De visser Job kijkt eerst in z’n getijdenboekje hoe laat het laag of hoog water is ,(eb en vloed) dat is belangrijk om te weten waar je gaat vissen voor harders en hoe laat. Hij vaart de haven uit en gaat de Oosterschelde of Westerschelde op met het moederschip de TH16 en de sloep (TH17). Op zoek naar harders? Een voor de hand liggende vraag Handers zijn torpedovormige vissen die zich in de Zeeuwse Stromen ophouden. Een diklipharder kan wel 70 cm lang worden. De harder leeft in scholen en houdt zich op langs dijken en beschutte hoeken. Het hoofdvoedsel van de harder bestaat hoofdzakelijk uit algen, ze grazen de bodem af. Bij laag tij kun je zelfs met een geoefend oog de sporen op de bodem zien van het grazen.
Een dagje HARDEREN, is een dag vissen op traditionele wijze.
Als Job op plaats van bestemming gekomen, gaat de TH16 voor anker en wordt er verder gevaren met de sloep TH17. Onderweg wordt er met een vakkundig oog gekeken of er harders zwemmen, niet met apparatuur maar met het blote oog.
Zonder satellieten, zonder moderne hulpmiddelen.
Ervaring speelt een belangrijke rol! Door de jaren heen heeft Job zich getraind in het lokaliseren van harders een rimpeling in het water en de opgebouwde kennis van waar en op welk moment je harders op een bepaalde plaats kan verwachten. Kan verwachten, inderdaad, want het is niet zo dat je even een school harders gaat vangen. Harders zijn slimme dieren, hardervisserij is een spel tussen visser en vis, is de vis slimmer dan de visser, dan vist de visser achter het net. Na geruime tijd gekeken te hebben, kan het zomaar zijn dat er een mooi plukje harders zitten, dan gaat het spel beginnen‌ Het net dat in bakken zit, wordt uitgevaren vanuit de sloep en zo dat de school harders binnenin het net zitten. Dan is het zaak om de netten goed te sluiten, anders gaan de harders de vrijheid tegemoet. En is er dus geen vangst. Wanneer het net goed gesloten is, wordt het net weer overgehaald via de nettenrol door de bemanning. Als er dan harders in het net zitten, komt er een tevre-
6
7
den uitdrukking op de gezichten. Immers , je wilt graag als visser een besomming maken door verkoop van de harders. Andere soorten vis? Ook kan het zo zijn dat er tussen de harders mooie zeebaars zit, dat is een welkome bijvangst. Af en toe zit er ook bot bij, een platvis die vroeger uitgeleurd werd in Tholen. Vrijdag was immers visdag voor de Katholieken en een echte Thoolse bot gaat er altijd in. Nadat de vis uit de netten is gehaald, wordt de vis in viskisten gedaan met een laag ijs, en geplaatst in de koelcel op de TH16. Dan is het werk nog niet gedaan, het net moet weer netjes in de bakken, dat heet overhalen. De sloep wordt weer schoon gemaakt voor het volgende tij. Aan
wal wordt de vis gelost, de benodigde papierenin orde gemaakt, de vis gaat met transportbedrijf de Koeijer onderweg naar de visveiling in IJmuiden om te worden verkocht. De volgende dag wordt de vis aangeboden, verkocht en krijgt de visser de besommingbrief met de prijzen die hij voor de vis heeft gekregen. Er zijn steeds meer handelaren op de vismijn (veiling) die belangstelling hebben voor de Harder. De dagprijs wordt bepaald middels de veilingklok. Hoe meer vraag naar Harders, des te hoger de prijs.
staat met de vaarwegen op de Noordzee en de Schelde. Het is een van de drukst bevaren wateren ter wereld. Scheepvaart heeft op deze zeearm te maken met grote getijdenverschillen en moet rekening houden met diverse, deels droogvallende, zandplaten.
Ooster en Westerschelde? Job switch van de Oosterschelde naar de Westerschelde, omdat je de plaatsen waar je vist wel moet laten rusten. De Westerschelde is een zeearm die in open verbinding
Er leven vele dieren in en rond de Oosterschelde, het wemelt van de bodemdieren op de zachte bodems en harde rotskusten. Duizenden vogels vinden in en rond de Oosterschelde rust, voedsel en een plek om te broeden. Op de schorren leven insecten die zijn aangepast aan de zoute omgeving.
