοπία, Σομαλία, τη Γουινέα και 25 ακόμη Αφρικανικές χώρες, όπως και σε ορισμένες περιοχές της Ασίας και της Μέσης Ανατολής.
Το 1997, η Διεθνής Αμνηστία ανακοίνωσε ότι περίπου 6,000 γυναίκες την ημέρα υποβάλλονται στη βασανιστική αυτή πρακτική, που διεξάγεται εμπειρικά, από άτομα χωρίς ιατρικές ικανότητες και χωρίς αναισθητικό , προκαλώντας έτσι έναν μεγάλο αριθμό θανάτων από μόλυνση. Στις περισσότερες υπανάπτυκτες χώρες, οι γυναίκες θεωρούνται ακάθαρτες όταν έχουν εμμηνορρυσία και πρέπει να μην εμφανίζονται σε δημόσιους χώρους. Όταν θηλάζουν τα μωρά τους (ένα χρονικό διάστημα που κρατάει κατά μέσο όρο δύο χρόνια), τα θρησκευτικά ταμπού τις απαγορεύουν να έχουν σεξουαλική επαφή με τους συζύγους τους, που εξωθούνται να αναζητήσουν πόρνες ως ερωτικές συντρόφους. Βίντεο : Η ιστορία μιας 12χρονης που πουλήθηκε σε έναν 70χρονο
Προκαταλήψεις και στερεότυπα για τη γυναίκα Στερεότυπα είναι τα προκατασκευασμένα σχήματα αντίληψης – σκέψης (διανοητικές εικόνες – ιδέες), που παρεμβάλλονται στην πραγματικότητα και την αντίληψη που πάμε να σχηματίσουμε γι` αυτή την πραγματικότητα, προκαλώντας απλοποιήσεις και γενικεύσεις που τη διαστρεβλώνουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν δημιουργήσει αρκετά στερεότυπα προς τις γυναίκες λόγω του ότι κάποτε ήταν κατώτερες εξαιτίας των καταστάσεων. Μερικά παραδείγματα στερεότυπων τα οποία κυριαρχούν σήμερα αφορούν τον εκπαιδευτικό τομέα , τον πολιτικό τομέα αλλά και τον κοινωνικό. 1. Αρχικά όταν η γυναίκα αποφάσισε να εργαστεί πολλοί ήταν αυτοί στους οποίους δεν άρεσε αυτή η εξέλιξη, έτσι χρησιμοποίησαν τη φράση «Άντε στην κουζίνα σου να πλύνεις κάνα πιάτο». Μία από τις βασικές διεκδικήσεις του γυναικείου κινήματος τις δεκαετίες του 1960-70 ήταν να αναγνωρίζεται από το κράτος ως εργασία και η οικιακή εργασία διότι όχι απλώς απαιτεί πολλές ώρες για να πραγματοποιηθεί αλλά είναι και απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου τα μέλη μιας οικογένειας να μπορούν να τρέφονται και να ξεκουράζονται ώστε να είναι σε θέση να
πηγαίνουν στη δουλειά ή στο σχολείο, ώστε να μπορούν δηλαδή να είναι μέλη ενός κοινωνικού συνόλου και να προσφέρουν σε αυτό.
2. Ένα ακόμα πολύ σημαντικό στερεότυπο είναι ότι πιστεύουν πως αν η γυναίκα δεν ξέρει να μαγειρέψει και να σιδερώσει και γενικά να κάνει τις δουλειές που απαιτεί ένα σπίτι δεν θα παντρευόταν. 3.Το τρίτο και σημαντικότερο στερεότυπο είναι αυτό που οι περισσότεροι άνδρες πιστεύουν ότι πρέπει να γίνεται δηλαδή η γυναίκα να φοβάται τον άνδρα γι ΄ αυτό θα πρέπει να κάνει ό,τι θέλει αυτός. Κάποιοι έχουν υιοθετήσει αυτή την ιδέα από τα πολύ παλιά χρόνια, όπου η γυναίκα χειραγωγούνταν από τον σύζυγο της. Αυτό όμως σήμερα έχει αλλάξει γιατί οι γυναίκες έχουν το δικαίωμα να είναι ελεύθερες χωρίς περιορισμούς.
4. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι φιλίες μεταξύ γυναικών είναι γεμάτες φθόνο, ιδιοτέλεια και εξαπάτηση. Μα φυσικά και δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Ό,τι ισχύει για τις ανδρικές φιλίες, ισχύει και για τις γυναικείες. 5.Οι γυναίκες είναι κακοί οδηγοί. Λάθος. Μπορεί κατασκευαστικά οι άντρες να είναι ευνοημένοι όσον αφορά τον προσανατολισμό, όμως, τα περισσότερα ατυχήματα γίνονται από άντρες και όχι από γυναίκες. 6. Οι γυναίκες αποτελούν το ασθενές φύλο. Γιατί να είναι οι γυναίκες και γιατί να μην είναι οι άνδρες; Ποιος δημιούργησε αυτή τη διαφορά; Οι γυναίκες μπορούν να ανταγωνιστούν τους άνδρες σε όλους τους τομείς. 7. Οι γυναίκες κουτσομπολεύουν! Κι όμως, όσο απίστευτο κι αν σου φαίνεται, οι άντρες κουτσομπολεύουν πολύ περισσότερο από τις γυναίκες.
Και για να λέμε την αλήθεια, όταν έχεις να σχολιάσεις κάτι, θα το κάνεις είτε είσαι άντρας είτε γυναίκα.
ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ https://womenaidhalandri.wordpress.com/2014/02/06/182/ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGLA110/246/1822,5869/extras/activities/indexa_2_glwssa_fylo/indexa_2_ sexismos.html http://www.isotita.gr/ https://kethi.gr/ http://docplayer.gr/5431367-Tei-patras-fylo-kai-stereotypa-oiantilipseis-ton-foititon-kai-foititrion-sto-t-e-i-patras.html http://www.alfavita.gr/arthron/koinonia/ereyna-gia-tin-istorikidiadromi-tis-isotitas-ton-dyo-fylon http://socialpolicy.gr/2017/10/%CE%B4%CE%B5%CE%AF%CE%BA%CF% 84%CE%B7%CF%82%CE%B9%CF%83%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%82%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%86%CF%8D%CE%BB%CF%89%CE%BD2017-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%8D%CE%B1%CF%81%CE%B3%CE%AE.html