Onderweg wordt er met een vakkundig oog gekeken of er harders zwemmen,
Zeeuwse Stromen Zoals beschreven wordt er gevist in de Zeeuwse Stromen, waaronder de Oosterschelde, daar gebeurt nog veel meer, lees maar eens mee:
Zo ook voor de mossel cultuur is de Oosterschelde van levensbelang, hierover vindt u in deze uitgave van Kook Magazine ook een uitgebreide reportage.
niet met apparatuur maar met het blote oog. Oosterschelde In de Oosterschelde komen zo’n 75 vissoorten voor. Hiervan is rond de 20% algemeen, de rest is min of meer zeldzaam. De Oosterschelde is kraam- en broedkamer voor heel wat vissoorten. Vele Noordzeevissen brengen hun baby- en kindertijd in de Oosterschelde door. Geen wonder, het water is rijk aan voedingsstoffen, de watertemperatuur is relatief hoog en het zoutgehalte is stabiel. Platvissen vinden op de met hoogwater overspoelende platen en slikken voedsel. U kunt nog veel meer te weten komen over de Oosterschelde, op de website www.np-oosterschelde.nl. Sinds twee jaren wordt het verhaal achter de vis (harder) en de visser (Job) naar buiten gebracht, met veel enthousiasme wordt verteld dat de ringzegenvisserij een authentieke vorm van visserij is die in de loop van de jaren nauwelijks veranderd is. Nog steeds moeten de harders worden opgespoord door de visser met het blote oog en heeft hij kennis van viswater nodig om te Harderen. De visserman is immers sterk afhankelijk van de elementen, zoals wind, zon, stroming, maar bovenal van de Zegen van Boven.   Ervaring met Harder Een aantal jaren vertellen we het verhaal van de hardervisserij. De familie Bout is dankbaar en gelukkig te ontdekken dat er behoefte is aan dit verhaal Er komt meer vraag naar harders op de visveiling en dat is natuurlijk een belangrijke bijkomstigheid. Als vanzelfsprekend is de familie Bout naar buiten zijn gekomen met het unieke verhaal achter de Harder. Een aangename verrassing was dan ook dat je van de kuit van de harder Bottarga
8
9
kunt maken. Bottarga is gezouten en gedroogde kuit van de harder, een specialiteit in SardiniĂŤ. Met deze kennis is Miranda Bout in contact getreden met de Provincie Zeeland met de vraag of er subsidie mogelijk was voor het project als dit.
smaak van de Harder. Vanaf dat moment prijkt de Harder op het menu van de Kromme Watergang.
Mocht u nog vragen hebben? U kunt een kijkje nemen op onze website: www.zeeuwsevis.nl, via de mail: visserijbout@gmail.com of via telefoonnummer: 06 20 16 27 47
Ook Bottarga heeft bij Edwin gescoord en vorm een vast onderdeel van de ingrediĂŤnten van zijn keuken. Door het aanstekelijke enthousiasme van de familie Bout is de vraag naar Harder de afgelopen jaren toegenomen. Dat de familie Bout de komende jaren door zal vissen op Harder is vanzelfsprekend. De vader van Job was visser op Harder, Job werd visser op Harder en zoon lief van 19 is na zijn opleiding in Stellendam bij pa aan boord om deze familie traditie voor te zetten.
De Provincie Zeeland was enthousiast over het plan en was bereidt om subsidie te verlenen voor dit unieke project. Twee sterren chef? Miranda Bout werd ook in contact gebracht met, Edwin Vinke twee sterren chef van de Kromme Watergang in Hoofdplaat, wat binnen afzienbare tijd uitmonden in een ontmoeting. Nu moet u weten dat Hoofdplaat voor Tholen aan de overkant ligt, nl. in Zeeuws-Vlaanderen. De belangstelling was bij Edwin Vinke gewekt hij vond het verhaal van de Bottarga zeker interessant, maar nog nieuwsgieriger was hij naar de Harder. Onbekend met de smaak van de Harder heeft Miranda Bout gezorgd voor een halve kist Harders Het resultaat van de proeverij was dat Edwin zeer enthousiasme werd over de
U kunt wel begrijpen dat de redactie van Kook Magazine samen met Job is gaat Harderen, wat is er heerlijker te varen, te vissen en te genieten van de Zweese wateren en alles erom heen!
Bronvermelding Miranda Bout, een beetje van Rijkswaterstaat en Natuurpark Oosterschelde.
Nadat de vis uit de netten is gehaald, wordt de vis in viskisten gedaan met een laag ijs,
10
en geplaatst in de koelcel op de TH16.
11